აზროვნება

როდენის ქანდაკება "მოაზროვნე".

კოგნიტური პროცესი, რომელიც წარმოადგენს ახალ სიტუაციაში ადამიანის ორიენტაციის, პრობლემის, ამოცანის გადაჭრის უნარს. ბარტლეტის თანახმად, აზროვნება ეხება ისეთ პროცესებს, რომლებიც უშუალო აღქმის გარეშე მიმდინარეობს. მაშინ, როდესაც თვალსაჩინო ინფორმაცია ხარვეზიანი და არასრულია, თავს იჩენს აზროვნება, რომელიც ამ ხარვეზების აღმოფხვრას ემსახურება. აზროვნების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მახასიათებელია გაგების მოთხოვნილება, რომელიც განპირობებულია რაიმე ამოცანასთან დაკავშირებული გაურკვევლობის შემცირების შინაგანი მოთხოვნილებით. პრობლემური სიტუაციის გადაჭრასთან ერთად აზროვნების პროცესიც მთავრდება. ის წარმოადგენს მიზანდასახულ, ნებისმიერ პროცესს. ამით კი ის ოცნებისგან განსხვავდება.

                                                    

პარმენიდე ელეელი ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი და პოლიტიკური მოღვაწე, დამფუძნებელი სამეცნიერო მიდგომა აზროვნების.

კვლევები აზროვნების დაიცყო ჯეი კიდევ ანტიკური ფილოსოფოსების და მეცნიერიბის მიერ, თუმცა ამას ისინი აკეთებდნენ არა ფსიქოლოგიის ან სხვა სამეცნიერო პოზიიცით არამედ ფილოსოფიის და ლოგიკის. ერთერთი პირველი იყო პარმენიდე. მისი თხუზულებაში ,,სიმართლი გზა''(ბერძნ - Αλήθεια) მან წარმოადგინა პირველი ისტორიაში ევროპული ფილოსოფია შემონახული გამოხატული დაფუძნებული დედუქციური ფილოსოფიაზე.

შემდეგში იყვნენ ორი სხვა ძველი ბერძენი მეცნიერ პროტაგორა და ეპიკურე. რ-აც წარმოადგინეს სენსუალიზმი.

იხ ვიდეო

                                                  

პროტაგორა - ძველი ბერძენი ფილოსოფოსი და მათემატიკოსი, დაფუძნებელი ტვინის თეორიის აზროვნების

უდიდესი თეორიტიკოსი მეცნიერი და მოაზროვნე იმ დროის იყო არისტოტელე. მან გამოიკვლია მისი ფორმები, დააფუძნა და გამოიყვანა აზროვნების კანონი.თუ,მცა მისთვის აზროვნება იყო მოღვაწეობა ,,გონიერი სულის''ამის გარდა ის ძირითადად დაკავებული იყო ფორმალური ლოგიკით.

თანამედროვე ფსიქოლოგიაში გამოიყოფა აზროვნების შემდეგი სახეები:

• პრაქტიკული ანუ მოქმედებით-ხატოვანიაზროვნება - ამოცანის გადაწყვეტა ხდება უშუალოდ მოქმედების პროცესში.
• ხატოვანი აზროვნება - პრობლემის გადაჭრა ხორციელდება ხატებზე დაყრდნობით.
• ლოგიკური აზროვნება - ამოცანის გადაწყვეტა ცნებების მეშვეობით. ეყრდნობა ვერბალურ-ლოგიკურ მსჯელობას

                                  

ი. პ. პავლოვი  —აკადემიკოსინობელის პრემიის ლაურეატი ; მან და მისმა სკოლამ   შეიმუშავესთავისი თეორია აზროვნების პროცესი 

არსებობს დიქოტომიურ დაყოფაზედაფუძნებული აზროვნების კლასიფიკაციაც:

• თეორიული აზროვნება - გარკვეული კანონზომიერების შემეცნება აბსტრაქტული მიმართებების დამყარების საფუძველზე. თეორეტიკოს მეცნიერთა აღმოჩენები სწორედ ამ ფორმის აზროვნების შედეგია.პრაქტიკული აზროვნება - მიმართულია კონკრეტული, კერძო ამოცანების გადაჭრაზე. გადაწყვეტილება უშუალოდ მიმდინარე პროცესის სწრაფი ანალიზის შედეგად მიიღება.

• ანალიტიკური (ლოგიკური) აზროვნება - პროცესი დროში გაშლილია, ეტაპობრივად მიმდინარეობს და შედარებით გაცნობიერებულია. ინტუიტურიაზროვნება - პროცესი დროში შეკუმშულია და მინიმალურადაა გაცნობიერებული.

• შემოქმედებითი აზროვნება - ემსახურება ახალი კანონზომიერებების აღმოჩენას. მიმართლია ახალი იდეების შექმნაზე. კრიტიკული აზროვნება - ორიენტირებულია უკვე მიღებული გადაწყვეტილებების შემოწმებაზე, არსებული ნაკლოვანებების გამოვლენაზე                                                                                                                                                    
  ა. ბინე  — ფრანგი პსიქოლოგი , ერთერთი  ძირითადი დამფუძნებელი  ფრანგული ექსპერიმენტალური ფსიქოლოგიის, შექმნელი  ტესტოლოგიის
• რეალისტური აზროვნება - მიმართულია გარე სამყაროზე. იგი ემყარება ლოგიკურ კანონებს და პრობლემის გადაჭრისას მიმართავს ანალიზსა და აბსტრაქციას. აუტისტური აზროვნება - მიმართულია შინაგან სამყაროზე, პიროვნების მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებაზე, სურვილების რეალიზაციაზე. პრობლემის გადაჭრისას ეყრდნობა არა რეალურად არსებულ მიმართებებს, არამედ საკუთარ სურვილებს.                                                                                                                                                         მიშვნელოვანი არსებითი  ნიშანი  შედარებისთვის:შედარება  უდაბნო და ტყე აუცილებელია ავიჩიოთ კლიმატი  გეოგრაფიული მდგომარეობა ,არ ყოფნა ან არ არსებობა კაკტუსების .                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                პროდუქტული აზროვნება - მისი მეშვეობით მიიღება სრულიად ახალი ცოდნა, გამოცდილება. რეპროდუქტული აზროვნება - პრობლემის გადაჭრსას ეყრდნობა უკვე მზა ჩვევას, გამოცდილ სქემას.

ოპერაცია ისეთი გონებრივი მოქმედებაა, რომელიც სააზროვნო ამოცანის გადაჭრას ემსახურება. განასხვავებენ აზროვნების შემდეგ ოპერაციებს:

• ანალიზი
• აბსტრაქცია ანუ განყენება
• სინთეზი

1. ანალიზის ოპერაცია ადამიანს საშუალებას აძლევს აღქმული მთლიანი მოვლენიდან სხვადასხვა მხარე გამოყოს. ის გულისხმობს ამოცანის ცალკეულ ნაწილად დაშლას და მის შემადგენელ ელემენტებზე მსჯელობის უნარს.
2. აბსტრაქცია, განყენება ისეთი ოპერაციაა, რომლის დროსაც ხდება საგანთა ერთობლიობისათვის დამახასიათებელი საერთო, ზოგადი ნიშნის, თვისების გამოყოფა და ამ ზოგადი ნიშნის გააზრება კონკრეტული საგნის გარეშე. აბსტრაქცია გულისხმობს ობიექტთა შედარებით ანალიზს, ამ ობიექტებისათვის დამახასიათებელი ზოგადი ნიშნების გამოყოფას და ამ ნიშნების საფუძველზე ობიექტთა კატეგორიაში გაერთიანებას.
3. სინთეზის ოპერაცია მოიაზრებს ცალკეული ელემენტების, საგანთა თვისებების ერთ მთლიანობაში გაერთიანებას, ერთ შინაარსად შეკვრას                                       

                               თეთრი ჯუჯა

                                                      

ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპისმიერ გადაღებული სირიუს A და სირიუს B. თეთრი ჯუჯა სირიუს B ჩანს ბევრად კაშკაშა სირიუს A-ს დაბლა, მარცხნივ მკრთალი სინათლის წერტილის მსგავსად

(ასევე უწოდებენ გადაგვარებულ ჯუჯას) — ვარსკვლავური ნარჩენი, რომელიც უმეტესად ელექტრონგადაგვარებული მატერიისგანშედგება. თეთრი ჯუჯა ძალიან მკვრივია: მისი მასა მზის მასის ტოლი შეიძლება იყოს, ხოლო მოცულობა — დედამიწისა. მისი მკრთალი ნათება მოდის თერმული ენერგიის მარაგის გამოსხივებიდან. უახლოესი თეთრი ჯუჯა არის 8,6 სინათლის წლით დაშორებული სირიუს B, რომელიც ორმაგი ვარსკვლავის, სირიუსის პატარა კომპანიონია. ამჟამად მიჩნეულია, რომ მზის უახლოეს 100 ვარსკვლავურ სისტემას შორის 8 თეთრი ჯუჯაა. თეთრი ჯუჯის უჩვეულო სიმკრთალე პირველად ჰენრი ნორის რასელმა, ედუარდ ჩარლზ პიკერინგმა და უილიამინა ფლემინგმა 1910 წელს შენიშნეს.   თეთრი ჯუჯა უილემ ლუიტენმა 1922 წელსუწოდა.

თეტღი ჯუჯის აღმოჩენა პირველი იყო  40 ერდანასი  B ორმაგი სისტემა 40 ერიდანასი, რ-იც ჯერ კიდევ 1785 წ-ს უილიამ ჰერშელმა შეიტანა კატალოგში ორმაგ ვარსკვლავებში. 

სურ. . ვარსკვალვისსტრუქტურა მთავარი თანამიმდევრობითი მზის ტიპის  და  წიტელი გიგანტი იზოტერიული ჰელიუმის  ბირთვი  და  ფენებიანი  ზონები  ნუკლესინთეზის (მაშტაბი არ არის გათვალისწინებული)

ევოლუციის პროცესი ვარსკვლავების მთვარი თანამიმდევრობა ხდება წყალბადის წვა - ბირთული სინეთეზის და წარმოქმნა ჰელიუმის (CNO-ციკლი) ასეთი წვის სედეგად წყდება ენეროგამოყოფა ცენტრალური ნაწილში ვარსკვკავში, იკუმშება და შესაბამისად ტემპერარურის მომატება და სიმკვრივე მისი ბირთვის.ზრდა ტემპერატურის და სიმკვრივის ვარსკვალავის ბირთვის პირობები, რ-იც აქტიურდება ახალი წყარო თერმობირთვული წყაროსი: წვა ჰელიუმის (სამმაგი ჰელიუმის რეაქცია ან სამმაგი ალფა-პროცესი) დამახასიათებელია წითელი გიგანტებისთვის და ზეგიგანტებისთვის.

სურ. . პოპულაცია  თეტრი ჯუჯების  სფეროსებული ვარსკვლავთ გროვა NGC 6397. ლურლი კვადრატები— ჰელიუმიანი თეთრი бჯუჯები, მეწამულის წრიული   — «ნორმალური» თეთრი ჯუჯები მაღალი შემადგენლობის ნახშირბადი

ბირთვული რეაცია წითელ გიგანტებში მიმდინარეობს არა მარტო ბირთვში: მიჩნეულია, რომ თეთრი ჯუჯა საბოლოო ევოლუციური მდგომარეობაა იმ ვარსკვლავებისა, რომელთა მასა საკმარისი არ არის, რათა ნეიტრონული ვარსკვლავი გახდეს — ირმის ნახტომის გალაქტიკაში არსებული ვარსკვლავების 97%. როდესაც დაბალი ან საშუალო მასის მთავარი მიმდევრობის ვარსკვლავის წყალბადის სინთეზის სიცოცხლის ხანგრძლივობა დასრულდება, ის გაფართოვდება წითელ გიგანტად, რომელიც ჰელიუმს ნახშირბადად და ჟანგბადად ასინთეზირებს ბირთვში სამმაგი ალფა პროცესით. თუ წითელ გიგანტს არასაკმარისი მასა აქვს იმისათვის, რომ ბირთვში ნახშირბადის სინთეზისათვის საჭირო ტემპერატურა (1 მილიარდი კელვინი) წარმოქმნას, მის ცენტრში ნახშირბადისა და ჟანგბადის ინერტული მასა წარმოიქმნება. მისი გარე ფენის მოცილების შემდეგ, როცა პლანეტარული ნისლეულიწარმოიქმნება, ის ამ ბირთვის უკან რჩება, რომელიც წარმოქმნის ნარჩენ თეთრ ჯუჯას. აქედან გამომდინარე, ჩვეულებრივ, თეთრი ჯუჯები ნახშირბადისა და ჟანგბადისაგან შედგება. თუ წინაპრის მასა 8-10,5 მზის მასაა, ბირთვის ტემპერატურა საკმარისია ნახშირბადის სინთეზისათვის, მაგრამ არა ნეონისა, ამ შემთხვევაში კი ჟანგბად-ნეონ-მაგნიუმის თეთრი ჯუჯა შეიძლება წარმოიქმნას.  როგორც აღმოჩნდა, ჰელიუმის თეთრი ჯუჯები  წარმოიქმნება ორმაგ ვარსკვლავურ სისტემებში მასის დაკარგვით.

სურ. . პროტოპლაზმური ნისლეუული  HD 44179: ასიმეტიული  გამოტყორცნა გაზისებური  მატერიის წითელი გიგანტი

თეთრ ჯუჯაში არსებული მატერია თერმობირთვულ სინთეზს აღარ განიცდის, არ აქვს ენერგიის წყარო და არც სითბოსი, რომელსაც წარმოქმნიდა თერმობირთვული რეაქციებისა და გრავიტაციის ომი. მას მხოლოდ ელექტრონების გადაგვარების წნევა ამარაგებს, რაც მას უკიდურესად მკვრივს ხდის. გადაგვარების ფიზიკა იძლევა მაქსიმუმ მასას არაბრუნვადი თეთრი ჯუჯისთვის (ჩანდრასეკარის ზღვარი) — მიახლოებით 1,4 მზის მასა, რომლის ზემოთაც ელექტრონული გადაგვარება ვეღარ მოამარაგებს ვარსკვლავს. ნახშირბად-ჟანგბადის თეთრი ჯუჯა, რომელიც ამ ზღვარს უახლოვდება, ჩვეულებრივ კომპანიონიდან მასის მიზიდვით, შესაძლოა Ia ტიპის ზეახლად აფეთქდეს. ამ პროცესს ნახშირბადის დეტონაცია ეწოდება. SN 1006ამის ყველაზე ცნობილი მაგალითია.

სურ.  პლანეტური ნისლეული NGC 3132:ცენტრში  ორმაგი ვარსკვლავი — სირიუსის ანალოგი

თეთრი ჯუჯა წარმოქმნისას ძალიან ცხელია, მაგრამ რადგანაც მას ენერგიის წყარო არ აქვს, ის თანდათანობით თავის ენერგიას გამოასხივებს და გაგრილდება. ეს ნიშნავს, რომ მისი გამოსხივება, რომელსაც მაღალი ფერის ტემპერატურა აქვს, შემცირდება და გაწითლდება დროთა განმავლობაში. ძალიან დიდი ხნის შემდეგ, თეთრი ჯუჯა იმ ტემპერატურამდე გაცივდება, რომლის შემდეგაც ის ვეღარ შეძლებს შესამჩნევი სითბო ან სინათლე გამოასხივოს, ამიტომ ცივი შავი ჯუჯა გახდება. თუმცა, გამოთვლილია, რომ დროის ხანგრძლივობა, როცა თეთრი ჯუჯა ამ მდგომარეობას 

სურ  ეკზოტიკური  ორმაგი სსიტემა  PSR J0348+0432, შედგება პულსარებისგან და  თეთრი ჯუჯისგან , რ-იც მოძრაობს  მის გარშემო 2,5 სთ

სურ. . სისტემა  KOI-256,შედგება  წითელიდა თეტრი ჯუჯებიოსგან .ილუსტრაცია  NASA

აღწევს, სამყაროს ამჟამინდელ ასაკზე (დაახლოებით 13,7 მილიარდი წელიწადი)  მეტია და რადგანაც არც ერთი თეთრი ჯუჯა არ შეიძლება სამყაროზე ხნიერი იყოს, მიჩნეულია, რომ შავი ჯუჯები ჯერჯერობით არ არსებობს. ყველაზე ბებერი თეთრი ჯუჯები მაინც ასხივებს რამდენიმე ათას კელვინ სითბოს.

სურ.  გადაღებული სირიუსის რბილ  რენდგენულ  დიაპაზონში . ნათელი კომპონენტი  —თეთრი  ჯუჯა  სირიუს  Б, მკრთალი  —სირიუს А

იხ. ვიდები 

                                   ჰამასი

                                                                      

სხვა  დასახელება	«ისლამისტური  მოძრაობის წინაამღდეგობა»
იდეოლოგია	ისლამიზმი, პალესტინული ნაციონალიზმი
ეტნიკურობა მიეკუთვნებიან	პალესტინელები
რელიგიას  კუთვნილება	ისლამი (სუნიტური)
ლიდერი	ისმაილ  ჰანია
შტაბი	ღაზა
აქტიურობა	ღაზის სექტორი, დასველთ სანაპირო მდ.. იორდანი
თარიღი ფორმირების	1987
მოწინაამღდეგე	იზრაელი
წევრების რაოდენობა	20 000
მონაწილე კონფლიქტში	პალესტინა-იზრაელის კონფლიქტი
საიტი	hamas.ps

 აკრონიმია "ჰარაკატ ალ-მუქავამაჰ ალ-ისლამიიაჰ"-ისა (არაბ. حركة المقاومة الاسلامية‎‎, პირდაპირი მნიშვნელობა: "ისლამური წინააღმდეგობის მოძრაობა") — პალესტინის სუნიტური-ისლამისტური ფუნდამენტალური მოძრაობა, რომელიც მჭიდრო კავშირშია მუსლიმანურ საძმოსთან. მისი მიზანია პალესტინის განთავისუფლება ისრაელის ოკუპაციისგან და დასავლეთ სანაპიროზე ისლამური რესპუბლიკის შექმნა.

ღერბზე  მოძრაობა  ჰამასის გამოსახულია ორი გადაჯვარიდინებული ხმალი ფონზე «მთის გუმბათი». ორი  პალესტინური დროშაზე დაწერილია არაბულად: «არ არის ღმერთი  გარდა ალაჰისა» და «მუხამედი — მოძღვარი ალაჰის». რწმენა — გამოკვეთილი პალესტინური სახელმწიფოს იმ ფორმით,როგორც  წარმოუდგენია  ჰამასს — ის უნდა მოიცავდეს  ტერიტორიებს თანამედროვე  იზრაელის, დასავლეთ სანაპიროს იორდანს  და  სექტორ ღაზას. ნახატის ქვემოთ წარწერა  «პალესტინა». მწვანე ლენტაზე თეთრი ასოებით ქვემოთ ნაწილზე ღერბისწარწერა: «ისლამისტური მოძრაობა  წინაამღდეგობა— ჰამასი»

ძეგლი ტერაქტის მსხვერპლის  ჰამასის 2001წ-ს  : 21 მოზარდის ,სტუმრები დისკოტეკაზე  ტელ-ავ.

ჰამასი ტერორისტულ ორგანიზაციადაა მიჩნეული ევროკავშირის, კანადის, აშშ-სა და ისრაელის მიერ და მისი თავდასხმები ისრაელის მოქალაქეებზე და სხვა ადამიანის უფლებათა დარღვევის ფაქტები დაგმობილ იქნა გაეროს ადამიანის უფლებათა კომისიის, საერთაშორისო ამნისტიისა და ჰუმან რაითს ვოჩის მიერ. ეს ორგანიზაცია განსაკუთრებით პოპულარულია პალესტინელთა შორის ღაზის სექტორში, თუმცა მას საკმაოდ ბევრი მიმდევარი ჰყავს დასავლეთ სანაპიროზეც და სხვა ქვეყნების პალესტინის დიასპორაში, ისრაელის ჩათვლით. ამ მოძრაობის პოპულარობა განპირობებულია მის მიერ პალესტინის ღატაკთათვის შემწეობისა და სოციალური უზრუნველყოფის გაწევით და, ნაწილობრივ, შეიარაღებული მოქმედებებით. არაბული სამყაროს გარეთ ჰამასი ცნობილია თვითმკვლელი ამფეთქებლებით ისრაელის მჭიდროდ დასახლებულ ურბანულ რეგიონებში. ორგანიზაცია, როგორც წესი, ამგვარ თვითმკვლელების ოჯახებს უხვ კომპენსაციას უხდის.

აეთქება  ავტობუსის ქუჩაზე. იაფა  იერუსალიმი  25.02.1996 — 26 დაღუპული

ორგანიზაციის მიზანია გააერთიანოს პალესტინა ისლამური სახელმწიფოს ქვეშ, რომელიც სრულიად მოუღებს ბოლოს ისრაელს. (ისრაელის სახლემწიფოს მიერ მიჩნეულია საბაბად იმისა, რათა ამ ორგანიზაციის ლიდერები განადგურებულ იქნან.) ჰამასის ლიდერების განადგურების მცდელობები გატარებულ იქნა ისრაელის საჰაერო ძალების მიერ მის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, ასევე სხვა მეთოდებითაც, მათ შორის ავტომანქანათა აფეთქებით, ცეცხლსასროლი იარაღით, მომწამვლელი ინიექციებით მოსადის აგენტების მიერ ისრაელსა და ოკუპირებულ ტერიტორიებს გარეთ.

იხ. ვიდეო

ხელშეკრულება კოსმოსზე

                       ხელშეკრულება კოსმოსზე

მხარეები   ხელმომწერები   არ შეუერთდნენ

გარე სივრცის ხელშეკრულება ან ხელშეკრულება კოსმოსზე, ფორმალურად ხელშეკრულება კოსმოსური სივრცის, მათ შორის მთვარის და სხვა ციური სხეულების გამოყენების და მოპოვებისა შესახებ — ხელშეკრულება, რომელიც საერთაშორისო საჰაერო სამართალის საფუძველია. ხელშეკრულება ხელმოსაწერად გაიხსნა ამერიკის შეერთებულ შტატებში, გაერთიანებულ სამეფოსა და საბჭოთა კავშირში 1967 წლის 27 იანვარს, ხოლო ძალაში შევიდა 1967 წლის 10 ოქტომბერს. 2017 წლის იანვრისთვის, ხელშეკრულებას 105 ქვეყანა ხელი მოაწერა, მაგრამ 24 ხელმომწერ ქვეყანას, ჯერ არ დაუსრულებია რატიფიკაციის პროცესი. გარდა ამისა, ჩინეთის რესპუბლიკამ (ტაივანი), რომელიც ამჟამად აღიარებულია გაეროს მხოლოდ 20 წევრი ქვეყნის მიერ, ხელშეკრულების რატიფიცირება მოახდინა, სანამ 1971 წელს, გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ კენჭისყრით გადასცემდა ჩინეთის ადგილს ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკას

გარე სივრცის ხელშეკრულება თავისით წარმოადგენს საერთაშორისო საჰაერო სამართალის ძირითად იურიდიულ ჩარჩოს. ამ ხელშეკრულების პრინციპები, კრძალავს ხელმომწერ მხარეებს, მასობრივი განადგურების იარაღის განთავსებას დედამიწის ორბიტაზე, მთვარეზე ან ნებისმიერ სხვა ციურ სხეულზე, ასევე სხვაგვარად იარაღის განთავსებას კოსმოსურ სივრცეში. ხელშეკრულება ზღუდავს მთვარისა და სხვა ციური სხეულების მშვიდობიანი მიზნებისათვის გამოყენებას და პირდაპირ კრძალავს მათ გამოყენებას ნებისმიერი სახის იარაღია ტესტირებისთვის, სამხედრო მანევრების ჩატარებისთვის ან მათზე სამხედრო ბაზების, დანადგარების განთავსებას (მუხლი IV). თუმცა, ხელშეკრულება არ კრძალავს ორბიტაზე ჩვეულებრივი შეიარაღების განთავსება და ამით, ზოგიერთი უაღრესად სტრატეგიულ-დესტრუქციული იარაღი, როგორიცაა კინეტიკური ძალის იარაღი, კვლავ პოტენციურად დასაშვებია. ხელშეკრულებაში ასევე აღნიშნულია, რომ კოსმოსის კვლევა ინდა იყო ყველა ქვეყნის სასარგებლოდა, აგრეთვე კოსმოსის გამოყენება და კვლევა, თავისუფალი უნდა იყოს ყველა ქვეყნისთვის.

ხელშეკრულება მკაფიოდ კრძალავს ნებისმიერი მთავრობის მიერ, ციური რესურსის მოთხოვნას, როგორიცაა მთვარე ან პლანეტა. ხელშეკრულების „მუხლი II“ მიხედვით: „გარე სივრცე (კოსმოსი), მათ შორის, მთვარე და სხვა ციური სხეულები, არ ექვემდებარება ეროვნულ მითვისებას, არც სუვერენიტეტის გამოცხადებით, არც სარგებლობით ან ოკუპაციით, ან სხვა რაიმე საშუალებით“. თუმცა, სახელმწიფო, რომელიც უშვებს კოსმოსურ სივრცეში რაიმე ობიექტს, ინარჩუნებს მასზე იურისდიქციას და კონტროლს.  სახელმწიფო, ასევე პასუხს აგებს, მათი ობიექტის მიერ, კოსმოსური სივრცისთვის მიყენებული ზარალისთვის

გარე სივრცის ხელშეკრულების „VI მუხლის“ ეხება საერთაშორისო პასუხისმგებლობას, რომელშიც აღნიშნულია, რომ: „არასამთავრობო ორგანიზაციების გარე სივრცეში საქმიანობა, მათ შორის, მთვარესა და სხვა ციური სხეულებზე, საჭიროებს ნებართვას და ზედამხედველობას, ხელშეკრულების ხელმომწერ შესაბამისი სახელმწიფოს მხრიდან“ და რომ მონაწილე სახელმწიფოებს, ეკისრება საერთაშორისო პასუხისმგებლობა ეროვნულ სივრცეში საქმიანობისთვის, რომელიც ხორციელდება სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ.

„უესთფორდის პროექტი“-ს შესახებ დისკუსიების და კონსულტაციებისშედეგად მიღებული გადაწყვეტილება, საბოლოოდ ჩაიწერა ხელშეკრულების „IX მუხლში“, რომლის თანახმად: „ხელშეკრულების ხელმომწერი სახელმწიფო, რომელსაც აქვს საფუძველი ივარაუდოს, რომ ხელშეკრულების მონაწილე სხვა სახელმწიფოს საქმიანობა ან ექსპერიმენტი, დაგეგმილი გარე (კოსმოსი) სივრცეში, მათ შორის, მთვარესა და სხვა ციურ სხეულებზე, გამოიწვევს პოტენციურად მავნე ჩარევას გარე სივრცის, მათ შორის, მთვარესა და სხვა ციურ სხეულებზე მშვიდობიან მოპოვებისა და გამოყენების საქმიანობაში, შეიძლება მოითხოვოს კონსულტაციებს დაკავშირებულ საქმიანობასთან ან ექსპერიმენტთან“

მთვარის ხელშეკრულება, რომელსაც 1979 წელს ხელი მოაწერეს, უნდა ყოფილიყო გარე სივრცის ხელშეკრულების შემდგომი ხელშეკრულება, მაგრამ არცერთმა ძირითადმა კოსმოსურმა სახელმწიფომ, არ მოახდინა ხელშეკრულების რატიფიცირება. გაეროსგარე სივრცის მშვიდობიანი გამოყენების კომიტეტი (COPUOS), ზედამხედველობას უწევს ამ ხელშეკრულებების და კოსმოსის შესახებ სხვა ხელშეკრულებების შესრულებას.

                                                           იხ. ვიდეო

ანალიტიკა და შეფასება განვიხილოთ რუსული ,,მკვდარი ხელი'' და ამერიკული ,, სწრაფი გლობალური დარტყმა''

         ანალიტიკა და შეფასება  განვიხილოთ რუსული ,,მკვდარი ხელი'' და ამერიკული ,,        სწრაფი გლობალური დარტყმა''
                                         

დღევანდელი მსოფლიოში მიმდინარე დაძაბულ ფონზე საინტერესო იქნებოდა აშშ-სა და რუსეთის სამხედრო სარაკეტო პოტენციის შეფასება დაპირისპირების შემთხვევაში. მაშ ასე რუსული სისტემა ,,პერიმეტრი'' იგივე ,,მკვდარი ხელი'' ინდექსი -15Э601 დასავლეთში და აშშ ცნობილია ინგლ. Dead Hand, სიტყვა სიტყვით ,,მკვდარი ხელი - კომპლექსი ავტომატური მართვის მასიური საპასუხი დარტყმა, შექმნილი სსრკ მიერ ცივი ომის პერიოდში და იყენებს რუსეთი აქამდე. განკუთვნილია გარანტირებული მისვლა საბრძოლო ბრძანების უმაღლესი რგოლის მართვის (გენერალური შტაბი შეიარაღებული ძალების  სარაკეტო არმიის სტრატეგიული დანიშულების) საკომანდო პუნქტამდე და ცალკეული გამშვები  დანადგარის სტრატეგიული რაკეტის, დაყენებული საბრძოლო მორიგეობაზე, იმ შემთხვევაში თუ საგანგებო მდგომარეობა იქნება, როცა ხაზები კავშირის შეიძლება იყოს დაზიანებული.
აშშ-ში არის ანალოგიური მსგავსი დანიშნულების კომპლექსი გადაცემა ბრძანების გაშვებაზე ავარიული სისტემა სარაკეტო კომუნიკაციის (ინგლ. Emergency Rocket Communications System)
,,პერიმეტრი'' წარმოადგენს ალტერნატიული საკომანდო სისტემას ყველა საბრძოლო ქვედანაყოფის, რ-საც აქვს ბირთვული მუხტი. ის შეიქმნა როგორც სარეზერვო სისტემა კავშირის, იმ შემთხვევაში გასაღების კვანძები სისტემა Казбек» ბირთვული ჩემოდანი ხაზი კავშირის სარაკეტო ჯარების  სტრატეგიული დანიშნულების იქმნება განადგურებული პირველი დარტყმის დროს შესაბამისად აშშისკონცეფცია შეზგუდული ბირთვული ომი.
უზრუნველყოფა გარანტირებული შესრულება ყველა როლის სიტემის იყო თავიდან დაპროექტებული როგორც სრული ავტონომიური, და მი შემთხვევაში თუ მასიური თავდასხმა იქნებოდა შეეძლო მიეღო გადაცყვეტილება ადეკვატური საპასუხო დარტყმა თვითონ (მონაწილების გარეშე ან მინიმალური მონაწილება ადამიანის) ასეთი სისტემასხანდახან ეძახიან ამორალურს მიუხედავდ ამისა ეს არის ერთადერთი ფაქტორი გარანტილებურად უარი ათქმევინოს პოტენციურ მოწინაამღდეგეს. ვლადიმერ იარინიჩის აზრით სიგნალის მიღებისას სისტემა ადრეული გაფრთხილების სარაკეტო თავდასხმისა პირველი პირს შეეძლო გაეაქტიურებინა სისტემა ,,პერიმეტრი''.
2018წ-ს ყოფილი ხელმძღვანელი გენერალური შტაბის სარაკეტო ჯარების სტრატეგიული დანიშნულების ვიქტორ ესინის განაცხადა, რომ სისტემა პერიმეტრი აღმოჩნდება არაეფექტური იმ შემთხვევაში თუ აშშ გამოვა შეთანხმებიდან საშუალო სიშორის და პატარა დინსტაციის რაკეტების ლიკვიდაციის შეთანხმებიდან იხ. ლინკი 
იხ.ვიდეოები

სწრაფი გლობალური დარტყმა (ინგლ. Prompt Global Strike, PGS, ასვე როგორც გლობალური ელვისებური დარტყმა) ინიციტივა აშშ-ს შეიარაღებული ძალების დამუშავების სისტემის, შესაძლებლობას აძლევს მიაყენოს დარტყმა (არაბირთვული, ინგლ. conventional) შეიარაღებას დედამიწის ნებიმიერი ცერტილში ერთი საათის განმავლობაში. ანალოგიური ბირთვული დარტყმა დახმარებისას საკონენტაშორისო ბალისტიკური რაკეტების. განცხადების მიხედვით გენერალ ჯეიმს კარტრაიტის ,, დღეისთვის თუ საუბარი მიდის ბირთვული დატყმაზე შეიძლება გავიდეს დღეები და კვირეებიც კი სანამ სახედროები დაიცყებენ თავდასხმას რეგულარული ძალები. ამოცანა ამ სისტემის არისშესაძლებლობა მიეცეს მიაყენოს სცრაფი და ზუსტი დრტყმა ნებისმიერი რეგიონში მსოფლიოს კონფლიქტის თუ საგანგებო მდგომარეობის დროს. ბალისტიკური ვერსია გაშვების შეუძლიაგანახორციელოს უშუალო აშშ-ს ტერიტორიიდან. ხოლო ამ სისტემა არის დამატებითი შენაერთი  ძალები წინა განლაგების, ექსპედიცია სააერო ძალების, ( რ-საც შეეძლება განთავსდეს 48 სთ განმავლობაში) და საავიაციო დარტყმითი დაჯგუფება (ინგლ.Carrier battle groups) რ-საც შეეძლება განლაგდეს სამხედრო მოქმედების თეტრზე 96 სთ განმავლობაში) სგდ შესაძლებლოას იძლევა 60წთ მიქყენოს დარტყმა პლანეტის ნებისმიერ წერტილს ან ახლო კოსმოსს.

2010წ-ს თავდაცვის მინისტრმა აშშ-ს რობერტ გეიცმა განაცხადა, რომ აშშ უკვე შეუძლია მიაყენოს სწრაფი გლობალური დარტყმა.