დაამთავრა პარიზის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი; ამავე დროს სწავლობდა საბუნებისმეტყველო მეცნიერების დარგებს, განსაკუთრებით ფიზიკასა და ქიმიას. საფრანგეთის დიდი რევოლუციის პერიოდში (1789-1794) კონსტიტუციური მონარქიის მომხრე იყო. 1794 ლავუაზიეს თავი მოკვეთეს. ლავუაზიეს შრომებმა ქიმია აქცია ზუსტ გაზომვებზე დაფუძნებულ მეცნიერებად. მასის შენახვის კანონზე დაყრდნობით ლავუაზიემ უარყო ფლოგისტონის მცდარი ჰიპოთეზა. მან მთელი რიგი ცდების საფუძველზე დაასაბუთა, რომ წვა და გამოწვა ნივთიერების ჟანგბადთან შეერთების პროცესია. ლავუაზიემ ფრანგი სამხედრო ინჟინერ ჟ. მენიესთან ერთად დაადგინა, რომ წყალი ჟანგბადისა და წყალბადის ნაერთია (1783). მათვე მიიღეს წყალი წყალბადისა და ჟანგბადისაგან (1785). ფრანგ ქიმიკოსებთან ( კ. ბერთოლე, ლ. გიტონ დე მორვო, ა. ფურკრუა) ერთად 1786-1787 დაამუშავა რაციონალური ქიმიური ნომენკლატურის პროექტი, რომლის ძირითადი პრინციპები დღემდეა შემონახული.
ა. ლავიაზიეს ლაბორაორია
ლავუაზიემ სხვა ფრანგ მეცნიერებთან ერთად დააარსა ქიმიური ჟურნალი „Annales de chimie“ (1789), გამოაქვეყნა „ქიმიის საწყისი კურსი“, რომელშიც ქიმია განსაზღვრა, როგორც მეცნიერებათა შედგენილობისა და ანალიზის შესახებ. ლავუაზიემ თავისი შრომებით მყარი საფუძველი მოუმზადა ქიმიაში ატომიზმის შემოტანას. XIX საუკუნის დამდეგს მისმა შეხედულებებმა საყოველთაო აღიარება პოვა. ლავუაზიე თერმოქიმიის ერთ-ერთ ფუძემდებლად ითვლება. 1783 ლავუაზიემ და ლაპლასმა პირველად განსაზღვრეს მთელი რიგი ნაერთების დაშლის სითბო მისი წარმოქმნის სითბოს ტოლია. 1777 ლავუაზიემ დაამტკიცა, რომ სუნთქვის დროს შთაინთქმება ჟანგბადი და გამოიყოფა ნახშირორჟანგი
იხ. ვიდეო
დიდი შემოსავლის მნიშვნელოვანი ნაწილი, რომელიც ლავუაზიემ მიიღო ფერმებიდან, მან დახარჯა სამეცნიერო ექსპერიმენტებზე. მისი კვლევისთვის მან თანხები არ დაიშურა: მაგალითად, წყლის შემადგენლობაზე ჩატარებულმა ექსპერიმენტებმა მას 50 000 ლივარი დაუჯდა. იგი ცდილობდა ექსპერიმენტების ყველაზე სრულყოფილ მოწყობას და ცდილობდა ყველაზე ზუსტი და სრულყოფილი ინსტრუმენტების შექმნას: ამ თვალსაზრისით, საფრანგეთში სამეცნიერო ტექნოლოგია მას ბევრს ვალი აქვს. 1775 წელს მინისტრმა ტურგოტმა, რომელმაც საფრანგეთში გადააქცია დენთის ბიზნესი, ლავუაზიე დანიშნა ამ ბიზნესის ოთხი ადმინისტრატორიდან (fr. Régisseurs des poudres). ლავუაზიეს ენერგიის წყალობით, 1788 წლისთვის საფრანგეთში დენთის წარმოება გაორმაგდა (1,600 ათასი გირვანქა სტერლინგიდან იგი წელიწადში 3,700 ათასი გირვანქა იყო). ლავუაზიე ორგანიზებას უწევს ექსპედიციებს სალტეების ადგილმდებარეობის მოსაძებნად, ატარებს კვლევას მარილის საწმენდის გაწმენდისა და ანალიზის შესახებ; ლავუაზიესა და ბაუმეს მიერ შემუშავებული სალტეების გაწმენდის მეთოდებმა ჩვენამდე მოაღწია. ლავუაზიეს ინიციატივით, მეცნიერებათა აკადემია 1773 წელს. ნიშნავს ჯილდოს საუკეთესო ნამუშევრისთვის, რომელიც ეხება მარილის საწვავის ყველაზე მომგებიანი წარმოების მეთოდს; სამუშაო პროგრამა დეტალურად შეიმუშავა თავად ლავუაზიემ.
ლორან ლავუაზიესა და მისი მეუღლის მერი, ჟაკ-ლუი დევიდის პორტრეტი (1788
1791 წლიდან ა.ლ. ლავუაზიემ მონაწილეობა მიიღო "ხელოვნებისა და ხელოსნობის სათათბირო ბიუროში", რომლის ამოცანა იყო მთავრობისათვის მიეთითებინა ქვეყნისთვის სასარგებლო ტექნიკური გამოგონებების შესახებ და მათთვის საუკეთესოები ჯილდოებით გადაეცათ. სათათბირო ბიუროში ლავუაზიეს მონაწილეობის ნაყოფი იყო ნოტა საზოგადოებრივი განათლების ორგანიზების შესახებ.
მიუხედავად იმისა, რომ 1791 წელს გენერალური მეურნეობა (fr. Ferme générale) გაუქმდა, ფერმერებზე თავდასხმები არ შეჩერებულა . 1793 წელს ბურდონის მოადგილემ კონვენციაში მოითხოვა გამოსასყიდის ყოფილი მონაწილეების დაუყოვნებლივი დაპატიმრება და განსჯა, საქმის ლიკვიდაციისთვის დადგენილ ვადას არ დაელოდა. დაინიშნა ახალი კომისია, რომელიც განიხილავს ქირავნობის შემთხვევებს; მან საჭიროდ მიიჩნია, რომ ბოლო სამი კონტრაქტის დროს ყველა გადასახადის დილერის დაკავება მოითხოვა. ლავუაზიე, სხვა საგადასახადო ფერმერებთან ერთად, დააპატიმრეს 1793 წლის ნოემბრის ბოლოს და კონვენციამ გადაწყვიტა რევოლუციური ტრიბუნალის მიერ მისი სასამართლო განხილვა.
ა.ლ. ლავუაზიე 1794
მსჯავრდებულებს ბრალი ედებოდათ საფრანგეთის ხალხის წინააღმდეგ შეთქმულებაში, ერის მტრების დახმარებაში, მავნე მინარევების შერევაში ცხოვრების მარაგზე, მათ ხელში ეჭირათ სახელმწიფო თავდაცვისთვის საჭირო სახსრები. რევოლუციურმა ტრიბუნალმა სიკვდილით დასაჯა ყველა საგადასახადო ფერმერი (31 ადამიანი), გარდა რობესპიერის მიერ სიიდან ამოღებული ერთისა. არც სათათბირო ბიუროს შუამდგომლობამ, არც სამშობლოსთვის ცნობილმა სამსახურებმა და არც სამეცნიერო დიდებამ გადაარჩინა ლავუაზიე სიკვდილს. ”რესპუბლიკას მეცნიერები არ სჭირდება” - თქვა სავარაუდოდ ტრიბუნალის თავმჯდომარემ კოფინალმა ბიუროს შუამდგომლობის საპასუხოდ რევოლუციური ტრიბუნალის გადაწყვეტილებით 1794 წლის 8 მაისი (რესპუბლიკის 19 ფლორალური II წელი) ანტუან ლორან ლავუაზიე გილიოტინით დასაჯეს. მეცნიერების ისტორიკოსი ვ. სტრუბი აღნიშნავს, რომ მეცნიერისთვის დადანაშაულება შორს წასვლასა და დემაგოგიურად გრძნობს. ლავუაზიეს ცოლის ჩვენების თანახმად, მეცნიერებმა, რომლებიც ლავუაზიეს დასაცავად უნდა გამოსულიყვნენ, მის გადარჩენას არაფერი გაუკეთებიათ . ლავუაზიეს ნეშტი დაკრძალეს ერანსის სასაფლაოზე, მასობრივ სასაფლაოზე.
Annales de Chimie - ჟურნალი რედაქტორი A.L. Lavoisier
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
Virgin Galactic
ამრიკული კომპანია სადა შედის ვრიჯიანი გრუპი და დაგეგმილი ორგანიზაცია ტურისტული სუბორბიტალური კოსმოსური ფრენები და გაშვებები არა დიდი თანამგზავრების. მომავალში კომპანია აპირებს თავისი კლილენტებს შესტავაზოს პრბიტალური ფრენები.
ფრენა თავისთავად მოიცავს ასვლას 16 კილომეტრიან ნიშნულზე, შემდეგ კოსმოსური ხომალდი SpaceShipTwo იხსნება WhiteKnightTwo გამაძლიერებელი თვითმფრინავიდან და ის დამოუკიდებლად მიდის შემდგომ მოგზაურობას.ფრენის დრო - 2,5 საათი, საიდანაც ნულოვანი მიზიდულობა - 5-6 წუთი.ერთდროულად რვა ადამიანამდე შეიძლება იმყოფებოდეს კოსმოსურ ხომალდზე: ორი მფრინავი და ექვსი მგზავრი.
2021წის 23 მაისი წარმატებული სუბორტული გამოცდა პილოტირებული ხომალდის
იხ.ვიდეო
დაფუზნდა 2004წ-ს, დამფუძნებლები - რიჩარდ ბ რენოსი და რუტან ბერტი, განლაგებულია აშშ-ში ნიუ-მექსიკოს შტატში. სფერო - კოსმოსური ტურიზმი, პრიდუქცია სუბორბიტალური ხომალდები.
2007 წლის თებერვალში Virgin Galactic- ისა და NASA- ს ოფიციალურმა წარმომადგენლებმა ხელი მოაწერეს ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმს თანამშრომლობის შესაძლებლობების შესასწავლად.
2009 წლისთვის, 450-ზე მეტი ადამიანის ფრენის მიღება მიიღო და 150-ზე მეტმა ადამიანმა გააკეთა ფული დეპოზიტისთვის, 2009 წლისთვის ერთი ბილეთის ღირებულება 250 000 აშშ დოლარი იყო.
იხ. ვიდეო
Virgin Galactic– ის დამფუძნებელი რიჩარდ ბრანსონი თავიდან იმედოვნებდა, რომ პირველი ფრენა 2009 წლის ბოლოს ნახა, მაგრამ თარიღი რამდენიმე წლით გადაიდო, რაც ყველაზე სერიოზულად მოხდა 2014 წლის ოქტომბრის VSS საწარმოს ავარიის გამო. 2020 წლის მონაცემებით, პირველი სამგზავრო ფრენა დაინიშნა არა უადრეს 2021 წლის მაისისა.
კომპანიამ ადრე დაიწყო მუშაობა LauncherOne სატელიტზე, სანამ იგი 2017 წელს გადაეცა Virgin Orbit- ის ცალკეულ ორგანიზაციას. კომპანია ასევე მზად არის საქვეუწყებო ტრანსპორტირებისთვის და 2017 წელს ბრანსონმა თქვა, რომ Virgin Galactic "საუკეთესოა მსოფლიოში", რათა უზრუნველყოს წერტილოვანი სარაკეტო ფრენები 3000 მილი / სთ (4,800 კმ / სთ). 2018 წლის 13 დეკემბერს VSS Unity– მა შეასრულა VSS Unity VP-03 პროექტის პირველი სუბორბიტალური კოსმოსური ფრენა ორი მფრინავით, რომლის სიმაღლემ 82,7 კილომეტრი (51.4 მილი) მიაღწია და ოფიციალურად შედიოდა კოსმოსში ამერიკული სტანდარტების შესაბამისად. 2019 წლის თებერვალში კოსმოსურმა ხომალდმა სამი ადამიანი, მათ შორის მგზავრი, VSS Unity VF-01- ში გადაიყვანა, ხოლო ეკიპაჟის წევრი კაბინაში მცურავდა კოსმოსური ფრენის დროს, რომელმაც 89,9 კილომეტრს მიაღწია.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ქსენონი
უფერო, უსუნო, უგემო ინერტული აირი
ქსენონი
54 Xe
131,29
[Kr] 4d10 5s2 5p6
ქსენონის ატომის სქემა
ქსენონი — დიმიტრი მენდელეევისპერიოდული სისტემის მეხუთე პერიოდის მერვე ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის ქიმიური ელემენთი, ატომური ნომერია 54. აღინიშნება სიმბოლოთი Xe (ლათ.Xenon). მარტივი ნივთიერებაქსენონი (CAS-ნომერი: 7440-63-3) — ინერთული ერთატომიანი აირი სუნის, ფერის და გემოს გარეშე. აღმოჩენილია1898წელს ინგლისელი მეცნიერისუილიამ რამზაისდა უ. რელეის მიერ როგორცკრიპტონისმცირე მინარევი. მოდისბერძ.ξένος — სხვისი. აღმოაჩინეს1898წ. ინგლისელმა მეცნიერებმა უ. რამზაიმ და მ. ტრავერსიმ, რომლებმაც თხევადი ჰაერი ნელ-ნელა ააორთქლეს და ძნელად აქროლადი ფრაქციები გამოიკვლიეს სპექტროსკოპიული მეთოდით. ქსენონი იყო აღმოჩენილი როგორც კრიპტონის მინარევი, საიდანაც მოდის მისი სახელწოდებაც. ქსენონი — ძალიან იშვიათი ელემენტია. ნორმალურ პირობებში 1000 მ3ჰაერი შეიცავს მიახლოებით 87 სმ3ქსენონს. მზისატმოსფეროში,დედამიწაზე,ასტეროიდებისდაკომეტებისშემადგენლობაში ქსენონი შედარებით იშვიათია.მარსისატმოსფეროში ქსენონის კონცენტრაცია დედამიწის ანალოგიურია: 0.08 მემილიონე ნაწილი, თუმცა129Xe-ის არსებობამარსზეუფრო მაღალია, ვიდრე დედამიწაზე ან მზეზე. რადგანაც მოცემული იზოტოპი წარმოიქმნება რადიოაქტიური დაშლის შედეგად, მიღებული მონაცემები ცხადყოფენ მარსის მიერ პირველადი ატმოსფეროს დაკარგვას, შესაძლებელია, პლანეტის ფორმირების შემდეგ პირველი 100 მილიონი წლის განმავლობაში.იუპიტერზეკი, პირუკუ, ქსენონის ყველაზე მაღალი კონცენტრაციაა ატმოსფეროში — და თითქმის ორჯერ მაღალია, ვიდრე მზეზე.
ქსენონის პირველი ნაერთი მიღებულ იქნა ნილ ბარტლეტის მიერ ქსენონისა და პლატინის ჰექსაფტორიდის რეაქციით 1962 წ. ამ მომენტიდან ორი წლის განმავლობაში მიღებულ იქნა უკვე რამდენიმე ათეული ნაერთი, მათ შორის ფტორიდები, რომლებიც წარმოადგენენ პირველად ნივთიერებებს ქსენონის დანარჩენი ყველა წარმოებულის სინთეზისათვის.
ბოლო დროს აღწერიალია ქსენონის ფტორიდები და მათი სხვადასხვა კომპლექსები, ოქსიდები, ქსენონის ოქსიფტორიდები, მჟავების ნაკლებადმდგრადი კოვალენტური წარმოებულები, შენაერთები ბმებით Xe-N, ქსენონორგანული ნაერთები. შედარებით ბოლო დროს მიღებული იქნა ოქროს საფუძველზე არსებული კომპლექსი. ადრე აღწერილი სტაბილური ქსენონის ქლორიდების არსებობა არ დადასტურდა (მოგვიანებით აღწერილი იქნა ექსიმერული ქსენონის ქლორიდები)
იხ. ვიდეო
ქსენონისათვის ცნობილია იზოტოპების არსებობა რომელთა მასური რიცხვებია 110-დან 147-მდე და 12 ბირთვული იზომერი. მათ შორის სტაბილურს წარმოადგენენ იზოტოპები მასური რიცხვით 124, 126, 128, 129, 130, 131, 132, 134, 136. დანარჩენი იზოტოპები რადიოაქტიურნი არიან, ყველაზე გრძელვადიანი -- 127Xe (ნახევრადდაშლის პერიოდი 36.345 დღეღამე) და 133Xe (5,2475 დღეღამე), დანარჩენი იზოტოპების ნახევრად დაშლის პერიოდი არ აღემატება 20 საათს. ბირთვულ იზომერებს შორის ყველაზე სტაბილურია 131Xem ნახევრადდაშლის პერიოდით 11,84 დღეღამე, 129Xem (8.88 დღეღამე) და 133Xem (2.19 დღეღამე)
მიუხედავად მისი მაღალი ღირებულებისა, ქსენონი შეუცვლელია მთელ რიგ შემთხვევებში:
ქსენონს გამოიყენებენ გახურების ნათურების შესავსებად, მძლავრ ქსენონის გაზოდამუხტვის ნათურაში და შუქის იმპულსურ წყაროებში (აირის მაღალი ატომური მასა ნათურის კოლბაში ხელს უშლის ვოლფრამის აორთქლებას გახურების სპირალის ზედაპირიდან).
რადიოაქტიური იზოტოპები (127Xe, 133Xe, 137Xe, და სხვა) გამოიყენება როგორც გამოსხივების წყარო რადიოგრაფიაში და მედიცინაში დიაგნოსტიკისათვის, გაჟონვის აღმოსაჩენად ვაკუუმის დანადგარებში.
XX საუკუნის ბოლოს შემუშავებულ იქნა ქსენონის გამოყენების მეთოდი საერთო ნარკოზისათვის და გაუმტკივნებლობისათვის. ქსენონის ნარკოზის ტექნიკის შესახებ პირველი დისერტაცია გაჩნდა რუსეთში 1993 წელს. 1999 წელს ქსენონი დაშვებულ იქნა მედიცინაში როგორც საერთო ინგალაციური ნარკოზი[9].
ბოლო დროს ქსენონი გადის აპრობაციას დამოკიდებული დაავადებების მკურნალობაზე.
თხევადი ქსენონი ზოგჯერ გამოიყენება როგორც ლაზერების მუშა გარემო.
ქსენონის ფტორიდები და ოქსიდები წარმოდგენილნი არიან როგორც რაკეტის საწვავის უძლიერესი მჟანგავები, ასევე ლაზერებში აირების ნარევების კომპონენტი.
იზოტოპ 129Xe-ში შეიძლება ბირთვული სპინების ნაწილის პოლარიზება - ე.წ. ჰიპერპოლარიზაციის მდგომარეობამდე.
გამოიყენება ფტორის ტრანსპორტირებისათვის, რომელიც ავლენს ძლიერ ელექტროუარყოფითობას, ჟანგვით თვისებებს.
ქსენონი არ თამაშობს არავითარ ბიოლოგიურ როლს.
აირი ქსენონი მავნე არ არის, მაგრამ იწვევს ქსენონის ნარკოზს (ფიზიკური მექანიზმით), ხოლო დიდი კონცენტრაციით (80 %-ზე მეტი) იწვევს ასფიქსიას.
ქსენონში ბგერის დაბალი სიჩქარის გამო, ვიდრე ჰაერში, ქსენონით შევსებული ფილტვები და ლაპარაკის დროს ამოსუნთქვა იწვევს ხმის ტემბრის დაწევას (ჰელიუმის უკუეფექტით).
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
განათება
სინათლის გამოყენება ადგილის, საგნისა და მათ გარშემო არსებული სივრცის მიმართ, რათა მათ დაინახონ ადამიანები.
ქუჩის განათება არის ღამით ქუჩაში ხილვადობის ოპტიკური ზრდის ხელოვნური საშუალება.
მცენარეების ხელოვნური განათება გამოიყენება მცენარეთა ზრდის სტიმულირებისათვის ელექტრომაგნიტური სპექტრის ტალღების გამოსხივებით, რომლებიც ხელსაყრელია ფოტოსინთეზისთვის.
LED განათება არის განათების ტიპი, რომლისთვისაც LED- ები გამოიყენება როგორც სინათლის წყარო.
გლობალური განათება არის ალგორითმების სერია, რომელიც გამოიყენება 3D კომპიუტერულ გრაფიკაში, რომლებიც შექმნილია უფრო რეალისტური განათების დასამატებლად.
განათება ფოტოგრაფიაში
კომბინირებული განათება მიმართულების და დიფუზური შუქის კომბინაციაა ფოტოგრაფიაში.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ასტარტა
ბაალის მეუღლე
ძვ. ბერძნ. Ἀστάρτη, Astártē - ბერძნ. ვაირიანტი სიყვარულისა და ძალაუფლების ქალღმერთის იშტარისა, რომელიც ბერძნებმა ნასესხები აქვთ შუმერულ-აქადურ პანთეონიდან ფინიკიელთა კულტურის საშუალებით. ჩრდილოეთ სირიაში, უგარიტში (თანამედროვე რას შამრა) ნაპოვნი ტექსტებში ნახსენებია ძვ.წ. XIV საუკუნიდან. ე როგორც - აშერა, აშერატი, აშტარტი, აშერა, აშირატი. Atargatis (Atargatida) - ასტარტის არამეული სახელწოდების ბერძნული დამახინჯება - Atargata (ებრა. עתרעתה atra'ata) ან ტარატი. დასავლურ სემიტურ ტომთაგან აშტაროტი, აშთორეტი (ებრაული), სამხრეთ სემიტურ აშტერტთა შორის. მისი კულტი ისრაელში იყო ცნობილი ძვ.წ. X – VIII საუკუნეებიდან. ე ყველაზე ხშირად მოხსენიებულია ბიბლიურ ტექსტებში. კულტის წარმოშობა ჯერ კიდევ ძველი მესოპოტამიადან იწყება, სადაც სემიტური ტომები, შუმერების რელიგიურ ტრადიციას ეხებოდნენ, იღებდნენ მთავარ ღვთაებათა ყველაზე ნათელ გამოსახულებებს და აყენებდნენ მათ პანთეონში არა მხოლოდ სავაჭრო ურთიერთობების შედეგად, არამედ ”ძმობა”, ბუნებრივი დაახლოების აუცილებელი დაახლოება.
იხ. ვიდეო
მესოპოტამიაში დიდი ხნით ადრე პირველი აკადური დოკუმენტებამდე, დაწერილი შუმერების დამწერლობაში ადრე გამოჩნდა მეფეთა სახელები, რ-იც შეტანილ იქნა ქალაქ კიშიდ ჩამონათვალში. ის სამხრ. მესოპოტამიის სემიტური მისახლეობის ცენტრი იყო უძველესი დინასტიი ეპოქაში ( 4 ტ. ძვ. წ. აღ. 2600წ) ე. უერის ჰეგომონიის დასაწყისი).
ასტრარის ქანდაკება რქებით თავზე თავსაფრით, ლუვრი
სარგონის მეფობამდე სემიტური ღვთაებები (ძვ. წ. 2371-2316) შუმერული პანთეონის ნაწილია.
საიმპერატორო ეპოქაში (ძვ. წ. 2380-2200) სემიტური ქალღმერთი ესდარი (იშტარი) - ასტერტი - ასტარი, რომელსაც აღმოსავლური სემიტები ქალღმერთს ნიშნავდნენ და აქადური პანთეონის ცენტრალური ფიგურა იყო, რომელიც იდენტურია შუმერული სიყვარულისა და ნაყოფიერების ქალღმერთ ინანასგან. - ცის დედა ...
დასავლურ სემიტებს შორის სახელი ასტარტე გარკვეული ქალღმერთის სათანადო სახელი იყო, ხოლო სამხრეთ სემიტებს შორის ეს იყო ღმერთი.
სიტყვა "ასტარის" ნომინალურმა პერსონაჟმა შეუწყო ხელი იშტარის - ესკირის მრავალი შუმერული და ჰურიული ქალღმერთის გამოსახულებას.
ხეთებსა და ჰურიტებს შორის კულტი ფართოდ გავრცელდა ძვ.წ. 2000 წლიდან. ე სახელის თანხმოვნობა დარჩა ხეთურ აშტარში, აშერტუში.
დინამიურ სკვითებს შორის სახელის ფესვი ჩანს Ayst– ში - Aer.
სირიაში ვრცელდება სახელწოდება Atargatis, სადაც Astarte ერევა ანატს.
არამეულ ენაზე, ფესვი ჟღერს ატარატი, სომხურ და სპარსულ ანაჰიტებზე, ძველ არაბულ ატარზე.
ფინიკიური ფიგურა, რომელიც ახლო აღმოსავლეთის უძველეს ღვთაებას წარმოადგენს, სავარაუდოდ ქალღმერთ ასტარს, სახელწოდებით "გალერას ქალბატონი" (ესპანეთის ეროვნული არქეოლოგიური მუზეუმი)
ქალღმერთის უნივერსალური გამოსახულება შეიცავდა სამ მთავარ ფორმას ან ტიტულს - დედოფალი, ქალწული, დედა. აქადელებმა და ბაბილონელებმა ასტარტას უწოდეს "ცისა და დედამიწის უხუცესი" და იყო ცის ღმერთის ანას ქალიშვილი. ისევე, როგორც მზე იყო ზეცაში ფებუსი, აპოლონი დედამიწაზე და პლუტონიც კი დედამიწის ქვედა ფენებში, ასტარტე ქალღმერთი ხდება - დედა ცაში, ცერერსი და დიანა დედამიწაზე, ჰეკატე და პროზერპინი ჰადესში. ფინიკიელებს შორის ასტარტე იყო ცის ღმერთის ბაალის ცოლი. იგი ხელმძღვანელობდა ღვთაებათა წრეს ქალაქ ფინიკიაში, შემდეგ კი მისი სახელი გახდა საყოველთაო სახელი და არა მისი სახელი, ამიტომ ბაალმა და ასტარტამ აიღეს სირიის, პალესტინისა და მეზობელი ქვეყნების ყველა ღმერთებისა და ქალღმერთების ზოგადი სახელი. მაგალითად, ჰურიული ნინა, ანუ ნინო, გახდა იშტარი. იუდეაში, წინასწარმეტყველ იერემიას თქმით, ასტარტეს, როგორც ცის დედოფალს, ქალები გულმოდგინედ სცემდნენ თაყვანს. უგარიტის ტექსტებში იგი მოიხსენიება როგორც ერთ-ერთი მთავარი ქალღმერთი და მას პატივს სცემენ როგორც ღმერთების დედა - მეფეთა მფარველი, ზღვის ქალღმერთი და გამოსახულია როგორც შიშველი ქალი, რომელიც ორ ჩვილს კვებავს.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
სელენე
მთვარის ქალღმერთი ბერძნულ მითოლოგიაში, ტიტანჰიპერიონის და თეას სევდიანი ასული, ჰელიოსის და ეოსის (მზის და განთიადის) და, იმავე ჰელიოსის ცოლი, ხშირად ეძახდნენ ფებეს, რადგან აპოლონ ფებოსის დად ითვლებოდა. ჰყავს მთვარის ეტლი, რომელსაც სამოთხისკენ მიაბრუნებს. მის შესახებ მითებში მოხსენიებულია მისი რამდენიმე საყვარელი, მათ შორის ზევსი, პანი და მოკვდავი ენდიმიონი. კლასიკურ დროში სელენს ხშირად აკავშირებდნენ არტემიდასთან, ისევე, როგორც მისი ძმა, ჰელიოსი, აპოლონთან იყო დაკავშირებული. სელენი და არტემიდაც ასოცირებულნი იყვნენ ჰეკატთან და ერთად სამივე მთვარის ქალღმერთებად ითვლებოდნენ, მაგრამ მხოლოდ სელენი განიხილებოდა როგორც თავად მთვარე. მისი რომაული ეკვივალენტია ლუნა.
იხ. ვიდეო
ჰომეროსი თავის პოემებში ჯერ არ თვლის ქალღმერთად, მაგრამ ერთ ჰიმნში მას მარად სხივოსან, ბრძენ, „თეთრკულულებიან ქალღმერთს“ უწოდებს, გრძელი ფრთებითა და ოქროს შარავანდედით დამშვენებულს. თავისი ძმის, ჰელიოსისგან განსხვავებით, რომელიც ეტლით დაფრინავს ცაში და ყველას თვალს სჭრის თავისი ნათებით, სელენე ბევრად უფრო წყნარია. მისი ეტლი, რომელშიც არის შებმული ორი ცხენი, ჯორი ან ხარი (ამ უკანასკნელის რქები ნახევარმთვარის სიმბოლოა), სიბნელეში მშვიდად მოძრაობს და მკრთალი შუქით ახარებს ადამიანებს.
სელენე აჭენებს ცხენს
ჰომეროსისვე ცნობით, სელენე ზევსმა შეიყვარა და მალევე მასთან პანდეია ეყოლა. ათენელთა ზევსის დღესასწაულებზე პანდეიაც შედიოდა. სელენეს შეუყვარდა ახალგაზრდა მოკვდავი ენდიმიონი და ზევსს მისთვის უკვდავება სთხოვა, მაგრამ დაავიწყდა მარადიული სიჭაბუკეც ეთხოვა, ამიტომ ენდიმიონი დაბერდა და გამოქვაბულში წავიდა, სადაც სელენე ღამით ეტლს შეაჩერებს, ჩადის და დასქცერის მწუხარებით. სწორედ ესაა მისი სევდის მიზეზი. ყველაფრის მიუხედავად ენდიმიონთან ეყოლა 50 ასული, რომელიც ოლიმპოს კალენდრის 50 თვეს შეესაბამება.
სელენა (პერგამონის მუზეუმი, ბერლინი)
ვიკას ნეო-წარმართულ რელიგიაში ბერძნული ქალღმერთი სელენე ითვლება სამეული ქალღმერთის ასპექტად .
მენა (Mycenaean me-no) - სელენას სახელია მოკვდავებში.მას მოიხსენიებენ როგორც "სამ სხეულს".ათენში მენას (სელენას) პატივი მიაგეს, როგორც ჯადოქარი და პოეტი მუზეის დედა, რომელიც მას ანტიტეფისგან შეეძინა.
მენა მთვარის ფაზების ქალღმერთია, სელენეს და ენდიმიონის ქალიშვილი.სავარაუდოდ, მათ შორის იყო ნემეა (ახალი მთვარე), პანდეა (დაღმავალი მთვარე), მეზომენა (მზარდი მთვარე), მენისკი (ნახევარმთვარე) და მენა (სავსე მთვარე) .
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ემბრიოლოგია
1 - მორულა, 2 - ბლასტურა
მეცნიერება ორგანიზმის ფორმირების პროცესის შესახებ ინდივიდუალური განვითარების პერიოდში.
XVIII-XIX საუკუნეენბში, როდესაც ინტენსიურად შეისწავლებოდა ჩანასახის განვითარების სტადიები,ნატურალისტებიხმარობდნენ ტერმინს „ემბრიოლოგია“.ჩარლზ დარვინისშრომების გამოქვეყნების შემდეგ კი მეცნიერებმა დაიწყეს სხვადასხვა ორგანიზმების განვითარების შედარებითი შესწავლა და ასე წარმოიშვა შედარებითი ემბრიოლოგია. შემდგომში, დრიშისა და შპემანის ბრწყინვალე ექსპერიმენტების საფუძველზე, გამოიკვეთა ინდივიდუალური განვითარების მექანიზმების ანალიზის ახალი გზები და საშუალებები, რის შედეგად განვითარდა ექსპერიმენტული ემბრიოლოგია. პარალელურად ხდებოდა ემბრიონული და პოსტემბრიონული განვითარებისათვის დამახასიათებელი მოვლენების შესწავლა ბიოქიმიური,ციტოლოგიური, გენეტიკური, მოლეკულური და სხვა მეთოდების გამოყენებით, რამაც საბოლოოდ ცხადყო, რომ ყველა ეს მიმართულება ერთი საერთო ხის ტოტებს წარმოადგენს და მათი განცალკევება მართებული არ იქნებოდა. სწორედ მაშინ წარმოიშვა ცნება „განვითარების ბიოლოგია“, რომელმაც გააერთიანა ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი მიმართულება. განვითარების ბიოლოგიის დაბადების თარიღად ითვლება1968წლის აგვისტო, როდესაც ემბრიოლოგთა საერთაშორისო კონგრესზესაფრანგეთში, ქალაქორსეშიემბრიოლოგთა საერთაშორისო საზოგადოებას სახელი გადაარქვეს და უწოდეს განვითარების ბიოლოგთა საერთაშორისო საზოგადოება.
იხ. ვიდეო
ემბრიოლოგიის განვითარების ისტორიის განხილვისას აუცილებელია აღინიშნოსკარლ ბერისშრომები. ბერმა პირველმა გაუსვა ხაზი იმ ფაქტს, რომ განვითარების პროცესში ცხოველთა მსხვილი ჯგუფისთვის დამახასიათებელი ნიშან-თვისებები ჩანასახში ვლინდება უფრო ადრე, ვიდრე სპეციფიკური, ინდივიდუალური ნიშან-თვისებები (ჯერ ვლინდება ტიპის ნიშან-თვისებები, შემდეგ კლასის, რიგის და ა.შ). ამ კონცეპციას ხშირად ბერის კანონს უწოდებენ. ბერმა პირველმა მოგვცა წარმოდგენა ჩანასახოვან ფურცლებზე, თუმცა ჩანასახოვანი ფურცლებისა და აგრეთვე სასქესო უჯრედების ნამდვილი მნიშვნელობა გასაგები გახდა მხოლოდ მას შემდეგ, რაც შვანმა დაშლეიდენმაჩამოაყალიბეს უჯრედული თეორიის საფუძვლები. რუსი ემბრიოლოგის კოვალევსკის შრომებზე დაყრდნობით,ერნსტ ჰეკელმაჩამოაყალიბა ზოგადიბიოგენეტიკურიკანონი, რომლის მიხედვით ონტოგენეზი ფილოგენეზის მოკლე განმეორებაა. დაბალორგანიზებული ცხოველებისთვის დამახასიათებელი ნიშან-თვისებების გამოვლინებას მაღალორგანიზებული ცხოველების განვითარების დროს რეკაპიტულაციის მოვლენა უწოდეს (მაგ., კუდის, ლაყუჩოვანი ნაპრალების განვითარება ადამიანის ჩანასახში).
დღესდღეობით მიღებულია განვითარების გენეტიკური თეორია, რომელმაც ფაქტობრივად გააერთიანა პრეფორმიზმისა და ეპიგენეზის რაციონალური იდეები. ამ თეორიის თანახმად, ჩანასახში მზა სტრუქტურები არ არსებობს, მაგრამ თვით განვითარების პროცესი მეტნაკლებად ზუსტადაა პროგრამირებული. ჩანასახში პრეფორმირებულია არა სტრუქტურები, არამედ განვითარების პროგრამა გენეტიკური ინფორმაციის სახით.
