ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ოსმოსი
მოვლენა, რომელიც მდგომარეობს ნაწილობრივგამტარი მემბრანით (ანუ მემბრანით, რომელიც ატარებს სითხის მოლეკულებს და არ ატარებს მასში გახსნილი ნივთიერების მოლეკულებს) გაყოფილი სხვადასხვა კონცენტრაციის ხსნარებს შორის სითხის მოძრაობაში. სითხე ნაკლებად კონცენტრირებული (ჰიპოტონიური) ხსნარიდან მეტად კონცენტრირებულ (ჰიპერტონიულ) ხსნარში გადადის. ასე გრძელდება მანამ, სანამ ორივე ხსნარის კონცენტრაცია ერთმანეთს გაუტოლდება. ერთი და იმავე კონცენტრაციის ხსნარებს იზოტონური ხსნარები ეწოდება.
ოსმოსის შედეგად წარმოიქმნება ოსმოსური წნევა.
ოსმოსს დიდი მნიშვნელობა აქვს ცოცხალ ორგანიზმებში, რადგან წყალს შეიცავს როგორც უჯრედის შიგთავსი, ისე — მისი გარემომცველი გარემო.
იხ. ვიდეო
შეზღუდული მოცულობის სითხის შიგნით მიმართული ოსმოსოსი ეწოდება ენდოზმოზს, გარედან - ეგზოსმოზს. გამხსნელის ტრანსპორტი გარსის გადაღმა ხდება ოსმოსური წნევის გამო. ეს ოსმოსური წნევა წარმოიქმნება ლე შატელიეს პრინციპის შესაბამისად იმის გამო, რომ სისტემა ცდილობს გაათანაბროს ხსნარის კონცენტრაცია მემბრანის საშუალებით გამოყოფილ ორივე საშუალებაში და აღწერილია თერმოდინამიკის მეორე კანონით. ეს ტოლია ზედმეტი გარე წნევისა, რომელიც უნდა იქნას გამოყენებული ხსნარის მხრიდან პროცესის შესაჩერებლად, ანუ პირობების შესაქმნელად ოსმოსური წონასწორობისთვის. ოსმოსურ წნევაზე ზედმეტმა ზედმეტმა წნევამ შეიძლება გამოიწვიოს საპირისპირო ოსმოზი - გამხსნელის უკუ დიფუზია