Falcon 9

                                              Falcon 9

                               
                   სტარტის დროს Falcon 9 Block 5 თანამგზავრთან Bangabandhu-1 (11 мая 2018)

ფალკონი- ინგლ -  შავარდენი ი რაკეტების ოჯახი ერთჯერადი და მრავალჯერადი რაკეტა- მატარებელი იხ. ლინკზე  Falcon ამერიკული კომპანია SpaceX. იხ. ლინკზე   Falcon 9 შედგება ორი საფეხურისგან საწვავს იყენებს ნავთს RP-1 მარკას თხევადი ჟანგბადსა (მჟანგავს) ციფრი 9 აღნიშნავს რაოდენობას თხევდი საწვავიანი ძრავების  Merlin, დაყენებული პირველი საფეხუდრზე რაკეტა-მატარებელზე.

იხ. ვიდეო გაშვება თანამგზავრის.

გაირა ორი მიდიფიკაცია.  პირველი საფეხური  Falcon 9 თავისი აპარატურით  შესაძლებელია გამოიყენო ხელმეორედ ის ვერტიკალურად ბრუდება და ეშვება სასტარტო პლატფორმაზე. ყველაზე წარმატებული ილონ მასკის პროექტი ამ ეტაპზე ასეტი მანევრი არცერთი მსოფლიოში მანვერი არ შეუძლია. მიზანია კონკურეცია გაუწიოს ფასის მომსახურებაში ორბიტაზე გაყვანაში. კერძოდ ისტორიაში პირველად წარამტებით დაეშვა საზღავაო პლატფოპრმაზერ «Of Course I Still Love You»

ავტონომიური უპილოტო ხომალდი-კოსმოპორტი ხედი ზემოდან

 2017წ-ის 30 მარტი კი იგივე საფეხური ტეხნიკური მომსახურების შემდეგ ხელმეორედ გაშვებული იქნა მისია SES-10 და კვლავ წარმატებით დაეშვა საზღვო პლაფორმაზე.

სქემა დაბრუნება საფეხურის პლატფორმაზე

დაბრუნებული საფეხურები (მარცხნიდან მარჯვნივ : Orbcomm 2, JCSAT-14, SpaceX CRS-8)

დასაჯდომი ზონა 1 

პირველი საფეხური ანგარაში  LC-39A

სრული ხაზი რაკეტა-მატარებლელბი Falcon 9

სქემა განლაგების ძარვების Falcon 9 v1.0 (მარცხნივ ) и v1.1 (მარჯვნივ)

ტიტანის ღობე საჭის და ბლოკი გაზის საქშენის სისტემა ორიენტაციის (დროშის ქვეშ) 

სამი დაბრუნებული საფეხური ანაგარაში სასტარტო კომპლექსი LC-39A

ძრავები დაბრუნებული საფეხურები (Octaweb)
იხ. ვიდეო

იხ.ვიდეო ფალკონ-9

იხ.ვიდეო ტრანსლაცია ფალკონ - 9 

                                                         (SAOCOM 1B)

     რეკლამა

იხ. ბმულზე . . .  ↬↬↬

https://shotashota75.blogspot.com/2020/06/blog-post_3.html

                                                   ფიზოლოგია
                  
                                                           მედიცინა
 (ბერძ. φυσις — ბუნება და λόγος — ცოდნა) — მეცნიერება ორგანიზმისცხოველმყოფელობის შესახებ. პროცესების შესახებ, რომლებიც მიმდინარეობენ როგორც მთლიანად ორგანიზმში, ასევე ცალკეულ მის ორგანოებში და განსაზღვრა მათი ნორმების საციცოცხლო პროცესები და ავადმყოფობების.( პათოფიზოლოგია).
იხ. ვიდეო სუნთქვის ფიზიოლოგია

                     პათოფიზიოლოგია

 მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის დაავადებული ორგანიზმის ცხოველმოქმედებას, მასში მიმდინარე სასიცოცხლო პროცესებს, ავადმყოფობის აღმოცენების, მიმდინარეობის, გამოსავლის მექანიზმებს და ზოგად კანონზომიერებებს. პათოფიზიოლოგია ძირითადად ფუნქციაში მომხდარ ცვლილებებს შეისწავლის. პათოფიზიოლოგიას დაავადებული ორგანიზმის ფიზიოლოგიასაც უწოდებენ. ის მედიცინის ინტელექტუალური ბაზაა. მოიცავს ფილოსოფიურ პრობლემებსაც. სწავლობს არა მარტო ავადმყოფობათა განვითარების მექანიზმებს, არამედ დამაზიანებელი ფაქტორებისაგან დაცვის მექანიზმებსაც.

იხ. ვიუდეო

პათოფიზიოლოგიის კვლევის ობიექტი პათოლოგიური პროცესი და დაავადებაა, მიზანი კი, მათი განვითარების ძირეული კანონზომიერებების დადგენით, მკურნალობისა და ლიკვიდაციის გზების შემუშავებაა. პათოფიზიოლოგია საშუალებას გვაძლევს მეცნიერულად მივუდგეთ დაავადებათა ეტიოლოგიისა და პათოგენეზის საფუძვლებს, ის ერთგვარი ხიდია თეორიულ და კლინიკურ მედიცინას შორის. პათოფიზიოლოგია გვეხმარება სამედიცინო აზროვნების ფორმირებაში. იხ. ვიდეო

                                თათრეთი

                                                        

 (რუს. Респу́блика Татарста́н; თათრ. Татарстан Республикасы) — რუსეთის ფედერაციისფედერალური სუბიექტი. სუვენერული რესპუბლიკა (სახელწიფო) შედის ვოლგისპირეთის ფედერალურ ოკრუგში.

დედაქალაქი - ქ. ყაზანი. ჩამოყალიბდა 1920წ-ის 27 მაისი ავტონომიის სახით. 1990წ-ის 30 აგვისტოს დეკლარილებული სუვერენული  სახელწიფო.

რესურსი გააჩნია ნავთობი.

ისტორია VIII ს-ში ჩვ.წ. აღ. მოგვიანებით ამვე ტერიტორიაზე არსებობდა შუა საუკუნეებრივი სახელმწიფო ბულგარეთი (ვოლგა-კამა). XIII წ-ში დაპყრეს მონღოლებმა, ხოლო ჩინგიზ-ყაენის შემდეგ  იმპერიის გაყოფის მერე შევიდა ოქროს უდოში ჯუჩის ულო
                                        .  
                                                        

 XVს-დასაწყისში ულუ-მუხამედმა ხანმა გამოცხადა ყაზანის სახანო ოქრის ურდოს დაშლის შემდეგ. ახალი სახანოს ურთიერთობა ჰქონდა მეის მეზიბლებთან მატ შორის მოსკოვის სახელმწიფოსთან. ხოლო XVIს-ში ივან მეოთხე გროზნის მართველობის დროს 1552წ-ს ყაზანი იყო დაპყრობილი მოსკოვის მიერ.

თათრები  ხალხი, თათარსტანის ძირითადი მოსახლენი (1,765 მლნ). ცხოვრობენ აგრეთვე ბაშკირეთში, მარეთის რესპუბლიკაში, მორდოვეთში, უდმურტეთში, ჩუვაშეთშიდა რუსეთის ფედერაციის სხვა რეგიონებში. თათრებს უწოდებენ აგრეთვე სხვა თურქულენოვან ხალხებსაც: ციმბირელი თათრები, ყირიმელი თათრები და ა. შ.

თათრული ენა  (თათრულად, კირილური ანბანით татар теле, татарча; ლათინური ანბანით tatar tele, tatarça) არის თათარი ხალხის ეროვნული ენა და ერთ-ერთი ოფიციალური ენა (რუსულთან ერთად) თათრეთის რესპუბლიკაში.

იხ.ვიდეო

თათრული მიეკუთვნება თურქულ ენათა ჩრდილოაღმოსავლურ (ყივჩაღურ) ჯგუფს. მასში შედის ე.წ. "ვოლგის თათრული" და "ყაზანის თათრული". რაც შეეხება ყირიმის თათრულს, მას ენათმეცნიერებაშითათრულის მონათესავე, ცალკე ენად განიხილავენ. 

VIII და XIII საუკუნეებამდე თათრეთის ტერიტორიაზე ცხოვრობდა ხალხი, რომელიც ბოლგარების, ან ბოლღარების სახელითაა ცნობილი. ბოლგარების ენას ოგურული ("r"-თურქული) ერქვა. ისინი ჯერ ძველთურქულ დამწერლობას, ხოლო ისლამიზაციის შემდგომ კი, დაახლოებით IX-დან საუკუნიდან, არაბულ დამწერლობას გამოიყენებდნენ. XI-XIV საუკუნეებში, როცა ამ გეოგრაფიულ სივრცეში კუმანები, ყივჩაღები და პაჭანიკები დასახლდნენ, წარმოიშვა ახალი ენა, რომელიც შეიცავდა ბოლგარულისა და ყივჩაღურის ელემენტებს: თათრული ენა არის ყაზანური თათრულის წინაპარი ენა. არაბული ანბანის მქონე ეს ენა ოქროს ურდოსა და ყაზანის სახანოს ენა იყო. ჩაგატაიურის, აზერბაიჯანულის, თურქმენულისა და ოსმალურის მსგავსად თათრულიც ერთ-ერთი თურქული ენაა, რომელსაც შუა საუკუნეებში საკმაოდ მდიდარი ლიტერატურა ჰქონდა. თათრული ლიტერატურის მწვერვალად მიიჩნევა XII საუკუნის პოემა "ყოლ-ღალიელი ყისა-ი-იოსიფი

1552 წელს, როცა რუსებმა დაიპყრეს ყაზანი, თათრულმა ენამ დაკარგა ოფიციალური სტატუსი, რომლის მოპოვება მხოლოდ 1917 წელს გახდა შესაძლებელი. საბჭოურ ხანაში თათრულმა ევრო-რუსული ნასესხობები აითვისა, მაგრამ თავის მხრივ გავლენა მოახდინა მეზობელ ენებზეც. თურქული ძირის სიტყვები რუსულში ძირითადად თათრული ენის შუალობით დამკვიდრდა. ასე მაგალითად; "утюг" (უთო) = > "ütüg"-დან, ხოლო "изюм" (ქიშმიში) = > "üzüm"-დან მომდინარეობს. თათრულმა ენამ წარსულში მნიშვნელოვანი კვალი დაამჩნია კავკასიურ, სლავურ, ვოლგისპირა ფინურ-უგრულ, ან მადიარულ ენებს. 

1927 წლამდე თათრები ლათინურ ანბანს იყენებდნენ, 1938 წლიდან კი — კირილურს. 1995 წლიდან არსებობს ახალი, ლათინური ანბანი, რომელსაც თურქეთის, ფინეთის, პოლონეთისა და იაპონიისთათრები იყენებენ. საზოგადოებრივი წარწერები თათრეთში ორ, თათრულ და რუსულ ენებზეა შესრულებული. იხ. ვიდეო

             ბულგარეთი (ვოლგა-კამა)

ვოლგის ბულგარეთი — შუავოლგისპირეთისა და კამისპირეთის ხალხების პირველი ადრინდელი ფეოდალური სახელმწიფო. ჩამოყალიბდა VII საუკუნეში. მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა აღმოსავლეთ ევროპის შუა საუკუნეების ისტორიაში. XII საუკუნისთვის მოიცავდა ჩრდილოეთ ჩუვაშეთამდე და სამხრეთ ურალისპირეთამდე. ბულგარეთის შესახებ წერილობით ცნობებს გვაწვდიან არაბი და სპარსელი ავტორები (იბნ ფადლანი, იბნ ჰაუკალი, ალ-ისტახრი, იბნ რუსთა, ალ-გარდიზი და სხვები), რაშიდ ალ-დინი, ხაზარული საბუთები, რუსეთის მატიანეები, ბულგართა ეპიგრაფიკული ძეგლები. დიდი მასალაა მოპოვებული არქეოლოგიური კვლევის შედეგად (ბოლგარისა და სუვარის გათხრები).

სახელმწიფოს ჩამოყალიბებაში მრავალი ფინურ-უნგრული ტომი მონაწილეობდა. ადგილობრივი მოსახლეობის განვითარება დააჩქარა XII საუკუნეში ბულგართა თურქულენოვანი ტომების მოსვლამ აზოვისპირეთიდან. X საუკუნისთვის მომთაბარე ბულგარელები ბინადარ ცხოვრებაზე გადავიდნენ, მათი მეურნეობის საფუძველი გახდა მიწათმოქმედება.

იხ. ვიდეო

X საუკუნებამდე ხაზართა სახაკანოს ემორჩილებოდნენ. მათს წინააღმდეგ ბრძოლის მიზნით ბულგართა ხანები არაბებს დაუკავშირდნენ, ისლამი აღიარეს და ნომინალურად დაემორჩილნენ სახალიფოს. 965 წელს სვიატოსლავ იგორის ძემხაზართა სახელმწიფო გაანადგურა და ბულგარებმა დამოუკიდებლობა მოიპოვეს. X საუკუნის ბოლოს აქ ფეოდალური ურთიერთობანი გაბატონდა. ბულგარეთზე გადიოდა აღმოსავლეთი ევროპისა და აზიის შემაერთებელი სავაჭრო გზები, რაც ხელს უწყობდა აღებ-მიცემობის განვითარებას და მნიშვნელოვანი სავაჭრო და სახელოსნო ცენტრების წარმოქმნას. X-XII საუკუნეებში ბულგარეთი ხშირად ეომებოდა რუსეთის სამთავროებს. ამის გამო სატახტო ქალაქი ბოლგარიდან აღმოსავლეთისკენ, ბილიარში გადაიტანეს. 1223 წელს ბულგარებმა მოიგერიეს მონღოლთა პირველი თავდასხმა. 1236 წელს მონღოლებმა ბილიარი აიღეს, 1241 წელს კი მთლიანად დაიპყრეს ქვეყანა, რომელიც ამიერიდან ოქროს ურდოს შემადგენლობაში შევიდა, მაგრამ გარკვეული ავტონომია მიიღო.

XIII საუკუნის II ნახევარში დაიწყო ახალი ეკონომიკური აღმავლობა, ქალაქების ზრდა, გამოცოცხლდა საერთაშორისო ვაჭრობა. ამან ბულგარეთის მთავრებს დამოუკიდებლობისაკენ მისწრაფებს გაუღვიძა, რასაც მონღოლთა რამდენიმე დამსჯელი ლაშქრობა მოჰყვა. მკვლევართა ნაწილი ვარაუდობს, რომ XIV საუკუნის 90-იანი წლების შუა ხანებში ბულგარეთი ოქროს ურდოსთან ერთად გაანადგურა თემურლენგმა. XV საუკუნის 30-იან წლებში მდინარე ლამის სამხრეთით მდებარე მიწები რუსმა ფეოდალებმა დაიპყრეს. დამოუკიდებლობა შეინარჩუნა მხოლოდ ყაზანმა, რომელიც ყაზანის სახანოსსატახტო ქალაქი გახდა. იხ ვიდეო

TESS

                                                      TESS

                   
                                                            კოსმოსური ტელესკოპი 
ინგლ. Transiting Exoplanet Survey Satellite, კოსმოსური ტელესკოპი, მისი დანიშნულება არის ეგზოპლანეტების იხ.ლინკი . აღმოჩენა ტრანზიტის მეთოდებით.
ტელესკოპი შეიქმნა მასაჩუსეთის ტეხნოლიგიური ინსტიტუტში ჩარჩოში მცირე კველევების პროგრამა ნასას Small Explorer program (SMEX).
იხ.ვიდეო

გაშვებული იქნა 2018წ-ის 18 აპრილს ,,ფალკონ-9.მ მიზანი მისიის კლდოვანი ეგზოპლანეტების აღმოჩენა ანუ  დედამიწის მსგავსი, ე.წ. სიცოცხლის ზონაში 200სინ.წ დიაპაზონში  დედამიწიდან (მანამდე ტელესკოპ ,,კელერმა'' აღმოჩინა 2600 ეკზოპლანეტა დაშორებული 3000სინ.წ. დაშორების ფარგლებში) .

ვარაუდობენ, რომ TESS აღმოაჩენს 20 ათასი ტრანზისტულ ეკზოპლანეტებს, აქედან დედამიწის მსგავსი 500-1000 იქნება სუპერდედამიწის ტიპის.

იხ. ვიდეო საინტერესოა ვიდეოა ეკზოპლანეტების არმოჩენის შესახებ კოსმოსური ტელესკოპ ,,ტესის''  მიერ

ტეხნიკური აღჭურვილობა ტელესკოპს გააჩნია ოთხი დამუხტული კავშირის მოწყობილობა კამერა იხ. ქვემოთ სურ.

სქემა ჩამოყალიბების და გადაცემის მუხტის უჯრედის მოწყობილობაში

ინგლ. CCD, charge-coupled device

საერთო ზომით ფოტომიმღებით მატრიცა 67,2 მეგაპისკელი, რ-იც მუშაობს სპექტრულ დიაპაზონში 600-დან 1000-მდე ნმ. ყოველი ოთხიდან ტელესკოპი - ფართოგრადუსით რეფრაქტორით მხედველობსი ველში 24°×24° ობიეტის დიაფრაგმა 10სმ
დაკვირვების მონაცემები იქნება დამუშავებული და შენახული სამი ოთხი  თვე აპარატურის პორტზე, დედამიწაზე იგეგმება გადმოცემის მხოლოდ მონაცემები, რ-იც ეარმოადგენს სამეცნიერო ინტეერსს.სამი თვის განმავლობაში შენახვისას შესაძლებლობას იძლევა აღმოაჩინოს და შეისწავლოს ტრანზისტური მოვლენები (მაგ., გამა- გაოსხივება). იხ. ვიდეო

პუტინი ფსკერზე დაეშვა და მისი კრახის გარდაუალობა

             პუტინი ფსკერზე დაეშვა და მისი                                    კრახის გარდაუალობა

                                                    გეოპოლიტა რუსეთი და მსოფლიო 
განვიხილოთ ბოლო მოვლენები ჩამოვთვალოთ პირველი გეოპოლიტიკური დარტყმა როგორც ვიცით რუსეთი ეკონომიურ ბერკეტებს გეოპოლიტიკური გავლენებისთვის იყენებს
 აშშ-ს სენატის გადაწყვეტილება ჩრდ. ნაკადისიხ. ლინკზე  როგორ მოგვაწოდა  ინფორმაცია  კომიტეტმა საგარეპო საქმეთა  პალატაში წარმომდგენლებმა კონგრესი აშშ , 26 ივლისი კომიტეტის წევრებმა ერთსულოვნად  შემირეს სანქცია  ორგანიზებული ზომების მიმართებაში  მშენებლობის გაზსადენზე "ჩრდ. ნაკადი  - 2" და "თურქული ნაკადი". არგუმენტი გახლავთ ის რომ დამოკიდებულბა გაიზრდება ევროპის რუსეთზე. 
იხ.ვიდეო

როგორც მოგეხსენებათ მანამდე სხვა შეზღვუდები ჰქონდა დაწესებული რუსეთს იხ. ლინკზე და სანქციები იხ ლიკზე. ეს ნიშნავს იმას, რომ თუ ვთქვათ მაგ.,  გერმანიის ბანკი თუ  დააფინანსებს ამ პროექტს ელის სერიზული სანქციები და ბუნებრივია ყველა შეიკავებს დაფინანსებისგან. მეორე გეოპოლიტიკური  დარტყმა რუსეთის მიმართ საშუალო რადიუსის რაკეტების განლაგებაა პუტინის განცხადება რომ ევროპაში თუ განლაგდება საშუალო ბირთვული რაკეტები ჩვენო ვუპასუხებთო ამერიკას. როგორც ვიცით პოლონეთმა გამოტქვა მზადყოფნა რაკეტების განლაგებაზე და მანადე განლაგებულია ანტისარაკეტო კომპლექესბი. საინტერესოა მანდე ევროპას ემუქრებოდა და ეხლა ამერიკას დაემუქრა მაშინ უბრალოდ კითხვა სად აპირებს განალოგოს პუტინის რუსეთი  რაკეტების ალბათ ყველას გაგვახსენა ძველი დაპირისრების  ,,კარიბის კრიზისად'' მონათლულად იხ. ლინკი ანუ  კუბა ზე თუ ვენესუალზე თუ რელურად რუსეთის ცივი ომში ჩაემბმება და გამალებული შეირაღებაში გადავა ამას სსრკ-მ ვერ გაუძლო მეორე ეხლანდელი მდგომარეობა თუნდაც ვენესულასი დაა კუბის არ არის ისეთი, რომ ეს თუნდაც განახორციელოს გარდა ამისა ის გვახსოვს ყველას როგორ დასრულდა და ეხლა მითუმეტეს ამერიკა ამას უბრალოდ არ დაუშვებს. მესამე გეოპოლიტიკური დარტყმა ამრიკის სამხედრო  კონტიგენტი იზრდება ევროპაში ასევე გავლენაც.  უკრაიაში არის ამერიკის და სხვა ქვეყნების ინსტრუქტორები ასევე საქართველოშიც და მიდის საზღვაო სახედო პორტის შენებლობა ამერიკელების მიერ ასევე საქართველოში მშენებლობა სახედრო აეროპორტის ვაზიანში ნატოს გე. მდივანი ჩამოდის სადა კდევ იფრო ფართომაშტაბიანი წვრთნები დაიგეგმება და სხვა ფაქტორები.  რუსეთის ძვირი უჯდება სირიის ომი რომლსაც ბოლო არ აქვს. ლოშარიკის ჩაძირვა იხ. ლინკი  15 რუსეთის გმირის  მეზღვაურის  საეჭვო ვითარებაში დაღუპვა ერთგვარი სიგნალი უნდა ყოფილიყო თუნდაც ეხლა გაეგო პუტინს მისი რელური მდგომარეობა რეტინგის ვარდნა და დარბევა დაკავება. საინტერესოა რომ ნახევარი რუსთი ჩაიძირა წყალში ხოლო ნახევარი ცეცხლის ალშია გახვეული და ამ დროს პუტინი ფსკერზე დაიეშვა ზოგო ვარაუდობს განძს ეძებდაო ფინეთის ყურეში. იქნებ ეს ერთგვალი სიმბოლოა მისი რელური  მდგომარეობის იხ. ვიდეო იხ. ლინკი

სხვატაშორის რუსეთში ბეგიის ხელა ტერიტორია იწვის იხ. ვიდეო

იხ. ვიდეო

იხ. ვიდეო

20 წლიანი მოღვაწეობა სრულდება ვლადიმერ პუტინის და გამოსვლებს ახშობს ეშინია რომ არ აგორდეს მიუხედავად დემოკრატიის რეალურად არ არსებობისა და არნახული ტერორისა მისი მოწინამღდეგებეების განდურება ვგულისხმობ ნემცოვის მკვლელობა და ეხლა ნავალნის დაპატიმრება სადაც ის მოწამლეს და აღმოჩნდა საავამდყოფოში.  მიტინგები მაინც ანონსდება  ხვალაც 10 აგვისტოს დაანონსებულია  დღევანდელი რუსული პოლიტიკა ბუტაფორიას უფრო ემსგავსება ვიდრე რელურად სიძლიერისა და პუტინი კი   კიმ ჩენისრა და ბრეჟნევს პროტოტიპიებს  შორის მძრაობს კარგი  ანალიზი გავაკეთოთ რა ქვეყნებზე იყო საუბარი ორი მოყვანილი პოლიტიკოსი ჩრდ. კორეა სადაც ვაშლასა და ბრინჯს აჭმევენ და 8 საათის შემდეგ შუქი არ არის და რადიოს რომ ჩაუწიო დაგაპატიმრებენ და ბრეჟნევი უძრაობის ხანა სსრკს როცა ყვლაფერს იპარავენ. რუსეთი მიექანება რეალურად დაშლისკენ დღევანდელი რუსეთი არის განადგურებული ნახევარ ჩაძირული ნახევარი ხანძარში გახეული და ამ დროს პრეზიდენტი ბატისქაფით ფსკერზე ეშვება ეგება ეს არის მისი ბოლო პოლიტკური ბედი ზუსტად. ასეთი გზით მომავალი რუსეთის ნადვილად არ არსებობს.  ბოროტების იმპერია კვლავ აქტუასლურია  

იხ. ვიდეო

იხ. ვიდეო

დღევანდელი რუსეთის რეალობა

ვლადიმერ პუტინი 20 წელია ხელისუფლებაშია  იხ.ლინკზე იხ. ვიდეო https://youtu.be/ixpTFv-oWNs

გაგარძელება - პუტინის კრახი გარდაუალია უკრაინის ავანტურის გამო და ის გადაჩეხილია უფსკრულში საკითხავია მოხოლოდ ერთი რამ ის მარტო გადაიჩეხება თუ მოიშორებს რუსი ერი თუ ჩაყვება საფლავში მას იხ. ვიდეო მორიგი ფიასკო რუსეთი ცეცხლის ალშიაგახვეული და ეს მხოლოდ დასაწყისია

  ადამიანი-კომპიუტერი ურთიეთქმედება
                        
მანიპულატური ,,მაუსი'' - ერთ-ერთი საშუალება ადამიანი-კომპიუტერის ურთიერთქედება
(ინგლ. human-computer interaction, HCI) - წარმოადგენს მულტიდისციპლინური სამეცნიერო მიმართულება. არსებული და განვითრებული სვხადასხვა ტექნოლოგიების  სრულყოფასა და განვითრების მეთოდებს. შეფასება და დანერგვა ინერქატიური კოფიუტერული სისტემების, გასაზრვრული გამოყენებისთვის ადამიენბის მიერ, ასევე მიზანი სხვა და სხვა ასპექტების კვლევების  გმოყენებით.ადამიანისა და კომფიუტერის ურთიერთობა ხდება ინტერფესის გამოყენებით, რ-იც მოიცავს თავისთავაში პროგრამირებასა და აპარატურის უზრუნველყოფას. მაგ., გამოსახულებები ან ობიექტები აღბეჭდილი მონიტორზე დიპლეიზე, მონაცემები,მიღებული მომხარებელის მიერ აპარტურის დახმარებით შეყვანა მონაცემების  (მაუსი კლავიატურა) და სხვ მომხარებლის ურთიერთქმედება  მსხვილი ავტომატიზებული სისტემებში.
იხ. ვიდეო

 უმთავრესი მიზანი ადამიანი-კომპიუტერის ურთქმედებას წარმოადგენს გაუმჯობესებას ურთიერთქმედებას ადამიანა და კოფიუტერს შორის, კოფიუტერის შექმნა უფრო კომფორტულის (usability) ანუ გამოყენებადობა. ანუ კომფორტული გამოყენება ერგონომისტობა - უნარი პროდუქტს იყოს მეტი გასაგები მისახვედრი, ვიკვლევთ, მომხარებელისთვსი მეტი  მიმზიდველი იყოს ამოცანების ამოხსნის პირობები (ISO/IEC 25010), სისტემების მდგომარება პროდუქტის ან მომსახურება ხელმოსაწვდობის საფუძველზე, რ-იც კონკრეტულად მომხარებელს შეუძლია ექსპლუტაცია გაუკეთოს სიტემას გარკვეული პირობებში მიზნის მისაღწევად აუცილებელი რეზულტატისთვის, ეფექტურობისთვის და დაკმაყოფილებისთვის (ISO 9241-210).
მთავრი კრიტერიუმს წამოადგენს ყურადრებას ადამიანის - კომფიუტერის უერთიერტქმედებას, ვინიდან ცუდად დამუშავებული ინტრეფეისს წარმოადგენს  მრავალი გადაულახავი პრობლემა. კლასიკური მაგალითია ავარია ატომურ ელექტრო სადგურზე ტრი-მაილენდში რ-იც მოხდა 1979წ-ის 28 მარტში. გამოძიაების დროს იყო გამოვლენილი, რომ სულ მცირე ნაწილობრივი პასუხისმგებლობა კატასტროფაზე აკისრია ცუდად დაპროექტებული ინტერფეისი. მსგავსი პასუხისმგებლობა აკისრია ავრიები ავიაციაშიც ან განლაგება საჭის, თუმცა მიჩნეული იყო, რომ კონსტრუქცია უფრო თანამედროვე იყო კომფიუტერი-ადამიანი ურთიერთქმედება იყო ,, სტანდარტული'' განლაგებული ასეთ მდგომარეობაში. კონცეპტუალურად იყო კარგი ედეა არ მოგვცა სასურველი რეზულტატი. ქვემოთ სურათებზეა მაგალითები  
                                            
                                                მოწყობილობის დაფა მეთაურის ვერტფრენის მი-8
                                            
                                                             კაბინა ან-26, ადგილი ფრინავის
                           შრომის უსაფრთხოების სპეციალისტი შოთა სოსელია.
                                                  

არტემიდა (კომოსური პროგრამა)

            არტემიდა (კომოსური პროგრამა)
                                
(ინგლ. Artemis) - ნასა პროგრამა ამერიკელების დაბრუნების მთვრაეზე. 2019წ-ის მაისში ნასას ადმინისტრატორმა ჯიმ ბრადესონმა განაცხადა დაწყება პორგრამა არტემიდეს. (სახელწ. მომდინარეობს ბერძნ. მონადრის ქალრმერთის და აპოლონის დის სახელწოდებიდან როგორც მოგეხსენებათ პირველი ექსპედიცებს მთვარეზე რ-იც 50 წ-ის უკან განხორციელდა ერქვა აპოლონი) რას წაქრმოდგესნ აღნიშნული პორგრამა ის შედგება ორი ეტაპისგან: პირველი წარმოადგენს 2024წ-ს მთვარეზე პილოტირებული ფრენბის განხორციელებას. ხოლო მეორე ეტაპი არტემიდა -2  მთვარის ორბიტაზე სადგურის აგებას Gateway გადსხმას პირველად ისტორიაში ქალი კოსმონავტის მთვარის ზედაპირზე არტემიდა-3. მეორე ეტაპი მთვარის მისიის - შექმნა მთვარეზე ინფრასტრუქტურის. 2019წ-ს პროგრამამ სათაბადო დაფინანსება არ მიიღო. დაგეგმილი პილოტირებული ფრენები უნდა განახორციელოს РН SLS  და ხომალდი ორიონით. იხ. ვიდეო

             Lunar Orbital Platform-Gateway

Gateway

კონცეფცია სადგურის 2019წ-ის მარტი

ტიპი - ორბიტალური სადგური

მთვარის ორბიტალური პლატფორმა-კარიბჭე (ინგლ. unar Orbital Platform-Gateway შემოკლებულად LOP-G) როგორც ცნობილი Gateway. საერთაშორისო მთვარის  ორბიტალური სადგური. პირველ ეტაპზე მთვრის კვლევებისთვის შემდეგში კომსონავტების გადასახმელად სხვა პლანების მიმართულებით მაგ,. მარსის. 

ნასამ გამოაქვეყნა პირველად 2017წ-ის მარტში სახლწოდებით Deep Space Gateway როგორც ნაწილი პროგრამის პილოტირებული პროგრამა მარსის მიმართულებით. პირველ ეტაპზე იგეგმებოდა მთვარის ორბიტალური სადგურის მშენებლობა ტრანსპორტირებისთვის მარსისკენ მიმართულებით.

მემურანდუმის თანახმად 2018წ-ის 2 მაისის ნასა განიხილავს  სადგურის აგებას მთავრის ორბიტაზე ასევე მხარდაჭერას აშშ-ს მთავრობის კომერციული მთვარის პროექტების დამშვები ხომალდების შექმნის მთავრეზე.

დღეისთვის განიხილება მრავლ მოდულია სადგური რ-იც მთავრსი გარშემო იბრუნებს ორბიტაზე. განსაზღვრულია სადგური ექსპლუტაციის დროს შეუძლიათ იმუშაონ ოთხი ადამიანმა 30-დან 60დღ-ღ ხანგრძლივობით. იგეგმება პილოტირებული ფრენები ერთ წელში ერთხელ სადგურის მიმართულებით რაკეტა-მარარებელით  Space Launch System.

აშშ-ს წვლილი - შექმნა სადგურის,  РН «SLS», პილოტირებული ხომალდი ორიონი. კომრციული ტრასპორტირება ხომალდის.

კანადა - კანადის კოსმოსური სააგენტო - ოფიციალურად მონაწილეობს 2019წ-ის თებერვლიდან. შექმნაში რობოტული სისტემების.

ე.კ.ს. ევროპის კოსმოსური სააგენტო - განიხილავს აგებას მოდულის, მონაწილების მიღება ნასას და პილოტირებული ხომალდის ორიონის, შექმნა სატრანსპორტო ხომალდის მაგ. არიან-6

იაპონია - იაპონიის კოსმოსური სააგენტო განიხილავს მობაწილეობას ასევე პროექტიში. შექმნა მოდულის და ასევე სატრანსპორტო ხომაქლდის HTV-X» გამოყენებით РН «H3.

როსკოსმოსი მოლაპარაკების მდგომარეობაშია.

დაგეგმილი მოვლენები

2022წ-ს -  Artemis 2 ( უდრო ადრე EM-2) გაშვება ხომალდი ორიონის

2022წ-ს - გაშვება ელექტროძრავიანი მოდულის РРЕ ამერიკული კომერციული РН.

პრობლემები ყველაზე სერიზული პრობლემა არის რადიაცია. გასხავვებით დედამიწის კოსმოსური სადგურისგან მთვარის სადგური არ იქნება დაცული კოსმოსური გამოსხივებისგან, დედამიწს მაგნიტური ველის გამო დედამიწიდან დაშორებისას.

2017წ-ს დეკემრიდან დაიწყო კვლევების მაშტაბური ზემოქედების ადამიანზე ნეორორადიობიოლოგიის სფეროში. 

იხ.ვიდეო