მომავალი ადამიანის სამყაროს მოსახლეობის მაღალი, საშუალო და დაბალი პროგნოზები
დედამიწის მოსახლეობა 2018წ-სათვის ივნისში საერთო რაოდენობა მიღწია 7,6 მლრდ. 1990წ-ს მატება შედგინა 87,4 მლნ.მიუხედავადამისა რაოდენობა მოსახლეობის სრულად გამოხატულია სწრაფი ზრდით. (2002 - 74 მლნ, 2014 - 87 მლნ)
2010წ-ს თითქმის 60% მოსახლეობა მსოფლიოს ცხოვრობს აზიაში, 15,5% აფრიკაში, 10,4ევროპაში. პროგნოზის მიხედვით 2100წლისათვის მოსახლეობა მიარწევს 11 მლრდ.
ყველაზე მეტი მოსახლეობა მსფლიოში სახელმწიფო არის ჩინეთი 2025 წლისთვის მას დაეცევა იდნოეთი. 1991 წლამდე საბჭოთა კავშირი იყო, მისი დაშლი შემდეგ აშშ. რ-საც 2006 წლისა შემდეგ 300მლნ მოსახლეობა იყო. შედმეგ მეთხე და მეხუთე ადგიოლზეინდონეზია და ბრაზილია. პაკისტანი, ნიგერია და ბაგლანდეში არიან მეექვსე, მეშვიდე ადგილზე რუსეთი იკავებს მეექვსე ადგილს.
შეფასებით ცნობილი დემოგრაფის პოლა ერლიხის მიხედვით 10 000 წლის უკან დედამიწაზე ცხოვრობდა 5 მლნ ადამიანი . დაკვირვების შედეგად 10 000 წ-ის განმავლობაში რაოდენობა პლანეტის მოსახლეობის გაიზარდა 2 მლრდ (1930 წ), და დაახლ. 40 წელი , რომ გავაორმაგოთ ეს რიცხვი (1974 წ), რაც გვაძლევს თქმის საშუალება დემოგრაფიულ აფეთქებაზე
ტაბლიცა შეფასება მოსახლეობის რაოდენობა სხვადასხვა ისტორიული ეპოქაში მონაცემები წარმოებული ათას ადამიანზე.
ადამიანის პოპულაცია, როგორც საკვების ხელმისაწვდომობის ფუნქცია
სხვადასხვა აკადემიური სფეროს და პოლიტიკური ფენის წარმომადგენლებმა ვარაუდობდნენ, რომ, ისევე როგორც ყველა სხვა ცხოველთა პოპულაცია, ნებისმიერი ადამიანის პოპულაცია (და, გაფართოებით, მსოფლიო პოპულაცია) პროგნოზირებად იზრდება და მცირდება ხელმისაწვდომი საკვების მიწოდების შესაბამისად, იზრდება საკვების სიმრავლის დროს. და მცირდება სიმცირის დროს. ეს იდეა შეიძლება ეწინააღმდეგებოდეს პოპულარულ აზროვნებას, რომ მოსახლეობის ზრდასთან ერთად საკვების მიწოდებაც უნდა გაიზარდოს მზარდი მოსახლეობის მხარდასაჭერად; სამაგიეროდ, აქ ამტკიცებენ, რომ მზარდი მოსახლეობა საკვების მზარდი მარაგის შედეგია. ამ ცნების ცნობილი მომხრეები არიან: აგრონომი და მწერების ეკოლოგი დევიდ პიმენტელი, ქცევის მეცნიერი რასელ ჰოპფენბერგი (პირველმა ორმა გამოაქვეყნა კვლევა ამ თემაზე 2001 წელს), ანთროპოლოგი და აქტივისტი ვირჯინია აბერნეტი, ეკოლოგი გარეტ ჰარდინი. , მეცნიერი მწერალი და ანთროპოლოგი პიტერ ფარბი, ჟურნალისტი რიჩარდ მენინგი, გარემოსდაცვითი ბიოლოგი ალან დ. თორნჰილი, კულტურული კრიტიკოსი და მწერალი დენიელ ქუინი, და ანარქო-პრიმიტივისტი ჯონ ზერზანი.
მეცნიერები ზოგადად აღიარებენ, რომ მინიმუმ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც ხელს უწყობს მოსახლეობის ზრდას (ან ჭარბი პოპულაციას) არის ის, რომ სოფლის მეურნეობის წინსვლისას მეტი საკვების შექმნა, შესაბამისად, იზრდება მოსახლეობა - ნეოლითური რევოლუცია და მწვანე რევოლუცია ხშირად სპეციალურად მოწოდებულია, როგორც ასეთი სასოფლო-სამეურნეო გარღვევის მაგალითები. გარდა ამისა, გარკვეული სამეცნიერო კვლევები ადასტურებს საკვების ხელმისაწვდომობას, კერძოდ, ის დომინანტური ფაქტორია უფრო უახლესი დროის ფარგლებში. სხვა კვლევები მას იღებენ როგორც ძირითად მოდელს, საიდანაც ფართო პოპულაციის ვარაუდების გამოტანა ხდება. იდეა ტაბუდადებული გახდა გაერთიანებული ერების 1994 წლის მოსახლეობისა და განვითარების საერთაშორისო კონფერენციის შემდეგ, სადაც ადამიანის პოპულაციის ზრდის ბუნებრივ გარემოზე ნეგატიურად ზემოქმედების კუთხით ჩამოყალიბება განიხილება როგორც „ანტიადამიანური“.
ისტორიის მანძილზე ადამიანთა უმეტესობა ადასტურებს ამ თეორიას, ისევე როგორც მთლიანი ამჟამინდელი გლობალური მოსახლეობა. მონადირე-შემგროვებელთა პოპულაციები მერყეობს ხელმისაწვდომი საკვების რაოდენობის შესაბამისად. მსოფლიო ადამიანთა პოპულაციამ თანმიმდევრულად და მკვეთრად დაიწყო ზრდა და ასე აგრძელებს მას შემდეგ, რაც უმოძრაო სასოფლო-სამეურნეო ცხოვრების წესი გავრცელდა ნეოლითური რევოლუციის და მისი გაზრდილი საკვების მიწოდების გამო. ეს მოხდა 1940-იან წლებში დაწყებული მწვანე რევოლუციის შემდეგ, რასაც მოჰყვა მოსახლეობის კიდევ უფრო დაჩქარებული ზრდა. ხშირად, უფრო მდიდარი ქვეყნები აგზავნიან თავიანთ ჭარბ საკვებ რესურსებს შიმშილით მოკლული თემების დასახმარებლად; თუმცა, ამ თეორიის ზოგიერთი მომხრე ამტკიცებს, რომ ეს ერთი შეხედვით მომგებიანი სტრატეგია მხოლოდ შემდგომ ზიანს აყენებს ამ თემებს გრძელვადიან პერსპექტივაში. მაგალითად, ანთროპოლოგი პიტერ ფარბი კომენტარს აკეთებს პარადოქსზე, რომ „წარმოების ინტენსიფიკაცია გაზრდილი მოსახლეობის გამოსაკვებად იწვევს მოსახლეობის კიდევ უფრო დიდ ზრდას“. „საკვების რბოლა“, ტერმინის მოგონება, რომელიც, მისი აზრით, შედარებადი იყო, როგორც ესკალაციის, ისე პოტენციური კატასტროფის თვალსაზრისით, ბირთვული შეიარაღების რბოლასთან.
ამ თეორიის კრიტიკა შეიძლება მრავალი კუთხიდან მომდინარეობდეს, მაგალითად, იმის დემონსტრირებით, რომ ადამიანთა პოპულაცია არ არის მხოლოდ საკვების ხელმისაწვდომობის შედეგი, არამედ რომ სიტუაცია უფრო რთულია. მაგალითად, სხვა რელევანტური ფაქტორები, რომლებსაც შეუძლიათ გაზარდონ ან შეზღუდონ ადამიანთა პოპულაცია, მოიცავს მტკნარი წყლის ხელმისაწვდომობას, სახნავი მიწის ხელმისაწვდომობას, ერთ ადამიანზე მოხმარებულ ენერგიას, სითბოს მოცილებას, ტყის პროდუქტებს და სხვადასხვა არაგანახლებადი რესურსებს, როგორიცაა სასუქები. კიდევ ერთი კრიტიკა არის ის, რომ თანამედროვე ეპოქაში შობადობა ყველაზე დაბალია განვითარებულ ქვეყნებში, რომლებსაც ასევე აქვთ ყველაზე მაღალი წვდომა საკვებზე. ფაქტობრივად, ზოგიერთ განვითარებულ ქვეყანას აქვს როგორც მოსახლეობის შემცირება, ასევე საკვების უხვი მარაგი. გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის პროგნოზით, 51 ქვეყნის ან რეგიონის მოსახლეობა, მათ შორის გერმანია, იტალია, იაპონია და ყოფილი საბჭოთა კავშირის სახელმწიფოების უმეტესობა, 2050 წელს უფრო დაბალი იქნება, ვიდრე 2005 წელს. ეს გვიჩვენებს, რომ შემოიფარგლება მხოლოდ ერთი მოცემულ პოლიტიკურ საზღვრებში მცხოვრები მოსახლეობის მოცულობით, ადამიანთა კონკრეტული პოპულაციები ყოველთვის არ იზრდება ისე, რომ შეესაბამებოდეს ხელმისაწვდომი საკვების მიწოდებას. თუმცა, მთლიანობაში გლობალური მოსახლეობა კვლავ იზრდება საკვების მთლიანი მიწოდების შესაბამისად და ამ მდიდარი ქვეყნებიდან ბევრი საკვების მთავარი ექსპორტიორია ღარიბი მოსახლეობისთვის, ასე რომ, ჰოპფენბერგისა და პიმენტელის 2001 წლის კვლევის თანახმად, „ეს ხდება საკვებიდან ექსპორტით. საკვებით მდიდარ და ღარიბ რაიონებში... რომ ამ საკვებით ღარიბ ტერიტორიებზე მოსახლეობის ზრდა კიდევ უფრო იკვებება. შემდეგ ქმნის არასწორ შთაბეჭდილებას, რომ სურსათის წარმოება, შესაბამისად, კიდევ უფრო უნდა გაფართოვდეს.
მიუხედავად იმისა, რომ მოსახლეობა გართობაა თეორიის მიმართ კრიტიკისასურსათის ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით, გლობალური მასშტაბით, ადამიანთა მოსახლეობა უდაოდ იზრდება, ისევე როგორც ადამიანის მიერ წარმოებული საკვების წმინდა რაოდენობა - ნიმუში, რომელიც არსებობდა დაახლოებით 10000 წლის განმავლობაში, ადამიანური სოფლის მეურნეობის განვითარების შემდეგ. ის ფაქტი, რომ ზოგიერთი მდიდარი ქვეყანა ავლენს მოსახლეობის ნეგატიურ ზრდას, ვერ არღვევს თეორიას მთლიანობაში, რადგან მსოფლიო გახდა გლობალიზებული სისტემა, სადაც საკვები გადადის ეროვნულ საზღვრებს გარეთ სიუხვის ტერიტორიებიდან დეფიციტის ზონებში. ჰოპფენბერგის და პიმენტელის 2001 წლის დასკვნები მხარს უჭერს როგორც ამ და დენიელ ქუინის პირდაპირ ბრალდებას 2010-იანი წლების დასაწყისში, რომ „პირველი სამყაროს ფერმერები ხელს უწყობენ მესამე სამყაროს მოსახლეობის აფეთქებას“.
ქართული მონასტერი ოჩამჩირის მუნიციპალიტეტში მე-10-ს ააგო 999 წ-ს გაერთინაბეული საქართველოს მეფემ ბაგრატ III- მ სოფელ ბედიის ცენტრში. ულამაზესი ხუროთმძღვრების ნიმუშია.ტაძარი მნიშვნელოვნად გადაკეთებულია XIII-XIV საუკუნეთა მიჯნისა და XV საუკუნეში. სამრეკლო XII-XIV საუკუნეების ნაგებობას წარმოადგენს, ხოლო საეპისკოპოსო პალატა აშენდა XV საუკუნეში ბედიელი მიტროპოლიტის - ანტონ ჟუანისძე-ს მიერ. ტაძრის ინტერიერში შემორჩენილია ფრესკული მხატვრობის სამი ფენა, რომელიც X-XI, XIII-XIV და XVI-XVII საკუნეებით თარიღდებ ადავით აღმაშენებელმასაქართველოსა და ქართული ეკლესიის ერთიანობის სიმბოლოდ ბედიელ მთავარეპისკოპოსს სვიმეონს ბედიელ-ალავერდელის საპატიო წოდება მიანიჭა, რითაც აღმოსავლეთ-ქართული და დასავლეთ-ქართული უძლიერესი სალოცავების ერთიანობას გაუსვა ხაზი . სამხრეთი კედლის აღმოსავლეთ ნაწილში გამოსახულია ქტიტორი - ბაგრატ III (ეკლესიის მოდელით ხელში) და დადიანთა გვარის წარმომადგენლები, ალბათ, ადგილობრივი ფეოდალის ოჯახი. მოხატულობა სხვადასხვა ქრონოლოგიურ ფენას განეკუთვნება - XIII-XIV საუკუნეებს და უფრო გვიანდელ ხანას (ზოგი მკვლევრის აზრით, XI საუკუნის ფენაც შეინიშნება), მონასტრის დასავლეთ მხარეს საკმაოდ დიდი სასახლეა, ხოლო ჩრდილოეთი შესასვლელი კარის თავზე XIV
კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოში ასევე ყურადღება გაამახვილეს ვენის კონვენციის დარღვევაზე. ამ საერთაშორისო დოკუმენტის მიხედვით, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მდებარე ისტორიული და კულტურული ძეგლები ხელშეუხებელია. სპეციალისტები ტაძრის აღდგენის პროცესში ქართველი რესტავრატორების ჩართვას ითხოვენ.
საქართველოს კულტურის სამინისტროში საოკუპაციო რეჟიმის მიერ ბედიის მონასტრის აღდგენას ისტორიული ძეგლის მითვისების მცდელობად აფასებენ. ძეგლის აღდგენა კოლოსალურ თანხებს ითხოვს და არასწორი რესტავრაცია მას უფრო მეტ ზიანს მოუტანს, რადგან მათ არც შესაბამისი ფინანსები გააჩნიათ. კულტურის მინისტრის მოადგილემ, დავით ცხადაძემ ბედიის ამჟამინდელი მდგომარეობა შეაფასა, როგორც სავალალო.
2010 წლის 18 აგვისტოს ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-მა 9 საათიანის „კურიერი“-ს პირველივე სიუჟეტი მიუძღვნა ბედიის მონასტრის დღევანდელ მდგომარეობას. ტელეკომპანიის თქმით, მონასტერში დაწყებულია „სარესტავრაციო სამუშაოები“, რომელიც ძეგლისთვის შესაძლოა, სავალალო აღმოჩნდეს. აფხაზეთის ტელევიზიით – „Абаза“, გადაცემული ვიდეო-კადრებიდან ჩანს, რომ გადაღებილია მონასტრის კედლები და ისტორიული ფრესკები – ბაგრატ III-ს გამოსახულება. ტელეკომენტატორის სიტყვებით, ეს ფაქტი სეპარატისტების მხრიდან ბედიაში ქართული კვალის წაშლას ემსახურება. კადრებიდან ისიც ჩანს, თუ როგორ აკურთხებს ტაძარში სეპარატისტების ცეცხლსასროლ იარაღს უკანონო „აფხაზეთის ეკლესიის“ თვითგამოცხადებული მეთაური ბესარიონ აპლია, დე-ფაქტო პრემიერ-მინისტრ სერგეი შამბას თანდასწრებით. შამბა იქვე მიცემულ ინტერვიუში ამბობს: „ჩვენი ამოცანა ამ მონასტრის აღდგენაა და ეს უბრალო საქმე არ არის, მაგრამ ჩვენი მოვალეობაა. მადლობა მინდა ვუთხრა იმ ადამიანებს, ვინც ამ მონასტერს „ბარბაროსებისგან“ (ე. ი. ქართველებისგან) იცავდა“.
აღნიშნულთან დაკავშირებით საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულ სააგენტოში სპეციალისტები განმარტავენ, რომ არასწორი რესტავრაცია ტაძრის უნიკალურ სახეს, უნიკალურ ორნამენტებსა და კედლებზე ჯერ კიდევ შემორჩენილ ფრესკებს გაანადგურებს. უძრავ ძეგლთა ატრიბუციის სამსახურის უფროსი, გიორგი გაგოშიძე თვლის, რომ ე. წ. „რესტავრაცია“ არის იარაღი იმ ქართული კვალის წასაშლელად, რომელიც მძლავრად ჩანს ამ ბრწყინვალე ქართულ ძეგლზე. მისივე თქმით, აღნიშნული „რესტავრაცია“ გამოიწვევს სრულიად შეუქცევად პროცესებს.
კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოში ასევე ყურადღება გაამახვილეს ვენის კონვენციის დარღვევაზე. ამ საერთაშორისო დოკუმენტის მიხედვით, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მდებარე ისტორიული და კულტურული ძეგლები ხელშეუხებელია. სპეციალისტები ტაძრის აღდგენის პროცესში ქართველი რესტავრატორების ჩართვას ითხოვენ.
საქართველოს კულტურის სამინისტროში საოკუპაციო რეჟიმის მიერ ბედიის მონასტრის აღდგენას ისტორიული ძეგლის მითვისების მცდელობად აფასებენ. ძეგლის აღდგენა კოლოსალურ თანხებს ითხოვს და არასწორი რესტავრაცია მას უფრო მეტ ზიანს მოუტანს, რადგან მათ არც შესაბამისი ფინანსები გააჩნიათ. კულტურის მინისტრის მოადგილემ, დავით ცხადაძემ ბედიის ამჟამინდელი მდგომარეობა შეაფასა, როგორც სავალალო.
პომპეის უკანასკნელი დღე ბრიულოვი (1833)
ქალაქი ძველ რომში ნეპოლთან ახლოს ჩამარხული ვულკანური ამოფრქვევის შედეგად ვეზუვის 79 წ-ს 24 აგვისტოს ეხლა მუზეომია ღია ცის ქვეშ. შეტანილია იუნესკოში მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში. გათხრების დროს იპოვეს ადამიანთა ნაშთები გაქავებულ მდგომარეობაში. ვულკანის მსხვერპლი გათხრებმა აჩვენა, რომ პირველ თას წლეულში ჩვ. წ. აღ. არსებობდა დასახლებასთან ახლოს ქალაქი ნორეა ძვ. წ. VII საუკუნეში. ახალ დასახლება პომპეიში დაფუძნდა ძვ. წ. VI საუკუნეში. ბაზის სახელი იყო რუტრე. გარკვეული დროით პომპეი ეკუთვნოდა კუმას, VI საუკუნის დასასრულს ეტრუსკების გავლენის ზემოქმედების ქვეშ არიან და შედის ქალაქების კავშირში რომელსაც სათავეში უდგას ქალაქი კაპუია. ამის გამო ააშენეს დორიული ტაძარი, ბერძნული ღმერთების საპატივსაცემულოდ. მოხდა ერთერთი ყველაზე კატასტროფული ამდრქვევა ვულკანის ვეზუვის მოქმედი
ვულკანი იტალიის სამხრეთ ნაწილში, ქალაქ ნეაპოლის აღმოსავლეთით დაახლოებით 15 კმ-ში. სიმაღლე 1281 მ. ვეზუვი ერთადერთი ვულკანია ევროპის კონტინენტზე, რომელიც ბოლო 100 წლის განმავლობაში აქტიური იყო, თუმცა ამჟამად მიძინებულია. დანარჩენი ორი მსგავსი ვულკანი იტალიაში — ეტნა და სტრომბოლი კუნძულებზე მდებარეობს.. ვარაუდობენ, რომ პირველი ამოფრქვევა ძველი წელთაღრიცხვის VIII საუკუნეში უნდა ყოფილიყო. ძლიერი ამოფრქვევები მოხდა 1631, 1794, 1822, 1872, 1906 და 1944 წლებში. იხ. ვიდეო
ამ უკანასკნელი ამოფრქვევის დროს ლავამ დაანგრია ქალაქი სან-სებასტიანო. ამოფრქვევებს თან სდევს ჭექა-ქუხილი, წვიმა და ხშირად კალთებზე არანაკლებ საზიანო ტალახისღვარები მოედინება. ამგვარმა ღვარებმა 79 წელს წალეკა ქალაქი ჰერკულანუმი, ქალაქი სტაბიუმი ლავამ დაფარა, ქალაქი პომპეი კი — 8 მეტრი სისქის ვულკანურმა ფერფლმა. ვეზუვის ამოფრქვევის შედეგად დაიღუპა ცნობილი რომაელი სწავლული პლინიუს უფროსი 79 წელს
იხ. ვიდეო
пятница, 17 августа 2018 г.
სახემლმწიფო პოლიტოლოგია
პოლიტიკური ფორმა საზოგადოებრივი ორგანიზაციის განსაზღვრულ ტერიტორიაზე, პოლიტიკურ-ტერიტორიული სუვერენული ორგაზნიზაცია სახალხო ხელისუფლება, აღჭურვილი მართვის აპარატით და იძულება, რ-იც ემორჩილება მოსახლეობა. საზოგადოებრივი-პოლიტიკური ორგანზაციის ფორმა.მოქალაქეთა უფლებების და თავისუფლებების, კანონიერების და მართლწესრიგის გარანტი. ზუსტი სამეცნიერო განსაზრვრა სახელმწიფოს მცნების ერთმნიშვნელოვანი არ არის. არც გაეროს და სხვა მსხვილი საერთაშორისო ორგანიზაციებს მკაფიოდ არ აქვთ განსაზღვრული არის თუ არა ესა თუ ის წარმონაქმნი სახელმწიფო თუ საერთაშორისო-სამართლის აღირების საკითხია აღიარება სხვა სახელმწიფოების მიერ. ერთ-ერთი განსაზღვრელი დოკუმენტი განმსაზღვრელი სახელმწიფოსი გახლავტ ,,მონტევიდეოს კონვენცია'', მოწერილი 1993წ-ს მხოლოდ რამდენიმე ამერიკული სახელმწიფოს მიერ.
სახელმწიფო არის სოცილერი ინსტიტუტი, უზრუნვეყოფს წესრიგს ურთიერთობას მისი წევრების მიერ.
გაყოფა და ორგანიზაცია მოსახლეობა ტერიტორიული პრინციპით
სუვერენობა ქვეყნის მთელ ტერიტორიაზე კონსტიტუციური უფლებოსილი განხორციელება და წესრიგი.
ისტორიული განსაზღვრებით სახელმწიფოს ტიპები სხვადსხვა დონის განვითარებისა და ცივილიზაციას წარმოდგენს, დაკავშირებული კულტურულ-ისტორიის ტრადიციასთან.
ფორმები სახელმწიფოს მართვისა და შიდა ტერიტორიების მოწყობის.
ფორმა სახელმწიფოს მოწყობის. პოლიტიკური რეჟიმის მეთოდი რითაც მართავს ხელისუფლება სახელმწიფოს: დემოკრატია, არისტროკატია, ტოტალიტარუზმი.
სულ არსებობს 193 სახელმწიფო გაეროს მიერ აღირებული წევრები. ასევე არის არ აღირებული ტერიტორიები და უსტატუსოც.