ბედიის მონასტერი

     ქართული მონასტერი ოჩამჩირის მუნიციპალიტეტში მე-10-ს  ააგო 999 წ-ს გაერთინაბეული საქართველოს მეფემ ბაგრატ III- მ სოფელ ბედიის ცენტრში. ულამაზესი ხუროთმძღვრების ნიმუშია.ტაძარი მნიშვნელოვნად გადაკეთებულია XIII-XIV საუკუნეთა მიჯნისა და XV საუკუნეში. სამრეკლო XII-XIV საუკუნეების ნაგებობას წარმოადგენს, ხოლო საეპისკოპოსო პალატა აშენდა XV საუკუნეში ბედიელი მიტროპოლიტის - ანტონ ჟუანისძე-ს მიერ. ტაძრის ინტერიერში შემორჩენილია ფრესკული მხატვრობის სამი ფენა, რომელიც X-XI, XIII-XIV და XVI-XVII საკუნეებით თარიღდებ ადავით აღმაშენებელმასაქართველოსა და ქართული ეკლესიის ერთიანობის სიმბოლოდ ბედიელ მთავარეპისკოპოსს სვიმეონს ბედიელ-ალავერდელის საპატიო წოდება მიანიჭა, რითაც აღმოსავლეთ-ქართული და დასავლეთ-ქართული უძლიერესი სალოცავების ერთიანობას გაუსვა ხაზი . სამხრეთი კედლის აღმოსავლეთ ნაწილში გამოსახულია ქტიტორი - ბაგრატ III (ეკლესიის მოდელით ხელში) და დადიანთა გვარის წარმომადგენლები, ალბათ, ადგილობრივი ფეოდალის ოჯახი. მოხატულობა სხვადასხვა ქრონოლოგიურ ფენას განეკუთვნება - XIII-XIV საუკუნეებს და უფრო გვიანდელ ხანას (ზოგი მკვლევრის აზრით, XI საუკუნის ფენაც შეინიშნება), მონასტრის დასავლეთ მხარეს საკმაოდ დიდი სასახლეა, ხოლო ჩრდილოეთი შესასვლელი კარის თავზე XIV 

ძველი ქართული ასომთავრული წარწერა, რომელიც ამოკვეთილი იყო ოჩამჩირის მუნიციპალიტეტში მდებარე ბედიის ეკლესიის დასავლეთ კედელზე. ამჟამად არ ჩანს

კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოში ასევე ყურადღება გაამახვილეს ვენის კონვენციის დარღვევაზე. ამ საერთაშორისო დოკუმენტის მიხედვით, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მდებარე ისტორიული და კულტურული ძეგლები ხელშეუხებელია. სპეციალისტები ტაძრის აღდგენის პროცესში ქართველი რესტავრატორების ჩართვას ითხოვენ.

საქართველოს კულტურის სამინისტროში საოკუპაციო რეჟიმის მიერ ბედიის მონასტრის აღდგენას ისტორიული ძეგლის მითვისების მცდელობად აფასებენ. ძეგლის აღდგენა კოლოსალურ თანხებს ითხოვს და არასწორი რესტავრაცია მას უფრო მეტ ზიანს მოუტანს, რადგან მათ არც შესაბამისი ფინანსები გააჩნიათ. კულტურის მინისტრის მოადგილემ, დავით ცხადაძემ ბედიის ამჟამინდელი მდგომარეობა შეაფასა, როგორც სავალალო.

2011 წლის ოქტომბერში მედიის გავრცელებული ინფორმაციით, ილორის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის შემდეგ რუსული რესტავრაცია ბედიის მონასტერსაც ემუქრება. სარესტავრაციო სამუშაოებს ქალაქ ვლადიმირიდან კომპანი "Тектоник"-ი ჩაატარებს

დღევანდელი მდგომარეობა 

2010 წლის 18 აგვისტოს ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-მა 9 საათიანის „კურიერი“-ს პირველივე სიუჟეტი მიუძღვნა ბედიის მონასტრის დღევანდელ მდგომარეობას. ტელეკომპანიის თქმით, მონასტერში დაწყებულია „სარესტავრაციო სამუშაოები“, რომელიც ძეგლისთვის შესაძლოა, სავალალო აღმოჩნდეს. აფხაზეთის ტელევიზიით – „Абаза“, გადაცემული ვიდეო-კადრებიდან ჩანს, რომ გადაღებილია მონასტრის კედლები და ისტორიული ფრესკები – ბაგრატ III-ს გამოსახულება. ტელეკომენტატორის სიტყვებით, ეს ფაქტი სეპარატისტების მხრიდან ბედიაში ქართული კვალის წაშლას ემსახურება. კადრებიდან ისიც ჩანს, თუ როგორ აკურთხებს ტაძარში სეპარატისტების ცეცხლსასროლ იარაღს უკანონო „აფხაზეთის ეკლესიის“ თვითგამოცხადებული მეთაური ბესარიონ აპლია, დე-ფაქტო პრემიერ-მინისტრ სერგეი შამბას თანდასწრებით. შამბა იქვე მიცემულ ინტერვიუში ამბობს: „ჩვენი ამოცანა ამ მონასტრის აღდგენაა და ეს უბრალო საქმე არ არის, მაგრამ ჩვენი მოვალეობაა. მადლობა მინდა ვუთხრა იმ ადამიანებს, ვინც ამ მონასტერს „ბარბაროსებისგან“ (ე. ი. ქართველებისგან) იცავდა“.

აღნიშნულთან დაკავშირებით საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულ სააგენტოში სპეციალისტები განმარტავენ, რომ არასწორი რესტავრაცია ტაძრის უნიკალურ სახეს, უნიკალურ ორნამენტებსა და კედლებზე ჯერ კიდევ შემორჩენილ ფრესკებს გაანადგურებს. უძრავ ძეგლთა ატრიბუციის სამსახურის უფროსი, გიორგი გაგოშიძე თვლის, რომ ე. წ. „რესტავრაცია“ არის იარაღი იმ ქართული კვალის წასაშლელად, რომელიც მძლავრად ჩანს ამ ბრწყინვალე ქართულ ძეგლზე. მისივე თქმით, აღნიშნული „რესტავრაცია“ გამოიწვევს სრულიად შეუქცევად პროცესებს.

კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოში ასევე ყურადღება გაამახვილეს ვენის კონვენციის დარღვევაზე. ამ საერთაშორისო დოკუმენტის მიხედვით, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მდებარე ისტორიული და კულტურული ძეგლები ხელშეუხებელია. სპეციალისტები ტაძრის აღდგენის პროცესში ქართველი რესტავრატორების ჩართვას ითხოვენ.

საქართველოს კულტურის სამინისტროში საოკუპაციო რეჟიმის მიერ ბედიის მონასტრის აღდგენას ისტორიული ძეგლის მითვისების მცდელობად აფასებენ. ძეგლის აღდგენა კოლოსალურ თანხებს ითხოვს და არასწორი რესტავრაცია მას უფრო მეტ ზიანს მოუტანს, რადგან მათ არც შესაბამისი ფინანსები გააჩნიათ. კულტურის მინისტრის მოადგილემ, დავით ცხადაძემ ბედიის ამჟამინდელი მდგომარეობა შეაფასა, როგორც სავალალო.

2011 წლის ოქტომბერში მედიის გავრცელებული ინფორმაციით, ილორის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის შემდეგ რუსული რესტავრაცია ბედიის მონასტერსაც ემუქრება. სარესტავრაციო სამუშაოებს ქალაქ ვლადიმირიდან კომპანი „Тектоник“ ჩაატარებს.

ბედიის ბარძიმი. საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმი

ბედიის წარწერები

1. ლაპიდარული წარწერები:

• სვიმეონ გალატოზთუხუცესის წარწერა;
• ნიკოლოზ კათალიკოსისა და სოფრონ ბედიელის წარწერა;
• კონსტანტინე მეფეთა მეფის წარწერა;
• ანტონ ბედიელის წარწერა.

2. ფრესკული წარწერები:

• წარწერის ფრაგმენტი ბაგრატ მეფის ფრესკაზე;
• წარწერის ფრაგმენტები დიდებულთა ოჯახის ფრესკულ გამოსახულებებთან;
• დეოფალთ დეოფალი მარიხისა და გიორგი დადიანის წარწერა;
• წარწერები წმინდანთა გამოსახულებებთან.

3. ჭედური წარწერები:

• ბაგრატ აფხაზთა მეფისა და გურანდუხტ დედოფლის წარწერა;
• წმინდანთა გამოსახულებების განმარტებითი წარწერები ბარძიმძე;
• გერმანე ჩხეტიძის წარწერა ბედიის ბარძიმის სადგარზე.

ბედიელ მღვდელთმთავართა სია

1. იოანე ბედიელი — 1065-ის ხანები;
2. სჳმეონ ბედიელ-ალავედელი — 1125-მდე;
3. ნიკოლოზ ბედლიელი გონგლიბაჲსძე — XIII საუკუნის II ნახევარი;
4. სოფრონ ბედიელი გონგლიბაჲსძე — XIII-XIV საუკუნეების მიჯნა;
5. მიქაელ ბედიელი გონგლიბაჲსძე — XIV საუკუნის I მეოთხედი;
6. ლაზარე მთავარეპისკოპოსი — XIV საუკინის II ნახევარი;
7. გიორგი მთავარეპისკოპოსი — XIV საუკუნის II ნახევარი;
8. მრკოზი მთავარეპისკოპოსი — XIV-XV საუკუნეების მიჯნა;
9. გრიგოლ ბედიელი — XV საუკუნის 20-30-იანი წლები;
10. მელქიზედეგ ბედიელი — XV საუკუნის 30-40-იანი წლები;
11. იოაკიმე ცაიშელ-ბედიელი — XV საუკუნის 60-იანი წლები;
12. ანტონ ჟუანის ძე მთავარეპისკოპოსი და პირველი მიტროპოლიტი — XVI საუკუნის 20-50-იანი წლები;
13. კირილე ჟუანის ძე, მიტროპოლიტი — XVI საუკუნის 70-80-იანი წლები;
14. ევტიხი ბედიელი — 1639-1640 წლების ახლო ხანები;
15. ნიკიფორე ირუბაქიძე ბედიელი — XVII საუკუნის 40-50-იანი წლები;
16. ანდრია ბედიელი — 1664-1665 წლები;
17. გაბრიელ ჩიქვანი ჭყონდიდელ-ცაგარელ-ბედიელი — XVII საუკუნის 70-80-იანი წლები;
18. გერმანე ჩხეტიძე მთავარეპისკოპოსი და მიტროპოლიტი — XVII საუკუნის მიწურული;
19. ნიკოლოზ მხეიძე მიტროპოლიტი — XVIII საუკუნის I ნახევარი;
20. მაქსიმე იაშვილი მიტროპოლიტი — XVIII საუკუნის 50-60-იანი წლები.