ონკოლოგია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               ონკოლოგია

კორონარული კომპიუტერული ტომოგრაფია, რომელიც აჩვენებს ავთვისებიან მეზოთელიომას, რომელიც მითითებულია ვარსკვლავით და ისრებით

ონკოლოგია მედიცინის დარგია, რომელიც კიბოს შესწავლას, მკურნალობას, დიაგნოსტიკასა და პრევენციას ეხება. ონკოლოგიურ სფეროში მოღვაწე სამედიცინო პროფესიონალი ონკოლოგია. სახელის ეტიმოლოგიური წარმოშობაა ბერძნული სიტყვა ὄγκος (ónkos), რაც ნიშნავს „სიმსივნეს“, „მოცულობას“ ან „მასას“.

ონკოლოგია ფოკუსირებულია ადამიანში კიბოს დიაგნოზზე, თერაპიაზე (მაგ., ქირურგია, ქიმიოთერაპია, სხივური თერაპია და სხვა მეთოდები), მკურნალობის შემდეგ პაციენტების მონიტორინგზე, შორსწასული სტადიის კიბოს მქონე ადამიანების პალიატიურ მზრუნველობაზე, კიბოს მკურნალობასთან დაკავშირებულ ეთიკურ საკითხებზე, პაციენტების სკრინინგზე და კიბოს მკურნალობის შესწავლაზე კლინიკური კვლევის გზით.

ონკოლოგი, როგორც წესი, ფოკუსირებულია კიბოს მკურნალობის სპეციალიზებულ სფეროზე, როგორიცაა ქირურგია, სხივური თერაპია, გინეკოლოგიური ონკოლოგია, გერიატრიული ონკოლოგია, პედიატრიული ონკოლოგია და სხვადასხვა ორგანოსპეციფიკური დისციპლინები (სარძევე ჯირკვალი, ტვინი, ღვიძლი და სხვა).

ონკოლოგის ექსპერტიზა გამოიყენება მაშინ, როდესაც არსებობს კიბოზე ეჭვი, დიაგნოზირებულია კიბო ან ტარდება კიბოს მკურნალობა.

იხ.ვიდეო - 🔹 კვება და ონკოლოგია! - რომელი პროდუქტები უშლის ხელს სიმსივნური უჯრედების წარმოქმნას?

დიაგნოზი

სამედიცინო ისტორიები კვლავ მნიშვნელოვანი სკრინინგის ინსტრუმენტია ონკოლოგისთვის, რათა შეაფასოს პაციენტში არსებული შეშფოთების და არასპეციფიკური სიმპტომების ხასიათი (როგორიცაა დაღლილობა, წონის დაკლება, აუხსნელი ანემია, უცნობი წარმოშობის ცხელება, პარანეოპლასტიკური მოვლენები და სხვა ნიშნები), რომლებიც შეიძლება საჭირო გახდეს ავთვისებიანობის შემდგომი შეფასებისთვის.

ონკოლოგიაში დიაგნოსტიკური მეთოდები შეიძლება მოიცავდეს ბიოფსიას ან რეზექციას; ეს არის მეთოდები, რომლებიც გამოიყენება საეჭვო ნეოპლაზიური წარმონაქმნების მოსაშორებლად, რომელთა ნაწილობრივ ან მთლიანად ამოღება და პათოლოგის მიერ გამოკვლევა შესაძლებელია ავთვისებიანობის შესაფასებლად. ამჟამად ეს არის კიბოს დიაგნოზის ოქროს სტანდარტი და აუცილებელია მართვის შესაბამისი კურსის შემდეგი ნაბიჯის დასადგენად (აქტიური მეთვალყურეობა, ქირურგიული ჩარევა, სხივური თერაპია, ქიმიოთერაპია ან მათი კომბინაცია)

სხვა დიაგნოსტიკური პროცედურები შეიძლება მოიცავდეს ენდოსკოპიას, ზედა ან ქვედა კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს, ცისტოსკოპიას, ბრონქოსკოპიას ან ნაზენდოსკოპიას ავთვისებიანობის საეჭვო ქსოვილების ლოკალიზაციისა და ბიოფსიის დასადგენად, მამოგრაფიას, რენტგენოგრაფიას, კომპიუტერული ტომოგრაფიას, მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას, ულტრაბგერით გამოკვლევას და სხვა რადიოლოგიურ ტექნიკას ბიოფსიის ლოკალიზაციისა და წარმართვისთვის. სცინტიგრაფია, ერთფოტონიანი ემისიური კომპიუტერული ტომოგრაფია (SPECT), პოზიტრონული ემისიური ტომოგრაფია (PET) და ბირთვული მედიცინის სხვა მეთოდები წარმოადგენს ვიზუალიზაციის ტექნოლოგიებს, რომლებიც გამოიყენება ავთვისებიანობის საეჭვო უბნების იდენტიფიცირებისთვის. სისხლის ანალიზები, მათ შორის სიმსივნური მარკერები, ხელს უწყობს გარკვეული ტიპის კიბოს დიაგნოზს.

დიაგნოზების გარდა, ეს მეთოდები (განსაკუთრებით კომპიუტერული ტომოგრაფიით ვიზუალიზაცია) ხშირად გამოიყენება ოპერაბელურობის დასადგენად, ანუ იმის დასადგენად, შესაძლებელია თუ არა სიმსივნის მთლიანად ამოღება ქირურგიული გზით.

პათოლოგის მიერ ქსოვილის დიაგნოზი (ბიოფსიიდან) აუცილებელია კიბოს სწორი კლასიფიკაციისთვის და მკურნალობის შემდეგი ეტაპის წარმართვისთვის. უკიდურესად იშვიათ შემთხვევებში, როდესაც ეს შეუძლებელია, შეიძლება განიხილებოდეს „ემპირიული თერაპია“ (ზუსტი დიაგნოზის გარეშე), არსებული მტკიცებულებების (მაგ., ანამნეზის, რენტგენის და სკანირების) საფუძველზე.

იმუნოჰისტოქიმიური მარკერები ხშირად იძლევიან პირველადი ავთვისებიანობის ძლიერ მითითებას. ამ სიტუაციას მოიხსენიებენ, როგორც „უცნობი პირველადი ავთვისებიანობას“ და კვლავ, მკურნალობა ემპირიულად ეფუძნება ყველაზე სავარაუდო წარმოშობის წარსულ გამოცდილებას.

თერაპია

მკურნალობა ან პალიატიური მზრუნველობა დამოკიდებულია კიბოზე. გარკვეული დარღვევები (მაგალითად, ALL ან AML) საჭიროებს დაუყოვნებლივ ჰოსპიტალიზაციას და ქიმიოთერაპიას. სხვების შემდგომი დაკვირვება შეიძლება მოიცავდეს რეგულარულ ფიზიკურ გამოკვლევას, სამედიცინო ვიზუალიზაციას და სისხლის ანალიზებს.

ხშირად, სიმსივნის სრულად ამოსაკვეთად ოპერაციას ცდილობენ. ეს შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, როდესაც არსებობს გარკვეული დარწმუნებულობა, რომ სიმსივნის ამოღება შესაძლებელია. როდესაც დარწმუნებულია, რომ ნაწილები დარჩება, სამკურნალო ოპერაცია ხშირად შეუძლებელია, მაგალითად, როდესაც არის მეტასტაზები, ან როდესაც სიმსივნემ შეიჭრა სტრუქტურაში, რომლის ოპერაციაც შეუძლებელია პაციენტის სიცოცხლის რისკის გარეშე. ზოგჯერ ოპერაციამ შეიძლება გააუმჯობესოს გადარჩენა, მაშინაც კი, თუ სიმსივნური ქსოვილის სრული მოცილება არ მომხდარა; პროცედურას უწოდებენ „გამოთავისუფლებას“ (ანუ სიმსივნური ქსოვილის საერთო რაოდენობის შემცირებას). ოპერაცია ასევე გამოიყენება ზოგიერთი კიბოს პალიატიური მკურნალობისთვის, მაგალითად, სანაღვლე გზების ობსტრუქციის შესამსუბუქებლად ან ზოგიერთი ტვინის სიმსივნესთან დაკავშირებული პრობლემების შესამსუბუქებლად. ოპერაციის რისკები უნდა შედარდეს სარგებელთან.

ქიმიოთერაპია და სხივური თერაპია გამოიყენება როგორც პირველი რიგის რადიკალური თერაპია რამდენიმე ავთვისებიანი სიმსივნის დროს. ისინი ასევე გამოიყენება დამხმარე თერაპიისთვის, ანუ როდესაც მაკროსკოპული სიმსივნე უკვე მთლიანად ამოღებულია ქირურგიული გზით, მაგრამ არსებობს მისი რეციდივის გონივრული სტატისტიკური რისკი. ქიმიოთერაპია და სხივური თერაპია ხშირად გამოიყენება პალიატიური მკურნალობისთვის, როდესაც დაავადება აშკარად განუკურნებელია: ამ სიტუაციაში მიზანია ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესება და მისი გახანგრძლივება.

ჰორმონალური მანიპულირება კარგად არის დამკვიდრებული, განსაკუთრებით სარძევე ჯირკვლისა და პროსტატის კიბოს მკურნალობისას.

მონოკლონური ანტისხეულებით მკურნალობა ფართოდ გამოიყენება ონკოლოგიაში, ისეთი დამკვიდრებული თერაპიებით, როგორიცაა რიტუქსიმაბი ლიმფომის დროს და ტრასტუზუმაბი HER2-დადებითი სარძევე ჯირკვლის კიბოს დროს, სხვა თერაპიებთან ერთად.სხვადასხვა კიბოს საწინააღმდეგო აგენტები. კიბოს ვაქცინები და სხვა იმუნოთერაპიები, როგორიცაა საკონტროლო პუნქტის ინჰიბიტორები, CAR-T უჯრედების თერაპია და ციტოკინების თერაპია, კვლევისა და კლინიკური გამოყენების აქტიურ სფეროებად რჩება.

პალიატიური მზრუნველობა

დასავლურ სამყაროში კიბოს შემთხვევების დაახლოებით 50%-ის რემისია რადიკალური მკურნალობით მკურნალობაა შესაძლებელი. პედიატრიული პაციენტებისთვის ეს რიცხვი გაცილებით მაღალია. კიბოთი დაავადებული პაციენტების დიდი რაოდენობა ამ დაავადებით გარდაიცვლება, ხოლო განუკურნებელი კიბოთი დაავადებული პაციენტების მნიშვნელოვანი ნაწილი სხვა მიზეზებით გარდაიცვლება. შესაძლოა, პროგრესირებად კიბოსთან დაკავშირებული სიმპტომების კონტროლისა და ასევე დაავადების მკურნალობის პრობლემები არსებობდეს. ეს პრობლემები შეიძლება მოიცავდეს ტკივილს, გულისრევას, ანორექსიას, დაღლილობას, უმოძრაობას და დეპრესიას. ყველა პრობლემა მკაცრად ფიზიკური არ არის: შესაძლოა, პიროვნული ღირსება დაზარალდეს. ასევე მნიშვნელოვანია მორალური და სულიერი საკითხები.

მიუხედავად იმისა, რომ ამ პრობლემებიდან ბევრი ონკოლოგის კომპეტენციაში შედის, პალიატიური მზრუნველობა ცალკე, მჭიდროდ დაკავშირებულ სპეციალობად ჩამოყალიბდა, რათა გადაჭრას შორსწასული დაავადებასთან დაკავშირებული პრობლემები. პალიატიური მზრუნველობა მულტიდისციპლინური კიბოს მოვლის გუნდის აუცილებელი ნაწილია. პალიატიური მზრუნველობის სერვისები შესაძლოა ნაკლებად იყოს დაფუძნებული საავადმყოფოზე, ვიდრე ონკოლოგია, სადაც ექთნები და ექიმები პაციენტს სახლში ესტუმრებიან.

ეთიკური საკითხები

ონკოლოგიურ პრაქტიკაში არსებობს მრავალი განმეორებადი ეთიკური კითხვა და დილემა. ესენია:

რა ინფორმაცია უნდა მიეწოდოს პაციენტს დაავადების გავრცელების/პროგრესის/პროგნოზის შესახებ.

კლინიკურ კვლევებში ჩართვა, განსაკუთრებით ტერმინალური დაავადების შემთხვევაში.

აქტიური მკურნალობის შეწყვეტა.

„არ ჩაატაროთ რეანიმაცია“ ბრძანებები და სხვა სიცოცხლის ბოლოს დაკავშირებული საკითხები.

ეს საკითხები მჭიდრო კავშირშია პაციენტის პიროვნებასთან, რელიგიასთან, კულტურასთან და ოჯახურ ცხოვრებასთან. მიუხედავად იმისა, რომ ეს საკითხები კომპლექსური და ემოციურია, პასუხებს ხშირად პაციენტის მიერ სანდო პირადი მეგობრებისა და მრჩევლებისგან რჩევის მიღების გზით იღებენ. ამ პრობლემების სათანადოდ მოსაგვარებლად ონკოლოგიური გუნდის მხრიდან საჭიროა მგრძნობელობის გარკვეული ხარისხი და ძალიან კარგი კომუნიკაცია.

პროგრესი და კვლევა

ონკოლოგიის ყველა სფეროში ტარდება უზარმაზარი კვლევა, დაწყებული კიბოს უჯრედების ბიოლოგიიდან და სხივური თერაპიიდან, ქიმიოთერაპიული მკურნალობის რეჟიმებით, ოპტიმალური პალიატიური მზრუნველობითა და ტკივილის შემსუბუქებით. ახალი თაობის სეკვენირებამ და მთელი გენომის სეკვენირებამ მთლიანად შეცვალა კიბოს შესახებ წარმოდგენა. ახალი გენეტიკური/მოლეკულური მარკერების იდენტიფიცირება შეცვლის დიაგნოზისა და მკურნალობის მეთოდებს, რაც გზას გაუხსნის პერსონალიზებულ მედიცინას.

თერაპიულ კვლევებში ხშირად მონაწილეობენ პაციენტები კონკრეტული რეგიონის მრავალი სხვადასხვა საავადმყოფოდან. დიდ ბრიტანეთში პაციენტები ხშირად მონაწილეობენ დიდ კვლევებში, რომლებსაც კოორდინაციას უწევენ Cancer Research UK (CRUK), სამედიცინო კვლევების საბჭო (MRC), კიბოს კვლევისა და მკურნალობის ევროპული ორგანიზაცია (EORTC) ან ეროვნული კიბოს კვლევის ქსელი (NCRN).

მსოფლიოში ყველაზე ღირებული კომპანიები, რომელთა წამყვანი პროდუქტები ონკოლოგიაშია, მოიცავს Pfizer-ს (აშშ), Roche-ს (შვეიცარია), Merck-ს (აშშ), AstraZeneca-ს (დიდი ბრიტანეთი), Novartis-ს (შვეიცარია) და Bristol-Myers Squibb-ს (აშშ), რომლებიც აქტიურები არიან კინაზას ინჰიბიტორების, ანტისხეულების, იმუნოონკოლოგიისა და რადიოფარმაცევტული საშუალებების მკურნალობის სფეროებში.

სპეციალობები

ოთხი ძირითადი განყოფილება:

კლინიკური ონკოლოგია: ფოკუსირებულია კიბოს მკურნალობაზე როგორც სისტემური თერაპიებით, ასევე სხივური თერაპიით.

სამედიცინო ონკოლოგია: ფოკუსირებულია კიბოს მკურნალობაზე ქიმიოთერაპიის, მიზნობრივი თერაპიით, იმუნოთერაპიით და ჰორმონალური თერაპიით.

სხივური ონკოლოგია: ფოკუსირებულია კიბოს მკურნალობაზე სხივური თერაპიით.

ქირურგიული ონკოლოგია: ფოკუსირებულია კიბოს მკურნალობაზე ქირურგიული გზით.

ონკოლოგიის ქვესპეციალობები:

მოზარდთა და ახალგაზრდების (AYA) ონკოლოგია.

ძვლებისა და კუნთოვანი სისტემის ონკოლოგია: ფოკუსირებულია ძვლებისა და რბილი ქსოვილების კიბოზე.

სარძევე ჯირკვლის ონკოლოგია: ფოკუსირებულია სარძევე ჯირკვლის კიბოზე.

კარდიოონკოლოგია (ახალი სპეციალობა) არის კარდიოლოგიის დარგი, რომელიც შეისწავლის კიბოს გულ-სისხლძარღვთა გავლენას და მის მკურნალობას.

დერმატოლოგიური ონკოლოგია: ფოკუსირებულია კანის, თმის, საოფლე ჯირკვლების და ფრჩხილების კიბოს სამედიცინო და ქირურგიულ მკურნალობაზე.

კუჭ-ნაწლავის ონკოლოგია: ფოკუსირებულია კუჭის, მსხვილი ნაწლავის, სწორი ნაწლავის, ანალური არხის, ღვიძლის, ნაღვლის ბუშტის, პანკრეასის კიბოზე.

გენიტოურინარული ონკოლოგია: ფოკუსირებულია სასქესო და საშარდე სისტემის სიმსივნეებზე.

გერიატრიული ონკოლოგია: ფოკუსირებულია ხანდაზმულ პოპულაციაში არსებულ სიმსივნეებზე.

გინეკოლოგიური ონკოლოგია: ფოკუსირებულია ქალის რეპროდუქციული სისტემის სიმსივნეებზე.

თავის და კისრის ონკოლოგია: ფოკუსირებულია პირის ღრუს, ცხვირის ღრუს, ოროფარინქსის, ჰიპოფარინქსის და ხორხის სიმსივნეებზე.

ჰემატოონკოლოგია: ფოკუსირებულია სისხლისა და ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაციის სიმსივნეებზე.

მათემატიკური ონკოლოგია.

მოლეკულური ონკოლოგია: ფოკუსირებულია ონკოლოგიაში მოლეკულურ დიაგნოსტიკურ მეთოდებზე.

ნეიროონკოლოგია: ფოკუსირებულია ტვინის სიმსივნეებზე.

ბირთვული მედიცინის ონკოლოგია: ფოკუსირებულია რადიოფარმაცევტული საშუალებებით კიბოს დიაგნოსტიკასა და მკურნალობაზე.

თვალის ონკოლოგია: ფოკუსირებულია თვალის სიმსივნეებზე.

ტკივილისა და პალიატიური ონკოლოგია: ფოკუსირებულიაბოლო სტადიის კიბოს მკურნალობა ტკივილისა და ტანჯვის შესამსუბუქებლად.

პედიატრიული ონკოლოგია: ეხება ბავშვებში კიბოს მკურნალობას.

პრევენციული ონკოლოგია: ფოკუსირებულია ეპიდემიოლოგიასა და კიბოს პრევენციაზე.

ფსიქოონკოლოგია: ფოკუსირებულია კიბოთი დაავადებული პაციენტების დიაგნოსტიკასა და მკურნალობასთან დაკავშირებულ ფსიქოსოციალურ საკითხებზე.

გულმკერდის ონკოლოგია: ფოკუსირებულია ფილტვის, შუასაყარის, საყლაპავის და პლევრის კიბოზე.

ვეტერინარული ონკოლოგია: ფოკუსირებულია ცხოველებში კიბოს მკურნალობაზე.

იხ.ვიდეო - დიდი ხალი კიბოს იწვევს? ატიპიური ხალი, დისპლასტიური ხალი.

საკურთხეველი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            საკურთხეველი

ადრეული კოპტური საკურთხეველი გამოჭრილი ტაძრის კედელში.

საკურთხეველი, სამსხვერპლო (ლათ. Altare — სამსხვერპლო) — ადგილი, სადაც ღმერთებისთვის მიჰქონდათ შესაწირავი, რათა აეცდინათ მათი რისხვა და მფარველობა მოეპოვებინათ. პირველი სამსხვერპლოები იყო შეშის ხორები, რომელთაც მსხვერპლთან ერთად წვავდნენ. შემდგომ სამსხვერპლოები იგებოდა ქვის, თიხის, მიწის პატარა ამაღლებული ადგილების სახით, სადაც ხდებოდა მსხვერპლთშეწირვა. სჯეროდათ, რომ მსხვერპლიდან ასული კვამლი ადის ცაში და აღწევს ღმერთამდე. სამსხვერპლოებს ღია ცის ქვეშ მართავდნენ.

გმირთა და ღმერთთა სამსხვერპლოები განსხვავდებოდა. ღმერთთა სამსხვერპლოები უმეტესად დიდი მოცულობისანი იყვნენ და ამზადებდნენ ტაძრებთან ახლოს მოედნებზე, წმინდა ჭალებში. ზოგი სამსხვერპლო უზარმაზარი მოცულობის იყო (მაგალითად, პერგამონის საკურთხეველი). გმირთა სამსხვერპლოები დაბალი და მცირე ზომის იყვნენ, დასავლეთის მხარეზე ჰქონდა ორმო, სადაც მსხვერპლად შეწირული ცხოველების სისხლი უნდა ჩასულიყო.

ქრისტიანულ ეკლესიაში

საკურთხეველი, ქრისტიანული ტაძრის აღმოსავლეთ ნაწილში ძირითადი სივრცისაგან გამოყოფილი ამაღლებული ადგილი, სამსხვერპლო, რომელიც განკუთვნილია ადამიანის ღმერთთან შეხვედრის, მასთან დაახლოების, ლოცვა-კურთხევისა და წმინდა სერობისათვის. საკურთხეველში დგას მაგიდა (ტრაპეზი), რომელზედაც სრულდება ღვინისა და პურის ქრისტეს სისხლად და ხორცად გადაქცევის საიდუმლო წესი.

იხ.ვიდეო - საკურთხეველი

სკანდინავიური წარმართობა

მთავარი სტატია: ჰორგრი

სკანდინავიურ წარმართობაში მსხვერპლშეწირვისთვის გამოიყენებოდა ძირითადი საკურთხეველი, რომელსაც ჰორგრი ერქვა. ჰორგრი აგებული იყო ქვებით დაწყობილი, შესაძლოა ხეზე (საძოვარში) და გამოიყენებოდა მსხვერპლშეწირვისა და შესაძლოა სხვა ცერემონიების დროსაც.

მსხვერპლშეწირვის დროს ჰორგრის შესაძლო გამოყენება იქნებოდა მასზე სკანდინავიური ღვთაებისთვის შეწირული ცხოველის სისხლის თასის დადება (მაგ., თორისთვის თხა, ფრეიასთვის ღორი, ფრეირისთვის ტახი), შემდეგ მასში ნაძვის ტოტების შეკვრის ჩაყოფა და მონაწილეებისთვის სისხლით მოფრქვევა. ეს ცერემონიაზე დამსწრეებს აკურთხებდა, მაგალითად, ქორწილში.

ასატრუ

სკანდინავიურ თანამედროვე წარმართულ პრაქტიკაში, საკურთხევლები შეიძლება დადგეს სახლში ან ტყიან ადგილებში, უძველესი დროის ჰორგრის იმიტაციით. ისინი შეიძლება მიძღვნილი იყოს თორის, ოდინის ან სხვა სკანდინავიური ღვთაებებისადმი.

ნეოპაგანიზმი

ნეოპაგანიზმში არსებობს რიტუალური პრაქტიკის ფართო სპექტრი, რომელიც მოიცავს ეკლექტიკური სინკრეტიზმიდან მკაცრ პოლითეისტურ რეკონსტრუქციონიზმამდე. ამ ჯგუფებიდან ბევრი იყენებს საკურთხევლებს. ზოგი აგებულია მხოლოდ უხეშად დამუშავებული ან დაწყობილი ქვისგან, ზოგი კი დამზადებულია დახვეწილი ხისგან ან სხვა დამუშავებული მასალისგან.

ვიკა

მთავარი სტატია: საკურთხეველი (ვიკა)

ნეოდრუიდიზმი

თანამედროვე ნეოდრუიდიზმი ასევე შეიძლება იყენებდეს საკურთხევლებს, რომლებიც ხშირად აღმართულია ბაღებში. მიუხედავად იმისა, რომ ცოტა რამ არის ცნობილი უძველესი დრუიდების მიერ ხელმძღვანელობით მიღებული კონკრეტული რელიგიური შეხედულებებისა და პრაქტიკის შესახებ, თანამედროვე ადამიანები, რომლებიც თავს დრუიდებად მიიჩნევენ, თავისუფლად იყენებენ თავიანთ წარმოსახვას ცერემონიების შემუშავებასა და რიტუალური ობიექტების გამოყენებაში, მათი რწმენის სისტემის შესაბამისად. ჩრდილოეთ ამერიკის რეფორმირებული დრუიდების „საერთო თაყვანისცემის ორდენის“ დრუიდების ლიტურგია ცეცხლის დანთებას მოითხოვს „საკურთხეველში ან მის მახლობლად“ და იყენებს სხვადასხვა ნივთს, როგორიცაა სასმისი, ჯოხები და მცენარეული შესაწირავი. თუ საკურთხეველი არ გამოიყენება, ნივთები შეიძლება მიწაზე დაიდოს.

მაღალი ადგილები

მთავარი სტატია: მაღალი ადგილი

მაღალი ადგილები არის ამაღლებული ადგილები, სადაც საკურთხევლებია აღმართული თაყვანისცემისთვის იმ რწმენით, რომ რადგან ისინი უფრო ახლოს იყვნენ ცასთან, ვიდრე ვაკეები და ხეობები, ისინი უფრო ხელსაყრელი ადგილებია ლოცვისთვის. მაღალი ადგილები გავრცელებული იყო თითქმის ყველა უძველეს კულტურაში, როგორც კულტური თაყვანისცემის ცენტრები.

მაღალი ადგილები ისრაელის (ებრაულად: ბამაჰ, ან ბამა) ან ქანაანის კულტურაში იყო ღია ცის ქვეშ მდებარე სალოცავები, რომლებიც ჩვეულებრივ აღმართული იყო ამაღლებულ ადგილას. ძვ.წ. XII-XI საუკუნეებში ისრაელების მიერ ქანაანის დაპყრობამდე, მაღალი ადგილები ქანაანის ნაყოფიერების ღვთაებების, ბაალების (ბატონების) და აშეროტების (სემიტური ქალღმერთების) სალოცავებს წარმოადგენდა. საკურთხევლის გარდა, აღიმართა მაცევოტი (ქვის სვეტები, რომლებიც წარმოადგენდნენ ღვთაებრივის ყოფნას).

ამ ადგილებში თაყვანისცემის პრაქტიკა ხშირი გახდა ებრაელებში, თუმცა ტაძრის აშენების შემდეგ ის აიკრძალა. ასეთი თაყვანისცემა ძლივს გაუქმდა, თუმცა წინასწარმეტყველები მას არაერთხელ დაგმეს, როგორც ღმერთის შეურაცხყოფას. მჭიდროდ დაკავშირებული მაგალითია, ასე ვთქვათ, „ეზოს“ სამსხვერპლო. სანამ დადგმული ტაძარი და დამკვიდრებული სამსხვერპლო იქნებოდა, ხალხი საკუთარ სამსხვერპლოებს აშენებდა. ტაძრის აშენების შემდეგ ამ სამსხვერპლოების გამოყენება აიკრძალა. მაღალი ადგილებისგან განსხვავებით, „ეზოს“ სამსხვერპლოზე თაყვანისცემა სწრაფად აღმოიფხვრა. მომდევნო წლებში ამ პრაქტიკის პოპულარობა მკვეთრად შემცირდა.

იხ.ვიდეო - Алтарники

ამოს წინასწარმეტყველი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                  ამოს წინასწარმეტყველი

ამოს წინასწარმეტყველი

წმინდა ამოს წინასწარმეტყველი — მართლმადიდებელი ეკლესიის წმინდანი, ხსენების დღე არის ძველი სტილით 15 ივნისი, ახალი სტილით — 28 ივნისი. თორმეტ მცირე წინასწარმეტყველთაგან მესამე, ქრისტეს შობამდე VII საუკუნეში ცხოვრობდა. ამ დროს ებრაელთა სახელმწიფო ორ სამეფოდ იყო დაყოფილი: იუდეად და ისრაელად. იერუსალიმში მეფობდა იუდეველთა მეფე ოზია, მათგან გამოყოფილ, ჭეშმარიტი ღვთისგან განმდგარ ისრაელთა ათ ტომს კი კერპთაყვანისმცემელი იერობოამ II განაგებდა. მან ბეთილში ოქროს ხბოს კერპი აღმართა და უსჯულოებაში ჩავარდნილ მთელ თავის სამეფოსთან ერთად მას ეთაყვანებოდა.

წინასწარმეტყველი ამოსი იუდეველი იყო, სოფელ თეკუიდან. ლიტონსა და უსწავლელ, მაგრამ მხურვალე რწმენითა და საღვთო მოშურნეობით გაძლიერებულ მწყემსს უფალმა საწინასწარმეტყველო მსახურებისათვის მოუწოდა და ისრაელში გაგზავნა სჯულის მაგინებელი იერობოამისა და მის გზა შეცდომილ მკვიდრთა სამხილებლად. ამოსი წინასწარ უცხადებდა მათ იმ უბედურებებს, რომელიც ისრაელის სამეფოსა და მის გარშემო მცხოვრებ წარმართ ხალხს უნდა დასტყდომოდა თავს უღმრთოებისთვის. ამის გამო მრავალჯერ უხდებოდა გვემისა და დევნის დათმენა, მაგრამ იგი კვლავ უბრუნდებოდა ბეთილს, ისრაელელებს მოწევნილ რისხვას მოაგონებდა და სინანულისკენ მოუწოდებდა. წინასწარმეტყველი განსაკუთრებით სძულდა საკერპოს ქურუმს, ამასიას. ამოსმა კერპთმსახურსა და მთელ მის სახლეულს აღსასრულის მოახლოება უწინასწარმეტყველა. ამასიას ვაჟმა, ოზიამ წმიდანს ხელკეტი ჩასცხო თავში და სასიკვდილოდ დაჭრა. სულთმობრძავმა წინასწარმეტყველმა გაჭირვებით მიაღწია მშობლიურ სოფელს და იქ გარდაიცვალა ქრისტეს შობამდე დაახლოებით 783 წელს.

იხ.ვიდეო - ძველი აღთქმა - ამოს წინასწარმეტყველი. (კითხულობს მარიკა ჭეღელიძე)

სამართლიანობა

უძველესი ინტერპრეტაციები

სამართლიანობისადმი უძველესი მოწოდება ამოსის სწავლებებში ღვთის ხმით არის გამოხატული. ღმერთი ამოსს ეუბნება, რომ ისრაელები ღვთაებრივ ჩარევას წააწყდებიან, რადგან ისრაელში ჩაგვრა მძვინვარებს. ღმერთმა ეს ჩაგვრა გამოხატა იმით, რომ ისრაელები რელიგიურობას ასრულებდნენ სიმართლის გარეშე. ღარიბების ჩაგრებითა და სამართლიანობის არარსებობით ისრაელები უსამართლოდ იქცეოდნენ; სამართლიანობა ამოსის წინასწარმეტყველურ სწავლებებში ღვთის გზავნილის ბირთვად უნდა ქცეულიყო.

თანამედროვე ინტერპრეტაციები

ამოსის სწავლებების გავლენა ან მათზე მითითებები შეიძლება მოიძებნოს ზოგიერთ თანამედროვე პოლიტიკურ და სამოქალაქო უფლებების შესახებ გამოსვლაში. მარტინ ლუთერ კინგ უმცროსის „მე მაქვს ოცნება“-ში კინგი აცხადებს: „ჩვენ არ დავკმაყოფილდებით მანამ, სანამ სამართალი წყალივით არ ჩამოიქცევა და სიმართლე ძლიერი ნაკადივით“, რაც ამოსის 5:24-ზე მინიშნებაა: „მაგრამ სამართალი მდინარესავით ჩამოიდინოს, სიმართლე კი - დაუსრულებელ ნაკადულს!“. ბერნი სანდერსმა ასევე მოიხსენია ამოსის 5:24 2016 წლის საპრეზიდენტო კამპანიის დროს გამოსვლისას. ის ჯეიმს კომის მიერ გავრცელებულ ტვიტში გამოყენებული იქნა მას შემდეგ, რაც მაიკლ ფლინმა ტრამპის რუსეთის სკანდალის დროს FBI-ის აგენტებისთვის ტყუილის თქმაში აღიარა დანაშაული.

სადღესასწაულო დღეები/რელიგიური თაყვანისცემა

რომაულ, ბიზანტიურ და სხვა მაღალ ლიტურგიკულ ეკლესიებში წმინდანებს რეგულარულად აღნიშნავენ და პატივს სცემენ კალენდარული წლის განმავლობაში სადღესასწაულო დღეებში. ეს პრაქტიკა პატივს მიაგებს ქრისტიან მოწამეებს მათი გარდაცვალების ტრადიციულ დღეს, მათი ცხოვრების შესახებ ფაქტებითა და მათთვის მიკუთვნებული ხედვებით, რაც მორწმუნეთა განსწავლას ისახავს მიზნად.

აღმოსავლეთის მართლმადიდებლურ ლიტურგიკულ კალენდარში ამოსის დღესასწაული 15 ივნისს აღინიშნება (იმ ეკლესიებისთვის, რომლებიც ტრადიციულ იულიუსის კალენდარს მისდევენ, 15 ივნისი ამჟამად თანამედროვე გრიგორიანული კალენდრის 28 ივნისს ემთხვევა). იგი სომხური სამოციქულო ეკლესიის წმინდანთა კალენდარში სხვა მცირე წინასწარმეტყველებთან ერთად 31 ივლისს აღინიშნება.

კათოლიკურ ტრადიციაში ამოსის დღე 31 მარტს აღინიშნება

აღმოსავლეთის ეკლესიაში ამოსის ტროპარი მღერიან:

„ვზეიმობთ შენი წინასწარმეტყველის ამოსის ხსოვნას / უფალო, / მისი გულისთვის გევედრებით შენ, გადაარჩინე ჩვენი სულები“.

ამოსის გადაუდებლობისა და სოციალური სამართლიანობის განცდის ასახვაზე ამოსის კონდაკი იგალობება:

„სულით განწმენდ შენს მხურვალე გულს, / დიდებულო წინასწარმეტყველო ამოს, / და მაღლიდან წინასწარმეტყველების ნიჭს მიიღებ, / ხმამაღლა შესძახებ ერებს: / ეს არის ჩვენი ღმერთი და მის გარდა არავინაა“.

ზღვარი (ტელესერიალი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                      ზღვარი (ტელესერიალი)

ტელესერიალის ოფიციალური პოსტერი

Fringe არის ამერიკული სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის ტელესერიალი, შექმნილი ჯ. ჯ. აბრამსის, ალექს კურცმანის და რობერტო ორჩის მიერ. სერიალის პრემიერა შეერთებულ შტატებში 2008 წლის 9 სექტემბერს შედგა Fox-ის სატელევიზიო არხზე. სერიალის ბოლო მეასე ეპიზოდი ეთერში 2013 წლის 18 იანვარს გავიდა.

სერიალი მოგვითხრობს FBI-ის სპეციალური აგენტის, ოლივია დანჰემის, შეშლილი მეცნიერის, უოლტერ ბიშოპისა და მისი ვაჟის, პიტერის შესახებ, რომლებიც იძიებენ იდუმალებით მოცულ დანაშაულთა სერიას, რომელსაც „ნიმუშს“ უწოდებენ. თავიანთი კვლევების დროს ისინი მეცნიერების ისეთ „ზღვრულ“ ასპექტებს წააწყდებიან, როგორიცაა ტელეპათია, ლევიტაცია, უხილავობა, რეინკარნაცია და გენეტიკური მუტაცია. როგორც ჩანს, ვიღაც მთელ მსოფლიოზე ექსპერიმენტებს ატარებს და ოლივია, პიტერი, უოლტერი და Fringe-ის სააგენტოთაშორისი გუნდის დანარჩენი წევრები მათი წყაროს დადგენაზე მუშაობენ.

იხ.ვიდეო - Fringe Season 1 | Official Trailer | Sky Show

წინაპირობა

„ფრინჯი“ მოგვითხრობს „ფრინჯ დივიზიონის“ საქმეების შესახებ, რომელიც წარმოადგენს ფედერალური საგამოძიებო ბიუროს მიერ დაფინანსებულ ერთობლივ ფედერალურ სამუშაო ჯგუფს. მასში შედიან აგენტი ოლივია დანჰემი, დოქტორი უოლტერ ბიშოპი, არქეტიპული შეშლილი მეცნიერი, და პიტერ ბიშოპი, უოლტერის გაუცხოებული ვაჟი და ყველა საქმის ოსტატი. მათ მხარს უჭერენ ფილიპ ბროილსი (ლენს რედიკი), პოლიციის დირექტორი, და აგენტი ასტრიდ ფარნსვორთი (იასიკა ნიკოლი), რომელიც უოლტერს ლაბორატორიულ კვლევებში ეხმარება. „ფრინჯ დივიზია“ იძიებს „ფრინჯ მეცნიერების“ საქმეებს, დაწყებული წარუმატებელი ტრანსჰუმანისტური ექსპერიმენტებიდან და დამთავრებული დესტრუქციული ტექნოლოგიური სინგულარობის პერსპექტივით და ორი პარალელური სამყაროს შესაძლო შეჯახებით. „ფრინჯ დივიზიის“ მუშაობა ხშირად კვეთს განვითარებულ ბიოტექნოლოგიას, რომელიც შემუშავებულია კომპანია „მასივ დინაიმის“ მიერ, რომელიც დააარსა უოლტერის ყოფილმა პარტნიორმა, დოქტორმა უილიამ ბელიმ (ლეონარდ ნიმოი) და რომელსაც მათი საერთო მეგობარი, ნინა შარპი (ბლერ ბრაუნი) ხელმძღვანელობს. გუნდს ასევე ჩუმად აკვირდება მელოტი, ფერმკრთალი თეთრკანიანი მამაკაცების ჯგუფი, რომლებსაც „დამკვირვებლებს“ უწოდებენ.

მიმოხილვა

მთავარი სტატია: Fringe-ის ეპიზოდების სია

პირველი სეზონი წარმოგიდგენთ Fringe-ის დივიზიას, რომელიც იძიებს საქმეებს, რომლებიც ქმნიან „ნიმუშს“, გეოგრაფიულად ცენტრში, ნიუ-იორკის შტატში, რეიდენის ტბის გარშემო, რომელთაგან ბევრი ორგანიზებულია თაღლითი მეცნიერების საერთაშორისო ქსელის მიერ, რომელიც ცნობილია როგორც ZFT (Zerstörung durch Fortschritte der Technologie, ან ინგლისურად, განადგურება ტექნოლოგიის განვითარების გზით), რომელსაც ხელმძღვანელობს დევიდ რობერტ ჯონსი (ჯარედ ჰარისი), რომლებიც ემზადებიან განკითხვის დღისთვის. ZFT-ის საფრთხე, როგორც ჩანს, მთავრდება, როდესაც პიტერი კლავს ჯონსს, როდესაც ის ცდილობს პარალელურ სამყაროში მოგზაურობას. ოლივია იგებს, რომ ის წლების წინ უოლტერისთვის (მაშინ ცნობილი როგორც ოლივი) ნოოტროპული პრეპარატის, კორტექსიფანის, ბავშვობაში ტესტირების ობიექტი იყო, რაც მას სუსტ ფსიონიკურ შესაძლებლობებს ანიჭებს. უოლტერს ასევე უჭირს პიტერის მოვლის ქვეშ ნორმალურ ცხოვრებასთან ადაპტაცია ფსიქიატრიულ დაწესებულებაში ჩვიდმეტი წლის ცხოვრების შემდეგ.

მეორე სეზონში, მოვლენები დაკავშირებულია პარალელური სამყაროს აქტივობებთან, რომელიც დაზარალებულია სინგულარობით, რომელიც ხდება სამყაროებს შორის ქსოვილის დასუსტებულ წერტილებში; იქ მეცნიერებმა შეიმუშავეს ქარვის მსგავსი ნივთიერება, რომელიც იზოლირებს ამ სინგულარობებს, ასევე ნებისმიერ უდანაშაულო ადამიანს, რომელიც მისი გამოქვეყნების შემდეგ ამ ტერიტორიაზე აღმოჩნდება. Fringe-ის გუნდი კიდევ უფრო მეტ საქმეს განიხილავს, რაც „დიდ ქარიშხალამდე“ მიგვიყვანს, რადგან პარალელური სამყარო, როგორც ჩანს, ომშია პირველყოფილ სამყაროსთან, რომელიც პარალელური სამყაროს ადამიანი-მანქანის ჰიბრიდული ფორმის შემცვლელების მიერ არის შექმნილი. უოლტერი იძულებულია პიტერს უთხრას, რომ ის პარალელური სამყაროდანაა, საკუთარი პიტერის შემცვლელი, რომელიც გენეტიკური დაავადებით გარდაიცვალა. უოლტერი 1985 წელს რეიდენის ტბის გაყინულ ყინულზე გადავიდა, რათა პიტერის ალტერნატიული ვერსიისთვის წამალი მიეცა, მაგრამ ტრანსპორტირებისას წამლის დოზის შემთხვევით განადგურების შემდეგ, მან ბიჭი მეორე მხარეს გადაიყვანა. დაბრუნებისას ისინი ყინულში ჩავარდნენ, მაგრამ გადაარჩინა დამკვირვებელმა სექტემბერმა (მაიკლ ჩერვერისი), რომელმაც უოლტერს „ბიჭის“ მნიშვნელობაზე უთხრა, რაც უოლტერმა პიტერად აღიქვა. უოლტერის გადაკვეთამ გამოიწვია სინგულარობები პარალელურ სამყაროში, რომლის ცენტრშიც რეიდენის ტბაა. უოლტერი თეთრი ტიტის სახით პატიების ნიშანს ეძებდა.

მე-3 სეზონი წარმოგვიდგენს ეპიზოდებს, რომლებიც ორ სამყაროს შორის მონაცვლეობით ვითარდება. „ვალტერნეიტი“, უოლტერის ორეული პარალელურ სამყაროში, აშშ-ის თავდაცვის მდივანია და მან მოვლენები დაიწყო მანქანის, განკითხვის დღის მოწყობილობის, ასაწყობად, რომელიც მხოლოდ პიტერის ბიოლოგიაზე რეაგირებს. მან ასევე გაგზავნა თავისი ოლივია, „ფოქსლივია“2, პირველ სამყაროში, ოლივიას ნაცვლად, რათა ჩაერთოს Fringe Division-თან და ააწყოს მოწყობილობის პირველი სამყაროს ვერსია, სანამ ის სწავლობს ოლივიას კორტექსიფანის მიერ გამოწვეულ ძალებს. შემთხვევით, ფოქსლივია დაორსულდა პიტერის შვილზე, ჰენრიზე, სანამ ის გამოაშკარავდებოდა და პარალელურ სამყაროში გადაიყვანებოდა. უოლტერნეიტმა ორსულობის დაჩქარება მოაწყო ბავშვის სისხლის ნიმუშის მისაღებად, რომელსაც ის მანქანის გასააქტიურებლად იყენებს. პიტერი, ოლივიას დახმარებით, შედის მანქანის პირველ ვერსიაში და განიცდის მომავლის ხილვას, სადაც პარალელური სამყარო განადგურებულია და იგივე ბედი ემუქრება პირველ სამყაროს. ის აღმოაჩენს, რომ მანქანა სინამდვილეში უოლტერისა და მისი თანამოაზრეების მიერ ამ მომავლიდან შექმნილი მოწყობილობაა, რომელიც განზრახ იგზავნება დროში უკან, რათა მომავლის ეს ხედვა პიტერს გადასცეს. აწმყოში აღდგენის შემდეგ, პიტერი ცვლის თავის გეგმას და იყენებს მანქანას ორი ოთახის გასაერთიანებლად, ხიდის შესაქმნელად, სადაც ორივე სამყაროს მაცხოვრებლებს შეუძლიათ გადაჭრან თავიანთი დილემა, სანამ დრო ხელახლა დაიწერება, რათა სექტემბერი (The Observer) ვერ გადაარჩინოს მას და დაივიწყონ როგორც უოლტერმა, ასევე ოლივიამ.

მე-4 სეზონი იწყება ალტერნატიულ დროის ხაზზე, რომელშიც სექტემბერმა ვერ შეძლო პიტერის ალტერნატიული ვერსიის გადარჩენა 1985 წელს, Observer-ის ცნობით. ეს ქმნის პეპლის ეფექტს, რომელიც გავლენას ახდენს მთავარი პერსონაჟების წარსულზე, მაგრამ სხვაგვარად ასტაბილურებს ორივე სამყაროს ხიდის შექმნის გამო. პიტერი ამ ახალ დროშია ჩათრეული.მელინი ალტერნატიული დროის ხაზის Fringe გუნდის ქმედებების გამო, რომელშიც ლინკოლნ ლი (სეთ გაბელი) შედის. პიტერი თავდაპირველად ცდილობს დაუბრუნდეს საკუთარ დროის ხაზს, რადგან მას ეშინია, რომ მისი მოგონებები კორტექსიფანით დოზირებული ოლივიას დროის ხაზს ცვლის, მაგრამ დაჭრილ სექტემბერთან შეხვედრის შემდეგ, პიტერი აღმოაჩენს, რომ ეს დროის ხაზი ნამდვილად მისი სახლია და ორივე, ის და ოლივია, იღებენ ცვლილებას, რაც მათ რომანს ხელახლა აანთებს. სექტემბერი ასევე უმხელს პიტერს, რომ დამკვირვებლებს პიტერის ვაჟის, ჰენრის წაშლა სჭირდებოდათ, რათა დარწმუნებულიყვნენ, რომ მათი მომავალი შეიქმნებოდა, თუმცა აღნიშნავს, რომ პიტერის მომავალი შვილი ოლივიასთან მნიშვნელოვანი იქნება. ამასობაში, აწმყოში, უილიამ ბელმა დაავალა დევიდ რობერტ ჯონსს, რომელიც ამ დროის ხაზში ცხოვრობს, ემუშავა პარალელური სამყაროს ვერსია ნინა შარპთან ორი სამყაროს სინქრონიზაციისთვის, რათა ორივე დაიშალოს და გზა გაუხსნას ბელის კონტროლის ქვეშ მესამე სამყაროს, ოლივიას კორტექსიფანის ძალების გამოყენებით კოლაფსის ჩასართავად. Fringe-ის განყოფილება იძულებულია დახუროს განზომილებიანი ხიდი, მაგრამ ეს ვერ აჩერებს ბელის გეგმას. უოლტერს ერთი არჩევანი რჩება - ესროლოს და მოკლას ოლივია, მისი სიკვდილი კი პროცესს არღვევს და სამყაროს გადაარჩენს. ოლივიას „სიკვდილი“ მხოლოდ დროებითია, რადგან მის სხეულში არსებული კორტექსიფანი ტყვიის ჭრილობის შესაკეთებლად მოიხმარება, რის შედეგადაც ის ცოცხალი და ჯანმრთელი რჩება, თუმცა ფსიონური შესაძლებლობების გარეშე. როდესაც ოლივია და პიტერი ერთად ცხოვრებას იწყებენ, სექტემბერი უოლტერს ეცხადება და აფრთხილებს, რომ დამკვირვებლები „მოდიან“.

მეხუთე და ბოლო სეზონი 2036 წელს იწყება, მეოთხე სეზონის ეპიზოდის „ტრანზიტის წერილების“ მიხედვით. როგორც სექტემბერმა გააფრთხილა, დამკვირვებლები, შორეული მომავლის მელოტი თეთრკანიანი მამაკაცები, რომლებმაც დედამიწა საკუთარი თავისთვის გაანადგურეს, დროში 2015 წელს იმოგზაურეს და „წმენდა“ დააწესეს, კაცობრიობის დიდი ნაწილი გაანადგურეს, გადარჩენილები საკუთარ კონტროლს დაუქვემდებარეს და პლანეტის გარემოს შეცვლა დაიწყეს, რათა მათთვის უფრო შესაფერისი ყოფილიყო. Fringe-ის გუნდმა ქარვისფერში დალუქვა მოახერხა, რათა თავიდან აეცილებინათ ტყვეობა წმენდის შემდეგ მალევე და ისინი კვლავ გაერთიანდნენ ჰენრიეტას („ეტა“) (ჯორჯინა ჰეიგი), პიტერისა და ოლივიას ზრდასრული ქალიშვილის, რომელიც 2015 წელს Observer-ის ჩამოსვლის შემდეგ მალევე გაუჩინარდა. უოლტერი ამხელს, რომ მან და სექტემბერმა შეიმუშავეს Observer-ების დამარცხების გეგმა, რაც ლაბორატორიაში ქარვისფერში ჩაწერილი წინასწარ ჩაწერილი ვიდეოკასეტების სერიიდან გამოვლინდა. ჩანაწერები მოწყობილობის რამდენიმე კომპონენტს მოიცავს, მათ შორის Observer-ის პატარა ბავშვს, სახელად მაიკლს (სპენსერ ლისტი პირველ სეზონში და როუენ ლონგვორთი მეხუთე სეზონში), მაგრამ ასევე მიანიშნებს კაცზე, სახელად დონალდზე, რომელიც უოლტერს გეგმის მომზადებაში დაეხმარა. ეტა ამ მოვლენების დროს იღუპება, რაც ოლივიას და პიტერს აიძულებს, გეგმა მისი გულისთვის შეასრულონ. მაიკლის მეშვეობით ისინი აღმოაჩენენ, რომ დონალდი არის სექტემბერი, რომელსაც Fringe-ის გუნდის დახმარებისთვის Observer-ის ძალები ჩამოერთვა და რომ მაიკლი მისი გენეტიკური შვილია, რომელიც განზრახ გაიზარდა, როგორც ანომალია შორეულ მომავალში. სექტემბერი განმარტავს, რომ მაიკლის 2167 წელს გაგზავნა იგეგმება, სადაც დაიწყება ადამიანის გენეტიკური ექსპერიმენტები, რომლებიც ემოციებს ინტელექტისთვის შესწირავს და დამკვირვებლების შექმნას გამოიწვევს; მათთვის მაიკლის ჩვენებით, რომელსაც როგორც ემოცია, ასევე ინტელექტი აქვს, ექსპერიმენტები შეჩერდება და დამკვირვებლები აღარ შეიქმნებიან. სექტემბერი მზადაა მაიკლი მომავალში წაიყვანოს, რადგან გეგმა ამოქმედდება, მაგრამ მას ბოლო მომენტში ესვრიან და კლავენ; უოლტერი, რომელიც უკვე აცნობიერებს, რომ მსხვერპლის გაღება მოუწევს, მაიკლს მომავალში მიჰყავს, რათა გეგმის დასრულება უზრუნველყოს. როგორც იწინასწარმეტყველეს, 2015 წელს დრო შეჭრიდან ხელახლა იწყება; დამკვირვებლები არასდროს შემოიჭრებიან და პიტერი, ოლივია და ეტა მშვიდად ცხოვრობენ - თუმცა პიტერი მამისგან უკანასკნელ წერილს იღებს: თეთრი ტიტის ნახატს.

მითოლოგია

Fringe-ის ერთ-ერთი ლოკაციის სათაური. ​​ამ მაგალითში, „ოლივიადან“, ეპიზოდი ვითარდება მანჰეტენის ალტერნატიული სამყაროს ვერსიაში, რომლის სახელიც მხოლოდ ერთი T-თი იწერება. ალტერნატიულ სამყაროში ერთი აღსანიშნავი განსხვავება ისაა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ 11 სექტემბრის თავდასხმები მოხდა, მსოფლიო სავაჭრო ცენტრის კოშკები არ განადგურებულა.

„ფრინჯის“ სიუჟეტური რკალის დიდი ნაწილი მოიცავს პარალელურ სამყაროს, რომელიც ძირითადად ასახავს პირველ სამყაროს, მაგრამ მრავალი ისტორიული თავისებურებით. გამოყენებული მნიშვნელოვანი მაგალითია 11 სექტემბრის თავდასხმების ეფექტი; მიუხედავად იმისა, რომ ეს მოვლენა ასევე მოხდა ალტერნატიულ სამყაროში, მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი არ იყო ხელუხლებელი თავდასხმების შედეგად, რის გამოც შენობები ალტერნატიული სამყაროს „მანჰეტენის“ ჰორიზონტზე დომინანტურ ღირსშესანიშნაობებად იქცა. სამხრეთის კოშკი რამდენიმე ეპიზოდში უილიამ ბელის ოფისად გამოიყენებოდა.

პროდიუსერები ძლიერ დაინტერესებულნი იყვნენ „სამყაროს შექმნით“ და ალტერნატიულმა სამყარომ მათ საშუალება მისცა შეექმნათ ძალიან მსგავსი სამყარო დიდი რაოდენობით დეტალებით, რათა შეევსოთ სამყაროს ტექსტურა. ალტერნატიულმა სამყარომ ასევე საშუალება მისცა მათ ეჩვენებინათ, „თუ როგორ განსაზღვრავს თქვენს მიერ გაკეთებული მცირე არჩევანი თქვენ, როგორც პიროვნებას და შეუძლია მნიშვნელოვნად შეცვალოს თქვენი ცხოვრება მომავალში“, - ამბობს თანარეჟისორი ჯეფ პინკნერი. თუმცა, პროდიუსერებმა ასევე გააცნობიერეს, რომ ალტერნატიული სამყაროს კონცეფციამ შეიძლება დააბნიოს მაყურებელი. ამის თავიდან ასაცილებლად, მათ პირველი ორი სეზონის განმავლობაში სამყაროს ელემენტები პატარა ნაწილებად შემოიტანეს, სანამ მეორე სეზონის ფინალსა და მესამე სეზონში უფრო დიდ გამოვლენას არ გააკეთებდნენ. ჯ. ჰ. უაიმენის თქმით, ის ხშირად გადასცემდა მამამისისგან მიღებულ ალტერნატიული სამყაროს სიუჟეტურ იდეებს, რათა გაერკვია, ლოგიკური იყო თუ არა ეს და სცენარს ხელახლა ამუშავებდა, თუ მამამისი მას გაუგებრად მიიჩნევდა. სამყაროს ასეთი აგება მათ ასევე აძლევდა სარისკო შესაძლებლობას, შეექმნათ ისტორიები, რომლებიც მხოლოდ ალტერნატიული სამყაროს პერსონაჟებზე იყო ორიენტირებული და თითქმის არანაირი კავშირი არ ჰქონდათ მთავარ პერსონაჟებთან; როგორც უაიმენის თქმით, მათ შეეძლოთ „ორი შოუს გადაღება ერთი შოუს შესახებ“, კონცეფცია, რომელიც ტელევიზიის ხელმძღვანელებმა მიიღეს.

გლიფური კოდი

სერიალის რეკლამირებისთვის გამოყენებულ მარკეტინგულ პოსტერებზე ხშირად გამოსახული იყო სერიალის შუალედურ პოსტერში გამოყენებული ერთ-ერთი გლიფი, რომელთაგან თითოეული წარმოადგენდა საერთო სურათის ვერსიას. აქ გამოსახულია ფოთოლი, რომელშიც ჩასმულია ბერძნული დიდი ასო დელტა.

სარეკლამო შესვენებამდე ნაჩვენებია გლიფის მოკლე გამოსახულება. აბრამსმა ინტერვიუში გაამხილა, რომ გლიფებს ფარული მნიშვნელობა ჰქონდათ. „ეს არის ის, რასაც ჩვენ ვაკეთებთ იმ ადამიანებისთვის, ვისაც სურს ამის გარკვევა და მიყოლა, მაგრამ ეს არ არის ის, რაც მაყურებელმა უნდა გაითვალისწინოს შოუს ყურებისას.“ აბრამსმა ასევე გაამხილა, რომ ერთი შეხედვით ერთმანეთთან დაუკავშირებელი ბაყაყები, რომლებსაც ზურგზე ბერძნული ასო Phi (Φ) აქვთ ამოტვიფრული, შოუს პრომოებში ჩნდებოდნენ და სერიალის კონტექსტში მნიშვნელობა აქვთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ „ეს შოუს კოდის ნაწილია.“ გლიფის კოდი გატეხა ჯულიან სანჩესმა, რომელიც მაშინ ტექნოლოგიურ საიტზე Ars Technica-ს რედაქტორად მუშაობდა, რომელმაც აღმოაჩინა, რომ ეს იყო მარტივი ჩანაცვლების შიფრი, რომელიც გამოიყენება თითოეული ეპიზოდისთვის ერთი თემატური სიტყვის დასაწერად; მაგალითად, პილოტური ეპიზოდის რვა გლიფი სიტყვას „დამკვირვებელს“ წერს. გარდა ამისა, გლიფები წარმოადგენს ზოგიერთ იმ საშუალებას, რომლითაც უოლტერი წყვეტს საქმეს (მაგალითად, ჩრჩილი/პეპელა „ჯოჰარის ფანჯრიდან“, ზღვის ცხენის დნმ-ის შტამი „ეპისკოპოსის აღორძინებიდან“). ფილმში „ჯექსონვილი“, უოლტერის უკან, როდესაც ის ოლივიას ესაუბრება მისი მკურნალობის შესახებ, სადაც ნოოტროპული კორტექსიფანი პირველად იქნა შესწავლილი საცდელად, თითოეული გლიფი აშკარად ჩანს საბავშვო ბაღის კედელზე. სხვადასხვა გლიფების ეპიზოდური გასაღები ხელმისაწვდომი გახდა Fringepedia-ზე.

საწყისი სცენა

შოუს სტანდარტული საწყისი სცენა გლიფების სიმბოლოების გამოსახულებებს ათავსებს ისეთ სიტყვებთან ერთად, რომლებიც წარმოადგენენ ზოგად სამეცნიერო თემებს, როგორიცაა „ტელეპორტაცია“ და „ბნელი მატერია“. მესამე სეზონში, ეპიზოდები ძირითადად პარალელურ სამყაროში ვითარდება, გამოყენებული იქნა სათაურების ახალი ნაკრები, მსგავსი ფორმატის მიხედვით, თუმცა ლურჯის ნაცვლად წითლად შეფერილი და ალტერნატიული ზოგად სამეცნიერო კონცეფციების გამოყენებით, როგორიცაა „ჰიპნოზი“ და „ნეირომეცნიერება“. ფერის სხვაობამ ზოგიერთ გულშემატკივარს აიძულა, რომ პირველ სამყაროს ლურჯად ეწოდებინათ პარალელური წითელი სამყაროსგან განსხვავებით. მესამე სეზონის ეპიზოდში „Entrada“, სათაურებში გამოყენებული იყო როგორც ლურჯი, ასევე წითელი შეფერილობის ვერსიების ნაზავი, იმის გათვალისწინებით, რომ ეპიზოდი თანაბრად ვითარდებოდა თითოეულ სამყაროში. ორ ფლეშბექ ეპიზოდში, „პიტერი“ და „სუბიექტი 13“, ეს არის სცენარის ვარიაცია, 1980-იანი წლების ტექნოლოგიების მსგავსი რეტრო გრაფიკით და გამოყენებული იყო ფრაზები, როგორიცაა „პერსონალური გამოთვლები“ ​​და „გენეტიკური ინჟინერია“. დისტოპიური მომავლის მესამე სეზონის ეპიზოდისთვის „დღე, როცა მოვკვდით“, გამოყენებული იქნა შავი ტონის თემა უფრო საშინელი ფრაზებით, როგორიცაა „იმედი“ და „წყალი“. მეოთხე სეზონის პრემიერაში, „არც აქ და არც იქ“, შემოღებულ იქნა ქარვისფერი ტონის სათაურების თანმიმდევრობა დამატებითი ახალი ტერმინებით, რომელიც გამოიყენება მეოთხე სეზონის თითქმის ყველა ეპიზოდში. მეოთხე სეზონის ეპიზოდში „ტრანზიტის წერილები“, რომელიც დაბრუნდა მომავლის დისტოპიურ სამყაროში, და შემდგომ მეხუთე სეზონის ეპიზოდებში წარმოდგენილია ცივი ტონის სათაურების თანმიმდევრობა ისეთი ფრაზებით, როგორიცაა „სიხარული“, „პირადი აზრი“, „თავისუფალი ნება“ და „თავისუფლება“, იდეები, რომლებიც დაიკარგა ამ მომავალში. საწყის თანმიმდევრობაში არის ერთი კადრი, რომელშიც სიტყვები „დამკვირვებლები აქ არიან“ ძალიან სწრაფად ციმციმებს და მათი სანახავად საწყისი თანმიმდევრობა უნდა შეჩერდეს.

იხ. ბმულზე ფლმი რუსულ ენაზე 

SN 2006gy

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 SN 2006gy

სუპერნოვას SN 2006gy ნახატი

SN 2006gy უჩვეულოდ კაშკაშა სუპერნოვაა, რომელიც 2006 წლის 18 სექტემბერს გალაქტიკა NGC 1260-ში მოხდა. ის პირველად რობერტ კვიმბის და პ. მონდოლის  მიერ აღმოაჩინეს, შემდეგ კი ასტრონომთა სხვადასხვა ჯგუფმა შეისწავლა ჩანდრას, ლიკის და კეკის ობსერვატორიებში.  2007 წლის მაისში, NASA-მ და რამდენიმე სხვა ასტრონომმა წარმოადგინეს სუპერნოვას პირველი დეტალური ანალიზი, სადაც ის აღწერეს, როგორც „ყველაზე კაშკაშა, რაც კი ოდესმე დაფიქსირებულა“. 2007 წლის ოქტომბერში, კვიმბიმ გამოაცხადა, რომ სუპერნოვა SN 2005ap-მა მოხსნა SN 2006gy-ის რეკორდი სიკაშკაშის მხრივ. სუპერნოვას SN 2006gy აღმოჩენამ ჟურნალ Time-ის მიერ 2007 წლის ათ საუკეთესო სამეცნიერო აღმოჩენას შორის მესამე ადგილი დაიკავა.

გალაქტიკა NGC 1260-ის ინფრაწითელი გამოსახულება. SN2006gy ყველაზე კაშკაშა წერტილია, ქვემოთ და გამოსახულების ცენტრიდან მარცხნივ მკრთალი რეგიონი გალაქტიკის ბირთვია.

SN 2006gy აფეთქება მოხდა შორეულ გალაქტიკა NGC 1260-ში, 238 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე (73 მეგაპარსეკი). ამიტომ, სინათლის სიჩქარისა და სამყაროს გაფართოების გათვალისწინებით, აფეთქება თავად მოხდა დაახლოებით 230 მილიონი წლის წინ. აფეთქების ენერგია შეფასდა 1051 ერგით (1044 ჯ), რაც დაახლოებით ორი რიგით მეტია ჩვეულებრივი სუპერნოვების სიკაშკაშეზე, რომელიც დაახლოებით 1049 ერგით (1042 ჯ) უდრის, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ის მსგავსი პროცესების ახალ კლასს - ჰიპერნოვებს - მიეკუთვნებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ პიკური სიკაშკაშის დროს SN 2006gy 400-ჯერ უფრო კაშკაშა იყო, ვიდრე SN 1987A, რომელიც შეუიარაღებელი თვალით ჩანდა, SN 2006gy 1400-ჯერ უფრო შორსაა და მისი დანახვა მხოლოდ ტელესკოპით იყო შესაძლებელი.

SN 2006gy კლასიფიცირებული იქნა, როგორც II ტიპის სუპერნოვა მის სპექტრში წყალბადის ხაზების არსებობის გამო, თუმცა მისი უჩვეულოდ მაღალი სიკაშკაშე მიუთითებს სუპერნოვას სრულიად განსხვავებული ტიპის ვარსკვლავზე.

რენტგენის დიაპაზონში ერთი და იგივე გალაქტიკის სურათი, ბირთვის სიკაშკაშე და სუპერნოვა თითქმის იდენტურია

ასეთი ძლიერი აფეთქებისთვის რამდენიმე მექანიზმია შემოთავაზებული, რომელთაგან თითოეული მოითხოვს ძალიან მასიურ წინაპარ ვარსკვლავს. მომხდარის ყველაზე სავარაუდო ახსნა არის აფეთქების კინეტიკური ენერგიის რადიაციულ ენერგიად ეფექტური გარდაქმნა თანმხლებ მატერიასთან ურთიერთქმედებისას, IIIn ტიპის სუპერნოვების მსგავსად, მხოლოდ უფრო დიდი მასშტაბით. მსგავსი რამ შეიძლება მოხდეს მატერიის მასის დაკარგვის შემდეგ (დაახლოებით 10 მზის მასა) კაშკაშა ლურჯ ცვლად ვარსკვლავში ან ვარსკვლავში, რომელიც არასტაბილურია ელექტრონ-პოზიტრონული წყვილების წარმოქმნის მიმართ. ამ არაჩვეულებრივი სიკაშკაშის ასახსნელად რამდენიმე თეორია იქნა შემოთავაზებული, მათ შორის ისეთი ეგზოტიკური, როგორიცაა ანტიმატერიის ანიჰილაცია და კვარკული ვარსკვლავის ფორმირება, ვარსკვლავის მრავალჯერადი აფეთქება და ორი მასიური ვარსკვლავის შეჯახება.

მსგავსება ვარსკვლავ ეტა კარინასთან

ეტა კილიტა ძალიან კაშკაშა ჰიპერგიგანტი ვარსკვლავია, რომელიც დედამიწიდან 7500 სინათლის წლის დაშორებით, ჩვენს გალაქტიკაში მდებარეობს. რადგან ეტა კარინა 32 000-ჯერ უფრო ახლოსაა, მისი აფეთქებიდან გამომავალი შუქი მილიარდჯერ უფრო კაშკაშა იქნება. SN 2006gy-ის ერთ-ერთი აღმომჩენი, დეივ პოული, ამბობს, რომ როდესაც ეტა კარინა SN 2006gy-ის მსგავსად აფეთქდება, მისი შუქით წაკითხვა შესაძლებელი იქნება და ის ღამითაც ისეთივე კაშკაშა იქნება, როგორც დღისით. SN 2006gy-ის აშკარა სიდიდე 15-ია, ხოლო ეტა კარინას ჰიპოთეტური აფეთქების სიდიდე -7.5 იქნებოდა. ასტროფიზიკოს მარიო ლივიოს თქმით, ასეთი მოვლენა შეიძლება ნებისმიერ დროს მოხდეს და დედამიწაზე სიცოცხლისთვის საფრთხე მინიმალურია.

იხ.ვიდეო - „სუპერნოვა SN 2006 GY“ - SMI 11.15

GW170817

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               GW170817

NGC 4993 და გამა-სხივური აფეთქების GRB170817A (ჩანართი) ოპტიკური ნათება, რომელიც ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპის მიერ დაფიქსირდა.

GW170817 არის პირველი ჩაწერილი გრავიტაციული ტალღის აფეთქება, რომელიც ორი ნეიტრონული ვარსკვლავის შერწყმის შედეგად წარმოიშვა. დარეგისტრირდა 2017 წლის 17 აგვისტოს, 12:41:04.4 UTC საათზე LIGO-Virgo დეტექტორების ქსელის სამივე ლაზერული ინტერფერომეტრული გრავიტაციული ტალღების დეტექტორის მიერ. ამ მოვლენის აღმოჩენა ოფიციალურად გამოცხადდა 2017 წლის 16 ოქტომბერს, LIGO-ს სამეცნიერო თანამშრომლობისა და Virgo-ს თანამშრომლობის ერთობლივ პრესრელიზში; ამავდროულად, კოლაბორაციების ერთობლივი სტატია გამოქვეყნდა Physical Review Letters-ში.

გრავიტაციული ტალღის სიგნალი GW170817

ისტორია - 2017 წლის 1 აგვისტოს, იტალიის ქალაქ პიზასთან ახლოს მდებარე „ვირგოს“ ობსერვატორიის ექსპლუატაციაში გაშვების შემდეგ, გრავიტაციული დეტექტორების რაოდენობა სამს მიაღწია და შესაძლებელი გახდა გრავიტაციული სიგნალის კოორდინატების უფრო ზუსტად დადგენა. 14 აგვისტოს, ისტორიაში პირველად, სამივე დეტექტორმა დააფიქსირა შავი ხვრელის შერწყმის გრავიტაციული სიგნალი, რომელიც GW170814-ის სახელით იყო ცნობილი და რომლის წყაროც გაცილებით ზუსტად იქნა იდენტიფიცირებული, ვიდრე ადრე. შემდეგი სიგნალი, რომელსაც მოგვიანებით GW170817 ეწოდა, სამივე გრავიტაციულმა დეტექტორმა ერთობლივად 17 აგვისტოს დააფიქსირა.

სიგნალის აღმოჩენა

სიგნალი დაახლოებით 100 წამს გაგრძელდა (24 ჰც სიხშირის მიღწევიდან დასრულებამდე). ის დაკავშირებული იყო დამოუკიდებლად დაკვირვებულ მოკლე გამა-სხივურ აფეთქებასთან GRB 170817A, რომელიც მოხდა გრავიტაციული ტალღის აფეთქების მაქსიმუმიდან 1.74 ± 0.05 წამში (გამა-სხივური აფეთქება დაფიქსირდა ფერმისა და INTEGRAL-ის კოსმოსური ობსერვატორიების მიერ), ასევე დაკვირვებულ ოპტიკურ და რენტგენის შემდგომ ნათებასთან. ელექტრომაგნიტური სიგნალის წყარო მდებარეობდა გალაქტიკა NGC 4993-ში (თანავარსკვლავედი ჰიდრა). GW170817 სიგნალის ერთდროულად სამი დეტექტორით დაკვირვებამ შესაძლებელი გახადა მისი წყაროს მიმართულების დადგენა; წყაროს ლოკალიზაცია განისაზღვრება ციური სფეროს რეგიონში 28 კვადრატული გრადუსიანი მყარი კუთხით (90%-იანი სანდოობის დონით). გამა-სხივების აფეთქების წყარო ამ რეგიონში მდებარეობს.

ელექტრომაგნიტური დიაპაზონის ძიება

ფერმისა და INTEGRAL-ის სიგნალის მოსვლის მომენტებს შორის დაყოვნების შესახებ მონაცემების საფუძველზე, შესაძლებელი გახდა გამა-სხივების წყაროს ლოკალიზაციის მნიშვნელოვნად გაუმჯობესება. აღმოჩნდა, რომ გამა-სხივების აფეთქების დრო და რეგიონი ემთხვევა LIGO/Virgo კოლაბორაციით მიღებული გრავიტაციული ტალღების წყაროს მიმართულებას. სხვა დეტექტორებიდან მიღებული ინფორმაციის შემდგომმა ძიებამ და ანალიზმა შესაძლებელი გახადა შემომავალი გრავიტაციული ტალღების რეგიონის ლოკალიზაცია და შემდეგ, ამ ინფორმაციის მიღების შემდეგ, დედამიწის მასშტაბით ტელესკოპები ელექტრომაგნიტური ტალღების სხვადასხვა დიაპაზონში შერწყმის კვალის მოსაძებნად იყო მორგებული

გრავიტაციული ტალღის აფეთქების მონაცემებზე დაყრდნობით, LIGO/Virgo-მ დაადგინა არა მხოლოდ ორი ნეიტრონული ვარსკვლავის შერწყმის ფაქტი, რამაც ოპტიკურ დიაპაზონში სიგნალი უნდა გამოიწვიოს, არამედ თავად სისტემამდე მიახლოებითი მანძილიც. ამის და წყაროს კოორდინატების შეფასების გამოყენებით, ასტრონომებმა მისი ოპტიკური გამოვლინებების ძებნა დაიწყეს დაბნელების შემდეგ დედამიწის იმ ტერიტორიაზე, სადაც ობსერვატორიები იყო განთავსებული. შერწყმიდან 10 საათის შემდეგ, აფეთქების ლოკალიზაციის რეგიონი პირველად ჩილეში არსებულმა ტელესკოპებმა შენიშნეს, თუმცა ოპტიკური კომპონენტი დამოუკიდებლად ექვსმა ჯგუფმა აღმოაჩინეს.

შემდგომი დაკვირვებები

მოგვიანებით რადიაცია სხვა დიაპაზონებშიც დაფიქსირდა. ამგვარად, 12.8 საათის შემდეგ, ჯემინის ობსერვატორიამ რეაქცია ახლო ინფრაწითელ დიაპაზონში დააფიქსირა. ულტრაიისფერ დიაპაზონში სიგნალი სვიფტისა და ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპებით დააფიქსირეს. დაკვირვებებში ასევე მონაწილეობდნენ Pan-STARRS-ის, Magellan-ის და Subaru-ს ტელესკოპები. შედეგად, წყაროს თითქმის უწყვეტი მონიტორინგი რამდენიმე კვირის განმავლობაში ხორციელდებოდა.

რენტგენის კომპონენტი ჩანდრას ტელესკოპით დაკვირვების მე-9 დღეს აღმოაჩინეს. ასევე, საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში, ასტრონომებს არ შეეძლოთ რადიოსიხშირეში რეაქციის დაფიქსირება. მკვლევარები შეფერხებას ნივთიერების მიმართული გამოსხივების ორიენტაციას მიაწერენ: გამოსხივება საპირისპირო მიმართულებით იყო მიმართული და გაფართოებად გარსთან დაკავშირებული ეფექტები გაცილებით გვიან გამოჩნდა. ნეიტრონული ვარსკვლავების შერწყმასთან დაკავშირებული ნეიტრინოების აღმოჩენის მცდელობები განხორციელდა, თუმცა ისინი წარუმატებელი აღმოჩნდა.

ასტრონომიული წარმოშობა

სიგნალის ანალიზიდან მიღებული იქნა ინფორმაცია წყაროს პარამეტრების შესახებ. სისტემის მთლიანი მასა 2.7-დან 3.3 მზის მასამდეა (M⊙), სადაც 0.025 M⊙-ზე მეტი შერწყმის დროს გრავიტაციულ ტალღის ენერგიად გარდაიქმნა. წყარომდე მანძილი 40+8-ია

-14 მეგაპარსეკი (130 მილიონი სინათლის წელი). შერწყმის შედეგად ან შავი ხვრელი ან ნეიტრონული ვარსკვლავი წარმოიქმნა.

სამეცნიერო შედეგები

გრავიტაციული ტალღისა და ელექტრომაგნიტური სიგნალის თითქმის ერთდროული დაკვირვების წყალობით, პირველად დადგინდა გრავიტაციული ტალღების სიჩქარის სინათლის სიჩქარიდან გადახრის პირდაპირი ლიმიტები. თუ ასეთი გადახრა არსებობს, ის −3×10−15-დან +0.7×10−15-მდე დიაპაზონშია, ანუ თავსებადია ნულთან შეცდომის ზღვრებში. ასევე დაზუსტდა ლორენცის უცვლელობის დარღვევის შეზღუდვები და ეკვივალენტობის პრინციპი შემოწმდა შაპიროს ეფექტის გამოყენებით . ნეიტრონული ვარსკვლავების შერწყმის მოდელი, როგორც მოკლე გამა-გამოსხივების აფეთქებების წყარო, დადასტურდა.

ნეიტრონული ვარსკვლავების შერწყმის შედეგად, მძიმე ელემენტების - ოქროს, ურანის, პლატინის და სხვა - ატომები კოსმოსში გაიტყორცნა. ასტრონომები თვლიან, რომ ასეთი მოვლენები სამყაროში ამ ელემენტების მთავარი წყაროა. დედამიწაზე, წყაროდან გამოსხივება რამდენიმე დღის განმავლობაში სხვადასხვა დიაპაზონში დაფიქსირდა და მიღებული მონაცემები ასეთი შერწყმის თეორიულ პროგნოზებს დაემთხვა.

უფრო ზუსტი შეზღუდვები იქნა მიღებული არამბრუნავი ნეიტრონული ვარსკვლავის მაქსიმალური შესაძლო მასის შესახებ.

ასევე იყო მიღებულია ჩვენი სამყაროს სივრცე-დროის განზომილებების შეფასება   და გრავიტონის სიცოცხლის ხანგრძლივობის ქვედა ზღვრის შეფასება -  წელი

იხ.ვიდეო - Ripples of Gravity, Flashes of Light

იოანე ოქროპირი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                        იოანე ოქროპირი

იოანე ოქროპირი, აია სოფიას ბიზანტიური მოზაიკა

იოანე ოქროპირი (ბერძ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος; დ. დაახლ. 349, ანტიოქია — გ. 14 სექტემბერი, 407, კამანი, დასავლეთ საქართველო) — ქრისტიანული ეკლესიის ბიზანტიელი მოღვაწე, „ეკლესიის მამათაგანი“, მწერალი, ბრწყინვალე ორატორი. კონსტანტინოპოლის პატრიარქი 398 წლიდან, მიიღო საფუძვლიანი განათლება. მისი მასწავლებლები იყვნენ წარმართი ფილოსოფოსი ლიბანიოსი და თეოლოგი დიოდორუს ტარსუსელი.

არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წმინდა მამა, ქრისტიანულ ეკლესიაში. იგი არის ცნობილი თავისი მჭევრმეტყველებითი ქადაგებებით და საზოგადო საუბრებით. იგი მკაცრად ეწინააღმდეგებოდა როგორც საეკლესიო, ისე საერო პირებს, რომლებიც უღირსად იყენებდნენ თანამდებობას. ასევე „იოანე ოქროპირის ლიტურგიით“ და მკაცრი ასკეტური მოღვაწეობით. მისი გარდაცვალების შემდგომ 407 წელს (ზოგი წყაროს თანახმად) მას მიენიჭა სახელი Χρυσόστομος (ხრისოსტომოს), ბერძნულად, რაც ნიშნავს „ოქროპირს.“

მართლმადიდებლური ეკლესია და კათოლიკური ეკლესია პატივს მიაგებენ მას როგორც წმინდანს. ერთ-ერთია სამ წმინდა მამათაგან, წმინდა ბასილი დიდსა და წმინდა გრიგოლ ნაზიანზელთან ერთად.

წმინდა იოანე საქრისტიანოში უმთავრესად ცნობილია როგორც მქადაგებელი, თეოლოგი და ლიტურგოლოგი. მისი ქადაგებებიდან რვა მიიჩნევა საკამათოდ მიმართული იუდაისტური ქრისტიანების მიმართ, თავისი გავლენით ქრისტიანობის და ქრისტიანული ანტისემიტიზმზე.

ბიოგრაფია

                   ბასილი დიდი გრიგოლი ღვთისმეტყველი და იოანე ოქროპირი

ყმაწვილობა და განათლება

წმინდა იოანე დაიბადა ანტიოქიაში, 349 წელს სირიულ-ბერძნულ ოჯახში. მამა გარდაეცვალა იოანეს დაბადების შემდეგ და დედამ გაზარდა.

იგი იქნა მონათლული 368 ან 373 წელს და შემდეგ ხელდასხმული, მედავითნედ (თავის ეკლესიის ერთ-ერთ მცირე მედავითნედ)). იოანემ თავისი განათლების მიღება დაიწყო წარმართ მასსწავლებელ ლიბანიუსთან. ლიბანიუსისგან იოანემ ისწავლა ბრწყინვალე რიტორიკა, რამაც განაპირობა თავისი მომავალი, ასევე სიყვარული ბერძნული ენისა და ბერძნული ლიტერატურისა.

რაც უფრო გაიზრარდა, ღრმად დააინტერესდა და ერთგული გახდა ქრისტიანული სარწმუნოებისა, იგი წავიდა თეოლოგიის სასწავლებლად დიოდორე თრასელთან,რომელიც იყო ფუძემდებელი ანტიოქიის სკოლის. ქრისტიანი ისტორიკოსის სოზომენის მიხედვით ლიბანიუსს უთქვამს სიკვდილის წინ თავის სარეცელზე;„ქრისტიანებს, რომ არ წაერთმიათ იოანე ჩემთვის იქნებოდა ჩემი საქმის გამგრძელებელი“-ო.

წმინდა იოანე ცხოვრობდა უაღრესად ასკეტური ცხოვრებით, 375 წელს მიჰყო განდეგილურ ცხოვრებას. მან შემდგომი ორი წელი დაჰყო ფეხზე დგომაში, ძალიან ცოტა ეძინა და ბიბლიას იზეპირებდა. ამის შედეგად მუდმივად დაიზიანა კუჭი და თირკმელები, რამაც აიძულა უკან დაბრუნებულიყო ანტიოქიაში.

                     

                                                                 წმიდა იოანე ოქროპირის სარკოფაგი

დიაკვნობა და მსახურობა ანტიოქიაში

381 წელს იოანე ეკურთხა დიაკვნად წმინდა მელიტიუს ანტიოქიელის მიერ, რომელიც იმ დროს არ იყო ზიარებაში ალექსანდრიასთან და რომთან. მილიტიუსის გარდაცვალების შემდეგ მან თავი აარიდა პაულინიუსთან (ვინც იყო მეტოქე მილიტიუსის)ბრძოლას, მაგრამ პაულინიუსის გარდაცვალების შემდგომ იგი ეკურთხა მღვდლად 386 წელს ევაგრეს პაულინიუსის მემკვიდრის მიერ, თითქოს თავის მოვალეობისთვის იყო გაჩენილი, რომ გაეერთებინა ანლექსანდრიისა და რომის საპატრიარქოები ანტიოქიასთან, რამაც განაპირობა პირველად 70 წლის განმავლობაში გაერთიანება ამ სამი საპატრიარქოსი.

ანტიოქიაში 12 წლის განმავლობაში (386-397) მან სახელი გაითქვა თავისი მჭერმეტყველური ქადაგებებით, ოქროს ეკლესიაში, რომელიც იყო ანტიოქიის საკათედრო ტაძარი. მრევლს განსაკუთრებით მოსწონდა მისი ნიჭი ბიბლიის განმართების და მორალური სწავლების გადმოცემის. ყველაზე ძვირფასი მისი ნაშრომებიდან არის „ქადაგებანი“ სხვადასხვა თემებზე ბიბლიიდან. იგი თვითონ არ წერდა, მის ქადაგებებს მონაზვნები იწერდნენ. იგი ხაზს უსვამდა მოწყალების გაცემას, და გაჭირვებულთა დახმარებას. წმინდა იოანე საჯაროდ ამხელდა სიმდიდრის მქონე ადამიანებს ვინც არასწორად იყენებდა სიმდიდრეს მხოლოდ თავიანთი კეთილდღეობისათვის:

„გინდა, რომ პატივი სცე ქრისტეს სხეულს? ნუ უგულებელჰყოფ მას როდესაც ტანზე არ აცვია. ნუ შემოხვალ ტაძარში მის პატივსაცემად გამოწყობილი აბრეშუმში, როდესაც გაჭირვებულს გარეთ ყურადღებასაც არ აქცევ როცა ცივა და ავადაა. მან ვინც ბრძანა:„ეს არის ხორჩი რემი“ არის იგივე ვინც ბრძანა: „შენ მნახე მშიერი და არ მაჭამე,“ და კიდევ „რაც გაუკეთე უმცირეს ჩემს ძმათაგან მეც იგივე გამიკეთე“… რა სიკეთეა როდესაც ზიარების მაგიდაზე უამრავი ოქროსი და ვერცხლის ბარძმებია და შენი ძმა შიმშილით კვდება? დაიწყე მისი შიმშილის დაკმაყოფილებით და მხოლოდ შემდეგ რაც შემოგვრჩება მაგით მორთე ეკლესია.“

მისი პირდაპირი გაგება საღმთო წერილისა — ალექსანდრიის სკოლის ტენდენციისგან განსხვავებით (ალეგორიული ახსნა) — ნიშნავდა რომ მისი თემები უფრო პრაქტიკული იყო, და ადვილი გასაგები ყოველდღიური ცხოვრებისათვის. თავისმა გამჭრიახობამ მოუტანა საზოგადო აღიარება. მან დააარსა რამდენიმე საავადმყოფო კონსტანტინოპოლში, ობოლთა დასახმარებლად.

ერთ-ერთი ინციდენტი რომელიც მოხდა, ნათელს ჰყოფს იოანეს ქადაგებების გავლენაზე ანტიოქიაში. როდესაც იოანე ოქროპირი ჩავიდა ანტიოქიაში, როგორც ეპისკოპოსს ევალებოდა ხალხის შემაძრწუნებელი ქცევებისთვის იმპერატორ თეოდოსი I-თან შუამავლობა გაეწია, მოქალაქენი ანგრევდნენ და ძარცვავდნენ იმპერატორის ძეგლებს ქალაქიში. მარხვის კვირებში 387 წელს, იოანემ წარმოთქვა 21 ქადაგება, რომლითაც ამხილა ხალხი რაოდენ არასწორ საქციელს ჩადიოდნენ. ამან დიდი გავლენა მოახდინა უმეტეს მოსახლეობაზე და ბევრი წარმართიც კი მოინათლა, თავის ქადაგებების შედეგად. ამის და შედეგად თეოდოსი I-ს შურისძიება არ ყოფილა იმდენად მკაცრი რამდენადაც მოელოდნენ..

კონსტანტინოპოლის მთავარეპისკოპოსი

397 წლის შემოდგომაზე წმინდა იოანე იქნა აღზევებული კონსტანტინოპოლის პატრიარქად, ის იყო ნომინირებული ვიღაც საჭურისის მიერ ეუტროპისის კონსულიზე, თავისდა დაუკითხავად. იგი ჩუმად გაიპარა ანტიოქიიდან საზოგადოების ნებართვის გარეშე დიდ ალიაქოთს თავიდან ასაცილებლად..

პატრიარქობის დროს იოანე ოქროპირი მტკიცედ უარყოფდა ფუფნებითი სოციალურ ყრილობებს, რამაც აღიარება მოუტანა უბრალო ხალხისაგან, მაგრამ საწინაამღდეგო მდიდარ მოსახლეობასა და სამღვდელოებასთან. მისი რეფორმაც დაგმობილი იყო ამ ბოლო საზოგადოების წარმომადგენელთა მიერ.

იოანეს ყოფაცხოვრება კონსტანტინოპლოში უფრო სავსე იყო ალიაქოთით ვიდრე ანტიოქიაში. თეოფილე ალექანდრიელი, ალექსანდრიის პატრიარქს, უნდოდა კონსტანტინოპოლის თავის გავლენის სფეროდ გადაქცევა და მკაცრად ებრძოდა იოანეს. თეოფილემ 4 ძმა ეგვიპტელი ბერი (ცნობილი როგორც “მაღალი ძმები”)რომლებიც ორიგენეს მიმდევრობის გამო გააძევა, იოანემ ეს ძმები შეიფარა და ამის გულისთვის თეოფილემ იაონეს დააბრალა თანაგრძნობა ორიგენეს სწავლების მიმართ. მან კიდევ ერთი მტერი გაიჩინა აელია ეუდოკია, ცოლი აღმოსავლეთის იმპერატორისა არკადიუსისა, ვისაც მიაჩნდა, რომ იოანეს მტკიცე გმობა ექსტრავაგანტური ქალური ჩაცმულობის იყო მიმართული მის მიმართ (არ არის გამორიცხული რომ იყო კიდევაც). ეუდოკიამ, თეოფილუსმა და სხვა მისმა მტრებმა მოიწვიეს სინოდი 403 წელს სადაც იოანე ოქროპირს დაედო ბრალი ორეგენეს სწავლებასთან არაგულგრილობაზე. რამაც განაპირობა მისი გადაყენება და გაძევება.

ამან დიდი შფოთვა გამოიწვია საზოგადოებაში და დაუყონებლივ უკან დააბრუნეს. მისი დაპატიმრების ღამეს იყოს მიწისძვრა, რაც ევდოკიამ მიიღო როგორც ნიშანი ღვთის რისხვისა, რამაც აიძულა იგი ეთხოვნა არკადიუსისთვის იოანეს თავის ღირსების დაბრუნებოდა. მშვიდობა ცოტახანს გაგრძელდა, როდესაც ვერცხლის ძეგლი დაუდგეს ეუდოკიას, იოანეს ეკლესიასთან ახლოს, იოანემ მკაცრად დაგმო ცერემონიები. მან მკაცრად ამხილა იგი: “კვლავ ცეკვავს ჰეროდია, კვლავ ცეკვავს და უნდა რომ მიიღოს იოანეს თავი,” იგი კვლავ იქნა გადასახლებული მაგრამ ახლა უკვე კავკასიაში, აფხაზეთში.

გარდაცვალება და წმინდანად შერაცხვა

გადასახლების დროს იოანე ოქროპირმა 3 სამღვდელო პირს თხოვნით მიმართა: რომის პაპს ინოკენტი I, მილანის ეპისკოპოსს, ვენერიუსს და მესამე აკვილიის ეპისკოპოსს ხრომატიუსს

იხ. ვიდეო - იოანე ოქროპირი

კრებული ნაშრომები

ქრისოსტომის ნაშრომების ფართოდ გავრცელებული გამოცემები ხელმისაწვდომია ბერძნულ, ლათინურ, ინგლისურ და ფრანგულ ენებზე. ბერძნული გამოცემის რედაქტორია სერ ჰენრი სავილი (რვა ტომი, იტონი, 1613); ყველაზე სრულყოფილი ბერძნული და ლათინური გამოცემის რედაქტორია ბერნარ დე მონფოკონი (ცამეტი ტომი, პარიზი, 1718–1738, ხელახლა გამოქვეყნდა 1834–1840 წლებში და ხელახლა დაიბეჭდა მინის „Patrologia Graeca“-ში, ტომები 47–64). ინგლისური თარგმანია ნიკეის და პოსტ-ნიკეის მამების პირველ სერიაში (ლონდონი და ნიუ-იორკი, 1889–1890). მისი ნაშრომების ნაკრებული ნაწილი ახლახანს გამოიცა ორიგინალში, ფრანგული თარგმანით Sources Chrétiennes-ში.

იხ. ვიდეო - წმინდა იოანე ოქროპირი | მათეს სახარების განმარტება | ჰომილია 1