ოფლი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 ოფლი

ოფლი ადამიანის ახეზე

ოფლი — უფერული მლაშე სითხე, კანში არსებული საოფლე ჯირკვლების სეკრეტი. ოფლის ძირითადი ფუნქციაა ძუძუმწოვრების ორგანიზმის თერმორეგულაცია, ასევე მასთან ერთად გამოიყოფა ჭარბი სითხე და მავნე ნივთიერებები. მნიშვნელოვანია ოფლის როლი ძუძუმწოვართა შორის ინფორმაციის გადაცემის სოციალურ-ბიოლოგიურ პროცესებში.

ზრდასრული ადამიანი დღე-ღამეში საშუალოდ 700-900 გრამ ოფლს გამოყოფს, გაძლიერებული ოფლის გამოყოფის შემთხვევაში (მაგალითად, ოფლმდენი საშუალების მიღებისას) კი 1500-2000 გრამს. საოფლე ჯირკვლების არაპროპორციული განლაგების გამო ადამიანის კანის სხვადასხვა უბანი სხვადასხვანაირად ოფლიანდება. ყველაზე ხშირად — ხელისგულები, ტერფები, იღლიის ქვეშა მიდამო, შუბლი, ლოყები, მკერდი. ადამიანების უმრავლესობას სხეულის მარჯვენა ნახევარი უფრო ძლიერად ეოფლება, ვიდრე მარცხენა. ადამიანს ყველაზე მეტი საოფლე ჯირკვალი აქვს ხელისგულზე — 600-მდე კვადრატულ სანტიმეტრზე.

ოფლის გამოყოფის ფუნქციის რეფლექსი გამოიწვევა გარემოს მაღალ ტემპერატურაზე, კანის სითბოს აღმქმელი რეცეპტორების გაღიზიანებით. საოფლე ჯირკვლები მონაწილეობს სხეულის ტემპერატურის რეგულაციაში. ერთი ლიტრი ოფლის გამოყოფაზე იხარჯება 2436 კჯ ენერგია, რაც იწვევს ორგანიზმის გაგრილებას. გარემოს დაბალი ტემპერატურისას ოფლის გამოყოფა მკვეთრად მცირდება. ჰაერის წყლის ორთქლით გაჯერებისას, კანის ზედაპირიდან წყლის აორთქლება წყდება, ამიტომ, ცხელ და ნესტიან სათავსოში ყოფნა ძნელად გადასატანია.

ოფლის სუნი შეიძლება იყოს როგორც აუტანელი ისე მიმზიდველი, რაც დამოკიდებულია სუბიექტის სქესსა და დაწყვილებისადმი მზადყოფნაზე. ჯანმრთელი ადამიანის ახალგამოყოფილი ოფლის სუნი პრაქტიკულად არ იგრძნობა. ოფლის მკვეთრი, დამახასიათებელი სუნი იგრძნობა გარკვეული დროის შემდეგ,როცა ადამიანის სხეულზე (ტანსაცმელზე) მცხოვრები ბაქტერიები იწყებენ გამრავლებას. ადამიანის ოფლი შეიცავს 98-99% წყალს, მარილებს (უმეტესად NaCl, დაახლოებით 0,3%), შარდოვანას, შარდმჟავას, კრეატინს, ცხიმებს, სერინებს, აქროლად ცხიმოვან მჟავებს, წყვილ ეთერ-გოგირდოვან და არომატულ ოქსიმჟავებს, ქოლესტერინს.

სპორტსმენი ფიზიკური დატვირთვის შემდეგ სახეზე ოფლით.

დიაფორეზი არის არასპეციფიკური სიმპტომი ან ნიშანი, რაც იმას ნიშნავს, რომ მას მრავალი შესაძლო მიზეზი აქვს. დიაფორეზის ზოგიერთი მიზეზია ფიზიკური დატვირთვა, მენოპაუზა, ცხელება, ტოქსინების ან გამაღიზიანებელი ნივთიერებების მიღება და მაღალი გარემო ტემპერატურა. ძლიერმა ემოციებმა (ბრაზი, შიში, შფოთვა) და წარსული ტრავმის გახსენებამ ასევე შეიძლება გამოიწვიოს ოფლიანობა.

სხეულის საოფლე ჯირკვლების აბსოლუტური უმრავლესობა ინერვატირდება სიმპათიკური ქოლინერგული ნეირონებით. სიმპათიკური პოსტგანგლიური ნეირონები, როგორც წესი, გამოყოფენ ნორეპინეფრინს და უწოდებენ სიმპათიკურ ადრენერგულ ნეირონებს; თუმცა, სიმპათიკური პოსტგანგლიონური ნეირონები, რომლებიც ნერვიულობენ ოფლის ჯირკვლებს, გამოყოფენ აცეტილქოლინს და, შესაბამისად, უწოდებენ სიმპათიურ ქოლინერგულ ნეირონებს. საოფლე ჯირკვლები, პილოერექტორული კუნთები და ზოგიერთი სისხლძარღვი ინერვატირდება სიმპათიკური ქოლინერგული ნეირონებით.

პათოლოგიური ოფლიანობა და სიმპტომები

დიაფორეზი შეიძლება დაკავშირებული იყოს ზოგიერთ პათოლოგიურ მდგომარეობასთან, როგორიცაა ჰიპერთირეოზი და შოკი. თუ მას თან ახლავს წონის აუხსნელი კლება, ცხელება/შეციება, ან პალპიტაცია, ქოშინი, უგონო მდგომარეობა, დაღლილობა, თავბრუსხვევა, კუნთების ტკივილი, გულისრევა, ღებინება, დიარეა და გულმკერდის დისკომფორტი, ეს მიუთითებს სერიოზულ დაავადებაზე.

დიაფორეზი ასევე ვლინდება მიოკარდიუმის მწვავე ინფარქტის დროს (გულის შეტევა), სიმპათიკური ნერვული სისტემის გაძლიერებული გასროლით და ხშირია სეროტონინის სინდრომის დროს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული ავადმყოფობა ან სიკვდილიც კი. დიაფორეზი ასევე შეიძლება გამოწვეული იყოს მრავალი სახის ინფექციით, ხშირად თან ახლავს მაღალი სიცხე და/ან შემცივნება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპერთერმიის შედეგი. ინფექციების უმეტესობამ შეიძლება გამოიწვიოს დიაფორეზის გარკვეული ხარისხი და ეს არის ძალიან გავრცელებული სიმპტომი ზოგიერთ სერიოზულ ინფექციაში, როგორიცაა მალარია და ტუბერკულოზი. გარდა ამისა, პნევმოთორაქსმა შეიძლება გამოიწვიოს დიაფორეზი გულმკერდის კედლის დაშლით. ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომი და სხვა ავთვისებიანი დაავადებები (მაგ. ლეიკემიები) ასევე შეიძლება გამოიწვიოს დიაფორეზი.

დიაბეტით დაავადებულებს, რომლებიც ეყრდნობიან ინსულინის ინექციებს ან პერორალურ მედიკამენტებს, შეიძლება ჰქონდეთ სისხლში შაქრის დაბალი დონე (ჰიპოგლიკემია), რამაც ასევე შეიძლება გამოიწვიოს დიაფორეზი.

ნარკოტიკები (მათ შორის კოფეინი, მორფინი, ალკოჰოლი, ანტიდეპრესანტები და ზოგიერთი ანტიფსიქოტიკა) შეიძლება იყოს მიზეზები, ისევე როგორც ალკოჰოლის, ბენზოდიაზეპინების, არაბენზოდიაზეპინების ან ნარკოტიკული ტკივილგამაყუჩებლების დამოკიდებულების გამორიცხვა. სიმპათიკური ნერვული სისტემის სტიმულატორები, როგორიცაა კოკაინი და ამფეტამინები, ასევე ასოცირდება დიაფორეზთან. ექტოპიური კატექოლამინით გამოწვეული დიაფორეზი არის ფეოქრომოციტომის, თირკმელზედა ჯირკვლის იშვიათი სიმსივნის კლასიკური სიმპტომი. აცეტილქოლინესთერაზას ინჰიბიტორები (მაგ. ზოგიერთი ინსექტიციდი) ასევე იწვევენ ოფლის ჯირკვლის გლუვი კუნთების შეკუმშვას, რაც იწვევს დიაფორეზის. ვერცხლისწყალი კარგად არის ცნობილი მისი გამოყენებისთვის, როგორც დიაფორეზული საშუალება და მას ფართოდ იყენებდნენ მე-19 და მე-20 საუკუნის დასაწყისში ექიმები დაავადებისგან ორგანიზმის "გასაწმენდად". თუმცა, ვერცხლისწყლის მაღალი ტოქსიკურობის გამო, გამოვლინდებოდა მეორადი სიმპტომები, რომლებიც შეცდომით მიეწერებოდა ყოფილ დაავადებას, რომელიც მკურნალობდა ვერცხლისწყლით.

ინფანტილური აკროდინია (ბავშვობაში ვერცხლისწყლით მოწამვლა) ხასიათდება გადაჭარბებული ოფლიანობით. კლინიცისტმა დაუყოვნებლივ უნდა განიხილოს აკროდინია აფებრილ ბავშვში, რომელიც უხვად ოფლიანობს.

ზოგიერთ ადამიანს შეიძლება განუვითარდეს ოფლის ალერგია. ალერგია გამოწვეულია არა თავად ოფლით, არამედ ალერგიის გამომწვევი პროტეინით, რომელიც გამოიყოფა კანზე ნაპოვნი ბაქტერიებით.

ჰიპერჰიდროზი

დამატებითი ინფორმაცია: ჰიპერჰიდროზი

მილიონობით ადამიანი დაავადებულია ჰიპერჰიდროზით, მაგრამ ნახევარზე მეტი არასოდეს იღებს მკურნალობას უხერხულობის, ინფორმირებულობის ან უშფოთველობის გამო. მიუხედავად იმისა, რომ ის ყველაზე ხშირად აზიანებს მკლავებს, ტერფებს და ხელებს, შესაძლებელია ვინმეს ეს მდგომარეობა მთელ სხეულზე ჰქონდეს. სახე ჰიპერჰიდროზის კიდევ ერთი პრობლემაა. უკონტროლო ოფლიანობა ყოველთვის არ არის მოსალოდნელი და შესაძლოა უხერხული იყოს ამ მდგომარეობის მქონე ადამიანებისთვის. ამან შეიძლება გამოიწვიოს როგორც ფიზიოლოგიური, ასევე ემოციური პრობლემები პაციენტებში. ის ზოგადად მემკვიდრეობითია. ეს არ არის სიცოცხლისთვის საშიში, მაგრამ საფრთხეს უქმნის ადამიანის ცხოვრების ხარისხს. ჰიპერჰიდროზის მკურნალობა მოიცავს ანტიპერსპირანტებს, იონოფორეზის და ოფლის ჯირკვლების ქირურგიულ მოცილებას. მძიმე შემთხვევებში, ბოტულინის ტოქსინის ინექციები ან ნერვების ქირურგიული მოჭრა, რომელიც ასტიმულირებს ჭარბ ოფლიანობას (ენდოსკოპიური გულმკერდის სიმპატექტომია) შეიძლება იყოს ვარიანტი.

ღამის ოფლიანობა

მთავარი სტატია: ღამის ოფლიანობა

ღამის ოფლიანობა, ასევე ცნობილი როგორც ღამის ჰიპერჰიდროზი, არის ძილის დროს ჭარბი ოფლიანობა. ადამიანს შეუძლია ან არ შეიძლება ზედმეტად ოფლიანობა სიფხიზლის დროს.

40 წელზე უფროსი ასაკის ქალებში ღამის ოფლიანობის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მიზეზია მენოპაუზისა და მენოპაუზის დროს დაკავშირებული ჰორმონალური ცვლილებები. ეს ძალიან ხშირი მოვლენაა მენოპაუზის გარდამავალ წლებში.

მიუხედავად იმისა, რომ ღამის ოფლიანობა შეიძლება შედარებით უვნებელი იყოს, ის ასევე შეიძლება იყოს სერიოზული ძირითადი დაავადების ნიშანი. მნიშვნელოვანია სამედიცინო მიზეზების გამო ღამის ოფლიანობა ტშლანგი, რომელიც წარმოიქმნება მხოლოდ იმიტომ, რომ ძილის გარემო ძალიან თბილია, ან იმის გამო, რომ საძინებელი უჩვეულოდ ცხელია, ან იმის გამო, რომ საწოლზე ძალიან ბევრი საფარია. ღამის ოფლიანობა, რომელიც გამოწვეულია სამედიცინო მდგომარეობით ან ინფექციით, შეიძლება შეფასდეს, როგორც "ძლიერი ცხელი ციმციმები, რომლებიც წარმოიქმნება ღამით, რამაც შეიძლება დაასველოს საძილე ტანსაცმელი და თეთრეული, რომელიც არ არის დაკავშირებული გარემოსთან". ზოგიერთი ძირითადი სამედიცინო მდგომარეობა და ინფექცია, რომლებიც იწვევენ ამ მძიმე ღამის ოფლიანობას, შეიძლება სიცოცხლისთვის საშიში იყოს და სასწრაფოდ უნდა გამოიკვლიოს ექიმმა.

მექანიზმი

ოფლის აორთქლება კანზე აგრილებს სხეულს.

ოფლიანობა საშუალებას აძლევს სხეულს დაარეგულიროს ტემპერატურა. ოფლიანობა კონტროლდება ტვინის ჰიპოთალამუსის პრეოპტიკურ და წინა რეგიონებში მდებარე ცენტრიდან, სადაც განლაგებულია თერმომგრძნობიარე ნეირონები. ჰიპოთალამუსის სითბოს მარეგულირებელ ფუნქციაზე ასევე გავლენას ახდენს კანის ტემპერატურის რეცეპტორების შეყვანა. კანის მაღალი ტემპერატურა ამცირებს ჰიპოთალამუს ოფლიანობის დადგენის წერტილს და ზრდის ჰიპოთალამუსის უკუკავშირის სისტემის მატებას ძირითადი ტემპერატურის ცვალებადობის საპასუხოდ. თუმცა, საერთო ჯამში, ჰიპოთალამუსის („ბირთვში“) ტემპერატურის მატებაზე ოფლიანობის რეაქცია გაცილებით დიდია, ვიდრე კანის საშუალო ტემპერატურის იმავე მატებაზე.

ოფლიანობა იწვევს ძირითადი ტემპერატურის დაქვეითებას კანის ზედაპირზე აორთქლებული გაგრილების გზით. როდესაც მაღალი ენერგიის მოლეკულები აორთქლდება კანიდან, გამოიყოფა ორგანიზმიდან შთანთქმული ენერგია, კანი და ზედაპირული გემების ტემპერატურა იკლებს. შემდეგ გაცივებული ვენური სისხლი უბრუნდება სხეულის ბირთვს და ეწინააღმდეგება ძირითადი ტემპერატურის მატებას.

არსებობს ორი სიტუაცია, როდესაც ნერვები ასტიმულირებენ საოფლე ჯირკვლებს, რაც იწვევს ოფლიანობას: ფიზიკური სიცხის დროს და ემოციური სტრესის დროს. ზოგადად, ემოციურად გამოწვეული ოფლიანობა შემოიფარგლება ხელისგულებით, ძირებით, იღლიებით და ზოგჯერ შუბლზე, ხოლო ფიზიკური სიცხისგან გამოწვეული ოფლიანობა მთელ სხეულში ხდება.

ადამიანებს აქვთ საშუალოდ ორიდან ოთხ მილიონამდე საოფლე ჯირკვალი, მაგრამ თუ რამდენ ოფლს გამოიყოფს თითოეული ჯირკვალი, განისაზღვრება მრავალი ფაქტორით, მათ შორის სქესი, გენეტიკა, გარემო პირობები, ასაკი და ფიტნეს დონე. ოფლიანობის სიხშირის ორი მთავარი წვლილი არის ინდივიდის ფიტნეს დონე და წონა. თუ ინდივიდი უფრო მეტს იწონის, ოფლის სიხშირე სავარაუდოდ გაიზრდება, რადგან სხეულმა უნდა მოიხმაროს მეტი ენერგია ფუნქციონირებისთვის და მეტია სხეულის მასა გასაცივებლად. მეორეს მხრივ, მოწესრიგებული ადამიანი ადრე და უფრო ადვილად დაიწყებს ოფლიანობას. როდესაც ადამიანი ფორმდება, სხეული უფრო ეფექტური ხდება სხეულის ტემპერატურის რეგულირებაში და ოფლის ჯირკვლები ადაპტირდება სხეულის სხვა სისტემებთან ერთად.

ადამიანის ოფლი არ არის სუფთა წყალი; მიუხედავად იმისა, რომ ის არ შეიცავს ცილას, ის ყოველთვის შეიცავს მცირე რაოდენობით (0,2–1%) გამხსნელს. როდესაც ადამიანი ცივი კლიმატიდან ცხელ კლიმატზე გადადის, ადაპტაციური ცვლილებები ხდება ადამიანის ოფლიანობის მექანიზმებში. ამ პროცესს აკლიმატიზაციას უწოდებენ: ოფლიანობის მაქსიმალური სიჩქარე იზრდება და მისი ხსნარის შემადგენლობა მცირდება. ოფლში დაკარგული წყლის მოცულობა ყოველდღიურად ძალიან ცვალებადია და მერყეობს 100-დან 8000 მილილიტრამდე დღეში (0,041-დან 3,259 imp fl oz/ks-მდე). ხსნადი დანაკარგი შეიძლება იყოს 350 მმოლ/დღეში (ან 90 მმოლ/დღე აკლიმატიზებული) ნატრიუმის ყველაზე ექსტრემალურ პირობებში. საშუალო ინტენსივობის ვარჯიშის დროს, ოფლის დანაკარგი შეიძლება საშუალოდ 2 ლიტრამდე (0,44 მლნ გალი; 0,53 აშშ გალი) წყალი/საათამდე. გრილ კლიმატში და ვარჯიშის არარსებობის შემთხვევაში, ნატრიუმის დანაკარგი შეიძლება იყოს ძალიან დაბალი (5 მმოლ/დღეზე ნაკლები). ნატრიუმის კონცენტრაცია ოფლში არის 30-65 მმოლ/ლ, რაც დამოკიდებულია აკლიმატიზაციის ხარისხზე.

ცხენებს აქვთ სქელი, წყალგაუმტარი, თმიანი საფარი, რომელიც ჩვეულებრივ ბლოკავს ოფლის წყლის სწრაფ გადაადგილებას კანიდან თმის ზედაპირზე, რომელიც საჭიროა აორთქლების გაციებისთვის. ამის გადასაჭრელად ცხენებმა გამოიმუშავეს სარეცხი საშუალებების მსგავსი ცილა, ლათერინი, რომელსაც ისინი ათავისუფლებენ მაღალი კონცენტრაციით ოფლში. ადამიანისგან განსხვავებით მათ ოფლიანობას აპოკრინული ჯირკვლები ქმნის. ეს ცილა, ცხენის ქურთუკის თმების დასველებით, აადვილებს წყლის ნაკადს გაგრილების აორთქლების მიზნით. ამ ცილის არსებობა შეიმჩნევა ქაფში, რომელიც ხშირად ჩნდება ოფლიან ცხენების ქურთუკებზე, განსაკუთრებით გახეხვისას. ცხელ პირობებში, ცხენებს ზომიერი ინტენსივობის ვარჯიშის სამი საათის განმავლობაში შეუძლიათ დაკარგონ 30-დან 35 ლიტრამდე (6,6-დან 7,7 მლნ გალი; 7,9-დან 9,2 აშშ გალიამდე) წყალი და 100 გრამი (3,5 უნცია) ნატრიუმი, 198 გრამი (7,0 უნცია). ქლორიდი და 45 გრამი (1,6 უნცია) კალიუმი.

კომპოზიცია

ეკრინული ჯირკვლებიდან გამოჩენილი ოფლის მარცვლები

ოფლი ძირითადად წყალია. ეკრინული ოფლის ჯირკვლის მიკროფლუიდური მოდელი იძლევა დეტალებს იმის შესახებ, თუ რა ხსნარი იყოფა ოფლად, მათი დაყოფის მექანიზმები და მათი სითხის ტრანსპორტირება კანის ზედაპირზე. წყალში იხსნება მინერალების კვალი, რძემჟავა და შარდოვანა. მიუხედავად იმისა, რომ მინერალური შემცველობა განსხვავდება, ზოგიერთი გაზომილი კონცენტრაციაა: ნატრიუმი (0,9 გრ/ლ), კალიუმი (0,2 გ/ლ), კალციუმი (0,015 გ/ლ) და მაგნიუმი (0,0013 გ/ლ).[

პლაზმასა და უჯრედგარე სითხესთან შედარებით, Na+ იონების კონცენტრაცია გაცილებით დაბალია ოფლში (~ 40 მმ ოფლში, ვიდრე ~ 150 მმ პლაზმაში და უჯრედგარე სითხეში). თავდაპირველად, ეკრინულ ჯირკვლებში ოფლს აქვს Na+ იონების მაღალი კონცენტრაცია. ოფლის სადინრებში Na+ იონები ხელახლა შეიწოვება ქსოვილში ეპითელური ნატრიუმის არხებით (ENaC), რომლებიც განლაგებულია ეპითელური უჯრედების აპიკალურ მემბრანაზე, რომლებიც ქმნიან სადინარს (იხ. ნახ. 9, მითითება).

ბევრი სხვა მიკროელემენტი ასევე გამოიყოფა ოფლში, ისევ მათი კონცენტრაციის მაჩვენებელია (თუმცა გაზომვები შეიძლება თხუთმეტჯერ განსხვავდებოდეს) თუთია (0,4 მილიგრამი/ლ), სპილენძი (0,3–0,8 მგ/ლ), რკინა (1 მგ/ლ), ქრომი (0,1 მგ/ლ), ნიკელი (0,05 მგ/ლ) და ტყვია (0,05 მგ/ლ). ალბათ ბევრი სხვა ნაკლებად უხვად მინერალი ტოვებს სხეულს ოფლიანობის შედეგად, შესაბამისად დაბალი კონცენტრაციით. ზოგიერთი ეგზოგენური ორგანული ნაერთი ხვდება ოფლში, რაც ასახულია ამოუცნობი სურნელოვანი "ნეკერჩხლის სიროფის" ნაერთით სოკოს გვარის Lactarius-ის რამდენიმე სახეობაში. ადამიანებში ოფლი არის ჰიპოოსმოტური პლაზმასთან შედარებით (ანუ ნაკლებად კონცენტრირებული). ოფლი გვხვდება ზომიერად მჟავე და ნეიტრალურ pH დონეზე, როგორც წესი, 4.5-დან 7.0-მდე.

ოფლი შეიცავს ბევრ გლიკოპროტეინს.

სხვა ფუნქციები

ანტიმიკრობული

ოფლს შეუძლია შეასრულოს ანტიმიკრობული ფუნქცია, როგორიცაა ყურის ცვილი ან სხვა სეკრეტორული სითხეები (მაგ. ცრემლები, ნერწყვი და რძე). კანს და, როგორც ჩანს, წარმოადგენს თანდაყოლილი იმუნური სისტემის ნაწილს.

2001 წელს, გერმანიაში, ტუბინგენში, ებერჰარდ-კარლსის უნივერსიტეტის მკვლევარებმა კანისგან გამოყო დიდი ცილა, სახელად დერმციდინი. ეს ცილა, რომელიც შეიძლება დაიყოს სხვა ანტიმიკრობულ პეპტიდებში, ეფექტური იყო ბაქტერიებისა და სოკოების ზოგიერთი სახეობის მოსაკლავად, რომლებიც გავლენას ახდენენ ადამიანებზე, მათ შორის Escherichia coli, Enterococcus faecalis, Staphylococcus aureus და Candida albicans. ის აქტიური იყო მარილის მაღალ კონცენტრაციებში და ადამიანის ოფლის მჟავიანობის დიაპაზონში, სადაც იყო 1-10 მგ/მლ კონცენტრაციებში.

საზოგადოება და კულტურა

ხელოვნური ოფლიანობა

ხელოვნური კანი, რომელსაც შეუძლია ოფლიანობა ბუნებრივი ოფლის სიხშირის მსგავსი და ჩვეულებრივი კანის ზედაპირის ტექსტურით და დამატენიანებელი თვისებებით, შემუშავებულია კვლევის მიზნებისთვის. ხელოვნური ოფლიანობა ასევე ხელმისაწვდომია ინ-ვიტრო ტესტირებისთვის და შეიცავს 19 ამინომჟავას და ყველაზე უხვად მინერალებსა და მეტაბოლიტებს ოფლში.

დიაგნოსტიკა

არსებობს ინტერესი მისი გამოყენების ტარების ტექნოლოგიაში. ოფლის სინჯის აღება და შეგრძნება შესაძლებელია არაინვაზიურად და განუწყვეტლივ ელექტრონული ტატუების, ზოლების ან პაჩების გამოყენებით. თუმცა, ოფლი, როგორც სადიაგნოსტიკო სითხე, ასევე წარმოადგენს უამრავ გამოწვევას, როგორიცაა ნიმუშის ძალიან მცირე მოცულობები და უფრო დიდი ზომის ჰიდროფილური ანალიტების ფილტრაცია (განზავება). ამჟამად ერთადერთი ძირითადი კომერციული პროგრამა ოფლის დიაგნოსტიკისთვის არის ჩვილებში კისტოზური ფიბროზის ტესტირება, რომელიც დაფუძნებულია ოფლის ქლორიდის კონცენტრაციაზე.

იხ.ვიდეო - ღამის ოფლიანობა, რამდენად საშიშია? მიზეზები

ძლიერ ოფლიანობთ - ზრდასული ადამიანი დღეღამეში საშუალოდ 700-900 გ ოფლის უნდა გამოყოფდეს, გაძლიერებული ოფლის გამოყოფის შემტხვევაში 9მაგ ოფლმდენი საშულების მირებას) კი 1500-2000გრ საოფლე ჯირკვლების არაპროპორციული განლაგების გამო ადამიანის კანის სხვადასხვა უბანშ სხადასხვაგვარად ოფლიანდება ყველაზე ხშირად - ხელისგულები, ტერფები, ირლიის ქვეშ მიდამო, შუბლი, ლოყები, მკერდი.

 მოსახლების დაახლ. 1-3 %-ს აღენიშნება ჰიპერდოზირება - ოფლის ჭარბი გამოყოფა. მიზეზი ჯერჯერობით უცნობია თუმცა ვიცით, რომ სიმპტომები, ჩვეულებრივ  მოზრდ ასაკში იჩენს თავს. ჰიპერჰიფროზის მქონე ადამიანს ოფლი ყოველგვარი მიზეზის გარეშე ასხავს. განსაკუთრებით - იღლიის ქვეშ ხეელბზე ფეხებსა და სახეზე.

ჰიპერჰიდროზს სხვადასხვანაირად მკურნალობენ  - ბოტოქსი, რ-იც ფართოდ გამოიყენება ნაოწების გადასაფარებლად ეფექტურია იღლიის ქვეშ მიდამოში ჭარბი ოფლდენის დროსაც, ინექციის შემდეგ ოფლის გამოყოფა 3-6 თვით წყდება.

გარდა ამისა ჰიპერჰიდროზის ბლოკირება შესაძლებელია ანტიტერსპირანტებით, ლიპოსაქციით და ელექტრომაგნიტური მეთოდებით. თუ გგონიათ, რომ ზომაზე მეტად ოფლიანობთ აუცილებლად მიმართეთ ექიმს ანტიპერსპირანტის გამოსაყენებლად საუკეთესო დროა ღამეა. მატი აქტიური ინგრედიენტია ალუმინი ან ცირკონიუმი, რომ-იც წყალთან კონტაქტისას ახშობს საოფლე ჯირკვლებს და აჩერებენ ოფლის გამოყოფას.

თუ ანტიპერსპირანტს სველ კანზე წაისვამთ, ქიმიური რექცია მაშინვე დაიწყებს კანის ზედაპირზე და არა ფორებში, ამიტომ ეფექტი ნულოვანი იქნება ამიტომაც არის რეკონდირებული ანტიტერსპირსნტის გამოყენება რამით, როდესაც ოფლისაც გამოყოფა ყველაზე მცირეა. მისი ეფექტი მეორე დილიტ შხაპის დროასაც კი გაგრძელდება სხაპის შემდეგ კი შეგიძლით ტქვენი საყვარელ დეზოდორანტი წაისვათ.

მუსიკალური პაუზა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - 

                                  მუსიკალური პაუზა

სიცოცხლის ძალა - მუსიკა და სიმღერა ჩვენ გვანიჭებს ესტეტიკურ სიამუვნებას ამიტომ გადავიდეთ რელაქსასიაში და თან ერთგვარად მოვწყდეთ ამ ქვეყნის ყოველ პრობლემებსა თუ ზრუნვას

                                    სილამაზის სალონი

ცხიმიანი კანის  დროს 

10-20გ გამხმარ დაქუცმაცებულ მუხის ქერქს დაასხით 1 ჩ/ჭ წყალი და 30 წთ ადუღეთ, შემდეგ გაწურეთ და ნაყენით გაიწმიკნდეთ სახე

1ს/კ არყის ხის კვირტებს დაასხით 1 ჩ/ჭ მდუღარე წყალი გააჩერეთ გაწურეთ და გაიკეთეტ სახეზე ნიღაბი

ჭორფლის დროს

შეურიეთ ერთმანეთს თანაბარი რაოდენობით პრშუშხას წვენი და არაჟანი წაისვით სახეზე და 5-7 წთ ჩამობანეთ.

 1 წილ ლიმონის ( ფორთოხლის ან მჟავე კომბოსტოს) წვენს დაამატეთ 1/2 წილი წყალი და სახე გაიწმინდეთ 2-3-ჯერ დღეში

ფერიმჭამელების დროს 

1ს/კ სალბის ფოთლებს დაასხით მდუღარე წყალი 30წთ დადგით თბილ ადგილას გაწურეთ. დაამატეთ 0,5 ჩ/კ თაფლი და ამ ნაყენით გაიკეთეთ სახეზე საფენები 2-3-ჯერ დღეში თვის განმავლობაში

ფორებიანი სახის კანის დროს:

სახე გაიწმინდეთ წიპწიპგაცლილი ყურძნით ( ან შტოშის, მოცვის ან მოცხარის წვენიოთ) დიბანეთ პირი მაყვლის ფოთლების ნახარშით.

ნიღაბი ნებისმიერი სახის კანისთვის

2ც გახეხილ სტაფილოს შეურიეთ 2 ს/კ კარტოფილის ფქვილი და 1 კვერცხის გული, კარგად გაიწმინდეთ სახე წაისვით ნიღაბი და 20წთ-ის შემდეგ ჩამოიბანეთ ჯერ ცხელი, შემდეგ ცივი წყლით ეს ნიღაბი კვებავს და ახალგაზრდავებს კანს. შლის პატარა ნაოჭებს.

შეშუპებული და შესივებული ქუთუთოებზე

 წაისვით დილიად და საღამოს შინ დამზადებული გვირილის სამკურნალო კრემი: 25გ ნებისმიერ ცხიმიან კრემს ( რომელსაც ხმარობთ), ან კარაქს შეურიეთ 10გ გვირილას ან ცახვის ყვავილის ნაყენი და 5გ აბუსალათინის ზეთი. წაისვით დილით ტენიან სახეზე საღამოს თვალები გაიწმინდეთ გვირილის ან ცცახვის ყვავილის ნაყენით და შემდეგ წასვით კრემი.

ხვრინავთ და ახლობლებს აწუხებთ? გირჩევთ გაითვალისწინოთ მარტივი რჩევები:

დაიძინეთ გვერდძე და არა მუცლზე ან ზუგზე

ძილის წინ არ მიიღოთ ალკოჰოლი და ძილის წინ არ ჭამოთ მაძღრისად, სპირტიანი სასმელები და მაძღრისად ჭამა ადიდებს ფილტვებში ვენტილაციას, რაც იწვევს ხვრინვას

არ მოსწიოთ სიგარეტის ბოლი ასუსტებს ხახის კუნტების ტონუს.

გააკონტროლეთ თქვენი წონა თუ ის ნორმას აღემატება თუნდაც 10%-ით ღამის სიმყურდოეზეც არც კი იოცნებოთ

 თუ მარტივმა საშულებებმა არ გიშველათ აუცილებელია მიმართოთ ექიმს სხვათა შორის ხვრინვის მიზეი ზოგჯერ ქრონიკული სურდო ან ცხვირში პოლიპებია, რ-თა მოშორება არც ისე ძნელია.

სლოკინს შეგაწუხათ -  გირჩევთ 1 ჩ/ჭ წყალი დალიოთ ნელა, ყლუპ-ყლუპობით, ოდნავ წინ გადაიხაროთ უკან არ გადასწიოთ, შემდეგ გასორდეთ. 5-6-ჯერ ღმად ჩაისუნთქეთ ცხვირით და ამოისუნთქეთ პირით. ეს ვარჯიში არადგენს გაღიზიანებულ დიაფრაგმას ნორმალურ ფუნქციონირებას, შემდეგ შეეცადეთ მაქსიმალურად მოდუნდეთ

  არ გიშველათ ამ ხერხმა? მაში ნ ( თუ ამის საშულება არის) პურის პატარა ნაჭერი ნე;ა დღეჭეთ, არაფერი დააყოლოთ, ან წუწნეთ ლიმონის პატარა ნაჭერი და სლოკინიც გაივლის

ავიტომინოზის დროს - 1ს/კ, ასკილს დაასხით 1 ჩ/ჭ მდუღარე წყალი, 10წთ ადუღეთ თავდაპირველ ჭუჭელში, 12 სთ გააჩერეთ, გადწურეთ და მიიღეთ 1/2ჩ/ჭ დღეში 2-3-ჯერ ჭამამდე 10-20წთ ადრე (შეგიზლიათ დაატკბოთ თაფლით).

თუ თვალი გებინდებათ - 1-2დღის სოფლის ქათამის კვერცხი საღამოს ბელ ცეცხლზე 1 სთ ხარშეთ, გააცივეთ და ნაწუჭიანად სიგანაზე გადაწერით ამოიღეთ  გული და ცილაში თითო ჩ/კ ცაცხვის თაფლი ჩაასხით, დილ-საღამოს თვალში ჩაიწვეთეთ 1-2 წვეთი

შქერი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                შქერი

 (ლათ. Rhododendron ponticum) — მარადმწვანე მაღალი, ზოგჯერ ნახევრად გართხმული ბუჩქი მანანასებრთა ოჯახისა. სიმაღლე 3-4 მ. ტყავისებრი მოგრძო ლანცეტა ფოთლები და საკმაოდ ლამაზი მოიისფრო მეწამული ყვავილები აქვს. ყვავილობს მაის-ივნისში, ზოგჯერ, თუ თბილი შემოდგომაა, მერედ აყვავდება ხოლმე ოქტომბერშიც.

უმთავრესად გავრცელებულია დასავლეთ საქართველოში — კოლხეთში. მესამეული ფლორის რელიქტია. იზრდება ქვეტყედ, ზღვის დონიდან 1800 მ-მდე, ფოთლოვან ტყეებში; ხშირად ქმნის თავისებურ ფორმაციას — შქერიანს. მცენარის ყველა ნაწილი შხამიანია. ფოთოლი შეიცავს მთრიმლავ ნივთიერებებს. მერქანს სახარატო საქმეში იყენებენ. დეკორატიული მცენარეა.

Rhododendron ponticum subsp. baeticum არის ერთ-ერთი ყველაზე ფართოდ გაშენებული როდოდენდრონი დასავლეთ ევროპაში. იგი გამოიყენება როგორც დეკორატიული მცენარე თავისთავად და უფრო ხშირად, როგორც საძირე, რომელზეც სხვა უფრო მიმზიდველი როდოდენდრონებია დამყნობილი. მცენარეები პირველად გაიზარდა ბრიტანეთში 1760-იან წლებში კონრად ლოდიჯესის მიერ მოწოდებული და ფართოდ გავრცელდა მე-18 საუკუნის ბოლოს და მე-19 საუკუნის დასაწყისში კომერციული ბაგა-ბაღების ვაჭრობის საშუალებით. ფესვები ადვილად აგზავნიან მწოვებს ნამყენის ქვემოდან, რაც ხშირად საშუალებას აძლევს მას გადალახოს ნამყენი როდოდენდრონი.

ამ მცენარის ყვავილების მტვრით წარმოებული თაფლი შეიძლება იყოს საკმაოდ შხამიანი, რაც იწვევს ადამიანებში მძიმე ჰიპოტენზიას და ბრადიკარდიას, თუ მოხმარდება საკმარისი რაოდენობით, და ცნობილია როგორც შეშლილი თაფლი ტოქსიკური დიტერპენების (გრაიანოტოქსინების) გამო. ეს შხამიანი თაფლი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს 2023 წლის ფილმში A Haunting in Venice.

ახლად მოჭრილი ტოტის წვენი შეიძლება გამოყენებულ იქნას კბილის ტკივილის სამკურნალოდ.

ინვაზიური სახეობები

ფესვის შეწოვამ, მის უხვი თესლის წარმოებასთან ერთად, განაპირობა ის, რომ იგი ინვაზიურ სახეობად იქცა დასავლეთ ევროპის დიდ ნაწილსა და ახალ ზელანდიაში. როდოდენდრონის კონტროლი ამ რაიონებში ბუნების დაცვის საკვანძო ელემენტია. კონსერვაციის ორგანიზაციებს ბრიტანეთში ახლა სჯერათ, რომ R. ponticum გახდა "მძიმე პრობლემა" შოტლანდიის დასავლეთ მთიანეთის ატლანტის ოკეანის მუხის ტყეებში, უელსსა და ირლანდიაში, და სამხრეთ ინგლისის გორაკებზე, რაც ანადგურებს ადგილობრივ ფლორას. შემუშავებულია გასუფთავების სტრატეგიები, მათ შორის მცენარეების გაფუჭება და მოჭრა შემდგომი ჰერბიციდური შესხურებით. ცალკეულ მცენარეებში ჰერბიციდის ინექცია უფრო ზუსტი და ეფექტური აღმოჩნდა.

ჟურნალში Functional Ecology-ში ჩატარებულმა კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ ინვაზიური როდოდენდრონის ნექტარი ტოქსიკური იყო ევროპული თაფლის ფუტკრებისთვის (Apis mellifera) და კლავს ინდივიდებს მოხმარებიდან რამდენიმე საათში. მან ასევე გააპარალიზა ფუტკარი Andrena carantonica, მარტოხელა სამთო ფუტკარი. ფუტკარი პარალიზებული გახდა და ავლენდა გადაჭარბებულ მოვლას ან სხვა დისტრეს ქცევას როდოდენდრონის ნექტარით კვების შემდეგ და ჭამდნენ ნაკლებ საკვებს, ვიდრე ფუტკრები იკვებებოდნენ საკონტროლო ნექტრით. ამის საპირისპიროდ, როდოდენდრონის ნექტარი არ დაზარალდა ბუმბულის კუდიან ბუმბერაზე (Bombus terrestris). მნიშვნელოვანია, რომ არ მივიჩნიოთ როდოდენდრონი, როგორც პრობლემური სახეობა თაფლის ფუტკრებისთვის, რადგან ისინი რეალურად თავს არიდებენ ყვავილებს ტოქსინის ნექტრის გამოვლენის უნარის გამო. ტოქსიკურობას იწვევს გრაიანოტოქსინი 1, რომელიც არის ერთ-ერთი უაღრესად ჰიდროქსილირებული დიტერპენოიდური დამცავი ქიმიკატიდან, რომელიც წარმოიქმნება როდოდენდრონის ფოთლებში ბალახოვანი ცხოველებისგან დასაცავად - მაგ. Thrips Heliothrips haemorrhoidalis. თაფლის ფუტკრის ზოგიერთი სახეობა (Apis mellifera sub spp caucasica) იტანს ტოქსინს და ამზადებს ე.წ.

იდენტიფიკაციის სირთულეები

გაერთიანებულ სამეფოში Rhododendron ponticum-ის გავრცელების მართვის ბოლოდროინდელმა მცდელობებმა გამოიწვია გარკვეული დაპირისპირება, განსაკუთრებით მაღალმთიან პერტშირში ტეიმუთის ციხის ტერიტორიაზე. რჩება დებატები მცენარის სათანადო იდენტიფიკაციის თაობაზე, განსაკუთრებით იქ, სადაც ის იშლება იაპონური დაფნის (Aucuba japonica) გროვებს შორის შერეული ტყეების რაიონებში. ამ თანაცხოვრებული სახეობების მართვასთან დაკავშირებული დაძაბულობა დაიძრა 2022 წლის დეკემბრის დასაწყისში, როდესაც გამოჩენილი მებაღეები სამკვიდროში მანქანების ოპერატორების ძლიერ წინააღმდეგობას შეხვდნენ მცენარის სწორი იდენტიფიკაციისა და შემდგომი მენეჯმენტის გამო, რაც დასრულდა დაფნის დიდი ჭურჭლის განადგურებით. მიუხედავად იმისა, რომ რჩება კამათი მცენარეებს შორის ასოცირებულ მსგავსებებსა და განსხვავებებზე, თანამედროვე კვლევები მიუთითებს ამ ორ სახეობას შორის ჰიბრიდიზაციის ალბათობაზე ტყის ამ ნიშში, რაც იმას ნიშნავს, რომ იაპონური დაფნა შეიძლება მართლაც განიხილებოდეს და განიხილებოდეს როდოდენდრონის მსგავსად. ჰაბიტატის ნიშა.

იხ.ვიდეო - Rhododendron Ponticum

ექიმის რეკომენდაციები - შქერი მარადწმვანე ბუჩქი ან დაბალი (3-6 მ სიმარლის) ხეააქვს მოყავისფრო მერქანი, მწვანე ქერქიანი ყლორტი, მოწითალო-სოსანისფერი ყვავილები, ტოტების დაბოლოებებზე ქოლგისებრი თანაყავილები, შეკრებილი აქვს ხუთსადგულიანი, შეუბუსავი ნაყოფი, რ-ის სიგრძე 1,5 სმ-ს აღწევს ყვავილს აპრილ-მაისში, მარალ მთებში კი ივნის-ივლისში. კარგად იზრდება ნესტიან. ნოყიერ ნიადაგზე უკეტ ხარობს თბილ ზონებშ, მაგრამ აჭარასა და დასაველთ საქართვერველოში სხვა მხარეში არცთუ იშვიათად კარგად შეკრულ რაყებს ქმნის ზრტვის დონიდან 2 200მ სიმაღლეზე

სამედიცინო თვალსაზრისიტ გამოიყენება ფოთლები. მისი ნაყენი გულზე საგულე გლიკოზიდების მსგავსად მოქედებს: ზრდის გულის კუნთის კუმშვის ძალას და ანელებს გულის რიტმს გარდა ამისა ნაყენი ამშვიდებს არგზნებულ ცენტრალურ ნერვულ სისტემას და გააცნია ბაქტერიოციდული (ბაქტერიების გამანადგურებელი) მოქედება. ხახლკურ მედიცინაში შქერის ფოთლებს რევმატიზების, ნიკრისის ქარის დროს და საგულე და შარდენ სშუალებად იყენებენ.

მომზადების წესი: 1ს/კ დანამცეცებულ შქერის ფოთელბს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარეწყალი და 10წთ ხარშეთ მდუღარე წყლიოს აბაზანაზე. შემდეგ შეაგროვეთ და გადაწურეთ და სვით 1/4 წიქა 3-ჯერ დრეში, საკვების მიღების შორის ოერიდში. ეს ნაყენი სვიოტ 3 კვირის განმავლობაში და თვაი გაცლებით უკეთ უნდა იგრძნოტ.

მზის დაწვრობა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         მზის დაწვრობა

რა არის მზის დამწვრობა? იხ. ბმულზე წყარო

მიუხედავად თქვენი საუკეთესო განზრახვისა, დაიცვათ თავი მზის მკაცრი სხივებისგან, თქვენ ალბათ განიცადეთ მინიმუმ ერთი მზის დამწვრობა თქვენი სიცოცხლის განმავლობაში. წითელი კანი, რომელიც თბილი და მტკივნეულია შეხებისას, არის შეხსენება, რომ მეტი უნდა გაგეკეთებინა კანის დასაცავად, როცა გარეთ ხართ. და მიუხედავად იმისა, რომ თქვენ იცით, რომ მზეზე ხანგრძლივი ზემოქმედება საზიანოა თქვენი ჯანმრთელობისთვის, იცით თუ არა, როდის მიმართოთ სამედიცინო დახმარებას, თუ დამწვარი ხართ?

მზის დამწვრობა არის ულტრაიისფერი სხივების (ულტრაიისფერი სხივების) გადაჭარბებული ზემოქმედების აშკარა ნიშანი, რომელიც ხშირად გამოწვეულია მზეზე დიდი დროის გატარებით კანის დასაცავად სათანადო ზომების მიღების გარეშე.

მზის დამწვრობა და გარუჯვა ხდება იმის გამო, რომ კანი გამოიმუშავებს მეტ მელანინს, რათა დაიცვას კანის ღრმა ფენები მავნე ულტრაიისფერი სხივებისგან. ეს ზედმეტი მელანინი ცვლის კანის ფერს. ქერათმიან ადამიანებში კანი წითლდება, ხოლო შავგვრემანის პირვანდელი ფერის უფრო ღრმა, მუქ ელფერს იღებს. რამდენიმე დღის შემდეგ ანთება ქრება და ზედმეტი მელანინი რჩება, რაც რუჯს ქმნის. გარუჯვა ასევე ქრება, როდესაც მზის ან ხელოვნური ულტრაიისფერი სხივების ზემოქმედება მცირდება, პროცესი ხშირად აღწერილია, როგორც "რუჯის დაკარგვა".

პირველი დახმარება მზის დამწვრობის დროს

არსებობს რამდენიმე ნაბიჯი, რომელიც შეგიძლიათ დაუყოვნებლივ გადადგათ მზის დამწვრობის შემთხვევაში, რათა დაგეხმაროთ სიმპტომების შემსუბუქებაში:

რაც შეიძლება მალე გამოდით მზისგან

გააცივეთ კანი გრილი შხაპით, აბაზანით ან ნესტიანი პირსახოცით (ფრთხილად იყავით, თუ ბავშვი ხართ, დარწმუნდით, რომ ძალიან არ გაცივდეთ)

დალიეთ ბევრი წყალი, რომ გაცივდეთ და თავიდან აიცილოთ დეჰიდრატაცია

რა უნდა გააკეთოთ, თუ მზის დამწვრობა დაგემართათ

ბუშტუკები. წაისვით ცივი კომპრესები ან დამატენიანებელი. განზრახ არ ამოიღოთ ბუშტუკები, რადგან ამან შეიძლება გამოიწვიოს ინფექცია. თუ ბლისტერი გასკდა, დაიბანეთ ადგილი რბილი საპნით და წყლით.

ქავილი. ეცადეთ არ დაკაწროთ ქავილის ადგილი, რადგან ეს შეანელებს შეხორცებას და შეიძლება გამოიწვიოს კანის ინფექცია. სცადეთ 1% ჰიდროკორტიზონის კრემი ან მიიღეთ ანტიჰისტამინური საშუალება.

ტკივილი და წვა. მიიღეთ ასპირინი ან იბუპროფენი და თავიდან აიცილეთ მზისგან დამწვრობის შემდგომი დაზიანება.

ცხელი კანი. თუ შეხებისას თქვენი კანი ცხელია, მიიღეთ ხშირად გრილი შხაპი და დალიეთ ბევრი წყალი, რომ დატენიანდეთ.

პილინგი. ნაზად მოეპყარით კანს და ნუ აჭერთ ან დაჭიმავთ კანს. წაისვით დამატენიანებელი, როგორიცაა ალოე ვერა.

მზის დამწვრობის საშუალებები

შემდეგი პროდუქტები განკუთვნილია მხოლოდ მსუბუქი მზის დაზიანებისთვის.

პანთენოლი. ჩვეულებრივი პრეპარატი დამატენიანებელი, დამამშვიდებელი და ანთების საწინააღმდეგო თვისებებით მზის დამწვრობის დროს. მაგრამ გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ პანთენოლის მთავარი ეფექტი არის ჭრილობების შეხორცება. რომ დამწვრობის საწინააღმდეგოა, სიტყვაც არ არის ნათქვამი.

ცივი კომპრესები. წაისვით სუფთა, უცებ ცივი პირსახოცი ან პირსახოცი დღეში რამდენჯერმე 10-15 წუთის განმავლობაში.

ალოე ვერა. ალოე შეიცავს ნივთიერებებს, რომლებსაც აქვთ ანტიბაქტერიული და ანთების საწინააღმდეგო თვისებები.

კიტრი. ეს მაგარი ბოსტნეული ბუნებრივი ანტიოქსიდანტი და ტკივილგამაყუჩებელია. შეგიძლიათ კიტრი გააგრილოთ, ბლენდერში გახეხეთ და ნაყენი წაისვით კანზე

როგორ დავეხმაროთ ბავშვებს მზის დამწვრობის დროს?

ბავშვთა კანი უფრო დაუცველია მზის დამწვრობის მიმართ. ამ მიზეზით, 6 თვემდე ბავშვები არ უნდა მოხვდნენ მზის პირდაპირ სხივებზე; საუკეთესო დაცვა ამ ბავშვებისთვის არის ჩრდილში დარჩენა. 6 თვეზე უფროსი ასაკის პირებმა უნდა ატარონ ქუდი, ულტრაიისფერი სხივებისგან დამცავი სათვალე და მზისგან დამცავი ტანსაცმელი, რომელსაც აქვს ქსოვილში UV დაცვის ფაქტორი.

ბავშვებში მცირე დამწვრობის დროს შეგიძლიათ გამოიყენოთ დამატენიანებელი, მაგრამ არ შეიზილოთ ძალიან ძლიერად, ან კალამინის ლოსიონი. და არ გამოიყენოთ ალკოჰოლის, ჰიდროკორტიზონის ან ბენზოკაინის შემცველი პრეპარატები ექიმის დანიშნულების გარეშე.

თუ 1 წლამდე ბავშვს აქვს კანის UV დაზიანება, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს. თუ 1 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვს აქვს სიცხე, ძლიერი ტკივილი, ბუშტუკები და/ან ლეთარგია, მიმართეთ ექიმს. რადგან დამწვრობა იწვევს გაუწყლოებას, მიეცით ბავშვს წყალი ან წვენი; უთხარით ექიმს, თუ თქვენი შვილი არ შარდავს.

კანის მოვლა მზის დამწვრობის შემდეგ

პოტენციურ მზის დამწვრობასთან გამკლავების საუკეთესო გზა, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში არ მიიღოთ. ამის გაკეთება შეგიძლიათ, უხვად წაისვით ფართო სპექტრის მზისგან დამცავი კრემი SPF 30 ან უფრო მაღალი ყოველდღე, წვიმის ან ბრწყინვის, კანის იმ ადგილებში, რომლებიც შეიძლება მზის სხივების ზემოქმედების ქვეშ იყოს. თუ დიდი ხნის განმავლობაში იქნებით მზის პირდაპირი სხივების ზემოქმედების ქვეშ ან თუ UV ინდექსი არის 8+, გაითვალისწინეთ SPF 50+. რა თქმა უნდა, მაღალი რისკის ფაქტორების მქონე პირებმა ყოველთვის უნდა დაიცვან ექიმის ან დერმატოლოგის რეკომენდაციები SPF-ის შესახებ.

მზისგან დამცავი საშუალებების გამოყენება მზისგან დამცავი სხვა მეთოდების გამოყენებასთან ერთად (როგორიცაა ქუდი და ტანსაცმლის ტარება SPF-ით) დაგეხმარებათ კიბოს განვითარების რისკის შემცირებაში.

როდის მივმართოთ ექიმს

თუ გაწუხებთ მზის დამწვრობა ან შეამჩნევთ უჩვეულო სიმპტომებს, უნდა მიმართოთ ექიმს. მზის დამწვრობა, როგორც წესი, დროებითი მდგომარეობაა, მაგრამ დაუყონებლივმა მკურნალობამ შეიძლება თავიდან აიცილოს ნებისმიერი გრძელვადიანი დაზიანება, როგორიცაა ინფექციის თავიდან აცილება. სამწუხაროდ, ჩვენ არ გვაქვს მკურნალობა, რომელიც თავიდან აიცილებს მუდმივ დაზიანებას, ნაადრევ დაბერებას და კანის კიბოს. თქვენი საუკეთესო პრევენციული საშუალება ასეთ შემთხვევებში არის ექსპოზიციის თავიდან აცილება.

დამწვრობა იწვევს მძიმე დისკომფორტს

ბუშტუკები და წყლულები ვითარდება

დაზიანება ძალიან დიდია და მოიცავს თქვენი სხეულის უმეტეს ნაწილს

არანაირი ეფექტი სახლის მკურნალობაზე

მზის ძლიერი დამწვრობა ასევე იწვევს კანის ინფექციას, რომელიც ჩნდება შეშუპების, ჩირქის ან ბუშტუკიდან მომდინარე წითელი ზოლების სახით.

თუ თქვენ მიიღეთ მზის დამწვრობა, რომელიც შეესაბამება რომელიმე ამ აღწერილობას, მნიშვნელოვანია, რაც შეიძლება მალე მიმართოთ ექიმს.

კანის განმეორებით დაზიანებას ულტრაიისფერი სხივებისგან, თუნდაც ის, რისთვისაც მკურნალობას არ მიმართავთ, შეიძლება ჰქონდეს უფრო ხანგრძლივი ეფექტი, ვიდრე ერთი ძლიერი მზის დამწვრობა. დროთა განმავლობაში ულტრაიისფერი სხივების განმეორებითი ზემოქმედების შედეგები, კანის კიბოს განვითარების რისკის ჩათვლით, შეიძლება იყოს კატასტროფული. კიბო ჩნდება სხვადასხვა გზით, მათ შორის, არარეგულარული ფორმისა და ფერის ხალები, კანზე ცვალებადი ან მზარდი ლაქები და ქავილი, სისხლდენა ან ლაქები.

როდის მივმართოთ ექიმს დამწვრობის სასწრაფოდ

მზის დამწვრობის ყველაზე მძიმე შემთხვევებში შეიძლება საჭირო გახდეს ჰოსპიტალიზაცია. თუ მზის დამწვრობას თან ახლავს მაღალი სიცხე, თავის ტკივილი, დამწვრობის ადგილზე ძლიერი ტკივილი, დეჰიდრატაცია, დაბნეულობა, გულისრევა ან შემცივნება, უნდა წახვიდეთ საავადმყოფოში.

რა არ უნდა გააკეთოთ, თუ მზისგან დამწვარი ხართ

არსებობს რამდენიმე რამ, რაც არ უნდა გააკეთოთ საუკეთესო მოვლის უზრუნველსაყოფად და მზისგან დაზიანების დასამშვიდებლად.

არ წაისვათ ყინული პირდაპირ კანზე. უკიდურესი სიცივე იწვევს შემდგომ გაღიზიანებას და აუარესებს ზიანს.

არ გამოიყენოთ კრემები სუნამოებით ან ეგრეთ წოდებული „გამაგრილებელი“ ინგრედიენტებით, როგორიცაა მენთოლი. ისინი შეიძლება იყოს უფრო გამაღიზიანებელი, ვიდრე მზის დაზიანება.

არ წაისვათ სქელი, ოკლუზიური ბალზამები, კრემები ან ზეთები თქვენს კანზე. ეს პროდუქტები იჭერს კანში სითბოს, რაც ზრდის დაზიანებას.

ხშირად დასმული კითხვები

როგორ მოვიშოროთ სიწითლე მზის აბაზანების შემდეგ?

დაუყოვნებელი გაგრილება ხელს შეუწყობს დამწვრობის სიმძიმის მინიმუმამდე შემცირებას, თუ ეს სწრაფად მოხდება. თქვენ ასევე შეგიძლიათ წაისვათ დიდი რაოდენობით სუფთა ალოე ვერას გელის კანზე. ყველაზე იდეალური ვარიანტია ალოე ვერას გელის შენახვა მაცივარში ისე, რომ ის გაცივდეს და დამამშვიდებელი იყოს გამოყენებისას.

რამდენ ხანში გტკივა კანი მზის დამწვრობის შემდეგ?

დამწვრობისგან ტკივილი ჩვეულებრივ იწყება 6 საათში და პიკს აღწევს დაახლოებით 24 საათის შემდეგ. ტკივილი ჩვეულებრივ ქრება 48 საათის განმავლობაში. ტკივილის შემსუბუქება შეგიძლიათ ტკივილგამაყუჩებლების გარეშე, როგორიცაა იბუპროფენი ან ასპირინი.

რა საფრთხეს უქმნის მზის დამწვრობას?

განმეორებითი მზის დამწვრობის გრძელვადიანი შედეგები მოიცავს ნაოჭების ნაადრევ წარმოქმნას და კანის კიბოს გაზრდის რისკს, მათ შორის მელანომას (კანის კიბოს ყველაზე საშიში სახეობა). უჯრედებში არსებული დნმ შეიძლება დაზიანდეს და თუ ორგანიზმი დროთა განმავლობაში მას განმეორებით არ აღადგენს, შეიძლება განვითარდეს არანორმალური უჯრედები, რაც კიბომდე მიგვიყვანს.

იხ. ვიდეო - ექიმი გვირჩევს: როგორ მოვიქცეთ მზით დამწვრობის დროს - ზაფხულის დადგომასთან ერთად ხშირია მზისგან მიყენებული დამწვრობა, გადაცემაში „ექიმი გვირჩევს“ ვსაუბრობთ, როგორ უნდა დავიცვათ თავი მზის სხივებისგან, როგორ უნდა მოვიქცეთ დამწვრობის დროს და როდის უნდა მივმართოთ ექიმს, გადაცემის სტუმარია, ექიმი დერმატოლოგი, მედიცინის დოქტორი, პროფესორო, ელგუჯა ბერაია.

მზსი დამწვრობის დროს - 3-4 ღ არ მიღოთ მზის აბაზანები

მიიღეტ დღეში არანაკლე 1ლ წყალი

საკვებიდან უპირატესობა მიანიწეტ ხაჭოს ხილსა და ბოსტნეულს

დაწმვარ ადგილზე დაიდეთ შავი  ან მწვანე ჩაის ცივი საფენებ და სისტემატიურად ცვალეთ

დაწვარ ადგილებზე დაიდეთ გახეხილი მარლაზე დაფენლი კარტოფილი  როგორც კი გათბება კომპრესორი - გამოიცვალეთ

დამწვარზე დაიდეთ წყალში გახსნლი მაწვნის და კეფირის სველი საფენი

ძლიერი დამწვრობის დროს მიმართეთ ექიმს და დაიცავიტ მისი რეკომნდაციები

მზეზე დიდხანს ყოფნამ შეიძლება გამოიწვიოს მზის დარტყმა მისი სიმპტონებია - უგუნობა, თავბრუ, თავის ტკივილი, ყურებში ხმაური, გულის რევის შეგრძნება გონის დაკრგვაც კი, ცხვირიდან სისლდენა

უმეტეს შემტხვევაში სკმარისია ავადყმოფი ჩრდილში მოათავსოთ, გახადოთ მწიდრო ტანსაცმელი, დაალევინეტ ცივი წყალი, თავზე დაადოთ ცივი კომრესორი, მძიმე შემთხვევაში (კრუნჩხვები, ჰალუცინაციების, ბოდვა 40-41 გრტადუსზეიო ტემ-ზე), ავადყოფი საწიროებს სამდიცინო დახმარებას

 არარეკონდირებულია მზის სხივების აბაზანები: 3 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის, ნებისმიერი მწვავე სტადიაში, ნებისმიერი ლოკალიზაციის კეთილი და ავთვიოსებიანი სიმსივნის ჰიპერტონიის, ბრონქიალური ასთმის (მძიმე ფორმის) დროს.

 ეს არასასრული სია იმ დააავდებებისას, რ-ის დროსაც ეკრძალებატ მზის სხივები, ამიტომ  ზღვაზე გამგზავრებამდე, თუ ქრონიკული დაავადებები გაწუხებთ, კონსულტაცია გაიარეტ ექიმთან.

ენურეზი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               ენურეზი

                        პლასტიკური ტრუსი, რომელიც შესაფერისია დიდი ბავშვების საწოლისთვის.

ენურეზი (ძველი ბერძნულიდან ἐνούρησις) არის დაავადება, რომელსაც ახასიათებს ადამიანებში შარდის შეუკავებლობა. უმეტეს შემთხვევაში, ენურეზის მატარებლები არიან ბავშვები (ყველა მატარებლების 94,5%), ზოგიერთი მოზარდი (მატარებლების 4,5%) და მოზრდილების მცირე რაოდენობა (დაახლოებით 1% მატარებლების). ძირითადად ვლინდება ძილის დროს (გადამტანების ¾-ზე მეტში), ნაკლებად ხშირად გარე ძილის დროს. ენურეზის ყველა შემთხვევისთვის ერთი საერთო მიზეზი არ არსებობს.

დაავადება ნახსენებია ავიცენას მიერ წიგნში „სამედიცინო მეცნიერების კანონი“ და მაშინაც ავიცენამ აღნიშნა, რომ შარდვა ხშირად ხდება ღრმა ძილის დროს, მაგრამ ეს წყარო არ შეიცავს ზუსტ მონაცემებს ენურეზის გავრცელების შესახებ.

გავრცელება

ენურეზის პრევალენტობა, DSM-5-ის მიხედვით, არის 5-10% 5 წლის ბავშვებში, 3%-5% 10 წლის ასაკში და დაახლოებით 1% 15 წლის და უფროსი ასაკის ასაკში .

ენურეზის ზუსტი სამედიცინო სტატისტიკა შედარებით ცოტა ხნის წინ შედგენილია. ენურეზი ხელს უწყობს ოჯახში კონფლიქტური სიტუაციის განვითარებას; მშობლების 61%-ს ლოგინში სველება სერიოზულ პრობლემად მიიჩნევს. ექიმთან პირველ პაემანამდეც კი, მშობლები ზღუდავენ ბავშვის სითხეების მიღებას, სვამენ მას ქოთანზე ძილის წინ და ბავშვი შარდს მცირე ნაკადებით გამოყოფს.

ეტიოლოგია

მკვლევართა უმეტესობა მნიშვნელოვან როლს ანიჭებს ავტონომიურ დარღვევებს ენურეზის წარმოქმნაში. A. M. Vein-ის მიხედვით, ენურეზი არის ვეგეტატიური პარასომნია. ნევროზი გარკვეულ როლს თამაშობს ენურეზის წარმოქმნაში. ითვლება, რომ ფსიქოტრავმული სიტუაცია იწვევს ცერებრალური ქერქის ნორმალური აქტივობის დარღვევას. ხშირად ეს დისფუნქცია არ არის ძალიან გამოხატული და ამიტომ ასეთ პაციენტებს ახასიათებთ "მშრალი" და "სველი" ღამეების მონაცვლეობა. ბევრი ავტორი მიუთითებს დაავადების მემკვიდრეობით წარმოშობაზე. ამრიგად, S.P. პეტროვსკი თვლის, რომ ეს არის "რეცესიული მონოჰიბრიდული მემკვიდრეობითი დაავადება", რომელიც დაფუძნებულია ბუშტის ინერვაციის განვითარებაში დარღვევებზე. ენურეზის გაჩენის მნიშვნელოვან ფაქტორად ზოგიერთი მკვლევარი მიიჩნევს ბიოლოგიურად აქტიური ნივთიერებების სეკრეციის დისფუნქციას, რომლებიც გავლენას ახდენენ შარდის ბუშტზე (სეროტონინი, ჰისტამინი, პროსტაგლუცინოლი და ყველაზე მნიშვნელოვანი - ვაზოპრესინი). ასევე შესაძლებელია იყოს მცირე გადაადგილება ხერხემლის S და L მონაკვეთებში დაბადების ტრავმის შედეგად.

ენურეზის განვითარებაზე მოქმედი ფაქტორები

თანამედროვე სამედიცინო ლიტერატურის მიმოხილვამ აჩვენა, რომ ექიმები თანხმდებიან, რომ ბავშვი არ არის დამნაშავე ღამის ბავშვთა ენურეზიში.

ღამის ენურეზის მრავალი სამედიცინო კვლევა ვარაუდობს, რომ ფსიქოლოგიური ფაქტორები ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია მის წარმოქმნაში, ვიდრე ბავშვის ფიზიოლოგიის პრობლემები. „ხშირად თავად ბავშვის და მისი ოჯახის წევრების ენურეზზე რეაქცია არის ამ პრობლემის წარმოშობის განმსაზღვრელი ფაქტორი“

რა თქმა უნდა, ყველაზე მგრძნობიარე ორგანო ჟანგბადის ნაკლებობის მიმართ არის ტვინი. ამიტომ, ენურეზის რისკი ყველაზე მაღალია ბავშვებში, რომლებსაც ადრე ჰქონდათ თავის ტვინის „დაზიანება“, თუმცა გამოუვლენელი და შექცევადი, მაგრამ მაინც ასოცირდება ორსულობისა და მშობიარობის დროს დარღვევებთან. ასეთი გადახრები შეიძლება იყოს ორსულობის ტოქსიკოზი (ამჟამად გესტოზი), ჰიპოქსია (ჟანგბადის ნაკლებობა) მშობიარობის დროს, ასოცირებული, მაგალითად, ჭიპლარის ჩახლართვასთან, დვრილისებურ პრეზენტაციასთან, საკეისრო კვეთასთან და ა.შ.

დარღვევების სხვა მიზეზები: ცისტიტი, საშარდე გზების ინფექცია, პიელონეფრიტი, დაგვიანებული მომწიფება და ცენტრალური ნერვული სისტემის კონტროლი, ჰიპორეფლექსურობა, ეპილეფსია, შიზოფრენია და ა.შ.

თვითშეფასება

ბავშვში ენურეზის გამოვლინებაზე დაბალი თვითშეფასების გავლენის საკითხი ჯერ კიდევ არ არის მკაფიოდ გადაწყვეტილი. თუმცა, რამდენიმე კვლევა აჩვენებს ინვერსიული ურთიერთობის არსებობას: თვითშეფასების დონე იზრდება ენურეზის პრობლემის გადაჭრისას.

ერთ კვლევაში გამოკითხულმა ბავშვებმა შეაფასეს ენურეზი, როგორც მესამე ყველაზე სტრესული მოვლენა მათ ცხოვრებაში, „მშობლის სკანდალების“ და განქორწინების შემდეგ. იმავე კვლევაში მოზარდებმა ენურეზი მეორე ადგილზეა მშობლების კონფლიქტის შემდეგ.

„ბენვეტერებს“ მშობლების დასჯა ემუქრებათ, მათ და-ძმები აცინებენ, რცხვენიათ, რომ პამპერსის ჩაცმა უწევთ, მიუხედავად ასაკისა, როცა სხვა ბავშვები ამას აღარ აკეთებენ, და ბოლოს, განიცდიან შიშს, რომ მათმა მეგობრებმა გაარკვიონ. ამის შესახებ.

ფსიქოლოგების აზრით, ფსიქოლოგიური ტრავმა დამოკიდებულია ენურეზის უარყოფით გავლენას ბავშვის თვითშეფასებაზე და მისი სოციალური უნარების განვითარებაზე. შემდეგი ფაქტორები აქ საკვანძოდ ითვლება:

რამდენად მოქმედებს ენურეზი სოციალურ აქტივობაზე, რაც ზღუდავს ბავშვის სოციალურ დაწესებულებებში და ბავშვთა ბანაკებში ყოფნას?

სოციალური ოსტრაციზმის ხარისხი თანატოლებისა და მასწავლებლებისგან.

აგრესია, დასჯა, უარყოფა და იგნორირება მნიშვნელოვანი მოზარდების მხრიდან, რომელთაგან თითოეულს შეუძლია ადამიანს სიცოცხლის ბოლომდე დატოვოს დანაშაულის გრძნობა.

მკურნალობის წარუმატებელი მცდელობების რაოდენობა.

რამდენ ხანს არსებობდა ეს პრობლემა ბავშვის ცხოვრებაში.

ქცევა

კვლევებმა აჩვენა, რომ ბავშვთა ენურეზი, სავარაუდოდ, ქცევის პრობლემების შედეგია.

ბავშვებისთვის, რომლებსაც აქვთ განვითარების პრობლემები, ქცევითი პრობლემები, მათ შორის ღამის ენურეზი, მათი ნაწილი ან მიზეზია.

ღამის ენურეზის მქონე ბავშვებს, რომლებსაც არ აქვთ სხვა ქცევითი პრობლემები, ახასიათებთ უკიდურესად დაბალი თვითშეფასება და სტრესის მაღალი დონე, რომლის წყაროა ენურეზი.

არსებობს მოსაზრება, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში ენურეზის ქცევას ბავშვი იყენებს მშობლების მანიპულირებისთვის, მაგრამ ეს არ არის დადასტურებული კვლევებით.

სასჯელი

სამედიცინო ლიტერატურა ვარაუდობს, რომ დასჯა, დამცირება ან სირცხვილი პრობლემას ამძაფრებს. ექიმები თანხმდებიან, რომ ბავშვი ისჯებანურეზი, გრძნობს სირცხვილს და კარგავს თავდაჯერებულობას და ცუდად სწავლობს სკოლაში. ეს იწვევს ენურეზის შემთხვევების ზრდას, რაც თავის მხრივ ზრდის დასჯას და სირცხვილს.

შეერთებულ შტატებში სჯიან ბავშვების 25%, რომლებსაც ძილის პრობლემები აქვთ. ჰონგ კონგში 57% ისჯება დასველებისთვის. საშუალო და დაბალი განათლების მქონე მშობლები შვილებს ორჯერ უფრო ხშირად სჯიან, ვიდრე უმაღლესი განათლების მქონე მშობლები.

ოჯახი

მშობლები და ოჯახის წევრები ხშირად უმატებენ სტრესს ბავშვს, რომელსაც აქვს ძილის პრობლემები. თეთრეული და პიჟამა ხშირად უნდა გაირეცხოს, გამოიცვალოს და შეიძინოთ. ენურეზი ხდება უძილობის მიზეზი, რადგან ბავშვი ტირის და აღვიძებს მშობლებს, შემდეგ კი იმის შიშით, რასაც აკეთებს, ითხოვს, რომ დაიძინონ და მის გვერდით დაჯდნენ.

ევროპული კვლევები აჩვენებს, რომ ოჯახი, რომელსაც ბავშვი სველდება, ყოველწლიურად 1000 დოლარს ხარჯავს დამატებით საცვლებზე, საფენებსა და სხვა ნივთებზე.

მშობლების ამოცანაა გამოიჩინონ ბევრად მეტი მოთმინება, არ მიაქციონ ყურადღება ამ ფაქტორებს, რომლებიც მათ ცხოვრებას „ამძიმებს“.

სოციოპათია

ენურეზი არ იწვევს სოციოპათიას, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მშობლები და სხვა აღმზრდელები ბავშვს ცუდი შეფასებისთვისაც კი არ მიაყენებენ ტრავმას, სირცხვილს და დასჯას.

ენურეზი არის მაკდონალდის ტრიადის ნაწილი, სამი ქცევითი მახასიათებლის ნაკრები, რომელიც აღწერილია ჯონ მაკდონალდმა 1963 წელს. დანარჩენი ორი მახასიათებელი იყო პირომანია და ზოოსადიზმი. მაკდონალდმა შესთავაზა კავშირი ამ სამ მახასიათებელს და ადამიანის მომავალ სოციოპათიურ და თუნდაც კრიმინალურ ქცევას შორის.

მაკდონალდმა დააფიქსირა ეს გადახრები (1963) თავის პაციენტებში.

ეს არაადაპტაციური ქცევა ქცევითი ადაპტაციის დარღვევის შედეგია, ე.ი. საზოგადოებაში გადარჩენის მექანიზმები. ეს ტრიადა არ არის კრიმინალური ქცევის პირდაპირი პროგნოზირება, თუმცა, მძიმე სტრესის მდგომარეობაში, ასეთი ბავშვი ავლენს აშკარა ანტისოციალურ ქცევის ნიშნებს. სახლში სტრესის გავლენის ქვეშ ბავშვები ავლენენ არაადაპტირებულ ქცევას დაძაბულობის შესამსუბუქებლად და სტრესის თავიდან აცილების მიზნით.

მომავალი მკვლელების 60%-ზე მეტი სველდება საწოლს, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი მოზარდობაში იყვნენ.

ენურეზი არის „არაცნობიერი, უნებლიე და არაძალადობრივი აქტი, ამიტომ კრიმინალურ ძალადობასთან დაკავშირება უფრო რთულია, ვიდრე, ვთქვათ, ზოოსადიზმი ან პირომანია“.

ამიტომ, ამ ტრიადაში ენურეზი უფრო მეტად ასოცირდება ემოციურ ან ფიზიკურ ტრავმასთან. ტრავმამ შეიძლება გამოიწვიოს ძილიანობის დაბრუნება (მეორადი ენურეზი) როგორც ბავშვებში, ასევე მოზრდილებში. შეგახსენებთ, რომ ასეთ ბავშვებში ტრავმა ხდება მაშინაც, როცა უფროსები სჯიან ან არცხვენენ ბავშვს, მასწავლებლები კი ცუდ შეფასებას აძლევენ. ენურეზი შეიძლება გამოიწვიოს ღარიბი მოსწავლეების დასჯამაც, ამიტომ, დაავადების პროვოცირება რომ არ მოხდეს, ჯობია, არ დაისაჯოს ბავშვი, არამედ გაარკვიო, რატომ მიიღო ცუდი შეფასება და სერიოზული საუბარი მასწავლებელთან.

ეს ართულებს პრობლემის იდენტიფიცირებას. მაგრამ არა ენურეზი იწვევს კრიმინალურ ქცევას, არამედ ტრავმას, რომელიც ჩნდება მეორად მასზე სოციალური გარემოს რეაქციის შედეგად. ბავშვობის ენურეზით გამოწვეული მშობლების ძალადობა შეიძლება გამოიწვიოს „მკვლელობის ტენდენციები“. მაგალითად, ანდრეი ჩიკატილოს 12 წლამდე აწუხებდა ენურეზი, რისთვისაც დედა მუდმივად სცემდა.

კლასიფიკაცია

ყველაზე გავრცელებული არის პირველადი ენურეზი, რომლის დროსაც საკმაოდ მოხუცი ბავშვი აგრძელებს საწოლის სველებას. ჩვეულებრივ, ბავშვი 4-5 წლის ასაკში ითვლება „საკმაოდ ზრდასრულად“, ამ შემთხვევაში ღამის შარდვა, უროლოგიური, ნევროლოგიური და სხვა ანომალიების არარსებობის შემთხვევაში, განიხილება ენურეზით. ზოგჯერ მითითებულია უფრო გვიან ასაკი, 6-7 წელი.

თუ დარღვევა ხდება მდგრადი სიმშრალის პერიოდის შემდეგ (მინიმუმ ექვსი მშრალი თვე), მეორადი ენურეზის დიაგნოსტირება ხდება.

დიაგნოსტიკა

ICD-10

F98.0 დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციაში, მე-10 რევიზია (ICD-10) - არაორგანული ბუნების ენურეზი.

შედის:

ფუნქციური ენურეზი;

ფსიქოგენური ენურეზი;

არაორგანული წარმოშობის შარდის შეუკავებლობა;

არაორგანული ბუნების პირველადი/მეორადი ენურეზი.

DSM-5

ფსიქიკური აშლილობების დიაგნოსტიკური და სტატისტიკური სახელმძღვანელოში, მე-5 გამოცემა (DSM-5), ენურეზი დაშიფრულია 307.6 (F98.0) და შედის ელიმინაციის დარღვევების ჯგუფში.

დიფერენციალური დიაგნოზი

მნიშვნელოვანია გამოირიცხოს შარდის ბუშტის ნეიროგენული ან სხვა სამედიცინო მდგომარეობა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს პოლიურია ან საშარდე გზების გადაუდებელი აუცილებლობა (მაგ., საშარდე გზების მწვავე ინფექცია, არანამკურნალევი შაქრიანი დიაბეტი, ან შაქრიანი დიაბეტი), ასევე წამლის გვერდითი ეფექტები (მაგ., ანტიფსიქოზური მედიკამენტები). შარდმდენები).

მკურნალობა

რუსულ მედიცინაში, ისევე როგორც ყოველდღიურ დონეზე, ჯერ კიდევ ხშირად გვხვდება თვალსაზრისი, რომლის მიხედვითაც ენურეზი მკურნალობას არ საჭიროებს. ამ შემთხვევაში პაციენტს რეკომენდებულია მხოლოდ გარკვეული სპეციფიკური ტექნიკის დაცვა. მაგალითად, შარდვა გარკვეულ საათებში, შეამცირეთ სითხის მიღება, მოერიდეთ კოფეინს და სხვა პროდუქტებს, რომლებსაც აქვთ შარდმდენი მოქმედება და გამოიჩინეთ მოთმინება. შედეგადშვიდი წლისთვის მისი გავრცელება 5-10%-ს შეადგენს და ბავშვებში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული დაავადებაა. თუმცა, ენურეზი შედარებით კეთილთვისებიანი მდგომარეობაა. მისი თვითგანკურნების მაჩვენებელი არის 15% წელიწადში, მიუხედავად იმისა, იყენებთ თუ არა ამ ან მსგავს სპეციფიკურ ტექნიკას. თუმცა, შვიდი ასიდან შვიდი ბავშვი, რომლებსაც ენურეზი აწუხებთ შვიდი წლის ასაკში, კვლავაც ექნებათ ამ დაავადებას ზრდასრულ ასაკში. ვინაიდან ენურეზი იწვევს სტრესს, უქმნის ბავშვს მნიშვნელოვან ფსიქოლოგიურ დატვირთვას და დაბალ თვითშეფასებას, მკურნალობა რეკომენდებულია 6-7 წლის ასაკიდან და უფროსიდან.

ენურეზის მკურნალობა მოითხოვს ინტეგრირებულ მიდგომას, რომელიც მიმართული უნდა იყოს ახლის განვითარებაზე ან დაკარგული რეფლექსის აღდგენაზე, რათა გამოიღვიძოს შარდვის სურვილი, ნერვულ ქსოვილში მეტაბოლური პროცესების სტიმულირება, შარდვის რეგულირების დონის მომწიფების დაჩქარება და ნევროზის კორექტირება. დარღვევები, რომლებიც წარმოიქმნება დაავადების დროს. გამოიყენება სხვადასხვა სახის მკურნალობა, რომელთაგან ყველაზე მნიშვნელოვანია ლოგინის მაღვიძარას გამოყენება (მაღვიძარა) და ფარმაკოლოგიური თერაპია.

ენურეზის მაღვიძარა

მთავარი სტატია: მაღვიძარა

ლოგინის სიგნალიზაციის გამოყენება საუკეთესო საშუალებაა გაღვიძების რეფლექსის დარღვევისთვის, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ღამით გამომუშავებული შარდის მოცულობა არ არის ძალიან დიდი და შარდის ბუშტის მოცულობა არც თუ ისე მცირეა. ამ მეთოდს არ აქვს გვერდითი მოვლენები. დადასტურებული ეფექტურობა არის 80%. ამავდროულად, რეციდივის მაჩვენებელი საკმაოდ დაბალია.

2018 წლის ბოლოს გამოჩნდა პირველი უკაბელო მოდელები პირადი სარგებლობისთვის. განგაშის ბლოკი შეიძლება იყოს თასმით ან მის გარეშე, ხოლო სენსორი მინიატურული ზომისაა და პირდაპირ საცვალზეა მიმაგრებული. ეს განლაგება მაქსიმალურად ერგონომიულია. მარტივი მოხერხებულობის გარდა, ეს იწვევს მოწყობილობის ეფექტურობის ზრდას 80%-დან 94%-მდე.

ფარმაკოლოგიური თერაპია

თუ ღამით გამომუშავებული შარდის მოცულობა ძალიან დიდია და განგაშის თერაპია არაეფექტურია, თქვენ უნდა მიმართოთ მედიკამენტურ თერაპიას. დესმოპრესინით თერაპიის ეფექტურობა ტაბლეტების (200-400 მგ) ან ენისქვეშა ლიოფილიზატის (120-240 მგ) სახით არის 70%. ცხვირის სპრეის გამოყენება ამჟამად არ არის რეკომენდებული დოზის გადაჭარბების მაღალი რისკის გამო. თუმცა, ანტიდიურეზული ჰორმონის მიღების შეწყვეტის შემდეგ აღინიშნა დაავადების რეციდივის მაღალი სიხშირე.

თუ შარდის ბუშტის მოცულობა მცირეა, შესაძლებელია ანტისპაზმური ან ანტიქოლინერგული საშუალებებით მკურნალობა .

იმიპრამინს, რომელიც ფართოდ გამოიყენება ენურეზის სამკურნალოდ, აქვს მხოლოდ ზომიერი პასუხის მაჩვენებელი 50%, და თერაპია ხშირად ასოცირდება რეციდივთან. გარდა ამისა, კარდიოტოქსიკურობა და სიკვდილი დაფიქსირდა დოზის გადაჭარბების შემთხვევაში. ამიტომ მისი გამოყენება ამჟამად არ არის რეკომენდებული.

კეგელის ვარჯიშები

მთავარი სტატია: კეგელის ვარჯიშები

კეგელის ვარჯიშები ასევე ხელს უწყობს დაავადების მკურნალობას. ამ შემთხვევაში ბავშვმა უნდა გააჩეროს ნაკადი 5-10 წამის განმავლობაში და შემდეგ გაათავისუფლოს გარეთ.

სამხედრო სამსახურისგან გათავისუფლება

რუსეთის ფედერაციის მთავრობის 2013 წლის 4 ივლისის No565 დადგენილებაში (შესწორებული 2024 წლის 26 იანვარი) „სამხედრო სამედიცინო შემოწმების შესახებ დებულების დამტკიცების შესახებ“  ე.წ. „დაავადებათა განრიგში“. არის სტატია No87 „ენურეზი“. აქ, კერძოდ, აღნიშნულია: „მოქალაქეების პირველადი რეგისტრაციისა და სამხედრო სამსახურში გაწვევისას, აგრეთვე ლოგინით დაავადებული სამხედრო მოსამსახურეების გამოკვლევა და მკურნალობა ტარდება საავადმყოფოში, უროლოგის, ნევროლოგის მონაწილეობით. დერმატოვენეროლოგი და საჭიროების შემთხვევაში ფსიქიატრი“.

რუსეთის ფედერაციაში სამხედრო სამედიცინო შემოწმების შესახებ რეგლამენტის დანართის შესაბამისად, გამოკვლევა ტარდება იმ შემთხვევებში, როდესაც დაკვირვებისა და შემოწმების შედეგები, აგრეთვე სამხედრო კომისარიატიდან, სამხედრო ნაწილიდან მიღებული მონაცემები, ადასტურებს ძილიანობის არსებობას და არსებობს. მკურნალობის ეფექტი არ არის.

თუ საწოლის ჭარბთმიანობა სხვა დაავადების ერთ-ერთი სიმპტომია, დასკვნა კეთდება სტატიის მიხედვით იმ დაავადებების ჩამონათვალიდან, რომელიც ითვალისწინებს ძირითად დაავადებას.

იხ.ვიდეო - Nocturnal Enuresis

ენურეზიის დროს - ყოველ ღამე ძილის წინ (4 წლის ზემოთ) ბავშვს მიეცით 1 ჩ/კ თაფლი, აუცილებელად ნატურალური (შედეგი განსაცვიფრებელია).

ათეროსკლეროზი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                      ათეროსკლეროზი

ძარრვებში ცვლილებები (ათეროსკლეროზის განვითარების პროცესი), ქოლესტერინის დაგროვება.

(ბერძნულიდან αθήρα - "gruel" + σκλήρωσις - "გამკვრივება" ) არის ელასტიური და კუნთოვან-ელასტიური ტიპის არტერიების ქრონიკული დაავადება, რომელიც გამოწვეულია ლიპიდური და ცილების მეტაბოლიზმის დარღვევით და თან ახლავს ქოლესტერინის დეპონირებას. და ლიპოპროტეინების ზოგიერთი ფრაქცია სისხლძარღვების სანათურში. დეპოზიტები წარმოიქმნება ათერომატოზური (ქოლესტერინის) დაფების სახით. მათში შემაერთებელი ქსოვილის შემდგომი ზრდა (სკლეროზი) და ჭურჭლის კედლის კალციფიკაცია იწვევს სანათურის დეფორმაციას და შევიწროებას, ობსტრუქციამდე (ჭურჭლის ბლოკირება). მნიშვნელოვანია განასხვავოთ ათეროსკლეროზი მენკებერგის ათეროსკლეროზისგან, არტერიების სკლეროზული დაზიანების სხვა ფორმისგან, რომელიც ხასიათდება კალციუმის მარილების დეპონირებით არტერიების მედიალურ გარსში, დაზიანების დიფუზურობით (ნაფების არარსებობა) და განვითარებით. სისხლძარღვების ანევრიზმა (და არა ბლოკირება). გულის სისხლძარღვების ათეროსკლეროზი იწვევს კორონარული არტერიის დაავადების განვითარებას.

ეპიდემიოლოგია

ვიდეო სუბტიტრებით

ჯანმო-ს მონაცემებით, ჩვენი პლანეტის მოსახლეობის სიკვდილიანობის გამომწვევ მიზეზთა სიაში პირველ ორ ადგილს იკავებს გულის შეტევა და ინსულტი - გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები, რომლებიც, როგორც წესი, განზოგადებული ათეროსკლეროზის შედეგია. რუსეთის ფედერაციაში 2020 წელს, სისხლის მიმოქცევის სისტემის დაავადებებით სიკვდილიანობის სტანდარტიზებული მაჩვენებელი შეადგენდა ყველა სიკვდილიანობის 48%-ს.

ეტიოლოგია

ამ დროისთვის, ამ დაავადების გაჩენის ერთი თეორია არ არსებობს. წარმოდგენილია შემდეგი ვარიანტები, ისევე როგორც მათი კომბინაციები:

ლიპოპროტეინების ინფილტრაციის თეორია - ლიპოპროტეინების პირველადი დაგროვება სისხლძარღვთა კედელში,

ენდოთელიუმის დისფუნქციის თეორია - ენდოთელიუმის და მისი შუამავლების დამცავი თვისებების პირველადი დარღვევა,

აუტოიმუნური - მაკროფაგების და ლეიკოციტების პირველადი დისფუნქცია, მათი ინფილტრაცია სისხლძარღვთა კედელში,

მონოკლონური - გლუვი კუნთების უჯრედების პათოლოგიური კლონის პირველადი გამოჩენა;

ვირუსული - ენდოთელიუმის პირველადი ვირუსული დაზიანება (ჰერპესი, ციტომეგალოვირუსი და ა.შ.),

პეროქსიდი - უპირველეს ყოვლისა, ანტიოქსიდანტური სისტემის დარღვევა,

გენეტიკური - სისხლძარღვის კედლის პირველადი მემკვიდრეობითი დეფექტი,

ქლამიდია - სისხლძარღვთა კედლის პირველადი დაზიანება ქლამიდიით, ძირითადად Chlamydia pneumoniae.

ჰორმონალური - გონადოტროპული და ადრენოკორტიკოტროპული ჰორმონების დონის ასაკთან დაკავშირებული მატება იწვევს ჰორმონების - ქოლესტერინის სამშენებლო მასალის სინთეზის გაზრდას.

რისკის ფაქტორები

მოწევა (ყველაზე საშიში ფაქტორი)

ალკოჰოლის დალევა

ჰიპერლიპოპროტეინემია (მთლიანი ქოლესტერინი > 5 მმოლ/ლ, LDL > 3 მმოლ/ლ, Lp(a) > 50 მგ/დლ)

არტერიული ჰიპერტენზია (სისტოლური არტერიული წნევა > 140 მმ ვწყ. დიასტოლური წნევა > 90 მმ ვწყ. არტ.)

შაქრიანი დიაბეტი

სიმსუქნე

უსიცოცხლო ცხოვრების წესი (ჰიპოდინამია)

ემოციური გადატვირთვა

ცუდი კვება

მემკვიდრეობითი მიდრეკილება

პოსტმენოპაუზის

ჰიპერფიბრინოგენემია

ჰომოცისტეინურია და ჰომოცისტეინემია

ჰიპოთირეოზი 

არარეგულარული ძილი.

გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების პრევენციის ევროპული გაიდლაინების მიხედვით, წამყვანი რისკ-ფაქტორები ფასდება SCORE (სისტემური კორონარული რისკის შეფასება) სკალის მიხედვით.

აორტის ათეროსკლეროზული დაზიანება.

პათოგენეზი

ათეროსკლეროზის პათოგენეზს ათეროგენეზი ეწოდება. ეს ხდება რამდენიმე ეტაპად. ათეროსკლეროზული დაზიანებების განვითარება არის ლიპოპროტეინების და ლეიკოციტების ინტიმაში შესვლისა და გასვლის პროცესების ერთობლიობა, უჯრედების გამრავლება და სიკვდილი, უჯრედშორისი ნივთიერების ფორმირება და რესტრუქტურიზაცია, აგრეთვე სისხლძარღვთა პროლიფერაცია და კალციფიკაცია. ეს პროცესები კონტროლდება მრავალი სიგნალით, ხშირად სხვადასხვა მიმართულებით. უფრო და უფრო მეტი მონაცემი გროვდება რთული პათოგენეტიკური კავშირის შესახებ სისხლძარღვთა კედლის უჯრედების ფუნქციის ცვლილებასა და მასში მიგრირებულ ლეიკოციტებსა და ათეროსკლეროზის რისკ ფაქტორებს შორის.

ლიპოპროტეინების დაგროვება და მოდიფიკაცია

ჩვეულებრივ, არტერიების ინტიმა წარმოიქმნება ერთუჯრედიანი ენდოთელური შრით, რომლის ქვეშ არის უჯრედშორის ნივთიერებაში ჩაძირული გლუვი კუნთების უჯრედები. დაავადების პირველი გამოვლინებაა ეგრეთ წოდებული ლიპიდური ლაქები. მათი გამოჩენა დაკავშირებულია ლიპოპროტეინების ადგილობრივ დეპონირებასთან ინტიმაში. ყველა ლიპოპროტეინს არ აქვს ათეროგენული თვისებები, მაგრამ მხოლოდ დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინებს (LDL) და ძალიან დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინებს (VLDL). თავდაპირველად ისინი ინტიმაში გროვდებიან ძირითადად უჯრედშორისი ნივთიერების კომპონენტებთან - პროტეოგლიკანებთან შეკავშირების გამო. იმ ადგილებში, სადაც ლიპიდური ლაქები იქმნება, ჰეპარანის სულფატების უპირატესობა ორ სხვა გლიკოზამინოგლიკანზე - კერატანის სულფატებზე და ქონდროიტინის სულფატებზე - მნიშვნელოვან როლს ასრულებს.

ინტიმაში, ლიპოპროტეინებს, განსაკუთრებით პროტეოგლიკანებთან ასოცირებულებს, შეუძლიათ შევიდნენ ქიმიურ რეაქციებში. ორ ძირითად როლს ასრულებს: დაჟანგვა და არაფერმენტული გლიკოზილაცია. ინტიმა, პლაზმისგან განსხვავებით, შეიცავს რამდენიმე ანტიოქსიდანტს. წარმოიქმნება დაჟანგული LDL-ის ნარევი და იჟანგება როგორც ლიპიდები, ასევე ცილის კომპონენტი. ლიპიდების დაჟანგვის დროს წარმოიქმნება ჰიდროპეროქსიდები, ლიზოფოსფოლიპიდები, ოქსისტეროლები და ალდეჰიდები (ცხიმოვანი მჟავების პეროქსიდაციის დროს). აპოპროტეინების დაჟანგვა იწვევს პეპტიდური ობლიგაციების გაწყვეტას და ამინომჟავების გვერდითი ჯაჭვების (ჩვეულებრივ ლიზინის β-ამინო ჯგუფის) გაერთიანებას ცხიმოვანი მჟავების (4-ჰიდროქსინონენალური და მალონდიალდეჰიდი) დაშლის პროდუქტებთან. შაქრიანი დიაბეტის დროს მუდმივი ჰიპერგლიკემია ხელს უწყობს აპოპროტეინების და ინტიმური ცილების არაფერმენტულ გლიკოზილაციას, რაც ასევე არღვევს მათ ფუნქციებს და აჩქარებს ათეროგენეზს.

ლეიკოციტების მიგრაცია და ქსანთომა (ქაფის) უჯრედების წარმოქმნა

                                                                    სისხლძარღვის კედლის კალციფიკაცია

ლეიკოციტების, ძირითადად მონოციტების და ლიმფოციტების მიგრაცია ლიპიდური ლაქების განვითარების მეორე ეტაპია. მათი მიგრაცია ინტიმაში უზრუნველყოფილია ენდოთელიუმზე განლაგებული რეცეპტორებით - ადჰეზიური მოლეკულებით. განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს მოლეკულები VCAM-1 და ICAM-1 (იმუნოგლობულინების სუპეროჯახიდან) და P-სელექტინები. ადჰეზიური მოლეკულების სინთეზი შეიძლება გაიზარდოს ციტოკინებით. ამრიგად, ინტერლეიკინ-1 (IL-1) და სიმსივნის ნეკროზის ფაქტორი (TNFα) იწვევს ან აძლიერებს VCAM-1 და ICAM-1 სინთეზს ენდოთელური უჯრედების მიერ. თავის მხრივ, სისხლძარღვის კედლის უჯრედების მიერ ციტოკინების გამოყოფა სტიმულირდება მოდიფიცირებული ლიპოპროტეინების მიერ. იქმნება მანკიერი წრე.

სისხლის ნაკადის ბუნება ასევე თამაშობს როლს. ხელუხლებელი არტერიის უმეტეს ნაწილში სისხლი მიედინება ლამინურად და შედეგად მიღებული ძალები ამცირებს ადჰეზიური მოლეკულების ექსპრესიას (მანიფესტაციას) ენდოთელური უჯრედების ზედაპირზე. ასევე, ლამინარული სისხლის ნაკადი ხელს უწყობს აზოტის ოქსიდის NO წარმოქმნას ენდოთელიუმში. ვაზოდილატაციური ეფექტის გარდა, ენდოთელიუმის მიერ შენარჩუნებულ დაბალ კონცენტრაციებში NO-ს აქვს ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება, ამცირებს, მაგალითად, VCAM-1-ის სინთეზს. მაგრამ განშტოების ადგილებში, ლამინარული ნაკადი ხშირად ირღვევა და სწორედ იქ ჩნდება ათეროსკლეროზული დაფები.

ადჰეზიის შემდეგ ლეიკოციტები გადიან ენდოთელიუმში და შედიან ინტიმაში. ლიპოპროტეინებს შეუძლიათ პირდაპირ გააძლიერონ მიგრაცია: დაჟანგული LDL ხელს უწყობს ლეიკოციტების ქიმიოტაქსის განვითარებას.

მონოციტები მონაწილეობენ ლიპიდური ლაქის შემდგომ ფორმირებაში. ინტიმაში მონოციტები ხდება მაკროფაგები, საიდანაც წარმოიქმნება ლიპიდებით სავსე ქსანთომა (ქაფი) უჯრედები რეცეპტორებით გამოწვეული ლიპოპროტეინების ენდოციტოზის გამო. ადრე ვარაუდობდნენ, რომ ცნობილი LDL რეცეპტორები მონაწილეობენ ენდოციტოზში, მაგრამ როდესაც ეს რეცეპტორები დეფექტურია, როგორც ექსპერიმენტულ ცხოველებში, ასევე პაციენტებში (მაგალითად, ოჯახური ჰიპერქოლესტერინემიით), კვლავ რჩება მრავალი ქსანტომა და ათეროსკლეროზული დაფები, რომლებიც სავსეა ქსანთომა უჯრედებით. . გარდა ამისა, ეგზოგენური ქოლესტერინი აფერხებს ამ რეცეპტორების სინთეზს და ჰიპერქოლესტერინემიის დროს ისინი ცოტაა [?]. ახლა შემოთავაზებულია მაკროფაგების გამწმენდი რეცეპტორების (ძირითადად მოდიფიცირებული ლიპოპროტეინების დამაკავშირებელი) და სხვა რეცეპტორების როლი დაჟანგული LDL და მცირე ათეროგენული VLDL. ზოგიერთი ქსანთომა უჯრედი, რომლებმაც შთანთქა ლიპოპროტეინები უჯრედშორისი ნივთიერებიდან, ტოვებს არტერიის კედელს, რითაც ხელს უშლის მასში ლიპიდების დაგროვებას. თუ ლიპოპროტეინების შეყვანა ინტიმაში ჭარბობს მათ მოცილებას მაკროფაგებით (ან სხვა გზებით), ლიპიდები გროვდება და საბოლოოდ წარმოიქმნება ათეროსკლეროზული დაფა. მზარდი დაფაში, ზოგიერთი ქსანთომის უჯრედი განიცდის აპოპტოზს ან ნეკროზს. შედეგად, დაფის ცენტრში წარმოიქმნება ღრუ, სავსე ლიპიდური მასებით, რაც დამახასიათებელია ათეროგენეზის შემდგომ ეტაპებზე.

პრო- და ანტიათეროგენული ფაქტორები

მოდიფიცირებული ლიპოპროტეინების მიღებისას მაკროფაგები ათავისუფლებენ ციტოკინებს და ზრდის ფაქტორებს, რომლებიც ხელს უწყობენ ნადების წარმოქმნას. ზოგიერთი ციტოკინი და ზრდის ფაქტორი ასტიმულირებს გლუვკუნთოვანი უჯრედების დაყოფას და უჯრედშორისი ნივთიერების სინთეზს, რომელიც გროვდება დაფაში. სხვა ციტოკინები, განსაკუთრებით ინტერფერონი-γ გააქტიურებული T ლიმფოციტებიდან, თრგუნავს გლუვი კუნთების უჯრედების გაყოფას და კოლაგენის სინთეზს. ფაქტორები, როგორიცაა IL-1 და TNFα, იწვევენ თრომბოციტებიდან მიღებული ზრდის ფაქტორის და ფიბრობლასტების ზრდის ფაქტორის გამომუშავებას ინტიმაში, რომლებიც როლს ასრულებენ დაფის შემდგომ ბედში. ამრიგად, ხდება ფაქტორების კომპლექსური ურთიერთქმედება, რაც აჩქარებს და აფერხებს ათეროგენეზს. ასევე დიდია არაცილოვანი შუამავლების როლი. გააქტიურებული მაკროფაგები და სისხლძარღვთა კედლის უჯრედები (ენდოთელური და გლუვი კუნთები) წარმოქმნიან თავისუფალ ჟანგბადის რადიკალებს, რომლებიც ასტიმულირებენ გლუვი კუნთების უჯრედების პროლიფერაციას, აძლიერებენ ციტოკინების სინთეზს და ასევე აკავშირებენ NO-ს. მეორეს მხრივ, გააქტიურებულ მაკროფაგებს შეუძლიათ ინდუქციური NO სინთაზას სინთეზირება. ეს უაღრესად აქტიური ფერმენტი აწარმოებს NO-ს მაღალ, პოტენციურად ტოქსიკურ კონცენტრაციებში - განსხვავებით NO-ს დაბალი კონცენტრაციისგან, რომელიც წარმოიქმნება ფერმენტის შემადგენელი ფორმის, ენდოთელური NO სინთაზას მიერ.

მაკროფაგების გარდა, მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინები (HDL) მონაწილეობენ ქოლესტერინის მოცილებაში დაზარალებული ინტიმიდან, რაც უზრუნველყოფს ე.წ. ქოლესტერინის საპირისპირო ტრანსპორტირებას. დადასტურებულია აშკარა საპირისპირო კავშირი HDL ქოლესტერინის კონცენტრაციასა და კორონარული არტერიის დაავადების რისკს შორის. მშობიარობის ასაკის ქალებში HDL ქოლესტერინის კონცენტრაცია უფრო მაღალია, ვიდრე მათი მამრობითი სქესის კოლეგებთან, და დიდწილად ამის გამო, ქალები ნაკლებად განიცდიან ათეროსკლეროზს. ექსპერიმენტმა აჩვენა, რომ HDL-ს შეუძლია ქოლესტერინის ამოღება ქსანთომის უჯრედებიდან.

გლუვი კუნთების უჯრედების ჩართვა

ათეროსკლეროზული დაფა ვითარდება ლიპიდური ლაქიდან, მაგრამ ყველა ლაქა არ ხდება დაფა. თუ ლიპიდურ ლაქებს ახასიათებს ქსანთომა უჯრედების დაგროვება, მაშინ დაფებს ფიბროზი ახასიათებს. დაფაში არსებული უჯრედშორისი ნივთიერება სინთეზირებულია ძირითადად გლუვკუნთოვანი უჯრედებით, რომელთა მიგრაცია და გამრავლება, ალბათ, კრიტიკული მომენტია ქსანთომა უჯრედების დაგროვების ადგილზე ბოჭკოვანი დაფის წარმოქმნისას.

გლუვი კუნთების უჯრედების მიგრაცია ლიპიდურ პაჩში და მათი გამრავლებარაციონი და უჯრედშორისი ნივთიერების სინთეზი გამოწვეულია ციტოკინებით და ზრდის ფაქტორებით, რომლებიც გამოიყოფა მოდიფიცირებული ლიპოპროტეინების და სხვა ნივთიერებების გავლენით მაკროფაგების და სისხლძარღვთა კედლის უჯრედების მიერ. ამრიგად, თრომბოციტებიდან მიღებული ზრდის ფაქტორი, რომელიც გამოიყოფა გააქტიურებული ენდოთელური უჯრედების მიერ, ასტიმულირებს გლუვი კუნთების უჯრედების მიგრაციას მედიიდან ინტიმაში. ადგილობრივად წარმოქმნილი ზრდის ფაქტორები იწვევს როგორც ინტიმური გლუვი კუნთების უჯრედების დაყოფას, ასევე მედიიდან მომდინარე უჯრედებს. ამ უჯრედების მიერ კოლაგენის სინთეზის ერთ-ერთი ძლიერი სტიმულატორია ზრდის ფაქტორი p. პარაკრინის გარდა (ფაქტორები მეზობელი უჯრედებიდან მოდის), ასევე ხდება გლუვი კუნთების უჯრედების აუტოკრინული (თვით უჯრედის მიერ წარმოებული ფაქტორი) რეგულირება. მათში მომხდარი ცვლილებების შედეგად დაჩქარებულია ლიპიდური ლაქის გადასვლა ათეროსკლეროზულ დაფაზე, რომელიც შეიცავს ბევრ გლუვკუნთოვან უჯრედს და უჯრედშორის ნივთიერებას. მაკროფაგების მსგავსად, ამ უჯრედებს შეუძლიათ შევიდნენ აპოპტოზში: ეს გამოწვეულია ციტოკინებით, რომლებიც ხელს უწყობენ ათეროსკლეროზის განვითარებას.

რთული დაფის განვითარება

გარდა ჩვეულებრივი რისკფაქტორებისა და ზემოთ აღწერილი ციტოკინებისა, სისხლის კოაგულაციის სისტემაში ცვლილებები მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ათეროსკლეროზის განვითარების შემდგომ ეტაპებზე. ლიპიდური ლაქების გამოჩენისთვის არ არის საჭირო ენდოთელიუმის დაზიანება ან დესკვამაცია. მაგრამ მომავალში მასში შესაძლოა მიკროსკოპული ცრემლები გაჩნდეს. თრომბოციტების ადჰეზია ხდება დაუცველ სარდაფურ მემბრანაზე და ამ ადგილებში წარმოიქმნება თრომბოციტების მცირე თრომბები. გააქტიურებული თრომბოციტები გამოყოფს უამრავ ნივთიერებას, რომელიც აჩქარებს ფიბროზს. გარდა თრომბოციტებისაგან მიღებული ზრდის ფაქტორისა და გარდაქმნის ზრდის ფაქტორის β, დაბალი მოლეკულური წონის შუამავლები, როგორიცაა სეროტონინი, მოქმედებენ გლუვ კუნთოვან უჯრედებზე. როგორც წესი, ეს თრომბები იშლება რაიმე სიმპტომების გამოწვევის გარეშე და ენდოთელიუმის მთლიანობა აღდგება.

როგორც დაფა ვითარდება, vasa vasorum (სისხლძარღვთა ჭურჭელი) იწყებს მასში უხვად ზრდას. ახალი გემები გავლენას ახდენენ დაფის ბედზე რამდენიმე გზით. ისინი ქმნიან ფართო ზედაპირს ლეიკოციტების მიგრაციისთვის, როგორც დაფაში, ასევე მის გარეთ. გარდა ამისა, ახალი სისხლძარღვები სისხლდენის წყაროა დაფაში: როგორც დიაბეტური რეტინოპათიის შემთხვევაში, ისინი მყიფეა და მიდრეკილნი არიან რღვევისკენ. შედეგად სისხლდენა იწვევს თრომბოზს და ჩნდება თრომბინი. ის არა მხოლოდ მონაწილეობს ჰემოსტაზში, არამედ გავლენას ახდენს ინტიმურ უჯრედებზე: ასტიმულირებს გლუვი კუნთების უჯრედების დაყოფას და ციტოკინების წარმოებას, ასევე იწვევს ენდოთელიუმის ზრდის ფაქტორების სინთეზს. სისხლდენის შედეგად, ნადები ხშირად შეიცავს ფიბრინს და ჰემოსიდერინს.

ათეროსკლეროზული დაფები ხშირად ხდება კალციფიცირებული. დაფები შეიცავს კალციუმის შემაკავშირებელ პროტეინებს ოსტეოკალცინს და ოსტეოპონტინს და ძვლოვანი ქსოვილისთვის დამახასიათებელ ზოგიერთ სხვა ცილას (კერძოდ, ცილებს, რომლებიც არეგულირებენ ძვლის მორფოგენეზს).

კლინიკა  

მარჯვენა ქვედა კიდურის განგრენა ბარძაყის არტერიის თრომბოზის გამო ათეროსკლეროზის ფონზე

კლინიკური გამოვლინებები ხშირად არ შეესაბამება მორფოლოგიას. პათოლოგიური აუტოფსიის დროს შეიძლება აღმოჩნდეს ფართო და გამოხატული ათეროსკლეროზული სისხლძარღვთა დაზიანება. პირიქით, ორგანოთა იშემიის კლინიკური სურათი შეიძლება გამოჩნდეს გემის სანათურის ზომიერი ობლიტერაციით. დამახასიათებელია გარკვეული არტერიული აუზების უპირატესი დაზიანება. დაავადების კლინიკური სურათი ამაზეა დამოკიდებული. კორონარული არტერიების დაზიანება თანდათან იწვევს კორონარული უკმარისობას, რაც გამოიხატება გულის კორონარული დაავადებით. ცერებრალური არტერიების ათეროსკლეროზი იწვევს გარდამავალ ცერებრალური იშემიას ან ინსულტს. კიდურების არტერიების დაზიანება წყვეტილი კლოდიკაციის და მშრალი განგრენის მიზეზია. მეზენტერული არტერიების ათეროსკლეროზი იწვევს იშემიას და ნაწლავის ინფარქტის (მეზენტერული თრომბოზი). ასევე შესაძლებელია თირკმლის არტერიების დაზიანება გოლდბლატის თირკმლის წარმოქმნით. ცალკეულ არტერიულ აუზებშიც კი დამახასიათებელია კეროვანი დაზიანებები - ტიპიური უბნების ჩართვით და მეზობლების შენარჩუნებით. ამრიგად, გულის სისხლძარღვებში ოკლუზია ყველაზე ხშირად ხდება მარცხენა კორონარული არტერიის წინა პარკუჭთაშორისი ტოტის პროქსიმალურ ნაწილში. სხვა ტიპიური ადგილებია პროქსიმალური თირკმლის არტერია და კაროტიდის ბიფურკაცია. ზოგიერთი არტერია, როგორიცაა შიდა სარძევე არტერია, იშვიათად ზიანდება, მიუხედავად მათი სიახლოვისა კორონარული არტერიების ადგილმდებარეობისა და სტრუქტურის მიხედვით. ათეროსკლეროზული დაფები ხშირად ჩნდება არტერიული ბიფურკაციების დროს - სადაც სისხლის მიმოქცევა არათანაბარია; სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ლოკალური ჰემოდინამიკა თამაშობს როლს ლაქების ადგილმდებარეობის შესახებ (იხ. პათოგენეზი).

დიაგნოსტიკა

ათეროსკლეროზთან დაკავშირებული დაავადებების დიაგნოსტიკა მოიცავს:

პაციენტის დაკითხვა და დაავადების სიმპტომების გარკვევა: გულის კორონარული დაავადების სიმპტომები, ცერებროვასკულური ავარიის სიმპტომები, წყვეტილი კლოდიკაცია, მუცლის ტკივილის სიმპტომები და ა.შ.;

პაციენტის ზოგადი გამოკვლევა: სხეულის დაბერების ნიშნები, აორტაში სისტოლური შუილის მოსმენა; აუცილებელია პალპაციისთვის ხელმისაწვდომი ყველა არტერიის პალპაცია: აორტა, გარეთა თეძოს არტერიები, საერთო ბარძაყის არტერიები, პოპლიტეალური არტერიები, ფეხის უკანა და უკანა წვივის არტერიის არტერიები, რადიალური და იდაყვის არტერიები, საძილე არტერიები.

სისტოლური შუილის დადგენა არტერიების აუსკულტაციურ წერტილებზე.

თუ არსებობს ქვედა კიდურების არტერიული ფსკერის დაზიანების ეჭვი, განსაზღვრეთ კაპილარული პასუხი.

სისხლში ქოლესტერინის კონცენტრაციის განსაზღვრა და სისხლის ლიპიდური ბალანსის განსაზღვრა;

გულმკერდის ორგანოების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა, რენტგენოლოგიური ენდოვასკულარული გამოკვლევის მეთოდები;

გულის და მუცლის ღრუს ორგანოების და რეტროპერიტონეალური სივრცის ულტრაბგერითი გამოკვლევა;

კიდურების სისხლძარღვების დოპლეროგრაფია ან, რა შეიძლება იყოს უკეთესი, ულტრაბგერითი დუპლექსის და ტრიპლექსის სკანირება ბრაქიოცეფალური რეგიონის არტერიების, ქვედა კიდურების არტერიების, აორტო-ილიაკის სეგმენტის, აგრეთვე ტრანსკრანიალური დოპლერი.

არტერიული კედლის სიხისტის დიაგნოზი, მოცულობითი სფიგმოგრაფიის მეთოდის ჩათვლით და გულ-ტერფის სისხლძარღვთა ინდექსის (CAVI) განსაზღვრა

მკურნალობა

ათეროსკლეროზის მკურნალობის რეჟიმი ითვალისწინებს როგორც მედიკამენტურ, ასევე არასამკურნალო მეთოდებს.

ადეკვატური ეფექტის მისაღწევად, ასეთი მკურნალობის ხანგრძლივობა უნდა იყოს მინიმუმ 6 თვე. შემდეგი პუნქტები ძირითადია მკურნალობის რეჟიმში (იხ. რისკის ფაქტორები):

მოწევის შეწყვეტა

ალკოჰოლზე უარის თქმა[12]

ანტიათეროსკლეროზული დიეტა - მაგალითად, "ხმელთაშუა ზღვის": ზეთი მდიდარია პოლიუჯერი ცხიმოვანი მჟავებით (ომეგა-3): სელის, რაფსის ან ზეთისხილის თესლი. ალკოჰოლისთვის, მხოლოდ სუფრის ღვინო 150 მლ-მდე დღეში (მაგრამ უმჯობესია ალკოჰოლს მთლიანად მოერიდოთ, რადგან ის ინსულტის რისკის ფაქტორია). უარი პრემიუმ ფქვილისგან დამზადებულ პურზე, არც ერთი დღე ხილისა და ბოსტნეულის გარეშე.

აქტიური და აქტიური ცხოვრების წესი - რეგულარული დოზირებული ფიზიკური აქტივობა.

ფსიქოლოგიური და ფიზიკური კომფორტის შენარჩუნება

წონის დაკარგვა და შენარჩუნება

წამლის თერაპია

აგრეთვე იხილე: ლიპიდების დამწევი პრეპარატები

მოიცავს არტერიული ჰიპერტენზიის (განსაკუთრებით სისტოლური არტერიული წნევის), შაქრიანი დიაბეტის და მეტაბოლური სინდრომის კორექციას. თუმცა, ყველაზე მნიშვნელოვანი არის ლიპიდური სპექტრის ნორმალიზება. ამ მიზნით გამოყენებული მედიკამენტები იყოფა ოთხ ძირითად ჯგუფად:

I - ხელს უშლის ქოლესტერინის შეწოვას

II - ღვიძლში ქოლესტერინის და ტრიგლიცერიდების სინთეზის დაქვეითება და მათი კონცენტრაციის შემცირება სისხლის პლაზმაში.

III - კატაბოლიზმის მზარდი და ათეროგენული ლიპიდების და ლიპოპროტეინების ექსკრეცია

IV - დამატებითი

პირველი ჯგუფი

IA - ანიონგაცვლის ფისები (ქოლესტირამინი, გემფიბროზილი). შეიწოვება ქოლესტერინი საკუთარ თავზე. ისინი არ შეიწოვება და არ ნადგურდება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში. მაქსიმალური ეფექტურობა მიიღწევა გამოყენების ერთი თვის შემდეგ. ეფექტი გრძელდება 2-4 კვირის შემდეგ. ნაკლოვანებები: ისინი ასევე შთანთქავენ სხვა ნივთიერებებს - მედიკამენტებს, ვიტამინებს, მიკროელემენტებს. შეიძლება გამოიწვიოს დისპეფსია.

IB - მცენარეული სორბენტები (გუარემი, β-სიტოსტეროლი). ხელს უშლის ქოლესტერინის შეწოვას ნაწლავებში. საჭიროა დიდი (მინიმუმ 200 მლ) სითხის მიღება. ასევე შეიძლება გამოიწვიოს დისპეფსია.

IC არის Ac-CoA ტრანსფერაზას ბლოკატორი შემუშავებისა და ტესტირების პროცესში. ამ გზით შესაძლებელი იქნება ენტეროციტებში ქოლესტერინის ესტერიფიკაციის შემცირება და შედეგად ნაწლავში შეწოვის დაბლოკვა. თუმცა, ცნობილია, რომ ორგანოთა ქოლესტერინის უმეტესი ნაწილი (დაახლოებით 2/3) ენდოგენური წარმოშობისაა და დიეტური ქოლესტერინის „დეფიციტი“ ადვილად კომპენსირდება აცეტატიდან მისი ენდოგენური სინთეზით.

მეორე ჯგუფი

IIA - 3-OH-3-მეთილგლურატილ CoA რედუქტაზას ინჰიბიტორები (HMG-CoA რედუქტაზა). ისინი ასევე სტატინები არიან. ნარკოტიკების ყველაზე პოპულარული (და ძვირადღირებული) ჯგუფი. გამაძლიერებელი ეფექტის მიხედვით: ლოვასტატინი (მევაკორი, მედოსტატინი, აპექსსტატინი), სიმვასტატინი (ზოკორი, ვასილიპი, სიმვორი), ფლუვასტატინი (ლესკოლი), პრავასტატინი (ლიპოსტატი, პრავაჰოლი) და ცერივასტატინი (ლიპობეი), ატორვასტატინი (ლიპრიმარი, ტორვაკარდი) (შემქმნელი). თუმცა, როგორც ძირითადი ეფექტი იზრდება, გვერდითი ეფექტების რისკიც ნაწილობრივ იზრდება. მათ შორის: მიოპათია, რაბდომიოლიზი თირკმლის უკმარისობის განვითარებამდე, განსაკუთრებით ფიბრატებთან და ნიკოტინის მჟავასთან ერთად, ჰეპატოტოქსიურობა, იმპოტენცია, ალოპეცია, დისპეფსია. არ შეიძლება მათი შერწყმა ალკოჰოლთან ან გამოყენება ბავშვებში, ორსულ და მეძუძურ ქალებში ან ღვიძლის დაზიანების მქონე პაციენტებში. სიფრთხილე პაციენტებისთვის კორონარული არტერიის შემოვლითი გადანერგვის შემდეგ.

IIB - ფიბრის მჟავას წარმოებულები (ფიბრატები): კლოფიბრატი (მისკლერონი), ბეზაფიბრატი (ბეზალიპი), ციპროფიბრატი (ლიპანორი), ფენოფიბრატი (ტრაიკორი). ამ მედიკამენტების გამოყენებისას გართულებები შეიძლება იყოს: მიოზიტი, ალერგია, დისპეფსია, ქოლელითიაზი კლოფიბრატში. ამიტომ, წინა თაობის ეს პრეპარატები ახლა პრაქტიკულად არ გამოიყენება. ძირითადად, ახლა ფართოდ გამოიყენება ფენოფიბრის მჟავას წარმოებული ან ფიბრატების ახალი თაობა: ფენოფიბრატი. ფენოფიბრატს აქვს უკეთესი უსაფრთხოების პროფილი და გვერდითი ეფექტების შედარებით დაბალი სიხშირე. ფენოფიბრატი ყველაზე ეფექტურად გამოიყენება 2 ტიპის შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტების სამკურნალოდ, რომელსაც ახასიათებს ტრიგლიცერიდების მომატება, HDL ქოლესტერინის დაქვეითება და LDL ქოლესტერინის ზომიერი მატება. ფენოფიბრატი ასევე ხელს უწყობს მცირე მკვრივი LDL-ის, ყველაზე ათეროგენული LPα რაოდენობის შემცირებას. ამასთან, ფენოფიბრატის მიღებისას მცირდება არა მხოლოდ მაკროვასკულარული გართულებები (კორონარული არტერიის დაავადება, მიოკარდიუმის ინფარქტი), არამედ მცირდება მიკროსისხლძარღვთა გართულებები, როგორიცაა რეტინოპათია, პოლინეიროპათია, ნეფროპათია და ქვედა კიდურების ამპუტაცია დიაბეტის დროს.

ათეროსკლეროზის უფრო ინტენსიური მკურნალობისთვის რეკომენდებულია სტატინებისა და ფენოფიბრატის შერწყმა.

IIC - ნიკოტინის მჟავა (ენდურაცინი). არასასურველია შაქრიანი დიაბეტის დროს გამოყენება. გვერდითი მოვლენები: კანის ქავილი, ჰიპერემია, დისპეფსია.

IID - სტეროლის სინთეზის შემცირება - პრობუკოლი (ფენბუტოლი)

მესამე ჯგუფი

უჯერი ცხიმოვანი მჟავები: ლაინტოლი, ლიპოსტაბილი, ტრიბუსპამინი, პოლისპონინი, თიოქტის მჟავა (ოქტოლიპენი, თიოგამა, თიოლეპტა), ომაკორი, ეიკონოლი. სიფრთხილე: შეიძლება გააძლიეროს გლუკოზის დამწევი პრეპარატების მოქმედება.

მეოთხე ჯგუფი

ენდოთელიოტროპული პრეპარატები (ენდოთელიუმის კვება). შეამცირეთ ქოლესტერინის დონე ინტიმურ ზონაში. პირიკარბატი (პარმიდინი, სტენოკარდია), პროსტაციკლინის სინთეზური ანალოგები (მიზოპროსტოლი, ვაზოპროსტანი), პოლიკოსანოლი, ვიტ.ამინები A, E (Aevit), S.

ნარკოტიკები ტესტირების ეტაპზე

ციკლოდექსტრინი, რომელმაც აჩვენა ქოლესტერინის კრისტალების დაშლა და ათეროსკლეროზის წარმატებული მკურნალობა თაგვის მოდელში, შეუძლია ქოლესტერინის დაშლა დაფებიდან ამოღებით. იმის გამო, რომ ცნობილია, რომ ციკლოდექსტრინი უსაფრთხოა ადამიანებში, ეს პრეპარატი ამჟამად არის პოტენციური კანდიდატი ადამიანებში ათეროსკლეროზის სამკურნალოდ ტესტირებისთვის. შეიქმნა პრეპარატი UDP-003, რომელიც წარმოადგენს ციკლოდექსტრინის დიმერს, რომელსაც აქვს დაბალი ტოქსიკურობა და ბევრად უფრო ეფექტურია სხვა ციკლოდექსტრინებთან შედარებით, ტოქსიკური დაჟანგული ქოლესტერინის მოცილებაში, ქოლესტერინის დაფების დაგროვების საკვანძო ფაქტორია.

აპოლიპოპროტეინის (Apo) მიამიტურ პეპტიდებს შეუძლიათ შეამცირონ ათეროსკლეროზი . კერძოდ, აპოლიპოპროტეინის E მიამიტურ პეპტიდს, სახელწოდებით Ac-hE18A-NH2 (კლინიკური განვითარების დროს სახელწოდებით AEM-28) აღმოჩნდა, რომ აქვს ქოლესტერინის და ტრიგლიცერიდების შესამცირებელი თვისებები, ასევე ანთების საწინააღმდეგო თვისებები. უფრო მეტიც, სტატინებისა და PCSK-9 ინჰიბიტორებისგან განსხვავებით, მას შეუძლია შეამციროს ქოლესტერინი ჰეპარანის სულფატის პროტეოგლიკანებთან (HSPG) მიერთებით. კლინიკური კვლევების დროს AEM-28-მა აჩვენა მისაღები ტოლერანტობა და, რაც მთავარია, პერსპექტიული ეფექტურობა.

ანტისენსიურ პრეპარატებს, როგორიცაა ISIS-APO(a)Rx და მისი უფრო ძლიერი ანალოგი ISIS-APO(a)-LRx, რომლებიც აფერხებენ აპოლიპოპროტეინის(a) mRNA-ს ტრანსლაციას, შეუძლიათ შეამცირონ პლაზმური apo(a)/Lp(a) დონეები. ) და ფოსფოლიპიდების ასოცირებული დაჟანგული ფორმები (OxPL) 86%-ით და 93%-ით, შესაბამისად.

დადგინდა, რომ ხანგრძლივ ადამიანებს არ შეუძლიათ ათეროსკლეროზის განვითარებისადმი მიდრეკილება BPIFB4 გენის სპეციალური ვარიანტის გამო, სახელწოდებით LAV-BPIFB4, რომელიც ამცირებს ათეროსკლეროზული დაფების წარმოქმნას და ხელს უწყობს არსებული ნადების სტაბილიზაციას მათი ინფილტრაციის შემცირებით. მაკროფაგები . ეს ეფექტი მიიღწევა ამ გენის მიერ მექანიზმის გააქტიურების გამო, რომელიც მოიცავს ქიმიოკინის რეცეპტორს CXCR4 ამ მხრივ, LAV-BPIFB4 ცილა განიხილება, როგორც პერსპექტიული მომავალი „წამალი“ ათეროსკლეროზის და მისი გულ-სისხლძარღვთა სამკურნალოდ. გართულებები, ასევე ნეიროდეგენერაციული დაავადებები.

ქირურგიული კორექცია

არტერიებზე ოპერაციები შეიძლება იყოს ღია (ენდარტერექტომია), როდესაც ნადების მოცილება ან ტორტუოზის გასწორება ხორციელდება ღია ქირურგიით, ან ენდოვასკულარულ-არტერიის დილატაცია ბალონური კათეტერის გამოყენებით სტენტების განთავსებით არტერიის შევიწროების ადგილზე, რაც ხელს უშლის გემის ხელახალი ოკლუზიას. ტრანსლუმინალური ბალონური ანგიოპლასტიკა და არტერიის სტენტირება). მეთოდის არჩევანი დამოკიდებულია არტერიის სანათურის შევიწროების ან დახურვის ადგილმდებარეობასა და მასშტაბზე.

იხ.ვიდეო - ათეროსკლეროზი - არტერიის კედლების გასქელება და მოშვება

ათეროსკლეროზის პროფლიატიოკისათვის: 1ლ წითელი მშრალ ღვინოს დაამატეთ 0,5 კგ შაქარი, 150გ გახეხილი პირშუშხა და 2ც კანიანად გახეხილი ფორთოხალი შედგით მაცივარში მიიღეთ 2 ს/კ ნახარში დღეში 3-ჯერ ამიდან 0,5 სთ-ის შემდეგ  9ნახარში დალიეთ უნალექოდ) მკურნალობის კურსი 2 კვირა/