(ინგლ. Autonomous Truck MOunted howitzer System) ისრაელის 155-მმ თვითმავალი საარტილერიო დანადგარი ბაზაზე პლატფორმაზე Tatra T815 VVN 6x6,, რ-იც განსაზღვრულია როგორც ცოცხალი ძალის განადგურებისთვისვის, საარტელირეოა ბატარეებში, ასევე დანაღმული ტერიტორიის, ბუნკერების თუ საველე წინაღობების უზრუნველყოფაში. განვითარება კერძო ინიციატივით Soltam (მოგვიანებით გახდა ნაწილი Elbit Systems), ტავდაპირველად სისტემა იყო ორიენტებული ექსპორტისთვის .მხოლოდ 2006წ-ს დაიცყო გამოცდა ისრაელის არმიაში. ტეხნიკური მონაცემები
კონკურეცია საარტელირიოა დანაყოფი წარმოდგენილია 155-მმ ჰაუბიცა Soltam ATHOS 2052 სიგრძე ლულის 52 კალიბრი. ამ ჰააუბიცას შეუძლია გამოყენება მთელი ასორტიმენტის 155-მმ ჭურვები ნატოს. მაქსიმალური სიშორე დიაპაზანის სროლის 30კმ ჩვეულებრივი ჭურვებით, 41 - რეაქტიული ძრავით. მაქსიმალური სიჩქარე - 4-9 გასროლა წუთში. ამის გარდა არის ვარიანტები დაყენების უფრო მოკლე 155-მმ Soltam (39 და 45 კალიბრის) და საბჭოთა 130-მმ ჰაუბიცა М-46 ( შეუძლია 3 ჭურვი 15 წამში)
მთავარი კომპლექსი წარმოადგენს სატვირთო Tatra T815 VVN 6x6 ბრონირებული კაბინით. კომპლექსი შეუძლია გადაიტანოს სამხედრო სატრანსპორტო თვითმფრიავმა C-130 Hercules
სკაროსები (ლათ.Batoidei) — თევზების ქვერიგი ზვიგენისნაირთარიგისა. აქვთ შიშველი ან ქიცვებიღ დაფარული კანი, ხრტილოვანი ჩონჩხი. სკაროსების უმრავლესობის თავი და ტანი შერწყმულია გაფარჩხულ მკერდის ფარფლებთან და ქმნის დისკოს. ზურგის ფარფლები კუდზეა გადანაცვლებული (ზოგიერთ სახეობას სულ არ აქვს). სკაროსების ქვერიგი მოიცავს 10 (ზოგი მკვლევარის აზრით 15) ოჯახს. უმრავლესობა ბინადრობს ტროპიკულ და სუბტროპიკულ ზღვების სანაპირო ზოლში, თუმცა ნაწილი (ჩვეულებრივი სკაროსები) გავრცელებულია ზომიერ და ცივ ზღვებში. არის აგრეთვე მტკნარი წყლის ფორმები (მაგ., სამხრეთ ამერიკის მდინარის სკაროსებრნი). შავი ზღვისსაქართველოს სანაპიროებთან გვხვდება ზღვის მელა ანუ ქიცვიანი სკაროსები (Raja clavata) და ზღვის კატა (Dasyatis pastinaca). ელექტრონული სკაროსები გამოირჩევიან სხვა ცოცხალი ორგნიზმებისგან იმით, რომ მას გააჩნია ლექტრომგრძნობიარე ორგანო ასევე თვალებიტ რომელიც განთავსებული თავის ზემოთ. გააჩნია უკიდურესად სუსტი მხედველობა, მაგრამ ის ამ სისუტეს სხვა გრძნობებით ანაცვლებს კერძოდ ელექტრორეცეფციით.
ჩვეულებრივ ცოცხლადმშობნი ან კვერცხცოცხლადმშობნი არიან, მხოლოდ ჩვეულებრივი სკაროსები დებენ კვერცხებს. კვერცხის განვითარების ხანგრძლივობა 4,5—15 თვემდე გრძელდება. ნაყოფიერება 1-იდან რამდენიმე ათეუ ლიფსიტამდე მერყეობს. სკაროსები იკვებებიან ფსკერის ცხოველებით. სკაროსებს აქვთ სარეწაო მნიშვნელობა: ხორცს იყენებენ საკვებად, ღვიძლიდან ადნობენ ტექნიკურ ცხიმს.
სკაროსებს ასევე სხვა ელექტრონული თევზებს აქვთ ორგანო რ-იც გამოიმუშავებს დენს. ელექტრონული ორგანოწარმოადგენს წყვილს სიმეტრიული სტრუქტურამდებარეობს გვრდიგრედ შედგება სვეტებისგან ელეკტრონული ფირფიტებისგან. სკაროსებს ის შეადგენს 25% მასა თევზის,გარეგნულად გავს ფიჭას. ერთი ორგანო წარმოადგენს დაახლეობით 600 ვერტიკალურად ჩაწყობილი ექვსგრამიანი პრიზმას.ყოველი პრიზმა თავისთავად წარმოადგენს ბატარეას.,ის შედგება 40 ან მეტი ელექტრონული დისკისებური ფირფიტებისგან გაყოფილია ჟელტინის მსგავსი ქსოვილებით. სკაროსებს ელექტრონული ორგანო განლაგებული აქვს კუდის მიდამოში. ზრვის სკაროსები გერეაციას მუხტს ნაკლებს გამოიმუშავებს ვიდრე ძაბვას, მაგრამ მაღალი ძალის დენს (40 - 60ვ ძალის ძაბვის 50- 60 ა)
თევზი სკაროსისებრთა ოჯახისა. გავრცელებულია წყნარი, ინდოეთის და ატლანტის ოკეანეთა ტროპიკულ და სუბტროპიკულ წყლებში. სხეულის სიგრძე 2 მ აღწევს, ხოლო წონა 100 კგ. თავის ორივე მხარეზე განვითარებული აქვს ელექტრული ორგანოები, რომლებიც 70 ვ ელექტროდენის იმპულსებს წარმოქმნიან. იკვებება ფსკერის უხერხემლო ცხოველებით
ჰიპოთეზური ცივილიზაცია, აღმოცენებული და განვითარებული არა დედამიწაზე, გაგება გამოიყენება პირველ რიგში სამეცნიერო სფეროში. არსებობა მკაცრად არ არის დამტკიცებული, თუმცა არსებობა შესაძლებელია.
ბევრი მეცნიერები თვლიან და დღესაც თვიალ, რომ არსებობს მაღალგანვიტარებული ცივილიზაციები. განსკათრუბით სამეცნიერო-ტეხნიკის განვითარება და პროგრესი ვარაუდობს მათი არსებობას, ვინაიდან ადამიანი საკმაოდ გვიან ბაჩნდა ვიდე სამყაროს წლოვანებაა.ამ მოსაზრებას აკავშირებს ამო-ს ფენომენს. უფოლოგიამ ძლიერი გავლენა მოახდინა წარმოდგენაზე არამიწიერი ცივილიზაციაზე. ამო-ს ფრენები და ხალხის უმრავლესობა უკავშირებს უცხოპლანეტელების მოღვაწეობას. იმ პოსტულატიდან გამომდინარე. რომ ამო წარმოადგენს უცხოპლანეტელთა კოსმოსურ ხომალდებს, ბევრი მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ უცხოპლანეტელები უკვე დიდი ხანია დედამიწაზე არიან საიდუმლოდ ან დედამიწის ორბიტაზე. მაინ ზოგი მეცნიერი ისეთები როგორიცაა (დონალდ მენზელი, ჟაკა ვალე, ჯონ კილია) სულ სხვა მოსაზრებები აქვთ ამ თემაზე რომელზეც ქვემოთ შემოგთავაზებთ.
პარალელური სამყაროს არსებობა ერთ-ერთი თეორია რ-იც მიხედვითაც ამო-ს წარმომდგანლებები სულაც არ წარმოადგენენ და სამყარო არ წარმოადგენს ერთ გამონზომილიან სივრცეს არამედ მრავლ განზომილებიანი და პარალელური სმყაროებსიგან შედგება, თანამედრო კვლევები და ფიზიკათეორიტიკოსები ამ თეორიაზე უამრავი შრომები აქვთ სწორედ ამაზეა საბუარი რომ ეს ობიექტები მილიარდი კილომეტრებს კი არ გადიან დედამიწაზე მოსახვედრად არამედ ერთ განზომილებიდან მეორეშეი გადაადგილდებიან ხოლო ბუნება მათი ბევრ ფენომენთან და ახუსნელ მოვლენებთან აქვს ადგილი. ხოლო მათი წარმომადგენელები ბევრად განვითარებული. იხ. ვიდეო
მე მინდა გაგაცნოთ გია დვალის ქართველი ფიზიკა თეორიტიკოსის წარმოდგენა თუ როგორ ესმის თანამედროვე მეცნიერებს პარალელური სამყარობი.
მიზეზი ძებნის კონტაქეტების და შეშაზლო შედეგი - მარავალ ადამიანს შთააგონებს აზრს იმისა, რომ იმედი არამიწიერი ცივილიზაციასთან კონტაქტი გადაჭრის ჩვენში არსებულ მრავალ პრობლემას. მაგ., ისეთს როგორიც არის - სიღარიბე, ავადყოფობა, სიკვდილი გადასახლება დედამიწელებ ის სხვა პლანეტაზე. თავად დედამიწაზე კონტაქეტებმა სხვადასხვა ადამიანტა ცივილიზაციოაბმა წარსულში ხშირად ალევდნენ ბიძგს განვიკტარებას ვაჭრობას, ეკონომიკას და სხვა კულტურიებს. სხვა მხრივ საკმაოდ ხშირად დაბალ საფეხურზე გავითარების მყოფი ერები ან ითქვიბებოდა ან ნადგურდებოდა საერთოდ (შეგვიძლია ინდიელების გენოციდი გავიხსენოთ ან მონაბს აფრიკელების, კოლონიებიმ თუმცა მრავალი ერების განდგურება ხმოლოდ დაბალი საფეხურების ბრალი არ ყოფილა მარტო პიტრველ რიგში ომები როცა დიდი ერები იმორჩილებდნენ მცირე ერებს).
პრინციპიალური შესაძლებლობები კონტაქტის - ადამიანის მხრივ უშუალოდ კონტაქტი დამყარება ამ დროისთვის არსებული სამეცნიერო-ტეხნიკური შესაძლებლობა არ იძლევა საშუალებას დიდი მანძილების გამო ვარსკლავთშორისო სივცის გამო უახლოესი ვაკსკვლავი მზესთან პროქსიმა ცენტარვა დაშორებულია 40 ტრილიონი კილომეტრით, რომ მიფრინდნენ სინათლის სიჩქარითაც მაქსიმუმი სიჩქარე რომ მივანიჭოთ კომსოსური აპარატით დასჭირდებოდა ოთხი წელი. ამავე დროს სულაც არ არის აუცილებელი უახლოესი მზესთან მყოფი ვასკლავები დასახლებული იყოს ცივილიზაციებით. ხოლო სხვა ვასკლავები დაშორებით ათეუ ასეულზერ შორს არიან რომ არაფერის ვთქვათ გალატქიკებზე. ასე, რომ თეორიულად უშუალო კონტაქტისას სხვა მაღალ გავითარებული ცივილიზაციებს იყენებენ მოგზაურობისას ზე სინათლის სიჩქარეს, უნდა აღინიშნოს ის, რომ თეორიულად ჩვენი ფიზიკის ცოდნაც არ გამორიცხავს ასეთი სიჩქარის მინიჭების ალბათობას.
უფოლოგია - უფოლოგიებზე ძლიერი გავლენა მოახტინა წარმოდგენას არამიწიერი ცივილიზაციები არსებობის თერიამ. ამო უმრავლეს ადამიანებში აკავშირებენ უცხოპლანეტელებს. ქიქდან გამომდინარე რომ ამო წარმოაგდენენ უცხიპლანეტელთა ხომალდებს კოსმოსური ხომალდებს. ბევრი მიდი დასკვნამდე, რომ უცხოპლანეტელები უკვე დიდი ხანია საიდუმლოდ არიან ჩამოსული დედამიწაზე ან დედამიწი ახლოს ორბიტაზე. თუმცა სხვა უფოლოგობი უარყოფენ ამოს არსებობას (დონალდ მენზელი ჟაკ ვალე, ჯონ კილია)
შესაძლო კონტაქტები - კონსპიროლოგების მომხრეები ამტკიცებენ, რომ მსოფლიო მართველები მინიმუმ ცნობილია მათვის უცხოპლანეტელთა არსებობა კოსმოსში, დედამიწაზე ან იქმდე აქვთ გარკვეული სახეობის კონტაქტი მათან.
რუსალკა
რუსალკა ქალიშვილთან (ილუსტრაცია ლექსი პუშკინის)
პერსონაჟი სლავიანური მითოლოგიაში. ერთ-ერთი ვარიანტი სახე სახალხო მისტიკაში. წარმოდგენა რუსალკაზე, ცხოვრობენ ჩრდ. რუსეთში, ვოლგაზე, ურალში, დასავლ. ციმბირში, არსებითად განსხვავდებიან დასვლეთის სამხრეთელებისგან.მიჩნეულია რომ რუსალკები ცხოვრობენ ოკეანეებში,მინდორებში,ტყეებში და წყალში.
თეორიის მიხედვით სიტყვა რუსალკა ძველი რომაული დღესასწაულისგან როზალია რ-იც თავიდან ესპანეთში აღნიშნავდნენ და შემდეგ ფართოდ გავრცელდა. მეორე მოსაზრებით კი გამორიცხავს და წმინდა სლავინურს პერსონაჟად თვლიან. ზოგი კი რასა სიტყვას უკავშირებენ.
იხ.ვიდეო
მითოლოგიური სახე არსება ბოროტი სულია, წარმოდგენილი გრძელი თმიანი ქალი, მინდორსი ან ტყეში,წყალში რუსალკა დაკავშირებულია ძველრუსულ წარმართულ გაზაფხულის დრესასწაულთან რუსალიასთან. რუსალკის შეუძლია როგორც მაქციებს სხვადასახვა სახე მიიღოს ციყვის, თაგვის, ბაყაყაყის,ფრინველის და სხვ.
ზოგიერტ ადგილას უკრაინაში ფოლლორისტებში აღნიშნავენ განსხვავებულ რუსალკებს,თუ ტყეში გადაეყარე რუსალკა მას აუცილბლად რაღაცა უნდა ესროლო ან ცხვისახოცი ან ტანსაცმელი,მიჩნეულია, რომ რუსალკები იტაცებენ ლოცვის გარეშე ჩაძინებულ ქალებს ბელურისაში კი სხვა და ა. შ.
დღევანდელი სახე რუსალკა წარმოადგენს პატარა გოგონას, ძალიან ფერქმთალი მწვანე თმით და გრძელი ხელებით. ცრდილოეთით და უკრაინაში კი ქურთუკიან ალქაჯ ქალი. ხშირად არნიშნავენ დიდ მკერდიან საშინელი.
მითოლოგიაში აღნიშნავენ მას როგორც საშიშ არსებას, ხშირად უარყოფითი განწყობილი ადამინების მიმართ.
საერთაშორისო კოსმოსური სადგური 2007 წლის აგვისტოში
საერთაშორისო კოსმოსური სადგური — (ინგლ.International Space Station, сокр. ISS)კოსმოსში აწყობილი საერთაშორისო ორბიტული სადგური, რომელსაც მრავალმიზნობრივი კოსმოსური ლაბორატორიის სახით იყენებენ. სადგური დედამიწის დაბალ ორბიტაზე მოძრაობს და მისი დანახვა დედამიწიდან შეუიარაღებელი თვალით შეიძლება: მისი სიმაღლე მერყეობს 319,6 კმ-დან 346,9 კმ-მდე დედამიწის ზედაპირიდან. მისი მოძრაობის საშუალო სიჩქარეა 27.744 კმ/სთ და 15,7 ორბიტას ასრულებს დღეში. სკს ერთობლივი პროგრამაა აშშ-ს (ნასა), რუსეთის (რკა), იაპონიის(იახა), კანადის (კკა) და რამდენიმე ევროპული ქვეყნის (კა) კოსმოსურ სააგენტოს შორის. სართო სართაშორისო პროექტი, რ-იც მონაწილეობს 14 ქვეყანა: აშშ, რუსეთი, იაპონია,ევროპის კოსმოსური სააგენტო ბელგია,გერმანია,დანია, ესპანეთი, იტალია, ჰოლანდია, ნორვეგია, საფრაგენთი, შვედეთი, შვეიცარია. თავდაპირველად შემდაგენლობაში იყვნენ ბრაზილია და დიდი ბრიტანეთი.
სადგურის მართვას ახორციალებენ: რუსულ სეგმენტზე რუსული მხარე კოროლიოვი, ხოლო აშშ-ს მხარე ჰიუსტონი. მართავს ლაბორატორიებს ევროპულ ,,კოლუმბუსი'' და იაპონურ ''კიბო'' კონტროლს უწევს ევროპის კოსმოსური სააგენტო. ცენტრებს შორის მიმდინარეობს მუდმივი გაცვლა ინფორმაციის. 1984 წელს აშშ-ს პრეზიდენტმა რონალდ რეიგანმა განაცხადა დაწყება მუშაობის საერთაშორისო ორბიტალური სადგურის. 1990 წ-სგაირკვა, რომ პოექტის ღირებულება ძალიან ძვირი ჯდებოდა ამიტომ გადაწყდა საერთაშორისო საერთო სადგურის მსენებლობის აგება რუსეთან ერთად. სადგურის მშენებლობა დაიწყო 1998წ-ს როცა რუსეტმა პირველი მოდული ,,ზარია'' გაიყვანა ორბიტაზე ხოლო 7 დეკემბერს შატლი ,,ინდევერმა'' გაიყვანა მოდული ,,იუნიტი''. ღირებულება ნასამ 2011 წლიდან 2017 წლამდე საშუალოდ წელში 2,5 მილიარდი დოლარი რაც მთლიანობაში 27,5მლრდ დოლარი გამოდის. ხოლო 1994 დან 2005 წ-მდე (26 მლრდ დოლარი) სრულად კი 53 მლრდ დოლარია. იხ. ვიდეო
ციფრებში შეტანილია პირველი ,,ფროდომის'' პროგრამის ხარჯებიც.
ევროპის სააგენტომ 15 წლის განმავლობაში 9 მლრდ ევრო დახარჯა, იაპონისს სააგენტომ ,,JAXA'' 325 მლრდ იენი (2.8 მლრდ დოლარი)
კანადის კოსმოსური სააგენტო (Canadian Space Agency, CSA) წარმოაგდენს მუდმივი პარტნიორს ,,ნასასი'' შეფასებით 20 წლის განმავლობაში 1,4 მლრდ კანადური დოლარი ჩადო. იხ ვიდეობი
1984წ-ს პრეზიდენტმა რონალდ რეიგანმა გამოაცხადა, რომ დაიწყო მუშაობა შექმნას საერთაშორისო ორბიტალური სადგური. 1988წ-ს დაპროექტებული სადგური «Freedom» (თავისუფლება). იმ დროისთვის ეს იყო საერთო პროექტი აშშ-ს, ეკა-ს, კანადის და იაპონიის. დაგეგმილი იყო მსვილ გაბარიტებიანი მართვადი სადგური, მოდულები რ-ებსაც მიიტანენ ორბიტაზე ,,სფერის შატლი''. 1990წ-ს გაირკვა, რომ ღირებულება ძალინ ძვირი იყო და იქნა გადაწყვეტილი, რომ რუსებთან ერთად ართობლივი სადგურის მშენებლობის. (იხ. ვიდეო აშშ-ს გეგმები საერთაშორისო სადგურის მიმართ)
იხ. ვიდეო
რუსეთმა გამოცდილება სადგურების მშენებლობისა სსრკს დამემკვიდრებით, როცა იყო გაშვებული ორბიტალური სადგურები ,,სალიუტი'', ასევე სადგური ,,მირი'' და დაგეგმილი 1990წ დაგეგმილი სადგური შექმნა ,,მირ-2'', მაგრამ ეკონომიკური პრობლემების გამო პროგრამები იყი შეჩერებული.
მზის ბატარეები საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე
1998წ-ს 20 ნოემბერს რუსეთმა ორბიტაზე გაიყვანა პირველი ელემენტი სკს- ფუნქციონირებულ-სატვურთო ბლოკი ,,ზარია'' იხ. ვიდეო
ხოლო 1998წ-ის 7 დეკემბერს შტლი ,,ინდევერი'' შეუპირისპირა მოდულ ,,ზარიას'' ამერიკული მოდული ,,იუნიტი''. სკს, 1999წ-ის ივნისი ზემოთ მოდული ,,იუნიტი'' ქვემოთ მზის ბატარეებით - ,,ზვეზდა'' ინტერიერი მოდული ,,ზვეზდა''
ექსპლუტაცია აშშ აპირებს 2020წ-დე მინიმუმ ექსპუტაცია ნასა და როსკოსმოსი განიხილავენ დროის გაზრდაზე 2024წ-მდე შესაძლო გაგრძელების პერსპექტივით 2027წ-ს
სავარაუდოდ კომერციული მხარე შემოვა სადგურზე მომავლისთვის. 2011წ-ს დასრულდა მრავალჯერადი გამოყენების პროგრამა შატლების
2012წ-ის 22 მაისს კოსმოდრომ მისი კანევერალიდამ გაშვებული იქნა რაკეტა-მატარებელი ,, ფალკონ - 9'' კერძო კოსმოსური სატვირთო ხომალდი ,,დრაკონი'', რ-იც 25 მაისს შეუპირისპირდა საერთაშორისო სადგურს. ეს იყო პირველი კერძო ფრენა ისტორიაში.
2013წ-ის 28 სექტემბერს პირველად დაუახლოვდა საერთაშორისო სადგურს კერძო ავტომატური ხომალდი დატვირთული ,,სიგნუსი'' იხ. ვიდეო WATCH NASA: Earth from Space #RealTimeTracker ISS NASA FEED | 24/7 Earth Viewing
2017 წლის 12 მაისს, საერთაშორისო სადგურზე – ს მთელმა რაოდენობამ ISS– ის მთელი ოპერაციის განმავლობაში მიაღწია 200 – ს;
ISS კაცობრიობის მიერ აშენებული ყველაზე ძვირადღირებული ობიექტია. მის მშენებლობასა და ექსპლუატაციაში დაიხარჯა დაახლოებით 157 მილიარდი დოლარი ;
ISS მზისგან იღებს მთელ ელექტროენერგიას, რომელიც საჭიროა მუშაობისთვის, აგროვებს მას მზის პანელების დახმარებით [წყარო არ არის მითითებული 759 დღე];
საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მასა 417 ტონაზე მეტია, ხოლო მისი შიდა მოცულობა დაახლოებით 1000 კუბური მეტრი სივრცეა;
სიჩქარე, რომლითაც ISS მოძრაობს თავის ორბიტაზე, დაახლოებით 27,700 კმ საათში;
ISS- ს ბორტზე ასტრონავტებს ყოველ 45 წუთში შეუძლიათ მზის ამოსვლისა და მზის ჩასვლის ყურება.
ISS ატარებს კოსმოსური ტურისტის რიჩარდ გარიოტის მიერ იქ დატოვებულ "უკვდავების დისკს", რომელიც შეიცავს მის მიერ შერჩეულ ადამიანთა ჯგუფის დნმ-ს ციფრულ ასლებს;
თხუთმეტ ქვეყანას "ხელი ჰქონდა" ISS– ის შექმნისა და შენარჩუნებაში.
საერთაშორისო სადგურზე შესაძლოა აღმოჩინეს კვალი ბნელი მატერიის - სპექტრომეტრი Alpha Magnetic Spectrometer (AMS) ნახევარი წლის განმავლობაში მუშაობისას დააფიქსირა კოსმოსში 25 მილიარდი მოვლენა ბირთვული ხასიათის. დაახლ. 400 ათასი იქიდან მომდიანარეობდა პოზიტრონების მონაწილეობით 0,5 დან 350 გევ ენრგიია, რაც მიუთითებს დიდ არსეობას ანტიმატერიას კოსნოსში. მაგრამ 20-დან 250 გევამდე დიაპაზონში, აპარატმა დაფიქსირდა პოზიტრონების რაოდენობის ზრდა. ეს ანგარიში გაკეთდა ბირთვული კვლევების ევროპული საბჭოს (CERN) მიერ, იუწყება RBC.
მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ პოზიტრონების რაოდენობის ზრდა გამოწვეულია ნაწილაკების და ანტინაწილაკების სხვა დანარჩენ ნაწილაკებად გარდაქმნის რეაქციით, განსხვავებული ორიგინალებისგან, ანუ ბნელი მატერიის განადგურებისგან. ამასთან, მკვლევარები აღიარებენ, რომ ზოგიერთი ნაწილაკის ნაწილაკად გარდაქმნა შეიძლება გამოწვეული იყოს სხვა ფაქტორებით.
ბნელი მატერია არის მატერიის სავარაუდო ფორმა, რომელიც არ ურთიერთქმედებს ელექტრომაგნიტურ გამოსხივებასთან, რაც შესაძლებელს ხდის მისი შესწავლას მხოლოდ არაპირდაპირი ნიშნების საშუალებით.
რა პრობლემების წინაშე დგება საერთაშორისო კოსმოსური სადგური რ-იც მრავალი მილიარდიანი პროექტია. თავდაპირველად ის თუ რატომ მოხდა ისე რომ რუსული სოიუზის იმედად დარჩა კოსმოსის ათვისების პროგრამა. კოსმონავტების, იგივე ასტროვტების გაყვანა კოსმოსში დიდ ძალისხმევას მოითხოვს როგორც საინჟინრო ტექნიკური მიმართულებით ასევე ფინანსური. რელურად როგორც ადრე მოწინავე ქვეყნები კოსმოსის ათვისების საქმეში ორი ქვეყანა იყო აშშ და სსრკ და დღემდე რჩებიან მოწინავეები აშშ-ს შატლების პროგრამა ჰქონდა რ-იც საკმაოდ ეფექტური და იმდენად სამავნერო იყო რომ სსრკ-ს ძალინ ეშინოდა შატლების ვინაიდან მას ნებისმიერი თანაგზავზე მისვლა შეეძო და ორბიტიდან მოხსნა ცივი ომის დროს ეს საფრთხეს წარმოდგენდა
შატლი ატლანტისი
ანუ მანევრული და ტვირთამწეობით, მართლაც უამრავი საქმეები გააკეთეს და დაამტკიცეს საქმითაც რომ რუსების შიში არ იყო უსაფუძვლო კერძოდ კოსმოსური ტელესკოპი ხაბლი წარმატებით შეაკეთეს შატლის დახმარებით. უბრალოდ რომ წარმოდგენა შეგვექმნა როგორც ვიცით გაშვებული თანამგზავის გარკვეული საკმაოდ სწრაფი სიჩქარით მოძრაობს, იმისათვი რომ თანაგზავრს მიუახლოვდე არა მარტო სიჩქარე უნდა განავითარპო რომ მას დაეწიო არა ასე ვთქვათ დაიჭირო ეს ძალინ რთული პროცესია დიდ მანევრულობასაც მოითხოვს. რათქმა უნდა ძვირადღირებულია. სამწუხაროდ ორი კატასტროფა განიცადა (ინგლ. Challenger — «გამომწვევი») —ნასა-ს მრავალჯერადი სატრანსპორტო კოსმოსური შატლი. მეორე კოსმოსური შატლი იყო, რომელიც ექსპლოატაციაში შევიდა 1982 წელს. სახელი დარქვა საზღვაო ხომალდის, რომელიც ოკეანეს 1870-იან წლებში იკვლევდა. ნასა-ში ამ შატლს აღნიშნავდნენ, როგორც OV-99 (Orbiter Vehicle – 99). თავდაპირველად მას მხოლოდ საცდელად იყენებდნენ, თუმცა შემდეგში ის კოსმოსური ფრენებისთვის აღჭურვეს. პირველი გაფრენა ჩელენჯერმა1983წლის 4 აპრილს მოახდინა.
ჩელენჯერმა სულ ცხრა წარმატებული ფრენა განახორციელა. 1986 წლის 28 იანვარს, მეათე გაფრენისას, აფრენიდან 73 წამში მყარი საწვავის ამჩქარებლის დაზიანების გამო, შატლი აფეთქდა. ეკიპაჟის შვიდი წევრი დაიღუპა. ეს იყო იმ მომენტისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი კატასტროფა პილოტირებადი კოსმონავტიკის ისტორიაში.
იხ ვიდეოები კატასტროფისა
ჩელენჯერის კატასროფა
და მეორე შატლი კოლუმბია.
რა თქმა უნდა ეს არ ნიშნავს იმას რომ რუსებს არ ქონიათ კატასტროფები და ადამიანთა მსხერპლი. ამ შემთხვევეაში საუბარია იმაზე თუ რატომ დახურეს ამერიკელბმა ეს პროექტი რის გამოც რელურად რუსეთი დარჩა ვისაც შეეძლო გაშვება კოსმონავტების ორბიტაზე ვიანიდან სოიზუი მიუხედავდ იმისა რომ მოძველებულია მაინც უსაფრთხოდ და სტაბიულური ითვლებოდა ვიანიდა ბოლო ავარია 80 წლებში მოხდა. ეს აქამდე ასე იყო, მაგრამ კატასტროფის გამო ეს სახელიც არა მარტო კითხვის ქვეშ დადგ არამედ საფრთხის წინაშე დადგა მრავალ მილიარდინი პროექტი საერთაშირის სადგურის მდგომარეობა. განიხილება რადენიმე ვარინტი მათ შორის დაკონსვერების ანუ უპილოტო რეჟიმზე გადასვლა და რატომ ეხლა იქ მყოფი კოსმონავტები რ-იც უნდა დაბრუნებულიყო ხომალდის ექსპლუატიაცია გაზდის ვადა დეკემბერში და რათქმა უნდა იქ დარჩენას დასაბრუნებელის გარეშე არავინ გადწყვეტს. სოიუზის ფრენები მინიმუმ ერთობლივი კომისიის გამოძიების დასრულებამდე შეჩერებულია არადა სადგური იქ ადამიანის საცხოვრებლებისთვისაა განკუთვნილი უამრავი მარავლმილიონია ტეხნიკური აპარატურით. რაც შეეხება ამერიკელებს ილონ მასკის კომპანია სფეის იქსის დრაგონი პილოტირებული ფრენა 2019 წელსა დაანიონსებული. ასეთი მდგოპმარეობაა დღეს თუ რაიქნება მომავალში და რა გადაწყვეტილებას მიიღებენ ვნახავთ.
იხ. ვიდეო რუსეთის კრახზე მოკლედ
კოსმოსური დარტყმა კრემლზე - ორბიტაზე უყვე ხუთი ათასი თანამგზავრია
Starlink ილონ მასკის იხ. ვიდეო ილონ მასკის სეის იქსმა და პილოტორებულმა ხომალდა დრეგონმა ბოლო მაოუღო არ მარტო რუსულ პრესტიჟს არამედ ფინასურადაც ხოლო სტარლინკმა კი ზემოდან დაახურა კრემლს ამ სიტყვის პ[ირდაპირი მნიშვნელობით.
11 ოქტომბერს 2018 წ დღეს ,,სოიუზის'' სტარტის აღებისას სადაც ახალი ეკიპაჟი სკს მოხდა ავარია სადაც ბორტზე იმყოფებოდნენ წევრები მისიის საერთაშორის კოსმოსური სადგურის (სკს) რუსი კოსმონავტი ალექსეი ოვჩინინი და ამერიკელი ასტრონავტი ნიკი ჰეიტი. რომ არა სამაშველო ავარიული დაშვება კომსონავტებს დაღუპვა ელოდებოდათ ეს არაა პირველი შემთხვევა. მიზეზი გათიშვა ძრავის მეორე საფეხურის რაკეტის გაყოფის დროს კოსმოსნავტემბა 9 g გადატვირთვა მიიღეს, კოსმონავტებს სამედიცინო შემოწმებას ჩაუტარებენ.. ეს ბოლო ორ თვეში მეორე ინციდენტია კერძოდ სულ რაღაც ერთი თვის უკან 2018 წ-ის 5 სექტემბერს ჰაერის გადინების გამო (სკს) ავარიული სიტუაცია შეიქმნა და მიზეზი ხვრელი იყო რომელიც სოიუზ MC-09 იყო ბევრი ეძებეს და საბოლოოდ მიაგნეს ნახვრეტს ხომალდზე რომელიც ბურღით იყო მიყნებული . და როგორც კომისიამ დაადგინა ეს მოხდა ცეხში სადაც აგებენ ხომალდებს.. ანუ გამოვიდა ვიღაცამ (სავარაუდოდ ნასვამა) შემთხვევით გახვრიტა ხომალდი და შემდეგ ამოავსო სპეციალური საშუალრბით რათქა უნდა ამას ვერავი შეამჩნევდა და როცა გაუშვეს კოსმოსში მაშინ იჩინა თავი. 2018წ-ს ამერიკამ ნასამ როსკოსმოს 500მლნ დოლარი გადუხადა მომსახურებისთვის კოსმოსში გამგზავრებაში. როგორც ცნობილია 2019 წელს ილონ მაკსი კოპმპანია სპეის იქსი აპირებს პილოტირებული ხომალდის გაშვებას კოსმოში ხოლო მანამდე კი ამერიკლებმა ასვე რუსულ რაკეტის ძრავებზე უარი უნდა თქვან შეგიძლიათ იხილოთ ამ თემაზე იხ. ბლოგზე იხ ლინკი . დიმიტრი როგოზინი კი აცხადებდა, რომ არასოდეს ყოფილან დამოკიდებული ამერიკელებზე .
იხ. ვიდეო
იხ. ვიდეო
იხ. ვიდეო
იხ.ვიდეო რატომ კარგი არ ელის რუსეთს კოსმოსში
იხ. ვიდეო ილონ მასკი როგორ აგდებს ბაზრიდან როსკომოსს
რუსეთი რაგოზინი და ბატუტი იხ. ვიდეო
იხ. ვიდეო
იხ. ვიდეო რუსეთს ჩინეთმაც გადაუსწრო კოსმოსის ათვისების მიმართულებით
საინეტერსოდ ვითარდება უკრაინული რაკეტა მშენბლობა და დასავლური ქვეყნების თანამშრომობით როგორც მოგეხსენებათ ურაინას აქვს დიდი ტრადიცია სარაკეტო ტექნოლოგიის ინდუსტრიაში ასევე ილონ მასაკის კომპანიების წარმატებები რაც რუსულ ეკონომიკას და ტექნოლოგია მიწასთან ასწორებს ვინაიდან მათ არ აქვთ არანაირი რესურსი დაეწიოს და ფეხი აუბას ახალ მიმართულებებს.
იხ. ვიდეო
დღეს (2019წ-ის 27 აგვისტო) ევრონიუსის ინფორმაციით ევროპის კოსმოსური სააგენტო აპირებს რუსული პილოტირებულ ,,სოიუზებზე'' უარის თქმას. როგორც ვიცით თითქმის ფინალურ სტადიაზეა აშშ-ს ,,სპეის იქსის'' პილოტირებული ხომალდი ,,დრაგონი''. მანადმე იყო მცირე ინციდენტი როცა სატვირთო რუსული ხომალდი ვერ უპირისპირდებოდა სადგურს მეორე მცდელობაზე როგორც იქნა წარმატებით მოხდა რ-შიც ექსპერიმენტური მაშველი რობოტი ,,ფედოროვი'' იყო ამ რობოტის მიმართ იყო მცირე სკანდალი როცა რობოტს სროლას ასწავლდნენ ეს ჩათვლილი იყო როგორც ორმაგი დანიშნულების ტეხნოლოგიები და შემდეგშო რუსებს დამოუკიდებლად მოუწიათ შემუშავება (რია ნოვოსტის ინფ.). იხ.ვიდეო როგოზინის რობოტი მორიგი რუსული ფიასკო
იხ. ვიდეო ახალი ამბები და რუსეთის პოზიციების დაკარგვა კოსმოსური სფეროში
თვითონ რუსი ექსპერტები ამბობენ, რომ რუსეთი კოსმოს იმდეად შორდება, რომ შესაძლოა სამუდამოდაც იხ. ვიდეო დეკემბერი
იხ. ვიდეო
მაშ ასე ჩვენ დიდი ხანია ვივარაუდეთ რუსეთის ფიასკო კომსური ათვისების მიმართულებით ,,ბატუტი მუშაობს'' ასე უპასუხაილონ მასკმა როგოზინს და ფაქტიურად როსკომოსის დასაფლავების ერა დაიწყო იხ. ვიდეო
იხ. ვიდეო ფაქტიურად კონკურენტი არ ყავს შეგვიძლია თამამად ვთქვათ ეხლა რუსეთს მოუწევს იქით გადაუხადოს თანხა თავისი კომსონავტების აყვანაში სადგურზე თუ არადა როგორც რაგოზინამ თქვა ბატუტით შეუძლია იხტუნავონ თუ არ უნდათ საერთოდ დაკაერგონ ეს სფერო ხოლო დაანონსდა მთვარეზე გაფრენა ,,არტემიდეს'' პროგრამით და შემდეგ მარსზეც.
NASA აღარ არის დამოკიდებული როსკოსმოსზე. ეს ყველაფერი ელონ მასკის დამსახურებაა
30 მაისს, SpaceX Crew Dragon, ელონ მასკის ხომალდი, ISS-ისკენ უნდა აფრინდეს. ეს შეუმჩნეველი მოვლენა თავის თავზე აქცევს კოსმიურ განლაგებას. ჩვენ ვამბობთ, რატომ წაართმევს SpaceX-ის წარმატებული გაშვება რუსეთს მილიონობით კონტრაქტს და როგორ იმოქმედებს ეს კოსმოსის კვლევაზე. UPD. გაშვება და დამაგრება წარმატებით დასრულდა. მით უფრო აქტუალურია ამ პუბლიკაციაში გაკეთებული დასკვნები. იხ. ბმულზე წყარო
Რა მოხდა?
30 მაისს, მოსკოვის დროით საღამოს, კოსმოსური პორტიდან კეიპ კანავერალის რაკეტა Falcon 9, რომელიც ატარებს Crew Dragon კოსმოსურ ხომალდს, უნდა აფრინდეს. გაშვება პირდაპირ ეთერში გადაიცემა. ფრენის მიზანია ISS-ზე ორი ამერიკელი ასტრონავტის მიწოდება. იქ ისინი 30-დან 119 დღემდე გაატარებენ, შემდეგ კი დედამიწაზე დაბრუნდებიან. თუ ყველაფერი კარგად წავა, NASA დაამოწმებს რაკეტას Falcon 9 და Crew Dragon კოსმოსურ ხომალდს პილოტირებული ფრენისთვის. ასე რომ, SpaceX გაივლის გამოცდას და შეძლებს რეგულარული ფრენების განხორციელებას კოსმოსში.
Რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი? სამი მიზეზის გამო ერთდროულად და ერთი მათგანი უკიდურესად უსიამოვნოა რუსეთის კოსმოსური ინდუსტრიისთვის.
პირველი პირადი პილოტირებული ფრენა ისტორიაში
ეს არის სადებიუტო ფრენა ISS-ში ცოცხალი ხალხით, ორგანიზებული კომერციული ფირმის მიერ. ადრე ამას სამთავრობო უწყებები მართავდნენ. ის ფაქტი, რომ სახელმწიფომ საბოლოოდ გადაწყვიტა კერძო მფლობელებს გაუზიაროს ორბიტალურ სადგურზე ფრენის უფლება, დადებითად აისახება კოსმოსური პროგრამის განვითარებაზე, აღნიშნავს BBC. შესაბამისად, სხვა კერძო მოთამაშეები შეუერთდებიან ვარსკვლავურ რბოლას. ფული და კონკურენცია ხელს შეუწყობს ორბიტასთან დაკავშირებული სამოქალაქო პროექტების განვითარებას. იგივე უნივერსალური სატელიტური ინტერნეტის მსგავსად, რომელიც ჩაფიქრებულია ელონ მასკის მიერ.
როსკოსმოსი კარგავს ადგილს
ასევე, ეს იქნება ამერიკელი ასტრონავტების პირველი ფრენა ISS-ზე ამერიკული კოსმოსური ხომალდით 2011 წლიდან. მანამდე შტატები იყენებდნენ შატლებს, მაგრამ ამ ტრანსპორტისადმი ნდობა მნიშვნელოვნად შემცირდა 2001 წელს, კოლუმბიის აფეთქების შემდეგ. როდესაც Discovery შატლი დაზიანებული კანით დაბრუნდა 2011 წელს, მთავრობამ გააუქმა Space Shuttle პროგრამა. NASA-ს დარჩა რამდენიმე ვარიანტი: ფრენა ISS-ზე ჩინური ან რუსული გემებით. აშშ-ს კონგრესმა უარი თქვა PRC-ის მომსახურებით სარგებლობაზე, ამიტომ მათ მოუწიათ ხელშეკრულების დადება რუსეთის ფედერაციასთან.
ას შემდეგ ამერიკელი ასტრონავტები მიწოდებულნი არიან ექსკლუზიურად ბაიკონურიდან, სოიუზის რაკეტებით. ამ სერვისებისთვის როსკოსმოსმა თავდაპირველად 22 მილიონი დოლარი გადაიხადა სკამზე, 2020 წლისთვის კი 90 მილიონ დოლარს მიაღწია, ჯამში ამერიკელებთან თანამშრომლობის წლების განმავლობაში რუსეთმა თითქმის 4 მილიარდი დოლარი მიიღო. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ამერიკული გადახდები შეადგენდა როსკოსმოსის წლიური დაფინანსების დაახლოებით 10%-ს.
რუსი დუმის დეპუტატები ბოღმისგან ნახეთ რა განცხადებებს აკეთებენ თანხები შეგიძლიათ დათვალოთ თუ რამდენს დაკარგავს რუსეთი იხ. ვიდეო
რატომ დასასამრადა როსკომოსი შიგვიძლია ვთქვათ რომ როსკომოსის დასრლდა იხ. ვიდეო
Soltam Systems
