ილუზიონიზმი ეძახიან მაგისაც - სახეობა ხელოვნების რ-იც დამახასიათებელია ხელების მოძრაობის ოსტატობასთან, ტრიუკები ან სპეციალური აპარატებით სექმნისთვის ილუზიის დარღვევისთვის ჩვეული ფიზიკური თვისებების კარგად ცნობილი საგნების. სახელწოდება მომდინარეობს ფრანგული სიტყვიდან illusionner- ,,შეცდომაში შეყვანა''
ფიკუზნიკი. უცნობი ავტორი (მიაწერენ ასევე ჰირონიმუს ბოსხის ) 1475 - 1480წწ მუნიციპალიტეტი მუზეომი სენ-ჟერნენ-ან-ლე)
ილუზიონისტი არტისტი (ფიკუსნიკი) -იც დემოსნსტრირებას ახდენს ფუკუსების დაფუძნებული ამა თუ იმ ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური მოვლენებზე და განისაზღვრება შეცდმოში შეყვანა დაბნევას.
ილუზიოსნტი ჩვეულებრივ იყენებს სპეციალურ ტექნოლოგიებს მანიპულაცის ანუ ხელების მოხერხენულობას.
ასევე საგნების გაქრობას ან ადამინების ასევე გარდაქმნას ფართოდ გამოიყენება ფსიქოლოგიური მანიპულაციური ყურადღება ასევე მხედველობის მოტუება და სხვ.
იხ. ვიდეო მართლა ოსტატურად და საკმაოდ ეფექტურად ახორცილებეს ტრიუკებს რ-იც გაოცებას იწვევს.
მხედველობის სისტემის (მხედველობის ანალიზატორის) პერიფერიული ორგანოა და მოთავსებულია თვალბუდეში.
მხედველობის სისტემა, ანატომიურად და ფუნქციონალურად სამი ნაწილისგან შედგება:
პერიფერიული ორგანოები;
გამტარი გზები;
მხედველობის ცენტრები.
თავის მხრივ მხედველობის სისტემის პერიფერიული ნაწილი შედგება:
თვალის კაკალი;
თვალის მამოძრავებელი აპარატი (ადამიანში — თვალის 6 კუნთი);
თვალის კაკლის დამცავი ორგანოები (წარბები, ქუთუთოები, წამწამები, დიდი და მცირე საცრემლე ჯირკველბი)
თვალის კაკალი (ლათ.bulbus oculi) მიახლოებით სფერული ფორმის სხეულია. თვალის კაკლის კედელი ანტომიურად და ფუნქციურად სამი გარსისგან შედგება:
გარეთა მკვრივი ფიბრიზული გარსი (tunika fibrosa bulbi) შედგება ბოჭკოვანიშემაერთებელიქსოვილისგან მისი უკანა ნაწილი თეთრი ფერისაა და მას გარსი ანუ სკლერა (ლათ. sclera) ეწოდება. უფრო მცირე წინა ნაწილი ანუ რქოვანი (ლათ. cornea) გამოდრეკილია და გამჭვირვალე; იგი არ შეიცავს სისხლის ძარღვებს მასში უხვადაა ნერვული დაბოლოებები რის გამოც ძალიან მგრძნობიარეა.
თვალის კაკლის შუა ანუ სისხლძარღვოვანი გარსი (tunika vaskulosa bulbi) იყოფა სამ ნაწილად: წინას ეწოდება ფერადი გარსი (ლათ. iris), შუას — წამწამოვანი სხეული (ლათ. corpus ciliare).
უკანა — სისხლძარღვოვანი გარსი (choriodea).
ლურჯი თვალი
ფერადი გარსის შუა ადგილას მოთავსებულია ხვრელი — გუგა (ლათ. pupilla) მის სისქეში მოთავსებულია გლუვკუნთოვანი ბოჭკოები, რომელთა ერთი ნაწილი განლაგებულია გუგის ირგვლივ ცირკულარულად და შეადგენს გუგის შემავიწროებელ კუნთსხოლო, მეორე ნაწილი- სხივისებურად და ქმნის გუგის გამაგანიერებელ კუნთს. ორივე კუნთის ინერვაცია წარმოებს ვეგეტატური ნერვული სისტემიდან ამასთან შემავიწროებელ კუნთს აინერვირებს თვალის მამოძრავებელი ნერვის შემადგენლობაში მყოფი პარასიმპათიური ბოჭკოები, გამაგანიერებელ კუნთს კი სიმპათიური ბოჭკოები. ფერადი გარსი შეიცავს პიგმენტს, რომლის რაოდენობაც ცვალებადია და განსაზღვრავს თვალის ფერს. თვალის კაკლის შინაგანი გარსი ანუ ბადურა (ლათ. retina) წარმოადგენს მხედველობის ნერვის პერიფერიულ აპარატს. მიუხედავად იმისა, რომ ბადურა მეტად თხელია, მისი ჰისტოლოგიური აგებულება განსაკუთრებული სირთულით გამოირჩევა.
ქამელეონის თვალი
ბადურას ფერისა და სინათლის შემგრძნებ ელემენტებს წარმოადგენს სპეციალიზებული ნერვული უჯრედები, კოლბები და ჩხირები კოლბების საერთო რაოდენობა შვიდი მილიონია, ჩხირების ოცდაათი მილიონი.მხედველობის ნერვის თვალის კაკალში შესვლის ადგილი იმყოფება ღერძის უკანა ბოლოს ოდნავ მედიალურად. თვალის ფსკერზე იგი ქმნის მრგვალ გორაკს, რომელსაც მხედველობის ნერვის დისკო (discus nervi optici) ეწოდება. ეს ადგილი თეთრი ფერისაა და მასში ცოტაა სინათლის მიმღები ნერვული უჯრედები. დისკოდან 4 მილიმეტრისდაშორებით თვალის კაკლის უკანა პოლუსში, მდებარეობს ხალი (ლათ. macula), რომელიც წარმოადგენს უმახვილესი მხედველობის ადგილს. ხალის ცენტრში არის მომცრო ორმო, რომელსაც ცენტრალური ფოსო (fovea centralis) ეწოდება.
იხ. ვიდეო
ბადურას ნერვული უჯრედების მორჩები შედის მხედველობის ნერვის შემადგენლობაში, რომელიც მიემართება ქალას ღრუში მხედველობის ხვრელით. მხედველობის ნერვის შუა ღერძის გასწვრივ გაივლის ბადურას ცენტრალური არტერია, რომელიც კვებავს გარსს. მხედველობის ნერვი გარშემორტყმული ტვინის სამივე გარსით, რომლებიც ქმნიან მის ბუდეებს და შემდეგ უკავშირდებიან სკლერას. თვალის კაკლის კედელი გარს ერტყმის თვალის გამჭვირვალე ბირთვს, რომელსაც შეადგენს ბროლი (lens cristalian); ბროლი წარმოადგენს ორმხრივ გამოდრეკილ სხეულს. მისი უფერო ნივთიერება შედგება ცენტრალურად მდებარე შედარებით მკვრივი ბირთვისგან და პერიფერიულად მოთავსებული რბილი, ანუ ქერქოვანი ნივთიერებისგან. გარედან ბროლი დაფარულია თხელი და გამჭვირვალე ჩანთით, რომელსაც ბროლის კაფსულა ეწოდება.
ადამიანის თვალი ცენტრალური ჰეტეროქრომია
თავის ეკვატორული კიდის გასწვრივ ბროლი დაკავშირებულია წამწამოვან სხეულთან ირგვლივი იოგით, რომელსაც წამწამოვანი სარტყელი ეწოდება . ამ იოგის დაჭიმვა ან მოდუნება იწვევს ბროლის გარდატეხის უნარის შეცვლას. ამ პროცესს რომლის შედეგადაც საგანი ზუსტად აისახება ბადურაზე აკომოდაცია ეწოდება. რაც უფრო ახლოა საგანი, მით უფრო მეტი უნდა იყოს ბროლის გამოდრეკილობა; ამას ხელს უწყობს წამწამოვანი კუნთის შეკუმშვით გამოწვეული წამწამოვანი სარტყლის მოდუნება.
იხ. ვიდეო
სფერული ფორმის მინისებრი სხეული (corpus vitreum) ავსებს თვალის კაკლის ღრუს იმ ნაწილს, რომელიც ბროლის უკან მდებარეობს. მის წინა ნაწილში აღინიშნება ჩაღრმავება, რომელშიც მოთავსებულია ბროლი. მინისებრი სხეულის ჟელატინისმაგვარი მასა შედგება უწვრილესი ბოჭკოების ბადისგან, რომელთა შორის სივრცეები ამოვსებულია სითხით. გარედან დაფარულია თხელი გარსით, რომელსაც ეწოდება მინისებრი გარსი. ისევე როგორც ბროლი მინისებრი სხეულიც მოკლებულია სისხლის ძარღვებს. ნამი (humor aqueus) წარმოადგენს ცილის უმნიშვნელო რაოდენობის შემცველ სითხეს, რომელიც გამოიყოფა წამწამოვანი მორჩების და ფერადი გარსის სისხლის ძარღვების მიერ. ნამით ამოვსებულია ბროლის წინა მდებარე და ერთმანეთთან დაკავშირებული ორი მომცრო სივრცე, ანუ თვალის საკნები (camerae bulbi). წინა საკანი მოთავსებულია რქოვანასა და ფერად გარსს შორის, უკან კი - ფერად გარსს და წამწამოვან სარტყელს შორის. საკნები ერთმანეთთან არიან დაკავშირებული გუგის საშუალებით.
იხ. ვიდეო
სინათლის სხივებმა ვიდრე ისინი ბადურას მიაღწევენ უნდა გაიარონ: რქოვანა, წინა სენაკის ნამი, ბროლი და მინისები სხეული. თვალის მამოძრავებელ აპარატს შეადგენს ექვსი განივზოლიანი კუნთი: ზემო, ქვემო, გარეთა, შიგნითა სწორი, ზემო და ქვემო ირიბი. თვალის კაკლის უკანა ნაწილს გარს ერტყმის ბოლქვის (ტენონის) ფიბრიზული კაფსულა, რომელშიც სასახსრე თავის მსგავსად ადვილად მოძრაობს თვალის კაკალი მისი კუნთების შეკუმშვის დროს. ეს კაფსულა მჭიდროდაა დაკავშირებული ცხიმთან, რომელიც ამოავსებს თვალბადურის რეტრობულბარულ სივრცეს.თვალის დამცველ აპარატს მიეკუთვნება: ქუთუთოები, თვალბუდე, წარბები, წამწამები, და საცრემლე ორგანოები
იხ. ვიდეო
თვალისდაიზიანება თვალის სიმშრალე, წვა, ქავილი, ტკივილი, ბუნდოვანი მხედველობა მონიტორნიდა თვალი დაშორებული უნდა იყოს სათანადოდ მანძილზე განათება, მხედველობის გადაღლა, მხედველაბოზა მოქედებს ულტრაიისფერი გამოსხივება.
დაიცავით თვალები - მიუხედავ იმისა რომ თვალების ღია ნაწილები არ არის ტემ-ის მიმრთ მგრძნობიარე ნერვული დაბოლოებები, თვალების დამატენიანებელი სითხე შეიცავს მარილს, რ-იც იცავს მათ დაბალი ტემ-ის დროსაც გაყინვისგან, ხოლო თვალის კაპილარებში სიცივის დროს ძლიერდება სისხლის მიწოდება, რ-იც ხელს უწყობს თვალებში სითბოს მომატებას - ისინი ზამთარში მაინც დაუცველია.
ჩვენდა გასაკვირვად ზამთარში ყველაზე მეტად ულტრაისფერი სხივები მოქედებს. ამის მიზეზი, ის რაის, რომ ზამთარში მზე უფრო დაბლაა, ვიდრე ცხელ ამინდში მზის სხივები უფროდიდი ძალით ეცემა თვალებს ყინვისა და თოვლში არეკლილი მზის სხივების ბრწყინვალება სჭრის თვალის ბადურას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს კონიუქტივიტი და მხედველობის დაქვეითება. ამიტომ საჭიროათვალები ზამთარშიც დავიცვათ (განსაკუთრებით მთაში, სათხილამურო კურირტზე) კარგი ხარისხის მზის დამცავი სათვალით, სიცივით გამოწვეული კონიუქტივიტი დამახასიათებელია ცრემდენა თვალების გაწითლება, ქავილი. კონიუქტევიტის დროს ქუჩაში გამოსვლამდე თვალებსა და ცხვირში ჩაიწვტეთ ანტისეპტიკური წვეთები მიიღეთ ექიმის დანიშნული ანტიალერგიული წამლებიც, საღამოს კი თვალებზე დაიდეთ თბილ ჩაიში დასველებული ტამპონები ან თვით ცაის პაკეტები.
ზამთარში გამათმობელი აშრობს ოთახშიჰაერს, რაც შეიძლება კონიუქტივის მიზეზი გახდეს.
ტელევიზორის ყურებისას ან კომფიუტერთან დიდხანს ჯდომისას მუშაობისას ხშირად დაახამხამებთ თვალები
თვალებიდა საწიროა ორგანიზმის რომ არ გამოშრეს დრეში მიიღოთ ბევრი სითხე (6-8 ჭიქა წყალი)
ოთახში დაიცავით ჰაერის ნორმალური ტენი
ზამთარში დღის სინათლის სიმცირის გამო თვალების ვარჯიში, სამუშაო ადგილი კარგადგაანეთ,საათში ერთხელ გააკეთეტ თვალების ვარჯიში, ხშირად მიდით ფანჯარასთან, გაიხედეთ, შ4ხედეთ ჯერ ახლოს პატარა საგანს, შეგდეგ მზერამიაპყარით ფანჯრიდან შორს მდებარესაგანზე
მიიღეთ A, C, E ვიტამინები (რომლებიც აუცილებელია მხედველობისთვის) მდიდარიპროდუქტები: სტაფილო, ბულგარული პიმპილი, კვერცხი, კარაქი, თევზი, კივი, ჟოლო, ასკილი კომბოსტო, კაკალი და მცენარეული ზეთი
წელიწადში ერთხელ ესტუმრეთ .
ვალში რაღაც ჩამივარდა - ეს შეიძლება არმოჩნდეს მწერი, ტვალების ქსოვილი შეიცავს უამრავ ნაზ ნერვებს, რ-იც ძალიან მგრძნობიარეა. უმნიშვნელო დაზინებაც კი ვალში მოხვედრილი მტვერის ნაწილაკი თვადაპირველად დაცურავს თვალის სითხეში, შემდეგ კი ეწებბება ქუთუთოების ლორწოვან ქსოვილს ან რქოვანის გარს და ხელს უშლის მხედველობას, იწვევს ტკივილს, ცრელდენას, ქუთუთოების სპაზმსს. ამ დროს ზოგიერთი იწყებს თვალიების სრესას და ტკივილიც უფრო ძლიერდება. ამ პატარა, თითქმის თვალისთვის შეუმჩნეველ ნაწილაკს შეუძლია სერიოზულად დააზიანოს თვალის გარსი, გავნითრდეს ინფექცია.
პირველ რიგში, ფრთხილად ასწიეთ ზევით ჯერ ზედა ქუთყთო, დაათვალიერეთ ტვალი, შემდეგ გასწიეტ წინ დაუკან.
თუ მდგომარეობა არ გაუმჯობესდა, შეამოწმეთ, პატარა ნაწილაკი ქვედა ქუთუთოს ქვეშ ხომ არ მოქეცა.და თუ ეს ნაწილაკიარ მისწებებია თვალის გარსს. შეეცადეთ ამპირეცხოტ თვალი თბილი წყლით, ანადუღარი წლიტ, ჩაის ნაყენით. ჩაისხიტ მუწში წყალი და შიგ ამოძრავეთ და ახამხამეთ. შეიძლება ამ ნაწილაკის ამოგდება დასველებული ბამბის ტამპონით. მტვრის ნაწილაკის ამოღების შემდეგ თვალები დაიბანეტ სუფთა წყლით და ჩაიწვეტეთალბუციდი.
თუ ვრ ამოიღეთ ნაწილაკი, მეტად არარ შეეხოტ, ეს მან შეარწია ქსოვილში ამ შემტხვევაში აუცილებელიამიმართოტ თვალის ექიმს.
среда, 19 июня 2019 г.
სახედრო-კიბერნეტიკული ოპერაცია აშშ
კიბერნეტიკული ომი განხორციელებული სახედრო ძალები მიერ აშშ-ს მიერ სეხელმწიფოს ან ორგანიზაციის მიმართ.
2010 წ-ს აშშ-ს სტრუქტურა შეიქმნა ოპერაციული ქვედანაყოფი - კიბერსამეთაურო, ძირითადი ამოცანებია ცენტრალიზებული წარმოება ოპერაციების კიბერომების, მართვა და დაცვა სამხედრო კომფიუტერული ქსელების აშშ-ს. სტრატეგია კიბერსამეთაუროს ძირითადად წარმოადგენს შემდეგ პრონციპებს დაფარვითი კიბერთავდაცვა და გამოყენება კიბერსივცეს როგორც თეატრის სახდრო მოქედებების. მეთაურობა აშშ-ს შეიარაღებული ძალები გამოვიდა განცხადებით სადაც განცხადებული, რომ:
''ტეხნოლოგიამ კიბერსივცე გარდაიქნება ინსტრუმენტად ძალაუფლების საზოგადოებაში და ამსთანავე უფრო მრტად ხდება ხელმსიაწვდომი მოწინაამღდეგე სახელმწიფოების მხრიდან, რომლებსაც შეუძლიათ გამოიყენონ ეს ტექნოლოგიები კოფიუტერული თავდასხმისთმის, დაარღვიონ კომუნიკაცია და გაცვლა ინფორმაციის. დაბალი ბარიერის შესვლა ანონიმური ხასიათი მოქმედებით კიბერსივცეში აძლევს სიას პოტენციური მოწინაამღდეგეს საკმაოდ ფართოდ. ამის გრდა გლობალური ხასიათი კიბერსივცის და არ ქონა იქ ნაციონალური საზღვრების შეუძლიათ შექმნან დამატებითი გართულებები სახელმწიფოებისთვის შეკავების მიმართულებით საფრთხის და რეაგირების საგანგებო სიტუაციაზე''
მიუხედავად მნიშვნელობისა აღნიშნული მიმართულებისა, მოქედება უთანხმოებისა სხვადასხვა დაწესებულებისა აშშ-ს დეპარტამენტმა ჩააგდო მთელი რიგი მნიშვნელოვანი პროექტები სფეროში მოდრნიზება აიტი ინფრასტრუქტურის სამხედრო ძალების აშშ დაკარგა მილიარდებით დოლარი.
ხუთი პრინციპი სტრატეგიის სამხედრო-კიბერნეტიკული ოპერაციის აშშ
1. კიბერსივრცე წარმოდგენს ახალი თეატრს სამხედრო მოქედების, სახმელეთო, საზღვაო, საჰაერო და კოსმოსური
2. პრინციპი პროაქტიურობის განსხვავებით პასიური თავდაცვისა მაგალითად Firewall დაცვის საშუალებით. გამპმჟღავნება და გადაჭერა კიბერთავდასხმის კომფიუტერულ ქსელებზე მოიტხოვს სწრაფ რეაგირებას, რაც მოითხოვს გამოყენებას ტაქტიკური ოპერაციის ძიებისთვის და ორგანიზაციისთვის კონტრდარტყმის ბოროტმოქედებისთვის. 3. თავდაცვა კრიტიკული ინფრასტრუქტურის აშშ 4. გამოყენება სისტემი კომპლექსური უსაფრთხოების აშშ-ს და მისი მოკავშირეების 5. გაგრძელება და გამაგრება ტექხნოლოგიური უპირატესობის, პირველ რიგში კოფიუტერის შესაძლებლობის ხელოვნური ინტელექტი ამ ფონზე საინტერესო იყო ინფორმაციის გავცელება ამერიკის მედიაში გავცელდა ინფორმაცია რომ ამერიკის კიბერ ჯგუფმა მოაწყო თვდასხმა რუსეთის ენერგო ქსელზე თავდასხმა მათი მდგრადი შემოწმების მიზით და პერიოდულად ახორციელებს ოპერაციებს. ტრამპმა მართალი ოფიციალურად უარყო მაგრამ უნდა აღინიშნოს, რომ ეს ორგანიზაციები პრეზიდნტს არექვემდებარებიან უშუალოდ იხ. ვიდეო.
2019წ-ის 23 ივნისი დღეს საინტერესო ინფორმაცია გავცელდა სანიფომაციო საშუალებებში კერძოდ ის, რომ აშშ-ს კიბერ დაჯგუფებამ თავდასხმა განახორციელა იარანზე რის შედეგადაც ირანის ანტისაჰარაერო რადარები გათიშული იყო გარკვეული პერიოდით.
Firewall
აპარატურული ან პროგრამული უზრუნველყოფა, რომელიც ახორციელებს, მასში შემავალი პაკეტებისა და ტრაფიკის კონტროლს და ფილტრაციას. მის ძირითად დავალებას წარმოადგენს, ლოკალური ქსელის ან ცალკეული კვანძების დაცვა არასანქცირებული წვდომისგან. რომელიც კრძალავს არავტორიზირებულ წვდომას და ნებას რთავს მხოლოდ ავტორიზირებულ კავშირს, როგორც ქსელის შიგნიდან გამავალ პაკეტებზე, ასევე ქსელში შემავალ პაკეტებზე.
ფაიერვოლი
მეორე თაობა, რომელიც წარმოადგენს პაკეტების ფილტრაციის სისტემას, ცნობილია როგორც Application layer firewall სახელწოდებით, რომელიც ანხორციელებს პაკეტების ფილტრაციას OSI მოდელის გამოყენებით დონეზე, რაც შედარებით მეტად დაცულ ტექნოლოგიადაა მიჩნეული.
მეორე თაობა, რომელიც წარმოადგენს პაკეტების ფილტრაციის სისტემას, ცნობილია როგორც Application layer firewall სახელწოდებით, რომელიც ანხორციელებს პაკეტების ფილტრაციას OSI მოდელის გამოყენებით დონეზე, რაც შედარებით მეტად დაცულ ტექნოლოგიადაა მიჩნეული.
მანქანა, რომელიც ტვირთს გადააადგილებს მოძრავი მოქნილი ელემენტის (ბაგირის ან ჯაჭვის) საშუალებით. ჯალამბარი არის სტაციონარული და გადასაძრავებელი, ხელის და მექანიკურამძრავიანი. ჯალამბარი შედგება კბილა, ჭიახრახნული, ფრიქციული, ღვედური გადამცემი მექანიზმებისა და მათი კომბინაციებისგან. დოლურ ჯალამბარს აქვს დოლი, ბაგირი და გადამცემი მექანიზმი. დოლს აბრუნებენ ხელით ან ძრავათი. ჯაჭვურ ჯალამბარში ჯაჭვს წევის ძალა გადაეცემა მბრუნავი ვარსკვლავათი. იყენებენ აგრეთვე ბერკეტულ ჯალამბარებს. ჯალამბარი გამოიყენება როგორც დამოუკიდებელი მანქანა სატვირთავ-განსატვირთი სამშენებლო, სამონტაჟო, სარემონტო და სხვა სამუშაოების დროს.
ჩვეულებრივ ჯალამბარი არის ელექტრო ძრავიანი, (გადაცემათა კოლოფიტ), მუხუჭის სისტემით
გამოყენის მიუხედავად ჯალამბარი შეიძლება დავყოთ თოკზე მომუშავე და ჯაჭვზე, დანადგაის ტიპის მიხედვით - უმაძრაო (დამაგრებული სართულზე, კდელზე, ჭერზე) და მოძრავზე ( მანქანებზე ან სხვ.) ხოლო ე.წ. ბარაბანის მიხედვით მრავალბარბნიანი ჯალაბარი.
ტატვირთო ჯალამბარი გამოიყენება ამწემოწყობილობებში და თოკიანი ექსავატორზებზე.
საავტომობილო ჯალალმაბარი საბუქსირე გამოიყენება საბუქსირე გემებზე და ყინელმჭრელზე.
სატვირთო ჯალამბარი ამწეს კოშკურაზე
ავტომატუმატური ჯალამბარი - ელემენტი საღუზო მოწყობილობა.
საავტომობილო ჯალამბარი - მექანიზმი, დამაგრებული ავტომობილზე და დანიშნულებაა მისი გადაასადგილებლად თოკის გრაგნილით თავისუფალი მხარე ბოლო დამაგრებული არის უმაძროა საგანზე - კარგად დამაგრებული ან საგრძნობლად დიდი მასის, ელექტროკვება მისი მოდის ვატომობილის აკუმულიატორიდან.
(ლათ.Rhincodon typus) — თევზიზვიგენისნაირთარიგისა. მისი სხეულის სიგრძე 15 (ზოგი ცნობით 20) მ აღწევს, წონა 12-15 ტ. გავრცელებულია ყველა ოკეანეში. მრავლდება კვერცხებით. დღემდე მოპოვებულია ვეშაპისებრი ზვიგენის ერთადერთი კვერცხი (სიგრძე 67 სმ, დიამეტრი 40 სმ). აქვს 15 ათასამდე კბილი. იკვებება პატარ-პატარა თევზებით, კალმარებით და კიბოსნაირებით. სარეწაო მნიშვნელობა არ აქვს.
ვეშაპისებრნი ზვიგენი განსხვავებით სხვა უმრავლეს ზვიგენებისგან იკვებებიან უმრავლეს მოლოდ ერთი პლაქტონებით. ეს თევზი უმრავლეს დროს ატარებს ოკეანის ფსკერთან ახლოს. ცურვით ის ძალზე ნელა მოძრაობს 5კმ|სთ არ წარმოადგენს არავითარ საფრთხეს ადამიანებისათვის. ეშაპისებრი ზვიგენი აბსულიტურად არ რეაგირებს თუ ვინმე ეხება მისი სხეულს და მასზე ცურვისას.
ის ცხოვრობს თბილი წყლებში ტროპიკულგანედებზე.
არეალი
დაცვის სტატუსი
ვეაპისებრი ზვიგენი იშვიათი სახეობა არის, რ-იც ადრე არ იყო დიდი რაოდენაბა. ძირითადი საფღტხე ამ სახეოაბისთვის წარმოადგენდა მისი სარეაწაო მნიშვნელობა მეთევზეების მხრიდან. ეს თევზი იმდენად თავისებურია, რომ გამოყოფენ მოტიპურ ოჯახად ერთ სახეობად, მხოლოდ ერთადერთი სახეობად.
თვალი ვეშაპისებრი ზვიგენის
გარგნული სახე ვეეშაპისებრნი ზვიგენის მკაფიოდ გამოირჩევა და ძნელად აგერევა სხვებში - გარდა დიდი ზომისა მას გააჩნია საკმაოდ გამოკვეთილი გარე არნაგობა, სხეული დიდი და სმუქანია, პირი დიდი და ფარტო, თვალები ძალინ პატარა და რმად ჩამჯდარი, პირის დასულების ადგილას არის განლაგებული, ყველაზე დიდი ეგზემპლიარს გააჩნია გოლფიდ ბურთის ხელა დაახლ. 5 სმ დიამეტრის.
კბილების რაოდენობა ძალინ ბევრი აქვს 15 თასამდე მაგრამ ძალინ პატარები ყველაზე დიდი ზვიგენს არ შეუძლია 5 მმ სისქის საჭმლის დამუშავება. ტვინი ვეშაპისებრი ზვიგენის საგრძნობლად პატარა არის ვიდრე მისიმონათესავე ზვიგენების მაგ,. თეთრი ზვიგენისას. მაგნიტო-რეზონანსული კვლევებით დამტკიცდა, რომ პატარა ტვინი ვეშაპისებრი ზვიგენის გაცილებით განვითარებული აქვთ ვიდრე სხვა თევზებს. სხვა განსაკუთრებულოა მისი ტვინის დაკავშირებული უნდა იყოს მისი საიდუმლო ცხოვრების წესთან. ღვიძლი ასევე უფრო პატარა აქვთ ვიდრე უმრავლეს ზვიგენბს.
ვეშაპისებრნი ზვიგენი, გახსნილი პირით ჭამის დროს
გამრავლება თითქმის არაფერი არ არის ცნობილი მისი გამრავლების შესახებ ცნობილია, რომ ის კვერცხცოცხლადშობილა არის. მხოლოდ ერთი დედალი იყო შესწავლილი 1995წ-ს ის იყო 10,6მ სიგრძის 16 ტ სიმძიმის და ყავდა 307 ჩანსახი, სიგრძე 40- დან 60 სმ. ყველაზე პატარა ეგზემლიარი ვეშაპისებრი ზვიგენის 59 სმ სიგრძის. ინახება რუსეთის მუზეომსი.
დაბადებისას ვეშაპსებრნი ზვიგენი ძალინ პატარა ზომის არის, ნახევარი მეტრი. მატ აქვტ საგრძნობი შინაგანი მომარაგებული საჭმელის ნივთიერებები. რაც საშუალებას აძლევენ ხანგრძლივი დროით იყვნენ საჭმლის გარეშე. ცნობილია შემთხვევები როცა იაპონელებმა დაიჭირეს ვეშაპისებრნი ზვიგენი და კიდევ არ დაბადებული , მაგრამ ცოცხლი და სრულად ფორმირებული ზვიგენი. ის იყო მთავსებული აკვარიუმში და პირველი 17 დღე იყო საჭმლის გარეშე
იხ. ვიდეო
კვლევებმა 1990 - 2000წწ ამტკიცებენ, რომ ვეშაპისებრი ზვიგენს აქვს ყველაზე ხანგრძლივი სწესობრივი მომწიფების პერიოდი. ეს თევზი სრულ სწესობრივ მომწიფებას აღწევს 35 და 50 წლისას, ხოლო სიცოცხლის ხანგრძლივობა დიდია და აღწევს 70წ და ზოგიერტი მონაცემებით 100წ-აც კი. გვხდება ხანდახან 150წ-ის 95% სრულად მომწიფებული ვეშაპისებრნი ზვიგენების სიგრძე წარმოაგდენს 9 მ -ის სიგრძის.
იხ. ვიდეო
понедельник, 17 июня 2019 г.
სუპერორგანიზმი
უზარმაზარი ბუდე ტერმიტების აშენებული პაწაწინა მწერების მიერ, რ-იც ცხივრობენ მრავათასიან თემებით
ერთი სახეობისსინერგიულად ურთიერთ მომქმედი ორგანიზმების ჯგუფია. სხვადასხვა სახეობის სინერგიულად ურთიერთ მომქმედ ორგანიზმების ჯგუფს ჰოლობიონტი ეწოდება.
პორტუგალიური გემუკა წარმოადგენს ნადვილ სუპერორგანიზმებს და შედგება მრავალი სპეციალური ურთიერთწინამღდეგი ორგანიზმები
ტერმინი სუპერორგანიზმი ხშირად ეუსოციალური ცხოველების მიმართ გამოიყენება, სადაც ფუნქციების გადანაწილება ძალიან სპეციალიზებულია და გარკვეულ ინდივიდუალებს დამოუკიდებლად გადარჩენის საშუალება არ აქვთ. სუპერორგანიზმის ყველაზე კარგი მაგალითია: ჭიანჭველასებრნი. სუპერორგანიზმი შესაძლოა განისაზღვროს როგორც "ორგანიზმთა ერთობლივობა, რომლებსაც შეუძლიათ შეთანხმებულად მოქმედება, იმისათვის რომ შექმნან მოვლენა, რომელიც იმართება კოლექტივის მიერ", მოვლენა შესაძლოა იყოს ნებისმიერი აქტივობა "რასაც ბუდე მოითხოვს", როგორიცაა ჭიანჭველების მიერ საკვების ერთობლივი მოპოვება ან მტაცებლებისგან თავდაცვა, ან ფუტკრების მიერ ახალი ბუდის ძებნა.
ტერმინი 1789 წელს "გეოლოგიის მამამ" ჯეიმზ ჰატონმა შეიმუშავა, იმისათვის რომ დედამიწა გეოფიზიოლოგიურ კონტექსტში განეხილა. ჯეიმზ ლავლოკის და ლინ მარგულის "გაია ჰიპოთეზა", ასევე ჰატონი, ვლადიმირ ვერნადსკი და გაი მარჩი ვარაუდობდნენ, რომ თავად ბიოსფეროც სუპერორგანიზმია, თუმცა ეს მოსაზრება სადავოდ დარჩა.
ტობი ტირელი გაია ჰიპოთეზის მიმართ კრიტიკით იყო განწყობილი, ის ამტკიცებდა რომ, დედამიწის კლიმატური სისტემა არ ჰგავს ცხოველთა ფიზიოლოგიურ სისტემას. პლანეტათა ბიოსფერო, მკაცრად არ რეგულირდება, როგორც ცხოველთა ორგანოები: "პლანეტები ცხოველებისგან განსხვავებით, არ არიან ევოლუციის პროდუქტი. აქედან გამომდინარე ჩვენ უფლება გვაქვს სკეპტიკურად მივუდგეთ საკითხს, თუ რა უნდა ჩაითვალოს სუპერორგანიზმის მსგავს მოვლენად. მან დაასკვნა, რომ "სუპერორგანიზმთან ანაგოლია დაუსაბუთებელია
(ინგლ.LGBT) — აკრონიმი, რომელიც ინგლისურ ენაშილესბოსელების, გეების, ბისექსუალებისა და ტრანსგენდერების აღსანიშნავად შეიქმნა. ტერმინი 1990-იანი წლებიდან გამოიყენება და „ლგბ“ აბრევიატურის ადაპტაციაა, რომელმაც 1980-იანი წლების მეორე ნახევრიდან „გეი“-ს ჩანაცვლება დაიწყო, ეს უკანასკნელი იმ დროს მთლიანად ლგბტ-საზოგადოებას უკავშირდებოდა, ასეთი სახელცვლილება გამოწვეულ იქნა გავრცელებული აზრით, რომ „გეი საზოგადოება“ არ წარმოადგენდა ყველა იმ სექსუალურ უმცირესობას, ვისზეც იგი ვრცელდებოდა. აშშ-ში და სხვა ინგლისურენოვან ქვეყნებში აბრევიატურა შემდგომში ძალიან პოპულარული გახდა სექსუალური უმცირესობების თვითაღნიშვნისთვის და მიღებულ იქნა სექსუალობაზე და გენდერულ იდენტობაზე დაფუძნებული საზოგადოებრივი ცენტრის უმრავლესობის და მედიის მიერ. იგი აგრეთვე ისეთ ქვეყნებშიც გამოიყენება, რომლის ენაშიც ეს აბრივიატურა მრავალმნიშვნელოვანია, ასეთია მაგალითად საფრანგეთი.
აბრევიატურა ლგბტ-ს დანიშნულებაა ხაზი გაუსვას სექსუალობაზე და გენდერულ იდენტობაზე დაფუძნებული კულტურების მრავალფეროვნებას, ხანდახან გამოიყენება ყველა იმ ადამიანის მიმართ, ვინც არაჰეტეროსექსუალი ან არაცისგენდერია, ნაცვლად ექსკლუზიურად იმ ხალხის მიმართ ვინც ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი ან ტრანსგენდერია. ამ დანართის ასაღიარებლად, პოპულარული ვარიანტია ქ ასობგერის დამატება მათთვის, ვინც საკუთარ თავს კუირად თვლის და/ან საკუთარ ლგბტქ ორიენტაცია ეჭვის ქვეშ აყენებს. ტერმინი ლგბტქ 1996 წლიდანაა დარეგისტრირებული.
ის თუ რამდენად ღიად აღიარებენ ან არ აღიარებენ საკუთარ თავს ლგბტ პირები, დამოკიდებულია იმაზე, ცხოვრობენ თუ არა ისინი დისკრიმინაციაულ გარემოში, ისევე, როგორც იმაზე თუ რა სტატუსი აქვს ლგბტ უფლებებს იქ სადაც ისინი ცხოვრობენ
