მიკრობები (ბერძ.μικρός) mikrós, "პატარა" და ὀργανισμός „ორგანიზმი“ ) — მიკროსკოპული ორგანიზმი, რომელიც შედგება როგორც ერთი უჯრედი. მიკროორგანიზმები არსებობენ ნიადაგში, წყალში, ჰაერში, ცოცხალ ორგანიზმებზე და მათ შინაგან ორგანოებში. Clostridium botulinum ბოტულიზმის გამომწვევი აგენტი მიკროორგანიზმების შემსწავლელი მეცნიერებაა მიკრობიოლოგია. მიკრობებზე პირველი დაკვირვებები დაიწყო ნიდერლანდელმა მეცნიერმა ანტონ ვან ლევენჰუკმა, 1675 წელს, საკუთარი დიზაინით შექმნილი მიკროსკოპით.
იხ. ვიდეო
დამახასიათებელი სიდიდე მიკროორგანნიზმების - არა უმეტესი 0,1 მმ მისი კლასიფიკაცია არის როგორც უბირთვო ( პროკარიოტები, ბაქტერიების, არქეების) ასევე ევკარიოტები იხ. ლინკზე ევკარიოტები რამდენიმე სოკოები, პროტისტები, მაგრამ არა ვირუსები, რ-იც გამოყოფილია ცალკე ჯგუფად და არა პრიორები. უმრავლესობა მიკროორგანიზმების შედგებიან ერთუჯრედიანები არიან, თუმცა არის მრავაუჯრედიანი მიკროორგნაიზმები, ისე როგორც ერთუჯრედიანები ისინის თვალით უხილავები არიან, მაგ., Thiomargarita namibiensis, წარმოადგენს Caulerpaგვარს (წარმოადგენს გიგანტუს პოლკარიოტებს). ამ ორგანიზმებს შეისწავლის მეცნიერება მიკრობიოლოგია.
(ძვ.ბერძნ. γενητως – ვინმესგან წარმოშობა, წარმოქმნა) — მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის მემკვიდრეობითობას, ანუ წინაპრების უნარს გადასცენ თავისი ნიშან-თვისებები და განვითარების თავისებურებები მომდევნო თაობას. ამ სამეცნიერო დისციპლინის სახელწოდება ხმარებაში შემოიტანა ინგლისელმა ნატურალისტმა უილიამ ბეტსონმა 1905 წელს. ბიოლოგიურ სხვა დარგებთან შედარებით გენეტიკა ახლად ჩამოყალიბებული მეცნიერებაა.
იხ. ვიდეო
ინდივიდის ყველა ნიშან-თვისება როდია მემკვიდრეობით მიღებული. ზოგიერთ მათგანს გარემო და აღზრდა განაპირობებს. მაგალითად, ადამიანი წერა-კითხვის უნარს სწავლით იძენს. არის ისეთი თვისებებიც, რომლებიც მემკვიდრეობითობისა და გარემოს ურთიერთქმედების შედეგია. ადამიანის სხეულის ფორმა ნაწილობრივ მემკვიდრეობით მიღებული თვისებაა, თუმცა მასზე ისიც ახდენს გავლენას, თუ რამდენ საკვებს იღებს ადამიანი.
შერევა მემკვიდრეობას მივყავართ თითოეული მახასიათებლის გაზომვას, რაც, როგორც ინჟინერმა ფლემინგ ჯენკინმა აღნიშნა, ევოლუცია შეუძლებელია ბუნებრივი გადარჩევით
დომინანტი გენები
ჩვენს მიერ მემკვიდრეობით მიღებულ ნიშან-თვისებებს ქრომოსომათა წყვილები განსაზღვრავს, მაგრამ თუკი ყოველი ნიშან-თვისება ორი გენის მოქმედების შედეგია, რომელმა მათგანმა იმოქმედა?
მორგანის დაკვირვებამ მუტაციის მემკვიდრეობის დაცვა სქესთან, რომელიც დროსოფილაში თეთრი თვალების გამომწვევ მიზეზს იწვევს, მან მიიყვანა იმ ჰიპოთეზამდე, რომ გენები ქრომოსომებზე მდებარეობს.
ჩვენ მიერ მიმკვიდრეობით მიღებული ყოველი ორი გენიდან ერთი დომინანტია, ანუ ის მეორე მათგანზე დომინირებს (ბატონობს) და სწორედ იგი ახდენს უპირატეს გავლენას ნიშან-თვისების განვითარებაზე. მაგალითად, ბარდას აქვს გენი, რომელიც განსაზღვრავს, როგორი იქნება მისი მარცვალი — გლუვი თუ დანაოჭებული. მცენარეს, რომელიც ორივე მშობლისაგან გლუვი თესლის გენებს იღებს, გლუვი მარცვალი ექნება, ხოლო მცენარე, რომელმაც დანაოჭებულობის ორი გენი მიიღო, მარცვალსაც დანაოჭებულს წარმოქმნის. თუმცა, გლუვი მარცვლის გენი დანაოჭებული მარცვლის გენზე დომინირებს, ამიტომ თუ მცენარემ ერთი მშობლისაგან გლუვი მარცვლის გენი მიიღო, ხოლო მეორესაგან — დანაოჭებული, იგი მაინც მხოლოდ გლუვ თესლს წარმოქმნის.
იხ. ვიდეო
დომინანტობის ასეთი თვისება ნიშნავს, რომ ყოველ მცენარესა და ცხოველს ქრომოსომებში ბევრი ,,ფარული გენი აქვს, რომლებიც არ ვლინდება, რადგან მათ დომინანტი გენები ნიღბავს
მეცნიერები ჩასწვდნენ გენეტიკის საიდუმლოებებს და მოახერხეს ცოცხალი უჯრედების შექმნა, რომლებსაც სასარგებლო თვისებები მიანიჭეს. მაგალითად მიკრობები (პაწაწინა, ერთუჯრედიანი ორგანიზმები — ბაქტერიები და საფუარი) შეიძლება ისე შეიცვალოს, რომ სამკურნალოდ გამოსადეგი ვაქცინები, ჰორმონები და სხვა ქიმიური ნივთიერებები წარმოქმნას, რომლებსაც, ჩვეულებრივ, ადამიანის ორგანიზმი გამოიმუშავებს.
გენურ ინჟინერიას მრავალგვარი გამოყენება აქვს, მაგრამ ადამიანი უფრთხის მის ფართოდ გავრცელებას. ოდესმე შეიძლება ხელოვნურად შეიქმნას ბავშვი, რომელსაც საგანგებოდ შერჩეული ნიშან-თვისება ექნება.
იხ. ვიდეო
ადამიანის გენეტიკა
დამიანის გენეტიკა — გენეტიკის ქვედარგი, რომელიც ადამიანის მემკვიდრეობისა და ცვალებადობის კანონზომიერებების მახასიათებლებს სწავლობს.
ადამიანებში ნორმალური და ანომალიური ნიშნების მაგალითები
