რობერტ ფიცო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            რობერტ ფიცო

რობერტ ფიცო (სლოვაკ. Robert Fico; დ. 15 სექტემბერი 1964, ტოპოლჩანი, სლოვაკეთი) — სლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრი 2023 წლის 25 ოქტომბრიდან. აღნიშნული თანამდებობა ეკავა ასევე 2006-2010 და 2012-2018 წლებში.

წარსულში კომუნისტური პარტიის წევრი იყო, ხოლო 90-იანი წლების ბოლოს დააარსა სოციალ-დემოკრატიული პარტია. პირველი მთავრობა ჩამოაყალიბა 2006 წელს და თანამდებობა ეკავა 2010 წლამდე. მოგვიანებით პრეზიდენტმა გაშპაროვიჩმა შესთავაზა მთავრობის ფორმირება, მაგრამ უარი თქვა და მთავრობა ჩამოაყალიბა ივეტა რადიჩოვამ. 2012 წელს ვადამდელ საპარლამენტო არჩევნებში მისი პარტიის გამარჯვებისთანავე ჩამოაყალიბა დამოუკიდებლობის მიღების შემდეგ პირველი ერთპარტიული მთავრობა.

ფიცოს ხელისუფლების საერთაშორისო პოლიტიკა დიდწილად მიმართული იყო მის კავშირებზე რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინსა და უნგრეთის პრემიერ-მინისტრ ვიქტორ ორბანთან. ორბანის მსგავსად რობერტ ფიცოც ევროკავშირის მტკიცე კრიტიკოსია. აკრიტიკებდა უკრაინაში შეჭრის შემდეგ რუსეთისათვის დაკისრებულ სანქციებს. 2023 წელს თანამდებობის მესამედ დაკავების შემდეგ სამხედრო დახმარება შეუჩერა უკრაინას. ის „რუსეთთან ურთიერთობის სტანდარტიზაციის“ მომხრეა.

2024 წლის15 მაისს სლოვაკეთის დედაქალაქ ბრატისლავიდან 180 კილომეტრში მდებარე სოფელ ჰანდლოვაში ფიცოს ცეცხლსასროლი იარაღიდან ესროლეს. შემთხვევა მთავრობის გასვლითი სხდომის დასრულების შემდეგ მოხდა, როდესაც რობერტ ფიცო მივიდა ხალხთან, რომელიც მთავრობის მეთაურს ესალმებოდა. პრემიერს ამ დროს ესროლა იურაი ჩინტულამ, სლოვაკმა მწერალმა და პოეტმა. ფიცოს რამდენიმე ოპერაცია ჩაუტარდა, თუმცა მისი მდგომარეობა მძიმედ რჩებოდა. ჯანმრთელობის გაუმჯობესების შემდეგ, 31 მაისს საავადმყოფოდან გაწერეს.

შეერთებული შტატები

ფიკო იყო მეზობელ ჩეხეთსა და პოლონეთში აშშ-ის ახალი ანტიბალისტიკური რაკეტებისა და რადარის სისტემების ერთჯერადი დაგეგმილი მშენებლობის ხმაურიანი მოწინააღმდეგე  და მისი ერთ-ერთი პირველი ნაბიჯი იყო სლოვაკეთის ჯარების ერაყიდან გაყვანა. ლაპარაკი "ერაყში ნებისმიერ დემოკრატიაზე ფანტაზიაა" და რომ "უსაფრთხოების მდგომარეობა [ერაყში] კატასტროფულია" 2013 წლის ნოემბერში ფიკო ეწვია აშშ-ს პრეზიდენტ ბარაკ ობამას ვაშინგტონში, სადაც ისაუბრეს აშშ-სლოვაკეთის პარტნიორობაზე, რომელიც ფიკოს სპიკერმა თქვა, რომ "დაფუძნებულია საერთო დემოკრატიულ ღირებულებებსა და პრინციპებზე", რის შემდეგაც მან დაადასტურა სტრატეგიული პარტნიორობა ორ ქვეყანას შორის. 2023 წლის თებერვალში ფიკო და SMER-SD იყვნენ სლოვაკეთ-ამერიკული თავდაცვის თანამშრომლობის შეთანხმების ხმამაღალი მოწინააღმდეგეები, როგორც არახელსაყრელი სლოვაკეთისთვის, თავს ესხმოდნენ ედუარდ ჰეგერის კაბინეტს, განსაკუთრებით თავდაცვის მინისტრს იაროსლავ ნაას, ასევე პრეზიდენტ ზუზანა ჩაპუტოვას, ადანაშაულებდნენ ამ უკანასკნელს "ამერიკელ სამხედრო ინტერესებში" და "ამერიკელ პოლიტიკურ ინტერესებში". სლოვაკეთი.

2025 წლის თებერვალში ფიკო დადასტურდა მომხსენებლად 2025 წლის კონსერვატიული პოლიტიკური სამოქმედო კონფერენციაზე.

ისრაელი

2023 წლის ოქტომბერში ფიცომ დაგმო ჰამასის მიერ ხელმძღვანელობით განხორციელებული თავდასხმა ისრაელზე, მაგრამ უარყო მოსაზრებები ღაზას სექტორის მიწასთან გასწორების ან ჰუმანიტარული დახმარების უარყოფის შესახებ ამ მხარეში. 2023 წლის დეკემბერში მან გააკრიტიკა ევროკავშირის „თვალთმაქცობა“, რომელიც, მისი თქმით, არ სურდა ღაზას სექტორში მშვიდობიანი მოსახლეობის დაღუპულთა მაღალ რაოდენობაზე საუბარი.

ურთიერთობა მედიასთან

პრესკონფერენციების დროს ის ხშირად სიტყვიერად ესხმის თავს, ამცირებს და დასცინის დღევანდელ ჟურნალისტებს, ხშირად ადანაშაულებს მათ მიკერძოებულობაში და მის მთავრობაზე თავდასხმაში. რამდენჯერმე მან ღიად და ჩანაწერში გამოიყენა უხამსი სიტყვები კონკრეტული ჟურნალისტების მიმართ, როგორიცაა "იდიოტები", "პირები", "მეძავები", "გველები" და "ჰიენები". ის ასევე ჩაწერილია ჟურნალისტების ფიზიკურ გარეგნობაზე დაცინვისას. 2009 წელს ფიკომ არაერთხელ უწოდა სლოვაკეთის პრესა, როგორც „ახალი ოპოზიციური ძალა“, რომელიც მიკერძოებული იყო და ზიანს აყენებდა ეროვნულ და სახელმწიფო ინტერესებს. ფიკომ ასევე დაადანაშაულა პრესა „უბრალო ხალხის უკან დგომაში“  2012 წლის ივლისში ფიკომ გამოაცხადა „მარადიული მშვიდობა“ მას და სლოვაკეთის პრესას შორის. მან ასევე განაცხადა, რომ სურს შეცვალოს თავისი დამოკიდებულება მედიის მიმართ და განაცხადა, რომ „მგონი საკმარისია“ და რომ არ გეგმავს შემდგომ სასამართლო პროცესებს მედიასაშუალებების წინააღმდეგ, გარდა არაჩვეულებრივი სიტუაციებისა. ფიკომ შემდგომში თქვა: „ამაზე [სარჩელებზე] წარმოუდგენელი ენერგია უნდა დახარჯო, ეს ნიშნავს კონფლიქტის რამდენიმე წელიწადს, ერთ კონფლიქტს ჩვეულებრივ ხუთი ან ექვსი წელი სჭირდება [გადაჭრას]“. მან დაამატა, რომ სარჩელი მოიცავს „იურიდიულ გადასახადს, ადვოკატის გადახდას და ყველაფერს, რაც ირგვლივ“.2016 წლის ნოემბერში ფიკომ უწოდა ჟურნალისტებს, რომლებიც მას კითხავდნენ სახელმწიფო შესყიდვების წესების შესახებ ბრალდებებთან დაკავშირებით, სლოვაკეთის ევროკავშირის თავმჯდომარეობის დროს, როგორც "ბინძური, ანტისლოვაკიელი მეძავები". მან ასევე განაცხადა, რომ ბრალდებები იყო მიზანმიმართული თავდასხმა ევროკავშირის ქვეყნის პრეზიდენტობის შელახვის მიზნით.

2021 წლის ნოემბერში ფიკომ ჟურნალისტებს უწოდა „სოროსის ღორების კორუმპირებული ბანდა, რომელსაც წყალი უკვე დუღს“. მათ სურთ მისი „განადგურება“ და „აწარმოებენ ჯიჰადს მის წინააღმდეგ“. 2022 წელს ფიკომ არაერთხელ განაცხადა, რომ ჟურნალისტები წარმოადგენდნენ „ორგანიზებულ დანაშაულებრივ ჯგუფს, რომლის მიზანი იყო სლოვაკეთის სახელმწიფოებრიობა დაარღვიოს“ და მოუწოდა სლოვაკეთის პოლიციას გამოეძიათ ისინი. 2023 წლის ივნისში, რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე სთხოვეს ფიკოს, შეეწყვიტა ჟურნალისტების შევიწროების ლეგიტიმაცია. ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც ფიკომ მონაწილეობა მიიღო დისკუსიაში დანიელ ბომბიჩთან, სლოვაკ იუთუბერთან, რომელიც ცნობილია დენი კოლარის სახელით, რომლის დაპატიმრების შესახებ სამი საერთაშორისო ორდერი იყო გაცემული სავარაუდო ონლაინ შევიწროებისა და ექსტრემისტული დანაშაულების გამო. მატეი პრიბელსკიმ, Aktuality.sk-ის ჟურნალისტმა, რომელიც აშუქებდა დისკუსიას, მიიღო მრავალი სიძულვილის შემცველი მესიჯი და კომენტარი, მათ შორის ძალადობის მოწოდებები, მას შემდეგ რაც ბომბიკმა სთხოვა თავის მიმდევრებს „გაეცათ კომენტარები და შთაბეჭდილებები“ პრიბელსკისთვის და თქვა, რომ „ანგარიშების გასწორება მოჰყვება“. RDF ამტკიცებდა, რომ ფიკო აკანონებდა ჟურნალისტების შევიწროებას დისკუსიაში მონაწილეობით და არ გმობდა პრიბელსკის წინააღმდეგ ძალადობის მოწოდებებს.

პირადი ცხოვრება

ურთიერთობები

ფიკოს ჰყავს ორი და-ძმა, უმცროსი და ლუსია და უფროსი ძმა ლადისლავი. ფიცო დაქორწინებულია სვეტლანა ფიკოვაზე (ძვ. სვობოდოვა), იურისტი და ასოცირებული პროფესორი ჟილინადან. ისინი თანაკლასელები იყვნენ მაშინ, როდესაც ორივე სწავლობდა სამართლის კომენიუსის უნივერსიტეტში, ბრატისლავაში და ისინი დაქორწინდნენ 1988 წელს.] მათ ჰყავთ ერთი ვაჟი, მიხალი (დ. 1994 წ.), რომელიც სწავლობდა ბრატისლავის ეკონომიკურ უნივერსიტეტში. ქორწინების მიუხედავად, ფიკო 2019 წლიდან მეუღლესთან ერთად არ ცხოვრობს და არცერთ ოფისს არ ესწრებამასთან დაკავშირებული მოვლენები. ყოველ შემთხვევაში, 2020 წლიდან ფიკო პრაქტიკაში ღია ურთიერთობას ფლობს კატარინა სალაიოვასთან, ორივე არაერთხელ უნახავს დღესასწაულებზე.

ჯანმრთელობა

2016 წლის აპრილში ფიკოს ჩაუტარდა კორონარული სამმაგი შემოვლითი ოპერაცია ბრატისლავაში, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებათა ეროვნულ ინსტიტუტში.

2019 წლის დეკემბერში ფიკომ დატოვა მიმართულება - სოციალ-დემოკრატიული პარტიის ყოველწლიური კონგრესი, რათა მიეღო სამედიცინო მკურნალობა მაღალი წნევის გამო.

2021 წლის ზაფხულში, საბერძნეთში შვებულების დროს, ფიკო საუზმის დროს გავიდა. მეზობელი მაგიდიდან გერმანელი კარდიოლოგი დაეხმარა, ფიქრობდა, რომ ინფარქტი ჰქონდა. იგი გადაიყვანეს საავადმყოფოში, სადაც ექიმებმა დაადგინეს, რომ ეს იყო COVID-19, რამაც სიცხესთან და არტერიულ წნევასთან ერთად გამოიწვია მისი გონების დაკარგვა. მომდევნო რამდენიმე დღის განმავლობაში კრეტაზე ფიკო კარანტინში დარჩა.

2024 წლის 15 მაისს ფიკოს მკვლელობის მცდელობისას რამდენჯერმე ესროლეს და შემდგომში გადაიყვანეს ფ.დ. რუზველტის საავადმყოფო ბანსკა ბისტრიცაში. გავრცელებული ინფორმაციით, ფიკო თავდასხმის შემდეგ "სიცოცხლისთვის საშიშ" მდგომარეობაში იმყოფებოდა, მას ჭრილობები ჰქონდა მუცლის, მკლავებისა და ფეხების არეში, მაგრამ გადაუდებელი ოპერაციის შემდეგ სტაბილიზირებული იყო.

რელიგია

ფიკოს იშვიათად უსაუბრია თავის რელიგიურ ცხოვრებას საჯაროდ. 1984 წელს ჩეხოსლოვაკიის კომუნისტურ პარტიაში გაწევრიანების შესახებ განცხადებაში ფიკომ განაცხადა, რომ ის იყო „მკაცრად ათეისტი“, როგორც ეს იყო საჭირო იმისათვის, რომ მიეღოთ. განაცხადს დამატებული კოლეჯის ჩვენების მიხედვით, მას ჰქონდა „მეცნიერული მარქსისტულ-ლენინური მსოფლმხედველობა“ და „არავითარი პრობლემა რელიგიასთან დაკავშირებით“.

2014 წლის საპრეზიდენტო საარჩევნო კამპანიის დროს სარეკლამო ვიდეოში ფიკომ თქვა, რომ ის გაიზარდა კათოლიკურ ოჯახში და თავს კათოლიკედ თვლის. მან ისაუბრა მის ნათლობაზე, წმიდა ზიარებაზე, დადასტურებაზე და იმაზე, თუ როგორ იმოქმედა კათოლიკურმა რწმენამ მის ბავშვობაზე. მან თქვა: „შესაძლოა, ჩემი პროფილი კათოლიკურ ეკლესიასთან დაკავშირებით რომ გავაკეთო, KDH-ის ნებისმიერ დეპუტატზე უკეთესი ვიქნებოდი“. მან ასევე აღწერა ბაბუასთან გაზრდილი ადამიანი, რომელიც "ძალიან მკაცრად პატივს სცემდა სტანდარტული ქრისტიანული ცხოვრების წესებს", თქვა, რომ ამან მასზე დიდი გავლენა მოახდინა. პატრიკ დუბოვსკი, ისტორიკოსი და ეროვნული მეხსიერების ინსტიტუტის ყოფილი მკვლევარი, მიიჩნევს, რომ ეს არის საზოგადოებრივი აზრის მანიპულირების მცდელობა, რადგან „დადასტურება პირდაპირ ეწინააღმდეგებოდა კომუნისტური პარტიის წევრობას, რომლის პოლიტიკური პროგრამა ათეიზმზე იყო დაფუძნებული“. კომუნისტების პერიოდში რელიგიურად აქტიური ადამიანები სასტიკად დევნიდნენ, განსაკუთრებით 77-ე ქარტიის რეპრესიების შემდეგ.

სატელევიზიო დებატების დროს ფიკომ უარი თქვა პასუხის გაცემაზე ტელეწამყვანის კითხვაზე, არის თუ არა ის ქრისტიანი თუ ათეისტი და თქვა, რომ მას ეს პირად საქმედ მიაჩნია. ზიარებებთან დაკავშირებით ფიკომ თქვა, რომ იგი ჩვილად მოინათლა და ამის შემდეგ მოჰყვა წმინდა ზიარება, როგორც მისი თქმით, ეს იყო ყველა ბავშვთან, რომელიც გაიზარდა მის მშობლიურ სოფელში.

ენა

მშობლიური სლოვაკური ენის გარდა, ფიკო თავისუფლად ფლობს ინგლისურ და რუსულ ენებს.

სავარაუდო ქორწინების გარეშე ურთიერთობა

2010 წლის აგვისტოში ფიკო გადაიღეს ღამით ბრატისლავის ცენტრში ქალთან ერთად, რომელიც მოგვიანებით გაირკვა, რომ იყო 25 წლის იანა ჰალასზოვა, მიმართულება - სოციალ-დემოკრატიული პარტიის შტაბის მდივანი. მოგვიანებით გაირკვა, რომ ჰალასოვას მიენიჭა ფართო პრივილეგიები, მათ შორის საკუთარი პარკირების ადგილი პარლამენტის ავტოსადგომზე, წევრის გარეშე. გარდა ამისა, მის დამც და დედინაცვალმაც ცოტა ხნის წინ დაინიშნა სამუშაოები სხვადასხვა სამინისტროში.2013 წლის აგვისტოში, ფიკო გადაიღეს, როდესაც ეხუტებოდა და კოცნიდა თავის ახლანდელ მდივან ჰალასოვას, მას შემდეგ, რაც წაიყვანეს იგი კერძო ვახშამზე შატოში ჩერენში, ბრატისლავიდან 160 კილომეტრში. ფოტოებმა კიდევ ერთი სპეკულაცია გამოიწვია მათი ურთიერთობის ნამდვილ ბუნებაზე, ასევე გამოიყენა თუ არა მან საჯარო სახსრები სადილის გადასახდელად.

იხ.ვიდეო - „განსხვავებული აზრის უფლება ევროკავშირში აღარ არსებობს" - რობერტ ფიცო, სლოვაკეთის პრემიერ-მინისტრი