ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ფრენკ ჰერბერტი
(ინგლ. Franklin Patrick Herbert Jr.) (დ. 8 ოქტომბერი, 1920 — გ. 11 თებერვალი, 1986) — ამერიკელი სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის მწერალი. ცნობილია რომანით „დიუნი“ (1965), რომელიც სერიის პირველი წიგნია და ხუთი მომდევნო ნაწილი აქვს. ჰერბერტმა ცნობადობა რომანისტობით მოიპოვა, თუმცა რომანების გარდა წერდა მოთხრობებს და მუშაობდა ჟურნალისტად, ფოტოგრაფად, რეცენზენტად, ეკოლოგიურ კონსულტანტად და ლექტორად.
დიუნის საგა, რომელშიც მოქმედება შორეულ მომავალში მიმდინარეობს, მრავალ კომპლექსურ საკითხს იკვლევს, მათ შორისაა ადამიანთა მოდგმის გადარჩენა ხანგრძლივი დროის მანძილზე, ადამიანის ევოლუცია, პლანეტოლოგია და ეკოლოგია, ავტორი ასევე განიხილავს რელიგიის, ეკონომიკის, პოლიტიკისა და ძალაუფლების გადაკვეთის საკითხს იმ დროში, როცა ადამიანთა მოდგმას უკვე დიდი ხნის განვითარებული აქვს ვარსკვლავთაშორისი მოგზაურობა და მრავალი სამყარო აქვს დაარსებული. დიუნი ყველა დროის ყველაზე გაყიდვადი სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის რომანია, მთლიანი სერია კი ჟანრის კლასიკად მიიჩნევა.
იხ. ვიდეო - Фрэнк Герберт - история писателя и его книги "Дюна".
იდეები და თემები
ჰერბერტი სამეცნიერო ფანტასტიკას იმ კომპლექსური იდეების შესასწავლად იყენებდა, რომლებიც ფილოსოფიას, რელიგიას, ფსიქოლოგიას, პოლიტიკას და ეკოლოგიას მოიცავდა. მისი შემოქმედების მთავარი ბიძგი ადამიანის გადარჩენისა და ევოლუციის საკითხით დაინტერესება იყო.
წარმოგიდგენთ საკვანძო თემებს ავტორის შემოქმედებიდან:
ლიდერობის საკითხი. იგი იკვლევდა ქარიზმატული ლიდერისადმი ადამიანთა ბრმა მორჩილების მიდრეკილებას. დაინტერესებული იყო ბიუროკრატიული სისტემების ხარვეზებისა და პოტენციალის კვლევით.
ჰერბერტი ერთ-ერთი პირველი სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის მწერალი იყო, რომელმაც ეკოლოგიისა და სისტემური აზროვნების პოპულარიზება დაიწყო. იგი განსაკუთრებით ყურადღებას ამახვილებდა სისტემური და გრძელვადიანი აზროვნების აუცილებლობაზე.
ურთიერთობა რელიგიას, პოლიტიკასა და ძალაუფლებას შორის.
ადამიანთა გადარჩენა და ევოლუცია.
ადამიანთა შესაძლებლობები.
საღი აზროვნებისა და სიგიჟის ბუნება. ჰერბერტი დაინტერესებული იყო ტომას სასის ნაშრომებით და ანტიფსიქიატრიული მოძრაობით.
ცნობიერების შემცვლელი ქიმიური ნივთიერებების მოხმარების შესაძლო შედეგები.
ენის მიერ აზროვნების ფორმირება. კერძოდ, მასზე გავლენა მოახდინა ალფრედ კორზიბსკის „ძირითადმა სემანტიკამ“.
„დიუნა და დიუნას საგა“ მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე გაყიდვად სამეცნიერო ფანტასტიკის სერიასა და რომანს წარმოადგენს;კერძოდ, „დიუნამ“ კრიტიკოსების ფართო აღიარება მოიპოვა, 1965 წელს „ნებულას“ ჯილდო მოიპოვა , 1966 წელს კი ჰიუგოს ჯილდო გაიყო და ხშირად ითვლება ერთ-ერთ საუკეთესო სამეცნიერო ფანტასტიკის რომანად, თუ არა საუკეთესოდ.„ლოკუსის“ აბონენტებმა ის ყველა დროის საუკეთესო სამეცნიერო ფანტასტიკის რომანად დაასახელეს 1975 წელს, კვლავ 1987 წელს და საუკეთესოდ „1990 წლამდე“ 1998 წელს.
„დიუნა“ რამდენიმე მიზეზის გამო ღირსშესანიშნავ რომანად ითვლება:
დიუნი რბილი სამეცნიერო ფანტასტიკის ღირსშესანიშნაობაა . ჰერბერტმა განზრახ ჩაახშო ტექნოლოგია თავის დიუნის სამყაროში, რათა მას შეეძლო კაცობრიობის მომავლის განხილვა და არა კაცობრიობის ტექნოლოგიების მომავლის. დიუნი განიხილავს, თუ როგორ შეიძლება შეიცვალოს ადამიანები და მათი ინსტიტუტები დროთა განმავლობაში.
ფრენკ ჰერბერტი სამეცნიერო იდეების დიდი პოპულარიზატორი იყო. „დიუნში “ მან ხელი შეუწყო ტერმინი „ეკოლოგიის“ პოპულარიზაციას . ჯერალდ ჯონასი „ნიუ-იორკ თაიმსის“ წიგნის მიმოხილვაში განმარტავს : „ბატონმა ჰერბერტმა იმდენად სრულყოფილად განსაზღვრა ადამიანისა და ცხოველის, გეოგრაფიისა და კლიმატის ურთიერთქმედება, რომ „ დიუნი “ „ეკოლოგიური“ სამეცნიერო ფანტასტიკის ახალი ქვეჟანრის სტანდარტი გახდა“.
„დიუნა“ ლიტერატურული სამყაროს შექმნის მაგალითად ითვლება. „ბიბლიოთეკის ჟურნალი“ იუწყება, რომ „ დიუნა სამეცნიერო ფანტასტიკისთვის იგივეა, რაც „ბეჭდების მბრძანებელი “ ფენტეზისთვის“. არტურ კლარკი ციტირებულია „დიუნას“ ქაღალდის გამოცემის უკანა ყდაზე მსგავსი განცხადების გაკეთებისას . ფრენკ ჰერბერტმა წარმოიდგინა თავისი შემოქმედების ყველა ასპექტი. მან ჩართო ტერმინები, ციტატები, დოკუმენტები და ისტორიები, რათა თავისი სამყარო მკითხველისთვის გაცოცხლებულიყო. მანამდე არცერთ სამეცნიერო ფანტასტიკურ რომანს არ ჰქონია ასე ნათლად წარმოჩენილი ცხოვრება სხვა სამყაროში.
ჰერბერტმა ვეღარასდროს შეძლო იმ კრიტიკოსების აღიარების გამეორება, რომელიც „დიუნისთვის“ მიიღო. არც „დიუნის“ გაგრძელებებმა და არც სხვა წიგნებმა ვერ მოიპოვეს ჰიუგოს ან ნებულას ჯილდო, თუმცა თითქმის ყველა მათგანი „ნიუ-იორკ თაიმსის“ ბესტსელერი იყო .
ჰერბერტის ნაშრომების დიდი ნაწილის კითხვა რთულია. მისი იდეები ნამდვილად განვითარებული კონცეფციები იყო და არა მხოლოდ დეკორატიული ცნებები, არამედ ისინი ზოგჯერ ზედმეტად რთულ სიუჟეტებში იყო განსახიერებული და პროზაში იყო ჩამოყალიბებული, რაც ყოველთვის არ შეესაბამებოდა აზროვნების დონეს [...] თუმცა, მისი საუკეთესო რომანები სპეკულაციური ინტელექტის ნამუშევარი იყო, რომელსაც თანამედროვე სამეცნიერო ფანტასტიკაში კონკურენტები ცოტა ჰყავდა.
კალიფორნიის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფულერტონის პოლაკის ბიბლიოთეკაში ინახება ჰერბერტის რამდენიმე ხელნაწერი „ დიუნისა “ და სხვა ნაშრომების პროექტი, ავტორის შენიშვნებით, ფრენკ ჰერბერტის არქივში.
პროფესიონალი მომღერალი მრავალი კონკურისის ლაურეატი მოამზადებს ნებისმერ მსურველს ვოკალში საოპერო, კამერული, საესტრადო, ფოლკორში. ხმისა და სუნთქვის დაყენება, გაძლიერება, დიაპაზონის გაზრდა სათანადო რეპერტუარით, ტ. 595330177
Комментариев нет:
Отправить комментарий