ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                    რიგოლეტო (ოპერა)

შერილ მილნესი და მადელინა ბონიფაციო მთავარ როლში, ბუენოს-აირესი, 1973.

ჯუზეპე ვერდის ოპერა სამ მოქმედებად. ლიბრეტოს ავტორი ფრანჩესკო მარია პიავე. პრემიერა გაიმართა 1851 წლის 11 მარტს ვენეციაში, თეატრში "La Fenice". თბილისში პირველად დაიდგა 1853 წელს.

იხ. ვიდეო - Povero Rigoletto - Cortigiani vil razza dannata - Ingvar Wixell - Giuseppe Verdi - Rigoletto

მოქმედი პირნი

• ჰერცოგი - ტენორი
• რიგოლეტო - ბარიტონი
• ჯილდა - სოპრანო
• სპარაფუჩილე - ბანი
• მადალენა - მეცო-სოპრანო
• ჯოვანა - მეცო-სოპრანო
• გრაფი მონტერონე - ბანი
• მარულო - ბარიტონი
• ბორსა - ტენორი
• გრაფი ჩეპრანო - ბანი
• გრაფინია ჩეპრანო - მეცო-სოპრანო
• ოფიცერი - ბანი
• პაჟი - მეცო-სოპრანო

იხ. ვიდეო - Rigoletto - Si vendetta tremenda vendetta

შექმნის ისტორია

ოპერა "რიგოლეტოს" საფუძვლად დაედო ვიქტორ ჰიუგოს დრამა "მეფე თავს ირთობს", რომელიც 1832 წელს დაიწერა. ჰიუგოს პიესის პირველივე წარმოდგენამ პოლიტიკური მანიფესტაცია გამოიწვია. ფრანგი მწერლის პიესა მეფის ძალაუფლებას ავტორიტეტს საგრძნობლად ულახავდა და ამიტომ მისი დადგმა აიკრძალა. ჰიუგომ მთავრობის წინააღმდეგ სასამართლოში სარჩელი შეიტანა; მწერალი 1830 წლის რევოლუციის მთავარი მონაპოვარის - სიტყვის თავისუფლების აღდგენას ითხოვდა. სასამართლო პროცესს ფართო საზოგადოებრივი რეზონანსი მოჰყვა, თუმცა, საბოლოოდ ნაყოფიერი შედეგი არ გამოუღია. პიესა მეორედ მხოლოდ ნახევარი საუკუნის შემდეგ დაიდგა საფრანგეთის სცენაზე. ჰიუგოს ნაწარმოებმა ვერდი საოცრად გაიტაცა და მის ნაწარმოებზე ოპერის შექმნას შეუდგა. ვერდიმ თავად გაიზიარა მომავალი ოპერის ფაბულა, ძირითადი დრამატურგიული ხაზები. კომპოზიტორის მითითებით ფრანჩესკო მარია პიავემ ოპერის ლიბრეტო შეადგინა. თავდაპირველად ვერდის სურდა ოპერისტვის "წყევლა" ეწოდებინა, მაგრამ შემდეგ სათაური თავად შეცვალა."რიგოლეტო' ვერდიმ ძალზე სწრაფად - 40 დღეში დაწერა.

კომპოზიტორმა თავისებურად გაიზიარა ლიტერატურული პირველწყაროს მხატვრული სახეები, რამაც ჰიუგოში გარკვეული პროტესტიც კი გამოიწვია. ლიბრეტოზე მუშაობა თითქმის დასრულებული იყო, როდესაც ცენზურამ მისი საფუძვიანი შეცვლა მოითხოვა. პიავე თანახმა იყო გარკვეულ კომპრომისებამდე წასულიყო და ასეც მოიქცა, მაგრამ ვერდი სხვაგვარად ფიქრობდა. "მე დავრწმუნდი, რომ ამ დამახინჯებულად სახეცვლილ ნაწარმოებში გაქრა ხასიათიც, აზრიც და, საბოლოო ჯამში, მისი ყველაზე დრამატიული მომენტებიც კი აღარ აგაღელვებს" - ეს სიტყვები მისწერა ვერდიმ თეატრის დირექტორს მარძარის პიავეს ლიბრეტოს ახალ ვარიანტთან დაკავშირებით, რომელშიც ლიბრეტისტს რიგოლეტოს სახე ცენზურის მოთხოვნების სასარგებლოდ გაეზიარებინა და იგი წარმოსადეგი მამაკაცის გმირით შეეცვალა. ამასთან დაკავშირებით ვერდი წერა: "მთავარი გმირი მომღერალი მასხარაა, რატომაც არა?! ვფიქრობ, ამ ხასიათის წარმოჩენა, მისთვის ნიშნეული იუმორით, ფიზიკური უსახობით და ამასთან, სიყვარულისა და ტანჯვის დიადი გრძნობით, ბრწყინვალე იდეაა. სწორედ მთავარი გმირის ამ ინდივიდუალურ თვისებათა ერთობლიობის გამო ავირჩიე ეს სიუჟეტი და მათზე უარის თქმის შემთხვევაში ვეღარ გავაგრძელებ მუსიკის წერას. თუ მეტყვით, რომ ჩემი მუსიკა ამ სახეცვლილ ლიბრეტოსაც მიესადაგება, მე გიპასუხებთ, რომ ასეთი მსჯელობა მე არ მესმის. გულწრფელად ვამბობ, - ჩემი მუსიკა, იმის მიუხედავად, კარგია იგი თუ ცუდი, არასოდეს არის შემთხვევითი. ყოველთვის ვცდილობ მისთვის გარკვეული ხასიათის მინიჭებას".

რაკი ცენზურის მოთხოვნების დაკმაყოფილების შემდეგ სრულიად იკარგებოდა ნაწარმოების ძირითადი არსი და იდეა, ვერდიმ ლიბრეტოს ვარიანტზე კატეგორიული უარი განაცხადა, თუმცა, ბევრი რამის შეცვლა ლიბრეტოში მას და პიავეს მაინც მოუხდათ და საბოლოოდ, ფრანცისკ პირველი მანტუას ჰერცოგად, ხოლო ტრიბულე რიგოლეტოდ გადაიქცა.

ოპერის წარმატებული პრემიერა 1851 წლის 11 მარტს შედგა ვენეციაში და მალე "რიგოლეტო" ევროპის თითქმის ყველა ქალაქის საოპერო სცენაზე დაიდგა.

იხ. ვიდეო - Leo Nucci &Olga Peretyatko, Rigoletto atto secondo: "Parla, siam soli... Sì vendetta..." - ლეო ნუჩი და ოლგა პერეტიატკო, რიგოლეტოს მეორე მოქმედება: "ილაპარაკე, ჩვენ მარტო ვართ... დიახ, შურისძიება..."

შინაარსი

პირველი მოქმედება

სურათი I

მანტუის ჰერცოგის სასახლეში დიდი ღრეობაა, ჰერცოგი დიდებულებთან ერთად ატარებს დროს. იგი გრაფ ჩეპრანოს ცოლს ეარშიყება, გრაფი კი ეჭვიანობს. სასახლის მასხარა რიგოლეტო ღვარძლიანად დასცინის მას და ჰერცოგს ურჩევს იმავე ღამეს მოიტაცოს გრაფის მეუღლე. აღშფოთებული ჩეპრიანო ფიცს დებს, რომ სამაგიეროს გადაუხდის რიგოლეტოს. მოულოდნელად დარბაზში შემოიჭრება გრაფი მონტერონე, რომელიც ჰერცოგისგან ქალიშვილის დაბრუნებას მოითხოვს. რიგოლეტო მასაც მასხრად იგდებს. ჰერცოგის ბრძანებით გრაფს აპატიმრებენ. მონტერონე ქალიშვილის შეურაცხყოფისტვის შურისძიებით ემუქრება ჰერცოგს, წყევლის რიგოლეტოს...

სურათი II

მონტერონეს წყევლა სიმშვიდეს უკარგავს რიგოლეტოს. გვიან ღამით დამძიმებული გულით მიემართება იგი სახლისკენ. გზად მიმავალს კაცისმკვლელი, ბანდიტი სპარაფუჩილე შეხვდება, რომელიც გარკვეული საზღაურის ფასად თავის სამსახურს სთავაზობს.

რიგოლეტოს თავისი ერთადერთი ქალიშვილის, ჯილდას ბედი აწუხებს. მოახლე ქალთან ერთად ჯილდა ქალაქის ერთ მიყრუებულ უბანში ცხოვრობს. ჰერცოგის შიშით მამისგან მას აკრძალული აქვს ქალაქში გასვლა, მხოლოდ ეკლესიაში დადის სალოცავად.

რიგოლეტო მხოლოდ ჯილდას გვერდით გრძნობს თავს ბედნიერად... სასახლიდან გასვლისას ის მკაცრად უბარებს მოახლე ქალს, თვალისჩინივით გაუფრთხილდეს ჯილდას.

განმარტოებულ ქალიშვილს ონცება გაიტაცებს - ეკლესიაში მან მშვენიერი ყმაწვილი კაცი დაინახა და მისი სილამაზით მოიხიბლა... უეცრად, სწორედ ეს ჭაბუკი - სტუდენტად გადაცმული ჰერცოგი სახლში მოევლინება ჯილდას. მოულოდნელი შეხვედრა შეაკრთობს ქალიშვილს, მაგრამ ახალგაზრდა "სტუდენტის" მხურვალე სიყვარული და მარადიული ერთგულების ფიცი თავბრუს ახვევს გამოუცდელ გოგონას.

რიგოლეტოს სახლთან თავს იყრის ჰერცოგის ამალა, რომელსაც ჯილდას გატაცება აქვს გადაწყვეტილი. ავი წინათგრძნობით შეპყრობილი რიგოლეტო სახლში ბრუნდება. სიბნელეში სასახლის დიდებულებს წააწყდება. ეჭვის გასაფანტად რიგოლეტოს არწმუნებენ, რომ გრაფინია ჩეპრანოს გატაცებას აპირებენ, რომლის სასახლეც იქვე ახლოსაა და დახმარებას სთხოვენ. რიგოლეტო თანხმდება... მაგრამ მალე შორიდან ჯილდას ყვირილი მოესმის... რიგოლეტო ხვდება, რომ ჯილდა გაიტაცეს.

იხ. ვიდეო -  Верди - Риголетто /Verdi - Rigoletto (1983) [rus sub]

მეორე მოქმედება

ჰერცოგი აფორიაქებულია... უკვალოდ გაქრა მშვენიერი ქალიშვილი, ვიღაცამ მოიტაცა იგი. დიდებულები ჰერცოგს სიცილით უყვებიან ამბავს, თუ როგორ დაეხმარა მათ რიგოლეტო მისივე ქალიშვილის მოტაცებაში. შემოჰყავთ მოსასხამში გახვეული ქალი... დიდებულთა დანახვით შემკრთალი ჯილდა, როგორც კი თავის სატრფოს დაინახავს, მისკენ გარბის. შეხვედრით გახარებული და ბედნიერი თან მიჰყვება საყვარელ ადამიანს.

მწუხარების დასაფარად რიგოლეტო სიმღერით შემოდის. იგი ჯილდას დაეძებს. როგორც კი შეიტყობს, რომ ჯილდა სასახლეშია, მუქარით მოითხოვს მის დაბრუნებას, მაგრამ დიდებულები არაფრით აგდებენ მის მუქარას და ხვეწნა-მუდარას.

მამის ხმაზე შემორბის ჯილდა, რიგოლეტო ახლა უკვე ყველაფერს ხვდება. იგი ფიცს დებს, რომ სასტიკად იძიებს შურს ქალიშვილის შერცხვენისთვის. შეხვედრა მონტერონესთან, რომელიც სწორედ ამ დროს გაჰყავდათ დილეგში დასამწყვდევად, სამაგიეროს გადახდის რწმენა უფრო განუმტკიცა რიგოლეტოს თავისი სიყვარულის ერთგული ჯილდა ემუდარება მამას, დაინდოს ჰერცოგი, მაგრამ ამაოდ...

იხ. ვიდეო - G.Verdi - Rigoletto 중 2막 2중창 Parla, siam soli...Si vendetta

მესამე მოქმედება

სპარაფუჩილეს ბინა. სახლის შესასვლელს უახლოვდებიან რიგოლეტო და ჯილდა. მამას ქალიშვილი განგებ მოყავს აქ, რათა მან თავისი თვალით იხილოს ჰერცოგის ღალატი, რომელიც სპარაფუჩილეს დასთან, მადალენასთან შესახვედრად არის მოსული...

მაამ ქალიშვილს ვერონაში აგზავნის - ვაჟის ტანსაცმელში გადაცმულმა ჯილდამ ამ საღამოსვე უნდა დატოვოს მანტუა. რიგოლეტო კი აპირებს დარჩენას, რათა ჰერცოგის მოკვლისთვის საზღაური გადაუხადოს სპარაფუჩილეს და შემდეგ თავისივე ხელით გადაისროლოს საძულველი გვამი მდინარეში.

...ამოვარდება ქარიშხალი. მადალენა, რომელსაც ძლიერ მოსწონს მოხდენილი ჭაბუკი, ანუ ჰერცოგი, ეხვეწება ძმას არ მოკლას იგი. დიდი ხვეწნა-მუდარის შემდეგ სპარაფუჩილე თანხმდება ჰერცოგის ნაცვლად მოკლას ის, ვინც შუაღამამემდე პირველი შემოაღებს კარს. ჯილდა, რომელიც სატრფოს გადასარჩენად ბრუნდება უკან ყველაფერს გაიგონებს... და კარზე აკაკუნებს...

ქარიშხალი ჩადგება. სპარაფუჩილე რიგოლეტოს ტომარას გადასცემს. სიხარული შეიპყრობს რიგოლეტოს - მან შური იძია! ის-ის არის ტომარა მდინარეში უნდა გადაისროლოს, როომ უცებ ჰერცოგის ნაცნობი სიმღერა ესმის... შეძრწუნებული სასწრაფოდ ხსნის ტომარას და... ქალიშვილის უსიცოცხლო სხეულს შეიცნობს...

იხ. ვიდეო - Ombra Mai Fu - Franco Corelli (Amazing!)

Джем – Verdi - Scene & Aria "Cortigiani ..." - Rigoletto - Ettore Bastianini

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ლიბანის ომი (1982)

ისრაელის ჯავშანტრანსპორტოტი M113 ლიბანში, 1982 წლის ივლისი

 ისრაელის სამხედრო ოპერაცია ლიბანის სამოქალაქო ომის დროს, რომლის მიზანი იყო პალესტინის განთავისუფლების ორგანიზაციის ბაზების განადგურება ლიბანის ტერიტორიაზე. ამ ოპერაციის დროს აღებული იქნა ლიბანის დედაქალაქი ბეირუთი, ხოლო პალესტინის განთავისუფლების ორგანიზაციის სამხედრო ფორმირებები ტუნისში გადავიდნენ. ამ ოპერაციის შედეგად ისრაელმა სამხრეთ ლიბანში შექმნა უსაფრთხოების ზონა, რომელსაც სამხრეთ ლიბანის არმიასთან 2000 წლამდე აკონტროლებდნენ. თვითონ ისრაელი 1982 წლის მოვლენებს ომად დღესაც არ ცნობს.

იხ. ვიდეო - Необычная гражданская война в Ливане [CR]

PLO ტერორისტული თავდასხმები ისრაელის წინააღმდეგ და მისი საპასუხო ოპერაციები

"ფატაჰლანდის" შექმნა სამხრეთ ლიბანში.

არაბეთ-ისრაელის კონფლიქტის გამწვავება ექვსდღიანი ომის შემდეგ (1967) და PLO-ს განდევნა იორდანიიდან 1970 წელს, ლიბანის მთავრობის სისუსტე მწვავე კომუნალური კონფლიქტის კონტექსტში, რომელიც პერიოდულად გადაიზარდა სამოქალაქო ომში. PLO-ს არაბული ქვეყნების, უპირველეს ყოვლისა, სირიის აქტიური დახმარებით, სამხრეთ ლიბანი ისრაელის წინააღმდეგ მოქმედებების დასაყრდენად, აგრეთვე ცალკეული ბოევიკებისა და ზოგადად, ორგანიზაციების ოპერატიულ და საწვრთნელ ბაზად გადაექცია. არაერთი სახელმწიფოს მიერ ტერორისტულად აღიარებული სხვა ქვეყნებიდან.

ისრაელის ჩრდილოეთ საზღვრის მიმდებარე ტერიტორია მთლიანად აკონტროლებდა PLO-ს და მიიღო სახელწოდებაც „ფატაჰლანდი“. 1976 წლის 14 ოქტომბერს გაეროს გენერალური ასამბლეის სხდომაზე გამოსვლისას, ლიბანის ელჩმა თქვა, რომ "PLO ანადგურებს მის ქვეყანას" და "უზურპირებულია ლიბანის მთავრობის კუთვნილი ძალაუფლება". ოპერაციის მშვიდობა გალილეისთვის დაწყებისთანავე, PLO-მ საბჭოთა დახმარებით შეძლო მნიშვნელოვანი რაოდენობის იარაღის დაგროვება, მათ შორის შორი მოქმედების არტილერია, სარაკეტო გამშვები და საზენიტო იარაღი.

IDF-ის საბრძოლო მოქმედებები სამხრეთ ლიბანის სასაზღვრო რაიონებში მიმდინარეობდა ლიბანში სამოქალაქო ომის დაწყებამდეც .

ამრიგად, 1969 წლის 26 აგვისტოს გაეროს უშიშროების საბჭომ მიიღო რეზოლუცია No270, რომელიც გმობს ისრაელის მიერ სამხრეთ ლიბანის სოფლების დაბომბვას (ჰერმონის მთაზე). 12 აგვისტოს ისრაელის წარმომადგენლის მიერ გაეროს უშიშროების საბჭოს პრეზიდენტისთვის გაგზავნილ წერილში მან მიუთითა, რომ 11 აგვისტოს ოპერაცია იყო ისრაელის პასუხი, რადგან ის „იძულებული იყო მიეღო თავდაცვის ზომები ტერორისტების წინააღმდეგ. ჰერმონის მთის ფერდობზე“ და რომ „ტერორისტული ორგანიზაციების სარდლობის ოფიციალურ კომუნიკეში, რომელიც გადაიცა […] დამასკოს რადიოში, დადასტურდა, რომ ისრაელის ქმედებები (იყო) მიმართული ტერორისტული ორგანიზაციების ბაზების წინააღმდეგ“. მან ასევე განაცხადა, რომ მხოლოდ ტერორისტების პოზიციების დაბომბვის წინა თვეში განხორციელდა 21 თავდასხმა ისრაელის დასახლებებზე არტილერიის, მცირე იარაღისა და ნაღმების გამოყენებით. ამ თავდასხმების შედეგად დაშავდა 4 ისრაელელი ჯარისკაცი და 4 მშვიდობიანი მოქალაქე, დაზიანდა ქონება. „ლიბანის ტერიტორიიდან ისრაელის წინააღმდეგ განხორციელებული შეიარაღებული თავდასხმების სერიოზულობასთან დაკავშირებით“, ისრაელის მუდმივმა წარმომადგენელმა მოითხოვა სასწრაფოდ მოიწვიოს გაეროს უშიშროების საბჭოს სხდომები.

რეზოლუციის მიღებისას დებატებისას, ისრაელის წარმომადგენელმა გაეროში განაცხადა, რომ საპასუხო ოპერაციის მომენტისათვის „ლიბანის ტერიტორია იქცა ტერორისტული ოპერაციების ბაზად ისრაელის წინააღმდეგ... მიმართული ძირითადად ისრაელის მშვიდობიანი მოსახლეობის წინააღმდეგ. ." გარდა იმისა, რომ ტერორისტული ორგანიზაციები თავად აღიარებენ თავიანთი პოზიციების დაბომბვას, მან აღნიშნა, რომ ლიბანურმა პრესამ ამის შესახებ გაავრცელა ინფორმაცია და რომ ბეირუთის გაზეთ Al-Nahar-ის თანახმად, „გალუპის მიერ გამოკითხული ლიბანელი მოქალაქეების 42.4 პროცენტი მიიჩნევს, რომ ლიბანის მიწაზე ყოფნამ, დივერსანტთა ჯგუფებმა და მათმა ოპერაციებმა ისრაელის წინააღმდეგ გამოიწვია ისრაელის ქმედებები 11 აგვისტოს“. მან ასევე განაცხადა, რომ რეზოლუციის განხილვის დროსაც კი, „ლიბანის მიერ განხორციელდა შეიარაღებული თავდასხმები ისრაელის წინააღმდეგ, რაც იყო ცეცხლის შეწყვეტის აშკარა დარღვევა“.

23 აგვისტოს ისრაელის ორ სოფელს ჩრდილოეთ გალილეაში „გაისროლეს 130 მმ კატიუშას ჭურვებით“;

25 აგვისტოს ქალაქ კირიათ შმონას ჩრდილოეთით მდებარე სოფელ კფარ იუვალსა და სოფელ მეტულას ცეცხლი გაუხსნეს „ბაზუკებიდან და მცირე იარაღიდან“.

გაეროს უშიშროების საბჭომ არ გაითვალისწინა ისრაელის არგუმენტები და დაგმო ამ ოპერაციის ჩატარება და მხოლოდ სინანული გამოხატა „ძალადობრივი ხასიათის ყველა ინციდენტის გამო, რომელიც არღვევს ცეცხლის შეწყვეტას“. თავის მხრივ, ისრაელის წარმომადგენელმა ამ გადაწყვეტილებას უწოდა „ხმის არითმეტიკული თავისებურებების ასახვა, სადაც ყოველთვის დომინირებს ის ფაქტი, რომ საბჭოს 15 წევრიდან ექვსს მაინც არ აქვს დიპლომატიური ურთიერთობა ისრაელთან ან უარყოფს. ისრაელის დამოუკიდებლობისა და სუვერენიტეტის უფლება“. მან ასევე გაიხსენა, რომ 1967 წლის ექვსდღიანი ომის წინა დღეს, ლიბანის საგარეო საქმეთა მინისტრმა გაეროს უშიშროების საბჭოში გამოაცხადა თავისი სრული მხარდაჭერა ეგვიპტის გადაწყვეტილებაზე აკაბას ყურის ბლოკირების შესახებ, და რომ „სრული ომის დროს არაბები გამოიყენონ ყველა საშუალება თავიანთი მტრის დასამარცხებლად“ .

თუმცა, საბჭოთა წყაროების მიხედვით,

1949 წლიდან 1962 წლამდე ისრაელმა 97-ჯერ შეუტია ობიექტებს ლიბანის ტერიტორიაზე.

1968-1975 წლებში, ლიბანის მთავრობის ოფიციალური მონაცემებით, ისრაელმა ჩაიდინა 6200 „აგრესიის აქტი“ ლიბანის წინააღმდეგ (მათ შორის 4 ათასზე მეტი საარტილერიო დაბომბვისა და ქვეყნის ტერიტორიაზე საჰაერო დარტყმების შემთხვევა) და 350“. შემოჭრის შემთხვევები“ (ძალები რამდენიმე სამხედრო პერსონალიდან დიდ დანაყოფებამდე). ამ მონაცემების მიხედვით, ისრაელის მოქმედებების შედეგად, მხოლოდ 1968 წლის 05/12-დან 1975 წლის 10/31-მდე პერიოდში დაიღუპა 60, დაიჭრა 159 და დაიკარგა 30 ლიბანელი სამხედრო და პოლიციელი; ასევე დაიღუპა 500, დაიჭრა 765, ხოლო 151 ადგილობრივი მცხოვრები „გაიტაცეს და ინტერნირებულ იქნა“.

ისრაელის ყველაზე დიდი საპასუხო ოპერაცია შეზღუდული მასშტაბით ლიბანის ტერიტორიაზე, სამხრეთ ლიბანში PLO ბაზებიდან გაზრდილი ტერორისტული აქტივობის საპასუხოდ, იყო ოპერაცია ლიტანი. ამის უშუალო მიზეზი იყო ტერორისტების მიერ 1978 წლის 11 მარტს ჰაიფა-თელ-ავივის გზატკეცილზე მძევლებით ორი ავტობუსის ჩამორთმევა, რის შედეგადაც ისრაელის 36 მოქალაქე დაიღუპა და 70-ზე მეტი დაშავდა.

1978 წლის 15 მარტს IDF ძალები შევიდნენ სამხრეთ ლიბანში; ოპერაცია დასრულდა PLO-ს ძალების ტერიტორიიდან მდინარე ლიტანამდე გადაადგილებით და ისრაელის მიერ ამ ტერიტორიის ოკუპირებით (გარდა ქალაქ ტიროსისა). 1978 წლის 13 ივნისისთვის IDF-მა დატოვა ლიბანი და გადასცა სასაზღვრო ზოლის კონტროლი ქრისტიანულ მილიციას, მაიორ საად ჰადადის მეთაურობით. არაბული მედია watch  ცნობით, ოპერაციის დროს ასობით ადამიანი დაიღუპა პალესტინა-ლიბანის მხრიდან და დაახლოებით 250 000-მა დატოვა სახლები.

1979 წლის აპრილში ტერორისტული ჯგუფი შევიდა ნაჰარიაში მძევლების ასაყვანად, რის შედეგადაც დაიღუპა ისრაელის ოთხი მოქალაქე, მათ შორის ორი მცირეწლოვანი ბავშვი. ამის შემდეგ ისრაელმა მიატოვა საპასუხო დარტყმის ტაქტიკა და ისრაელის თვითმფრინავებმა დაიწყეს PLO-ს ბაზების დარტყმა ყველგან და ნებისმიერ ადგილას.

საბრძოლო დრო, ხელმძღვანელობს მხოლოდ სამხედრო მოსაზრებებით და ყოველგვარი წინასწარი მიზეზის გარეშე. ასევე განხორციელდა სახმელეთო ოპერაციები. ისრაელის თავდასხმებმა ასევე დაიღუპა მშვიდობიანი მოქალაქეები. ისრაელის ქმედებებმა PLO თავდაცვაზე დააყენა; ამავდროულად, PLO-მ თავისი ძალები გადააქცია სრულფასოვან არმიად, აღჭურვა მათ მძიმე იარაღით, მათ შორის ტანკებითა და შორ მანძილზე არტილერიით . ლიბანის თავზე ისრაელის საავიაციო ოპერაციების გააქტიურებამ აუცილებლად გამოიწვია შეტაკება სირიასთან, რომლის სამხედრო კონტინგენტი იმყოფებოდა ქვეყანაში; მხოლოდ 1979 წელს ისრაელის საჰაერო ძალებმა საჰაერო ბრძოლებში ჩამოაგდეს 9 სირიელი მებრძოლი.

1981 წლის მარტში, ბეირუთში „დედამიწის დღის“ დროს, ი. არაფატმა შესთავაზა ა. შერონს სცადა ბოფორტის ციხის აღება და თქვა: „გელოდებით, მოგესალმებით!“

1981 წლის ივლისში PLO-ს მებრძოლებმა ესროდნენ ისრაელის 33 ქალაქს (კირიათ შმონა, ნაჰარია, მეტულა, ...) და სასოფლო-სამეურნეო დასახლებები ისრაელის ჩრდილოეთ საზღვრის გასწვრივ 130 მმ შორი მანძილის საბჭოთა თოფებით და გრადის მრავალჯერადი სარაკეტო გამშვებით. საარტილერიო შეტაკებები ისრაელის ჩრდილოეთ საზღვარზე გაგრძელდა ათი დღის განმავლობაში. საერთო ჯამში, 1981 წლის 10 ივლისიდან 20 ივლისის ჩათვლით, PLO-მ გაისროლა 1970 MLRS ბრალდება ჩრდილოეთ ისრაელში, რის შედეგადაც 6 ისრაელი დაიღუპა და 111 დაშავდა. კირიათ შმონაში ცხოვრება პარალიზებული იყო, ქალაქის ბევრი მცხოვრები იძულებული გახდა დაეტოვებინა სახლები. 1981 წლის 19 ივლისს ისრაელმა განახორციელა მასიური დაბომბვა PLO-ს ბაზებზე სამხრეთ ლიბანში და შტაბ-ბინაზე ბეირუთში, რომლის დროსაც დაიღუპა 300-ზე მეტი ადამიანი. პარალელურად ისრაელის მთავრობამ დაიწყო მზადება სამხრეთ ლიბანიდან PLO-ს განდევნის ოპერაციისთვის, მაგრამ აშშ-ს ზეწოლის შედეგად ოპერაცია გადაიდო. ამერიკელმა დიპლომატებმა მიაღწიეს ცეცხლის შეწყვეტის არაფორმალურ შეთანხმებას, ხოლო ისრაელის მოთხოვნით განისაზღვრა, რომ PLO-ს მიერ დამატებითი მძიმე იარაღის შემოტანა სამხრეთ ლიბანში და ტერორისტული ქმედებები ისრაელის მოქალაქეების წინააღმდეგ, როგორც ისრაელში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ, ჩაითვლებოდა დარღვევად. ხელშეკრულების.

თუმცა, ავიგდორ კაჰალანის თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ ისრაელი იცავდა შეთანხმებას, PLO განაგრძობდა თავდასხმებს ისრაელსა და ებრაულ ობიექტებზე მის საზღვრებს გარეთ. ისრაელის საპასუხო ოპერაციების წინააღმდეგ PLO-ს გასაძლიერებლად, ამ პერიოდში სსრკ-მ ტერორისტებს მეტი იარაღი მიაწოდა.

ამერიკელი ანალიტიკოსის, ებრაული ვირტუალური ბიბლიოთეკის დირექტორის, დოქტორ მიტჩელ ბარდის თქმით, 1981 წლის ივლისში ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების ხელმოწერის შემდეგ, PLO-მ განახორციელა 270 ტერორისტული თავდასხმა ისრაელში, მდინარე იორდანეს დასავლეთ სანაპიროზე, ქ. ღაზას სექტორი და ასევე ლიბანისა და იორდანიის საზღვრებთან ახლოს. შედეგად 29 ისრაელი დაიღუპა და 300-ზე მეტი დაიჭრა[28].

ჩაიმ ჰერცოგის მიხედვით:

„მიუხედავად იმისა, რომ ჩრდილოეთ საზღვარი მშვიდობიანად დარჩა, PLO-მ რამდენიმე ოპერაცია ჩაატარა სხვაგან. იყო შეტაკებები PLO-ს ქვედანაყოფებთან, რომლებიც კვეთდნენ ისრაელის საზღვარს იორდანიიდან, გადაკვეთდნენ მდინარე იორდანეს. ტერორისტული აქტივობა არ შეწყვეტილა არც ისრაელის შიგნით. ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების დროს PLO-მ განახორციელა 240 ტერორისტული თავდასხმა ისრაელის ობიექტებზე.

სამხედრო ანალიტიკოსის დრიუ მიდლტონის (ნიუ იორკ თაიმსი) აზრით, PLO შესაძლოა დიდი ხნის განმავლობაში დაბომბეს ჩრდილოეთ ისრაელს. მან ასევე აღნიშნა, რომ მოხალისეებმა ერაყიდან, ლიბიიდან და სამხრეთ იემენიდან გააძლიერეს საბჭოთა კავშირის მხარდაჭერილი PLO ძალები.

ჰ. დიუკის მიხედვით:

„PLO-ს კონტროლის ქვეშ იმყოფებოდა 15000 მებრძოლი […] ჰერმონის ქედის დასავლეთ კალთაზე, რომელიც ცნობილია როგორც ფატაჰლანდი, ნაბატიას რეგიონში, სადაც მდებარეობს არნუნის სიმაღლეები, დომინირებს მდინარე ლიტანის მოსახვევში. ნაბატიას რეგიონი ასევე აკონტროლებდა ისრაელის ჩრდილოეთით ცენტრალურ მიმართულებას, აიხიე რიჰანეს რეგიონს, ტიროსის რეგიონს, სამხრეთით და აღმოსავლეთით ტვიროსის ცენტრს ჯუაიაზე, დიდი სიდონის რეგიონზე და ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე დამურსა და ბეირუთს შორის.

„თითოეულ ამ რაიონში PLO-ს რაზმები ირიცხებოდა ათასნახევარი მებრძოლიდან მთელ ბრიგადამდე. ისინი შეიარაღებულნი იყვნენ სხვადასხვა ტიპის მსუბუქი და მძიმე იარაღით, არტილერიით 130 მმ-მდე და 155 მმ-მდე, კერძოდ, 40-ლულიანი 122 მმ-იანი კატიუშას სარაკეტო გამშვები საშუალებებით. გარდა ამისა, PLO-ს ჰქონდა 100-ზე მეტი მოძველებული საბჭოთა T-34 ტანკი და მთელი რიგი UR-416 ჯავშანტექნიკა, ასევე დიდი რაოდენობით სხვადასხვა ტანკსაწინააღმდეგო და საზენიტო იარაღი არსენალში. ”

მარტინ გილბერტის (ინგლისური) რუსულის ცნობით, 1981 წელს ლიბანში (ქვეყნის სამხრეთ და დასავლეთში) PLO-ს კონტროლის ქვეშ იყო 18700 მებრძოლი; გარდა ამისა, სირიის კონტროლის ზონაში იყო 6000 PLO მებრძოლი (27000 სირიელი ჯარისკაცი) (იხ. რუკა).

1982 წლის 5 აპრილს პარიზში მოკლეს ისრაელელი დიპლომატი იაკოვ ბარ-სიმანტოვი. სამი დღით ადრე ნიღბიანმა პირებმა ავტომატური იარაღიდან ესროდნენ ისრაელის სავაჭრო მისიას საელჩოს მახლობლად. ტერორისტებმა გაქცევა მოახერხეს. 1987 წელს ჯ.ბარ-სიმანტოვისა და აშშ-ის სამხედრო ატაშეს მკვლელობისთვის ლიბანელ ტერორისტ ჯ.აბდალას საფრანგეთის სასამართლომ სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯა.

სულ ისრაელის გარეთ

იხ. ვიდეო - The 1982 Lebanon War

ლონდონში ისრაელის ელჩზე მკვლელობის მცდელობა და შემდგომი მოვლენები

1982 წლის 3 ივნისს ლონდონში განხორციელდა ლონდონში ისრაელის ელჩის შლომო არგოვის სიცოცხლის მოსპობა. მოგვიანებით გაირკვა, რომ მცდელობა განხორციელდა ტერორისტების მიერ აბუ ნიდალის ორგანიზაციიდან (OAN), რომელიც გამოეყო PLO-ს და უკიდურეს ოპოზიციაში იყო ია.არაფათთან.

4 ივნისს, მკვლელობის მცდელობის საპასუხოდ, ისრაელის მთავრობამ დაამტკიცა გეგმა საჰაერო თავდასხმის შესახებ ლიბანში 11 სამიზნეზე  და ისრაელმა განახორციელა მასიური დაბომბვა PLO-ს პოზიციებზე ლიბანში.

საბჭოთა და არაბული წყაროების მიხედვით, იმავე დღეს, 4 ივნისს, დაახლოებით 15:00 საათზე, დაიწყო საჰაერო იერიში ბეირუთის დასავლეთ რეგიონებზე, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო ათმა ისრაელის თვითმფრინავმა. თვითმფრინავები წყვილ-წყვილად გამოჩნდნენ ზღვიდან და დაესხნენ ტერიტორიებს, სადაც პალესტინელების უმრავლესობა ცხოვრობდა. საჰაერო თავდასხმა გრძელდებოდა 1,5 საათს, რის შედეგადაც საბჭოთა და არაბული წყაროების მიხედვით დაიღუპა 60-70 ადამიანი (მათ შორის 14 ბავშვი) და დაშავდა 270-ზე მეტი ადამიანი (მათ შორის 32 ქალი და 8 ბავშვი).

საჰაერო თავდასხმიდან რამდენიმე საათის შემდეგ, PLO-მ უპასუხა მასიური საარტილერიო დაბომბვით ისრაელის დასახლებები მთელი ლიბანა-ისრაელის საზღვრის გასწვრივ. R. Eitan-ის ცნობით, იმ დღეს ბოევიკებმა 270-ზე მეტი კატიუშას რაკეტა გაისროლეს.

მეორე დღეს, 1982 წლის 5 ივნისს, ლიბანის 15 ქალაქი (მათ შორის ქალაქები ტირი, ნაბატია, ჰასბაია, დამური), ისევე როგორც პალესტინელ ლტოლვილთა ბანაკები ნაჰრ ელ-ბარედი და ბადავი ტრიპოლის მიდამოებში. მასიურად დაბომბეს. მარტო ბეირუთს ზედიზედ ცხრა საჰაერო დარტყმა მიაყენა; საბჭოთა წყაროების თანახმად, ავიაიერიშების შედეგად დაიღუპა 300-ზე მეტი ადამიანი (მათ შორის 150 ლიბანელი).

სულ ორ დღეში (1982 წლის 4-5 ივნისი) ისრაელის მიმართულებით 270 რაკეტა იქნა გასროლილი.

5 ივნისს მთავრობამ და ისრაელის ქნესეტმა ლიბანში შეჭრა გადაწყვიტეს. ოპერაციას ეწოდა "მშვიდობა გალილეას".

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               M163

M163 აშშ არმია, 1988 წ

20მმ თვითმავალი საჰაერო თავდაცვის იარაღი M163A1

კლასიფიკაციის თვითმავალი საზენიტო იარაღი

საბრძოლო წონა, t 12,5

ეკიპაჟი, პერს. ოთხი

ამბავი

მწარმოებელი იხილეთ მწარმოებლები

წარმოების წლები 1967 — ნ/ა

მუშაობის წლები 1969 წლიდან

გაცემული რაოდენობა, ც. 671

მთავარი ოპერატორები ამერიკის შეერთებული შტატები

ზომები

კორპუსის სიგრძე, მმ 4864

სიგანე, მმ 2855

სიმაღლე, მმ 2921, სულ

კლირენსი, მმ 410

დაჯავშნა

ჯავშანტექნიკის ტიპის ნაგლინი ალუმინი

კორპუსის შუბლი (ზედა), მმ/გრადუ. 38/45°

კორპუსის შუბლი (ქვედა), მმ/გრადუ. 38/30°

კორპუსის მხარე (ზედა), მმ/გრადუ. 44/0°

კორპუსის მხარე (ქვედა), მმ/გრადუ. 32/0°

კორპუსის კვება, მმ/ გრადუსი. 38 / 8-9°

ქვედა, მმ 29

კორპუსის სახურავი, მმ 38

კოშკის შუბლი, მმ/გრადუ. არ არის ჯავშანტექნიკა

კოშკის დაფა, მმ / გრადუსი. არ არის ჯავშანტექნიკა

კოშკის კვება, მმ/გრადუ. არ არის ჯავშანტექნიკა

კოშკის სახურავი, მმ / გრადუსი. არ არის ჯავშანტექნიკა

შეიარაღება

კალიბრი და მარკის იარაღი 20 მმ M61

თოფის ტიპი ავტომატური ექვსლულიანი

იარაღის საბრძოლო მასალა 2100

კუთხეები VN, გრადუსი. −5…+80

სროლის დიაპაზონი, კმ 1,5

სამიზნეები ავტომატური საზენიტო M61 რადარის ხელმძღვანელობით, ღამის AN / TVS-2B, ტელესკოპური M134

მობილურობა

ძრავის ტიპი V- ფორმის

6 ცილინდრიანი ორტაქტიანი თხევადი გაგრილებული დიზელი

ძრავის სიმძლავრე, ლ. თან. 212

გზატკეცილის სიჩქარე, კმ/სთ 64

ენერგიის რეზერვი უხეში რელიეფზე, კმ 480

სპეციფიკური სიმძლავრე, ლ. ს./ტ 17.0

საკიდი ტიპის ინდივიდუალური ტორსიონი, ჰიდრავლიკური ამორტიზატორებით

ასვლა, გრადუსი. ოცდაათი

გასავლელი კედელი, მ 0,61

ჯვარედინი თხრილი, მ 1,68

Crossable ford, m floats

იხ.ვიდეო - M163 SP Vulcan Air Defense System (VADS) Battery Operations

M163 20 მმ თვითმავალი საჰაერო თავდაცვის იარაღი M163, ასევე ცნობილი, როგორც ვულკანის საჰაერო თავდაცვის სისტემა, იყო აშშ-ის თვითმავალი საზენიტო იარაღი 1960-იანი წლებიდან. იგი შეიქმნა Rock Island Arsenal-ის მიერ 1964-1965 წლებში M113 ჯავშანტრანსპორტიორის შასიზე თვითმფრინავის 20 მმ-იანი ქვემეხის საფუძველზე შექმნილი საზენიტო იარაღის დაყენებით. AN / VPS-2 [en] სახელმძღვანელო სადგური დამონტაჟდა ZSU კოშკზე, საზენიტო იარაღთან ერთად. M163-ის სერიულ წარმოებას ახორციელებდა General Electric (შემდგომში, ფილიალი, რომელიც პასუხისმგებელი იყო დანადგარების წარმოებასა და რუტინულ მოვლაზე, შეიძინა General Dynamics-მა) და რამდენიმე ასოცირებულ კონტრაქტორს 1967 წლიდან, სულ 671 SPAAG წარმოებული იყო ამ ტიპის. ჯარში დანადგარების მოდერნიზაციისა და სიცოცხლის გახანგრძლივების სამუშაო პროგრამა (Product Improved Vulcan Air Defense System, შემოკლებით PIVADS) განხორციელდა Lockheed Electronics-ის მიერ.

M163-მა დაიწყო აშშ-ს ჯარებში შესვლა 1969 წელს და MIM-72 საჰაერო თავდაცვის სისტემასთან ერთად, სატანკო დივიზიების საჰაერო თავდაცვის საფუძველი შექმნა. M163 გამოიყენეს აშშ-ს ჯარებმა ვიეტნამის ომში, მაგრამ 1980-იან წლებში აშშ-მა გადადგა პენსიაზე, ხანდაზმულობის გამო. M163 ექსპორტირებული იყო და გამოიყენებოდა ისრაელის მიერ იომ კიპურის ომში და ლიბანის ომში, ხოლო მაროკოს მიერ დასავლეთ საჰარას ომში. 2010 წლის მდგომარეობით M163 კვლავ მუშაობს რიგ ქვეყნებში.

ჩართული სტრუქტურები

ზსუ-ს წარმოებასა და შემდგომ მოვლაში ჩართული იყო შემდეგი კომერციული სტრუქტურები:

ცეცხლის მართვის სისტემა, საზენიტო იარაღი - General Electric Co., Armament Division → General Dynamics Corp., Armament and Technical Products, Inc., Burlington, Vermont.

Trunks - Maremont Corp., Saco-Lowell Northeast Division[en], Saco, Maine;

რადარის შიდსი, სატესტო მოწყობილობა - Lockheed Electronics Co., Plainfield, NJ; Electro-Magnetic Technology Corp., Montgomeryville, PA;

საბრძოლო მანქანა - FMC Corp., Ordnance Division, San Jose, California;

                                                                   

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

ტუნგუსკა (საზენიტო-სარაკეტო და იარაღის                                       სისტემა)

                                                            2С6  "ტუნგუსკა"

კლასიფიკაციის საზენიტო იარაღი-სარაკეტო სისტემა

საბრძოლო წონა, t 34

ეკიპაჟი, პერს. ოთხი

ამბავი

დეველოპერი იხილეთ დეველოპერები

მწარმოებელი იხილეთ მწარმოებლები

განვითარების წლები 1970-1982 წლები

წარმოების წლები 1982 წლიდან

მუშაობის წლები 1982 წლიდან

მთავარი ოპერატორები რუსეთი უკრაინა ინდოეთი მაროკო

ზომები

კორპუსის სიგრძე, მმ 7880

სიგანე, მმ 3400

სიმაღლე, მმ 3356 საწყობში

4021 ბრძოლაში

ბაზა, მმ 4650

ბილიკი, მმ 3265

კლირენსი, მმ 180-580

დაჯავშნა

ჯავშანტექნიკის ტიპის ტყვიაგაუმტარი

შეიარაღება

იარაღის კალიბრი და მარკა 2 × 30 მმ 2А38

თოფის ტიპის თოფიანი მცირეკალიბრიანი ავტომატური თოფები

ქვემეხის საბრძოლო მასალა 1936 წ

სროლის დიაპაზონი, კმ საჰაერო გზით:

ქვემეხი - 0,2-4,

სამ - 2,5-8;

ადგილზე:

2-მდე

სხვა იარაღი 8 × SAM 9M311

მობილურობა

ძრავის სიმძლავრე, ლ. თან. 710

გზატკეცილის სიჩქარე, კმ/სთ 65

გზაჯვარედინზე სიჩქარე, კმ/სთ 40 ადგილზე

10 გზის გარეთ

ქედი ტრასაზე, კმ 500

საკიდარი ტიპის ინდივიდუალური ჰიდროპნევმატური, სხეულის პოზიციის რეგულირების სისტემით (SRPK)

ასვლა, გრადუსი. 35°

გადალახვის კედელი, მ 1

ჯვარედინი თხრილი, მ 2.0

ჯვარედინი ფორდი, მ 1.0

GRAU ინდექსი - 2K22, ნატოს კლასიფიკაციის მიხედვით - SA-19 ​​Grison (ინგლისურიდან - "grizen") - საბჭოთა და რუსული საზენიტო თოფ-სარაკეტო სისტემა  (ZPRK), თვითმავალი ანტი. -თავიანი იარაღი (ZSU) შემუშავებული Tula Design Bureau of Instrumentation-ის მიერ (აქვს ინდექსები 2S6 და 2S6M). კომპლექსის ოპტიკო-ელექტრონული და ოპტომექანიკური მოწყობილობები შეიქმნა LOMO-ში.

კომპლექსმა მიიღო სახელი მდინარე ტუნგუსკას (ამურის შენაკადი) სახელიდან - ZSU-23-4 "შილკას" მსგავსი.

იხ. ვიდეო - 2K22 Тунгуска - российская система противовоздушной обороны малого радиуса действия

შექმნის ისტორია

უკვე 1970-იანი წლების დასაწყისისთვის აშკარა გახდა შილკას კომპლექსის არასაკმარისი ეფექტურობა, როგორც მოკლე დისტანციის საჰაერო თავდაცვის სისტემა. ხანძრის მოკლე ეფექტური დიაპაზონი და 23 მმ-იანი ჭურვების არასაკმარისი დამაზიანებელი ეფექტი მკვეთრად ამცირებს ინსტალაციის ეფექტურობას ახალი მაღალსიჩქარიანი საჰაერო სამიზნეების წინააღმდეგ: თავდასხმის თვითმფრინავები, რომლებიც დაცულია ჯავშანტექნიკით და ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი რაკეტებით აღჭურვილი ვერტმფრენებით, რომლებსაც შეუძლიათ სახმელეთო სამიზნეების დარტყმა. რამდენიმე კილომეტრის მანძილიდან. გარდა ამისა, რადარმა, რომლითაც შილკა იყო აღჭურვილი, არ აძლევდა საშუალებას მას ეფექტურად ეძია საჰაერო სამიზნეები.

თავდაპირველად, 1970 წელს, გაიცა დავალება ახალი საზენიტო იარაღის სისტემის დაპროექტებაზე. მაგრამ შემდეგ, 1973 წელს ჩატარებული კაშხლის კვლევის პროექტის შედეგების შემდეგ, რომელმაც შეისწავლა ჯარების დაცვის საკითხები თავდასხმის შვეულმფრენებისგან, აშკარა გახდა, რომ პერსპექტიული ZSU ასევე უნდა იყოს აღჭურვილი საზენიტო რაკეტებით, რათა გააუმჯობესოს მისი საბრძოლო შესაძლებლობები. ვერტმფრენები.

1970-იანი წლების ბოლოს განვითარება დასრულდა. 1980-1981 წლებში ჩატარებული ტესტების შედეგების მიხედვით, კომპლექსი დასრულდა და 1982 წლის 8 სექტემბერს მიიღეს სსრკ-ს შეიარაღებულმა ძალებმა. თავდაპირველად მას ჰქონდა 4 რაკეტა, შემდეგ 8.

ჩართული სტრუქტურები

ტუნგუსკას კომპლექსის საბრძოლო და სასწავლო აღჭურვილობის შემუშავებასა და წარმოებაში მონაწილეობდნენ შემდეგი სტრუქტურები:

მთლიანობაში კომპლექსი - ინსტრუმენტების დიზაინის ბიურო, ტულა, ტულას რეგიონი. (განვითარება); ულიანოვსკის მექანიკური ქარხანა, ულიანოვსკი, ულიანოვსკის ოლქი. (წარმოება);

ქიაყელის შასი - Mytishchi მანქანათმშენებელი ქარხანა და Mytishchi Carriage Works, Mytishchi, მოსკოვის რეგიონი. (წარმოება); მინსკის ტრაქტორის ქარხანა, მინსკი, ბელორუსის სსრ (წარმოება);

კოშკი - გორკის მანქანათმშენებლობის ქარხანა, გორკი, გორკის რეგიონი. (დამუშავება/წარმოება);

საზენიტო იარაღი - ტულას მანქანათმშენებელი ქარხანა, ტულა, ტულას რეგიონი. (წარმოება);

კალკულატორები - ფიზიკური პრობლემების კვლევითი ინსტიტუტი, ზელენოგრადი, მოსკოვი. (განვითარება)

საანგარიშო და გადამწყვეტი მოწყობილობა (CRU) - კვლევითი ელექტრომექანიკური ინსტიტუტი, მოსკოვი (განვითარება);

ოპტიკურ-ელექტრონული და ოპტომექანიკური მოწყობილობები - ლენინგრადის ოპტიკურ-მექანიკური ასოციაცია, ლენინგრადი (დამუშავება / წარმოება);

სახელმძღვანელო დისკები, ოპტიკური მხედველობის მართვა და სტაბილიზაციის სისტემა (SNSOP) - VNII "სიგნალი", კოვროვი, ვლადიმირის რეგიონი. (განვითარება); Lyubertsy სოფლის მეურნეობის საინჟინრო ქარხანა. A.V. Ukhtomsky, ლუბერცი, მოსკოვის რეგიონი (წარმოება);

ლაზერული ფუჟები - რადიოსაინჟინრო აღჭურვილობის კვლევითი ინსტიტუტი, მოსკოვი (განვითარება);

სარაკეტო საწვავი - ქიმიური ტექნოლოგიის კვლევითი ინსტიტუტი, ლიუბერცი, მოსკოვის რეგიონი. (განვითარება).

ნარჩენების შემდგომი განვითარება

1990-იანი წლების მეორე ნახევარში შეიქმნა შეცვლილი ვერსია, რომელმაც მიიღო აღნიშვნა "ტუნგუსკა-M1". იგი მიიღეს რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებულმა ძალებმა 2003 წელს და გადის ექსპორტზე.

მცირე გემების საჰაერო თავდაცვის სისტემის უზრუნველსაყოფად და დიდი საბრძოლო გემების მოკლე დისტანციური საჰაერო თავდაცვის უზრუნველსაყოფად იარაღისა და ზოგიერთი ტუნგუსკის ერთეულის გამოყენებით, შეიქმნა კორტიკის კომპლექსი.

იხ. ვიდეო - Ukraine War - 2K22 Tunguska Anti-Aircraft being moved

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                        ფრანსუა რაბლე

(François Rabelais; დ. დაახლ. 1494 — გ. 9 აპრილი, 1553, პარიზი) — რენესანსის ეპოქის ფრანგი მწერალი-ჰუმანისტი, ექიმი. ავტორი რომანი-დილოგიისა „გარგანტუა და პანტაგრუელი“.

                                        ბიოგრაფია

რაბლეს დაბადების ადგილი და თარიღი ზუსტად დადგენილი არ არის, თუმცა სავარაუდოდ იგი 1494 წელს შინონთან, ინდრ-ე-ლუარი, უნდა დაბადებულიყო, საშუალო ბურჟუას ოჯახში. მამამისი ადვოკატი და მიწის მესაკუთრე იყო. ლა დივინიე, მამული სუილიში, ამჟამად მწერლის დაბადების ადგილის წოდებას ისაკუთრებს და აქ რაბლეს მუზეუმი მდებარეობს.

საეკლესიო განათლების მიღების შემდეგ, 1520 წელს ფრანსუა ბერად აღიკვეცა. რამდენიმე ერუდირებულ პიროვნებასთან ერთად იგი ქმნის პატარა ჯგუფს, რომელიც ბერძნულ, ლათინურ, იტალიურ ლიტერატურას და ანტიკურ ფილოსოფიას სწავლობდა. სორბონის თეოლოგიის ფაკულტეტმა ბერძნულის სწავლა აკრძალა და რაბლეს ჯგუფი დაიშალა. ამის გამო, 1530 წელს რაბლე თავს ანებებს ბერობას და იწყებს ჯერ სამართლის (პუატიეს უნივერსიტეტი), შემდეგ კი მედიცინის (მონპელიეს უნივერსიტეტი) შესწავლას.

1532 წელს რაბლე ლიონში გადადის, იმჟამად საფრანგეთის ერთ-ერთ ინტელექტუალურ ცენტრში, სადაც ექიმად მუშაობს. იგი ერთ-ერთი პირველთაგანი იყო, რომელმაც ადამიანის სხეულის გაკვეთაზე ჩაატარა ცდები. ამავე დროს ის ლათინურ ნაშრომებს არედაქტირებს მბეჭდავი სებასტიან გრიპიუსისთვის. თავისუფალ დროს ის პამფლეტებს აქვეყნებდა, სადაც საზოგადოებაში დამკვიდრებულ დოგმებს აკრიტიკებდა და პიროვნების თავისუფლებაზე საკუთარ შეხედულებებს წერდა.

ფსევდონიმით ალკოფრიბას ნაზიერი (ფრანსუა რაბლეს ანაგრამა) 1532 წელს რაბლე აქვეყნებს საკუთარ პირველ ნაწარმოებს პანტაგრუელი, რაც მისი „გარგანტუას“ სერიის დასაწყისი გახდა. მიუხედავად ნაწარმოების დიდი პოპულარობისა, ის სორბონის უნივერსიტეტმა და კათოლიკურმა ეკლესიამ მაშინვე აკრძალეს. ამის შემდეგ რაბლე ბიძამისს — კარდინალ ჟან დიუ ბელეის მიჰყვება ტურინში, სადაც მდივნად და ექიმად მუშაობს ბელეის ძმა, გიიომთან, ერთად მცირე ხნით. ამ პერიოდში მას მალულად უწევს ცხოვრება ერეტიკოსად შერაცხვისგან თავის ასარიდებლად. სორბონის მიერ მისი რომანის დაგმობის შემდეგ მას მხოლოდ დიუ ბელეის პროტექცია იცავს.

1534 წელს გამოვიდა გარგანტუა, რომელიც პირველი ნაწარმოების მსგავსად აკრძალულ იქნა. რაბლე იძულებული გახდა საფრანგეთიდან წასულიყო და 11 წლის მანძილზე თავი შეეკავა ყოველგვარი პუბლიკაციისგან. ამ წლების განმავლობაში იგი იტალიაში მოგზაურობდა, ცდებს ატარებდა და მედიცინას ასწავლიდა. 1552 წელს საკუთარი სახელით გამოცემულ მეოთხე წიგნსაც იგივე ბედი ეწია და ავტორი ციხეში ჩასვეს. მისი უკანასკნელი ნაწარმოები მეხუთე წიგნი რაბლეს გარდაცვალების შემდეგ, 1564 წელს გამოვიდა.

რაბლეს გარდაცვალებასა და მის ბოლო სიტყვებზე რამდენიმე განსხვავებული აღწერა არსებობს. ზოგიერთი ცნობით, მას დაუწერია განთქმული ერთწინადადებიანი ანდერძი: „მე არაფერი გამაჩნია, დიდძალი ფული მმართებს, დანარჩენი კი ღარიბთათვის დამიტოვებია“. მისი ბოლო სიტყვები კი ყოფილა: „მე მივდივარ დიდი ვარაუდის საძიებლად“ (ფრანგ. je vais quérir un grand peut-être).

იხ. ვიდეო - Энциклопедия - Франсуа Рабле

ჰუმანიზმი რაბლეს შემოქმედებაში

ფრანსუა რაბლე (ანონიმი მხატვარი, XVIII საუკუნის დასაწყისი)

რაბლე ფრანგულ ლიტერატურაში ახალ ეპოქას უდებს სათავეს. მის გიგანტურ პერსონაჟებში წარმოდგენილია ის უზარმაზარი შესაძლებლობები, რაც ზოგადად ადამიანში იმალება. მისი მსოფლმხედველობის ამოსავალი წერტილი სწორედ ადამიანისადმი რწმენაა.

აღზრდა

რაბლეს ნაწარმოებების ერთ-ერთი მთავარი თემა აღზრდის საკითხია. იგი აკრიტიკებს შუა საუკუნეების თეორიული, აბსტრაქტული სწავლების ფორმებს და მისი პერსონაჟების, გარგანტუასა და პანტაგრუელის მაგალითზე გვთავაზობს ახალ სისტემას, რომელშიც მთავარი ადგილი უჭირავს ბუნებაზე დაკვირვებასა და კრიტიკულ გონებას. მასწავლებელი არ აძლევს მოსწავლეს სრულიად მზა ფორმულებს, მან თავად უნდა მიაგნოს ჭეშმარიტებას დაკვრვებისა და აზროვნების წყალობით, ე.ი. სწავლება გამოცდილებაზე უნდა იყოს დამყარებული. განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება მორალურ აღზრდას, რადგან „მეცნიერება სინდისის გარეშე სულის ნგრევაა.“

რაბლესეული აღზრდის საფუძველი არის ადამიანისადმი რწმენა. რწმენა იმისა, რომ ადამიანი არის კეთილი და მისი ბუნება კი არ უნდა შევზღუდოთ, არამედ ხელი უნდა შევუწყოთ და თანაზომიერად განვავითაროთ სული, გონება და სხეული. არ შეიძლება თეორიისა და პრაქტიკის, გონებისა და გრძნობის, ჭკუისა და ემოციის ერთმანეთისგან გათიშვა. ადამიანი ყოველივე ამის ჰარმონიული ნაზავია.

ფეოდალური სისტემის კრიტიკა

რაბლე აკრიტიკებს ფეოდალურ სისტემასაც. საფრანგეთის კათოლიკური ეკლესიისა და პაპის ამბიციური პოლიტიკა მეფის ხელისუფლებას ავიწროვებს. ქვეყანას უნდა ჰყავდეს გონიერი, განათლებული და ჰუმანური მეფე. საჭიროა ხალხსა და მეფეს შორის თანხმობა არსებობდეს, ამის გაკეთება კი ღვთაებრივი წარმომავლობის მეფეს არ შეუძლია.

ეკლესიის კრიტიკა

რაბლე დაუპირისპირდა ეკლესიასაც, რომელიც ასკეტურ ცხოვრებას ქადაგებდა. მან მოუწოდა ხალხს თავი დაენებებინათ იმ წესებისთვის, რომლებიც რელიგიამ ბიბლიაში არსებულ ათ მცნებას დაუმატა. ყოველივე ამან გამოიწვია მისი რელიგიური შეხედულებების შესახებ აზრთა სხვადასხვაობა. ზოგი მას ათეისტად მიიჩნევს, ზოგი რეფორმატორად, ევანგელისტად ან დეისტად. ფაქტი ისაა, რომ რაბლეს პერსონაჟები ხშირად მიმართავენ ღმერთს, ლოცულობენ, მაგრამ ღმერთი იშვიათად ერევა მათ საქმეში და გმირებს უტოვებს იმის შესაძლებლობას, რომ თავად მოიპოვონ ბედნიერება. რაბლეს აზრით ადამიანმა თავისი ბედი თვითონ უნდა შექმნას. ადამიანში ღვთაებრივი სიკეთეა და თუ მას თავისუფლებას მივცემთ, მაშინ ეს სიკეთე თავს იჩენს. ამიტომ ილაშქრებს ასკეტიზმის წინააღმდეგ და მომხრეა იმისა, რომ ადამიანმა იცხოვროს ბუნებასთან თანხმობაში, გამოიყენოს თავისი შესაძლებლობები და იბრძოლოს ბედნიერებისთვის.

სტილი

გარგანტუა. ლითოგრაფია. ონორე დომიე.

რაბლეს ნაწარმოებები სალაპარაკო და გასაგები ენითაა დაწერილი. იგი თავისუფლად ხმარობს უცხო ენებს და თავადაც იგონებს ახალ ენებს. თავის ნაწარმოებებში ყოველთვის თავს არიდებს დიდაქტიზმს და მიზანს ხუმრობით აღწევს. მისი იუმორი სამყაროს ხალისიანი ხედვიდან გამომდინარეობს. ის ადამიანი, ვინც სიცილი არ იცის საშიშია, რადგან არ შეუძლია საკუთარ თავს ირონიით შეხედოს, ეჭვი შეიტანოს საკუთარ საქციელში. არ იცინო ნიშნავს დაემსგავსო ცხოველს. სახუმარო ტონს სატირაც ენაცვლება, განსაკუთრებით მღვდლებისა და თეოლოგების მიმართ. ყოველივე ეს წარმოშობს კომიკურს და მიმართულია ყოველივე იმის საპირისპიროდ, რაც აფერხებს ადამიანის შესაძლებლობების გაფურჩქვნას. ამგვარად, რაბლეს ნაწარმოებებში საქმე გვაქვს ჰუმანისტურ სიცილთან.

ნაწარმოებები

• პანტაგრუელი, 1532
• გარგანტუა, 1534
• მესამე წიგნი, 1546
• მეოთხე წიგნი, 1552
• მეხუთე წიგნი, 1564

იხ. ვიდეო - 5 minutes pour tout savoir sur François Rabelais (bac de français).

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

„ატლანტმა მხრები გაშალა“ ნაწილი 1 

(ეკრანიზე მოხსენიებული, როგორც უბრალოდ მხრები აიჩეჩა ატლასი) არის 2011 წლის ამერიკული პოლიტიკურ-მეცნიერული ფანტასტიკური დრამა, რეჟისორი პოლ იოჰანსონი. ფილოსოფოს აინ რენდის 1957 წლის ამავე სახელწოდების რომანის ნაწილის ადაპტაცია, ფილმი პირველია ტრილოგიაში, რომელიც მოიცავს მთელ წიგნს. მას შემდეგ, რაც სხვადასხვა მკურნალობა და წინადადებები თითქმის 40 წლის განმავლობაში გაფუჭდა,  ინვესტორმა ჯონ ალიალორომ წამოიწყო წარმოება 2010 წლის ივნისში. ფილმის რეჟისორი იყო პოლ იოჰანსონი და თამაშობს ტეილორ შილინგი დაგნი თაგარტის როლში და გრანტ ბოულერი ჰენკ რეარდენის როლში.

ფილმი იწყება ატლასის მხრების აჩეჩილი ამბავი, რომელიც ვითარდება დისტოპიურ შეერთებულ შტატებში, სადაც ჯონ გალტი ხელმძღვანელობს ინოვატორებს, მრეწველებიდან ხელოვანებამდე, კაპიტალის გაფიცვაში, „აჩერებს მსოფლიოს ძრავას“, რათა კიდევ ერთხელ დაამტკიცოს გონების თავისუფალი გამოყენების მნიშვნელობა. და laissez-faire კაპიტალიზმის.

მიუხედავად თითქმის საყოველთაოდ უარყოფითი კრიტიკული გამოხმაურებისა და კომერციული წარუმატებლობისა, რომელიც შემოსავალი აქვს მისი ბიუჯეტის მეოთხედს, გაგრძელება, Atlas Shrugged: Part II, გამოვიდა 2012 წლის 12 ოქტომბერს, თუმცა სრულიად განსხვავებული მსახიობებით. მესამე ნაწილი, Atlas Shrugged Part III: Who Is John Galt?, გამოვიდა 2014 წლის 12 სექტემბერს,  კვლავ პროდუქციის რემონტით.

იხ. ვიდეო - Атлант расправил плечи. 2011. Фильм ЧАСТЬ 1

შინაარსი - 2016 წელს შეერთებული შტატები მდგრადი ეკონომიკური დეპრესიაშია. სამრეწველო კატასტროფებმა, რესურსების დეფიციტმა და ბენზინის ფასმა 37 დოლარად 1 გალონზე რკინიგზა აქცია ტრანსპორტის უპირველეს გზად, მაგრამ ისინიც კი ავარიულ მდგომარეობაშია. თაგარტის ტრანსკონტინენტური სარკინიგზო მაგისტრალის რიო-ნორტეს ხაზზე მომხდარი დიდი ავარიის შემდეგ, აღმასრულებელი დირექტორი ჯეიმს თაგარტი პასუხისმგებლობას თავს არიდებს. მისი და დაგნი თაგარტი, ვიცე-პრეზიდენტი ოპერაციების პასუხისმგებლობაში, ეწინააღმდეგება მას დაბერების ლიანდაგის ჩანაცვლებით რეარდენ მეტალისგან დამზადებული ახალი რელსებით, რომელიც, როგორც ამბობენ, უფრო მსუბუქია, მაგრამ ფოლადზე ძლიერი. დაგნი ხვდება თავის გამომგონებელს, ჰენკ რეარდენს და ისინი მოლაპარაკებას აწარმოებენ გარიგებაზე, რომელიც ორივე აღიარებს, რომ ემსახურება მათ შესაბამის ინტერესებს.

პოლიტიკოსი უესლი მუჩი - ნომინალურად რეარდენის ლობისტი ვაშინგტონში - იმ ბრბოს ნაწილია, რომელიც ინდუსტრიის ხელმძღვანელებს განიხილავს, როგორც პიროვნებებს, რომლებიც უნდა გაანადგურონ ან მოათვინიერონ. ჯეიმს თაგარტი იყენებს პოლიტიკურ გავლენას იმის უზრუნველსაყოფად, რომ Taggart Transcontinental იყოს გამორჩეული ექსკლუზიური რკინიგზა კოლორადოს შტატში. დაგნის უპირისპირდება ელის უაიტს, კოლორადოს ნავთობის კაცს, რომელიც გაბრაზებულია იმით, რომ აიძულებენ ბიზნესის კეთებას Taggart Transcontinental-თან. დაგნი ჰპირდება, რომ საჭირო სერვისს მიიღებს. დაგნი ხვდება ყოფილ შეყვარებულ ფრანცისკო დ'ანკონიას, რომელიც წარმოგიდგენთ ფლეიბოის ფასადს, რომელიც მობეზრდა ფულის ძიებით. ის ცხადყოფს, რომ მის მიერ აშენებული სპილენძის მაღაროების სერია უსარგებლოა და მის ინვესტორებს (მათ შორის თაგარტის რკინიგზას) მილიონები უჯდებათ.

რეარდენი ცხოვრობს დიდებულ სახლში ცოლთან და ძმასთან ერთად, რომლებიც სიამოვნებით იცხოვრებენ მისი ძალისხმევით, თუმცა აშკარად უპატივცემულოდ აქცევენ მას. რეარდენის საიუბილეო საჩუქარი მისი მეუღლის ლილიანისთვის არის სამაჯური, რომელიც დამზადებულია Rearden Metal-ის პირველი პარტიიდან, მაგრამ იგი მას ჰენკის ეგოიზმის მშვენიერ სიმბოლოდ მიიჩნევს. ვახშმის დროს დაგნი ბედავს ლილიანს, გაცვალოს იგი დაგნის ბრილიანტის ყელსაბამში, რასაც ის აკეთებს.

როდესაც დაგნი და რეარდენი აღადგენდნენ რიო-ნორტეს ხაზს, ნიჭიერი ადამიანები ტოვებენ სამუშაოს და უარს ამბობენ დარჩენის ყველა სტიმულს. იმავდროულად, სახელმწიფო სამეცნიერო ინსტიტუტის დოქტორი რობერტ შტადლერი აქვეყნებს მოხსენებას, რომელშიც ნათქვამია, რომ რეარდენ მეტალი საშიშია. Taggart Transcontinental-ის აქციები მკვეთრად ეცემა Rearden Metal-ის გამოყენების გამო და დაგნი დროებით ტოვებს Taggart Transcontinental-ს და აყალიბებს საკუთარ კომპანიას Rio Norte ხაზის დასასრულებლად. მან დაარქვა მას ჯონ გალტის ხაზს, ფრაზის "ვინ არის ჯონ გალტი?" - რომელიც დადგა ნებისმიერ კითხვაზე, რომელზეც უაზროა პასუხის ძებნა.

ახალი კანონი აიძულებს რეარდენს გაყიდოს თავისი ბიზნესის უმეტესი ნაწილი, მაგრამ ის ინარჩუნებს Rearden Steel-ს თავისი ლითონისთვის და ჯონ გალტის ხაზის დასასრულებლად. მიუხედავად ძლიერი მთავრობისა და პროფკავშირის წინააღმდეგობისა Rearden Metal-ის მიმართ, დაგნი და რეარდენი ასრულებენ ხაზს ვადაზე ადრე და წარმატებით ამოწმებენ მას კოლორადოში მდებარე Wyatt's ნავთობის საბადოების რეკორდულ პერსპექტივაში. ვაიტის სახლში, ახლა ახლო მეგობარი, დაგნი და რეარდენი აღნიშნავენ ხაზის წარმატებას. როდესაც დაგნი და რეარდენი აგრძელებენ თავიანთ დღესასწაულს ღამით მათი მზარდი სექსუალური მიზიდულობის შესრულებით, გამოჩენილი ადამიანების გაუჩინარებაზე პასუხისმგებელი ჩრდილოვანი ფიგურა სტუმრობს ვაიატს უკეთესი საზოგადოების შეთავაზებით, რომელიც დაფუძნებულია პირად მიღწევებზე.

მეორე დილით დაგნი და რეარდენი იწყებენ მოწინავე ძრავის მიტოვებული პროტოტიპის გამოძიებას, რომელსაც შეუძლია რევოლუცია მოახდინოს მსოფლიოში. ისინი აცნობიერებენ ძრავის შემქმნელის გენიალურობას და ცდილობენ მის თვალყურს ადევნონ. დაგნი პოულობს დოქტორ ჰიუ აქსტონს, რომელიც მუშაობს სასადილოში მზარეულად, მაგრამ მას არ სურს გამომგონებლის ვინაობის გამხელა; აქსტონმა იცის ვის ეძებს დაგნი და ამბობს, რომ ვერასოდეს იპოვის მას, თუმცა შესაძლოა იპოვოს.

კიდევ ერთი ახალი კანონი ზღუდავს სარკინიგზო ტვირთებს და აწესებს სპეციალურ გადასახადს კოლორადოში. ეს არის ელის ვაიტის ბოლო ჩალა. როდესაც დაგნი გაიგებს, რომ ვაიატის ნავთობის საბადოები იწვის, მივარდება ხანძრის ადგილისკენ, სადაც აღმოაჩენს კედელზე მიკრულ ხელნაწერ აბრას, რომელზეც წერია "მე ვტოვებ ისე, როგორც ვიპოვე. აიღე. ეს შენია".

უაიტი ავტომოპასუხის შეტყობინებაში აცხადებს, რომ ის "გაფიცულია"

იხ. ვიდეო - Atlas Shrugged