ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               გაუტყეურება

აღმოსავლეთ ბოლივიაში განადგურებული ტყეების სატელიტური სურათი. მთელ მსოფლიოში, ველური ბუნებიის ტერიტორიების 10% დაიკარგა 1990წ-იდან 2015-მდე

ტყის განადგურება, ნიადაგის მისგან გაწმენდა, რომელიც შემდეგ გამოიყენება სხვადასხვა დანიშნულებისამებრ. ტყის გაჩეხვის შემდგომ ტერიტორიამ შეიძლება სამეურნეო დანიშნულება მიიღოს, ან გადაკეთდეს რაnჩოდ, ფერმად და ურბანულ ტერიტორიად. ყველაზე ხშირად გაუტყეურება ხდება ტროპიკულ წვიმის ტყეებში. ამჟამად დედამიწის ხმელეთის ზედაპირის დაახლოებით 31% დაფარულია ტყეებით.

                                                                 

გაუტყეურება გვატემალაში, პლიაჟი ჩამპერიკო

ტყის გაჩეხვის მრავალი მიზეზი არსებობს, ხეებს იყენებენ სამშენებლო მასალად და საწვავად, ხოლო გაწმენდილი მიწა პირუტყვის საძოვრად გამოიყენება ან პლანტაციების გასაშენებლად. გარემოსდაცვითი კანონების დეფიციტი ძირითადი ფაქტორია, რამაც ფართომასშტაბიან გაუტყეურებამდე მიგვიყვანა. 2000 -დან 2012 წლამდე, მთელ მსოფლიოში ტყის საერთო რესურსი შემცირდა 2,3 მილიონი კვადრატული კილომეტრით.

დიდი რაოდენობით ხე-ტყის გაჩეხვამ გამოიწვია გარემოს დაზიანება, ბიომრავალფეროვნების შემცირება და სტიქიური მოვლენების გახშირება. გაჩეხვა ასევე იწვევს გარკვეული სახეობების გადაშენებას, კლიმატური პირობების ცვლილებებს, გაუდაბნოებასა და მოსახლეობის მიგრაციას. გაუტყეურება ნათლად აისახება ატმოსფეროში არსებულ ნახშირბადის დიოქსიდის დონეზე, ვინაიდან მის ძირითად ნაწილს სწორედ მცენარეები ამუშავებენ, ხოლო მისი კონცენტრაციის ზრდა იწვევს გლობალურ დათბობას.

გაუტყეურება ყველაზე უარყოფით გავლენას ტროპიკულ და სუბტროპიკულ ტყეებზე ახდენს, ვინაიდან მსოფლიოში მცენარეთა და ცხოველთა სახეობების ნახევარზე მეტი ტროპიკულ ტყეებში ცხოვრობს.

იხ. ვიდეო

გაეროს კლიმატის ცვლილების კონვენციის თანახმად, ტყის განადგურების ძირითადი მიზეზი სოფლის მეურნეობაა. აგრო-კულტურებზე გაუტყეურების 48% -ზე მეტი მოდის. კომერციულ სოფლის მეურნეობაზე 32%, ხოლო წიაღისეული საწვავის მოპოვებაზე 5%.

თანამედროვე პერიოდში, გაუტყეურება შეიძლება გამოწვეული იყოს სამთავრობო ინსტიტუციებში კორუფცით, მოსახლეობის რაოდენობის ზრდითა  და ურბანიზაცით. გლობალიზაცია ხშირად განიხილება, როგორც ტყეების გაჩეხვის კიდევ ერთი ძირითადი მიზეზი, თუმცა არის შემთხვევები, როდესაც გლობალიზაციის გავლენამ ხელი შეუწყო ტყეების აღდგენას.

2020 წლის მაისში სამეცნიერო-პოლიტიკის პლატფორმის ბიომრავალფეროვნებისა და ეკოსისტემის სერვისების ექსპერტთა ჯგუფმა გამოაქვეყნა ნაშრომი, რომელშიც ნათქვამია, რომ 2019-2020 წლის კორონავირუსის პანდემიაზე პასუხისმგებლები ადამიანები არიან, რადგან ეს უკავშირდება ბუნების განადგურებას და უფრო მწვავე ეპიდემიები შეიძლება თან სდევდეს გარემოს ცვლილებებს, თუ კაცობრიობა არ შეიცვლის გეზს.

აშშ-ს დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრების მონაცემებით, ადამიანებში განვითარებული დაავადებების 75% ცხოველებისგან მოდის. 80-იანი წლებიდან ყოველ ათწლეულში ახალი დაავადებების რიცხვი 3-ჯერ გაიზარდა. ამერიკელი და ავსტრალიელი მეცნიერების ძირითადი გამოკვლევების თანახმად, ეკოსისტემების დეგრადაცია ზრდის ახალი ეპიდემიის გავრცელების რისკს. დაავადებები, რომლებიც ადამიანებს ამ გზით გადაეცათ უახლეს ათწლეულებში, მოიცავს აივ ბირუსს, ებოლას, ფრინველის გრიპს, ღორის გრიპსა და ალბათ კორონავირუსს.

2016 წელს გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამის მიერ გამოქვეყნდა მოხსენება სახელწოდებით: „UNEP FRONTIERS 2016 REPORT“. ამ მოხსენებაში, მეორე თავი დაეთმო ზოონოზურ დაავადებებს. ამ თავში ნათქვამია, რომ გაუტყეურება, კლიმატის ცვლილება და მეცხოველეობა ძირითადი მიზეზებია, რომელიც ცხოველიდან ადამიანზე დაავადებების გადატანის რისკს ზრდის. აღინიშნა, რომ ყოველ 4 თვეში ერთხელ ადამიანებში ახალი დაავადება ჩნდება. 2020 წლის აპრილში ორგანიზაციამ გამოაქვეყნა 2 მოკლემეტრაჟიანი ვიდეო, სადაც განმარტავენ, თუ რა კავშირშია ბუნების განადგურება და ველური ცხოველებით ვაჭრობა 2019-2020 წლების კორონავირუსის პანდემიასთან.

                                                                      

      

განადგურებული ტყე ინდონეზიაში

ტყეების გაჩეხვა წახალისებულია ეკონომიკური თვალსაზრისით, ვინაიდან, როგორც რასურსის მოპოვება უფრო მომგებიანია, ვიდრე დაცვა. განვითარებადი სამყაროს გადმოსახედიდან, ტყის რესურსების უმეტესობა ხვდება მდიდარ განვითარებულ ქვეყნებში. განვითარებადი ქვეყნები თვლიან, რომ განვითარებული სამყაროს ზოგიერთმა ქვეყანამ, მაგალითად ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა, საუკუნეების წინ ამოწურა თავისი ტყის მარაგი და ეკონომიკურად ისარგებლა ამით, რაც სიცრუეა, ხოლო მდიდარი ქვეყნების მიერ შექმნილი პრობლემები ისევ ღარიბ ქვეყნებზე აისახება

                                                                      

ტყია გადაწყვა მადაგასკარზე 2010წ.

                       გაუტყეურება გავლენას ახდენს კლიმატსა და გეოგრაფიაზე.

გაუტყეურება გლობალური დათბობის ხელშემწყობი ფაქტორია,  და ხშირად მოიხსენიება, როგორც სათბურის ეფექტის ზრდის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი. ტროპიკული ტყეები სათბურის აირების დაახლოებით 20% -ზე მეტს შთანთქავენ მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.  ტროპიკულ რაიონებში ანთროპოგენური საქმიანობების გამო გამოყოფილი სათბურის აირების თითქმის მესამედი შთაინთქმება.  მაგრამ ბოლოდროინდელი გამოთვლების თანახმად, ანთროპოგენური ნახშირორჟანგის ემისია გაუტყეურების გამო საერთო ჯამში, დაახლოებით 12% -ია და მერყეობს 6 –დან 17% –მდე.  ტყის გაჩეხვა ატმოსფეროში ნახშირბადის დიოქსიდის მატებას იწვევს. როდესაც ატმოსფეროში ნახშირორჟანგი გროვდება, ის წარმოქმნის ფენას, რომელიც მზიდან წამოსულ სითბოს შთანთქავს, რაც იწვევს გლობალურ დათბობას, რომელიც ცნობილია, როგორც სათბურის ეფექტი. მცენარეები ნახშირბადის დიოქსიდის უდიდეს ნაწილს ამუშავებენ ფოტოსინთეზის საშუალებით, გარკვეულ ნაწილს კი ქსოვილის შესაქმნელად იყენებენ, ხოლო როდესაც ხეს ვწვავთ ქსოვილებში დაგროვილი ეს ნახშირბადი გამოთავისუფლდება ნახშირორჟანგის სახით.

                                                                   

ჯუნგლების გადაწვა მიწიების გამოსანთავისუფლების მიზნისთვის, სამხრ. მექსიკა

   ადგილი სადაც ტყე გაიჩეხა, იქ ტემპერატურა უფრო მოიმატებს, ვინაიდან აქამდე არსებული ტყის მასივი გარკვეულწილად ხელს უშლიდა მზის სხივებს, რათა ზედაპირამდე მიეღწიათ. მიუხედავად იმისა, რომ მოდელირება აჩვენებდა კლიმატის მნიშვნელოვან ცვლილებებს, შედეგები არასოდეს ყოფილა ბოლომდე განსაზღვრული, რადგან ზოგჯერ მოდელირება ცდება და არ შეესაბამება მოვლენების განვითარებას. ტყის განადგურება ასევე გავლენას ახდენს ქარისა და წყლის ორთქლის ნაკადებზე და მზის ენერგიის შეწოვაზე, რაც აშკარა გავლენას ახდენს ადგილობრივ კლიმატზე.

წვიმის ტყეებს დიდი წვლილი შეაქვთ მსოფლიოს ჟანგბადის საჭირო რაოდენობის არსებობაში,  ტყეების გადაწვა, რათა მის ადგილას სამეურნეო სამუშაოები დაიწყოს, დიდი რაოდენობით ნახშირბადის დიოქსიდს გამოჰყოფს ატმოსფეროში.  მეცნიერები ასევე აცხადებენ, რომ ტროპიკული ტყეების განადგურება ატმოსფეროში ყოველწლიურად 1,5 მილიარდ ტონას ნახშირბადს ათავისუფლებს

მიუხედავად იმისა, რომ ძირითადად ადამიანებმა სასოფლო-სამეურნეო და ურბანული გამოყენებისთვის გაჩეხეს ტყეები, სამხედრო ზემოქმედებაც ერთ-ერთი ფაქტორი იყო.

ომების დროს დიდი რაოდენობით ტყის მასივი ნადგურდებოდა. ამის მაგალითია 1945 წლის ოკინავას ბრძოლა, დაბომბვამ და სხვა საბრძოლო მოქმედებებმა აყვავებული ტროპიკული ლანდშაფტი აქცია „ტალახისა და ტყვიის უზარმაზარ ველად“. ასევე ამერიკელების მიერ, ვიეტნამში გამოყენებული აგენტი ფორთოხალი, რომელმაც დიდი რაოდენობით ხე-ტყე გაანადგურა.

მსგავსი ქმედებები განხორციელდა კორეის ომში, ამერიკელების მიერ, მალაიზიაში ბრიტანელების მიერ და რუსეთის იმპერიის მიერ კავკასიაში, მეცხრამეტე საუკუნეში

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

           ვექტორული გამოსახულება

მაგალითი, აღმნიშვნელი განსხვავება რასტრული და ვექტორული გრაფიკას შორის განსხვავებული ვენება. კარგად არა რის მაშტაბური გაფართოებისას პიქსელებად იშლება ხოლო ვექტორული გამოსახულებები შეუძება განისაზღვრელი ვადით გაფართოვდეს ხარისხის დაკარგვის გარეშე

ვექტორული ნახატი არის გამოსახულების წარმოდგენა ისეთი გეომეტრიული ობიექტების (წრფეები, წერტილები, მრავალკუთხედები, ტეხილები, მისთ.) მეშვეობით, რომლებსაც გააჩნია ფორმის, პოზიციის, ფერის და სხვა ისეთი ატრიბუტები, რომლებიც გამოსახულების შექმნის საშუალებას იძლევიან. ამგვარად იგი განსხვავდება რასტრული გამოსახულებისაგან (სხვაგვარად „bitmap“), რომელშიც მუშაობა ხდება პიქსელებზე.

თავისთავად ვექტორული ნახატი ყოველი ვიზუალიზაციისას ხელახლა იხატება, რაც საჭიროებს მანქანურ გამოთვლებს.

ინტერესი მდგომარეობს სურათის ზომით სურვილისამებრ ვარირების შესაძლებლობაში, ყოველგვარი კიბის ეფექტის გარეშე. უარყოფითი მხარე კი არის ის, რომ ფოტორეალისტური გამოსახულების მისაღებად საჭიროა მნიშვნელოვნად დიდი რაოდენობის გამოთვლების წარმოება და დიდი მოცულობის მეხსიერება.

იხ. ვიდეო ვექტორული გრაფიკა

ვექტორული ნახატის ბაზობრივი პრინციპი მდგომარეობს მარტივი გეომეტრიული ფორმების (წრეწირის ან ელიფსის რკალის, მართკუთხედის სეგმენტის, ბეზიეს მრუდის… ) აღწერაში, რომლებსაც შესაძლებელია მიუსადაგო სხვადასხვა ტრანსფორმაციები: როტაცია, გაბრტყელება, მასშტაბირება.

სპეციალური ეფექტები იძლევიან მოქნილობის საშუალებას: ამოჭიმვა, სარკის ეფექტი, ფორმათა გადაგლუვება და ა. შ.

თითოეული გეომეტრიულ პრიმიტივთაგანი ფლობს გარკვეული რაოდენობის ატრიბუტს (პოზოცია, ფერი, შიდა სივრცე). წარმოდგენისას, პროგრამა იყენებს წრფეებს (ან მრუდებს) და სიბრტყულ ზედაპირებს. ყველა წრფე, ინდივიდუალურად წარმოდგენილია სახასიათო წერტილებით, რომლებიც განსაზღვრავენ მის განტოლებას. ეს მახასიათებელი წერტილები ქმნიან ვექტორს. ამგვარად, ეს განტოლება გამოითვლება კომპიუტერის მიერ და ინახება მისსავე მეხსიერებაში. მაგალითად, ელიფსის დახაზვისას, იგი იარსებებს ორი ფორმით: მათემატიკური ფორმულა მეხსიერებაში და ნახაზი ეკრანზე. ნახაზი შესრულებულია ვექტორის, შტრიხების მახასიათებლების და ზედაპირის ფერის ბრძანებების შესაბამისად. ამგვარად, ყველა ეს პარამეტრი შესაძლოა დამოუკიდებლად შეიცვალოს. ვექტორული წარმოდგენის მეშვეობით შემოდის ნახატის ფენების ცნება. შესაძლებელია მრავალი ფენის ერთმანეთზე დადება, რაც ვერ ხორციელდება bitmap-ში წარმოდგენისას, ვინაიდან მასში მხოლოდ ერთი ფენაა და ყოველი ახალი წერტილი ზევიდან ეწერება ძველს. ეს ცნება ხელახლა შემოტანილი იქნება კარტოგრაფიის სფეროში.

ვექტორული წარმოდგენის პლიუსი მდგომარეობს მის დახვეწილობაში და მიღებული ნახაზის სიზუსტეში. შესაძლებელია თითოეული ხაზის სწრაფი და ერთი ხელის შევლებით მოდიფიცირება. სინამდვილეში, ამგვარი წარმოდგენა მოიცავს გრაფიკული ობიექტების საზღვრულ რაოდენობას. მეორე მხრივ, ეს გრაფიკული ფაილები ძალიან მსუბუქნი არიან. ყოველი გადიდებისას ნახაზი რჩება ზუსტი, ვინაიდან კომპიუტერი ხელახლა ითვლის კოორდინატებს მოთხოვნილი მასშტაბის შესაბამისი ფუნქციით (მაშინ როცა bitmap წარმოდგენისას, ხდება პირდაპირ წერტილების გადიდება), ამგვარად გამოსახულება არ დეგრადირდება.

bitmap წარმოდგენაში რამდენიმეჯერ გადიდებისას, მრუდებს აქვთ მისრაფება გადაგლუვებისკენ, ერთგვაროვანი მრუდის ნაცვლად ჩნდება კიბისებრი ფორმა, რაც ნაკლებ დახვეწილია ვიდრე ვექტორული წარმოდგენა, სადაც გამოსახულება ინარჩუნებს პირვანდელ სიმკვეთრეს და დახვეწილობას. ამგვარად, ვექტორული წარმოდგენა გვაძლევს უსასრულო გადიდების საშუალებას.

ფორმატი

ვექტორული ნახატი სურათის თითქმის უსასრულო გარჩევადობის საშუალებას იძლევა. ერთსა და იმავე გარჩევადობისას, იგი ზოგადად უფრო პატარა მოცულობისაა ვიდრე „bitmap“ ნახატი, რამდენადაც მისი შემადგენელი თითოეული პიქსელის აღწერილობის ნაცვლად იგი მხოლოდ შემადგენელი ელემენტების აღწერილობას შეიცავს.

აღვნიშნოთ, რომ „ვექტორული“ არ არის დაკავშირებული მათემატიკურ ვექტორებთან, არამედ ძირითადად აღნიშნავს ინფორმატიკულ მონაცემებს, რომლებიც გვევლინებიან გრაფიკულ ინსტრუქციებად თუ ატრიბუტებად. ამავე დროს, ეს მონაცემები ხშირად წარმოდგენილნი არიან კორტეჟების ფორმით, რომლებიც მოგვაგონებენ ვექტორებს, განსხვავებით რასტრული სურათისგან, რომელიც ემყარება პიქსელებს.

არსებობს ვექტორული ფაილების უამრავი ფორმატი. შეგვიძლია ჩამოვთვალოთ Adobe Flash, Illustrator ან SVG. არქიტექტორების ცნობილმა პროგრამამ Autocad-მა გაავრცელა ფაილების საკუთარი ფორმატები DXF და DWG.

კარტოგრაფიაში გამოყენება

ვექტორული ხატვა ძალზედ გამოყენებადია რუკების შედგენისას. მართლაც, ფენათა (შრეთა) პრინციპი, სადაც სხვადასხვა სიბრტყეები ერთმანეთზე ედება, საშუალებას იძლევა, მაგალითად, ისეთი მრავალრიცხვოვანი ინფორმაციების, როგორიცაა მდინარეების, გზების, რელიეფების ერთმანეთზე დადებისა. წარწერები შესაძლებელია შემცირებული იქნას, თუმცა მაინც ყოველთვის ზუსტად წაკითხვადი იყოს. უარყოფითი მხარე არის ის, რომ არ უნდა გადაიტვირთოს ეს რუკები, რათა არ გახდნენ არაწაკითხვადები. მასშტაბის სწრაფად შეცვლის შესაძლებლობა და ვექტორული ნახატის სიმთელე შეესაბამება კარტოგრაფიის მოთხოვნებს. ამგვარად, მომხმარებელს შეუძლია ძალიან სწრაფად დაათვალიეროს დიდი სიზუსტით და გაამკვეთროს სასურველი ზონა.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           იაპონია

დროშა

(日本 ნიჰონ ან ნიპონ), ოფიციალურად იაპონიის სახელმწიფო (日本国ნიპონ-კოკუ (?·i) ან ნიჰონ-კოკუ) — კუნძულოვანი სახელმწიფო აღმოსავლეთ აზიაში. მდებარეობს წყნარ ოკეანეში, იაპონიის ზღვის აღმოსავლეთით. ესაზღვრება ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას, ჩრდილოეთ და სამხრეთ კორეასა და რუსეთის ფედერაციას. იაპონიის ორიგინალური სახელწოდების ზუსტი ქართული თარგმანია „მზის სამშობლო“.

იაპონია 6852 კუნძულისგან შემდგარი არქიპელაგია. იაპონიის ოთხი უდიდესი კუნძულია ჰონსიუ, ჰოკაიდო, კიუსიუ და სიკოკუ, რომლებიც ერთობლივად ქვეყნის ტერიტორიის 97 %–ს შეადგენენ. კუნძულთა უმრავლესობას გააჩნია მთიანი რელიეფი მრავალი ვულკანით; მაგალითისთვის, იაპონიის უდიდესი მწვერვალი, მთა ფუძი ვულკანია. მოსახლეობის მიხედვით იაპონიას მსოფლიოში მეათე ადგილი უკავია. აქ 127 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს. დიდი ტოკიო, რომლის შემადგენლობაში შედის ასევე ქვეყნის დე ფაქტო დედაქაალაქი ტოკიო და მის ირგვლივ მდებარე რამდენიმე პრეფექტურა, სადაც 30 მილიონზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს, დედამიწის უდიდესი ქალაქია.

                                                                   

გერბი

არქეოლოგიური გამოკვლევების საფუძველზე დადგენილია, რომ ადამიანი იაპონიის კუნძულებზე ჯერ კიდევ ზემო პალეოლითის პერიოდში სახლობდა. იაპონია პირველად მოხსენიებულია ჩ. წ. I საუკუნით დათარიღებულ ჩინურ ტექსტში. იაპონიის ისტორია ხასიათდება თვითიზოლაციის ხანგრძლივი პერიოდით, რომელმაც შეცვალა უცხო ქვეყნების მიერ იაპონიაზე ძლიერი გავლენის პერიოდი. იაპონიის კონსტიტუციამ, რომელიც მიღებული იქნა 1947 წელს, გამოაცხადა, რომ იაპონია იქნებოდა უნიტარული კონსტიტუციური მონარქია იმპერატორითა და არჩევითი პარლამენტით.

                                                                            

იაპონიის პრემიერ მინისტრისა და მინისრთა კაბინეტის ბეჭედი

მსოფლიოს ერთ-ერთ წამყვან ეკონომიკურ ძალას იაპონიას მსოფლიოში სიდიდით მეორე ეკონომიკა აქვს მთლიანი შიდა პროდუქტის მიხედვით და მესამე — მსყიდველობითი უნარის პარიტეტის მიხედვით. გარდა ამისა, იაპონია არის ერთადერთი აზიური ქვეყანა დიდ შვიდეულში და გაეროს უშიშროების საბჭოს არამუდმივი წევრი. მიუხედავად იმისა, რომ იაპონიამ ოფიციალურად უარყო ომის წარმოების შესაძლებლობა, მას გააჩნია ძლიერი და თანამედროვე ჯარი, რომელიც გამოიყენება თავდაცვისა და სამშვიდობო ოპერაციებისათვის. ამომავალი მზის ქვეყანა არის განვითარებული სახელმწიფო ცხოვრების მაღალი სტანდარტით. იაპონელების სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა მსოფლიოში ყველაზე გრძელია.

იხ. ვოდეო

ქვეყნის ქართული სახელწოდება „იაპონია“ არის ეგზონიმი, რომელიც ქართულში რუსული ენის გავლენითაა დამკვიდრებული (თვითონ რუსული სიტყვა Япония გერმანული ენიდან მომდინარეობს - გერმ. Japan), თუმცა ვოკალურად უფრო ფრანგულ Japon-ს ჰგავს.

იაპონელები საკუთარ ქვეყანას „ნიპონ“–ს ან „ნიჰონ“–ს უწოდებენ. ორივე ვარიანტი იწერება კანძის მეშვეობით — 日本. პირველი ვარიანტი ქვეყნის სახელწოდების ოფიციალური ფორმაა, სახელწოდება „ნიჰონ“ უფრო სახალხო ტერმინია. თვითონ იაპონელები საკუთარ თავს ნიჰონძინ–ს (იაპონ. 日本人^?) უწოდებენ, ხოლო ენას — ნიჰონგო–ს (იაპონ. 日本語^?). სახელმწიფოს ოფიციალური სახელია „ნიჰონ კოკუ“ ან „ნიპონ კოკუ“ (იაპონ. 日本国^?).

„ნიჰონ“ პირდაპირი თარგმანით ნიშნავს „მზის სამშობლოს“, ასევე ხშირად თარგმნიან, როგორც „ამომავალი მზის ქვეყანას“. ასე იხსენიებენ იაპონიას ჩინელები იაპონიის იმპერატორისა და ჩინური დინასტია სუისთან მიმოწერაში, რადგანაც იაპონია ჩინეთის აღმოსავლეთით მდებარეობს. მანამ, სანამ იაპონელებმა საკუთარ ქვეყანას „ნიჰონ“ უწოდეს, გავრცელებული იყო სახელწოდებები ვა (იაპონ. 倭^?) ან ვაგოკუ (იაპონ. 倭国^?).

                                                          

იმპერატოს აკიჰიტო და დედოფალი მიტიკო

იაპონია კონსტიტუციური მონარქიის სახელმწიფოა, რომელშიც იმპერატორის ძალაუფლება ძალზედ შეზღუდულია. იაპონიის კონსტიტუციის თანახმად იმპერატორი არის "ქვეყნისა და ერის ერთიანობის სიმბოლო". ძალაუფლებას სახელმწიფოში ფლობს პრემიერ-მინისტრი და პარლამენტი, ხოლო სუვერენიტეტს — იაპონელი ერი. იმპერატორი ეფექტურად მოქმედებს, როგორც სახელმწიფოს მეთაური დიპლომატიური საკითხების დროს.

იაპონიის საკონონმდებლო ორგანოა ორპალატიანი პარლამენტი. პარლამენტი შედგება წარმომადგენელთა პალატისგან და მრჩეველთა საბჭოსგან. წარმომადგენელთა პალატაში მსახურობს 480 დეპუტატი, ახლად არჩეული ყოველ ოთხ წელიწადში, ხოლო მრჩეველთა საბჭო შედგება 242 ადამიანისგან, რომლის წევრები ექვსი წლის ვადით ირჩევიან. ხმის მიცემაში და პარლამენტის არჩევაში მონაწილეობის მიღება შეუძლია 20 წელზე უფროს ნებისმიერ ადამიანს.

იხ. ვიდეო

იაპონიის პრემიერ-მინისტრი არის ასევე მთავრობის ხელმძღვანელი. თანამდებობაზე დანიშვნა ხორციელდება იაპონიის იმპერატორის მიერ პარლამენტის მიერ პიროვნების დამტკიცების შემდეგ. იაპონიის პრემიერ-მინისტრი დღევანდელ დღეს არის ნაოტო კანი, რომელიც ამ პოსტზე 2010 წლის 2 ივნისს აირჩა და გახდა იაპონიის 94–ე პრემიერ-მინისტრი. მიუხედავად იმისა, რომ ფორმალურად პრემიერ-მინისტრს იმპერატორი ნიშნავს, კონსტიტუციის თანახმად იმპერატორმა უნდა დაამტკიცოს ნებისმიერი პიროვნება, რომელსაც პარლამენტი წარადგენს.

იაპონიის საკანონმდებლო სისტემა განვითარდა ედოს პერიოდის დროს ტექსტ კუძიკატა ოსადამეგაკის მეშვეობით. XIX საუკუნეში იაპონიის კანონმდებლობამ განიცადა ევროპული კანონების ზეგავლენა. 1896 წელს იაპონიის მთავრობამ შექმნა ახალი სამოქალაქო კოდექსი გერმანული „Bürgerliches Gesetzbuch“-ის ბაზაზე. II მსოფლიო ომის შემდგომი პერიოდის შესწორებებით თანამედროვე იაპონია სწორედ ამ კოდექსს იყენებს. იაპონიის სასამართლო სისტემა დაფუძნებულია ოთხ სასამართლო კიბეზე — უმაღლესსა და სამ უფრო დაბალ სასამართლოზე.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

             Starship development history 

                         Interplanetary Spaceship design concept, 2016 (with nine Raptor engines)

The SpaceX Starship system is a fully-reusable, two-stage-to-orbit, super heavy-lift launch vehicle^[2] under development by SpaceX since 2012, as a self-funded private spaceflight project.It is designed to be a long-duration cargo and, eventually, passenger-carrying spacecraft.

While the Starship program had only a small development team during the early years, and a larger development and build team since late 2018, SpaceX CEO Elon Musk made Starship the top SpaceX development priority following the first human spaceflight launch of Crew Dragon in May 2020, except for anything related to reduction of crew return risk.

იხ. ვიდეო

                                                            Starship SN11

SN11 was moved to Suborbital Pad B on 8 March 2021 to begin its testing campaign. On 12 March 2021, SN11 successfully underwent a cryogenic proof test also including testing of the RCS (Reaction Control System). On 15 March 2021, SN11 attempted a static fire test. However, just immediately after ignition of the Raptor engines, the test was aborted. Another static fire attempt is currently scheduled no earlier than 22 March 2021 with a possible flight test to follow on 24 March 2021.

იხ. ვიდეო

მაშ ასე სრარშიფ SN 15 წარმატებული გამოცდა შეგვიძლია ვთქვათ რომ ეტაპობრივად და გეგემაზომიერად მიმდინარეობს  წინსვლა მსოლფიოში ყევლაზე დიდი რაკეტის შექმნისკენ რომელიც ილონ მასქის კომპანია ახორცილებს

 იხ.ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

             ვარსკლავებისკენ (კინო ფილმი)

                                                      

ამერიკული ფანასტიკური ჟანრის ფილმი რეჟისორ ჯეიმს ლი ჯონსი. პრეილერე შედგა 2019წ-ს 76-ევენეციის კინოფესტივალზე. გამოდის ფართო გაქირავებაში აშშ-ში 2019წ-ის 20 სექტემბრიდან. მთავარ როლებში ბრეტ პიტი და ტომილი ჯონსი, ფილმის ხანგრძლივობა 124წთ. ბიუჯეტი - $80 - 100მლნ. 

სიუჟეტი - უახლოეს მომავალში. მაიორი როი მაკბრაიდი (ბრედ პიტი) არის ასტრონავტი, რომელსაც NASA– ში დიდი გამოცდილება აქვს, ის ცნობილია თავისი ემოციების მთლიანად გაკონტროლების უნარით: მაკბრაიდის პულსი არასოდეს აღემატება წუთში 80 დარტყმას. ამ დროს დედამიწასა და მზის სისტემის სხვა პლანეტებს საფრთხე ემუქრებათ - პრესაში მაღალი ენერგიის, სავარაუდოდ, ანტიმატერიის უცნაური გამონაბოლქვი, რომელსაც "იმპულსს" უწოდებენ. განდევნა ანადგურებს ანტენის განლაგებას დედამიწის ზედაპირზე, მაგრამ ამავდროულად მიაღწევს ატმოსფეროს ზედა საზღვრებს, ანტენა უცხოპლანეტელი სიცოცხლის მოსაძებნად, რაც მაკბრაიდის სიკვდილს იწვევს.

NASA- ს და აშშ-ს კოსმოსური ძალების (Space Command - SpaceCom) ამ საიდუმლოებით მოცული საქმიანობა აკავშირებს მაკბრაიდის მამასთან კლიფორდთან, რომელიც სავარაუდოდ გარდაცვლილი იყო 16 წლის წინ, მზის სისტემის პირას მიმავალ კვლევით მისიაში. ამასთან, გამოდის, რომ კლიფორდ მაკბრაიდი არ მომკვდარა: მისი მისია - პროექტი ლიმა - ღრმად იყო კლასიფიცირებული. საგანგაშო იქნა მიღებული პროექტის გემიდან და მალევე დაიწყო იმპულსის აფეთქებები. ცდილობს გაუმკლავდეს კატაკლიზმების ბუნებას, მაკბრაიდი უნდა წავიდეს მთვარეზე, შემდეგ მარსზე. მისი პარტნიორია მოხუცი ასტრონავტი, მამის ყოფილი პოლკოვნიკის კოლეგა. მაგრამ მთვარეზე მოგზაურობის დროს (ჩამოსვლის კოსმოსურიდან სამხედრო ბაზამდე - მარსზე გამგზავრების ადგილი), უცნობი მეკობრეები თავს ესხმიან მაკბრაიდის რაზმს, რომელიც მძევლებს აიყვანს. შემდეგ პრუიტს ინფარქტი აქვს და გადაუდებელი ოპერაციისთვის მთვარეზე რჩება. განშორებისთანავე, პრუიტი აძლევს მაკბრაიდს საიდუმლო ვიდეო ფაილს; მოგვიანებით კადრების გადახედვის შემდეგ, როი ხვდება, რომ ნასას ოფიციალური პირები იმპულსს ადანაშაულებენ მამამისზე. შემდეგ, მარსზე ფრენის დროს, ცეფეუსის კოსმოსურ ხომალდზე არის შეხვედრა სამეცნიერო კოსმოსურ ხომალდთან, რომელმაც გაგზავნა გასაჭირის სიგნალი; გემზე ვიზიტის დროს კვდება ცეფეუსის კაპიტანი (მოკლა ექსპერიმენტულმა მაიმუნმა). როს მაკბრაიდი მარსზე ჩამოსვლისთანავე აფიქსირებს მამისთვის რამდენიმე აუდიო შეტყობინებას, რომლებიც ღრმა კოსმოსში იგზავნება. ბაზას აკონტროლებს სამხედროები და როის მისია საიდუმლოებით არის მოცული. მაგრამ შემდეგ გმირს მოულოდნელად აჩერებენ სამსახურში და, ფაქტობრივად, დააპატიმრეს. დოქტორი ჰელენ ლანტოსისგან როი გაიგებს, რომ ცეფეუსი ემზადება ბორტზე ბირთვული ბომბით ნეპტუნში გასაფრენად - პროექტი ლიმასა და მისი მამის მოსაძებნად და განადგურებისთვის. დოქტორ ლანტოსისთვის ის, რაც ხდება, ასევე პიროვნულია: მისი მშობლები ერთ დროს ექიმი კლიფორდ მაკბრაიდის ეკიპაჟის ნაწილი იყვნენ და მისიის დროს გმირის მამამ მოკლა. Lantos ეხმარება როის გაქცევაში და მოხვდეს რაკეტაში. როი მიფრინავს ცეფეიში და კლავს გემის რეგულარულ ეკიპაჟს (ნაწილობრივ მაიორის ბრალით). შედეგად, როი მარტო ნეპტუნში მიფრინავს - დაახლოებით 79 დღე.

იხ. ვიდეო იხ. ბმულზე

ნეპტუნს მიაღწია, მაკბრიდ უმცროსი პოულობს Project Lima- ს გემს და ჩადის, მაგრამ კარგავს სატრანსპორტო მოდულს. ის ადგენს ბირთვულ მუხტს გემის რეაქტორთან, იმპულსის წყაროსთან. შემდეგ როი პოულობს თავის მოხუც მამას. დაღლილი და ავადმყოფი კლიფორდ მაკბრაიდი შვილს ეუბნება, რომ ეკიპაჟის ნაწილი აჯანყდა; მისი ჩახშობის დროს "ლიმას" ყველა წევრი მოკლეს - აჯანყებულებიც და უდანაშაულოებიც. მაგრამ რეაქტორი დაზიანდა, რაც საბოლოოდ გახდა იმპულსის მიზეზი. მთელი ამ წლების განმავლობაში, კლიფორდი გემზე მარტო ცხოვრობდა, ხოლო ერთდროულად ატარებდა კოსმოსურ ძიებას უცხოპლანეტელების ცხოვრების ძიებაში. მან დააგროვა უზარმაზარი ინფორმაცია, მაგრამ სამწუხარო შედეგით: როგორც ჩანს, ხალხი ერთადერთი ინტელექტუალური სიცოცხლეა, თუ არა სამყაროში, თუნდაც, ირმის ნახტომის გალაქტიკაში. კლიფორდ მაკბრაიდი თავს იკლავს ლიმადან ცეფეუსში გადასვლისას. როი, თან წაიყვანა მამის მოღვაწეობის ჩანაწერები, მიდის მის გემთან და უკან გადის. თითქმის 3 თვის შემდეგ, იგი დაეშვა დედამიწაზე. ფილმის ეპილოგში მთავრდება გმირის მონოლოგი მის ცხოვრებაზე, ფონზე როის საავადმყოფოში მკურნალობის კადრებია. ფინალი - როი კაფეშია და ელოდება მეუღლესთან, ევასთან შეხვედრას, რომელთანაც ურთიერთობა პრაქტიკულად გაუქმდა მისი მუშაობის გამო.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 კავიტაცია                                 

წნევის ხრახნის კავიტაციური კვალი

(ლათ. cavita-დან — სიცარიელე) — თხევადი მასის დინებაში ორთქლის წარმოშობისა და ჰაერის ბუშტების შემდგომი კონდენსაციის პროცესი, რომელსაც თან სდევს ხმაური და ჰიდრავლიკური დარტყმები. სითხეში კავიტაციური ბუშტების, ან კავერნების წარმოქმნა, თვითონ ამ თხევადი მასის ორთქლისგანვე. კავიტაცია წარმოიქმნება სითხეში ადგილობრივად წნევის დაცემის შედეგად, რომელიც ხდება ან მისი სიჩქარის გაზრდით (ჰიდროდინამიკური კავიტაცია), ან დიდი ინტენსივობის აკუსტიკური ტალღის გავლის დროს. ასევე არსებობენ ამ ეფექტის წარმოქმნის სხვა მიზეზებიც. დინებასთან ერთად მაღალი წნევის არეალში ან შეკუმშვის ნახევარპერიოდის დროს, კავიტაციური ბუშტი სკდება, რის დროსაც დარტყმით ძალას გამოსცემს.

იხ. ვიდეო

რამდნადაც, რაც სითხის ცვალებადი ადგილობრივი წნევის ზემოქმედებით, ბუშტუკები შეიძლება მკვეთრად შეიკუმშოს და გაფართოვდეს, ბუშტუკების შიგნით გაზის ტემპერატურა ფართოდ იცვლება და შეიძლება მიაღწიოს რამდენიმე ასეულ გრადუს ცელსიუსს. დადგენილია, რომ ბუშტუკების შიგნით ტემპერატურამ შეიძლება მიაღწიოს 1500 ° C- ს . გასათვალისწინებელია ისიც, რომ სითხეში გახსნილი გაზები პროცენტულად მეტ ჟანგბადს შეიცავს, ვიდრე ჰაერში და, ამრიგად, კავიტაციის დროს ბუშტუკებში გაზები ქიმიურად უფრო აგრესიულია, ვიდრე ატმოსფერული ჰაერი - შედეგად ისინი იწვევენ დაჟანგვას (რეაქციას) ინერტული მასალების.

აკუსტიკური კავიტაცია გამოიყენება ესთეტიკურ მედიცინაში.

იხ. ვიდეო

მედიცინაში გამოყენება

მედიცინაში გამოიყენება მიმართულების ექოსკოპიით გამოწვეული კავიტაცია. კავიტაცია მნიშვნელოვან როლს ასრულებს უროლოგიაში შოკის ტალღის ლითოტრიფსიის საშუალებით თირკმელებში და შარდსაწვეთში ქვების გამანადგურებლად. ლითოტრიპტერი არის მოწყობილობა, რომელიც განკუთვნილია შარდსასქესო გზებში ღია ქირურგიული ჩარევის გარეშე. ამჟამად, კვლევამ აჩვენა, რომ კავიტაცია ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას მაკრომოლეკულების ბიოლოგიურ უჯრედებში გადასაადგილებლად (სონოპორაცია). თხევადი გარემოში ულტრაბგერითი გადასვლის შედეგად შექმნილი კავიტაცია გამოიყენება მკვრივი ორგანოების უსისხლო ქსოვილის ამოკვეთაზე ქირურგიული ინსტრუმენტების მუშაობისას (იხ. CUSA). კავიტაცია ასევე გამოიყენება სტომატოლოგიაში კბილების ულტრაბგერითი გაწმენდისთვის, ქარისა და პიგმენტური დაფის გასანადგურებლად ("მწეველის დაფა"), ასევე არაინექციური ლიპოსაქციის კოსმეტოლოგიაში (ცელულიტით მკურნალობა და ლოკალიზებული ცხიმოვანი დეპოზიტების შემცირება).

Ares V

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                  არეს -5

ლოგიტიპი ,, არეისი''

ინგლ. Ares V - Cargo Launch Vehicle, CaLV), პროექტი ამერიკული რაკეტა-მატარებლების ზემძიმე კლასის. შეიმუშავა ნასამ 20005წ-ს პროგრამის ფარგებლში Constellation.

მიზნად ისახავდა დედამიწის გარშემო ორბიტაზე მძიმე ტვირთის ატანას და ორიონის დაკომპლექტებული სამეცნიერო კოსმოსური ხომალდის გაშვების უზრუნველყოფას მთვარისკენ ფრენის გზაზე. Ares-5 უნდა გახდეს ეფექტური სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის ნაწილი, რომელსაც NASA ავითარებს Constellation პროგრამის ფარგლებში (ეს არის ამერიკული პილოტირებული ასტრონავტიკის განვითარების პროგრამა შატლების შემდეგ, რომელიც აშშ-ს ინიციატივით დაიწყო პრეზიდენტი ჯორჯ ბუში, ხედვა აშშ – ს კოსმოსური კვლევის შესახებ) 2004 წლის იანვრიდან); ეს გამშვები მანქანა უნდა ყოფილიყო მთავარი მანქანა ორბიტაზე მძიმე ტვირთის გადასაზიდად. Ares-5– ის დახმარებით, კოსმოსში დიდი ზომის სტრუქტურები შეიქმნება მთვარეზე მუდმივი ბაზის მშენებლობისთვის, აგრეთვე მასალები, პროდუქტები, წყალი და სხვა ტვირთები, რომლებიც აუცილებელია ადამიანის საქმიანობაში.

იხ. ვიდეო

პროქეტის დასრულება

პრეზიდენტ ბარაკ ობამას ინიციატივით, შეერთებულმა შტატებმა 2010 წლის თებერვალში უარი თქვა Constellation პროგრამაზე და კოსმოსური ხომალდის Orion- სა და Ares-5 რაკეტა- მატარებლის განვითარებაზე.