вторник, 10 июля 2018 г.

გვირილა

სამკურნალო გვირილა

გვირილის ყვავილები (Matricaria chamomilla), გვარის სახეობა

ლათ. Matricária - ერთწლოვანი ბალახოვანი მცენარე რთულყვავილოვანთა ოჯახისა. მისი სიმაღლე 60 სმ აღწევს. ფოთოლი ორმაგფრთისებრ განკვეთილია, ღერო დატოტვილი აქვს, ყვავილედი — კალათაა, შედგება 12—18 განაპირა ენაკისებრი თეთრი ყვავილისა და შუა მრავალრიცხოვანი მილისებრი ყვითელიყვავილებისაგა. ნაყოფი — თესლურაა, საქართველოში იზრდება აჭარაში. გზის პირებზე. დიდ მოსავალს იძლევა ნაყოფიერ შავმიწა თიხნარ ნიადაგზე. სამკურნალო გვირილის ყვავილი შეიცავს ეთეროვან ზეთს, აზულენს, გლიკოზიდს და სხვა. იყენებენ მედიცინაში ფიტოთერქაპიაში. მოსავალს (ყვავილედებს) იღებენ მცენარის მასობრივი ყვავილობისას, აშრობენ ფარდულში ან სპეციალურ საშრობებზე (არა უმეტეს 45° ტემპერატურისა).

გვირალას ნაყენს იყენებენ მედიცინაში ანთების საცინაამრდეგო და ანტისპაზმური სევე ლარინგიტის გასტრისტის ანუ უხდება მომნებელ სისტემას და ღრძილების ანთების დროს. დადებითად მოქმედებს ნერვულ სისტემაზეც. რემვატიზული და სახსრებისას გვირილის აბაზანები.

იხ. ვიდეო

სახელი

გვარის სამეცნიერო (ლათინური) სახელწოდება Matricaria ("საშვილოსნოს ბალახი") მომდინარეობს ლათინური მატრიციდან ("საშვილოსნო"), რაც აიხსნება მცენარის ტრადიციული გამოყენებით გინეკოლოგიური დაავადებების სამკურნალოდ. ეს სახელი პირველად გამოიყენა შვეიცარიელმა ბოტანიკოსმა და ექიმმა ალბრეხტ ფონ ჰალერმა (1708-1777).

რომაელმა მწერალმა და მეცნიერმა პლინიუს უფროსმა თავის მრავალტომეულ ნაშრომში ბუნებრივი ისტორია აღწერა ეს მცენარე სახელად Chamaemellon, რომლის სახელწოდებაც მომდინარეობს ბერძნულიდან. χᾰμαι (ჩამაი, „დაბალი“) და μῆλον (mellon, „ვაშლი“), რაც აიხსნება ბალახის მოკლე სიმაღლით და ყვავილების სუნით, ვაშლის სურნელს მოგვაგონებს.

რუსული სახელი "გვირილა" ნასესხებია პოლონური ენიდან და მოდის ლათინური romana-დან ("რომაული"). პოლონელებმა პირველებმა დაასახელეს ეს მცენარე, უკვე მე -16 საუკუნის შუა ხანებში და აღწერეს როგორც "რომანოვის ყვავილი".

გამოყენება, გაშენება

გვირილა აქტიურად გამოიყენება მედიცინასა და კოსმეტოლოგიაში.

მედიცინაში

გამხმარი და ახალი გვირილა დიდი ხანია გამოიყენება მედიცინაში: (დეკორქცია, ექსტრაქტები) - როგორც ანთების საწინააღმდეგო, სუსტი ანტისეპტიკური და შემკვრელი, გარეგნულად - გამრეცხვისთვის, ლოსიონებისა და აბაზანებისთვის. გვირილით მკურნალობა გამოიყენება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის (კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის), გინეკოლოგიური არეალის, შარდსასქესო სისტემის და სხეულის სხვა სისტემების პათოლოგიების დროს, როგორც პირველადი ან დამატებითი თერაპია. გვირილა მიიღება პერორალურად ჩაის ან დეკორქციის სახით (ტრადიციული ინგლისური სახლის სამკურნალო საშუალება) ან ინფუზიის სახით და გამოიყენება ნაწლავის სპაზმების, მეტეორიზმისა და დიარეის დროს და როგორც დიაფორეზული საშუალება. პრეპარატები - რეკუტანი, როტოკანი.

გვირილა გამოიყენება შფოთვითი აშლილობისა და უძილობის სამკურნალოდ. თუმცა, 2015 წელს სისტემატურმა მიმოხილვამ და მეტა-ანალიზმა აჩვენა უძილობის სამკურნალოდ გვირილით მცენარეული საშუალებების არაეფექტურობა.

კოსმეტოლოგიაში

გვირილის ექსტრაქტი შედის ბევრ კოსმეტიკურ პროდუქტში, განსაკუთრებით კრემებში. ჩამოიბანეთ თმა გვირილის ინფუზიით, რომ მისცეთ ოქროსფერი ელფერი.

არომათერაპიაში

გვირილის ეთერზეთი („გერმანული გვირილა“) გამოიყენება არომათერაპიაში; უფრო ხშირად - როგორც დამამშვიდებელი. მისი მაღალი ფასის გამო მას ხშირად აყალბებენ, მათ შორის ცვლიან რომაული გვირილის ზეთით (Chamaemelum nobile).

მებაღეობაში

ბოტანიკური გვარის გვირილის წარმომადგენლები პრაქტიკულად არ გამოიყენება როგორც დეკორატიული მცენარეები. „ბაღის გვირილების“ ხსენებები ეხება მცენარეებს Astra, Gerbera, Doronicum, Nivyanik, Osteospermum, Tansy, Pupavka, Trekhbernik, Chrysanthemum და ა.შ.

იხ. ვიდეო

გვირილა დიდი ხანია გამოიყენება როგორც ანთების საწინააღმდეგო, ჰემოსტატიკური საშუალება და ასევე სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ. გვირილის ყველაზე გამოხატული სამკურნალო თვისებები. სხვა ჯიშების ეფექტურობა უფრო დაბალია და ამიტომ ნაკლებად ხშირად იყენებენ.მცენარე გვხვდება მდელოებზე, გზებზე, სამკურნალოდ კი სპეციალურად ბაღში ზრდიან.

გვირილის მკურნალობა

სახლში მომზადებული გვირილის კომპოზიციები ეხმარება გაუმკლავდეს ვირუსებს, გაციებას, ანთებას, აღმოფხვრას სპაზმები, ალერგიები, კრუნჩხვები და ათავისუფლებს ტკივილს. გვირილის კომპოზიციები ხელს უწყობს საჭმლის მომნელებელი ჯირკვლების სეკრეციის დარღვევის, გასტრიტის, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულის დროს და ხსნის კუჭის ლორწოვანი გარსის შეშუპებას. გამოიყენება ღვიძლის ანთების, ნაღვლის სტაგნაციის პროფილაქტიკისა და აღმოსაფხვრელად, ქოლეცისტიტის, ცისტიტის, ნეფრიტის, მეტეორიზმის, ბუასილის სამკურნალოდ, ქალის ციკლის დარღვევის, საშვილოსნოს სისხლდენის დროს. გვირილის სამკურნალო თვისებები გამოიყენება გულის შეკუმშვის სიძლიერის ნორმალიზებისთვის, ნერვულ სისტემაზე დამამშვიდებლად, მნიშვნელოვანი ინტელექტუალური სტრესის, ისტერიული დაავადების და ნევროზის დროს.სამკურნალო მცენარემ მიიღო თავისი დამახასიათებელი სახელი, რაც ნიშნავს "საშვილოსნოს ბალახს", რადგან იგი ფართოდ გამოიყენება ქალის დაავადებების სამკურნალოდ. ეს ჯიში ბუნებაში თითქმის არ გვხვდება, ის სპეციალურად უნდა გაიზარდოს ბაღში ან ბოსტნეულში. ფესვი წვრილია, ფესვიანი. დატოტვილი ღერო 40 სმ-ს აღწევს. ფოთლებს ჭრიან ორ ან სამ ვიწრო წილით. ყვავილობა შედგება თეთრი და ყვითელი ფურცლებისაგან. ყვავილობა იწყება ივნისში და მთავრდება აგვისტო-სექტემბერში. როდესაც ყვავილის შიგნიდან ღრუს გახეხავთ, იგრძნობთ ახალი ვაშლის ძლიერ, სასიამოვნო არომატს.

ამ ჯიშის სამკურნალო თვისებები ნაკლებად გამოხატულია. როგორც წესი, მცენარე რეკომენდირებულია გამოსაყენებლად, როგორც გარეგანი საშუალება, გამრეცხვისთვის, კომპრესების, ლოსიონების, კენჭების და თმის ნიღბებისთვის. ეს ჯიში არ უნდა იქნას მოხმარებული შინაგანად. გარეგნულად, მცენარე განსხვავდება გვირილისგან თავისი მოკლე ფოთლებში, რომლებიც ფოთლებს შორის უნდა მოიძებნოს. ყვავილები მწვანე და სურნელოვანია, წამლებს კი პიკანტური გემო აქვს. ეს ჯიში არ შეიცავს შამაზულენის ეთერზეთს.

ყვავილების სამკურნალო შემადგენლობა

გვირილის ყვავილის თავები მდიდარია მატრიცინით, შამაზულენის წყარო, რომელიც აძლევს ეთერზეთს ცისფერ ფერს და აძლევს სხვადასხვა სამკურნალო თვისებებს. შამაზულენი აჩქარებს ქსოვილების რეგენერაციას, აქვს ანთების საწინააღმდეგო და ანტიალერგიული მოქმედება და ნაწილობრივ ნადგურდება მოხარშვისას. გარდა ამისა, მცენარის ეთერზეთში შედის ოლეინის, პალმიტის, სტეარინის, ლინოლეინის მჟავების გლიკოზიდები, აგრეთვე ღრძილები, ლორწო, ფლავონოიდები, კუმარინები, კაროტინი, ვიტამინი C. მიკროელემენტები წარმოდგენილია კალიუმით, სპილენძით, თუთიით, სელენით.

გვირილა მაქსიმალურ სამკურნალო თვისებებს ივნისის შუა რიცხვებიდან იძენს. ყვავილებს კრეფენ თბილ, მშრალ დილას, როდესაც თეთრი ფურცლები ჰორიზონტალურ პოზიციას იკავებენ და მცენარეს აქვს მაქსიმალური სასარგებლო თვისებები. Yandex.Direct დაბალი წნევა. მკურნალობა. გამოიყენეთ უახლესი მკურნალობის მეთოდი სახლში. პირველი შედეგი 12 წუთში. mir-zdravi.ru გაშრობამდე ახარისხებენ ნედლეულს, აშორებენ გამხმარ ყვავილებს, მწერებს და მიწის ნაკვთებს. ნედლეული იფანტება ქაღალდზე 2-3 სმ ფენად, აშრობენ ღია ცის ქვეშ ან კარგი ვენტილაციის მქონე ოთახში. დასაშვებია საშრობების გამოყენება დაყენებული ტემპერატურის არაუმეტეს +40C. გაშრობის შემდეგ გვირილა კარგავს მასის 80%-მდე. შენახვისას, ნაკლებად გამხმარი ყვავილები სწრაფად იცვლის ფერს და იწყებს გაფუჭებას. ზედმეტად გამომშრალი იქცევა მტვრად, რომელსაც არ აქვს სასარგებლო თვისებები. სამკურნალო გვირილის ყვავილები ინახება ქსოვილის ან ქაღალდის პარკებში მშრალ ოთახში ერთ წლამდე.

გვირილის ინფუზია, დეკორქცია, ნაყენი, ჩაი

მისი სამკურნალო თვისებების მოსაპოვებლად, გვირილა ექვემდებარება სითბოს. მაგალითად, ორთქლის გავლენით მატრიცენი გარდაიქმნება შამაზულენ კარბოქსილის მჟავად, შემდეგ კი შამაზულენად. შამაზულენი საკმაოდ ადვილად იშლება, ამიტომ წამლების მომზადებისას არ უნდა მოხარშოთ ღია ცეცხლზე, არამედ გამოიყენოთ მხოლოდ წყლის აბაზანა.

ინფუზია

პირველი მეთოდი: გვირილის ინფუზიის მოსამზადებლად, მოხარშეთ 1 ს.კ. გამხმარი ნედლეული ჭიქა მდუღარე წყალში, დახურეთ სახურავი. ნახევარი საათის შემდეგ გადაწურეთ.

მეორე მეთოდი: გამხმარი ყვავილები მოათავსეთ შუშის ან მინანქრის ჭურჭელში, დაასხით ათი ნაწილი ნელთბილი ადუღებული წყალი, დაახურეთ თავსახური და გააჩერეთ წყლის აბაზანაში 20 წუთის განმავლობაში, გადაწურეთ 30 წუთის შემდეგ.

დეკორქცია

მცენარეულ მასალას დაასხით ადუღებული წყალი ოთახის ტემპერატურაზე და გააჩერეთ წყლის აბაზანაში 30 წუთის განმავლობაში. გააჩერეთ 10 წუთის განმავლობაში, გადაწურეთ. საწყის მოცულობას დაუმატეთ ადუღებული წყალი.

ნაყენი

დაქუცმაცებული ყვავილები მოათავსეთ შუშის ჭურჭელში, დაასხით ხუთი ნაწილი არაყი და მჭიდროდ დახურეთ. დატოვე ბნელ ადგილას ერთი კვირის განმავლობაში, შეანჯღრიეთ კონტეინერი ყოველდღე. გაწურეთ და ამოიღეთ ნედლეული, გაწურეთ გვირილის ნაყენი სუფთა მუქი შუშის ჭურჭელში, დაამატეთ არაყი თავდაპირველ მოცულობას. გააჩერეთ კიდევ ერთი კვირა გრილ, ბნელ ადგილას, გაფილტრეთ დასრულების შემდეგ. სწორად მომზადებული ნაყენი გამჭვირვალეა და აქვს გვირილის არომატი. პრეპარატს აქვს ძლიერი თერაპიული ეფექტი, ამიტომ მისი მიღება შესაძლებელია მხოლოდ ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ და არა უმეტეს ორი კვირის განმავლობაში.

გვირილის ჩაი

მოხარშეთ 1 ჩ.კ. გამხმარი ყვავილები ჭიქა მდუღარე წყალთან ერთად, გააჩერეთ 5-10 წუთი. საღამოს თაფლით დალევა, გვირილის ჩაი ხსნის უძილობას, გეხმარებათ დაძინებაში და დაღლილობის წინააღმდეგ ბრძოლაში. ჩაი მეტეორიზმის სამკურნალოდ: შეურიეთ 3 წილი გვირილის ყვავილი, 2 წილი ვალერიანის ფესვი, 0,5 წილი კვლიავი. მოხარშეთ 1 ჩ.კ. შეურიეთ ჭიქა მდუღარე წყალში, გააჩერეთ 20-30 წუთი, გადაწურეთ. მიიღეთ ნახევარი ჭიქა დილით და საღამოს.

გვირილით მკურნალობა გაციების, ცხვირის გამონადენის, ყელის ტკივილის დროს

Ცივი

მოამზადეთ ინფუზია 2 ს.კ. ყვავილები თითო ჭიქა მდუღარე წყალში. ნახევარი საათის შემდეგ დაამატეთ 1 ლიტრი მდუღარე წყალი. ტაფას დააფარეთ პირსახოცი და ორთქლი მონაცვლეობით შეისუნთქეთ პირით და ცხვირით. მიიღეთ მკურნალობა ყოველდღე.

Სურდო

მოხარშეთ 1 ჩ/კ თერმოსში. მცენარეული ნედლეული ჭიქა მდუღარე წყალში, გააჩერეთ 4 საათი. როდესაც თბილია, გამოიყენეთ კომპრესები ცხვირის ხიდზე.

ანგინა

მოხარშეთ 1 ს/კ ნარევი ჭიქა მდუღარე წყალთან ერთად. გვირილა და 1 ს.კ. ცელანდინი, ადუღეთ წყლის აბაზანაში 15 წუთის განმავლობაში, გადაწურეთ. საწყის მოცულობას დაუმატეთ ადუღებული წყალი. საინფუზიო განზავდეს წყლით და 5-7-ჯერ დღეში გაწურეთ.

ცხვირის პოლიპების მკურნალობა

გახეხეთ, აურიეთ და მოათავსეთ 1 ს/კ მინის ქილაში. ცელანდინის მწვანილი, 2 ჩ.კ. კოლტფუტის ფესვი, 4 ჩ.კ. წმინდა იოანეს ვორტი, 4 ჩ.კ. კალენდულას ყვავილები, 3 ჩ.კ. გვირილის ყვავილები. მცენარეულ ნედლეულს დაასხით 0,5 ლიტრი ზეითუნის ზეთი. ჩადეთ ბნელ, თბილ ადგილას ერთი თვის განმავლობაში, პერიოდულად შეანჯღრიეთ კონტეინერი და გაწურეთ დასრულების შემდეგ. ჩაასხით 3-4 წვეთი ზეთის ნაყენი თითოეულ ნესტოში დღეში ოთხჯერ.

Კბილის ტკივილი

მოხარშეთ ნარევი 1 ჩ.კ. გვირილის ყვავილები და 1 ს.კ. სალბი ჭიქა მდუღარე წყალთან ერთად, გააჩერეთ 15 წუთი, გადაწურეთ. სანამ თბილია, ჩამოიბანეთ პირი, შეინახეთ ინფუზია პირში რაც შეიძლება დიდხანს. ძალიან მალე კბილის ტკივილი ქრება.

გულის და სისხლძარღვთა დაავადებების მკურნალობა გვირილით

არითმია

შეურიეთ 2 ს.კ. ვალერიანის ფესვი, კამის ნაყოფი, კვლიავი, პიტნა, გვირილა. მოხარშეთ 1 ჩ.კ. ჭიქა მდუღარე წყალი, გააჩერეთ 15 წუთი, გადაწურეთ. მიიღეთ ჭიქა ღამით.

ათეროსკლეროზი

შეურიეთ 3 ს.კ. კუნელის ნაყოფი, შოკებერის ნაყოფი, 1 ს.კ. წიწაკის ქერქი, სიმინდის აბრეშუმი, ლანგონი, სიმებიანი, დედალი, გვირილის ყვავილები. მოხარშეთ 2 ს.კ. შეურიეთ ჭიქა მდუღარე წყალში, გააჩერეთ 15 წუთი, გადაწურეთ. მიიღეთ ნახევარი ჭიქა ჭამის შემდეგ სისხლძარღვების სამკურნალოდ.

კუჭის დაავადებების მკურნალობა

გვირილის სამკურნალო თვისებები სასარგებლოა კუჭის წვენის გაზრდილი მჟავიანობისთვის, მცენარე ახდენს მისი სეკრეციის ნორმალიზებას. გვირილის ინფუზია აქრობს ფერმენტაციის პროცესებს, გაზების წარმოქმნას, ხსნის ლორწოვანი გარსის სპაზმს და შეშუპებას და ხელს უწყობს ჭრილობების შეხორცებას.

გასტრიტი

შეურიეთ 3 ს.კ. პიტნა, გვირილის ყვავილები თითო 2 ს/კ. კამის ხილი, კალამუსი, ვალერიანის რიზომები. მოხარშეთ 2 ჩ.კ. ჭიქა მდუღარე წყალი, ადუღეთ წყლის აბაზანაში 10 წუთის განმავლობაში, გააციეთ, გადაწურეთ. მიიღეთ ჭიქა დღეში სამჯერ.

კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული

მოხარშეთ 1 ჩ.კ. ყვავილები ჭიქა მდუღარე წყალთან ერთად, გააჩერეთ 10 წუთი, გადაწურეთ. მიიღეთ ნახევარი ჭიქა თბილი ჭამამდე ერთი საათით ადრე და ღამით, მაგრამ არა უადრეს ჭამიდან ორი საათისა. მკურნალობა ერთი თვის განმავლობაში. იმისათვის, რომ გვირილის სამკურნალო თვისებებს მაქსიმალური ეფექტი ჰქონდეს, მიზანშეწონილია მისი მიღების შემდეგ დაწოლა, მონაცვლეობით მოტრიალდეთ მარცხენა და მარჯვენა მხარეს.

ღვიძლისა და სანაღვლე გზების მკურნალობა

ანთების მოსახსნელად ნაღვლის სადინრების სპაზმების აღმოსაფხვრელად, ნაღვლის გამოყოფის სტიმულირება: დაასხით ოთახის ტემპერატურის 2 ჭიქა წყალი, თითო 1 ჩ/კ. გვირილა, პიტნა, ჭია, იარუსი, 2 ჩ.კ. კუმინი. გააჩერეთ 8-12 საათი, მიიყვანეთ ადუღებამდე, გაცივდით, გადაწურეთ. მიიღეთ ნახევარი ჭიქა ჭამიდან ერთი საათის შემდეგ.

გვირილის სამკურნალო თვისებები თვალებისთვის

ქუთუთოების ანთების დროს ინტენსიური ვიზუალური მუშაობა დღის განმავლობაში: მოხარშეთ 1 ჩ.კ. გვირილა ჭიქა მდუღარე წყალთან ერთად, გააჩერეთ 10 წუთი, გადაწურეთ. შეინახეთ მაცივარში არა უმეტეს 2-3 დღისა. საღამოს დახურულ ქუთუთოებზე 15 წუთის განმავლობაში დადეთ თბილი ინფუზიით დასველებული ბამბის ან მარლის ტამპონები. კონიუნქტივიტის სამკურნალოდ: მოხარშეთ 3 სუფრის კოვზი მდუღარე წყალი. გვირილის ყვავილები, გააჩერეთ ერთი საათი, გადაწურეთ. ჩამოიბანეთ თვალები დღეში რამდენჯერმე თბილი ინფუზიით.

ქალის დაავადებების მკურნალობა

ქალის სასქესო ორგანოების ანთების ან ენდომეტრიტის სიმპტომების შემთხვევაში უნდა მიმართოთ ექიმს. სასარგებლოა დანიშნულ მკურნალობასთან შერწყმა გვირილის ნახარშებთან, რომლებიც ამცირებენ ანთებას და ტკივილს: დაასხით 2 ს.კ. გვირილის ყვავილები ლიტრ წყალთან ერთად მიიყვანეთ ადუღებამდე დაბალ ცეცხლზე. დააფარეთ თავსახური და გააცივეთ. შეურიეთ 1 წილი მუხის ქერქი, 3 წილი ჭინჭრის, 3 წილი გვირილა, 5 წილი კვანძოვანი ბალახი. მოხარშეთ 2 ს.კ. შეურიეთ ლიტრი მდუღარე წყალში, გააჩერეთ 5 წუთი დაბალ ცეცხლზე, გაცივდით, გადაწურეთ. გარეცხვა უნდა ჩატარდეს ინფუზიის ტემპერატურაზე +37C.

გვირილის სამკურნალო თვისებები მამაკაცებისთვის

პროსტატიტის რეცეპტი: აურიეთ 2 ჩ.კ. წმინდა იოანეს ვორტი, 1 ჩ.კ. ცელანდინი, 1 ჩ.კ. ცაცხვის ყვავილები, 1 ჩ.კ. გვირილები. მოხარშეთ 1 ჩ.კ. შეურიეთ ჭიქა მდუღარე წყალში, გააჩერეთ ერთი საათი, გადაწურეთ. მიიღეთ ნახევარი ჭიქა დღეში ორჯერ სამი კვირის განმავლობაში.

უკუჩვენებები

გვირილა და მისი ყვავილებისგან მომზადებული კომპოზიციები საზიანოა ანაციდური გასტრიტის დროს, როდესაც კუჭში მარილმჟავა თითქმის არ არის, ასევე ინდივიდუალური შეუწყნარებლობის შემთხვევაში. დოზის გადაჭარბება ვლინდება ხველებით, ხმის ჩახლეჩვით, თავბრუსხვევით, თავის ტკივილით, გულისრევით, დიარეით. ქალები განიცდიან ძლიერ ტკივილს მენსტრუაციის დროს. ორსულებს და მეძუძურ ქალებს გვირილის გამოყენება მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით აქვთ დაშვებული. ორსულებს და მეძუძურ ქალებს გვირილის გამოყენება მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით აქვთ დაშვებული. იხ. ბმულზე წყარო

იხ. ვიდეო - გვირილა – პირის ღრუს პრობლემებისა და ძილის მომწესრიგებელი

воскресенье, 8 июля 2018 г.

შეჯახება თანამგზავრების კოსმოსში
Космос-2251 и Iridium 33

პირველი ცნობილი შემთხვევა შეჯახება ორი ხელოვნური თანამგზავრის კოსმოსოში ორბიტაზე. შეჯახება მოხდა 2009წ-ის 10 თებერვალს რუსეთის ტერიტორიის თავზე. 788,6კმ სიმაღლეზე. ორივე თანამგზავრის სიჩქარე იყო დაახლოებით 7470მ|წ კოსმოს-2251 ეკუთვნოდა რუსეთის ფედერაციას კოსმოსურ ძალებს რუსეთის. რ-იც გაყვანილი იყო ორბოტაზე 1993 წ-ს ფუნქციონერებდა 1995 წ-მდე ხოლო ირიდიუმ-33 იყო ერთ-ერთი 72 ოპერატორი თანამგზავრიდან სატელეფონო კავშირის რ-იც გაშვებული იყო 1997 წ-დან შეჯახების შედეგად სრულად განადგურდა თანამგზავრების მასა. მასა ამერიკული თანამგზავრისა შედაგენდა 600 კგ ხოლო რუსულის კომოს-2251 იყო 900 კგ. შეჯახების შემდეგ წარმოიქმნა დაახლ. 600 ნატეხი

შეჯახება

20 წუთის შემდეგ

50 წუთის შემდეგ

ქვემოთ შემოგთავაზებთ განსხვავებულ ხედვას საკითხის ირგვლივ

მარიანას ღარი

ჩელენჯერის უფსკრული (წითლად), მარიანას ღარი, წყნარი ოკეანე

ვიწრო დეპრესია წყნარი ოკეანის დასავლეთ ნაწილში, ფილიპინის ზღვაში. გადაჭიმულია დაახლოებით 2500 კმ-ზე მარიანას კუნძულების გასწვრივ. აქვს V-სებრი პროფილი, ციცაბო (ქანობი 7-9°) კალთები, ბრტყელი ძირი (სიგანე 1-5 კმ). სიღრმე 11023 მ (სიღრმე გაზომა 1957 წელს სსრკ-ს საკვლევ გემ „ვიტიაზის“ ექსპედიციამ, პირველი გაზომვა — 11034 მ), რითაც ის მსოფლიო ოკეანის უღრმესი ადგილია. დაზუსტებით, რომელიც იაპონურმა ზონდმა აწარმოა 1995 წელს – 10920 მ–ს არ აღემატება. ბოლო გაზომვით კი, რომელიც 2011 წელს ამერიკულმა ოკეანოგრაფიულმა ექსპედიციამ ჩაატარა, დაფიქსირდა 10,994 მ (± 40 მ) სიღრმე.

სქემა წარმოქმნა მარიანას ხეობის.

სტრაბონი

სტრაბონი XVI საუკუნის გრავიურაზე

(ბერძნ. Στράβων; დ. ძვ. წ. 64/63 – გ. ახ. წ. 23/24) — ბერძენი ისტორიკოსი და გეოგრაფი.

წარმოშობით პონტოელი ბერძენი ქალაქ ამასიადან, წარჩინებული წრიდან. თავისი დროისთვის ბრწყინვალე განათლება მიუღია. ბევრი უმოგზაურია, ფიქრობენ, რომ კოლხეთშიც ყოფილა. ცნობილია, მისი ორი ნაწარმოები : „საისტორიო ნარკვევები“ და „გეოგრაფია“. პირველი ნაშრომი 47 წიგნისაგან შედგებოდა და წარმოადგენდა პოლიბიოსის ნაშრომის, „ისტორიის“, გაგრძელებას. მისგან მხოლოდ 19 ფრაგმენტია მოღწეული, მეორე ნაშრომი — „გეოგრაფია“, რომელიც 17 წიგნისაგან შედგება, თითქმის მთლიანადაა დაცული. სტრაბონი თხზულების XI-XVI წიგნებში აზიის შესახებ მოგვითხრობს, ხოლო XVII-ში — აფრიკის შესახებ. ავტორის მონათხრობი ნაწილობრივ საკუთარი მოგზაურობის დროს შეკრებილ მასალას ემყარება, ნაწილობრივ კი — უფრო ადრეული ავტორების (ერატოსთენე, არტემიდორე, პოლიბიოსი, მეგასთენე) შრომებს

სტრაბონი წარმოშობით ამასიიდან იყო, პონტოს მეფეების რეზიდენციიდან. მისი ოჯახი მიეკუთვნებოდა მეფე მითრიდატეს უახლოეს გარემოცვას, თუმცა სტრაბონის ბაბუა (დედის მხრიდან), რომელიც გართული იყო პირადი შურისძიებით, გადავიდა რომაელების მხარეს და გამოუყო მათ 15 ციხესიმაგრე. თვითონ სტრაბონი, როგორც მისი რომაული სახელი გვაჩვებენ, ჰქონდა რომაული მოქალაქეობა, რომელიც მისცა მის ოჯახს გნეუს პომპეუსმა პ. პერგამის სკოლის გრამატიკოსი და ტირანიონის გეოგრაფიის ნაშრომების ავტორი იყო მისი მასწავლებელი და შთამაგონებელი. პეგამის სკოლა, ალექსანდრიის მსგავსად დაკავებული იყო გომერის პოემების თარგმნით. გეოგრაფიული სახელების ახსნა ამ პოემებში ქმნიდა ძველთაძველ ბერძნულ გეოგრაფიას სწავლობდა. სტრაბონი არისტარხოვსკის მეშვეობით გაიცნო ცნობილი ალექსანდრიის გეოგრაფი ერატოსთენე და უმზერდა პომერს, როგორც პოეტს.

სტრაბონის მასწავლებელი იყო ასევე პერიპატეტიკი ქსენარიხი. საქმე ის არის, რომ აროსტოტელეს მიმდევრები ასევე დაინტერესებული იყვნენ გეოგრაფიით და მემკვიდრეობით მიიღეს მასწავლებლისგან ზოგიერთი საერთო მდგომარეობა ამ საგანში.

სტარბონზე დიდი გავლენა იქონია ჰომეროსის პოემებმა , თავისი რეალურ-ეთნიკური გაგებით. ამ მხრივ მისი მაგალითი იყო პოლიბიოსი. პოლიბიის თხზულებები სტრაბონმა გააგრძელა ისტორიულ ნაშრომში " ისტორიული ჩანაწერები", რომელიც შედგება 43 წიგნისგან: რომის ისტორიის მოვლენები, კარფაგენის დანგრევიდან დაწყებული (ძვ. წ. 146) დამთავრებული ალბათ აქციუმის ბრძოლით (ძვ. წ. 31) . ამ თხზულებამ ჩვენამდე ვერ მოაღწია. თავის ნაშრომებში სტრაბონი არაერთხელ იხსენებს არტემიდორ აფესკს. სტრაბონმა მალე ვერ მოიპოვა დიდება, თუმცა დიდ უპირატესობას ანიჭებდნენ, მას როგორც გეოგრაფს.სტრაბონის "გეოგრაფია" ერთადერთი თხზულებაა, რომელმაც ჩვენამდე მოაღწია და გვაძლევს საშუალებას გავიგოთ თუ როგორი იყო გეოგრაფიული მეცნიერებები იმ დროს. "გეოგრაფია" 17 წიგნი შემონახულია თითქმის მთლიანად. საუკეთესოა პირელი ცხრა წიგნი. 17 წიგნი არის დიდი ხარვეზებით, განსაკუთრებით კი 7 წიგნი. სტრაბონის ტექსტების ბედს და მისი ტექსტების ღირსებას გვამცნობს კრამერის კრიტიკული გამომცემლობა.

სრული ტექსტის გარდა შემორჩა ეპიტომეხი, რომელიც ცნობილია X საუკუნის ბოლოდან და ხშირად ხმარობდნენ გაფუჭებული ადგილის შესავსებად. "გეოგრაფიის" მე-17 წიგნიდან პირველი ორი შეადგენს შესავალს. თხზულებები გვაძლევდა საშუალებას გაგვეგო სტრაბონის შეხედულება მიწათაღწერილობაზე, როგორც ფილოსოფიურ მეცნიერებაზე, გეოგრაფიის ცოდნის სარებელზე ყველა განათლებულ ადამიანისთვის, განსაკუთრებით მხედარმთავარზე და მმართველზე. დიდი ადილი უკავია ერატოსთენე კრიტიკას და იცავს გომერს, როგორც უდიდეს მწერალთაგან, ასევე გეოგრაფიის მიმართ.

შესავლის ბოლო ეხება სტრაბონის პირად შეხედულებას მიწათმოქმედებაზე, გეოგრაფიის აუცილებლობაზე შეესწავლა ფიზიკა და მათემატიკა. აღწერილობთ გეოგრაფია იწყება III წიგნიდან, აქედან 8 (III-X) წიგნი ეკუთვნის ევროპას, 6 წიგნი (XI-XVI) აზიას, ბოლო ( XVII )-აფრიკას.ევროპის აღწერა იწყება იბერიის ნახევარკუნძულიდან . შემდეგ ავტორი ჩერდება ელადაზე და ახლომდებარე კუნძულებზე. ამას ეძღვნება 3 წიგნი ( VIII, IX, X ). ელადას აღწერა იწყება პელოპონესით და მთავრდება ეტოლის და აკარნანის კუნძულებით. დიდი ყურადღება აქვს გამახვილებული იტალიაზე და მის უახლოვეს კუნძულებზე ( V, VI ) .მე - III წიგნში მოთხრობილია იბერიაზე, მე-IV გალიაზე, მე-VII რეინის გაღმა მცხოვრებ გერმანელებზე, კიმერიელებზე, სკვითებზე, სარმატებზე, გეტებზე. მისთვის ცნობილია მაკედონია, თრაკია, ბრიტანეთის სამხრეთ ნაწილი.აზიაში აღწერილია ტავრი ტროადა, პერგამონი და ლიდია. აზიის იმ ნაწილს მიეკუთვნება ინოეთი (მდ. ინდის და განგის შუაში). დედამიწის აღმოსავლეთ ნაწილს შეადგენს ინდოეთი, სამხრეთ იბერია და ალბანეთი. სერებს (ჩინელებს) ეძახდნენ ინდოეთის ხალხს. გეოგრაფწბი აღნიშნავნენ მათი დიდი ხნის სიცოცხლეს და მათ ბამბის ქსოვილებს.აფრიკას სტრაბონი, როგორც სხვა ანტიკური ავტორები ეძახიან ლივიას. ბევრი ადგილი მიძღვნილი აქვს ეგვიპტეს და ეთიოპიას და მათ შემაერთებელ მდინარე ნილოსს. ხალხიდან ნახსენებია ნასამონები და გარამანტები.

суббота, 7 июля 2018 г.

მონრეალის პროტოკოლი

უდიდესი ოზონის ხვრელი ანტარქტიკის თავზე 2006 წელს

(ინგლ. The Montreal Protocol on Substances That Deplete the Ozone Layer) — 1985 წლის ვენის კონვენციის საერთაშორისო პროტოკოლი, რომელიც შეიმუშავეს ოზონის ფენის დაცვის მიზნით. პროტოკოლი ხელმოსაწერად გაამზადეს 1987 წლის 16 სექტემბერს და ძალაში შევიდა 1989 წლის 1 იანვარს. პროტოკოლის ძალაში შესვლას 1989 წლის მაისში ჰელსინკის შეხვედრა მოჰყვა. ამის შემდეგ პროტოკოლი 7-ჯერ შეიცვალა: 1990 (ლონდონი), 1991 (ნაირობი), 1992 (კოპენჰაგენი), 1993 (ბანგკოკი), 1995 (ვენა), 1997 (მონრეალი) და 1999 (პეკინი) წწ. თუკი ხელმომწერი ქვეყნები დაიცავენ პროტოკოლის მითითებებს ოზონის ფენა აღდგება 2050 წლისთვის. გაეროს გენერალურმა მდივანმა კოფი ანანმა (1997 –2006 წწ.) განაცხადა:

„შესაძლებელია, მონრეალის პროტოკოლი ერთ-ერთ ყველაზე წარმატებულ საერთაშორისო შეთანხმებად ჩაითვალოს.“

2009 წლის მდგომარეობით პროტოკოლს ხელს აწერს გაეროს 196 წევრი ქვეყანა. ყოველი ქვეყანა ახდენს ყველა მიღებული ჩასწორების რატიფიცირებას. პეკინის შესწორება რატიფიცირებულია 191 ქვეყნის მიერ. საქართველომ პროტოკოლს ხელი მოაწერა 1992 წლის 26 მაისს

ისტორიის პრობლრმრბი 1973წ-ს ქიმიკოსმა ფრანკ შევრუდ რიულანდმა და მსრიომოლინამ კალიფორნისს უნივერსიტეტში დაიწყეს კველვები მოქმედება ქლოროფტორიგედის ზემოქმედებას დედამიწის ატმოსფეროზე. სადაც ისისნი ულტრაისფერი გამოსხივებასთან დისოცირდება და წარმოიქმნება ატმოსფერული ქლორი. როულანდამ და მოლინამ ივირაუდეს, რომ ამ ატომების ქლორს შეუძლიათ გამოაწვიოს დაშლა დიდი რაოდენობის ოზონის სტრატოსფეროში. მათი დასკვნა ანალოგიურია პაულია კრუტცენისა და ჰაროლდ ჯონსუატის, რ-აც აჩვენეს,რომ აზოტის ოქსიდი (II) (NO) შეიძლია დააჩქაროს დაშლა ოზონის. ამ სამუშაოსთვის ამ პრობლომებზე 1995წ-ს კრუტცენს, მოლინას და როულანდს მიენიჭა ნობელის პრემია ქიმიის დარგში.
იხ. ვიდეო

ცნობილია, რომ სტრატოსფეროში ოზონი პრაქტიკულად სრულად შთანთქავს ულტრაისფერ გამოასხივებას (ელექტყრომაგნიტური გამოსხივება მზის ტალღის სიგრძე λ=290÷320 ნმ) დამოღუპველი ყველა ცოცხალი ორგანიზმისთვის. გამოფიტვა ოზონური შრის მოაქვს გაძლიერება რაოდენობის ულტრაისფერი გამოსხივების მოღწევისას დედამიწის ზედაპირზე. რ-ის შედეგადად იწვევევს შემთხვევებს კანის კიობოს ადამიანებში (ლელონამა, კარცინომა და სხვ.) და იწვევს სხვა სერიოზულ პრობლემებს, როგორიცაა დაზიანებას მარცვლეულის კულტურების და დაღუპვას დიდი რაოდენობის ზიღვის ფიტოპლაქტონის. იხ ლინკზე

ჰიპოთეზა როუნალდის მოლინის მკაცრად დაუპირისპირდა წარმომდაგენლები ინდუსტრიის, აეროზოლების მწარმოებლები და ჰალოგენოალკაიდების. წარმომადგენელი უდიდესი ამერიული ქიმიური კომპანიის,,დიუპონი'' ამბობდა, რომ თეორია გამოფიტვისა ოზონისა ეს სამეცნიერო ფანტასტიკაა და აბსურდი. პრეზიდენტი Precision Valve Corporation რობეტრ აპლანი (გამომგონებელი პირველი პრაქტიკული აეროზოლის სპრეის) წერდა რექტორს უნივერსიტეტის კსლიფორნიის, რომ უკმაყოფილოა პუბლიკაციისა როუნალდის

ოზონის ხვრელი

ანტარქტიკის ოზონის ხვრელის გამოსახულება, სექტემბერი, 2000 წ

დედამიწის ატმოსფეროს ზედა ფენაში, სტრატოსფეროში, ოზონის კონცენტრაციის მკვეთრი შემცირების ფენომენი. ბოლო ათწლეულებში გაძლიერდა, სავარაუდოდ ანთროპოგენული ზემოქმედების შედეგად. კაცობრიობის განსაკუთრებული დაინტერესება გამოიწვია იმის გამო, რომ სტრატოსფერული ოზონი დედამიწის ზედაპირს მზის ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან იცავსოზონის ხვერელი დიამეტრით 1000 კმ პირველად აღმოაჩინეს 1986 წელს სამხრეთ ნახევარსფეროში ანტარქტიკის თავზე. იგი ჩნდებოდა ყოველ აგვისტოს, ხოლო დეკემბერში ან იანვარში კი ქრებოდა. ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში არქტიკაზე ჩნდებოდა მეორე ხვრელი, თუმცა გაცილებით მცირე ზომებითოზონის საფარის შეთხელების შედეგად იზრდება დედამიწის ზედაპირზე მოხვედრილი ულტრაიისფერი გამოსხივების ინტენსივობა, რაც თავის მხრივ იწვევს კანის დაავადებათა ალბათობის ზრდასაც.ითვლება, რომ სტრატოსფერული ოზონის დაშლა გამოწვეულია ჰალოგენების შემცველი ორგანული ნაერთების: ქლორ–ფტორ–ნახშირწყალბადების (ქფნ–ები), ქლორ–ბრომ–ნახშირწყალბადების და ჰალონების ატმოსფეროში მოხვედრით. ამ ნივთიერებათა წარმოება მეოცე საუკუნის ოციანი წლებიდან დაიწყო. ისინი გამოიყენება როგორც იდეალურად უსაფრთხო მაცივარაგენტები, დეზოდორანტების შემავსებლები, ელექტრომოწყობილობის გამწმენდები, ცეცხლჩამქრობი ნივთიერებები, მცენარეთა დაცვის საშუალებები. ითვლება, რომ ატმოსფეროში მოხვედრილი მოლეკულები ათწლეულების განმავლობაში არ იშლება და სტრატოსფერომდე აღწევს, სადაც მზის ულტრაიისფერი გამოსხივების ზეგავლენით იშლება და ქლორის ატომებს გამოყოფს. ეს უკანასკნელი კი შემდგომ მუშაობს, როგორც ოზონის მოლეკულების დაშლის კატალიზატორი. ითვლება, რომ თითო მოლეკულა ქლორ–ფტორ–ნახშირბადი ას ათასამდე ოზონის მოლეკულას შლის.რიგი მეცნიერები არ ეთანხმებიან სტრატოსფერული ოზონის ქფნ–ების გამო დაშლის თეორიას. მათ მიაჩნიათ, რომ ქფნ–ები ზედმეტად მძიმე მოლეკულებია იმისათვის, რომ სტრატოსფეროს მიაღწიოს. არსებობს მოსაზრება, რომ ოზონის შრის შეთხელება ბუნებრივი ფლუქტუაციაა და თავისთავად გამოსწორდება.1985 წელს ოცმა ქვეყანამ ხელი მოაწერა ოზონის შრის დაცვის შესახებ ვენის კონვენციას. 1987 წელს კი 43–მა ქვეყანამ _ ამ კონვენციის ოქმს (მონრეალის ოქმი), რომლითაც დადგინდა ოზონის შრის დამშლელი ნივთიერებების ხმარებიდან ამოღების ეტაპობრივი გრაფიკი. შემდგომში ამ ხელშეკრულებებს პრაქტიკულად მთელი მსოფლიო შეუერთდა. დღეს ყველაზე აგრესიული ქლორ–ფტორ–ნახშირწყალბადები უკვე ამოღებულია ხმარებიდან. თუმცა სტრატოსფეროდან მათ გაქრობას კიდევ რამდენიმე ათეული წელიწადი დასჭირდება.1987 წლის 16 სექტემბერს მონრეალის პროტოკოლის ხელმოწერის აღსანიშნავად, 1994 წელს გაეროს გენერალური ასამბლეამ 16 სექტემბერი ოზონის მსოფლიო დღედ გამოაცხადა.

ეწოდება პერიოდული სისტემის მეშვიდე ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის ელემენტებს – ფტორს, ქლორს, ბრომს, იოდს და არამდგრად ელემენტს ასტატს. სახელწოდება "ჰალოგენები" ამ ელემენტებმა მიიღეს იმის გამო, რომ მათ აქვთ უნარი უშუალოდ შეუერთდნენ მეტალებს და წარმოქმნან მარილები LiF, NaCl, KBr, KI და ა. შ.