ნეირონი

ნეირონი

                           

პირამისული ნეირონები ქერქი თავის ტვინის კუნთები, ექსპესირებული მწვანე ფლუროსცენტრული ცილა  (GFP)

 მთავარი სტრუქტურულ-ფუნქციური ერთეული ნერვული ქსოვილისა, რომლისაგანაც არის აგებული ადამიანისა და ცხოველების ნერვული სისტემა, და რომელიც ინფორმაციის დამუშავებასა და გადაცემას უზრუნველყოფს ელექტრული და ქიმიური სიგნალების მეშვეობით. ნეირონი არის ელექტრონულად ამღზნები უჯრედი, რომელის დანუშნულებაა გარედან მიღება, დამუშავება და შენახვა ასევე გადაცემა და გაცემა გარეთ ელექტრონული და ქიმიური სიგნალების მეშვებით. ადამიანის ორგანიზმში ას მილიონზე მეტი ნეირონი დაითვლება.

ტიპიური ნეირონი შედგება სხეული უჯრედი, დენდრიტი და აქსონი. ნეორონებს ნეირონებს შეუძლიათ ერთმანეთთან დაკავშირება, ნერვული ქსელების ჩამოყალიბება. ნერვული სისტემის საზღვართან და ინფორმაციის გადაცემის მიმართულებასთან დაკავშირებით, ნეირონები იყოფა რეცეპტორებად (საზღვარიდან, იღებენ სიგნალებს გარედან, აყალიბებენ მათ საფუძველს და გადასცემენ ინფორმაციას ნერვულ სისტემაში), ეფექტური (სასაზღვრო. ნერვული სისტემიდან სიგნალებს გადასცემენ გარე უჯრედებამდე) და ჩასვლას (შინაგან ნერვული სისტემისთვის).

ნერვული სისტემის ფუნქციების სირთულე და მრავალფეროვნება განისაზღვრება ნეირონთა ურთიერთქმედებით, აგრეთვე ნეირონებს შორის   კუნთებსა და ჯირკვლებში. ამ ურთიერთობას უზრუნველყოფს სხვადსხვა სიგნალების ერთობლიობიობით, გადამცემი იონების მეშვეობით. იონები გენერირებას ახდენს ელექტრული მუხტით (პოტენციური მოძრაობა), რ-იც მოძრაობს ნეირონის სხეულში.

იხ. ვიდეო

ნეორონის ეგებულება - ნეირონი შედგება პრტოპლაზმის (ციტოპლაზმა და ბირთვი), შეზღუდული გარედან მემბრანით ლიპიდური ბილიერი. ლიპიდები შედგება ჰოდროფილის თავისგან და ჰიდროფობული კუდისგან. ლიპიდები განლაგებულები არიან ჰოდოფობული კუდებით ერთმენეთით.

წარმოქნიან ჰოდოფობულ ფენას. ეს ფენა ატარებს მხოლოდ ცხიმის ხსნადი ნივთიერებებს (მაგ., ჟანგბადს და ნახსიროჟანგს) მემბრანაზე მდებარეობს ცილები: გლობულების ფორმით ზედაპირზე, რომელზე შეიძლება დაიბანახოთ მზრადი პოსაქარები (გლიკოკალისკი), რის წყალობითაც უჯრედი აღიქვამს გარეგანი გაღიზიანებას და ინერგრალური ცილები, მემბრანაში გამტარს, სადაც განლაგებულია იონური არხები.

ნეირონის სხეული რ-იც 3-დან 130 მკმ. არის შედგება დიდი რაოდენობის ბირთვის ფორები და ორგენალები (მათ შორის განვითარებული ედნოლაზმური ბადე აქტიური რიბოსომები, გოლდჟის აპარატი), ასევე ხერხემლის ძვალი.