BGM-109 Tomahawk (ინგლ.ტომაჰავკი) — სახმელეთო შეტევის, შორი მოქმედების, ბგერამდელი ამერიკული ფრთოსანი რაკეტების ოჯახი. ძირითადად გამოიყენება აშშ-ის საზღვაო ძალების მიერ გემების და წყალქვეშა ნავების პლატფორმებიდან სახმელეთო იერიშებისთვის. დაპროექტებულია კომპანია General Dynamics-ის მიერ 1970 წლებში და თავდაპირველის გემით წარმოადგენდა საშუალო-შორი მოქმედების, დაბალ სიმაღლეზე მფრენ რაკეტას, რომლის გაშვებაც განხორციელდებოდა სახმელეთო პლატფორმიდან. დროთა განმავლობაში „ტომაჰავკმა“ მრავალი განახლება და მოდიფიკაცია განიცადა, აღიჭურვა ზუსტი ნავიგაციის მართვის სისტემებით. ამჟამად იწარმოება Raytheon-ის მიერ.2016 წელს აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტმა შეიძინა 202.3 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების Tomahawk Block IV მოდიფიკაციის 149 რაკეტა.
ჩაძირვა გემისაქინაამრდეგო რააკეტის ესმინცი «აგერხლომი» საზღვაო გამოცდისას
რაკეტა ატარებს ამერიკის მკვიდრი ინდიელების საბრძოლო სატყორცნი ნაჯახის სახელს.სახმელეთო ბაზირების „ტომაჰავკებისთვის“ (GLCM) გამოიყენებოდა სატვირთო პლატფორმა MAN KAT1 და გაშლილი იყვნენ ევროპაში. შეიარაღებიდან GLCM მოიხსნა 1987 წლის შეთანხმების საფუძველზე. ხომალდსაწინააღმდეგო ვერსიების უმრავლესობა, ცივი ომის დასრულების შემდეგ გადაკეთდა სახმელეთო იერიშის რაკეტებად (TLAM). Block III მოდიფიკაციას, რომელიც სამსახურში ჩადგა 1993 წელს, ჰქონდა მოქმედების გაზრდილი სიშორე და მიიღო GPS-მიმღებები, რითაც იერიშის სიზუსტე გაიზარდა. Block III TLAM-C-ში შენარჩუნდა სანავიგაციო სისტემა DSMAC II, GPS-დამიზნება ხდებოდა მხოლოდ ისეთ მისიებში, რომლებიც სწრაფად იგეგმებოდა სიზუსტის გარკვეული შემცირებით, ხოლო DSMAC II გამოიყენებოდა იმ მისიებში, რომლებიც ხანგრძლივი დაგეგმვის ეტაპს გადიოდნენ, თუმცა სიზუსტე უკეთესი იყო; DSMAC II და GPS სანავიგაციო სისტემების კომბინაციის გამოყენების შემთხვევაში მიიღება საუკეთესო სიზუსტე. Block IV TLAM-ები მთლიანად ხელახლა დაპროექტდა, მიიღო გაუმჯობესებული ტურბოვენტილატორული ძრავი.
გაშვებაა რაკეტების საზღვაომოდიფიკაცია შესაძლებლობა როგორც წყალქვეშა ნავებზე ჩაყვინთული და ნახევრად ცაყვინთური მდგომარეობაშიწყალზედა გემებზე
იხ. ვიდეო
როგორც მოგეხსენებათ აშშ გავიდა საშუალო რადიუსი რაკეტების შეზღვუდის ხელშეკრულებიდან ამ ფონზე როცა პუტინის რუსეტს ატომური რაკეტა უფთქდება და არა მარტო ის დაღუპული და დაშავებული მეცნიერები არამედ მოსახლეობა საფრტხის ქვეშ დააყენა და მავე დროს მალავს არა მარტო იმისა თუ რა ხდება არამედ რადიაციის კონტროლის მონიტორინგს აშშ-მ კი წარამტებით გასცადა სახლელეთო ბაზირებული რაკეტა იხ. ვიდეო
უფერო, უსუნო სითხე ქიმიური ფორმულით . ზარინი ნერვული აგენტების რიცხვშია, რის გამოც მას ქიმიურ იარაღად იყენებენ. ის მასობრივი განადგურების იარაღთა სიაშია. 1997 წელს ქიმიური იარაღის კონვენციით ზარინის წარმოება და დასაწყობება აიკრძალა და ის ქიმიური იარაღის 1-ლ სიაში მოხვდა. 1994 წელსგაეროს სპეციალური კომისიის გადაწყვეტილებით და უშიშროების საბჭოს 687-ე რეზოლუციით განადგურდა ერაყში არსებული ზარინის საცავები.ზარინი არის ორგანოფოსფატების ნაერთი. მცირე კონცენტრაციაც კი სასიკვდილოა. სასიკვდილოდ საკმარისი დოზის შესუნთქვის შემდეგ ადამიანი იღუპება ერთიდანათ წუთამდე დროში, რადგან ფილტვებით შესუნთქული ნივთიერება კუნთების დამბლას იწვევს. თუ ადამიანი არ მიიღებს სასიკვდილო დოზას, მაგრამ არც შესაბამისი წამლებით იმკურნალებს, შესაძლოა მან სამუდამო ნევროლოგიური დაზიანება მიიღოსსხვა ნერვული აგენტების მსგავსდად, ზარინი უტევსნერვულ სისტემასდა კუნთების დამბლას იწვევს. სიკვდილის მთავარი მიზეზი ასფიქსია ხდება, რადგანსუნთქვაშიმონაწილე კუნთები ითიშება. კონკრეტულად, ზარინი არის აცეტილქოლინესთერაზას ძლიერი ინჰიბიტორი ფერმენტის, რომელიც გარდაქმნის ნევრომედიატორ აცეტილქოლინს.ხერხემლიანებში, აცეტილქოლინი არის მედიატორი, რომელიც ნერვკუნთოვან გადაცემაში გამოიყენება ცენტრალურ ნერვულ სისტემასა დანეირონებსშორის სიგნალის გადასაცემად. ზარინი მოქმედებს ქოლინესთერაზაზეკოვალენტური ბმებისწარმოქმნით. ფტორი ტოვებს ნივთიერებას, შედეგადფოსფოდიეთერული ბმაწარმოიქმნება და ბიოლოგიურად არააქტიური ხდება.
აშშ-ის პატიოსანი ჯონის სარაკეტო საჩვენებელი ქობინი, რომელიც აჩვენებს M139 სარინის კასრებს (დაახლოებით 1960-იანი წლების ფოტო)
მისი მოქმედების მექანიზმი ჰგავს ბევრი ინსექტიციდის, მათ შორის კარბოფოსისას. ბიოლოგიური აქტივობის თვალსაზრისით ის გავს კარბამატებს, როგორიცაა სევინი და მედიკამენტებს: პირიდოსტიგმინს, ნეოსტიგმინს და ფიზოსტიგმინს.ზარინი მკვეთრად არასტაბილურია (სითხე მარტივად გადაიქცევა აირად) მისი მონათესავე ნერვული აგენტების მსგავსად, ამიტომ მისი შესუნთქვა ძალიან საშიშია, ამასთან შესაძლოა მისმა ორთქლმა კანიდანაცშეაღწიოს. ზარინის მცირე კონცენტრაციამაც კი შესაძლოა სიკვდილი გამოიწვიოს. თუ ინჰალაციის შემდეგ მოწამლული ადამიანი 1-იდან 10 წუთამდე დროში ანტიდოტებს ატროპინს და პრალიდოქსიმს მიიღებს, ის შეიძლება გადარჩეს.პრალიდოქსიმს ქოლინესტერაზას რეგენერაცია შეუძლია, თუ ავადმყოფს მას ხუთი საათის განმავლობაში მისცემენ. ბიპერიდენი, სინთეტიკური აცეტილქოლინის ანტაგინისტი, განიხილება ატროფინის შემცვლელად, რადგან მასზე უკეთესად და ეფექტურად მოქმედებს.
სუფთა სახის ზარინი ციანიდზე 26-ჯერ მეტად სასიკვდილოა.
ზარინით გამოწვეული პირველი სიმპტომები არის სურდო და გულ-მკერდის არეში შებოჭილობა. ამის შემდეგ, მოწამლულს ეწყება გულისრევა, სუნთქვის უკმარისობა და ნერწყვდენა. მოგვიანებით ადამიანი მთლიანად კარგავს კონტროლს საკუთარ სხეულზე, რაც კრუნჩხვაში გადაიზრდება. საბოლოოდ, მსხვერპლი ვარდება კომაში და კრუნჩხვით სპაზმებთან ერთად სუნთქვაც უჩერდება
იხ. ვიდეო - Что такое Зарин? Sarin. Как появился и применялся Зарин? - რა არის სარინი? ზარინი. როგორ განვითარდა და გამოიყენებოდა სარინი?
Зарин относится к отравляющим веществам нервно-паралитического действия. Он представляет собой бесцветную жидкость, при нагревании которой образуются пары. В чистом виде зарин практически не имеет запаха, поэтому при высоких его концентрациях, легко создаваемых в полевых условиях, внутри организма может быстро и незаметно накопиться смертельная доза.
Это очень важное свойство зарина, которое увеличивает возможность его внезапного применения, особенно в тех случаях, когда используются средства доставки, способные быстро и относительно незаметно создавать в районе цели весьма высокие концентрации. При таких условиях личный состав, подвергшийся химическому нападению, вовремя не обнаружит опасность и не сумеет своевременно надеть противогазы и использовать средства защиты кожи.
Наличие нервно-паралитических 0В в воздухе, на местности, вооружении и военной технике обнаруживается с помощью приборов химической разведки (индикаторная трубка с красным кольцом и точкой) и газосигнализаторов. Для обнаружения аэрозолей VХ служит индикаторная пленка АП-1.
При вдыхании паров зарина его поражающее действие проявляется очень быстро, поэтому можно создать в полевых условиях настолько высокие концентрации, что их будет достаточно, чтобы за несколько вздохов получить внутрь организма смертельную дозу. В этом случае смерть может наступить в течение нескольких минут.
При малых концентрациях зарина в воздухе, если не применялись противогазы, у пораженных набдюдаются прежде всего сильный насморк, тяжесть в груди, а также сужение зрачков, в результате чего ухудшается зрение. Эти симптомы иногда проявляются слабо. При вдыхании большой дозы зарина симптомы поражения наступают очень быстро, они проявляются в виде тяжелой одышки, тошноты и рвоты, самопроизвольных выделений, сильной головной боли, потери сознания и судорог, приводящих к смерти.
Боевое Отравляющее Вещество ЗАРИН. Как действует Зарин? Антидот для Зарина. Меры защиты при его поражении.
პრევენცია
პრევენცია ეფუძნება შექცევადი ანტიქოლინესტერაზას აგენტის მიღებას. პირიდოსტიგმინი რეკომენდებულია 30 მგ დოზით დღეში სამჯერ, რათა დათრგუნოს სისხლში ქოლინესტერაზას დაახლოებით 30%. მძიმე მოწამვლის შემთხვევაში დაცული ქოლინესტერაზას ეს 30% სპონტანურად ხელახლა აქტიურდება და თუ იგივე ფენომენი გაჩნდება ქოლინერგულ სინაფსებზე, მსხვერპლი გამოჯანმრთელდება. (ფერმენტის ხელახალი ინჰიბირება შეიძლება მოხდეს, თუ ტოქსიკური ნივთიერება რჩება სხეულში და ხელმისაწვდომი იქნება ქოლინესთერაზებთან დასაკავშირებლად პირიდოსტიგმინის აღმოფხვრის შემდეგ.)
მკურნალობა
სარინით დაავადებული პირის მკურნალობა დიაგნოზის დასმისთანავე უნდა დაიწყოს. დაუყოვნებელი ქმედებები მოიცავს დაზარალებულის სასწრაფო იზოლაციას მავნე აგენტისგან (დაბინძურებული ადგილი, დაბინძურებული ჰაერი, ტანსაცმელი და ა. ტუტე ხსნარი, ან სტანდარტული ქიმიური დამცავი აგენტი. თუ ტოქსიკური ნივთიერება მოხვდება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში, ჩამოიბანეთ კუჭი დიდი რაოდენობით ოდნავ ტუტე წყლით. ზემოაღნიშნული ქმედებების პარალელურად აუცილებელია შემდეგი ანტიდოტების სასწრაფო გამოყენება:
ატროპინი, M-ქოლინერგული რეცეპტორების ბლოკატორი, გამოიყენება მოწამვლის ფიზიოლოგიური ნიშნების შესამსუბუქებლად.
პრალიდოქსიმი, დიპიროქსიმი, ტოქსოგონინი, HI-6, HS-6, HGG-12, HGG-42, VDV-26, VDV-27 არის აცეტილქოლინესთერაზას რეაქტივატორები, ფოსფორორგანული ნივთიერებების სპეციფიური ანტიდოტები, რომლებსაც შეუძლიათ აღადგინონ აცეტილქოლინესთერაზას ფერმენტის აქტივობა, თუ გამოიყენება. მოწამვლის შემდეგ პირველ საათებში.
დიაზეპამი არის ცენტრალური მოქმედების კრუნჩხვის საწინააღმდეგო საშუალება. კრუნჩხვების შემცირება საგრძნობლად შემცირდა, როდესაც მკურნალობის დაწყება დაგვიანდა; ექსპოზიციიდან 40 წუთის შემდეგ კლება მინიმალურია. კლინიკურად ეფექტური ანტიეპილეფსიური საშუალებების უმეტესობამ შეიძლება ვერ შეაჩეროს სარინის მიერ გამოწვეული კრუნჩხვები.
საველე პირობებში აუცილებელია ათენის (ბუდაქსიმის) დაუყოვნებლივ შეყვანა შპრიცის მილიდან (შედის ინდივიდუალურ პირველადი დახმარების კომპლექტში AI-1, რომელიც აღჭურვილია თითოეული მობილიზებული ჯარისკაცით); თუ ისინი მიუწვდომელია, შეგიძლიათ გამოიყენოთ 1-2 ტარენის ტაბლეტები პირველადი დახმარების ნაკრებიდან AI-2.
შემდგომში ტარდება პათოგენეტიკური და სიმპტომური მკურნალობა მოცემულ მსხვერპლში დაზიანების გაბატონებული სიმპტომების მიხედვით.
იხ.ვიდეო - Chemical Warfare - Penetration of Fortified Targets by Sarin (GB),US Army Video
კოსმოსური ტურიზმი Soyuz MS-20 ეკიპაჟი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე, მარცხნიდან მარჯვნივ: იუსაკუ მაეზავა (კოსმოსური ფრენის მონაწილე), ალექსანდრე მისურკინი (კოსმონავტი) და იოზო ჰირანო (კოსმოსური ფრენის მონაწილე).
კოსმოსური მოგზაურობა ძალების აღდგენის, დასვენება-გართობის ან საქმიანი მიზნებით. უკანასკნელ წლებში მრავალი ახალი კომპანია გაჩნდა იმ იმედით, რომ შექმნიდნენ ტურიზმის ინდუსტრიას. კოსმოსური ტურიზმის ორბიტალური შესაძლებლობები შეზღუდული იყო და ძვირადღირებული, დღეისათვის მხოლოდ რუსეთის კოსმოსურ სააგენტოს გააჩნია შესაბამისი ტრანსპორტი.
საჯარო ფასი კომპანიის Space Adventures შუამავლობით საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის ბორტიდან რუსულ კოსმოსურ ხომალდ „სოიუზამდე“ 20–40 მლნ აშშ-ის დოლარს წარმოადგენდა 2001–2009 წლებში. ზოგიერთმა კოსმოსურმა ტურისტმა კონტრაქტი გააფორმა მესამე მხარესთან, რათა ჩაეტარებინათ გარკვეული სამეცნიერო-კვლევითი საქმიანობა ორბიტაზე ყოფნისას.
2010 წელს რუსეთმა შეაჩერა ორბიტალური კოსმოსური ტურიზმი საერთაშორისო კოსმოსური სადგურზე ეკაპაჟის ზრდის გამო, რომლებიც იყენებდნენ იმ ადგილებს, რაც უნდა დაეკავებინა ექსპედიციის ეკიპაჟს და უნდა გაყიდულიყო კოსმოსური ფრენის მონაწილეებზე. თუმცა, 2013 წელს იგეგმებოდა ფრენების ექპერიმენტული განახლება, როდესაც „სოიუზისკენ“ სამ კაციანი ერთჯერადი გამოყენების ფრენები გაიზრდებოდა ხუთამდე წელიწადში
გადახდილი კერძოპირებისგან გაფრენა კოსმოსში ან დედამიწის ორბიტაზე გასართობად ან სამეცნიერო-კვლევებისთვი. პირველი იდეა კოსმოსური ტურზმისა წამოაყენა ბარრონი ჰილტონიმ და ერიკ კრაფტიმ გამოკვეყნებული 1967წ-ს. საერთაშორისო სადგურზე რუსულ კოსმოსური ხომალდით ,,სოიუზით'' რუსულ სეგმენტზე სკს იყო დენის ტიტო 2001წ-ს
იხ. ვიდეო
(ოს) კომსმოსური აპარატი, მისი დანიშნულება ხანგრძლივი ყოფნა ადამიანების პლანეტის ორბიტაზე მიზანი ჩატარება სამეცნიერო კვლევების კოსმოსური სივრცის მდგომარეობაში, დაზვერვა, თვალყურის მიდევნება პლანეტის ზედაპირის და ატმოსფეროს, ასევე სანტრონომიული დაკვირვებები.
ხელოვნური თანამგზავრი კოსმოსური სადგურებისგან განსხვავდებიან, ოს სატრანსაპორტო თანამგზვრების საშუალებით იცვლებიან ეკიპაჟი, გარემო სადგურის ტეხნიკური აღჭურვა და მოდრნიზაცია პირადი კორესპონდეცია მისი წევრების, ბლოკები აღჭურვილობის,მატერიალი ახალი კვლევებისთვის და სხვ. დამშვები აპარატი .
ო ს შექმნეს სსრკ, რუსეთი, აშშ, ევროპა ESA, იაპონია და ჩინეთი. პირველი ორ ქვეყანამ ჰქონდა სრულყოფილი სადგურები (სალიუტის პროგრამა პირველად მსოფლიოში 1971წ-ს ალმაზი ოს და მისი სსრკ და სკაილები აშშ ევროპამ და იაპონიამ მოდულები საერთაშორისო კოსმურ სადგურზე (სკს) თუმცა პირველი ო ს სალუტ გამოიყენებდნენ მძიმე ხომალდებს სატრანსპორო სადგური მომარაგების. მრავალმოდულიანი ოს იყო მირი ასევე ევროპა და ამერიკული კერძო კომპანია ჰკონდათ ადრეული მოდულები, არა გაყოფილი სფეაის შატლისგან (შესაბამისად სკაილები და სპეისქები) ხოლო სსრკ-მ შექმნა პროტოტიპი ,,პოლუსი'' ოს აღჭურვა სამხედრო ლაზერული იარაღით ორბიტალური პლატფორმა ,, სკიფი" . ჩინეთმა გაუშვა ორი სერია ,,ტიანგუნ" 2011წ. ასევე გეგმაში აქვთ სხვა ქვეყნებს.
_1982.JPEG?uselang=ru)
