Terminal High Altitude Area Defense ანტისარაკეტო კომპლექსი მოძრავი სახმელეთო ბაზირება განსაზღვრული მაღალი ზეატმოსფერული გადამჭერი საშუალო რადიუსის რაკეტების. ძრირთადი კონტრაქწტორი Lockheed Martin Missiles and Space.
კომპლექსი THAAD კონცეფცია გამოყენების ე.წ. კინეტიკური გადამჭერი აპარატის ბლოკი, გამოყოფილი საბრძოლო ნაწილი (სნ) არ აქვს. დამსახურებით მაღალი კინეტიკური ენერგიით აპარატის ბლოკი THAAD უნდა ეფექტურად ებრძოლოს ბალისტიკური რაკეტებს.(ტიპიР-17), ვიდრე საზენიტო სარაკეტო სისტემა (სსს) Patriot
ვარიანტები PAC-1 და PAC-2 ( პრაქტიკაში აჩვენა რომ ტეხნიკური მიმართულებით მსხვერვადი ნაწილში ,, «Скад» ჩამოგდება საკმაოდ რთული იყო) თუმცა, R-17 ტიპის რაკეტების დაბალი სიზუსტით გამოირჩევა,უფრო შემდეგი მოდიფიკაცია პეტრიოტების გაოირჩევა უფრო მეტი დამიზნების სიზუსტით, უფრო დახვეწილი ახალი ამფეთქი, რ-იც უზრუნველყოფს აფეთქებას საბრძოლო ნაწილის საკმაოდ მიახლოებისას მოწინაამღდეგეს რაკეტასთან. გაშვება რაკეტა ,,THAAD''-ის
2003წ-ს ომი ერაყთან აჩვენა სხვა შედეგი კერძოდ ყველა 9 გაშვებული რაკეტებიდა ერაყიდან ,,სკადები'' იყო ჩამოგდებული.
ებლემა მართვის ანტისარაკეტო თავდაცვის ეროვნული გვარდიის აშშ
ეროვნული ანტისარაკეტო თავდაცვა (ეათ) ინგლ. National Missile Defense, NMD) - კომპლექსური სისტემა აღმოჩენის, დევნისა და გადაჭერა ყველა კლასის ბალისტიკური რაკეტების. მიზანი - თავდაცვა აშშ, ასევე მისი მოკავშირეების და სახედრო ბაზების, სარაკეტო დარტყმების მოგერიების შეზღვუდა სიძლიერის - ისეთების რ-იც პოტენციურად წარმოადგენს საფრთხეს ქვეყნები ე.წ. ბოროტები ღერძი ან სახელმწიფო ხულიგნებისგან. აშშ წარმოაგდენს საფრთხეს ამ ქვეყნების მხრიდან ესენია: ჩრდ. კორეა, ირანი, (ადრე ერაყი და ლივია). იხ. ვიდეო
სისტემა წარმოაქდგენს თავისთავში რადარებსა შორეული აღმომჩენი (ადრეული გაფრთხილების), თანამგზავრული თვალთვალის გაშვებული რაკეტების, გამშვები დანადგარების, დამიზნება რაკეტა გაადმჭერების მიწისა და საზღვაო ბაზირების, განსაზღვრული განადგურებისთვის საბრძოლო ბლოკების ბალისტიკური რაკეტების მცირე, საშუალოს და კონტინეტთაშორისო რადიუსის მოქედების რაკეტების ასევე კომოსური სივრცეში და ატმოსფეროში სხვადასხვა მონაკვეთში ტრაექტორიის.
რუსული პოლიტიკური და სანხედრო ხელმძღვანელობამ არაერთხელ განაცხადეს, რომ ანტისარაკეტო სისტემა ემუქრება რუსეთის უსაფრთხოება (როგც ჩანს აქვთ სანერვიულო რაღაც )
ჩაოვთვალოთ პროგრამები და სისტემები პირველი პროგრამა Sentinel შეიქმნა 1963წ-ს. აშშ-ს თავდაცვის მინისტრის რობერტ მაკმნამერრმა განაცხადა ან პროგრამის. ანტისარაკეტო სისტემა უნდა ყოფილიყო ორ ეშელონიანი, სადც შევლენ მაღალი შორეული რაკეტა-გადამჭერი LIM-49A Spartan და ახლო რადიუსის გადამჭერებისგან Sprint, დაკავშირებული რადარული სიტემებთან PAR» и «MAR, ასევე გამოთვლითი სისტემები. შემდეგი პროგრამა იყო СОИ 1983 წ-ის 23მარტი პრეზიდენტ რონალდ რეიგანის მიერ მიზანი იყო დამატებითი კვლევები საკონტეტაშორისო ბალისტიკური რაკეტების წინაამრდეგ (ამ პერიოდს უკავშირდება ვარსკვლავტა ომების კონცეფციის ჩამოყალიბება)
1991წ-ის პრეზიდენ ჯორჯ ბუში უფროსმა წამოაყენა ახალი კონცფცია მოდერიზება ანსტისარაკეტო სიტემების (გლობალური თავდაცვა შეზღუდული დარტყმის), რ-იც ითვალისწინებდა გადაჭერას შეზღუდული რაოდენობის ის დაკავშირებული იყო სოის პრობლემებთან. სსრკს დაშლის შემდეგ დაძაბულობა შემცირდა.
ეროვნული ანტისარაკეტო სიტემა 199წ-ის 23 ივლის აშშ-ს პრეზიდენტმა ბილ კლინტონმა მოაწერა ხელი ადრე კოგრესმა შექმნის ეროვნული ანტისარაკეტო სისტემის.
1999ე-იც 2 ოქტპმბერ პირველი გამოცდები დაიწყო.
2001წ-ს ჯორჯ ბუშ უცროსმა განაცხადა, რომ ანტისარაკეტო სისტემა დაიცავს არამარტო აშშ-ს არამედ მისი მოკავშირეებს და განათავსებენ სხვა და სხვა ქვეყნებში. პირველი სადაცგანლაგდა იყო დიდი ბრიტანეთი როგორ ახლო მოკავშირე ქვეყანა შემდეგ კი ტელი რიგი აღმოსავლეტ ქვეყნები პირველ რიგში პოლონეთში. 2002წ-ს აშშ ოფიციალურად გავიდა 1972წ-ის ხელშეკრულებიდან შეზღვუდისა ანტისარაკეტ სიტემების.
სააგენტოს ლოგოტიპი ანტისარაკეტო თავდაცვის სისტემის
Ground-Based Midcourse Defense ძირითადი კომპონენტი ანტისარაკეტო სისტემის გახლავთ და წარმოადგენს მიწაზე კომპლექს გადაჭერი სისტემას ბალისტიკური რაკეტების. ამ კომპონენტში შედის ადრეული შეტყობინები რადარების სიტემები.
თავდაპირველად 14 რაკეტა გადამჭერი იყო განლაგებული GB ალიასკაზე. მიჩნეული იყო რომ სარაკეტო თავდასხმა იყო მოსალოდნელი ამ მიმათულებაზე ვინაიდან ჩრდ. კორეას გააჩნდა ბალისტიკური ბირთვული რაკეტები. 2013წ-ს იყო გადაწყვეტილი გაზრდის რაოდენიბის ანტისარაკეტო სიტემების ალისკასა და კალიფორნიაზე.
Aegis Ballistic Missile Defense System ანუ იჯისი 1990წ-ს საზღავო ფლოტი აშშ-მ წარმოადგინა უახლოესი ფართომოქედების შესაძლებლობის ანტისარაკეტო სისტემა БИУС იჯისი.რომელსაც თავის მახასიათებლით შეეძლოთ გადაეწყვიტათ რთული ამოცანები. ანტისაკატოსისტემა იჯისი წარმოდგენილი იყო განეთავსებინათ გემებზე პსეციალიზირებული ანტირაკეტებით SM-3განადგურების მიზნით სამიზეების.
2011წ-ს აშშ-ს საზღვაი ძალებს გააჩნდათ უკვე 24 ასეტი გემი იჯისით აღჭურვილი 19 ესმინეცის კლასის Arleigh Burke». ხოლო დანარჩენი კრეისერებზე Ticonderoga» კლასის. საბოლოოდ 2011-2041წწ უნდა იყოს განლაგებული 84 ასეთი გემები.განსაზღვრულია განალაგონ იჯისი 22 კრეისერზე და თითქმის ყველა ესმინცემზე 62 ერთეულზე. შედეგად საერთო რაოდენობით SM-3 აკეტა გადამჭერი გაიზრდება 111 რადენობა 2011წ-ს 436 რაოდენობით 2015წ-ს ხოლო 515 ერთეულით. არსებობს სახმელეთო ვერსია ანტისარაკეტო სიტემების 2018წ-ის 22 იანვარს იაპონიის პრემირმა სინდო აბემ განცხადა რომ ქვეყნის ტერიტორიაზე განტავსდება ანტისარაკეტო სისტემები აშშ-ს იჯისი ეშორი
Terminal High-Altitude Area Defense (THAAD) იხ. ლინკზე
მობილური კომლექსი განკუთვნილია დაფარვისთვის სამხედრო ბაზებისა დასტრატეგიული ობიექტების დასავად შემოღწევისას ატმოსფეროში ბალისტიკრი რადიუსი მცირე და საშუალო რადიუსის მოქედების. კომლექსის აქ აქვს შესაძლებლობა გაანდგურს სამიზნე კოსმოსურ სივრცეში.
ძირითადი დანიშნულება კომლექსის არის სტრატეგიული სამხედრო ბაზების, აერდომების და სმგავსი სტრატეგიული ობიექტების ზურგის გამაგრება თავდასხმისგან სტრატეგიული რაკეტების საშუალო და მცირე რადიუსის. განადგურებისთვის სამიზნეს გამოიყენება კინეტიკური ენერგია 200კმ სიშორის სარაკეტო თავდასხმის მოგერიება 150კმ სიმაღლეზე. ანალოგიურად მოქედებს იჯისიც.
2008წ-ს 24 რაკეტის ბატარეა განალაგეს ჰავაის კუნძულებზე არქიპელაგის თავდაცვისთვის ჩრდ. კორეისგან.2013წ-ს დაანონსდა ასევე განლაგება კუნძულ გუამზე. ასევე ინტერსი გამოტქვა ომანმა განათავსოს ეს სისტემები ირანისგან თავდაცვისათვის.
PAC-3 «Patriot»
ამერიკული საჰაერი-სარაკეტო კომპლექსი MIM-104 «Patriot» თავდაპირველად განიხილებოდა როგორც ტაქტიკური
ანტისარაკეტო სისტემად ბალისტიკური რაკეტებისგან საშუალო მცირე და საშუალო
და მცირე რადიუსის მოქედების. 1991წ-ს კოპლექსი გამოყენებული იყო მოგერიებისთვის
ერაყის იპერატიულ-ტაქტიკური რაკეტებისგან. უნდა აღინიშნოს, რომ სიზუსტე იყო
საკმაოდ დამაკმოყილებელი თუმცა საბრძოლო ნაწილი არა განადგურებისას მთავარი ნა-
წილი რაკეტა ელ-ხუსეინის და მისი ანალოგების. გაშვება ანტირაკეტის ERINT თანამგზავრული სისტემა SBIRS კოსმოსური სისტემა ადრეული აღმოჩენის გაშვების ბალისტიკური რაკეტების წასმოდგენილია ორეშელონიანი ვარიანტი. მუშაობა შექმნის დაიწყო 1990წ-ში არსებობს სიტემა რ-საც შეუძლია რეგისტრაცია მოახდინოს რაკეტის სტარდიდან 40 - 50 წმ-ზე და განსაზღვრო ტრაექტორია აქტიური უბანი. საბრძოლო ლაზერი საჰაერო ბაზირების -გამოიყენებენ მფირინავი ლაზერს ABL. 2011წ-ს შეჩერებული იყო კვლევები. ბოინგი YAL-1A ფენისას სადაზვერვო სისტემა 2003წ-ს გადაწყვეტილება იქნა მირებული კონსრევაციიდან მოეხსნათ დახურული 1996წ-ს სამხედრო-საზღვაო ბაზა კუნძულ ადაკაზე ალიასკაზე მხარდაჭერისთვის შექმნისთვის ანტისარაკეტო სისტემისთვის - მცურავი რადარი SBX. რადარი SBX-1 მოძრაობისას ძლიერი ფაზირებული ანტენა რადარი დაყენებული იქნა მოდერნიზებული ნავთობის პლატფორმაზე, რ-საც შეუძლია იმოძრაოს 4 კვანძი. 2004წ-ის ოქტომბერში იყო გაცხადებული აშშ-ს-გან რომ თავისი შეშფოთება იმის გამო, რომ იარნმა შექმნა საშუალო რადიუსის რაკეტები, რ-საც შეუძლია სამიზნე გაანადგუროს 2ათასი კმ მიიღეს გადაწყვეტილება დააჩქარონ გადაწყვეტილება განალაგოს ანტისარაკეტო სისტემები ევოკავშირის ტერიტორიაზე.
რადარი ფაილინსდეისლი დიდი ბრიტანეთში აღმოსავლეთ ევროპა 2006წ-ს აშშ-მ და პოლონეთმა მიარწიეს შეთანხმება განთავსებაზე რაკეტების პოლონეთის ტერიტორიაზე ხოლო ჩეხეთში რადარების განთავსებაზე 2007წ-ის 20 იანვარს. რუსეტის ფედერაციამ პროტესტი გამოთქვა და საპასუხოდ ისკანდერები განათავსა კალილნინგრადში ასევე 2010წ-ს გამოთქვა შეშოთება რუმინეთში ანტისარაკეტო. უკრაინა 2007წ-ს 13 მარტს უკრაინაში ჩავიდა აშშ-ს თავდაცვის ანტისარაკეტო სისტემის დირექტორი გენერალ ლეიტენატი ჰენრი ობერინგი სადაც მან განაცხადა რომ აშშ გეგმავს განალაგოს ანტისარაკეტო სისტემა უკრაინის ტერიტორიაზე. კავკასია 2007წ-ს 1 მარტს აშშ-ს ანტისარაკეტო სისტემის დირექტორმა განაცხადა ნატოში, რომ აშშ-ს განარახული აქვს 2011წ-ს განალაგოს კავკასიაში მობილური რადარის სიტემა ანტისარაკეტო სისტემის. ადრეული გაფრთხილების სისტემა რასაკეტო თავდასხმის დამხმარე საშუალება
