ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               პლანეტა

პლანეტების სხეული  ზომების შედარება. ზემოთ რიგი : ურანი და ნეპტუნი, საშუალო რიგი : დედამიწა, თეთრი ჯუჯა სირიუს ბ, ვენერა 

 (უძველესი ბერძნულიდან: ἀστὴρ πλανήτης (astēr planētēs), რომელიც „მოხეტიალე ვარსკვლავს“ ნიშნავს; ქართული სახელწოდებაა ცთომილი) — ციური სხეული, რომელიც ვარსკვლავის ან ვარსკვლავური ნარჩენის ირგვლივ ბრუნავს და რომელიც/რომელმაც:

• საკმარისად მასიურია, რომ საკუთარი გრავიტაციით მრგვალი ფორმა მიიღოს;
• იმდენად მასიური არაა, რომ თერმობირთვული სინთეზი შეძლოს;
• თავისი სამეზობლო გაასუფთავა

(მზის სისტემის) პლანეტები 1930–2006

1 მერკური

2 ვენერა

3 დედამიწა

4 მარსი

5 იუპიტერი

6 სატურნი

7 ურანი

8 ნეპტუნი

9 პლუტონი

1992 წელს ასტრონომებმა ალექსანდრე ვოლსჩანმა და დეილ ფრეილმა გამოაცხადეს პირველი პლანეტის აღმოჩენა პულსარის, PSR B1257+12-ის,^[41] გარშემო. ეს აღმოჩენა მიჩნეულია სხვა ვარსკვლავის გარშემო პლანეტის პირველ სრულყოფილ აღმოჩენად. შემდგომში, 1995 წლის 6 ოქტომბერს, მაიკლ მეიორმა და დიდიე ქიულოზმა. ჟენევის უნივერსიტეტიდან, გამოაცხადეს, რომ მათ აღმოაჩინეს ეგზოპლანეტა, რომელიც ჩვეულებრივი მთავარი მიმდევრობის (51 Pegasi) ვარსკვლავის გარშემო ბრუნავდა.

ეგზოპლანეტების აღმოჩენამ პლანეტების განმარტება სხვა ორაზროვნება წარმოშვა: წერტილი, რომელზეც პლანეტა ვარსკვლავი ხდება. მრავალი ეგზოპლანეტა იუპიტერს ბევრჯერ აღემატება მასით და უახლოვდება ვარსკვლავურ ობიექტებს, რომელთაც „ყავისფერი ჯუჯები“ ეწოდება. ყავისფერი ჯუჯები ვარსკვლავებადაა მიჩნეული, რადგან მათ შეუძლიათ დეიტერიუმის (წყალბადის მძიმე იზოტოპი) სინთეზი. მიუხედავად იმისა, რომ წყალბადის სინთეზი იუპიტერზე 75-ჯერ მასიურ სხეულებს შეუძლია, დეიტერიუმის სინთეზი მხოლოდ 13 იუპიტერის მასის ობიექტებს ძალუძს. თუმცა, დეიტერიუმი საკმაოდ იშვიათია და ყავისფერ ჯუჯათა უმეტესობა შეწყვეტდა მის სინთეზს აღმოჩენამდე დიდი ხნით ადრე, რაც მათ ხდის თითქმის განურჩეველს ზემასიური პლანეტებისაგან,

იხ. ვიდეო

მზის სისტემაში არსებულ რამდენიმე პლანეტას ან ჯუჯა პლანეტას (მაგალითად, პლუტონსა და ნეპტუნს) ისეთი ორბიტალური პერიოდები აქვს, რომლებიც ერთმანეთთან ან უფრო პატარა სხეულებთან (ეს ასევე გავრცელებულია თანამგზავრულ სისტემებში) რეზონანსშია. მერკურისა და ვენერას გარდა ყველა პლანეტას ჰყავს ბუნებრივი თანამგზავრი, რომელსაც ხშირად „მთვარესაც“ უწოდებენ. დედამიწას ერთი ჰყავს, მარსს - ორი, ხოლო გაზურ გიგანტებს რთულ პლანეტური ტიპის სისტემებში მრავლად ჰყავს. გაზური გიგანტების უამრავ მთვარეს კლდოვანი პლანეტებისა და ჯუჯა პლანეტების დამახასიათებელი თვისებები აქვს, ხოლო ზოგიერთზე კი მეცნიერები სიცოცხლის არსებობასაც ეჭვობენ (განსაკუთრებით ევროპაზე).

                                                                   

სატურნის რგოლები

ოთხი გაზური გიგანტის გარშემო ასევე ბრუნავს ცვალებადი ზომისა და კომპლექსურობის პლანეტური რგოლები. რგოლები ძირითადად შედგება მტვრისგან ან კორპუსკულარული მატერიისგან, თუმცა, შეიძლება შეგვხვდეს პაწაწინა „მთვარუკები“, რომელთა გრავიტაცია ფორმას აძლევს და ინარჩუნებს მათ სტრუქტურას. მიუხედავად იმისა, რომ პლანეტური რგოლების წარმომავლობა ზუსტად არაა ცნობილი, მიჩნეულია, რომ ისინი ბუნებრივი თანამგზავრების შედეგია, რომლებიც დედაპლანეტას შეეჯახა და გრავიტაციის ძალით გაიხლიჩა შუაზე.

ეგზოპლანეტების გარშემო არანაირი მეორეული მახასიათებელი არ აღმოჩენილა. თუმცა, სუბ-ყავისფერი ჯუჯის, Cha 110913-773444-ის გარშემო, რომელიც აღწერილია „თაღლით პლანეტად“, ბრუნავს პატარა პროტოპლანეტური დისკო. მეცნიერებმა აღმაჩინეს, რომ სუბ-ყავისფერ ჯუჯა OTS 44-ს გარს აკრავს პროტოპლანეტური დისკო, რომელიც დედამიწაზე 10-ჯერ მასიურია.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

            ქართველთა ლაშქრობა ირანში 

ლაშქრობის მარშუტი

იმპერიული ხანის“  საქართველოს სამეფოს სამხედრო სიძლიერის პიკის გამოვლინება, საქართველოს სამეფოს არმიის მიერ ჩრდილოეთ ირანის ტერიტორიის დალაშქვრა.

ლაშქრობის დაწყების თარიღად, მიუხედავად იმისა რომ იგი თამარ მეფის გარდაცვალების თარიღთან ერთად დავის საგანია ისტორიოგრაფიაში, ძირითადად მიჩნეულია 1210 წელი. გამოთქმულია ასევე მოსაზრებები რომ ლაშქრობა მოეწყო 1206-1207, 1209-1210 ან 1212-1213 წლებში.

ერთადერთი წერილობითი ისტორიული წყარო, რომელიც სპარსეთის დალაშქვრის შესახებ გვამცნობს არის „ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი“. მასში დაწვრილებით არის მოთხრობილი როგორც ლაშქრობის დაწყების, ასევე მისი განვითარების შესახებ. მატიანის მიხედვით ლაშქრობის ინიციატორები იყვნენ საქართველოს ამირსპასალარი, ანუ თანამედროვე გაგებით სამხედრო მინისტრი ზაქარია მხარგრძელი, მსახურთუხუცესი ივანე და ვარამ გაგელი რომლებიც ეახლნენ თამარს და მოახსენეს:

„ძლიერო ხელმწიფეო შარავანდედთა შორის უმეტეს აღმობრწყინებულო! იხილე და განიცადე სამეფო თქუვენი და ცან სიმხნე და სიქველე სპათა შენთა; გულისხმა ყავ, რამეთუ მრავალნი ახოვანნი, მხნენი და რჩეულნი იპოებიან სპათა შენთა შორის, რამეთუ არა არს წინააღმდგომი მათი. აწ ბრძანოს მეფობამან თქუენმან, რათა არა ცუდად დავიწყებასა მიეცნეს სადმე სპათა შენთა საქმენი, არამედ აღვამხედროთ ერაყს, რომ-გურსა ზედა, რომელ არს ხუარასანი, და ცნან ყოველთა სპათა, აღმოსავლეთისათა, ძალი და სიმხნე ჩუენი. და უბრძანე სპათა საქართველოსათა მზა იყვნენ ლაშქრობად ხუარასანს. დაღათუ არავინ ქართველთაგანი მიწევნულ არს ხუარასანს და ერაყს, არამედ ბრძანე, რათა ნიკოფსით დარუბანდამდე აღიჭურნენ და მზა იყვნენ!“

თამარმა ამის თაობაზე დარბაზის წვევა ბრძანა სადაც სრულიად საქართველოს დიდებულებს სიტყვით მიმართა.დარბაზმაც ერთხმად მოიწონა მხარგრძელთა სახლის ინიციატივა. სექტემბრის დასაწყისში, მაშინ როცა „მოიწია არე სთვლისა" და ტფილისში დასრულდა ჯარების შეყრა. თამარმა გულდასმით შეამოწმა მეომრების ცხენკეთილობა და შეიარაღება. შემდეგ მოატანინა „გორგასლიან-დავითიანი“ ალამი, შეავედრა ვარძიის ღვთისმშობელს და გადასცა ამირსპასალარ ზაქარიას. დაიძრა ქართული მხედრობა ერანისაკენ შემდეგი მარშრუტით:

ჯერ „ჩავლეს პირი ნახჭევნისა და გავიდეს ჯუღას და რახსსა და შევლეს ვიწრო იგი ხევი დარდუზისა“. აქედან მიადგნენ ადარბადაგანის დიდ ქალაქს მარანდს. მარანდელებს დროზე შეუტყვიათ ქართველთა მოახლოება და მახლობელ მთებში გახიზნულან. ქართველმა სარდლებმაც ასე ივარაუდეს, რომ მარანდელთა ლაშქარი მთებში იქნებოდა ჩასაფრებული. ამიტომ გამოჰყვეს 500 რჩეული მეომარი, ყველა „დიდებული და აზნაური“, უსარდლეს „კაცი მხნე“, თაყაიადინ თმოგველი და გაგზავნეს ქალაქს ზემოთ წამომართულ მაღლობზე, მტრის დასაზვერავად. თმოგველის რაზმი პლატოზე ავიდა. აზერბაიჯანლებმა, იხილეს რა ქართველთა სიმცირე, გულმოცემულები მაშინვე მთელი ძალებით მივარდნენ მათ. უთანასწორო შებრძოლება ქართველთა სრული გამარჯვებით დამთავრდა.

იხ. ვიდეო ქართველთა ლაშქრობა ირანში 1210 წელი

მარანდის დაჭერის შემდგომ ქართველები გაემართნენ თავრეჟისაკენ (თავრიზი). მოსალოდნელი იყო, რომ ესოდენ დიდი ერანული ქალაქი უომრად არ დანებდებოდა მტერს, მაგრამ „ვითარ ესმა თავრეჟს მყოფთა მისვლა ქართველთა ლაშქრისა, განკრთეს და ძრწოლამან შეიბყრნა ყოველი მკვიდრნი თავრეჟისანი“, მაშინვე ქალაქის მესვეურებმა ელჩობა გააწყვეს და ქართველებს შემოაგებეს. სარდლებმა დიდძალი ხარკის, ძღვენის, ოქროს და ცხენისა და ჯორ-აქლემის სანაცვლოდ თავრიზელებს მშვიდობა აღუთქვეს.

ადარბადაგანი ჩაათავეს და მიანას (მიანე) მიადგნენ. მიანის მელიქს უკვე შეეტყო თავრეჟის უბრძოლველი მორჩილება და თვითონაც ქედდადრეკითა და ნებაყოფლობითი ხარკის გაღებით გადაწყვიტა საკუთარი თავისა და ქვეყნის გადარჩენა. ქართველებსაც სიამოვნებით მიიღეს მიანელთა შემოთავაზება. მელიქმაც „სტუმართათვის“ მოიღო „ოქრო და ვერცხლი და ქვანი ძვირფასისანი. აღავსნა მანცა ყოვლითა სიმდიდრითა“ ქართველნი. ამირსპასალარმა მიანაშიც დატოვა მცველი-ციხიონი და ახლა ზანგანისკენ დასძრა ლაშქარი.

ზანგანი (ზენჯანი) მანამდე „მცირე ქალაქი“ იყო, ალიზის კედლებით გარშემორტყმული, მაგრამ მის მესვეურებს ქართველთა ერანში შემოჭრის ამბავი რომ შეუტყვიათ, „ქალაქი ძლიერად გაუმაგრებიათ“ და როგორც კი მტერი მოადგათ, „იწყეს ფიცხლა ბრძოლა“.

ზაქარიამ ზანგანის კედლები ჯარებს უბნებად მიუზომა და უბრძანა, „რათა შესთხარონ“. ყველაზე უწინარეს მესხმა მეომრებმა „შეხურიტეს“ და შეანგრიეს ზღუდე და პირველნი შეიჭრნენ ქალაქში, შეიჭრნენ „შინა და იწყეს ხოცად და სრვად ვინცა მეომარი იყო, ხოლო ქალსა, ბავშვსა და მხცოვანსა ხელსაც არ ახლებდნენ“. ამასობაში, ქართველთა სხვა ნაწილებმაც შეანგრიეს თავის „წილხვედრი ზღუდენი და ქალაქში შეიჭრნენ“.

დილით ადრე ისევ განაგრძეს გზა, სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ. მიადგნენ დიდ ირანულ ქალაქს ყაზმინს (ყაზვინი). ყაზმინელები დანებდნენ. ქართველებმა აიღეს დიდი ალაფი და უსისხლოდ აიყვანეს მძევლები. მოგვიანებით, უფრო აღმოსავლეთით, ყაზვინთან და აჰვრთან ახლოს ბრძოლაც გაიმართა, საიდანაც გამარჯვებულები ისევ ქართველები გამოვიდნენ.

ასე მიიწევდა ქართული არმია წინ. აიღეს ქალაქი გურგანი (გორგანი, დღევანდელი ირანის გულისტანის პროვინციის ცენტრი), რომელიც კასპიის ზღვის აღმოსავლეთითაა და დალაშქრეს ტერიტორია „უშინაგანესისა რომ-გურისა“. შემდგომი წინსვლა ქართველებმა ზამთრის მოახლოებისა და ალაფის სიმძიმის გამო ვეღარ შეძლეს.

გმირებმა სამშობლოში დაბრუნება გადაწყვიტეს. ასე უზომოდ დატვირთული ჯარი უკანა გზაზე მოადგა ქალაქ მიანას და მოიკითხა სარდალმა თავისი ხუთასკაციანი გარნიზონი. მიანას მელიქმა, რომელიც ძღვენით წინ შეეგება ქართული ჯარის სარდლობას, უპასუხა: „თავრეჟს წარვიდნენ მუნ დატოვებულთა მცველთა თანა“. ძალიან გაუკვირდათ ქართველებს ბრძანების გარეშე პოსტის მიტოვება ციხიონისგან. ამ დროს კი გამოჩნდა ერთი ჯარისკაცი მიანაში დატოვებული გარნიზონის ხუთასი მეომრიდან, რომელმაც აუწყა ქართულ სარდლობას საშინელი სიმართლე.

როცა ქართული არმია შუა ხორასანში იმყოფებოდა, ვიღაცას მიანას მელიქისთვის მიეტანა ამბავი, „დიდი სულტნის“ მიერ გილანელთა დახმარებით ქართველთა განადგურების შესახებ. მიანას სულთანს და მის დიდებულებს ძალიან გახარებიათ. უსარგებლიათ და მოულოდნელად,  ვერაგულად თავს დასხმიან ქართულ გარნიზონს და დაუტყვევებიათ. მერე კი ყველა დაუხოცავთ, მათ შორის ბევრი წამებით. ერთი მეომარი საქმეზე გასული ყოფილა და შემთხვევით გადარჩენილა და დამალულა. გადარჩენილმა უამბო ზაქარია ამირსპასალარს, თუ როგორ აწამებდნენ ქართველებს მიანელები, როგორ ხოცავდნენ, როგორ კიდებდნენ ძელზე, როგორ გააძვრეს ცოცხლად ტყავი ზოგიერთ დატყვევებულ ქართველს. ზაქარია მხარგრძელის ბრძანებით მაშინვე შეიპყრეს მიანას მელიქი და ქალაქის თავკაცებთან და მკვლელთა ამალასთან ერთად იქვე დახოცეს, ქალაქი კი დაარბიეს და გაანადგურეს.

სამშობლოსკენ გზაზე ქართულმა არმიამ ხელახლა გაიარა ადარბადაგანზე. უჟენის (უჩენი) მცხოვრებნი შემოხვდნენ დიდძალი ძღვენით, მერე ისევ თავრეჟელნი (თავრიზელნი) გაეგებნენ „ძღუენითა ურიცხვითა, და მოართუეს სიმდიდრე აურაცხელი“. შემოვიდნენ საქართველოს სამფლობელო საზღვრებში. გადმოიარეს რახსი, ნახიჩევანი. მდიდარი ნადავლიდან წინასწარ უძვირფასესი აარჩიეს და თამარს გამოუგზავნეს. ტფილისი დიდი ზეიმით შეეგება ძლევამოსილ მხედრობას. გაეგება თამარიც. „დედოფალთდედოფალმა“ შეყარა „დარბაზისერნი“. მეფეთმეფის ტახტის წინაშე ყველანი „დასხდეს წესისაებრ“. გამარჯვებულებმა „მოიღეს არმაღანი ურიცხვი და დადეს მეფის წინაშე“. ქველმოქმედმა მეფემ ტროფეის ნაწილი ღარიბებს და გლახაკებს დაურიგა, ნაწილიც კი ჯარისკაცებს შორის განაწილდა.

ლაშქრობიდან მოტანილი ალაფით საქართველოს სამეფო ხაზინა უაღრესად გამდიდრდა, ირანის ჩრდილოეთი ნაწილი კი, ე. წ. ირანის აზერბაიჯანი, საქართველოს ყმადნაფიცად იქცა: მან ყოველწლიური ხარკის ძლევა იკისრა.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             შარდის ბუშტი

ლათ .  vesica uninaria - 1. შადსასქესო გამომყოფი სისტემა ადამიანის, 2. თირკმელები, 3. თირკმლის მენჯი, 4. შარდსაწვეთი 5. შარდის ბუშტი 6. შარდსადენი 7. თერკმელზედა ჯირკვალი 8. თირკმლის არტერია და ვენა 9. ქვედ ვენის ღრუ 10. მუცლის აორტა 11. საერთო საჯდომის არტერის და ვენა 12. თირკმელები 13. მსხვილი ნაწლავი 14. მენჯი

ხერხემლიანების არაწყვილი გამომყოფი ორგანო. განლაგებული მცირე მენჯიში. შარდის ბუშტის ფუნქცია არის შარდის შეგროვება საიდანაც გამოიყოფა გარეთ. სხვასიტყვებით რომ ვთქვათ იგი ემსახურება თირკმელიდან შარდის დაგროვებას და მისი პერიოდულად გამოყოფას შარდსადენის საშუალებით, რეგულირდება დეტრუსორით. ადამიანის შარდის ბუშტი არის ერთი, ის მდებარეობს მცირე მენჯში საზარდულის საზურგეს მიღმა, რომლის უკანა ზედაპირზე არის საჯარო ვეზიკური ლიგენტები (ლათ. Ligg.pubovesicalia) მამაკაცებში და გვერდითი საზოგადოებრივ – ვეზიკური იოგები (ლატ.) ligg.lateralia pubovesicalia) ერთვის ქალებს. მამაკაცებში, შარდის ბუშტის ქვედა ზრდა იზრდება პროსტატის ჯირკვლის წინა და ზედა ნაწილთან, ქალებში საშვილოსნოს წინა ზედაპირი მომიჯნავეა საშვილოსნოს უკანა ზედა ნაწილთან, გამოყოფილი პერიტონეუმის ფურცლით, რომელიც ქმნის ვეზიკუტერინის ღრუს (ლათ. excavatio vesicouterina) საშვილოსნოს სხეულის მიდამოში და მაგრდება საშვილოსნოს ყელის შემაერთებელი ქსოვილით, უკნიდან იზრდება საშოს ზედა ნაწილის წინა ზედაპირთან ერთად . შარდის რაოდენობის გათვალისწინებით, შარდის ბუშტს შეუძლია გაფართოება და შეკუმშვა. შარდის ბუშტის ტევადობა დაახლოებით 0,5 ლიტრია. სხვა მონაცემებით, მამაკაცებში ჩვეულებრივ 350-750 მლ, ქალებში - 250-550 მლ. ადამიანს უჩნდება მოშარდვის სურვილი, როდესაც შარდის ბუშტში შარდის მოცულობა 150-200 მლ აღწევს; თუ ეს უკანასკნელი სწრაფად ივსება, მაშინ შარდვის სურვილი უფრო ხშირად მოდის, რადგან გლუვი კუნთების სწრაფი დაჭიმვით, რომლებიც ქმნიან შარდის ბუშტის კედელს, ამ კუნთებში არსებული ბარორეცეპტორების უფრო ძლიერი გაღიზიანებაა .

იხ. ვიდეო შარდის ბუშტის პრობლემები

შემოდგომაზე შარდის ბუშტს უნდა უნდა მოუფრთხილდეთ ( ვისაც ქრონიკული ცისტიტი (შარდის ბუშტის ანთება) აწუყეხებს. მშვენივრად იცის, როგორის სიმწვავით იცის თავის შეხსენება ამ დაავადებამ შედგომაზე ასეთი რამ დაგემართათ გირჩევთ

აიღეთ 1 წაიღეთ 1 შეიტისა და 1 წილი გვირილის ყვავილს ერთი სუფრი კოვზსს დაასხით დაასხით 1 ჭქა წყალი და აადუღეთ 5 ხუთი წ.1 სთ მერე გადავწუროთ და მივიღოთ ნახევარისაათით ადრე ჭამამდე დღეში სამჯერ მკურნალობის კურსი  10 დღე.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            ალენ დელონი

(დ. 8 ნოემბერი, 1935, სო, საფრანგეთი) — ფრანგი მსახიობი, პროდიუსერი, რეჟისორი და სცენარისტი. გარდა ამისა, იგი არის კოლექციონერი, გატაცებულია დოღით, ორგანიზატორია კრივის ჩემპიონატის. 1999 წლიდან ორმაგი მოქალაქეობა აქვს: საფრანგეთისა და შვეიცარიის. ალენ დელონი კინომატოგრაფიის ისტორიაში შევიდა როგორც ლამაზი, მეამბოხე, ენიგმატური და ფატალური მამაკაცი.

ალენის მამა, კორსიკელი ფაბიენ დელონი ო-დე-სენის ქალაქ სოში პატარა კინოთეატრის მმართველი იყო, დედა, ედიტი კი — ფარმაცევტი. 1939 წელს მშობლები განქორწინდებიან და პატარა ალენს ჯერ ერთი ოჯახი იშვილებს, შემდეგ კი სენ-ნიკოლა დ'ინის კათოლიკურ პანსიონში მიაბარებენ, სადაც მთელ ახალგაზრდობას ატარებს. იგი მეამბოხე და უდისციპლინო ბავშვია, რის გამოც სკოლიდან 6-ჯერ გააგდებენ. მალე ალენის დედა მეორედ გათხოვდება პოლ ბულონზე, რომელიც ძეხვეულის ფაბრიკაში მუშაობს. ალენი მამინაცვლის პროფესიას ეუფლება და მოგვიანებით მის საქმიანობას აგრძელებს, თუმცა ეს საერთოდ არ ხიბლავს.

1953 წელს ალენი სამხედრო სამსახურში მიდის და ინდოჩინეთის ომში იღებს მონაწილეობას. სამი წლის შემდეგ, საფრანგეთში დაბრუნებული იძულებულია წვრილი სამუშაოები შეასრულოს საარსებო თანხის საშოვნელად. მალე იგი ხვდება ჟან-კლოდ ბრიალის, რომელიც მიიპატიჟებს კანის საერთაშორისო ფილმების ფესტივალზე. აქ განსაკუთრებულად ლამაზი გარეგნობის ახალგაზრდას მალევე ამჩნევენ. იგი რამდენიმე სასინჯ ჩვენებას გაივლის და ადვილად შეაღწევს კინემატოგრაფიის სამყაროში ყოველგვარი პროფესიული განათლების გარეშე.

იხ. ვიდეო

1957 წელს გამოდის მისი პირველი ფილმი, ივ ალეგრეს „როცა ქალი ერევა“, რასაც ძალიან დიდი წარმატება მოჰყვება მთელს ევროპაში. ამის შემდეგ დელონის კარიერა სწრაფად ვითარდება, მასთან თანამშრომლობენ ცნობილი ევროპელი და ამერიკელი რეჟისორები. 1958 წელს, „კრისტინას“ გადაღების დროს ალენ დელონი გაიცნობს რომი შნაიდერს. ალენი ამ დროს 23 წლისაა, რომი — 20-ის. მათ ერთმანეთი შეუყვარდებათ და 1959 წლის 22 მარტს დაინიშნებიან. მათი წყვილი მშვენიერების, ახალგაზრდობისა და წარმატების განსახიერებად იქცევა შოუ-ბიზნესის სფეროში.

1960 წელს დელონი თამაშობს ლუკინო ვისკონტის ფილმში, „როკო და მისი ძმები“, რომელიც ვენეციის კინოფესტივალის ჟიურის სპეციალურ პრიზს დაიმსახურებს. 1964 წელს დელონი შორდება რომი შნაიდერს და ცოლად ირთავს მსახიობ ნატალი კანოვას, რომელთანაც შეეძინება ვაჟიშვილი, ანტონი. 1967 წელს ალენი და ნატალი დელონები ერთად მონაწილეობენ ჟან-პიერ მელვილის ფილმში „სამურაი“. 1968 წელს, „ჟეფის“ გადაღების დროს ალენს შეუყვარდება მირეი დარკი და გაცილდება ცოლს.

                                                                   

ქალიშვილთან ერთად კანაში 2010წ

1974 წელს ორგანიზებას უკეთებს საფრანგეთში კრივში საერთაშორისო ჩემპიონატს. ამავე პერიოდში აგებს თავლას დოღის ცხენების მოსაშენებლად და იღებს მსოფლიო ჩემპიონის ტიტულს ჯირითში. 1978 წელს დელონი იწყებს თავისი სახელობის სუნამოს, შამპანურის, კონიაკის, მაჯის საათების, სათვალეების, სიგარეტის, ტანსაცმლისა და აქსესუარების გამოშვებას ჟენევაში. ამ წამოწყებას მსახიობისთვის უზარმაზარი შემოსავალი მოაქვს. მალე დელონი შვეიცარიაში სახლდება და მოქალაქეობასაც იღებს.

1987 წელს დელონი ცოლად ირთავს ნიდერლანდელ მანეკენს, როზანი ვან ბრიმენს, რომელთანაც 1990 წელს შეეძინება ქალიშვილი, ანუშკა და 1994 წელს - ვაჟიშვილი, ალენ-ფაბიენი. 2001 წელს ფოტოგრაფი კრისტიან აარონ ბულონი გამოსცემს მოგონებების წიგნს „სიყვარული არასოდეს ივიწყებს“, სადაც ამტკიცებს, რომ იგი ალენ დელონის არაღიარებული შვილია. მომდევნო წელს როზალი ვან ბრემენი ალენ დელონს მიატოვებს, რასაც 67 წლის მსახიობი მწვავედ განიცდის.

2003 წელს კლაუდია კარდინალე მას მარაკეშის საერთაშორისო ფილმების ფესტივალზე „ოქროს ვარსკვლავს“ გადასცემს, ორი წლის შემდეგ კი ჟაკ შირაკი საპატიო ლეგიონის ორდენს მიანიჭებს მსოფლიო კინემატოგრაფიაში შეტანილი წვლილისთვის. 1999 წელს ჟურნალ „FORBEES“-ის გამოკითხვით საუკუნის მამაკაცად აღიარეს.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

           დედოფალი მარგო (რომანი)

ფრ. La Reine margot - სცენა საძინებელში დედაოფალი ბართლომეს ღამის დროს, მხატვარი - ჟ. ფრაგონი

 (ფრანგ. La Reine Margot) — ალექსანდრე დიუმას ისტორიული ჟანრის რომანი, რომელიც გამოსცა 1845 წელს. შემდეგი რომანი გრაფიანია დე  მონსორო

რომანი ჰენრიხ ნავარელის სიჭაბუკის პერიოდს ეხება, უფრო კონკრეტულად რომ ვთქვათ, იგი მოიცავს მხოლოდ ორ წელს, იწყება ნავარის მეფის, ანტუან ბურბონის ვაჟის, ჰენრიხ ნავარელისა და საფრანგეთის მეფის, კარლოს IX-ის დის, მარგარიტა ვალუას ქორწინებით (1572 წლის 18 აგვისტო) და მთავრდება კარლოს IX-ის სიკვდილით (1574 წლის 31 მაისი). ეს არის საფრანგეთის ისტორიაში უაღრესად დაძაბული პოლიტიკური პერიოდი — კათოლიკებსა და პროტესტანტებს შორის რელიგიური ომების მეორე პერიოდი, რომელიც ხასიათდება უდიდესი სიმწვავით და გამოხატულებას პოულობს ბართლომეს ღამის ცნობილ ტრაგედიაში, რაც რომანის ამოსავალი წერტილია.

იხ.  ვიდეო 

რომანის ბოლოს კარლ IX კვდება ხოლო ტახტზე ავა ეკატერინეს საყვარელი შვილი, ჰერცოგი  ანჟურსკიი. ჰენრი III

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         ბართლომეს ღამე

,,ბართლომეს ღამე'' მასიუარი მკვლელობა ჰუგენოტ-პროტესტანტების პარიზში ორგანიზებული იყო  ფრანგი მეფსისშარლ IX მიერ და მისი დედის ეკატეწრინე მედიჩის მიერ (კათოლიკების) დაწყებული კვირას ღამით 24 აგვისტოს ( წმ. ბართლომეს დღესასსწალზე) ფრანსუა დიბუას ნახატი

ფრ.massacre de la Saint-Barthélemy კათოლიკეების მიერ ჰუგენოტების მასობრივი ჟლეტა პარიზში 1572 წლის 24 აგვისტოს, წმინდა ბართლომეს დღესასწაულის წინა ღამეს.

სხვადასხვა მოანმაცემებით ტელ საფრაგენთის ტერიტორიაზე დახოცილი იყო 30 000 ჰუგენოტი ხოლო პარიზში კი 3000.

ამ მსოფლიოში ცნობილი ხოცვის მოთავეები იყვნენ საფრანგეთის მეფის შარლ IX-ის დედა ეკატერინე მედიჩი და კათოლიკეთა ბელადები - ჰერცოგი გიზები, რომლებსაც აშინებდათ ჰუგენოტებისა და მათი ბელადის გასპარ დე კოლინის გავლენის ზრდა შარლ IX-ზე. მათ ისარგებლეს ჰუგენოტების ერთ-ერთი ბელადის, ანრი ნავარელის (შემდგომში ანრი IV) და შარლ IX-ის დის მარგარეტ ვალუას ქორწილზე (18 აგვისტო) მრავალი ჰუგენოტის ჩამოსვლით. კათოლიკობის მომხრეებმა 1572 წლის 24 აგვისტოს, ღამის 2 საათზე დაიწყეს ჰუგენოტების მასობრივი ჟლეტა, რის შედეგადაც უამრავი გამოჩენილი პერსონა იქნა ლიკვიდირებული, მათ შორის ჰუგენოტების წინამძღოლი გასპარ დე კოლინიც. ანრი ნავარელმა და პრინცმა კონდემ სასწრაფოდ აღიარეს თავიანთ კონფესიად კათოლიციზმი და ამით უშველეს თავს. ხოცვა-ჟლეტა ოქტომბრის დამდეგამდე გაგრძელდა და მოედო საფრანგეთის სხვა დიდ ქალაქებსაც, მაგ: ლიონს, ორლეანს, რუანს, მოს, ბორდოსა და სხვ. მიუხედავად ასეთი ბარბაროსული ძალადობრივი აქტისა ბართლომეს ღამემ ვერ გატეხა ჰუგენოტები და მათ გააგრძელეს ბრძოლა სარწმუნოებრივი თავისუფლებისთვის, რასაც მოჰყვა რელიგიური ომების განახლება (საფრანგეთის რელიგიური ომები). სწორედ, ამ ისტორიული მოვლენის შედეგად დამკვიდრდა მსოფლიოს ლიტერატურულ ლექსიკაში ტერმინი ,,ბართლომეს ღამე", როგორც მასობრივი ძალადობრივი აქტის სიმბოლო. ამ ფაქტს მიუძღვნა გამოჩენილმა ფრანგმა მწერალმა ალექსანდრე დიუმამ თავისი ცნობილი რომანი დედოფალი მარგო. ასევე მისი ეკრანიზაიც მოხდა

იხ. ვიდეო ბართლომეს ღამე

ჰობი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   

                                     ჰობი                                                                                                          კოლექციის შეგროვება კუბიკ რუბიკების

(ინგლ. Hobby, გერმ. Steckenpferd) — ადამიანის რაიმე გატაცება, საქმიანობა, რომელსაც მიმართავენ დასვენების დროს, საკუთარი ინტერესების დაკმაყოფილების მიზნით. ის, რაც ერთი ადამიანისთვის პროფესიაა, შეიძლება მეორე ადამიანისთვის იყოს ჰობი, მაგალითად ბაღის მოვლა ან საჭმლის კეთება. ქვემოთ ჩამოთვლილი საქმიანობა შეიძლება განხილულ იქნეს აგრეთვე როგორც ჰობი:

• საოაჯახო საქმე
  • კერვა
  • კულინარია
  • ქარგვა
  • ქსოვა
• თამაში და სპორტი
  • ბანქო
  • გოლფი
  • ველოსპორტი
  • ტურიზმი
  • მთამსვლელობა
  • ცურვა
  • ჭადრაკი
• კოლექციონერობა
  • ფალერისტიკა
  • ფილატელია
  • ფილუმენია
• ინტელექტუალური საქმიანობა
• გენეალოგია
• თარგმნა
• ლიტერატურა
• უცხო ენები

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              ბუდიზმი  

ბუდას ქანდაკება, ტავანგ გომპა, ინდოეთი

(ასევე დჰარმა ან ბუდა დჰარმა, დაახ. ნიშნავს: კანონი ან გაღვიძებულის კანონი) — რელიგია, პრაქტიკული ფილოსოფია, ასევე ზოგიერთი წარმოდგენით ფსიქოლოგია, რომელიც ემყარება ბუდა შაკიამუნის (სიდჰარტა გაუტამას) სწავლებას. მომდინარეობს ძველი ინდოეთიდან, დაახ. ძვ. წ. VI-V საუკუნეებიდან. ბუდიზმი ინდოეთის სუბკონტინეტზე გავრცელდა ხუთი საუკუნის განმავლობაში ბუდას გარდაცვალებიდან, შემდგომ ორ ათასწლეულში კი დომინანტური რელიგია გახდა ცენტრალურ, სამხრეთ-აღმოსავლეთ და აღმოსავლეთ აზიაში. ამჟამად ბუდიზმი იყოფა სამ ძირითად ტრადიციად: თერავადა (სანსკრ. შთავირავადა), მაჰაიანა და ვაჯრაიანა. მსოფლიოში დაახ. 708 მილიონი მიმდევარი ჰყავს და ერთ-ერთ მსოფლიო რელიგიად ითვლება. მიმდევართა რაოდენობით მეხუთეა მსოფლიოში ქრისტიანობის, ისლამის, ინდუიზმის და ტრადიციული ჩინური რელიგიის შემდე.

იხ. ვიდეო

ძვ. წ. V საუკუნეში თანამედროვე ნეპალში ინდოეთის საზღვართან, მდინარე განგის ხეობაში, სამეფო ოჯახში დაიბადა ვაჟი, რომელსაც სახელად სიდჰართა დაარქვს. ჯერ კიდევ შობამდე ბრძენებმა უწინასწარმეტყველეს, რომ თუ ბავშვი სასახლის კედლებსა და ეზოს გალავანს არ დატოვებდა, მსოფლიოს მბრძანებელი გახდებოდა, თუ არა და, მისგან დიდი წმინდანი, ახალი რელიგიის მოძღვარი გამოვიდოდა.

როცა დაიბადა, ახალშობილი მოხუცებულმა ბრძენმა მოინახულა და დაადასტურა ბრაჰმანების წინასწარმეტყველება: ეს ბავშვი სწორედ ის არის, ვინც ქვეყანას ახალ რელიგიას მოუტანსო. ასიტამ გაიხარა მისი ხილვისგან, მაგრამ დანაღვლიანებული წავიდა, რადგან ძალზე მოხუცი იყო და იცოდა, რომ ვერ მოესწრებოდა ამ დღეს.

                                                                           

მე-19ს მონღოლური ფერწერა, ბუდა შაკიამუნი ბოდჰისატტვა ავალოკიტეშვრასა და მანჯუშრის შორის მჯდომარე

მამა უფლისწულს განმარტოებაში ზრდიდა, რათა სასახლის გარდა ამ ქვეყანაზე სხვა ცხოვრების შესახებ არაფერი სცოდნოდა. ცდილობდა, წუთისოფლის ვაება და ბოროტება მას არ შეხებოდა. თექვსმეტი წლისას მეფის ასული შერთეს ცოლად და შვილიც შეეძინა.

ერთ დღეს სიდჰართამ ეტლიდან ქუჩაში მშვილდივით მოხრილი ადამიანი დაინახა, რომელიც ძლივს მოძრაობდა ხელჯოხის დახმარებით, და განცვიფრდა, ეს რა არისო? მეეტლემ უთხრა: ნუ გიკვირს, ეს სიბერეა, რომელიც ყველა დაბადებულის ხვედრიაო. შინ დაბრუნებული სიდჰართა ნაღვლიან ფიქრებს მიეცა.

ერთ დღესაც მან სნეულებისაგან დაუძლურებული კაცი დაინახა და გაიგო სნეულების შესახებ, რომელიც ყველა ადამიანს ემუქრება.

მესამედ სიდჰართამ დაინახა გაუნძრევლად მწოლიარე ადამიანი, რომელიც სადღაც მიჰყავდათ. როდესაც იკითხა, უთხრეს ეს მკვდარია, ყველა დაბადებულის ხვედრი ეს არისო.

ბოლოს სიდჰართამ თავგადაპარსული, ყვითელ სამოსელში გახვეული კაცი დაინახა და, როდესაც იკითხა, ეს ვინღა არისო, უთხრეს ეს არის ასკეტი (განდეგილი), რომელიც ხეტიალობს ამქვეყნად, რათა ჭეშმარიტებას მიაგნოს და ამ წუთისოფლის ცოდვა-ბრალის საიდუმლო ამოხსნასო, ადამიანები იხსნას ამქვეყნიური სატანჯველისაგანო.

მიატოვა 29 წლის სიდჰართამ სასახლე, მშობლები, ცოლი, შვილი და მოხეტიალე ასკეტის გზას დაადგა. შვიდი წელი იხეტიალა სიდჰართამ, ბევრი მოძღვარი და ბრძენი მოინახულა, მაგრამ მათმა სიბრძნემ არ დააკმაყოფილა: ვერ დაინახა მათ ნააზრევში ჭეშმარიტება, რომელიც ადამიანებს ხსნას მოუტანდა. ვერც ასკეტურმა ცხოვრებამ ვერ დაანახა ხსნა. ბოლოს, ერთი ლეღვის ხის ძირას დაჯდა ფეხმორთხმული და ჭეშმარიტების გამოცხადებას დაელოდა.

მართლაც, სიდჰართამ მიიღო ჭეშმარიტების გამოცხადება, რამაც სახე გაუსხივოსნა, სიდჰართას ბუნება სრულიად გარდაიქმნა — ეს გამოღვიძებას ჰგავდა. ამიტომ ეწოდა მას ბუდა, რაც ნიშნავს „გამოღვიძებულს“ და „გასხივოსნებულს“.

ამის შემდეგ ორმოცი წლის განმავლობაში ბუდა დადიოდა ინდოეთის ქალაქებში და ქადაგებდა თავის მოძღვრობას. მას უამრავი მიმდევარი გამოუჩნდა და ინდოეთის ფარგლებს გასცდა. ღრმად მოხუცებული კი იგი გარდაიცვალა, მიაღწია რა ნირვანას.

იხ. ვიდეო

ძველი წელთაღრიცხვის VI თუ V საუკუნეში თანამედროვე ნეპალისა და ინდოეთის საზღვარზე, მდინარე განგის ხეობაში, სამეფო ოჯახში დაიბადა ვაჟი, რომელსაც სახელად სიდჰართა დაარქვეს. ჯერ კიდევ შობამდე ბრძენებმა უწინასწარმეტყველეს, რომ თუ ბავშვი სასახლის კედლებსა და გალავანს არ დატოვებდა, მსოფლიოს მბრძანებელი გახდებოდა, თუ არა, მისგან დიდი წმინდანი, ახალი რელიგიის მოძღვარი გამოვიდოდა.

როცა დაიბადა, ახალშობილი მოხუცმა ბრძენმა ასიტამ მოინახულა და დაადასტურა ბრაჰმანების წინასწარმეტყველება: ეს ბავშვი სწორედ ის არის, ვინც ქვეყანას ახალ რელიგიას მოუტანსო.ასიტამ გაიხარა მისი ხილვისას, მაგრამ დანაღვლიანებული წავიდა, რადგან ძალიან მოხუცი იყო და იცოდა, რომ ვერ მოესწრებოდა ამ დღეს.

                                                                          

ბუდას ქადაკება. ტოკიოს ეროვნული მუზეომი, თარიღდება პირველი - მეორე საუკუნით

მამა უფლისწულს განმარტოებაში ზრდიდა, რათა სასახლის გარდა ამ ქვეყანაზე სხვა ცხოვრების შესახებ არაფერი სცოდნოდა. ცდილობდა, წუთისოფლის ვაება და ბოროტება მას არ შეხებოდა. თექვსმეტი წლისას მეფის ასული შეართვეს ცოლად და შვილიც შეეძინა.

ერთ დღეს სიდჰართამ ეტლიდან ქუჩაში მშვილდივით მოხრილი ადამიანი დაინახა, რომელიც ძლივს მოძრაობდა ხელჯოხის დახმარებით, და განცვიფრდა, ეს რა არისო? მეეტლემ უთხრა: ნუ გიკვირს, ეს სიბერეა, რომელიც ყველა დაბადებულის ხვედრიაო. შინ დაბრუნებული სიდჰართა ნაღვლიან ფიქრებს მიეცა.

ერთ დღეს მან სნეულებისგან დაუძლურებული კაცი დაინახა და გაიგო სნეულების შესახებ,რომელიც ყოველ ადამიანს ემუქრება.

მესამედ სიდჰართამ დაინახა გაუნძრევლად მწოლიარე ადამიანი, რომელიც სადღაც მიჰყავდათ. როდესაც იკითხა, უთხრეს, ეს მკვდარია, ყველა დაბადებულის ხვედრი ეს არისო.

ბოლოს სიდჰართამ თავგადაპარსული, ყვითელ სამოსელში გახვეული კაცი დაინახა და როდესაც იკითხა, ეს ვინღა არისო, უთხრეს: ეს არის ასკეტი, რომელიც ხეტიალობს ამქვეყნად, რათა ჭეშმარიტებას მიაგნოს და ადამიანები იხსნას ამქვეყნიური სატანჯველისგანო.

და მიატოვა 29 წლის სიდჰართამ სასახლე, მშობლები, ცოლი და შვილი და მოხეტიალე ასკეტის გზას დაადგა. შვიდი წელი იხეტიალა სიდჰართამ, ბევრი მოძღვარი მოინახულა, მაგრამ მათმა სიბრძნემ არ დააკმაყოფილა: ვერ დაინახა მათ ნააზრევში ჭეშმარიტება, რომელიც ადამიანებს ხსნას მოუტანდა. ვერც ასკეტურმა ცხოვრაბამ ვერ დაანახა ხსნის გზა. ბოლოს, ერთი ლეღვის ძირში დაჯდა ფეხმორთმული და ჭეშმარიტების გამოცხადებას დაელოდა.

მართლაც, სიდჰართამ მიიღო ჭეშმარიტების გამოცხადება, რამაც სახე გაუსხივოსნა, სიდჰართას ბუნება სრულიად გამოიცვალა- ეს გამოღვიძებას ჰგავდა, ამიტომ ეწოდა მას ბუდა, რაც ნიშნავს „გასხივოსნებულს“.

ამის შემდეგ ორმოცი წლის განმავლობაში ბუდა დადიოდა ინდოეთის ქალაქებში და ქადაგებდა თავის მოძღვრებას. მას უამრავი მიმდევარი გამოუჩნდა და ინდოეთის ფარგლებს გასცდა.