ნიუ-ჰორაიზონსი - New Horizons

             ნიუ-ჰორაიზონსი - New Horizons 

                                                   

«ნიუ - ჰორაიზონსი»
შემკვეთი	НАСА
მწარმოებელი	APL, SwRI
ოპერატორი	НАСА
ამოცანა	изучение системы Плутона, а также объекта пояса Койпера 2014 MU69
ფრენა	Юпитера, Плутона
გაშვება	19 января 2006 г., 19:00:00 UTC
რაკეტა-მატარებელი	«ატლას-5» 551
სასტარტო მოედანი	SLC-41, მის კანავერი
სანგარძლივობა ფრენის	ფრენა 12 წ, 11 თვე, 16 დღ
NSSDC ID	2006-001A
SCN	28928
ტეხნიკური მახასიათებელი
მასსა	478 კგ (საწვავი — 77 კგ)
Размеры	2,2×2,7×3,2 მ
ზომა	228 ვტ
წყარო   კვების	РИТЭГ
ვადა  აქტიურობის არსებობა	15—17 წ
სამიზნე აპატარურა
Alice	ულტრაისფერი სპექტრომეტრი
Ralph	მიმოხელვითი ფოტოკამერა
LORRI	ფოტოკამერა უფრო დეტალური გადაღებისთვის
SWAP	გამზომი პატამეტრების ნაწილაკების მზის ქარის
PEPSSI	სპექტრომეტრი ენერგეტიკული ნაწილაკების
REX	რადისპექტრომეტრი
VB-SDC	დეტექტორი მტვერი

 (ინგლ. New Horizons, ახალი ჰორიზონტები) — ნასა-ს კოსმოსური ხომალდი გაშვებული 2006 წლის 19 იანვარს. ხომალდის მისია იყო პლუტონის, მისი მთვარეების და კოიპერის სარტყელის შესწავლა.

                                         

                                     გზა კოსმუსირი აპარატის 1 აპრილი 2018 წ

2015 წლის 15 იანვარს ნიუ-ჰორაიზონსმა მიაღწია პლუტონის ორბიტას. 14 ივლისს მან პლუტონს ზედაპირიდან 12,600 კილომეტრის სიმაღლეზე ჩაუფრინა, რითიც ის პირველი ხომალდი გახდა რომელმაც პლუტონი გამოიკვლია

იხ. ვიდეო

2006წ-ის 19 იანვარს აპარატმა შეასრულა ფრენა იუპიტერზე (გრავიტაციული მანევრით) 2015წ-დან 2019-მდე სამეცნიერო პროგრამა დაგეგმილია კოპერის სარტყელის კვლევები. სრული პროგრამა გათვლილია 15-17 წ.

,,New Horizons'' დედამიწის მიდამო დატოვა ყველაზე სწრაფი სიჩქარით, ძრავის ჩართვის წინ ის შეადგენდა 16,26კმ.წმ გეოცენტრული სიჩქ.შეადგინა 45კმ.წმ რაც აძლევდა საშუალებას დაეტოვებინა მზის სისტემა იუიტერის გრავიტაციის  მანვრის გარეშე. თუმცა 2015წ-ს გეოცენტრული სიჩქ. შეადგინა 14,5 კმ. წმ რაც ნაკლები იყო ვიდრე ,,ვოიჯერი- 1-ის '' (,,ვოიჯერ-1'' აკრიფა დამატებიტი შიჩქ. სატურნის გრავიტაციული მანევრის შედეგად).

იხ. ვიდეო

  

ვარაუდობენ, რომ პლუტონის შემდეგ New Horizons შეხვდება სხვაობიექტებთან შესახვედრად კოიპერის სარტყელში, რ-იც უნდა შედგეს 2020წ-ს. 

2016წ-ის 25 ოქტომბერს დასრულდა სამეცნიერო ინფორმაციი გადმოცემა რ-იც მოპუვებული იყო 2015წ-ს პლუტონზე კვლევებისას.

2017წ-ის 5 დეკემბრისთვსის მდებარეობდა 6,12 მლრდ. კმ-იტ (ანუ 40 ა.ე.) დედამიწდან ნიუუ ჰორიზონტმა გადაიღო ფოტო სურათები ტრანსპლუტონის ობიექტებიდან  2012 HZ84  და  2012 HE85 დაშორებიდან 0,50 და 0,34 ა.ე. დიამეტრი სხეულის 42 და 51 კმ-ია

2017წ-ის 9 დეკემბერს გაშვება ძრავების სიჩქარის გასაზრდელად 1,51კმ.წ

2018წ-ს - ნიუ ჰორიზონტი-მა მოახდინა მორიგი გაზომვა და აღმოჩინა გაზდა გამოსხივების ულტრაისფერი სხივების მზის საწიინამღდეგო მხარეს. ეს ეფექტი შესაძლოა აიხსნას იმით, რომ მზის სისტემის გარშემო წყალბადის კედლის არსებობით.  ღრუბლის არსებობა ვარსკლავთშორისო ნივთიერებაში ნზის სისტემის საზღვართან ახლოს. ფართო დაკვირვებები მოახდინა 30წის უკან ვოიჯერებმა.

2018წ-ის 16 აგვისტოს -  ობიექტი კოიპერის სარტყელში ,,აროკოტი''  (2014 MU₆₉) (არაოფიციალური დასახელება ,,ულტიმა ტულა'') საითკენაც სადგური გაემგზავრა იყო მიღებული პირველო ფოტოსურათები 

ფოტოსურათი 2014 MU_{69   აროკოტი, გადაღებული 2019წ-ის 1 იანვარს}

2019წ-ის იანვარში - დაკვირვება  2014 OS₃₉₃   2019წ-ის მარტში - დაკვირვება  2014 PN₇₀^[en] с დაშორებული 0,1-0,2 ა.ე.
ალან სტერნის განცხადებით შესაძლოა მესამე გაფრენა ახლოს რომელიმე კოპერის სარტყელთან
დამოკიდებული აღმოჩენაზე ახლოს სადგურის.
2026წ-ლამდეა კველევების გაგრძელება პროგრამის სასნამ არ ამოიწურება იზოტოპის წყარო.

       ულტიმა ტულა (486958) 2014 MU₆₉
                                                         
                           ფოტოგრაფია 2014 MU_{69 დაშორება 137 ათას. კმ. გადაღებული 20196 წ-ის 1 იანვარს.}

(არაოფიციალური დასახელება ულტიმა ტულა) - ტრასნეპტონური ასტეროიდი კოიპერის სარტელში (იხ.ლინკი) არჩეული სამიზნე კვლავისთვის კოსმოსური აპარატის ,,ახალი ჰორიზონტის'' მიერპლუტონთან ცაფრენის შემდგომ 2015წ-ს აპარატმა მიაღწია 2019 წ-ის 1 იანვარს მიუახლოვდა დაშორებით დაახლ. 3500კმ ამ დროისთვის ყველაზე შორეული ობიექტია მზიდან, დედამიწის ზონდი მიერ მიღწეული - სიღორეზე 6,5 მლრდ. კმ 

იზ. ვიდეო

პარამეტრები კლასიკური ობიექტი კოიპერის სარტყელიდან, ორბიტალური ბრუნვის პერიოდი 293წ მისი ალბედო - 30 - 35კმ ან 25-  45კმ ანალიზმა თავდაპირვბელმა აჩვენა, რომ ასტეროიდი უნდაა იყოს ორი ობიექტი. ასტეროდი აღმოჩინა კოსმოსურიმა ტელესკოპმა ,,ხაბლმა'' .

                                  ცის სფერო

                                                   

                                                        ცის სფერო დაყოფილი ცის ეკვადორით

ნებისმიერრადიუსიანი დამხმარე წარმოსახვითი სფერო, რომელზეც აგეგმილებენ ციურ მნათობს და რომელსაც სხვადასხვა ასტრომეტრიული ამოცანის მოსახსნელად იყენებენ.

შორეულ წარსულში ცნება „ცის სფერო“ წარმოიშვა იმასთან დაკავშირებით, რომ ადამიანს, რომელსაც შორეულ მნათობებამდე მანძილთა განსაზღვრა არ შეეძლო, ისინი ერთსა და იმავე მანძილზე, კერძოდ რეალურ სფეროზე, განლაგებულად ეჩვენებოდა. ძველ საბერძნეთში აღმოცენებული გეოცენტრული კოსმოლოგიური სისტემის თანახმად, მთვარე, მზე და პლანეტები თავიანთ სფეროებზე გარემოიქცეოდნენ დედამიწის ირგვლივ, ვარსკვლავები კი ყველაზე გარეთა სფეროზე.

ეს მოძღვრება საქართველოშიც გავრცელდა და ლიტერატურაშიც პოვა გამოძახილი. მაგ.: სულხან საბა-ორბელიანს მოყავს ცათა იერარქიული სქემა, რომლის მიხედვით, დედამიწას აკრავს ჰაერი, შემდეგ ეთერი, უფრო გარეთ თანმიმდევრულად არის მთვარის ცა, რომელსაც ჭირანო ეწოდება, მერკურის ცა — ცორანო, ვენერას ცა — მელტარო, მზის ცა — კოჭიმელა, მარსის ცა — ჭიმჭიმელი, იუპიტერის ცა — კიმკიმელი, სატურნის ცა — არბასტრო და ა. შ.

დიაგრამა აჩვენებს ზენიტის მდგომარეობას, ნადირის და ჰორიზონტი (სხვადახვა განსაზღვრება) შენიშვნა ზენიტი საწინაამღდეგოა ნადირის

მოგვიანებით ასტრონომებმა დაადგინეს, რომ სხვადასხვა ციური სხეული ჩვენგან სხვადასხვა მანძილზეა, მაგრამ ცის სფეროს ცნება შემორჩა, როგორც ხელსაყრელი მოდელი ასტრონომიული გამოთვლებისათვის.

განსახილველი ამოცანის ხასიათის მიხედვით ცის სფეროს ცენტრად შეიძლება მივიღოთ ის ადგილი, სადაცაა დამკვირვებელი (ტოპოცენტრული ცის სფერო), დედამიწის ცენტრი (გეოცენტრული ცის სფერო), მთვარის ცენტრი (სელენოცენტრული ცის სფერო), ცენტრი რომელიმე პლანეტისა (პლანეტაცენტრული ცის სფერო), ან მზისა (ჰელიოცენტრული ცის სფერო), ან სხვა ნებისმიერი წერტილი.

თითოეული მნათობი შეიძლება დავაგეგმილოთ ცის სფეროს ზედაპირზე იქ, სადაც მნათობისა და ცის სფეროს ცენტრებზე გამავალი წრფე კვეთს ცის სფეროს ზედაპირს. ამის შემდეგ ცის კოორდინატების ნებისმიერ სისტემაში ორი კუთხური კოორდინატის საშუალებით ცალსახად განისაზღვრება ცის სფეროზე ყოველი მნათობის მდებარეობა. მზის, მთვარის, პლანეტებისა და ვარსკვლავების და ამოსვლა-ჩასვლასთან და საერთოდ ცის ბრუნვასთან დაკავშირებულ ამოცანებში ხელსაყრელია სათანადო f განედზე მყოფი დამკვირვებლის ტოპოცენტრული ცის სფეროს გამოყენება.

იხ. ვიდეო

დედამიწის თითოეული პოლუსისათვის ცის ერთი ნახევარსფეროს მნათობები ყოველთვის ჰორიზონტს ზემოთაა, მეორე ნახევარსფეროსი — ყოველთვის ჰორიზონტს ქვემოთ, ეკვატორზე ყველა მნათობი ყოველდღე ამოდის და ჩადის, საშუალო განედებზე კი ვარსკვლავთ ნაწილი ჩაუვალია, ნაწილი — ამოუვალი, ნაწილი კი — ამომავალიცაა და ჩამავალიც.

ცის სფეროს ძირითადი წრეწირებია ცის ეკვატორი, მათემატიკური ჰორიზონტი, ეკლიპტიკა, ცის მერიდიანი და სხვ., ძირითადი წერტილები კი — ზენიტი, ნადირი, ჩრდილოეთ და სამხრეთ პოლუსები, გაზაფხულისა და შემოდგომის ბუნიობის, ზაფხულისა და ზამთრის მზებუდობის, აგრეთვე ჩრდილოეთის, სამხრეთის, დასავლეთისა და აღმოსავლეთის წერტილები

იხ. ვიდეო

იხ.  რეკლამა ბმულზე

➤➤➤ . . . https://shotashota75.blogspot.com/2020/06/blog-post_3.html

                                  მედუზები

                                უკდავი არსება რომელეიც არასოდეს  კვდება

                                     

 ზღვის ნაწლავღრუიანთა თავისუფლად მცხოვრები სქესობრივი თაობა. წარმოიქმნებიან უსქესო თაობის ინდივიდების — პოლიპების დაკვირტვით. დამახასიათებელია სციფოიდური პოლიპებისათვის (ჰიდრისა და ზოგი ლეპტოლიდის გარდა). ზოგ ნაწლავღრუიანს, თაობათა მორიგეობა არ ახასიათებს და მედუზები კვერცხიდან ვითარდებიან. სასქესო უჯრედები წყალში იყრება, აქვე ხდება მათი განაყოფიერება და განვითარება (სციფომედუზებსა და ზოგ ჰიდრომედუზას ახასიათებს შინაგანი განვითარება). არიან რბილსხეულიანი წყლის ცხოველები, რომლებსაც გააჩნიათ არასასიამოვნო საცეცები და ქოლგის ფორმის ჟელატინის ზარები. ძირითადად გვხვდება ფერადი მედუზები თუმცა არსებობენ მოთეთრო ფერისანიც. ისინი ბინადრობენ ყველა ოკეანეში და ღრმა ზღვაში. მედუზები ასხივებენ ტოქსინებს, რაც სახიფათოა ადამიანის ჯანმრთელობისათვის. არსებობს მედუზების სხვადასხვა სახეობა და თითოეულ სახეობას გააჩნია თვისი დამახასიათებელი ნიშან-თვისებეი. ერთ-ერთი გამორჩეული სახეობისაა Turritopsis Nutricula, რომელიც ბინადრობს კარიბის აუზში. როგორც მეცნიერები თვლიან, მედუზის ეს სახეობა უკვდავია და არასდროს არ კვდება თავისი სიკვდილით. ამ სახეობის მედუზები დიდი ზომებით არ გამოირჩევიან, მათი დიამეტრი 4-5 მმ-ს აღწევს. მეცნიერები თვლიან რომ ამ სახეობის მედუზებს „უკვდავებას“ სძენს რეგენერაციისა და გაახალგაზრდავების უნარი. იხ.ლინკი რეგენაცია

იხ. ვიდეო ანუ ამ სახეობის მედუზას თავისთავს კლონირებას უკეთებს და ,უდმივი ახალგაზრდა არის ძალიან პატარა. მეცნიერების დიდი ინტერსს იწვევს განსაკუთრებით კითხვაზე პასუხი რა არის სიცოცხლე.

აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორია

                                      

სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულება საქართველოში, დაბა აბასთუმანში, მთა ყანობილზე, ზღვის დონიდან 1700 მ, თბილისიდან 200 კმ-ის დაშორებით.

ობსერვატორიის სამეცნიერო კვლევების ძირითადი მიმართულებებია გალაქტიკების, ვარსკვლავების, მზის ფიზიკის, მზის სისტემის ცთომილების და დედამიწის ზედა ატმოსფეროს შესწავლა

ობსერვატორია დაარსდა 1932 წლის 28 თებერვალს, პროფესორ ევგენი ხარაძის თაოსნობით და პირველი სამთო ასტროფიზიკური ობსერვატორიაა ყოფილ საბჭოთა კავშირში. 1934 წელს ამ ობსერვატორიაში დაიდგა კარლ ცეისის ფირმის 40 სმ-იანი ტელესკოპი (რეფრაქტორი). იმავე წელს აბასთუმნის ობსერვატორია აირჩიეს წყნარი ოკეანის ასტროფიზიკური ასოციაციის წევრად.

იხ.ვიდეო

1936 წელს აბასთუმანში პირველად ჩამოდის უცხოელ ასტრონომთა ჯგუფი, პროფესორ მენზელის თაოსნობით.

აბასთუმნის ობსერვატორიაში 1942 წელს ქართველი ასტრონომის გიორგი თევზაძის მიერ აღმოჩენილ იქნა მანამდე უცნობი, ორი ახალი კუდიანი ვარსკვლავი „კომეტა“, რომელთაც ეწოდა „კომეტა 1942 თევზაძე 1“ და „კომეტა 1942 თევზაძე 2“. ეს აღმოჩენა წარმოადგენდა პირველ ასტრონომიულ აღმოჩენას, რომელიც ქართველის მიერ იყო შესრულებული. ამ აღმოჩენის გამო წყნარი ოკეანის ასტრონომიულმა კორპორაციამ სან-ფრანცისკოში გამართულ საერთაშორისო ასტრონომთა ყრილობაზე გიორგი თევზაძე დააჯილდოვა „ჟოზეფ დონოჰოეს“ მედლით და სამკერდე ნიშნით.

1954 წელს, ობსერვატორიაში დაიდგა 70 სმ-იანი მენისკური ტელესკოპი. 1957 წლიდან ამოქმედდა დედამიწის პირველ ხელოვნურ თანამგზავრზე დაკვირვების სადგური, ორი წლის შემდეგ კი ექსპლუატაციაში შევიდა ყანობილის მთიდან აბასთუმნამდე გაჭიმული საბაგირო გზა.

იხ. ვიდეო

1961 წელს, ასტრონომმა რ. კილაძემ პირველმა გაზომა სატურნის რგოლების სისქე, ხოლო 1974 წელს მანვე პირველმა შეამჩნია პლანეტა მერკურის ატმოსფერო, ხოლო ა. ჭურაძემ აღმოაჩინა პირველი ზეახალი ვარსკვლავი გალაქტიკაში NGC 3389.

1932-1933 წლებში აბასთუმნის ობსერვატორია იყო უშუალოდ საქართველოს სსრ განათლების სახალხო კომისარიატის გამგებლობაში; 1934-1935 წლებში თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დაქვემდებარებაში; 1936-1940 წლებში — სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის, ხოლო 1941 წლიდან იყო საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის სისტემის შემადგენლობაში.

ობსერვატორია 2007 წლიდან ინტეგრირებულია ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტთან და იწოდება, როგორც „ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ევგენი ხარაძის აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორია“. ობსერვატორიის დირექტორია მაია თოდუა. ობსერვატორიას აქვს საგამომცემლო ბაზა, სადაც 1961 წლიდან ყოველწლიურად გამოიცემა „ასტრონომიული კალენდარი“ და „ობსერვატორიის ბიულეტენი“.

ბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის თბილისის განყოფილება (1986 წლამდე - ლაბორატორია) - აბასთუმნის ასტროფიზიკური ობსერვატორიის ასტუქტურული ქვედანაყოფი თბილისში. დაარსდა 1967 წელს. მისი დანიშნულებაა შეასრულოს ობსერვატორიის ფუნქციონირებისა და იქ ახალი ტექნიკის გამოყენებისათვის აუცილებელი ოპერატიულ-მექანიკური, საკონსტრუქტორო, გამოთვლითი და სხვა სამუშაოები, რომელთა შესრულება თვით ობსერვატორიაში, მთა ნაყოფილზე, მოუხერხებელია. დააჩქაროს ობსერვატორიაში მიღებულ დაკვირვებათა დამუშავება და შედეგების დასასტამბავად მომზადება. თსუ ასტრონომიულ კათედრასთან თანამშრომლობით ხელი შეუწყოს ასტრონომთა მაღალკვალიფიციური კადრების მომზადებას. გააადვილოს ობსერვატორიის აუცილებელი შემოქმედებით-ორგანიზაციული კონტაქტი ფიზიკურ, მათემატიკურ, მართვის სისტემების ინსტიტუტებთან და სხვა ორგანიზაციებთან.

განყოფილებას აქვს მზის სისტემის ფიზიკური კვლევის ლაბორატორია, ასტრონომიული ხელსაწყოთმშენებლობის ქველაბორატორია ოპტიკურ-მექანიკური სახელოსნო. აქვეა თეორიული ასტროფიზიკური განყოფილებაც.

იხ.ვიდეო

                          საშობაო ნაძვის ხე

                                                       
                                                                             საშობაო ნაძვის ხე
ტრადიციისამებრ შობის დღესასწაულზე ყოველ ოჯახში დგამენ. ბუნებრივ ან ხელოვნურ ნაძვის ხეს რთავენ სხვადასხვა სათამაშოებით და ტკბილეულით, ამის გარდა მიღებულია ნაძვის ხის „წვიმებით“, სანთლებით ან ფერადი ელექტრო ნათურებით გაწყობა. ნაძვის ხის მორთვის ტრადიცია ასევე უკავშირდება ახალი წლის დღესასწაულს. როგორც წესი, შობა-ახალ წელს მოკაზმული ნაძვის ხეები იდგმევა ქალაქის მოედნებზე და საზოგადოების თავშეყრის ადგილებში, სადაც ხალხი საზეიმოდ იკრიბება
იხ. ვიდე როგორ გავაკეთოთ ნაძვის ხე იხ .ვიდეო

                                   ჩიჩილაკი

                                                         

ხის ფორმის რიტუალური საგანი, მზადდება საახალწლოდ მიკვლევა-მილოცვისათვის. გავრცელებული იყო დასავლეთ საქართველოში. არსებობდა ჩიჩილაკის რამდენიმე ნაირსახეობა, რომელთაგან განსაკუთრებით სრულყოფილი ჩანს გურული კალპიანი ჩიჩილაკი.

ჩიჩილაკს ამზადებდნენ თხილის მსხვილი ჯოხისაგან. ჯოხს ჯერ გაახურებდნენ მეტი დრეკადობისათვის, კანს გააცლიდნენ და მახვილი დანით ბოლოდან წვერისაკენ იწყებდნენ თხელი ბურბუშელების ათლას. ბურბუშელას წვერიდან ერთი გოჯის დაშორებამდე უწყვეტად გაიტანდნენ და ზეაკეცავდნენ. ოსტატი ასობით გრძელ ბურბუშელას აჭრიდა და აკეცავდა. მათ ჩიჩილაკის ან „ბასილას წვერი“ ერქვა. აკეცილ ბურბუშელებს შემდეგ ისევ ღერძზე გადმოფენდნენ და გამოვიდოდა ხის მსგავსი საგანი, რომელსაც ძირზე უმაგრებდნენ სადგარს. ზედა წვეროს ჯვარედინად ჩაჩეხავდნენ და შიგ ჯვრის სახედ ჩასვამდნენ წვერწამახულ ჯოხებს, რომელთა ბოლოებზე ჩამოაცვამდნენ ორ ბროწეულს ან ვაშლს, ორ სფერულ კვერცხს, ე. წ. ყვინჩილებს. ჩიჩილაკზე ჰკიდებდნენ გაპუტულ შაშვს, რომელისაც ფრთისა და ბოლოს ბუმბულს უტოვებდნენ. სამკაულს, ფერად ძაფებს, ფოჩიან კანფეტს. იმერეთში იცოდნენ ჩიჩილაკის ენდროთი შეფერადება.

ჩიჩილაკის ერთ-ერთი ატრიბუტია კალპი. კალპი მარადმწვანე სუროსაგან და წითელმარცვლიანი კურკანტელის ლერწებისაგან მოწნული რგოლია, რომელსაც ჩიჩილაკის ზემოდან ბურბუშელის შეკრების ადგილას დგამდნენ. კალპზე დებდნენ ყველითა და კვერცხით შეზავებულ გულამოჭრილ კვერცხს, ბოკელს, ზემოდან ადგამდნენ ყვინჩილებიან ჯვარს. კალპის დადგმა ჩიჩილაკისთვის აუცილებელი არ იყო. კალპის მსგავსად რაჭაშიმზადდებოდა გვერგვი, რომელიც რიტუალში დამოუკიდებლად მონაწილეობდა.

ჩიჩილაკის მსგავსად ხის ტოტების შემკობა და საჩუქრად მირთმევა სცოდნიათ საქართველოს სხვა კუთხეებშიც. ასეთი იყო სახადის განმგებელთათვის, „ბატონებისათვის“ მისართმევი ხე; საჩუქრებითა და ხილით შემკულ ხეს, „მაშხალას“ მიართმევდნენ ხოლმე ხევში ნეფე-დედოფალს. სვანეთში მიცვალებულის სახელზე აკეთებდნენ ე. წ. კამარას, რისთვისაც ზრდადასრულებული, ტანმაღალი ხის წვერს მიწამდე მოხრიდნენ და დაამაგრებდნენ, ხოლო ზედ სხვადასხვა შესაწირავს დაჰკიდებდნენ.

ჩიჩილაკი და სხვა რიტუალური ხეების რწმენა სათავეს იღებს ცხოვრების ხესა და ნაყოფიერებასთან დაკავშირებული იდეებიდან. ანალოგიური რწმენები გავრცელებულია ევროპის მრავალ ხალხში

იხ. ვიდეო როგორ გავტალოტ ჩიჩილაკი

                           სანტა კლაუსი

                                 

                                                                სანტაკლაუსი ირმეთან ერთად

 (ინგლ. Santa Claus), ანუ წმინდა ნიკოლასი, — გვიან ჩრდილოეთ ამერიკულ ტრადიციებში შობაზე ბავშვებს საჩუქრებით ახარებს. სიტყვა სანტა-კლაუსი წარმოიშვა წმ. ნიკოლოზის ნიდერლანდური ტრანსკრიპციისაგან. წმინდა ნიკოლოზის ხსენების დღე კათოლიურ სამყაროში 6 დეკემბერია, ხოლო ქართულ მართლმადიდებლურ ეკლესიაში - 19 დეკემბერი

იხ. ვიდეო

                              თოვლის პაპა

(რუს. Дед Мороз, Морозко, სერბ. Деда Мраз) — საქართველოში მითური ადამიანის სახის არსება, რომელიც ასოცირდება ახალ წელთან. წარმოადგენს ბავშვების ერთ-ერთ უსაყვარლეს ზღაპრისა და რეალურ გმირს. როგორც ბავშვებს სწამთ, ახალი წლის ღამეს კეთილი თოვლის პაპა ჩამოვა მთიდან და უამრავ საჩუქრებს, ტკბილეულს და სხვადასხვა სასუსნავს ჩამოუტანს.

თოვლის ბაბუის საცხოვრებლად მიიჩნევა სვანეთი, კერძოდ, საქართველოს და სრულიად ევროპის ყველაზე მაღალი დასახლება უშგული, საიდანაც ყოველ ახალ წელს მიემართება ბავშვებთან საჩუქრებით ხელდამშვენებული. როგორ წესი, თოვლის პაპას გამოსახავენ კეთილი მოხუცის სახით, რომელსაც აქვს გრძელი თეთრი წვერი, მოსხმული აქვს ნაბადი (შავი ან თეთრი ფერის), ახურავს სვანური ქუდი ან ყაბალახი, ცალ მხარზე კი საჩუქრებით სავსე ხურჯინი აქვს გადაკიდებული.

თოვლის პაპის კულტი უკავშირდება ქრისტიანულ წმინდან ნიკოლოზს, თავისი მნიშვნელობით თოვლის პაპას მეტად უახლოვდებიან სხვადასხვა ევროპულ კულტურებში არსებული საახალწლო და საშობაო არსებები, მაგალითად, სლავური დედ მოროზი, ფრანგული პერ ნოელი, გერმანული ვაინახტსმენი, იტალიური ბაბო ნატალე, ინგლისური ფაზერ ქრისმასი და ამერიკული სანტა კლაუსი.

იხ. ვიდეო

თოვლის პაპის კოლეგები - ახალ წელს მთელი მსოფლიოს ბავშებს სტუმრობს თოვლის პაპა და საჩუქრებს ჩუქნის მას სავადასხვა   ქვეყნებში სახვადასხვა სახელები აქვს. რუმინეთში მას მოშკრეჩუნს უწოდებენ, მოლდივაში კთილ მოხუცს.

მაკედონიის რესპუბლიკაში დედო მრაზია, სლოვენიაში დედეკ მრაზი. იტალიაში ყავთ ტოვლის ბებო. იგი ახალ წელს საკვამლური მილიდან ჩამოდის. ფრანგებს ორი პაპა ჰყავთ ერთის პერ წიტელს უწოდებენ ის კეთილი და პატარაებს კალათიდან პატარებს საჩუქრებს ჩუქნის მეორე შალანდია წვერიანი მოხუცი რ-იც ბეწვის ქუდში და თბილ ლაბადაში გამოწყობილი დადის სახლებში და კალათაში ზარმაცი და  გაგუნარ ბავშების გასატყეპ ჯოხს მალავს.

ესპანელებმა პაპას ნოელი ყავთ პორტუგალიელებს კი პაპა ნოელს უწოდებენ ახალი წლის სულს უწოდებენ ბრაზილიაში. ბრაზილიაში. 

აშშ კანადაში და სის ბრიტანეთის დასავლეთ ნაწილში სანტაკლაუსი ქვია. ფინეთში იოუუულბუკი ყავთ მას გრძელი თმა აქვს წითელი ტანსაცმელი აცვია და მაღალი კონუსისებური ქუდი ახურავს ყავს თანამგავრები ასევე კონუსისებური ქუდებს და თეთრ ბეწვიან გამოწყობილი გნომები. ესტონეთში იულუგანი ქვია და გრეგნობით ძალინ გავს ფინელ კოლეგას.