საქართველოს სახელმწიფო დროშა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

        საქართველოს სახელმწიფო დროშა

ხუთჯვრიანი დროშა

მიღებულია 14 იანვარი, 2004

პროპორცია 2:3

კომპიუტერული

დიზაინი თეთრი მართკუთხა ქსოვილი, რომლის ცენტრალურ ნაწილში გამოსახულია დროშის ოთხივე გვერდთან დაკავშირებული სწორკუთხა წითელი ფერის დიდი ჯვარი; ჯვრის ვერტიკალურ-ჰორიზონტალური მკლავებით გამოყოფილ ოთხკუთხედებში გამოსახულია ოთხი იმავე ფერის, ბოლნურ-კაცხური ჯვარი

სიმბოლიკა იესო ქრისტე და ოთხი მახარობელი

როგოც ქართული მემატიენი გვაუწყებს ეწ ,,ხუტჯვრიანი დროშას'' სახელია აქვს და ასე იწოდება ,,ჯვარი პატიოსანი'' აღიმართა მცხეთის მთაზე ჩვ. წ. აღ. 326წ-ს და ამიტ საქართველო გაქრისტიანების აქტი დასრულდა.

,,გაურომ კურაპალატი იყო კაცი მორწმუნე და მაშენებელი ეკლესიათა ამან იწყო ეკლესია ჯვარი და აქამომდე ჯვარი ველისა ზედა იყო და ქმნა ეკლეია წელმტადმის ოდენ.

ჯვარი ეკლესია დასრულდა 602წ ვახტანგ გორგასალმა გაერთიანა და ერთიანი საქართველო გაერთიანა და ერთაინი საქართველო შედგებოდა ოტხი ქვეყნისგან

1. საკუთრივ ქართლი

2. კახეთ-ჰერეტი

3. ეგრის-აფხაზეტი

4. ტაო-კლარჯეტი

ჩვ. წ. აღ. 450-60 წწ-ში ვახტანგმა შემოიღო ერთიანი საქართველოს სახელმწიფო დროშა, რ საც ჰქვია ,,ჯვარი პატიოსანი'' და ამ დროში მთავარი ჯვრის - ასო-ნიშანია ,,ქანი'' ოთხნაირად იკითხება 

1 ქრისტეს ჯვარი ანუ ჯვარი პატიოსანი

2 ქრისტე რმერთი

3 ქვეყანა

4 ყოველი ქარტლი

გავაერთიანოთ ოთხივე და მივირებთ შედეგს  

,,ჯვარი პატიოსანი'' ანუ ქრისტეს ჯვრისა და ქრისტე ღმერტის ყოველი ქართლისა - ოტხივე კუთხიტ ჯვარი სწერია

 დღევანდელი სასხელწიფო ქართული დროშა სწორედ ვახტანგ გორგასალის დროინდელი დროშა და უძველესი სახელწიფოს დროშაა მსოფლ;იოში.

საქართველოს სახელმწიფო დროშა — საქართველოს ეროვნული სიმბოლო გერბთან და ჰიმნთან ერთად, შემოღებულ იქნა საქართველოს ორგანული კანონის საფუძველზე, რომელიც ძალაში შევიდა საქართველოს პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებლის ხელმოწერის შემდეგ 2004 წლის 14 იანვრიდან.

ამ კანონით დადგენილი საქართველოს სახელმწიფო დროშა არის საქართველოს სახელმწიფო დროშის ერთადერთი ვარიანტი. აკრძალულია საქართველოს სახელმწიფო დროშად სხვა დროშის გამოყენება. იგი ადგენს საქართველოს სახელმწიფო დროშის, როგორც სახელმწიფო სიმბოლოს, აღწერილობას, მისი გამოყენებისა და დაცვის წესს.

საქართველოს სახელმწიფო დროშა არის მართკუთხა თეთრი ფერის ქსოვილი, რომლის ცენტრალურ ნაწილში გამოსახულია დროშის ოთხივე გვერდთან დაკავშირებული სწორკუთხა წითელი ფერის დიდი ჯვარი; ჯვრის ვერტიკალურ-ჰორიზონტალური მკლავებით გამოყოფილ ოთხკუთხედებში გამოსახულია ოთხი იმავე ფერის, ბოლნურ-კაცხური ჯვარი. საქართველოს სახელმწიფო დროშის სტანდარტული ზომები და ზუსტი გამოსახულება დგინდება საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით. დროშის მიმდინარე ვერსია დადგენილია პრეზიდენტის 25 იანვრის №31 ბრძანებულებით.

                           დროშის აგების წესი, სქემა

საქართველოს სახელმწიფო დროშა მუდმივად აღიმართება: საქართველოს პრეზიდენტის რეზიდენციის, საქართველოს პარლამენტის, საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებების, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს, საქართველოს უზენაესი სასამართლოს და სხვა ცენტრალური, რეგიონული და ადგილობრივი თვითმმართველობის და მმართველობის ორგანოების ადმინისტრაციულ შენობებზე, აგრეთვე საზღვარგარეთ არსებული საქართველოს საელჩოებისა და სხვა დიპლომატიური წარმომადგენლობების შენობებზე, საზღვაო გემებსა და საზღვაო მიმოსვლის სხვა საშუალებებზე, რომელთა მიწერის ადგილი საქართველოს ტერიტორიაა.

დროშის შესახებ

თბილისი და „ხუთჯვრიანი“ დროშა, ანჯელინო დულჩერის 1339 წლის პორტულანი.

საქართველოს დროშაზე მოცემული გამოსახულება, ვერცხლის (თეთრ) ფონზე ერთი სწორკუთხა ჯვარი, კუთხეებში ოთხი მცირე ჯვრით — ზოგადქრისტიანული სიმბოლოა, რომელიც მაცხოვარსა და ოთხ მახარობელს განასახიერებს. ეს ზოგადქრისტიანული სიმბოლო, როგორც ჰერალდიკური ნიშანი, პირველად 1099 წელს ჯვაროსან გოდფრუა ბუიონელის გერბზე დაფიქსირდა, ვინაიდან ამ პიროვნებამ მაცხოვრის საფლავის მცველის ტიტული მიიღო. ამ პერიოდიდან ეს ჰერალდიკური ნიშანი მაცხოვრის საფლავს და ამავე დროს ქრისტიანობის ცენტრს, იერუსალიმს განასახიერებს. იგი სამი სახელწოდებით არის ცნობილი: გოდფრუა ბუიონელის გერბი, იერუსალიმის გერბი და წმინდა ნიშანი. ვერცხლი (თეთრი) ჰერალდიკურად უმანკოებას, უბიწობას, სიწმინდეს, სიბრძნეს აღნიშნავს, ხოლო წითელი — სიმამაცეს, ვაჟკაცობას, სამართლიანობას და სიყვარულს. ეს დროშა საქართველოს ტერიტორიის აღმნიშვნელად დაფიქსირდა ანჯელინო დულჩერის პორტულანზე (1339წ.) და ფრანჩესკო და დომენიკო პიციგანების პორტულანზე (1367წ).

თბილისი და „ხუთჯვრიანი“ დროშა, ფრანჩესკო და დომენიკო პიციგანების 1367 წლის პორტულანი.

დროშის დღე 

საქართველოს სახელმწიფო დროშის დღე აღინიშნება იანვრის თვის 14 რიცხვში, საქართველოს სახელმწიფო დროშის შესახებ საქართველოს ორგანული კანონის მიღების დღეს.

სახელმწიფო დროშის დღე პირველად 2012 წლის 14 იანვარს აღინიშნა, ღონისძიება მარჯანიშვილის მოედანზე გაიმართა. ღონისძიების ფარგლებში მონაწილეებმა გამოფინეს საქართველოს დროშები, მარჯანიშვილის მოედანზე აღმართეს საქართველოს დიდი დროშა, ხოლო პატარა დროშები უბრალო გამვლელებს დაურიგეს.

ადრეული საქართველოს დროშები

ადრეული საქართველოს დროშები სხვადასხვაგვარი იყო. ცალ-ცალკე არსებობდა სახელმწიფო დროშა, საეკლესიო, ლაშქრის. სახელმწიფო დროშას სამეფო დროშა ეწოდებოდა (სხვაგვარად სეფე-დროშა). XI-XVI საუკუნეების ქართული საისტორიო წყაროები ქართულ სახელმწიფო დროშას იხსენიებენ, როგორც „გორგასლიან და დავითიანს“. იგი იყო ერთიანი საქართველოს სიმბოლო. ეს დროშა ვახტანგ გორგასლის დროიდან უნდა მოდიოდეს და თეთრი ფერისა უნდა ყოფილიყო, მიმაგრებული წითელ ჯვრიან ბუნზე. სომეხ ისტორიკოსთა ცნობით თეთრ დროშაზე რაღაც ნიშანი იყო დატანილი, თუმცა უცნობია კონკრეტული გამოსახულება. არსებობს სხვა ცნობაც, რომლის მიხედვითაც საქართველოს სახელმწიფო დროშაზე წმიდა გიორგის გამოსახულება იყო აღბეჭდილი. ამ ცნობას იძლევა შუა საუკუნეების პოლონელი მოგზაური კოტოვიჩი, რომელსაც უნახავს იერუსალიმში სალოცავად მოსული ქართველები, ქართული სახელმწიფო დროშით. გადმოცემით, „გორგასლიანი და დავითიანი“ დროშა მე-19 საუკუნემდე არსებობდა და იგი ქუთაისის სამეფო ზარდახანაში ინახებოდა. მე-19 საუკუნის დასაწყისში კი ახალციხის ბრძოლის დროს იგი თურქებს გაუტაციათ.

XIII-XIV საუკუნეებში თეთრი ალმის გვერდით ჩნდება შავიც, მასზე თეთრი ტოლმკლავიანი ჯვრით. ფიქრობენ, რომ იგი დავით ნარინმა შემოიღო დასავლეთ საქართველოში დამკვიდრების შემდეგ. XV საუკუნეში საქართველოს სამეფო-სამთავროებად დაშლის პერიოდიდან დროშათა ნარისახეობაც გამრავლდა. ქართლის სამეფო დროშა მოწითალო შინდისფერი გახდა. დასავლეთ საქართველოში კი დამკვიდრდა თეთრი დროშა.

• 
  ძველი ქართული (იბერიული) დროშა მეფე გორგასლის მმართველობის დროს V საუკუნეში.
 
• 
  დავით IV აღმაშენებლის დროშა.
 
• 
  თამარ მეფის დროშა.
 
• 
  ერთიანი საქართველოს სამეფო დროშა, XIV-XV სს.
 
• 
  ოდიშის სამთავროს დროშა, XVI საუკუნეში.
 
• 
  ოდიშის სამთავროს დროშა, XVI საუკუნეში.
 
• 
  ვახტანგ VI-ის დროშა.
 
• 
  სამცხე-საათაბაგოს დროშა.
 
• 
  კახეთის სამეფოს დროშა.
 
• 
  ოდიშის სამთავროს დროშა XVI საუკუნეში.
 
• 
  ოდიშის სამთავროს დროშა XVIII საუკუნეში.
 
• 
  იმერეთის სამეფოს დროშა XV-XVIII სს.
 
• 
  ხელის მტევნის სიმბოლო, რომელიც XIV საუკუნეში იყო სოხუმის (სებასტოპოლის) დროშა.

დამოუკიდებელი საქართველო (1918-1921, 1990-2004)

პეტერბურგში 1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ საქართველოში გაძლიერდა ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობა, რომელშიც სხვადასხვა ფენის წარმომადგენელი გაერთიანდა. წამოიჭრა დროშის, როგორც ქართველი ხალხის თვითმყოფადობის, თვითშეფასებისა და პატრიოტიზმის სიმბოლოს აუცილებლობა. საქართველოს ეროვნული დროშის ესკიზის შექმნას ხელი მოჰკიდა ცნობილმა ქართველმა მოქანდაკემ 40 წლის იაკობ ნიკოლაძემ. დროშის ესკიზი მარტში უკვე მზად იყო, ხოლო 1917 წლის 25 მარტს ქუთაისში, საქართველოს სახელმწიფოებრიობის აღდგენისადმი მიძღვნილ მიტინგზე შეკრებილთ პირველად აღმართეს ახალი ეროვნული დროშა. მეორედ იმავე წლის 9 აპრილს გამოჩნდა მცხეთაში, სადაც გაიმართა სახალხო დღესასწაული, მიძღვნილი საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის გამოცხადებას. ეს იყო მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ქართველი ხალხის სუვერენიტეტის აღდგენის გზაზე.

ამ საზოგადოებრივ მოვლენებში მონაწილეობდნენ საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის წარმომადგენლები, მაგრამ ისინი არ იყვნენ ეროვნული დროშის შექმნის ინიციატორები. ხოლო მაშინდელ პოლიტიკურ ძალას — საქართველოს სოციალ-დემოკრატიულ პარტიას საერთოდ არავითარი კავშირი არ ჰქონდა დროშასთან. იგი შედიოდა რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული პარტიის შემადგენლობაში, რომელსაც ვ. ლენინი მეთაურობდა და დემოკრატიულ პრინციპებზე რუსეთთან მჭიდრო პოლიტიკური და ეკონომიკური კავშირის შენარჩუნების იდეას იცავდა, დროშა კი ეწინააღმდეგებოდა ამ დებულებას.

ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ თბილისში შეიქმნა ქართული ეროვნული კონგრესი, რომლის წამყვან ძალას სოციალ-დემოკრატები წარმოადგენდნენ. ნოემბერში კონგრესმა წამოაყენა სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის შემდგომი განვითარების კონცეფცია. წარმოიშვა ეროვნული დროშის მიღების აუცილებლობაც. ამასთან დაკავშირებით გამოცხადდა კონკურსი საუკეთესო მოდელზე. კონგრესზე წარმოდგენილი იყო დაახლოებით ორი ათეული პროექტი, მაგრამ გაიმარჯვა იაკობ ნიკოლაძის მიერ შექმნილმა უკვე არსებულმა დროშამ. ავტორს მიენიჭა პრემია — 3 ათასი მანეთი.

დროშები დამზადდა 1918 წლის აპრილში და გაიგზავნა ქალაქებსა და სოფლებში, რათა 22 აპრილს გამოეკიდათ იგი საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე, რომელიც ამ დღეს გახდა ნაწილი დამოუკიდებელი ამიერკავკასიის ფედერაციული რესპუბლიკისა. ერთი თვის შემდეგ ფედერაცია დაიშალა და 1918 წლის 26 მაისს შეიქმნა დამოუკიდებელი საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა, რომელმაც ოფიციალურად მიიღო შინდისფერ-წითელი დროშა შავი და თეთრი ზოლებით. მთავრობის განკარგულებით იგი აღიმართა ყველა სამთავრობო შენობაზე, სამხედრო და სავჭრო გემებზე.

სპეციალურ კანონში დროშების შესახებ, რომელიც 1918 წლის 10 სექტემბერს მიიღეს, დაზუსტდა უკვე გამოყენებული ემბლემის ზოგიერთი დეტალი. შავმა და თეთრმა ზოლებმა ერთად დაიკავეს შინდისფერ-წითელი ქსოვილის არა მეოთხედი, როგორც ადრე, არამედ მხოლოდ ის ნაწილი მარცხანა კუთხეში, რომელიც რჩება იქ, თუ დროშას წარმოდგენით სიგანეზე დავდებთ მისი სიგანის 1,5 სიგანის მქონე ჯვარს ამასთან დროშის სიგანე აღარ არის სიგრძეზე 2-ჯერ ნაკლები, პროპორცია ასე შეიცვალა 2:3, ასეთი დროშის ნახვა შესაძლებელია 1918-1921 წლებში გამოშვებული ფულის კუპიურებზე. ტარი, რომელზედაც მაგრდებოდა სახელმწიფო დროშის ქსოვილი, უნდა ყოფილიყო თეთრი და შუბივით წამახვილებული წვერით.

მხოლოდ სამსახურებრივმა დროშამ, რომელსაც მთავრობის წარმომადგენლები აღმართავდნენ, შეინარჩუნა პირველადი სახე და პროპორციები, მაგრამ აქ მარჯვენა ნაწილის შუაში განთავსებული იყო სახელმწიფო გერბის გამოსახულება. იგი შედგებოდა შინდისფერი საგერბო ფარისაგან, რომელზეც განთავსებული იყო ქართველთა მფარველის თეთრ ცხენზე ამხედრებული წმინდა გიორგის გამოსახულება: ცხენი ახტება შავად გამოსახულ იალბუზს, კავკასიონის ქედის ყველაზე მაღალ მთას. ზემოთ რკალად გამოსახული იყო ოქროსფერი მზე, თეთრი მთვარე და ხუთი რვაქიმიანი ვარსკვლავი. ციური სხეულები წარმოადგენდნენ იმ უძველესი 7 სამეფოსა და სამთავრობოს სიმბოლოს, რომლებიც მთლიანად შეადგენდნენ ქვეყანას. გერბი სამსახურებრივ დროშასთან ერთად მიიღეს 20 სექტემბერს, ზოგიერთი დაზუსტებანი შეტანილ იქნა 1918 წლის 27 დეკემბერს.

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დროშა დატვირთულია სიმბოლიზმით. შინდისფერი ქსოვილი აღნიშნავდა ქართული მიწის დიდებულ ისტორიას, რომელიც თავისი არსებობის მანძილზე მორწყული იყო ბრძოლის ველზე დაღვრილი სისხლით, შავი და თეთრი ზოლები ქვეყნის ერთობის სიმბოლოს წარმოადგენდა. იაკობ ნიკოლაძეს იგი შემთხვევით არ ჰქონდა არჩეული. პარიზში ყოფნის დროს, 1899-1901 წლებსა და 1904-1910 წლებში, მას შეეძლო საფრანგეთის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში გაცნობოდა ძველებურ წიგნს დროშების შესახებ (1375). მასში წარმოდგენილი ქართული დროშა შავ ქსოვილზე ხუთი თეთრი ჯვრით, იგი ეკუთვნოდა გიორგი V ბრწყინვალის ეპოქას.

დროშა 1921 წლის 20 მაისს საქართველოს რევკომმა სამფეროვანი დროშა და გერბი №36 დეკრეტით გააუქმა. ის მხოლოდ 1990 წლის 14 ნოემბერს აღადგინეს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს გადაწყვეტილებით.

საბჭოთა საქართველო (1921-1990)

საბჭოთა პერიოდში საქართველოში წითელი საბჭოთა დროშის რამდენიმე ვარიანტი იყო მიღებული, რომელზეც ან საქართველოს სსრ-ის სახელი იყო აღბეჭდილი, ან წითელი ნამგალი და ურო ვარსკვლავით ლურჯ მზესა და ლურჯ ზოლზე დროშის ზედა ნაწილში (მარჯვნივ). ეს დროშა 1990 წლის 28 ოქტომბერს პირველი მრავალპარტიული არჩევნებით არჩეულმა უზენაესმა საბჭომ იმავე წლის ნოემბერში გააუქმა.

    

                      „გულებიანი დროშის“ პრობლემა

2013 წლის 9 ნოემბერს საქართველოს პრეზიდენტის სასახლის გუმბათზე სახელმწიფო დროშის ნაცვლად, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ დროშა აღიმართა, რომელიც პარტიამ 5 ნოემბერს მიიღო. „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ დროშის აღმართვას გამოეხმაურა საქართველოს მთავრობა, რომლის განცხადებით „საქართველოს პრეზიდენტის რეზიდენციის შენობაზე სხვა დროშის აღმართვა კანონის უხეში დარღვევაა და დაუშვებელია ქვეყნის სიმბოლოების მიმართ აგდებული დამოკიდებულება ჯერ კიდევ მოქმედი პრეზიდენტის მხრიდან. მივმართავთ პრეზიდენტ სააკაშვილს, დაიცვას კანონი და დაუყოვნებლივ აღმართოს საქართველოს სახელმწიფო დროშა პრეზიდენტის რეზიდენციის შენობის თავზე“. მოგვიანებით მთავრობის პოზიციას დაეთანხმა პარლამენტის საპროცედური საკითხთა და წესების კომიტეტის თავმჯდომარე ირინე იმერლიშვილი, რომელმაც გაავლო პარალელი ავლაბრის რეზიდენციასა და თეთრს სახლს შორის და პრეზიდენტს ძველი დროშის დაბრუნებისკენ მოუწოდა. მოგვიანებით ავლაბრის რეზიდენციის გუმბათზე აღმართული დროშის პრობლემას გამოეხმაურა „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი, გიორგი კანდელაკი, რომელმაც ახალი დროშის განმარტება გააკეთა. მისი მოსაზრებით, „ პოლიტიკაში მთავარი არის კონტექსტი. კონტექსტი სწორედ ეს არის, რომ ჩვენი დაპირისპირება და შუღლი მტერს აძლევს ხელს. ჩვენ უნდა გადავაბიჯოთ ამ ყველაფერს და უნდა ვიხელმძღვანელოთ ჩვენი ქვეყნის მომავლის ინტერესით. ეს არის არსი“. დღის ბოლოს დროშასთან დაკავშირებით კომენტარი გაავრცელა საქართველოს პრეზიდენტის ადმინსტრაციის უფროსმა ანდრო ბარნოვმა. მისი განმარტებით „დროშა აღმართულია მხოლოდ ერთი დღით, სასახლეში მუსიკალური კლიპის გადაღებასთან დაკავშირებით.“ 10 ნოემბერს საკუთარი პოზიცია დააფიქსირა საქართველოს პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა, რომელმაც განაცხადა:„არავინ ისე არ ამაყობს ამ დროშით, როგორც მე, ვინაიდან როცა შემომქონდა მაშინაც მამოძრავებდა და ახლაც მამოძრავებს რწმენა, რომ ეს დროშა ყველაზე ზუსტად გამოხატავს ჩვენს ღირებულებებს და ამასთანავე საუკეთესოა მსოფლიოს სახელმწიფოთა დროშებს შორის“. 2013 წლის 10 ნოემბრის შუადღეს ავლაბრის რეზიდენციის გუმბათზე საქართველოს სახელმწიფო დროშა ისევ აფრიალდა.

იხ. ვიდეო - 14 იანვარი - საქართველოს სახელმწიფო დროშის დღეა - 14 იანვარს საქართველოში სახელმწიფო დროშის დღე აღინიშნება. ამ დღესთან დაკავშირებით ვაზიანში, მე-4 ქვეით ბრიგადაში სახელმწიფო დროშის აღმართვის ცერემონიალი გაიმართა. საქართველოს დროშები აღიმართა საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს ტერიტორიასა და თავდაცვის ძალების ყველა სამხედრო ბაზაზე.

კეთილი იმედის კონცხი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

              კეთილი იმედის კონცხი                                       

აფრ. Kaap die Goeie Hoop - ინგლ. Cape of Good Hope, კონცხი კეიპის ნახევარკუნძულზე კეიპტაუნის სამხრეთით, სამხრეთ აფრიკა.

ეს არ არის აფრიკის ყველაზე სამხრეთი წერტილი, ვინაიდან კონტინენტის ყველაზე სამხრეთი წერტილი არის კონცხი აგულჰასი, რომელიც მდებარეობს კეთილი იმედის კონცხიდან აღმოსავლეთით 155 კმ-ში. მაგრამ აფრიკის კონტინენტის სანაპირო ზოლი პირველად უხვევს აღმოსავლეთს სწორედ აქ, ხსნის გადასასვლელს ატლანტის ოკეანიდან ინდოეთის ოკეანისკენ. კარგი იმედის კონცხი აფრიკის ყველაზე უკიდურესი სამხრეთ-დასავლეთი წერტილია, რასაც კონცხის წინ ადგილზე დაყენებული ზუსტი კოორდინატების წარწერა ადასტურებს. კეიპის ნახევარკუნძული, რომელმაც მიაღწია თავის ყველაზე სამხრეთ წერტილს ამ ეტაპზე, შემდეგ ოდნავ იხრება ჩრდილოეთისკენ და მთავრდება ოკეანეში მაღალი და ციცაბო კლდოვანი კონცხით - კეიპ პოინტი, რომლის კოორდინატები იძლევა მის პოზიციას ჩრდილოეთით 45 მეტრში (1,5"). კარგი იმედის კონცხი, თუმცა სწორედ კეიპ პოინტზეა დამონტაჟებული შუქურა სახელწოდებით „კეთილი იმედის კონცხი“ ეს იწვევს ცნობილ გაუგებრობას, რაც ადვილად აიხსნება იმ ტერიტორიის დათვალიერებისას, სადაც ნათელია. რომ გემები „დადიან“ კეიპ პოინტში, რომლის უკან იხსნება False Bay გრადუსით უფრო მაღალი ვიდრე მის დასავლეთ სანაპიროზე, რომელიც გარეცხილია ანტარქტიდის ცივი ბენგუელას დინების წყლებით.

იხ. ვიდეო - Cape - South Africa - Cape of Good Hope, Cape Point and Peninsula [4K]

ფინიკიური ექსპედიცია

1827 წელს ინგლისელმა მოგზაურმა ჯორჯ ტომპსონმა გამოსცა წიგნი სათაურით მოგზაურობა და თავგადასავალი სამხრეთ აფრიკაში. წიგნში იგი აღნიშნავს, რომ ქალაქ კეიპ ფლატსთან ახლოს, ახლანდელი კეიპტაუნის რაიონი, რომელიც მდებარეობს ფალს-ბეის სანაპიროზე, მის ჩამოსვლამდე ცოტა ხნით ადრე, აღმოაჩინეს ზოგიერთი უძველესი გემის მოპირკეთების ნაწილები „ლითონის კვალით. ნივთიერება ძლიერ კოროზიულ მდგომარეობაში“, სავარაუდოდ ფრჩხილები . შემოწმების დროს დამსწრე დურგალი ამტკიცებდა, რომ ხე იყო კედარი (ლიბანურ კედარს ფართოდ იყენებდნენ უძველესი გემთმშენებლები). ტომპსონმა ვარაუდობს, რომ ეს იყო მცურავი გემის ნაშთები, რომელიც ჩაიძირა ფინიკიელთა ექსპედიციის დროს აფრიკის ირგვლივ, რომელიც განხორციელდა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 600 წელს. ე. ეგვიპტის ფარაონ ნეჩო II-ის ბრძანებით. აღმოჩენა დიდი ხნის განმავლობაში დავიწყებას მიეცა, მაგრამ 30 წლის შემდეგ, იმავე ადგილებში, ადგილობრივმა თანამდებობის პირმა პროვინციის გუბერნატორს წერილში აცნობა, რომ ნახევრად გახრწნილი კედრის დაფა 70 ფუტის (21 მ) სიგრძის სანაპიროზე იპოვეს. . უკვე მე-20 საუკუნეში ცნობილმა მეცნიერმა რაიმონდ დარტმა შეისწავლა უძველესი გემის ნამსხვრევები. მან აღმოაჩინა, რომ მცურავი ნავის სიგრძემ შეიძლება მიაღწიოს 170 ფუტს (52 მ), რაც საკმაოდ შეესაბამება ფინიკიელებში გემთმშენებლობის შესახებ არსებულ მონაცემებს. მე-20 საუკუნის ბოლოს კლანვილიამში გემების ამსახველი კლდის ნახატები აღმოაჩინეს. ისინი ბასრი საგნით მიიტანეს სანაპირო კლდეებზე სანაპიროს გასწვრივ რამდენიმე ადგილას. ზოგიერთი სურათი შეიძლება განიმარტოს, როგორც ფინიკიური ხომალდები. გარკვეულ სირთულეს წარმოადგენს ის ფაქტი, რომ ხოიხოინის ტომები კონცხზე გამოჩნდნენ მხოლოდ V საუკუნეში , ანუ ფინიკიელთა ლაშქრობიდან ათასი წლის შემდეგ. თუმცა ჰეროდოტე თავის „ისტორიაში“  იუწყება, რომ ექსპედიციის დროს ფინიკიელები ნაპირზე დაეშვნენ, დაამუშავეს მიწა, დაელოდნენ მოსავალს, აკრიფეს მოსავალი და გადავიდნენ. ამრიგად, მათი ყოფნის კვალი შეიძლება იყოს იმდენად მნიშვნელოვანი, რომ ისინი დიდი ხნის განმავლობაში იყო დაცული, ან კონცხზე ყოფნის დროს ისინი შესამჩნევი იყო სანაპიროდან შორს.

ევდოქსის მოგზაურობა

პირველად ნავიგატორმა ევდოქსი კიზიკოსმა (ძვ. წ. 130-?) სცადა მსოფლიოს გარშემო შემოვლა აფრიკის კონტინენტზე. მცდელობა განხორციელდა მას შემდეგ, რაც ევდოქსი ინდოეთიდან მეორე ექსპედიციიდან ბრუნდებოდა, ქარმა მისი ხომალდი აფრიკის აღმოსავლეთ სანაპიროზე გადააგდო, სადაც მან გემის ნამსხვრევები აღმოაჩინა. ადგილობრივი მოსახლეობის მოთხრობებიდან მან დაასკვნა, რომ გემი გავიდა ჰადესიდან (ამჟამად ამ ქალაქს ეძახიან კადიზს, ესპანეთი), კერძოდ, რომ ის საათის ისრის საწინააღმდეგოდ მიცურავდა აფრიკის გარშემო, გასცდა კონცხს და შევიდა ინდოეთის ოკეანეში. ამან აიძულა მას გაემეორა მოგზაურობა და შემოვლო კონტინენტი. თავისი ხარჯებით მოაწყო ექსპედიცია, მან გაცურა ჰადესიდან და დაიწყო ცურვა აფრიკის აღმოსავლეთ სანაპიროზე. თუმცა, სირთულეები ძალიან დიდი იყო და მას ევროპაში დაბრუნება მოუწია.

ამ წარუმატებლობის შემდეგ ევდოქსი კვლავ გაემგზავრა მსოფლიოს გარშემო აფრიკაში. მისი საბოლოო ბედი უცნობია, მაგრამ ზოგიერთი, მაგალითად, პლინიუსი, ამტკიცებს, რომ ევდოქსემ რეალურად მიაღწია თავის მიზანს. თუმცა, ყველაზე სავარაუდო დასკვნა არის ის, რომ ის თავის მოგზაურობაში გარდაიცვალა

Fra Mauro რუკა (შებრუნებული)

ფრა მაუროს 1450 წლის რუკაზე ნაჩვენებია ინდოეთის ოკეანე, რომელიც დაკავშირებულია ატლანტიკასთან. მან მოათავსა წარწერა აფრიკის სამხრეთ წვერზე, რომელსაც უწოდა "Cape Diab", როდესაც აღწერდა აფრიკის აღმოსავლეთ სანაპიროზე ინდოეთის ოკეანეში მცურავი გემის გამოკვლევას:

„დაახლოებით 1420 წელს, გემმა ინდოეთიდან გადმოკვეთა ინდოეთის ზღვა მამაკაცებისა და ქალების კუნძულისკენ, კეიპ დიაბის მახლობლად, მწვანე კუნძულებსა და ჩრდილებს შორის. ის 40 დღის განმავლობაში მიცურავდა სამხრეთ-დასავლეთის მიმართულებით, ქარისა და წყლის გარდა ვერაფერი იპოვა. ეკიპაჟის წევრების თქმით, გემი დაახლოებით 2000 მილის წინ მიცურავდა და მათ იღბალმა მიატოვა. როდესაც ქარიშხალი ჩაცხრა, ისინი სამოცდაათ დღეში დაბრუნდნენ კონცხ დიაბში.

გემები, სახელად „უსარგებლო“ მოძრაობენ ამ ზღვებში, ატარებენ ოთხ ან მეტ ანძას, რომელთაგან ზოგიერთის აწევა ან დაწევა შესაძლებელია და აქვთ 40-60 კაბინა ვაჭრებისთვის და მხოლოდ ერთი სალარო. მათ შეუძლიათ კომპასის გარეშე ნავიგაცია, რადგან ჰყავთ ასტროლოგი, რომელიც ასტროლაბით ხელში ბრძანებებს აძლევს ნავიგატორს“. (ტექსტი ფრა მაუროს რუქიდან)

ფრა მაურომ განმარტა, რომ მან ინფორმაცია მიიღო "სანდო წყაროსგან", რომელიც ექსპედიციაში მოგზაურობდა. შესაძლებელია, რომ ეს იყო ვენეციელი ვაჭარი ნიკოლო დე კონტი, რომელიც შემთხვევით იმყოფებოდა კალიკუტში (ინდოეთი) ექსპედიციის წასვლის დროს:

„უფრო მეტიც, მე ვესაუბრე სანდო ადამიანს, ის ამბობს, რომ ინდური გემით მიცურავდა, რომელიც 40 დღე გაგრძელდა ინდოეთის ზღვაში, კეიპ სოფალასა და მწვანე კუნძულების სამხრეთ-დასავლეთით; და ასტროლოგების თქმით, რომლებიც მათ მეგზურობას ასრულებენ, მათ თითქმის 2000 მილი გაიარეს. ამრიგად, შეიძლება დაიჯერო და დაადასტურო ის, რაც ორივემ თქვა და რომ მათ 4000 მილი გაცურეს.

ფრა მაურო ასევე აღნიშნავს, რომ ამ ექსპედიციის ამბავმა, ისევე როგორც ევდოქსის კიზიკოსის მოგზაურობის ამბავმა, მიიყვანა იგი იმის დასაჯერებლად, რომ ინდოეთის ოკეანე არ იყო ჩაკეტილი ზღვა და რომ აფრიკის გვერდის ავლით მის სამხრეთ ბოლოში შეიძლებოდა.

ამ ცოდნამ, ისევე როგორც აფრიკის კონტინენტის კარტოგრაფიულმა წარმოდგენამ, ალბათ აიძულა პორტუგალიელები გაეტარებინათ ძალისხმევა კონტინენტის ირგვლივ და ეპოვათ საზღვაო გზა ინდოეთის ოკეანეში.

რუკაზე ნაჩვენებია კარგი იმედის კონცხი და კონცხი აგულჰასი, რომელიც აფრიკის ყველაზე სამხრეთ წერტილია.
1488 წელს კარგი იმედის კონცხი აღმოაჩინა პორტუგალიელმა ნავიგატორმა ბარტოლომეუ დიასმა და დაარქვა ქარიშხლის კონცხი. ბარტოლომეუ დიასის ექსპედიციას დაევალა აფრიკის გარშემო ინდოეთისკენ საზღვაო მარშრუტის მოძებნა. დიასმა არ მიაღწია ინდოეთს, მაგრამ გახდა პირველი ევროპელი, რომელმაც შემოუარა აფრიკას სამხრეთიდან. ირიბად მას ამაში დაეხმარა საშინელი ქარიშხალი, რომელიც რამდენიმე დღის განმავლობაში სცემდა მის გემებს. როდესაც ქარიშხალი ჩაცხრა, დეზორიენტირებული დიასი ჩრდილოეთისკენ გაემართა და 1488 წლის 3 თებერვალს იგი გაიქცა სანაპიროზე, რომელიც "მიბრუნდა" ჩრდილო-აღმოსავლეთისკენ. ასე გაიხსნა გზა ინდოეთის ოკეანეში. დიასი იძულებული გახდა დათმობა მეამბოხე გუნდის მოთხოვნებს და აღარ წასულა. უკან დაბრუნებისას მან დაინახა ზღვაში ამოვარდნილი კონცხი, რომელსაც ქარიშხლის კონცხი უწოდა, რადგან ამ ადგილას გამუდმებით მძვინვარებდა ძლიერი ქარიშხალი. თუმცა, პორტუგალიის მეფემ ჟოაო II-მ დაარქვა კონცხს, სამართლიანად იმ იმედით, რომ ინდოეთისკენ საზღვაო გზა გაიხსნება.

1497 წელს ვასკო და გამამ, მომრგვალებული კარგი იმედის კონცხზე, გაუხსნა საზღვაო გზა ინდოეთის სანაპირომდე. ამგვარად, მეფე ხუანის "კეთილი იმედი" გამართლდა და მისი ცნობილი სახელი საუკუნეების განმავლობაში კონცხზე იყო მიმაგრებული.

ჩამოსვლა კონცხ იან ვან რიბეკში

როდესაც 1652 წელს კონცხზე პირველი ჰოლანდიელები ჩავიდნენ, იქ უკვე ცხოვრობდნენ ადამიანები, რომლებიც საკუთარ თავს "ხოი-კოინს" უწოდებდნენ. სავარაუდოდ, ხოი-ხოიები იქ დაახლოებით ათასნახევარი წლის წინ დასახლდნენ. ჰოლანდიელებმა მათ მეტსახელად "ჰოტენტოტები" შეარქვეს, რაც ახლა დამამცირებლად ითვლება.

1652 წლის 6 აპრილს ჰოლანდიელმა კოლონიალურმა ადმინისტრატორმა იან ვან რიბეკმა დააარსა დასახლება Table Bay-ში (კონცხის ჩრდილოეთით დაახლოებით 50 კილომეტრში), რომელიც აწვდიდა ახალ საკვებს გამვლელ გემებს და ასევე უწევდა სამედიცინო დახმარებას. ეს დასახლება საბოლოოდ გადაიზარდა ქალაქ კეიპტაუნში, რომელსაც დღესაც ზოგჯერ უწოდებენ "ზღვების ტავერნას".

ჰუგენოტების გამოჩენა კონცხზე
1687 წლის 31 დეკემბერს ჰუგენოტები (როგორც ფრანგ პროტესტანტებს უწოდებენ) ჰოლანდიიდან კარგი იმედის კონცხზე ჩავიდნენ. ისტორია არის ის, რომ საფრანგეთში რელიგიური დევნის გამო ისინი იძულებულნი გახდნენ გაქცეულიყვნენ მეზობელ, უფრო ტოლერანტულ ქვეყნებში, მათ შორის ნიდერლანდებში. ჰოლანდიის აღმოსავლეთ ინდოეთს სჭირდებოდა გამოცდილი ფერმერები კარგი იმედის კონცხზე და ჰოლანდიის მთავრობამ იხილა შესაძლებლობა ჰუგენოტების კონცხზე დასახლება, ამიტომ ისინი იქ გაგზავნეს. მომდევნო 150 წლის განმავლობაში, კონცხის კოლონია იზრდებოდა მანამ, სანამ ასობით კილომეტრი გადაჭიმული იყო ჩრდილოეთისა და ჩრდილო-დასავლეთისკენ

ნაპოლეონის ომების დროს ჰოლანდია ფრანგებმა დაიკავეს 1795 წელს. ამრიგად, კონცხის კოლონია გახდა საფრანგეთის ვასალი და ბრიტანელების მტერი, ამიტომ იმავე წელს დიდი ბრიტანეთი შეიჭრა და დაიკავა კოლონია. ბრიტანელები დათმობდნენ ტერიტორიას 1803 წელს, მაგრამ შემდეგ დაბრუნდნენ და დაიკავეს იგი 1806 წლის 19 იანვარს. ჰოლანდიელები 1814 წლის ინგლის-ჰოლანდიური ხელშეკრულებით დათმობდნენ ტერიტორიას ბრიტანელებს. და მხოლოდ 1910 წელს, კონცხის კოლონია (ისევე როგორც კარგი იმედის კონცხი, შესაბამისად) შედის სამხრეთ აფრიკის დამოუკიდებელ კავშირში (სამხრეთ აფრიკა, დღეს).

რუკა, რომელიც აჩვენებს კეიპის ნახევარკუნძულს, რომელიც ასახავს კარგი იმედის კონცხის მდებარეობას. ასევე შეგიძლიათ იხილოთ Table Mt და ქალაქი კეიპტაუნი.

კარგი იმედის კონცხი მდებარეობს კეიპის ნახევარკუნძულის სამხრეთ წვერზე, კეიპ პოინტის სამხრეთ-დასავლეთით დაახლოებით 2,3 კილომეტრში. ჩრდილოეთით, კონცხიდან 50 კილომეტრში მდებარეობს ქალაქი კეიპტაუნი. კეიპის ნახევარკუნძული ასევე ქმნის ყალბი ყურის დასავლეთ საზღვარს.

გეოლოგიურად, ქვიშაქვის ქანები, რომლებიც ქმნიან კარგი იმედის კონცხს, კეიპ პოინტს და მაგიდის მთას, იგივეა.

მაქს ტეგმარკი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             მაქს ტეგმარკი

ტეგმარკი 2006 წელს

აქს ერიკ ტეგმარკი (დაიბადა 1967 წლის 5 მაისს) არის შვედ-ამერიკელი ფიზიკოსი, მანქანათმცოდნეობის მკვლევარი და ავტორი. ის ყველაზე ცნობილია თავისი წიგნით Life 3.0 იმის შესახებ, თუ როგორ შეიძლება გამოიყურებოდეს სამყარო ხელოვნური ინტელექტის გაუმჯობესების შემდეგ. ტეგმარკი არის მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის პროფესორი და სიცოცხლის მომავლის ინსტიტუტის პრეზიდენტი.

იხ. ვიდეო - Макс Тегмарк: Аргументы в пользу прекращения разработки Искусственного Интеллекта | на русском #371

ბიოგრაფია

Ადრეული წლები

ტეგმარკი დაიბადა შვედეთში კარინ ტეგმარკისა და მათემატიკის ამერიკელი ებრაელი პროფესორის ჰაროლდ ს. შაპიროს ოჯახში. საშუალო სკოლაში სწავლის დროს მან და მისმა მეგობარმა შექმნეს და გაყიდეს სიტყვების პროცესორი, დაწერილი სუფთა მანქანის კოდით შვედური რვა ბიტიანი კომპიუტერისთვის ABC 80,  და 3D ტეტრისის მსგავსი თამაში სახელწოდებით Frac.

ტეგმარკმა დატოვა შვედეთი 1990 წელს მას შემდეგ, რაც მიიღო M.S.E. საინჟინრო ფიზიკაში KTH სამეფო ტექნოლოგიური ინსტიტუტიდან და B.A. ეკონომიკაში წინა წელს სტოკჰოლმის ეკონომიკის სკოლაში. მისმა პირველმა აკადემიურმა წამოწყებამ სკანდინავიის მიღმა მიიყვანა იგი კალიფორნიაში, სადაც სწავლობდა ფიზიკას კალიფორნიის უნივერსიტეტში, ბერკლიში, 1992 წელს მიიღო მაგისტრის ხარისხი და დოქტორი. 1994 წელს ჯოზეფ სილკის მეთვალყურეობის ქვეშ.

ტეგმარკი იყო პენსილვანიის უნივერსიტეტის ასისტენტ-პროფესორი, რომელმაც თანამდებობა მიიღო 2003 წელს. 2004 წელს იგი შეუერთდა მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის ფიზიკის განყოფილებას.

კარიერა

მისი კვლევა ფოკუსირებულია კოსმოლოგიაზე, აერთიანებს თეორიულ მუშაობას ახალ გაზომვებთან, რათა დაწესდეს შეზღუდვები კოსმოლოგიურ მოდელებსა და მათ თავისუფალ პარამეტრებზე, ხშირად ექსპერიმენტალისტებთან თანამშრომლობით. მას აქვს 200-ზე მეტი პუბლიკაცია, რომელთაგან ცხრა ციტირებულია 500-ზე მეტჯერ. მან შეიმუშავა მონაცემთა ანალიზის ინსტრუმენტები ინფორმაციის თეორიაზე დაფუძნებული და გამოიყენა ისინი კოსმოსური მიკროტალღური ფონის ექსპერიმენტებში, როგორიცაა COBE, QMAP და WMAP, და გალაქტიკების წითელ გადანაწილების კვლევებში, როგორიცაა Las Campanas Redshift Survey, 2dF Survey და Sloan Digital Sky Survey.

დანიელ ეიზენშტეინთან და უეინ ჰუსთან ერთად მან შემოიტანა იდეა ბარიონის აკუსტიკური რხევების სტანდარტულ მმართველად გამოყენების შესახებ. ანჟელიკა დე ოლივეირა-კოსტასთან და ენდრიუ ჰემილტონთან ერთად მან აღმოაჩინა ანომალიური მრავალპოლუსიანი განლაგება WMAP მონაცემებში, რომელსაც ზოგჯერ უწოდებენ "ბოროტების ღერძს". ენტონი აგირთან ერთად მან შეიმუშავა კვანტური მექანიკის კოსმოლოგიური ინტერპრეტაცია. მისი 2000 წლის ნაშრომი ნეირონების კვანტური დეკოჰერენტის შესახებ დაასკვნა, რომ დეკოჰერენტობა ძალიან სწრაფია იმისთვის, რომ როჯერ პენროუზის ცნობიერების მოდელის „კვანტური მიკროტუბულები“ ​​სიცოცხლისუნარიანი იყოს.

ტეგმარკმა ასევე ჩამოაყალიბა "მათემატიკური სამყაროს ჰიპოთეზა", რომლის ერთადერთი პოსტულატია, რომ "ყველა სტრუქტურა, რომელიც მათემატიკურად არსებობს, ფიზიკურადაც არსებობს". 2014 წელს ტეგმარკმა გამოაქვეყნა წიგნი ჩვენი მათემატიკური სამყარო, რომელიც მის იდეას უფრო ვრცლად წარმოადგენს. ტეგმარკი ვარაუდობს, რომ თეორია მარტივია იმით, რომ საერთოდ არ აქვს თავისუფალი პარამეტრები და რომ იმ სტრუქტურებში, რომლებიც საკმარისად რთულად შეიცავენ თვითშემეცნება სუბსტრუქტურებს (SAS), ეს SAS-ები სუბიექტურად აღიქვამენ საკუთარ თავს ფიზიკურად "რეალურ" სამყაროში არსებულად. "მათემატიკური სამყაროს" ჰიპოთეზა გააკრიტიკეს ზოგიერთმა სხვა მეცნიერმა, როგორც ზედმეტად სპეკულაციური და არამეცნიერული ბუნებით. მაგალითად, მათემატიკოსმა ფიზიკოსმა ედვარდ ფრენკელმა დაახასიათა, რომ ის უფრო ახლოსაა „სამეცნიერო ფანტასტიკასა და მისტიციზმთან“, ვიდრე „მეცნიერების სფეროსთან“.

ტეგმარკი აირჩიეს ამერიკის ფიზიკური საზოგადოების წევრად 2012 წელს, ციტირების თანახმად, „კოსმოლოგიაში შეტანილი წვლილისთვის, მათ შორის ზუსტი გაზომვები კოსმოსური მიკროტალღური ფონიდან და გალაქტიკების კასეტური მონაცემების, ინფლაციისა და გრავიტაციის თეორიების ტესტებისა და ახალი ტექნოლოგიის განვითარებისთვის. დაბალი სიხშირის რადიოინტერფერომეტრიისთვის“. მას მიენიჭა შვედეთის სამეფო საინჟინრო მეცნიერების აკადემიის ოქროს მედალი 2019 წელს, ციტირების თანახმად, "მისი წვლილისთვის კოსმოსში კაცობრიობის ადგილის გაგებაში და ხელოვნურ ინტელექტთან დაკავშირებული შესაძლებლობებისა და რისკების გაგებაში. მან გაბედულად გადაჭრა ეს ეგზისტენციალური კითხვები. თავის კვლევაში და, შესაქები გზით, მიაღწია ამ საკითხებს ფართო საზოგადოებას“.

ტეგმარკი გამოკითხულია 2018 წლის დოკუმენტურ ფილმში ხელოვნური ინტელექტის შესახებ Do You Trust This Computer? 2020 წლიდან 2023 წლამდე ტეგმარკი ხელმძღვანელობდა კვლევით ჯგუფს, რომელიც გახდა არაკომერციული MIT-ში, რომელმაც შეიმუშავა AI-ზე ორიენტირებული ახალი ამბების აგრეგატორი, რომელიც ცნობილია როგორც "ახალი ამბების გაუმჯობესება".

პირადი ცხოვრება

ის დაქორწინდა ასტროფიზიკოს ანჟელიკა დე ოლივეირა-კოსტაზე 1997 წელს და განქორწინდა 2009 წელს. მათ ჰყავთ ორი ვაჟი. 2012 წლის 5 აგვისტოს თეგმარკი დაქორწინდა მეია ჩიტაზე.

მედიაში

2006 წელს ტეგმარკი იყო ერთ-ერთი იმ ორმოცდაათ მეცნიერთაგან, რომლებიც New Scientist-ის მიერ გამოკითხულ იქნა მათი მომავლის პროგნოზების შესახებ. მისი პროგნოზი: „50 წელიწადში, შესაძლოა, იყიდოთ მაისურები, რომლებზეც დაბეჭდილია განტოლებები, რომლებიც აღწერს ჩვენი სამყაროს ერთიან კანონებს“.

ტეგმარკი ჩნდება 2007 წლის დოკუმენტურ ფილმში „პარალელური სამყაროები, პარალელური ცხოვრება“, რომელშიც მას ინტერვიუ ატარებს მარკ ოლივერ ევერეტი, კვანტური მექანიკის მრავალი სამყაროს ინტერპრეტაციის დამაარსებლის, ჰიუ ევერეტის ვაჟი.

ტეგმარკი ასევე ჩნდება ფილმებში "ვის ეშინია დიდი შავი ხვრელის?", "რომელი საათია?", "Infinity and Beyond", "ყველაფერი რაც ვიცით სამყაროს შესახებ არასწორია?", "რა არის რეალობა?" და "რომელ სამყაროში ვართ?", ყველა ნაწილი BBC-ის ჰორიზონტის სამეცნიერო პროგრამების სერიის.

ის ჩნდება Sci Fi Science: Physics of the Impossible-ის რამდენიმე ეპიზოდში, ამერიკული დოკუმენტური სატელევიზიო სერიალი მეცნიერების შესახებ.ch პირველად გავიდა შეერთებულ შტატებში 2009 წლის 1 დეკემბერს. სერიალის წამყვანია თეორიული ფიზიკოსი მიჩიო კაკუ.

ტეგმარკს ესაუბრა მორგან ფრიმენი 2 და 3 სეზონებში Through the Wormhole 2011–2012 წლებში.

ტეგმარკი მონაწილეობდა BBC-ის მსოფლიო სერვისის ფორუმის ეპიზოდში "Soming Out", რომელიც პირველად გავიდა BBC Radio 4-ზე 2014 წლის 26 აპრილს.

2014 წელს, ტეგმარკი თანაავტორი იყო The Huffington Post-ში სტივენ ჰოკინგთან, ფრენკ ვილჩეკთან და სტიუარტ რასელთან ერთად ფილმზე Transcendence

2014 წელს, "The Perpetual Earth Program", პიესა, რომელიც ეფუძნება ტეგმარკის წიგნს, ჩვენი მათემატიკური სამყარო, დამონტაჟდა ნიუ-იორკში, როგორც Planet Connections თეატრალური ფესტივალის ნაწილი.

2014 წელს, ნაჩვენები იქნა დოკუმენტურ ფილმში The Principle, რომელიც განიხილავს კოპერნიკის პრინციპს.

2015 წელს, ტეგმარკი მონაწილეობდა სემ ჰარისის Waking Up პოდკასტის ეპიზოდში, სახელწოდებით "The Multiverse & You (& You & You & You...)", სადაც ისინი განიხილავდნენ ისეთ თემებს, როგორიცაა ხელოვნური ინტელექტი და მათემატიკური სამყაროს ჰიპოთეზა.

2017 წელს ტეგმარკმა წაიკითხა მოხსენება სათაურით "ეფექტური ალტრუიზმი, ეგზისტენციალური რისკი და ეგზისტენციალური იმედი" ეფექტური ალტრუიზმის მოძრაობის მსოფლიოს უდიდეს ყოველწლიურ კონფერენციაზე.

2017 წელს ტეგმარკი მონაწილეობდა სემ ჰარისის Waking Up პოდკასტის ეპიზოდში, სახელწოდებით "დაზვერვის მომავალი", სადაც განიხილავდნენ ისეთ თემებს, როგორიცაა ხელოვნური ინტელექტი და ცხოვრების განმარტებები.

2018 წელს ტეგმარკმა მონაწილეობა მიიღო საუბარში ხელოვნური ინტელექტის მკვლევართან ლექს ფრიდმანთან ხელოვნური ზოგადი ინტელექტის შესახებ, როგორც MIT კურსის ნაწილი AGI-ზე. ის იყო Lex Fridman-ის პოდკასტის პირველი სტუმარი. ის კვლავ გამოიკითხა ლექს ფრიდმანის პოდკასტზე 2021  და 2023 წელს.

2023 წელს, ტეგმარკმა მედიაში დაპირისპირება გამოიწვია, როდესაც გავრცელდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ მან ხელი მოაწერა სიცოცხლის მომავლის ინსტიტუტის სახელით 100,000 აშშ დოლარის გრანტს ულტრამემარჯვენე მედიასაშუალება Nya Dagbladet-ისთვის. მოგვიანებით მან თქვა, რომ Future of Life Institute-მა „საბოლოოდ გადაწყვიტა უარი ეთქვა მასზე იმის გამო, რაც ჩვენმა შემდგომმა გამოკვლევებმა გამოავლინა“, რომ მათ უარი თქვეს მასზე დიდი ხნით ადრე, სანამ მედია ჩაერთვებოდა და რომ ინსტიტუტი „იპოვებს ნაცისტურ, ნეონაცისტურ ან პრო- ნაცისტური ჯგუფები ან იდეოლოგიები საზიზღარია და არასოდეს დაუჭერს მხარს მათ შეგნებულად“. სიცოცხლის მომავლის ინსტიტუტის ოფიციალური განცხადება კიდევ უფრო აფართოებს ამას: "FLI მიიჩნევს, რომ ჯგუფები ან იდეოლოგიები, რომლებიც მხარს უჭერენ ანტისემიტიზმს, თეთრკანიანთა უზენაესობას ან რასიზმს საზიზღრად და არასოდეს დაუჭერს მხარს შეგნებულად რომელიმე ასეთ ჯგუფს".

2023 წელს Time-მა ტეგმარკი დაასახელა ხელოვნური ინტელექტის 100 ყველაზე გავლენიან ადამიანს შორის.

იხ. ვიდეო - Max Tegmark | On superhuman AI, future architectures, and the meaning of human existence

ვარსვლავის მტვერი (კინო 2007)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

        ვარსვლავის მტვერი (კინო 2007)                                   

                                              Theatrical release poster

ინგლ. Stardust - ამერიკულ-ბრიტანული მხატვრული ფილმი ფენტეზის ჟანრში, ნილ გეიმანის ამავე სახელწოდების რომანის კინოადაპტაცია. ფილმის რეჟისორი იყო მეთიუ ვონი Paramount Pictures-ის მხარდაჭერით და გამოვიდა 2007 წელს.

ავტორის ტექსტს იან მაკკელენი კითხულობს, მთავარ როლებს კი ჩარლი კოქსი და კლერ დეინსი ასრულებენ. 2008 წელს ფილმმა მოიპოვა ჰიუგოს ჯილდო საუკეთესო რეჟისურისთვის. ფილმი ძალიან კარგად მიიღეს კრიტიკოსებმა.

იხ. ვიდეო - Stardust (2007) Trailer #1 | Movieclips Classic Trailers

სიუჯეტი - პატარა ინგლისური სოფელი, რომელიც ცნობილია როგორც "კედელი" გამოყოფილია უძველესი კედლით სტორმჰოლდის ზებუნებრივი პარალელური სამყაროსგან, სადაც მაგია და ჯადოქრობა სუფევს. კაცი სახელად დანსტან თორნი მოგზაურობს კედლის მიღმა, სადაც აღმოაჩენს ჯადოსნურ ქალაქს. იქ ის ხვდება ქალს სახელად უნა. მას ვაჭარი ჯადოქარი ჰყავს ტყვეობაში და ემსახურება მას. დანსტანს შეუყვარდება იგი, ყიდულობს მისგან შუშის ყვავილს და ღამეს ატარებს მასთან, რის შემდეგაც სახლში ბრუნდება, არასოდეს იცის, რომ ოონა არის გატაცებული პრინცესა.

9 თვის შემდეგ დანსტანს მოჰყავთ ბიჭი და ჩანაწერი, რომელშიც წერია, რომ მისი სახელია ტრისტან თორნი, ხოლო მისი მამა დანსტანია. ტრისტანი რომ გაიზარდა და არაფრის ეჭვი არ ეპარებოდა მის წარმომავლობაზე, ტრისტანი დაუფიქრებლად ჰპირდება ვიქტორია ფორესტერს, კედლის ყველაზე ლამაზ გოგონას, რომელზეც მას ნამდვილად სურს დაქორწინება, რომ მოუტანს მას ციდან ჩამოვარდნილ ვარსკვლავს და მეორეზე დაეშვა. კედლის მხარეს. ამავე დროს, სტორმჰოლდის მეფე კვდება და მისი შვიდი ვაჟიდან მხოლოდ ოთხი რჩება ცოცხალი.

Claire Danes promoting Stardust

მამის თანდასწრებით და მისი თანხმობით, პრინცი სეპტიმუსი თავის ძმას სეკუნდუსს ფანჯრიდან აგდებს. მეფე ამბობს, რომ მისი მემკვიდრე იქნება ის, ვინც სამეფო ლალს ფერს დაუბრუნებს და მოკვდება. ცაში მფრინავი ლალი ვარსკვლავს ჩამოაგდებს. დანსტანი გადაწყვეტს შვილს უთხრას, თუ ვინ იყო მისი დედა. ტრისტანს სურს მასთან შეხვედრა, რისთვისაც იყენებს ბაბილონის სანთელს, რომელიც დედამ უბოძა. ეს სანთელი გამიზნული იყო იმისთვის, რომ ტრისტანი შეხვედროდა დედას, მაგრამ მისი დანთების მომენტში მან შემთხვევით დაცემული ვარსკვლავი მოიფიქრა.

ვარსკვლავთან გადაყვანილი ტრისტანი გაკვირვებული აღმოაჩენს, რომ ეს გოგონა იყო. ის გადაწყვეტს ვარსკვლავი, რომლის სახელია ივაინი, საყვარელთან წაიყვანოს, დაჰპირდა, რომ ამისთვის სანთლის მეორე ნახევარს მისცემს, რათა ვიქტორიას შეხვედრის შემდეგ იგი დაბრუნდეს სახლში სამოთხეში. მაგრამ მათ გეგმებს სამი მოხუცი ჯადოქარი - ლამია, მორმო და ემპუზა არღვევს. ვარსკვლავის შესახებ რომ შეიტყო, სამივემ გადაწყვიტა მისი გული ეჭამა, რათა კვლავ ახალგაზრდა გამხდარიყო.

ჯადოქრების გარდა, მოგზაურობაში გაემგზავრნენ ორი თავადი, ტრისტანის დედის ძმები, პრიმუსი და სეპტიმუსი. ისინი ეძებენ ძალაუფლების ლალს, რომელიც შემთხვევით ივინის კისერზე აღმოჩნდა. ვინც სამეფო ოჯახიდან პირველი ატარებს ამ ქვას, ის გახდება კანონიერი მეფე. გზაში ლამია ახერხებს თხის ყიდვას თავისი ეტლისთვის, სოფლის ბიჭი ბერნარდი თხაად აქციოს და ჯადოქრობა გაუკეთოს სუერ სალს, ჯადოქარს, რომელიც თავის კურდღლის ხორცს აჭმევდა სანელებლებით, რომელშიც შედის ბალახეულის ეფექტი: სიმართლის შრატი”.

შოტლანდიაში გამოყენებული ადგილები მოიცავდა კუირინგის მიმდებარე ტერიტორიას, სკაის კუნძულზე.

კედლისკენ მიმავალ გზაზე ტრისტანი ხეს აკავშირებს დღისით ძილს მიჩვეული ივაინს. მას მოგვიანებით ათავისუფლებს ერთრქა. ამასობაში, ლამია თავის ეტლს სასტუმროდ აქცევს და ივაინს ხაფანგში აქცევს. სხვა ვარსკვლავები აცნობებენ ტრისტანს, რომ ივენი ხაფანგში მიემართება და ის პრიმუსს ეშვება. პრინცი იღებს ტრისტანს თავის კომპანიონად და ჩადის სასტუმროში ზუსტად მაშინ, როდესაც ჯადოქარი ემზადება ვარსკვლავის გულის მოსაკვეთად. ჯადოქარი ცდილობს დაუპატიჟებელი სტუმრების ღვინით მოწამვლას, მაგრამ პრიმუსი უარს ამბობს ღვინის დალევაზე და ტრისტანს დროულად აჩერებს უნიკორნი.

ლამია კლავს პრიმუსს ყელის გამოჭრით და ის შეუერთდება თავის გარდაცვლილ ხუთ ძმას, რომლებიც მოჩვენებებად რჩებიან ახალი მეფის მოსვლამდე. გასაქცევად ივაინს და ტრისტანს უწევთ ბაბილონის სანთლის დარჩენილი ნაწილის დახარჯვა. ისინი ჭექა-ქუხილის დროს ელვას აგროვებენ საჰაერო ხომალდზე. საჰაერო მეკობრეების ლიდერს, კაპიტან შექსპირს მკაცრი და მკაცრი ადამიანის რეპუტაცია აქვს, მაგრამ სინამდვილეში ის ძალიან კეთილშობილური გამოდის.

გუნდის თანდასწრებით შექსპირი აგდებს ტრისტანის სახით გამოწყობილ მანეკენს, ივაინი კი თავისთვის ინახავს. შემდეგ ის გარდაქმნილ ტრისტანს თავის ძმისშვილად გადასცემს. მათი მოგზაურობის დროს კაპიტანი შექსპირი ასწავლის ივენს ცეკვას და ფორტეპიანოზე დაკვრას და ასწავლის ტრისტანს ბრძოლას პირებით იარაღით. ვარსკვლავს თანდათან შეუყვარდება თავისი თანამგზავრი.

მიწაზე ჩამოსვლის შემდეგ, ტრისტანი და ივაინი ცდილობენ ქალაქის კედელთან მისვლას. გზად ისინი ხვდებიან ჯადოქარს, მეტსახელად კანალიზაცია სალს, რომელიც თანახმაა ტრისტანს კედელზე აიყვანოს და სანაცვლოდ მოითხოვოს მინის ყვავილი, რომელიც ტრისტანის მამამ აჩუქა. ყვავილი აღმოჩნდება ტალიმენი და ტრისტანი თაგვის ნიღაბში უახლოვდება კედელს. ჯადოქარი ვერ ამჩნევს ივაინს ლამიას შელოცვის გამო.

კედლისკენ მიმავალ გზაზე ივაინი აღიარებს სიყვარულს ტრისტანს, ვერც კი ხვდება, რომ მას ესმის მისი. კედელთან ქალაქში, ტრისტანი, რომელიც კვლავ ადამიანად იქცა, ეუბნება ივინს, რომ მისი გრძნობები ორმხრივია. ისინი ღამეს ერთად ატარებენ Slashed Prince Hotel-ში, მაგრამ ტრისტანს ახსოვს მისი დაპირება. ის გადაწყვეტს სწრაფად წაიღოს მისი თმის ღერი ვიქტორია ფორესტერს და დაბრუნდეს ივაინში, რათა დარჩენილი დღეები მასთან გაატაროს.

გაღვიძებისთანავე ივაინი გადაწყვეტს, რომ ტრისტანმა მოატყუა იგი და ირგვლივ ვერაფერი შეამჩნია, კედელთან მიდის. ტრისტანი, ხედავს, რომ ვარსკვლავის თმის ღერი მტვრად იქცა, როცა კედელს გადაკვეთა, უკან ბრუნდება. მას ესმის, რომ თუ ივაინი კედელს გადაკვეთს, მას იგივე დაემართება, რაც თმის ღერს. ამასობაში ლამია კლავს სევერ სალს, იპარავს ვარსკვლავს და წაიყვანს თავის ციხესიმაგრეში. ტრისტანი, აღებული ფურგონ ჯადოქარი, შუშის ყვავილი, აერთიანებს უკანასკნელ გადარჩენილს, პრინც სეპტიმუსს, რათა გადაარჩინოს ივინი.

ციხესიმაგრეში სეპტიმუსი კვდება, ემპუზასთან დამთავრების შემდეგ, ტრისტანი იპოვის დედას და კლავს მორმოს. ტრისტანის ჩახუტება, ივაინი თავისი ბრწყინვალებით ამარცხებს ლამიას. თურმე ტრისტანი სტორმჰოლდის ტახტის უკანასკნელი მემკვიდრეა. ის ხდება სტორმჰოლდის მეფე, ხოლო ივაინი ხდება დედოფალი. ისინი მეფობენ 80 წლის განმავლობაში. მას შემდეგ, რაც მათი შვილები და შვილიშვილები გაიზრდებიან, ტრისტანი და ივაინი ბაბილონის სანთელს ანთებენ და ორი ვარსკვლავის სახით მიდიან სამოთხეში, სადაც ისინი ყოველთვის ერთად იქნებიან.

ფაქტები - ნილ გეიმანის ზღაპრის ნოველა პირველად 1997 წელს გამოქვეყნდა DC Comics-ის მიერ, როგორც კომიქსების მინი სერიალი ჩარლზ ვესის ილუსტრაციებით. "ვარსკვლავური მტვრის" ცალკე გამოცემა ერთი წლის შემდეგ გამოიცა.

მთავარი გმირების სახელები (ტრისტანი და ივენი) აღებულია შუა საუკუნეების ეპოსის გმირებიდან მეფე არტურისა და მრგვალი მაგიდის რაინდების შესახებ.

ჯადოქრებს დებს ლამიას, ემპუსა და მორმოს ჰქვია დემონების სახელები ჰეკატეს თანხლებიდან. მათი სახელები წიგნში არ არის ნახსენები და ავტორი სამივეს ლილიმ დებს უწოდებს.

მთავრების სახელები (პრიმუსი, სეკუნდუსი და სხვ.) რომაული სახელებია, რაც ნიშნავს "პირველს", "მეორე", "მესამე" და ა.შ. პრინცესა უნას სახელი იტალიურად ნიშნავს "ერთადერთს".

კაპიტან შექსპირის გემის კასპარტინა არის რეჟისორ მეთიუ ვონის შვილების, კასპარისა და კლემენტინის სახელების პორტმანტო. წყალქვეშა ნავი მეთიუ ვონის სხვა ფილმში, იქს-ადამიანები: პირველი კლასი, იგივე სახელს ატარებს.

როდესაც ჯადოქარი ლამია სეპტიმუსს ეხება, ის იყენებს ვუდუ თოჯინას. იხ. ბმულზე კინო ფილმი რუსულ ენაზე

ქატო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  ~

                                                        ქატო                                                      

                                                                     Ხორბლის ქატო

Ხორბლის ქატო

შემადგენლობა 100 გრ პროდუქტზე

ენერგეტიკული ღირებულება 216 კკალ 904 კჯ

წყალი 9,9გრ

ცილები 15,6გრ

ცხიმი 4,3გრ

ნახშირწყლები 64,5გრ

- შაქარი 0,41 გ

- დიეტური ბოჭკოვანი 42,8 გ

ვიტამინები

თიამინი (B1), მგ 0,5

რიბოფლავინი (B2), მგ 0.6

ნიაცინი (B3), მგ 13.6

პანტოტენის მჟავა (B5), მგ 2.2

პირიდოქსინი (B6), მგ 1.3

ტოკოფეროლი (ვიტ. E), მგ 1,5

ვიტამინი K, მკგ 1,9

მიკროელემენტები

კალციუმი, მგ 73

რკინა, მგ 11

მაგნიუმი, მგ 611

ფოსფორი, მგ 1013

კალიუმი, მგ 1182

თუთია, მგ 7

   მარცვლეულის მყარი გარსი. ფქვილის დაფქვის ქვეპროდუქტი. არ უნდა აგვერიოს ჭაჭაში.

გადამუშავებული მარცვლის სახეობიდან გამომდინარე, ქატო შეიძლება იყოს ხორბალი, ჭვავი, ქერი, ბრინჯი, წიწიბურა და ა.შ. დაფქვის ხარისხიდან გამომდინარე, შეიძლება იყოს უხეში (დიდი) ან წვრილი (პატარა).

საკვების პროდუქტი - ქატოში ცხიმოვანი მჟავების სიმრავლის გამო, მთელი მარცვლეულის ფქვილი უფრო სწრაფად იწურება, ამიტომ ტრადიციულად დიდი მნიშვნელობა ენიჭებოდა ქატოს მარცვლეულისგან ფრთხილად გამოყოფას. პურში ქატოს მნიშვნელოვანი რაოდენობა ამცირებს მის მონელებას, მცირე ნაზავი აუმჯობესებს გემოს და ზრდის ნაწლავის მოძრაობას. სამზარეულოს გარდა, სელის ქატო გამოიყენება ნახარშებისთვის, მდოგვის ქატო კი მდოგვის თაბაშირებისთვის.

მე-20 საუკუნის დასაწყისისთვის ქატო თითქმის მთლიანად გამორიცხული იყო ევროპული კვების რაციონიდან და ითვლებოდა ფქვილის დაფქვის იაფ „ნაგად“. ამავე დროს, ცნობილი იყო, რომ ქატო ხშირად შეიცავს უფრო მეტ ცილას, ცხიმოვან მჟავებს და მიკროელემენტებს, ვიდრე თავად მარცვლეული.

მე-20 საუკუნის ბოლოს ქატო, განსაკუთრებით შვრიის ქატო, დაუბრუნდა დასავლურ დიეტას მთლიანი მარცვლეულის სახით, როგორც დიეტური ბოჭკოს ღირებული წყარო. ისინი ქმნიან საუზმის დაბალკალორიულ მარცვლეულებს, რომლებიც განკუთვნილია მათთვის, ვინც წონის დაკლებას ცდილობს. ქატო არსებითი ცხიმოვანი მჟავების და მიკროელემენტების წყაროა, ამიტომ მისი პოპულარობა ვეგეტარიანულ დიეტებში.

ამავდროულად, დიეტოლოგებს დიდი ეჭვი ეპარებათ ეგრეთ წოდებული წნეხილი ქატოს ჯანმრთელობის გამაძლიერებელ ეფექტში, რასაც ხელს უწყობენ მწარმოებლები, რომლებიც ამოღებულია მთლიანი მარცვლეულიდან მაღალსიჩქარიანი ექსტრუდერ-გრანულატორების გამოყენებით და, შესაბამისად, ინტენსიური პროდუქტია. ნედლეულის სამრეწველო გადამუშავება.

კერძოდ, წიგნში „დაბალი ნახშირწყლების თაღლითობა“ (ავტორები კოლინ კემპბელი (მთავარი ავტორი) და ჰოვარდ ჯეიკობსონი, 2013 წლის გამოცემა), 16-17 გვერდებზე წერია ქატოზე:

დიეტური ბოჭკო მოიპოვება ყველა სახის მთლიანი მცენარისგან, რათა დაემატოს მაფინებსა და სხვა ცომეულს, როგორც "ქატო". შემდეგ მარკეტოლოგები აცხადებენ ამ ცომეულის ჯანმრთელობის სარგებელს, ბოჭკოს სარგებლობის შესახებ კვლევის მონაცემებს მოჰყავთ. მაგრამ ქატო არ გვეხმარება, როდესაც მას მთელი მცენარეებიდან იღებენ და გადამუშავებულ და ფრაგმენტულ საკვებში აყენებენ, როგორიცაა პური და საუზმის მარცვლეული. მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს გარკვეული მტკიცებულება, რომ ქატო დანამატებს შეუძლიათ აღმოფხვრას ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემების ზოგიერთი გამოვლინება, მე ვერ ვპოულობ რაიმე მტკიცებულებას, რომ გრძელვადიან პერსპექტივაში ეს არის კარგი ვარიანტი ამ პრობლემების რეალურად პრევენციისა და მკურნალობისთვის.

მთლიანი საკვები, რომელიც შეიცავს დიეტურ ბოჭკოებს მის სხვადასხვა რთულ ფორმებში, ასოცირდება მსხვილი ნაწლავის კიბოს განვითარების შემცირებულ ალბათობასთან, სისხლში ქოლესტერინის დაქვეითებასთან და ძუძუს კიბოს გამომწვევი ესტროგენის დაბალ დონესთან. ქატოს გამოყენება ამ (მთლიანი) საკვებისგან განცალკევებით უფრო მარკეტინგისთვისაა, ვიდრე ჯანმრთელობის სარგებელი. ეს ეხება მრავალი საკვები ნივთიერების ინდივიდუალურ გამოყენებას, რომლებიც ან არ აუმჯობესებენ ჯანმრთელობას ან რეალურად იწვევს დესტრუქციულ ეფექტს.

იხ. ვიდეო - ქატო - წონაში კლებისთვის რატომ არის თითქმის იდეალური საკვები

ცხოველური საკვები

ქატო (ძირითადად ხორბალი და ჭვავი) ღირებული საკვებია ყველა სახის ფერმის ცხოველისთვის. ქატოს კვებითი ღირებულება დამოკიდებულია ფქვილის ნაწილაკების შემცველობაზე (რაც ნაკლებია ფქვილი და მეტი ნაჭუჭი, მით უფრო დაბალია კვების ღირებულება). ხორბლის ქატოს ქიმიური შემადგენლობა საშუალოდ (%): წყალი 14,8; ცილები 15,5; ცხიმი 3.2; ბოჭკოვანი 8.4; აზოტისგან თავისუფალი ექსტრაქტივები 53.2; ნაცარი 4.9. 100 კგ ქატო შეიცავს 71-78 საკვებ ერთეულს და 12,5-13 კგ მოსანელებელ ცილას.

ყველაზე ხშირად ქატოს კვებავენ რძის პირუტყვს, შემდეგ დიდი რაოდენობით იყენებენ ახალგაზრდა ცხოველების გასუქებისა და გაზრდისას. ქატოს აძლევენ ცხენებსა და ღორებს სვილის სახით, მსხვილფეხა რქოსან პირუტყვს და ცხვარს ან ბადაგის სახით ჩალისა და ჭალის სახით, ან წყლიანი საკვებით.

ჭარბი რაოდენობით ქატო ხანგრძლივი კვების დროს შეიძლება გამოიწვიოს ცხოველებში საჭმლის მომნელებელი ორგანოების შესუსტება. ზოგიერთ გამონაკლის შემთხვევაში, ქატოს გადაჭარბებული კვება იწვევს ფოსფატის მარილებისგან კენჭების წარმოქმნას: ცხენებში - მსხვილ ნაწლავში და ბრმა ნაწლავში, ცხვარში - შარდის ბუშტში.

იხ. ვიდეო - Amazing Bran Muffins Recipe - This Bran Muffins recipe is an easy and delicious breakfast or grab-and-go snack! These muffins are full of fiber and are so soft, moist, and flavorful! You won’t be able to stop at just one when you try these tender muffins. Since they're so easy to make it's a recipe I love to whip up with my kids. These homemade muffins are a great breakfast treat and my boys love them in their lunchbox! By the way, you can totally add raisins, nuts, blueberries, or any of your favorites to make this recipe your own.

ნუ მიირთმევთ ზედმეტ ქატოს - ბევრისთვის ცნობილია გამოთქმა ,,ქატო იქა ფქვილი აქა''.შეიცვალა გამოთქმით ქატო აქა ფქვილი იქა - გახდომის მსურველებს პურს ტავი დაანებეს და ქატოს მიეძალნენ. ერთ-ერთი შოუში მომღერალმა ნინი სულგულაძემ აღიარა, გახდომის ქატოს უნდა ვუმადლოდეო. მოკლედ ქართველებს მეტი რარა უნდოდატ და ქატოს საყოდლა რიგები დადგა არადა ქატოს ჭარბი მიღება და შემდეგ ნოყიერად კვება არათუ გასასუქებელი საშუალებაა, არამედ ჯამრთელობიოსთვის საზიანოც ყოფილა ამის შესახებ ცნობილი ექიმი ჰომეპათი კახა საბახტარაშვილი საუბრობს ,,ქატო სასარგებლოა, მაგრამ მისი მხოლოდ მცირე რაოდენობიტ ულუფებად მირება დასაშვებია - არა უმეტესს ერთი სუფრის კოვ ქატოს მცირე რაოდენობის წყალი უნდა წყალი, კეფირი ან მაწონი დავასხატ და დრეში სამჯერ, ჭამამდე ერთი საათით ადრე მივიღოთ, საქმე ის არის, რომ რეჭვის დროს რეფლექსურად გამოიყოფა კუჭის წვენი, ერთ კოვზი ქატო კი კუჭშუ კი ფუვდება წვენი ღრუბელივით იწოვს და დანაყრების შეგრძნებას იწვევს და დანარების შეგრძნებას იწვევსამ დროს საჭმელს აღარ უნდა მივიღოთ. ქატო ნაწლავების გაწმენდის ფუნქციას ასრულებს და გახდომას ხელს უწყობს, აძლიერებს პერისტალტიკაციას, კუჭიდან საჭმელი თორმეტგოჯა ნაწლავში გადადის, სადაც ნაღვლისა და პანკრეატიტის წვენი გამოიყოფა. მიის უკან კუჭში, მოხვედრა დაუშვებელია, ეს გულძმარვას იწვევს თუ კუჭ-ნაწლავის ფუნქცია მოშლილი არ გაქვთ. ნაღვლისა და პანკრეატიტი წვენი კუჭში აღარ მოხვდება. თ კი  ქატო ამ წვენის შეწოვას ახერხებს გულძმარვას შველის. თუკი ქატოს მიღების შემდეგ მოყიერადმიირთმევთ, ქატო დაკარგავს გამწმენდის ფუნქციას და სხვა სამკურნალო საშუალებას და ვეღარც წონა მოგვკლდება.

 ქატოთი საქონელს ასუქებენ, ადამიანები კი პირიქით, წონას კარგავენ?

 ქატოს აჭმევენ იმ ცხოველებს, რ-იც მხოლოდმცენარეული საკვებით იკვებებიან მათი კუჭ-ნაწლავის სისტემა ისეა მოწყობილი, რომ  ქატოს მთლანად ითვისებს, იწოვს (ცხოველის ნაწლავი ადამიანისაზე 9-10-ჯერ დიდია0. ადამიანი ხორცისმჭამელი არის და მისი კუჭ-ნაწლავი ცხოველებისგან განსხვავებულია. ასე რომ ადამიებისა და ცხოველის შედარება ამ თვალსაზრისით უადგილოა.

 ზედმეტი ქატო ნაწლავებს არა მარტო წმენდს არამედ  მისი კედლების გაღიზინებას იწვევს. ეს კი განსაკუთრებით სარისკოა მათთვის ვისაც კუჭ-ნაწლავის პრობლემა აქვს დაავადებული პანკიატიტი ან მწვავე ქპლეცისტიტი აქვს.