ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               წიწმატი

(ლათ. Lepidium sativum) — ერთწლოვანი მცენარე კომბოსტოსებრთა ოჯახისა. ღერო 30-60 სმ-მდე იზრდება, ძლიერ დატოტვილია. ქვედა ფოთლები ყუნწიანია, ფრთისებრ განკვეთილი ან მთლიანი, ზედა — მჯდომარე მთლიანი. ყვავილი თეთრია, მრავალრიცხოვანი. ნაყოფი პატარა ჭოტაკია. წიწმატი ადრეულა, სიცივეგამძლე მცენარეა. სამშობლოდ მიჩნეულია ირანი.

ველურად გვხვდება აზიასა და აფრიკაში, იზრდება საქართველოშიც. ფოთოლი შეიცავს მინერალურ მარილებს, C ვიტამინს, კაროტინს, იოდსა და რკინას. იყენებენ კულინარიაში. გურიაში უწოდებენ წიწმარიტს, სამეგრელოში წიწმარტეს

იხ. ვიდეო

ქიმ. შეადგენლობა - ახალ ფოთლები მდიდარია კალიუმი, ფოსფორი, იოდი, რკინა, მაგნიუმი, გოგირდი, სპილენძი და სხვ. ასევე შეიცავს ასკორბინის მჟავას (იგივე ცე ვიტამინს) ვატამინების ბ ჯგუფებს, კაროტინს, ტიამინს, რუტინს, რიბოფლავონიებს, მდოგვის ეთერულ ზეთს, გლიკოზიდის პროსპოლინი რ-იც მას ძლევს სპეციფიკურ სუნს და გემოს. ფესვები შეიცავს მწარე ნივთიერებას ლოპედინს. თესლი შეიცავს 50-60% ნახევრადგამშრალ ცხიმოვან ზეთს.

სამედიცინო დანიშნულებით წიწმატს ჯერ კიდევ ძველ ეგვიპტეში იყენებდნენ ასევე საბერძნეთში და რომში. ახალი ფოთლებს აქვს სასიმუვნო შეგრძნების გემო, მწარე და მკაფიო, რ-იც ხან ძირტკბილას გვაგონებს ხან ბოლოკს. გამოიყენება მხოლოდ ნედლად და ახალ დაკრეფილად ამატებენ სალათებს, ხორცს, თევზს, ონლეტებს პადლივკებს და სუფებს.

წიწმატი აუმჯობესებს კუჭნაწლავთა მუშაობას, ძილს აგვარებს, გემოს აღაგზნებს, აქვს ანტიმიკრობული და შარდმდენი მოქედება, წევს წნევას დაბლა, უცვლელია სასუნთქი ზგების დაავადებების დროს.

ახალი წვენი ბალახიდან გამოწურული, დალიოთ ხველის დროს. ასკორბინის მჟავის შემცველობის გამო, მას აქვს ანტიმკრორბული მოქმედება. საჰაერო ნაწილი და ფესვები, რომლებიც შეიცავს მწარე ნივთიერებას ლეპიდინს, იყენებდნენ სიცხისთვის; ფოთლებიდან წვენს იყენებდნენ ანემიისთვის, დაქუცმაცებული თესლიდან ფხვნილს - მდოგვის თაბაშირების ნაცვლად. გამხმარი დაქუცმაცებული თესლისა და მწვანილისგან მიღებულ მალამოს იყენებდნენ ხალხურ მედიცინაში ალერგიის, მუნის და ჭრილობების სამკურნალო საშუალებად.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              SpaceX Crew-2

მეორე საექსპლუტაციო ფრენა შეცვლა ეკიპაჟის საერთაშორისო კოსმოსური სადგურზე მრავალჯერადი გამოყენების Crew Dragon კომპანია SpaceX ნასას კომერციული ეკიპაჟების პროგრამის ფარგლებში.

გაშვებადაგეგმილია 2021წ-ის 22 აპრილს.

საერთაშორისო სადგურზე ხანგრძლივი ექსპრდიცია 65 და 66.

იხ. ვიდეო

The SpaceX Crew-2 is scheduled to arrive at the ISS on 24 April 2021, well ahead of the launch and docking of the Nauka module launching on a Proton-M rocket on 15 July 2021 that will carry a portion of the European Robotic Arm (the other portion arrived aboard the STS-132 Space Shuttle mission on 16 May 2010, and is attached to the Rassvet module).

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             პლოტინე

პლოტინიუსი

(ბერძ. Πλωτῖνος) (დ. 204/205 — გ. 270) — ანტიკური მსოფლიოს ერთ–ერთი დიდი ფილოსოფოსი, ნეოპლატონიკოსი, ნეოპლატონიზმის უმნიშვნელოვანესი წარმომადგენელი. მისი თეორიის სისტემაში სამი ცნება გამოიყოფა: ერთადერთი, ინტელექტი და სული. მისი მასწავლებელი ამონიუს საკასი იყო. იგი პლატონური ტრადიციის მიმდევარია. მე-19 საუკუნეში ისტორიკოსებმა მოიგონეს ტერმინი ნეოპლატონიზმი და დაუკავშირეს იგი პლოტინუსსა და მის ფილოსოფიას, რომელსაც გვიან ანტიკურ ხანაში უზარმაზარი გავლენა ჰქონდა. პლოტინუსის ბიოგრაფია, ძირითადად, პორფირიუსის წინასიტყვაობიდან არის ცნობილი, რომელიც მან პლოტინუსის ენეადებს დაურთო. მისი მეტაფიზიკური ნაწერები საუკუნეების განმავლობაში ახდენდა გავლენას პაგანისტებზე, ქრისტიანებზე, ებრაელებზე, ისლამისტ და გნოსტიკ მეტაფიზიკოსებსა და მისტიკოსებზე

პლოტინე ფილოსოფიიის ცენტრში სამი ძირითადი დილაეტიკა ძირითადი ინტოლოგიური სუბტანცია - მთლიანი გონება და სული.  პლოტინე პირველად იძლევა ამ ტრიადის მკაფიო სისტემურ ანალიზს, ფრაგმეტულად ასახული პლოტინეს მიერ. ყველაზე ორიგინალურია Plotinus- ის სწავლება ერთის შესახებ, როგორც ტრანსცენდენტული დასაწყისი, რომელიც აღემატება ყველაფერს, რაც არსებობს და აზროვნებადია და წინ უსწრებს მას.

ყოველი რამ, როგორც ასეთი, უპირველეს ყოვლისა, განსხვავდება ყველაფრისგან, როგორც ერთგვარი უნიკალური "ერთი". მაშასადამე, ერთი, განუყოფლად თანდაყოლილი ყველაფრისა, რაც არის, არის ასევე ყველაფერი, რაც მიიღება განუყოფელ სიმრავლეში და ყველაფერი, რაც მიიღება აბსოლუტურ სინგულარობაში. ამრიგად, ერთიდან ყველაფერი "იღვრება", "იზრდება" ამ პოზიციის ბუნებით, მშობლის დაკარგვის გარეშე და მისი შეგნებული ნების გამოვლენის გარეშე

იხ. ვიდეო

დაიბადა ლიკოპოლისში, ქვემო ეგვიპტეში. ადრეული წლები გაატარა ალექსანდრიაში, თავის დროზე მეცნიერებისა და კულტურის ერთ-ერთ უმსხვილეს ცენტრში. 231/232-242 წლებში სწავლობდა ფილოსოფოს ამონიუს საკასთან (რომლის მოსწავლე ასევე იყო ორიგენიც, ქრისტიანული ეკლესიის ერთ–ერთი მასწავლებელი). 242 წელს, რათა გაცნობოდა ირანულ და ინდურ ფილოსოფიას, იმპერატორ გორდიანე III-ს ირანულ ლაშქრობაში გაჰყვა. 243/244 წელს დაბრუნდა რომში, სადაც დააარსა საკუთარი სკოლა და დაიწყო მასწავლებლობა. აქ შეიკრა მისი მიმდევრების წრე, რომელიც საზოგადოების სხვადასხვა ფენასა და ნაციონალობას აერთიანებდა. 265 წელს იმპერატორ გალიენის მფარველობის ქვეშ, წარუმატებელი აღმოჩნდა მცდელობა განეხორციელებინა პლატონის სახელმწიფოს იდეა — დაეარსებინა ფოლოსოფოსების ქალაქი, პლატონოპოლისი, რომელიც რელიგიური აზროვნების ცენტრი იქნებოდა. 259/260 წელს, უკვე ხანდაზმულობაში დაიწყო თავისი სწავლებებისთვის წერილობითი ფორმის მიცემა. პლოტინუსის ფრაგმენტულ ჩანაწერებს პორფირიუსმა გაუკეთა რედაქტირება, თავი მოუყარა და გამოსცა. პორფირიუსმა ისინი ექვს ნაწილად დაყო, თითოეული დანაყოფი — ათ ნაწილად (აქედან მოდის მოდის პლოტინუსის 54 ტრაქტატის სახელწოდებაც — ენეადები, αἱ Ἐννεάδες, ათიანები).

  

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                    ატმოსფერული წნევა 

მე -17 საუკუნის ექსპერიმენტი ოტო ფონ გერიკეს მიერ. მან ღრმად ამოტუმბა ჰაერი ორ ერთმანეთზე დაწყობილ ლითონის ნახევარსფეროს შორის. ატმოსფეროს წნეხი ისე ძლიერად დააჭირა ნახევარსფეროები ერთმანეთს, რომ რვა წყვილი ცხენმა ვერ გაანადგურა ისინი.

 ჰიდროსტატიკური წნევა, რომელსაც ყოველი საგანი განიცდის ატმოსფეროსაგან. ატმოსფერული წნევა ყოველ წერტილში დამოკიდებულია ჰაერის სვეტის წონაზე, რომლის სიმაღლე ატმოსფეროს საზღვრამდე ვრცელდება.

ატმოსფერულ წნევას ზომავენ ბარომეტრით, გამოსახავენ მილიბარებით (მბ), ნიუტონებით მ²–ზე (ნ/მ²–ზე) ან ვერცხლისწყლის სვეტის სიმაღლით (მმ ვწყ. სვ.) სიმძიმის ძალის აჩქარების ნორმალური სიდიდისა (ზღვის დონეზე 45º განედზე) და 0 °C დროს. ატმოსფერული წნევა გარკვეული კანონით იკლებს სიმაღლესთან ერთად. 5 კმ სიმაღლეზე იგი ზღვის დონეზე არსებული წნევის დაახლოებით ნახევარია. ჰორიზონტალური მიმართულებით ატმოსფერული წნევა ცვალებადია და არათანაბრად ნაწილდება.

ატმოსფეროს ნორმალურ წნევად მიღებულია 760 მმ ვწყ. სვ. = 1013,25 მბ = 101325 ნ/მ²

^{იხ. ვიდეო}

დედამიწს ზედაპირზე ატმოსფერული წნევა დროდადრო იცვლება. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მაინდის განსაზღვირისათვის არა პერიადული ცვლილებები ატმოსფერული წნევის დროს, რ-იც უკავშირდება ნელა მოძრავი მაღალი წნევის (ანტიციკლონიები) და შედარებით სწრაფად მოძრავი უზარმაზარი დაბლობების (ციკლონები) განვითარებას და განადგურებას, რ-შიც შემცირებული წნევა ჭარბობს. აღინიშნა ატმოსფერული წნევის რყევები ზღვის დონეზე 641 - 816 მმ Hg დიაპაზონში. ხელოვნება. (ტორნადოს ცენტრალურ ნაწილში წნევა ეცემა და შეიძლება მიაღწიოს 560 მმ Hg).

ატმოასფერული წნევა ძალიან ცვალებადი ,ეტეროლოგიური ელემენტია. ვიანიდან ეს გამომდინარეობს ჰაერის შესაბამის სვეტის სიმაღლეზე, მის სიმკვრივეზე, სიმძიმის აჩქარებაზე, რ-იც იცვლება ადგილის გრძედისა და აძვის დონიდან სიმაღლის მიხედვით.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             სკაფანდრი

აპოლოს კოსმოსური სკაფანდრი, რომელსაც ასტრონავტი ბაზ ოლდრინი ატარებდა აპოლო-11 მისიის დროს

( ბერძნ.. σκάφος — ნავი, გემი+ ανδρός —   ανήρ — ადამიაანი, სიყვასიტყვით— «მეზღვაური») — სპეციალური აღჭურვილობა, რომლის დანიშნულება არის ადამიანის მიერ  გამოყენება (ან ცხპოველის) გარემოდან.

აღჭურვილოსბი ნაწილები ქმნიან გარს, რომელის გარემოს კომპონენტებს (სითხეები გაზები, გამოსხივება) შეუვალია. კოსტუმის ძირითადად კლასიფიცირდება წყალქვეშაქ, საავიაციო და კოსმოსური.

იხ. ვიდეო

კოსმოსური ტრასები საშიშია მრავალი სხვადასხვა მიზეზის გამო. ღრმა ვაკუუმი, ექსტრემალური ტემპერატურა მინუს 150 ° C- დან პლუს 150 ° C- მდე, მზის გამოსხივება, სივრცის ნარჩენებთან ან მიკრომეტეორიტებთან შეჯახების ალბათობა. ღია სივრცეში ასტრონავტი დაცულია კოსმოსური კოსტუმით. პოტენციური საფრთხე არის კოსმოსური ხომალდის დაკარგვის ან დაუშვებელი დაშორების შესაძლებლობა, რომელიც საფრთხეს უქმნის სუნთქვის ნარევის მიწოდების ამოწურვის გამო. ასევე სახიფათოა კოსმოსური კოსტიუმების შესაძლო დაზიანება ან პუნქცია, რომლის დეპრესირება ემუქრება დეკომპრესიით და სწრაფი სიკვდილით, თუ ასტრონავტებს არ ექნებათ დრო კოსმოსურ ხომალდში დაბრუნებისთვის. საჩივრის დაზიანების ინციდენტი მოხდა Atlantis STS-37- ის ფრენის დროს, როდესაც პატარა ჯოხმა ერთ-ერთი ასტრონავტის ხელთათმანი გაარღვია. საბედნიეროდ დამთხვევით, არანაირი დეპრესირება არ მომხდარა, ვინაიდან ჯოხი მოხდა და დაბლოკა წარმოქმნილი ხვრელი. პუნქცია არც კი შეუმჩნევიათ მანამ, სანამ ასტრონავტები არ დაბრუნდნენ ხომალდში და კოსტიუმების შემოწმება დაიწყეს.

კოსმოსური სკაფანდრების გამოყენება ხდება საერთაშორისო კოსმოსური სადგურზე მუშაობის დროს

მნიშვნელოვანია, რომ პირველი საკმაოდ საშიში ინციდენტი მოხდა ასტრონავტის პირველი კოსმოსური გასეირნების დროს, 1965 წელს ღია სივრცეში. პირველი გასვლის პროგრამის დასრულების შემდეგ, ალექსეი არხიპოვიჩ ლეონოვმა გემში დაბრუნების სირთულეები განიცადა, რადგან მან გაუშვა ხელი ხელსაყრელი, ნულოვან მიზიდულობაში მას არ შეეძლო ლუქით შესვლა ვოსხოდის ხომალდის საჰაერო დაბლოკვით. ეს იმის გამო მოხდა, რომ ლეონოვის კოსმოსური კოსტუმი რბილი ტიპის იყო. მისი კოსტუმი ადიდებულმა იყო. ასევე, ბერკუტის კოსმოსური კოსტუმის სახსრებს არასაკმარისი მობილურობა ჰქონდა, რაც პირდაპირ დამოკიდებულია კოსმოსურ კოსტუმში ზეწოლის დონეზე. რამდენჯერმე სცადა საჰაერო დაბლოკვისკენ ფეხით წინ შესვლისას, კოსმონავტმა გადაწყვიტა პირველი მასში შესვლა, რაც მკაცრად აკრძალული იყო ინსტრუქციით. წნევის მარეგულირებლის შემობრუნებით, ასტრონავტმა შეამცირა კოსტიუმში ზედმეტი წნევის დონე 0.4 ატმოსფეროდან 0.27 ატმოსფერომდე, რამაც მას საშუალება მისცა დაბრუნებულიყო საჰაერო დაბლოკვაში. წნევის შემცირების შესაძლებლობა გათვალისწინებული იყო კოსმოსური კოსტუმის დიზაინით. პალატის შიგნით, ასტრონავტმა დიდი გაჭირვებით შემობრუნდა და მის უკან ლუქი დახურა. შემდეგ აირბლოკა გაბერილი, მასში ზეწოლა უდრიდა წნევას გემის სალონში. კოსმონავტი ლეონოვი გემში დაბრუნდა. კიდევ ერთი პოტენციურად საშიში ინციდენტი მოხდა Discovery კოსმოსური ხომალდის ასტრონავტების მეორე კოსმოსური გასეირნების დროს (ფრენა STS-121). Pierce Sellers- ის კოსმოსურ კოსტუმს სპეციალური ვინჩი გამოეყო, რაც სადგურში დაბრუნებას უწყობს ხელს და ასტრონავტს კოსმოსურ სივრცეში გაფრენას უშლის. დროულად შეამჩნიეს პრობლემა, გამყიდველებმა და მისმა პარტნიორმა შეძლეს მოწყობილობის ხელახლა მიმაგრება და გასასვლელი უსაფრთხოდ დასრულდა.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          სიყვარულის დღე

❤❤❤ქალი ვარდთან ერთად❤❤❤

დღესასწაული, რომელიც საქართველოში აღინიშნება 1994 წლიდან ყოველ 15 აპრილს. ოფიციალურად უქმე დღე არ არის, თუ არ ემთხვევა შაბათს ან კვირას. ქართული სიყვარულის დღის პირველად აღნიშვნა 1994 წელს რუსთაველის თეატრში დაგეგმილი კონცერტით დაიწყო. ამის თაობაზე გაზეთმა „კოქტეილმა“ აფიშით ამცნო თბილისის მოსახლეობას: „ქართველი ახალგაზრდობა ღირსია დღესასწაულის, რამეთუ ყველაზე ლამაზი და ერთგული სიყვარული მათ იციან. დაე, ტრადიციული სიყვარულის დღე — 15 აპრილი გამხდარიყოს, ახალგაზრდობის სულის სილამაზის მშვენიერების ზეიმი საქართველოში. ახალგაზრდული ფესტივალი ცდაა ერის მომავლის გამოღვიძების და ნურასოდეს დაგავიწყდებათ, თანატოლებო, რომ ქვეყანა, რომელშიც ახლა ჩვენ ვცხოვრობთ, მომავალში ჩვენი სამართავია.

იხ. ვიდეო  ❤❤❤

 ერთმანეთის სიყვარულით გავაძლიეროთ იგი. 1981 წლის 16 ივლისს გერგეტის სამების ტაძარში წირვა აღავლინა საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, ილია II-მ, რაც ტრადიციად იქცა. 16 ივლისს ქართველი მართლმადიდებლები იკრიბებიან და ერთად აღნიშნავენ ღვთაებრივი სიყვარულის დღეს. „უნდა გვიყვარდეს ერთმანეთი. გვიყვარდეს მოყვასი ჩვენი. გვიყვარდეს, თუ გვინდა, ვიპოვოთ ღმერთთან მისასვლელი გზა“, ბრძანა კათოლიკოს-პატრიარქმა. გერგეტობას ძალიან ბევრი ადამიანი ზეიმობს საქართველოში. ჯერ კიდევ 1990 წელს უპირობო სიყვარულის გაზიარების სურვილით შექმნა ჰაროლდ ბეკერმა საკონსულტაციო კომპანია „შინაგანი ალღო“. 2000 წელს მსოფლიოში აღიარებული არაკომერციული შპს „სიყვარულის ფონდი“ ჩამოაყალიბა. 2003 წელს ბეკერმა სიყვარულის გლობალური დღის (Global Love Day) იდეა წამოაყენა.

ახალი ყოველწლიური მოვლენა პირველად 2004 წლის 1 მაისს აღინიშნა. ღია წერილში ბეკერმა თავისი კონცეფციის შესახებ განაცხადა: „საბოლოო ჯამში, მხოლოდ ის გვჭირდება, რომ გვიყვარდეს და ვუყვარდეთ. სულ ეს არის. სიყვარულის გლობალური დღე უბრალოდ საშუალებაა იმის სათქმელად, რომ სიყვარული ჩვენია და სიცოცხლის ყოველი წუთი მისით უნდა იყოს სავსე“.

ინიციატივის გასაჯაროებიდან რამდენიმე კვირაში, 2004 წლის დასაწყისში, ფონდის ლოგო შექმნა ბრიტანელმა დიზაინერმა, ანი ზალეჟაკმა

იხ. ვიდეო ❤❤❤

მცირე ცთომილები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       მცირე ცთომილება

253 მატილდა, С-ტიპის ასტერიდი

იგივე ასტეროიდები — მზის ირგვლივ ელიფსურ ორბიტებზე მოძრავი სხეულები, რომელთა ზომები მზის სისტემის პლანეტებთან შედარებით მცირეა. მაგ. ცერერას დიამეტრია 770 კმ, პალადასი — 490 კმ, ვესტასი — 385 კმ, სხვებისა — ბევრად ნაკლები.

XX საუკუნეში აღმოჩენილია მხოლოდ 40 კმ-ზე ნაკლებ დიამეტრიანი მცირე ცთომილები. ყველა იმ მცირე ცთომილებს, რომელთა ორბიტა ზუსტადაა გამოთვლილი, საკუთარი სახელი და მუდმივი ნომერი აქვს. ასეთი ცთომილების რიცხვი 2500-ზე მეტია. მათზე ინფორმაცია ყოველწლიურად ქვეყნდება საერთაშორისო გამოცემაში „მცირე ცთომილების ეფემერიდები“.

მცირე ცთომილების ორბიტები ძირითადად მარსისა და იუპიტერის ორბიტებს შორისაა. მათ დიდი ექსცენტრისიტეტები აქვთ, ეკლიპტიკის სიბრტყისადმი საშუალო დახრილობა კი 9,54 °-ია.

მათი ზედაპირი ძირითადად დაფარულია კრატერებით, რაც მცირე ზომის ციური სხეულების დაჯახებითაა გამოწვეული.

იხ. ვიდეო

ტრმინი ასტეროიდი მომდინარეობს ბერძნ. სიტყვიდან  - ἀστεροειδής  - ,, ვარსკლავის მსგავსი'' მოიფიქრა კომპოზიტორმა ჩარლზ ბერნიმ ხოლო დაარქვა უილიამ ჰერშელმა დაფუძნებული იყო სახეწოდება იმისა გამო, რომ ვარსკლავს გავდა ტელესკოპში დაკვირვების დროს - გასხვავებით პლანეტებისგან რ-იც დაკვირვების დროს დიკებისმსგავსად გამოიყურებოდნენ. 

შედარება ზომების ასტეროიდი  ვესტას, ჯუჯა პლანეტა ცერერა და მთვარე. 20კმ რეზოლუცია პოქსელზე

მთვარაი პარამეტრი რ-თაც კლასიფიკაციას აწარმოებენ სხეულის ზომაა. ასტერიდი მიჩნეულია 30მ -ის ზემოთ ხოლო მასზე მცირე ზომის სხეული კი მეტეორიტებია.

2006წ-ს ასტრონომთა საერთაშორისო კავშირმა შეიტანა უმრავლესობა ასტეროიდები მზის სისტემის მცირე სხელები.

ასტეორიდების მთავარი სარტყეი (თეთრი) და იუპიტერის ტროას ასტეროიდები (მწვანე)

მზის სისტემაში აღმოჩენილია ასეული თასობით ასტერიდები. მცირე პლანატების მონაცემების მიხედვით 2017წ-ის 1 აპრილის მოანეცემებით აღმოჩენილია 729 626 მცირე პლანეტები, აქედან 47 034 მცირე პლანეტა აღმოჩინეს 2016 წ-დან. ბაზაში განლაგებულია 739 062 ობიექტი, საიდანაც 496 915 ზუსტად აქვს განსაზღვრული ორბიტები და მინიჭებული აქვს ნომრები. ვარაუდოებენ, რომ მზის სისტემაში არსებობს 1,1 დან 1,9 მლნ-ზე მეტი ობიექტები რ-თა სიდიდე არ აღემატება 1კმ-ს.