ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             ყირიმის ომი

ფრანც რუბოსი ნახატი ,, ყირიმის ალყა''

 მორიგი ომი რუსეთისა და ოსმალეთის იმპერიებს შორის, რომელიც გრძელდებოდა 1853 წლის 14 ივნისიდან 1856 წლამდე. ომი წარმოებდა, ერთი მხრივ, რუსეთის იმპერიასა და მეორე მხრივ, გაერთიანებული სამეფოს, საფრანგეთის მეორე იმპერიის, სარდინიის სამეფოსა და ოსმალეთის იმპერიის ალიანსს შორის. სამხედრო კონფლიქტის ძირითადი ნაწილი შავ ზღვასა და ყირიმის ნახევარკუნძულზე განხორციელდა, ფრონტის ხაზი გახსნილი იყო კავკასიაშიც.

                                                                           

ყირიმის ომის რუქა

რუსეთის იმპერატორ, ნიკოლოზ I-ს სურდა ოსმალეთის იმპერიის დანაწევრება, შავი ზღვის რუსეთის შიდა ზღვად გადაქცევა, ბოსფორის და დარდანელის სრუტეების ხელში ჩაგდება და ბალკანეთში განმტკიცება. 1853 წლის 14 ივნისს რუსეთმა იერუსალიმის წმინდა ადგილების დაცვის საბაბით ოსმალეთს ომი გამოუცხადა. რუსეთის არმიამ ბალკანეთიდან სტამბულისკენ კავკასიიდან კი ყარსისკენ დაიწყო შეტევა. გაერთიანებული სამეფო და საფრანგეთი ვერ შეეგუენ რუსეთის გასვლის მცდელობას ხმელთაშუა ზღვაზე. ამიტომ ისინი ოსმალეთს მიემხრნენ და ომი გამოუცხადეს რუსეთს.

მოკავშირეებს შეუერთდა სარდინიის სამეფოც. მოკავშირეების ზეგავლენით ავსტრიამ რუსეთს მოსთხოვა ბალკანეთის დატოვება. რუსეთმა დაკარგა სტამბულისკენ წასასვლელი გზები. ამავე დროს მოკავშირეების ფლოტი შავ ზღვაში შევიდა. ინგლისის, საფრანგეთის, სარდინიის და ოსმალეთმა ყირიმში დიდი არმია გადასხა და 1854 წლის სექტემბერში ალყა შემოარტყა სევასტოპოლს, რომელიც იყო მთავარი დასაყრდენი რუსეთისა შავ ზღვაზე. ჩამორჩენილმა ბატონყმურმა რუსეთმა ვერ უზრუნველყო სევასტოპოლის დაცვა. 1855 წლის სექტემბერში სევასტოპოლი დანებდა.

                                                                    

ოსმალეთის შეტევა შეკვეთილის ნავსადგურზე

1853 წლის შემოდგომაზე ოსმალეთმა საომარი მოქმედებები დაიწყო კავკასიაში და შეიჭრა გურიაში, სადაც აიღო შეკვეთილის ციხე. 30 ოქტომბერს ოსმალები შეიჭრნენ ახალციხის მაზრაში. 12 და 19 ნოემბერს რუსეთმა სასტიკად დაამარცხა ოსმალები ახალციხესთან და ბაშკადიკლიართან. 1854 წელს რუსებმა გაიმარჯვეს ბაიაზეთთან და კიურიკ-დარასთან. 1855 წელს აიღეს არტაანი და ყაგიზმანი და ალყა შემოარტყეს ოსმალეთის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ქალაქ ყარსს. 1855 წლის შემოდგომაზე ომარ-ფაშამ 20 ათასიანი დესანტი გადასხა სამეგრელოში. მისი მიზანი იყო ეიძულებინა რუსეთის ჯარი, მოეხსნა ალყა ყარსზე. ომარ-ფაშამ მოიპოვა გამარჯვება გურულების რაზმზე, მაგრამ წინ ვერ წაიწია. 1855 წლის 15 ნოემბერს დაეცა ყარსი და ომარ-ფაშა იძულებული გახდა სამეგრელოდან გასულიყო.

კავკასიაში რუსეთის წარმატებაში მნიშვნელოვანი როლი შეიტანეს ადგილობრივმა ქართველებმა და სომხებმა, თუმცა ომმა მოიტანა ნგრევა რუსეთ-ოსმალეთის სასაზღვრო რაიონებში, განსაკუთრებით გურია-სამეგრელოში.

                                                                    

93-ე სამხრეთ მთიელები ბრძოლის ველზე

ყარსის აღებამ ომში არსებითად ვერაფერი შეცვალა. რუსეთმა სრული მარცხი განიცადა. სევასტოპოლის ალყის დროს გარდაიცვალა ნიკოლოზ I. 1855 წლიდან მისი ვაჟი ალექსანდრე II გახდა მეფე. 1856 წელს იგი იძულებული გახდა დათანხმებოდა პარიზის საზავო ხელშეკრულების მძიმე პირობებს. ამ ზავით რუსეთმა დაკარგა დუნაის შესართავი და ბესარაბია. რუსეთს ჩამოერთვა შავ ზღვაზე სამხედრო ფლოტის ყოლის უფლება. შავ ზღვაზე რუსეთის ციხესიმაგრეები უნდა დაენგრია. შავი ზღვა ყველა გემისთვის ღია ზღვად ცხადდებოდა. სერბია, ვლახეთი და მოლდოვა ევროპის სახელმწიფოთა მფარველობის ქვეშ მოექცა. რუსეთმა დაკარგა უპირატესობა საერთაშორისო ავტორიტეტი.

იხ. ვიდეო

                                                        მხარეების ძალები 

- ოსმალეთის იმპერია - 235 558 ადამიანი სახმელეთო რეგულარული არმია, თურქული - 199 152 ადამიანი, ეგვიპტური - 23 931 ადამიანი, სლავიანური ლეგიონი - 2 ათასი, ყირიმ- თათრული ცხენოსანი - 485 ადამიანი, ფრანგული - 309 268, დიდი ბრიტანეთი - 200 864 ადამიანი, სარდინიური საექსპედიციური კორპუსი ყირიმში - 18 ათასი ადამიანი, საზღვარგეთული ლეგიონი - 4250 ადამიანი, ანგლო-შვეიცარიული ლეგიონი - 2,2 ათასი ადამიანი.

რუსეთი - 750 ათასი ადამიანი, საზღვარგარეთული ფორმირებები - ბულგარული - 3 ათასი ადამიანი, ბერძნ. ლეგიონი - 800 ადამიანი, მგრელები - 1855, 1956, აფხაზური - 1855, 1856.

                                                       დანაკარგები

ოსმალეთის იმერია - სულ - 233 ათასი დაჭრილი და დაღუპული, ოსმალეთის იმპერიიდან - 45, 3 ათასი ადამიანი დაღუპული, დაღუპული ჭრილობებისგან ან აცადყოფობისგან, ფანგი - 97 365 დაღუპული ან ჭრილობებისგან და ავადყოფობებისგან.

დიდი ბრიტანეთი - 22 602 დაღუპული ან ჭრილობეისგან და ავადყოფობისგან.

სარდინია -  2194 დაღუპული, 167 დაჭრილი

რუსეთი - საერთო დაღუპულები - 143 ათასი, 25 ათასი მოკლული, 16 ათასი დაიღუპა ღრილობეისგან, 89 ათასი დაიღუპა ავადყოფობისგან 

                                                            

გენერალული შეტევა სევასტოპოლის მოკავშირეების მხრიდან 1855წ-ის 6 ივნისი  Alexandre Protais, 1858

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 ქორწინება

ედმუნდ ლეიტონი. ,, ქორწინების რეგისტრაცია

წყვილის კავშირი ოჯახის შექმნის მიზნით. უმრავლეს ქვეყნებში ქორწინებად მიიჩნევა ქალისა და მამაკაცის კავშირი, თუმცა ზოგერთ ქვეყანაში დასაშვებია ასევე ერთი სქესის მქონე ადამიანების ქორწინება.

გვაროვნული წეს-წყობილების დროს ჩამოყალიბდა ეგზოგამია და ჯგუფური ქორწინება. მოგვიანებით შეიქმნა წყვილადი ქორწინება და დისლოკალური ქორწინება. ამ ეტაპზე მამაკაცი და ქალი რჩებოდნენ საცხოვრებლად თავიანთ გარში. მოგვიანებით, ქმარი დასახლდა ცოლის გვარში და ჩამოყალიბდა მატრილოკალური ქორწინება, ხოლო შემდეგ ცოლი გადავიდა ქმრის გვარში და ჩამოყალიბდა პატრილოკალური ქორწინება. მეუღლეთა პირადი ქონება გაუყოფელი იყო, ხოლო ქორწინება არამყარი. ქორწინების აღნიშნული ფორმები ინარჩუნებდნენ ჯგუფური ქორწინების გადმონაშთებს. გვაროვნული წყობილების დაშლის ხანაში შეიქმნა დიდი პატრარქალური ოჯახები და ჩამოყალიბდა მონოგამიური ქორწინება. მონოგამიურმა ქორწინებამ დასრულებული სახე მიიღო ნუკლეალური ოჯახის ჩამოყალიბების დროიდან.

                                                                       

უძველესი გერმანელი დაქორწინებული წყვილი არმინიუსი და ამრიგად რომანელდა რომანტიკულ შეხვდნენ ერთმანეთს. იოჰანეს გერტსის მიერ 1884 წელს შექმნილი ნამუშევარი ასახავს არმინიუსს, რომელიც გამოსამშვიდობებლად უცხადებს საყვარელ მეუღლეს, სანამ იგი ბრძოლაში გადავა

ქრისტიანობაში ქორწინება წარმოადგენს ახალი აღთქმის შვიდი საიდუმლოთაგან ერთ-ერთს. წყვილის შეუღლება რომ საეკლესიო წესით კანონიერი იყოს, ის საჭიროებს დადასტურებას მღვდლის მიერ. შესაბამისად ტარდება ჯვრისწერის რიტუალი.

ისტორიულად საქართველოში ქორწინების რეგისტრაციას ახდენდა მხოლოდ ეკლესია ჯვრისწერის საფუძველზე. მსგავსი მდგომარეობა იყო რუსეთის იმპერიაშიც. 1920 წლის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კანონით „მოქალაქეთა მდგომარეობის აქტების რეგისტრაციის შესახებ“ გაუქმდა ჯვრისწერის იურიდიული საფუძველი და იგი მხოლოდ ფორმალური სახით დარჩა. ქორწინების რეგისტრაცია კი ხდებოდა სახელმწიფო ორგანოების მიერ. 2002 წელს კონსტიტუციური შეთანხმების მე-3 მუხლით სახელწმიფომ ცნო ჯვრისწერა, თუმცა ქორწინების რეგისტრაცია კვლავ მხოლოდ სახელმწიფო ორგანოში ხორციელდება. ქორწინება და მასთან დაკავშირებული უერთიერთობები რეგულირდება საქართველოს სამოქალაქო კოდექსით.

იხ. ვიდეო ქორწინების ტრადიცია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                ვულკანი 

ვულკანის ამორფქვევა

(ლათ. Volcanus, Vulkan, ვულკანუს) — გეოლოგიური წარმონაქმნი, რომელიც შექმნილია დედამიწის ზედაპირზე დედამიწის ქერქიდან ამოფრქვეული ლავის გადაადგილების და გაცივების შედეგად. განასხვავებენ მოქმედ და ჩამქრალ ვულკანებს. ვულკანუსი რომაული მითოლოგიით ცეცხლისა და სამჭედლო საქმის მფარველ ღმერთს ეწოდებოდა.

ბუნებრივი კატასტროფებიდან ვულკანური მოვლენები ყველაზე საშინელი შედეგებით გამოირჩევა. ვულკანური რელიეფი კარგად გამოხატული რამდენიმე ნაწილისგან შედგება. მათგან თვალსაჩინო ვულკანური კონუსი და კრატერია (ზედა ნაწილზე არსებული წრიული ჩაღრმავება), რომლის შიგნით ვულკანის კერა და ყელი მდებარეობს. მისი დიამეტრი რამდენიმე კილომეტრსაც კი შეიძლება აღწევდეს. ვულკანის ყელი, ჩვეულებრის, ვერტიკალური მიმართულებისაა, თუმცა ძალზე საშიშია როდესაც იგი მიმართულებას იცვლის და ვულკანი საკუთარი კონუსის ფერდობიდან გამოაფრქვევს ლავას.

                                                                     

ლავა

აფეთქების სიძლიერის მიხედვით ვულკანი სამი სახისაა: შედარებით მშვიდი, ძლიერი და ძალიან ძლიერი.

ვულკანიდან ნივთიერება სამ მდგომარეობაში ამოიფრქვევა: თხევადია - ლავა, მყარია - ვულკანური ფერფლი, მტვერი, ტალახი და ქვები, გაზობრივი - წყლის ორთქლი, ნახშირორჟანგი და სხვა. გავარვარებული ლავა სწრაფად მოძრაობს ვულკანის მთის ფერდობზე, ანადგურებს ყოველივე ცოცხალს, ფარავს და ასწორებს ხმელეთის ზედაპირს. ვულკანის ამოფრქვევისას, ფერფლთან და მტვრის უწვრილეს ნაწილაკებთან ერთად, ხშირად დიდი მოცულობისა და რაოდენობის მყარი მასალაც გამოიტყორცნება, რაც ლავაზე არანაკლებ საშიშია.

იხ. ვიდეო 10 ყველაზე საშიში ვულკანი

დედამიწაზე ასეულობით (1300-ზე მეტი) მოქმედი ვულკანია, რომელთა უმეტესობა მსოფლიო ოკეანის წყალქვეშაა. ხმელეთზე ვულკანების რაოდენობით გამოირჩევა ინდონეზიის კუნძულები. აქ 200 ვულკანია, რომელთა 2/3 მოქმედებს კაცობრიობის მთელი ისტორიის განმავლობაში. ინდონეზიაში, ზონდის კუნძულებს სუმატრასა და იავას შორის, მდებარეობს ვულკანური წარმოშობის კუნძული კრაკატუ. 1883 წელს კრაკატაუ ამოიფრქვა. ვულკანის ხმა ავსტრალიაშიც კი ისმოდა, რომელიც კრაკატუდან 5 000 კმ-ით არის დაშორებული. დღეს მის ადგილზე ახალი ვულკანია, რომელსაც კრაკატუს შვილს ეძახიან.

დედამიწაზე ვულკანების რამდენიმე სარტყელია, რომლებიც ძირითადად ემთხვევა მიწისძვრების გავრცელების არეალს. ვულკანის ამოფრქვევის პროგნოზირება ძალიან ძნელია. ამოფრქვევას ხშირად ასწრებს მიწისძვრა, თუმცა ცნობილია შემთხვევები როდესაც ვულკანის მოქმედება უეცრად დაწყებულა.

ვულკანების მოქმედება მარტო კატასტროფული ხასიათისა არ არის. მათი მოქმედების შედეგია დედამიწაზე არსებული ლითონური, აგრეთვე ძვირფასი და ნახევრადძვირფასი ქვების საბადოები. ვულკანური ფერფლი დიდი რაოდენობით შეიცავს მინერალურ ნივთიერებებს. ამის გამო, ვულკანის მიმდებარე ტერიტორიის ნიადაგები დიდი ნაყოფიერებით გამოირჩევა.

იხ. ვიდეო დღემდე აქტიური 5 ვულკანი

არამიწიერი ვულკანი - ვულკანები გვხვდება არა მხოლოდ დედამიწაზე, არამედ სხვა პლანეტებსა და მათ თანამგზავრებზე. მზის სისტემის პირველი უმაღლესი მთა არის მარსის ვულკანი ოლიმპო, რომლის სიმაღლეა 21,2 კმ.

მზის სისტემაში იუპიტერის მთვარე იოს აქვს უდიდესი ვულკანური აქტივობა. იოს ვულკანებით აფეთქებული მატერიის ნაკერების სიგრძე 330 კმ სიმაღლეზე და 700 კმ რადიუსს აღწევს (თვაშტარის პატერნები), ლავის ნაკადები 330 კმ სიგრძისაა (ამირანისა და მასუბის ვულკანები).

ოლიმპი (მარსი), 2004

პლანეტების ზოგიერთ თანამგზავრზე (ენცელადოსი და ტრიტონი), დაბალი ტემპერატურის პირობებში, ამოფრქვეული "მაგმა" არ შედგება მდნარი ქვისგან, არამედ წყლისა და მსუბუქი ნივთიერებებისგან. ამ ტიპის ამოფრქვევა არ შეიძლება მიეკუთვნოს ჩვეულებრივ ვულკანიზმს, ამიტომ ამ ფენომენს კრიოვულკანიზმს უწოდებენ.

ამორფქვევა იოზე (თანამგზვრზე)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                     ვეგა

ინგლ. vega, იტალ. Vettore Europeo di Generazione Avanzata -  ევროპული მსუბუქი მსუბუქი ოთხსაფეხურიანი ერთჯერადი გამშვები მანქანა (LV), რომელიც 1998 წლიდან ერთობლივად შეიქმნა ევროპის კოსმოსური სააგენტოს (ESA) და იტალიის კოსმოსური სააგენტოს (ASI) მიერ. სარაკეტო დასახელებულია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში მეორე კაშკაშა ვარსკვლავის მიხედვით.

რაკეტების "Vega" და "Ariane-5" ზომის შედარება თავდაპირველად, Vega პროექტი შემუშავდა 1990 – იანი წლების დასაწყისიდან ASI– ს მიერ, როგორც NASA Scout LV– ის ჩანაცვლება. 2000 წლის 27-28 ნოემბერს Vega პროექტი მიიღეს Arian- ის საავტომობილო პროგრამაში. იტალია არის პროექტის მთავარი შემქმნელი და პასუხისმგებელია ბიუჯეტის 65% -ზე, სხვა მონაწილე ქვეყნები არიან საფრანგეთი (15%), ესპანეთი (6%), ბელგია (5,63%), ნიდერლანდები (3,5%), შვეიცარია (1,34%) )) და შვედეთი (0,8%). პირველი რაკეტის გაშვება მოხდა 2012 წლის 13 თებერვალს კუროუს კოსმოდრომიდან (ფრანგული გვიანა).

იხ. ვიდეო

NASA აირჩევს SpaceX- ს მთვარეზე ფრენებისთვისთვის და ეს არის მთავარი მომენტი ასტრონავტიკის ისტორიაში

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

          NASA აირჩევს SpaceX- ს მთვარეზე ფრებესთცისთვის და ეს არის მთავარი მომენტი   ასტრონავტიკის ისტორიაში 

რამდენიმე წელიწადში NASA– ს ასტრონავტები მთვარეზე დაბრუნებას აპირებენ. იხ. ბმულზე წყარო დაბრუნების პირობები კი უფრო კომფორტული იქნება. ეს იმიტომ ხდება, რომ ისინი დაბრუნდებიან Starship- ში, რომლის სიგრძე კუდიდან ცხვირამდე 50 მეტრს აღწევს. მაგრამ ბაზ ალდრინი და ნილ ამსტრონგი მხოლოდ 7 მეტრით კმაყოფილდებოდნენ. ისინი არა მხოლოდ ვიწრო, არამედ ძალიან მჭიდრო იყვნენ, რაც ჩანს იმდროინდელ ფოტოებზე. აპოლონის პროგრამა ეს ექსპედიცია იმითაც გამოირჩევა, რომ მას განახორციელებს კერძო კომპანია - SpaceX. ამის შესახებ სიახლეები უკვე გამოქვეყნდა Habré- ზე და არჩევანი მართლაც მთავარი მომენტია ასტრონავტიკის ისტორიაში. კერძო კომპანია - და მხოლოდ ეს კომპანია - პასუხისმგებელია მთვარეზე ორი ფრენის დიზაინზე, ტესტირებაზე და განხორციელებაზე. ერთ-ერთი მათგანი, დაკომპლექტებული, უნდა ჩატარდეს ჯერ კიდევ 2024 წელს. რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი შორს არის უფასოდან: SpaceX- მა პროექტისთვის 2.89 მილიარდი დოლარი მიიღო. ეს უზარმაზარი სახსრებია, მაგრამ ისინი სასიკეთოდ დაიხარჯა - ელონ მასკის კომპანია შეძლებს მნიშვნელოვნად დააჩქაროს ფრენის მომზადების პროცესი. კერძო კომპანია უფრო თავისუფალია თავის მოქმედებებში, ვიდრე სამთავრობო სააგენტო და მასკი ცნობილია იმით, რომ, თუმც დაგვიანებით, მაგრამ წარმატებით ახორციელებს გეგმების უმეტეს ნაწილს. თუ SpaceX წარმატებას მიაღწია დასაწყისში, მაშინ მომავალში NASA– მ შეიძლება გაფორმდეს გაცილებით დიდი კონტრაქტი მთვარეზე რეგულარული ფრენების განხორციელებისთვის. და ეს ყველაფერი სააგენტოს გაცილებით იაფი ეღირება ვიდრე მისი მთვარის პროგრამა (დიახ, არსებობს მთავრობის ალტერნატივა, მაგრამ მისი არსებობის საკითხი კითხვის ნიშნის ქვეშ დგება). რატომ აირჩია NASA- მ SpaceX ეს ძირითადად განპირობებულია იმით, რომ კომპანიას აქვს არა მხოლოდ პროექტი, არამედ კოსმოსური ხომალდის მთელი პროტოტიპი, რომელსაც შეუძლია ფრენა არამარტო მთვარეზე, არამედ მარსზეც. რა თქმა უნდა, ეს ეხება Starship- ს. მისმა რიგმა ტესტებმა წარუმატებლად ჩაიარა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, დიზაინი თანდათან იხვეწება და წარმატებული საცდელი ფრენის იმედი შეიძლება მომდევნო რამდენიმე თვეში. ერთი წლის წინ, NASA– მ სამი გამარჯვებული შეარჩია პროექტის მთვარეზე მიტანის სისტემის შემუშავების პროექტისთვის. ეს იყო Blue Origin, Dynetics და SpaceX. პირველმა უზრუნველყო ტრადიციული დიზაინი და სამსაფეხურიანი ლანდი. Synetics– მა შექმნა ახალი ტიპის მრავალჯერადი გამოყენება. მაგრამ ორივე სისტემა არ იყო ძალიან დიდი: როგორც აპოლოს პროგრამაში, მათ შეეძლოთ მიეწოდებინათ მცირე დატვირთვა და რამდენიმე ადამიანი.

იხ. ვიდეო ნასამ აირჩია სფეისქსი მთვარეზე ფრენებისთვის

SpaceX– მა, ორჯერ დაფიქრების გარეშე, შესთავაზა Starship - უზარმაზარი ხომალდი, რომელიც მარსის კოლონიზაციისთვის არის შექმნილი. მისთვის ბევრად უფრო ადვილია მთვარეზე ფრენა, უფრო მეტიც, მას შეუძლია მოიზიდოს უფრო მეტი კონკურენტი, ვიდრე ტვირთისა და ხალხის მაგალითზე. Starship– ს შეუძლია მხოლოდ ექვსი თვის განმავლობაში რამდენიმე ათეული ადამიანის მიყვანა მარსზე. გაცილებით ნაკლები დრო სჭირდება მთვარეზე ფრენას და შესაძლოა კიდევ უფრო მეტი ადამიანი აიყვანოს. ეს არის ის, რომ კოლონია შეგიძიათ თავიდანვე, თუ, რა თქმა უნდა, სერიოზულად მიუდგებით ამ საკითხს. ამავე დროს, კომპანიას, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, აქვს რეალური პროტოტიპი და არა მხოლოდ ნახაზები და თეორიული დასაბუთება.

პროტოტიპი ,, სტარშიპი'' ეხლა გადის გამოცდას პოლიგონ ბოკა-ჩიკაზე სანხრ. ტეხაში

NASA ირჩევს რაკეტა ილონ მასკს ამერიკელების მთვარეზე გასაგზავნად იხ. ბმულზე წყარო

აშშ-ს კოსმოსური სააგენტოს განცხადებით, მთავრეზე ფრენა შეიძლება განხორციელდეს ჯერ კიდევ 2024 წელს. NASA გადაიხდის მასკს 3 მილიარდ დოლარს, რომ მოემზადოს სარაკეტო სისტემა ამერიკელების მთვარეზე დასაბრუნებლად, პირველად 1972 წლის შემდეგ. ამერიკელი ასტრონავტები ერთადერთია, ვინც მთვარეზე იმყოფებოდა. მასკმა შეჯიბრის ფინალურ ეტაპზე ჯეფ ბეზოსს თავისი კომპანია Blue Origin and Dynetics- ით სძლია. ელონ მასკის კომპანია SpaceX დიდი ხანია მუშაობს კოსმოსური ხომალდის Starship– ის ორ ვერსიაზე, როგორც მარსის, ისე მთვარის მიმართულებით ფრენებზე. ამჟამად პროტოტიპის ტესტირება ხდება ტეხასის სამხრეთით მდებარე ბოკა ჩიკას პოლიგონზე. ამბიციური პროექტი Mask ფრენისთვის მარსისა და მთვარის მიმართულებით მიზნად ისახავს ახალი გვერდის გახსნას კოსმოსური ფრენების ისტორიაში. Starship არის სრულად მრავალჯერადი გამოყენებადი სატრანსპორტო სისტემა, ყველაზე დიდი ოდესმე Super Heavy გამშვები მანქანა, რომელიც მუშაობს 28 მეთანზე მომუშავე Raptor ძრავით, კოსმოსურ ხომალდს კოსმოსში გაუშვებს. "პირველად 50 წლის შემდეგ ადამიანის ფეხი დაადგება მთვარის ზედაპირს. ეს მნიშვნელოვანი მოვლენაა კოსმოსის კვლევის ისტორიაში", - თქვა ნასას მთვარის პროგრამის ხელმძღვანელმა.

იხ. ვიდეო განხილვა პირველი ორბირტალური ტესტი სტარშიპი სუპერ ჰევი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 სიასამური

 (Martes zibellina) — ძვირფასბეწვიანი ცხოველი კვერნისებრთა ოჯახისა. მისი სხეულის სიგრძეა 43-53 სმ, მასა 0,9 - 1,9 კგ. წარსულში გავრცელებული იყო კარელიიდან წყნარი ოკეანის სანაპირომდე. მტაცებლური ნადირობის შედეგად მრავალგან მოისპო. ამჟამად შემორჩენილია ჩრდილოეთ ურალის, ციმბირისა და შორეული აღმოსავლეთის ზოგიერთ ადგილას. მოიპოვება აგრეთვე კორეის, ჩინეთისა და მონღოლეთის ჩრდილოეთ რაიონებში. ბინადრობს ტაიგაში. ბუდეს იკეთებს მიწაზე, ხეზე იშვიათად ადის. იკვებება პატარ-პატარა ფრინველებით, მათი კვერცხებით და მართვეებით, წვრილ-წვრილი მღრღნელებით, მეტწილად ციყვებით. ჭამს აგრეთვე კედრის თესლს, კენკრას. მძუნაობს ივლისში, მაკეობა საშუალოდ 273 დღე გრძელდება, შობს 3-4 უსუსურ, თვალებაუხილავ ნაშიერს (თვალებს ახელენ 36 დღის შემდეგ). 2 წლისა სქესობრივად მწიფდება. ცნობილია სიასამურის 14 სახეობა, რომელთაგან ყველაზე ძვირფასბეწვიანია ბარგუზინული სიასამური. უკანასკნელ ათწლეულებში გულმოდგინე დაცვის შედეგად სიასამურის რაოდენობამ საგრძნობლად იმატა. ზოგიერთ ქვეყანაში სიასამურს სარეწაო მიზნით ზოოფერმებში ამრავლებენ.

იხ. ვიდეო

ციმბირის ტაიგის ტიპიური მკვიდრი. თავისი ზომით არაჩვეულებრივი და ძალიან ძლიერი მტაცებელია. ხელმძღვანელობს ხმელეთის ცხოვრების წესს. როგორც წესი, ის ცხოვრობს მთის მდინარეების ზემო წელში, ხშირ ტყეებში, ქვის ჩამონტაჟებლებს შორის, ზოგჯერ იზრდება ხეების გვირგვინებში. მოძრაობს გადახტომით. ნახტომის სიგრძე - 30–70 სმ კარგად იწევს ხეებზე. აქვს შესანიშნავი სმენა და ყნოსვა, მხედველობა უფრო სუსტია. ადვილად სიარული ფხვიერ თოვლზე. ის ყველაზე აქტიურია დილით და საღამოს.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 სილამაზე

ადამიანის (ქალის) სილამაზე

 ესთეტიკური კატეგორია, რომელიც აღნიშნავს სრულყოფილებას, ობიექტის ასპექტების ჰარმონიულ შეხამებას. დამკვირვებელი ობიექტის მიმართ განიცდის ესთეტიკურ ტკბობას. სილამაზე წარმოადგენს კულტურის უმნიშვნელოვანეს კატეგორიას. მისი აბსოლუტური ხარისხია შესანიშნაობა. ამასთან ერთად, სილამაზე არის ზოგადი და ნაირგვარი გაგება, ხშირ შემთხვევაში ეკლექტიკური.

ანტიკურ პერიოდში ცნება სილამაზე წარმოადგენდა ფილოსოფიის აღქმის უმნიშვნელოვანეს ყოფიერებას. ძველი ბერძენი ფილოსოფოსების მიერ სილამაზე აღიქმებოდა არსებითად ობიექტურად და ონტოლოგიური სახით, რომელიც დაკავშირებულია უნივერსუმის სრულყოფილებასთან. სოკრატეს დროს სილამაზე განიხილება არა მხოლოდ ონტოლოგიური გაგებით, არამედ როგორც გონის კატეგორია, აღქმა. სოკრატესთვის სილამაზე იყო სამყაროს მნიშვნელოვანი კატეგორია. პლატონის მიხედვით ადამიანი დაბადებამდე იმყოფება სილამაზის სფეროში და სუფთა აზრებში. აგრეთვე ფიქრობდა, რომ სილამაზის იდეა (ფორმა) სხვა დანარჩენ იდეებზე მაღლა დგას. არისტოტელემ დაინახა კავშირი სილამაზესა და სათნოებას შორის და ამტკიცებდა, რომ სათნოება მიმართულია სილამაზისკენ.

                                                                         

ბუნებსი სილამაზე

რომანტიზმის პერიოდში ედმუნდ ბერკმა მიუთითა განსხვავებისაკენ სილამაზესა და მის კლასიკურ მნიშვნელობასთან, განდიდებასთან. სილამაზის პოსტმოდერნიზმის უარყოფის შემდეგ, როჯერ სკრუტონი და ფრედერიკ ტერნერი დაუბრუნდნენ სილამაზეს როგორც უმნიშვნელოვანეს ღირებულებას. ამერიკელმა ფილოსოფოსმა გაი სირსელომ შემოგვთავაზა სილამაზის ახალი თეორია როგორც დადასტურება სილამაზის სტატუსისა და მნიშვნელობისა ფილოსოფიის ადგილში. ელეინ სკარი აგრეთვე ამტკიცებს, რომ სილამაზე დაკავშირებულია სამართლიანობასთან.

                                                                              

                    ყვავილები ბუნებრიივი სილამაზის ერთ-ერთი ყველაზე ნათელ ნიმუშდ ითვლება

ფიზიკური სილამაზის გარდა საზოგადოებრივ კულტურაში ჩამოყალიბდა გაგება სულიერ სილამაზეზე. აღნიშნული კატეგორია მიესადაგება ყველა ადამიანს სქესისა და ასაკის განურჩევლად და განსაზღვრავს სიბრძნესთან მიმართებას, პატიოსნებას, სტაბილურობას, ადამიანის წესიერებას. ბავშვებისთვის, მოზარდებისთვის და ზოგადად ახალგაზრდა ადამიანებისთვის აღნიშნულ გაგებაში ჩართულია აგრეთვე ისეთი დახასიათება როგორიც არის უმანკოება, უბიწოება და სხვ.

ზოგადად სიტყვახმარებაში სილამაზე არაერთმნიშვნელოვანია. მაგალითად, არსებობს სილამაზე, რომელიც მიმართულია ბუნების რომელიმე ობიექტის, ადამიანის (ხშირად ქალის) და სხვ. მიმართ.

სილამაზეს აქვს საპიროსპირო გაგება სიმახინჯე — ადამიანის საკუთრება ან საგანია, რომლის გამომეტყველება არასასიამოვნოა და შედეგად შეფასების თვალსაზრისით საწინააღმდეგოა.

                                                             

კონკურსი ,, მისს დედამიწა 2008''

ქალისა და მამაკაცის სილამაზეა, როდესაც საპირისპირო სქესს მოსწონს. ქალის / კაცის როგორც ჩვენი შესაძლო პარტნიორად აღქმა, არასდროს ვცდებით, რომელ სქესს რა სჭირდება. აქ მოქმედებს "წინა თაობების გამოცდილება". ადამიანის სხეულის მრავალმხრივი განვითარება დიდი სირთულეებით მიიღწევა - ისევე, როგორც ყველა სხვა მიღწევაში.

იხ.ვიდეო