ბნელი ენერგია

                                    ბნელი ენერგია

                      
                                                               სამყაროს შეცნობა
(ინგლ.dark energy) ჰიპოთეზური სახეობა ენერგიისა, შემორებული მათემატიკური მოდელის, სამყაროსი ახსნისთვის დაკვირვებადი სამყაროსი გაფართოების.
არსებობს სამი ვარიანტი ახსნისა ბნელი ენერგიისა

ბნელი ენერგია არის კოსმოლოგიური კონსტატა უცვლელი ენრგიისა სიმკვრივე,თანაბარი შევსებული სივრცეში სამყაროსი.

ბნელი ენერგია არის რაღაც კვინტესეცია დინამიკური ველის სიმკვრივე შეიძლება  იცვლებოდეს სივრცე და დროის

ბნელი ენერგია არიას მოფიცირებული გრავიტაცია დაშორებისაზე სიდიდე ხილული ნაწილი სამყაროში
იხ.ვიდეო

დღემდე (2018) ყველა ცნობილი დაკვირვებებისას მონაცემები პურველი ჰიპოთეზას არ ეწინაამღდეგება. ასე, რომ ის მიღებული როგორც სტანდარტული. საბოლოო არჩევას ვარიანტების ითხოვს დიდ ხანგრძლივი გაზომვებს ზუსტი გაზომვებს სიჩქარის გაფართოებისას სამყაროში. 
თანახმად გამოქვეყნებული 2013 მარტში მონაცემების მიღებული კოსმოსური ობსერვატორიის ,,პლანკი'' საერთო მასა-ენერგია დაკვირვებადი სამყაროსი 95,1 შედგება ბნელი ენერგიისგან (68,3%) ბნელი მატერიისგან (26,8%) 
ანუ წარმოდგენა რომ გვქონდეს ჩვენი ხილული სამყარო რომლებშიც ჩვენც შევდივართ ანუ გალაქტიკები ვარსკვლავები და ა. შ. არის ძალიან ცოტა. ქვემოთ კი გთავაზობთ ქართველი მეცნიერის ვიდეოს.

1990წწ-ში დაკვირვების შედეგად რ-იც ხორციელდებოდა ზეახალი ვარლავებზე  la ტიპის მონაცემების საფუძველზე მივიდნენ დასკვნამდე, რომ სამყარო ჩქარდება სამყაროში. შემდეგში ეს მონაცემები იქნა გამაგრებული სხვა კვლევების წყაროებით: გაზომვა კოსმოსური მიკროტალღური ფონის იხ. ლიკზე, გრავიტაციული ლინზირება, ბირთვული სინთეზირება დიდი აფთქება იხ.ლიკზე ყველა მონაცემები კარგად ჯდება ლაბდა- CDM მოდელში.

იხ. ვიდეო

შედეგები და სამყაროს ბედი - მიჩნეულია, რომ სამყაროს გაფართოვება დაიწყო დაახლ. 5 მილრდ. წლის წინ. ივარაუდება ასევე, რომ ეს გაფართოება დროთა განმავლობაში შენელდება გრავიტაციული ზემოქედების შედეგად ბნელი მატერიისა და ბარიონული მატერია. 

2020წ-ს ასტრონომებმა ენსეს უნივერსიტეტიდან ლიონის უნივერსიტეტის კოლეგებთან ერთად და კას დაასრულეს ანალიზი, სადაც აჩვენა, რომ კვლევარების აზრით ბნელი ენერგიის არსებობის შესახებ სავარაუდოდ შეცდომის შედეგად  ,,სტანდარტული ნათება'' 

არსებობს სხვადასხვა ექსპერიმენტები რომლის მიზანი იყო აღმოჩენა ბნელი ენერგიის (ძირითადად ისინი დაკავებული იყვნენ ძებნით WIMP - ნაწილაკების 2018 წ-ს მდგომარეობით არანაირი რეზულტატი არ იყო)

მიუხედეავ ამისა სამეცნიერო წრეებში ჭარბობს აზრი, რომ ბნელი ენერგია წარმოადგენს დამტკიცებულ ფაქტს. თუმცა არ არის პირდაპირი დაკვირვება ბნელი ენერგიის, კომსოსური ობსერავროტორიის პლანკის რელიქტიური გამოსხივების კვლევები წარმოადგენს მტკიცე დამატკიცებელ ფაქტს ბნელი ენერგიის ასრებობის შესახებ.