понедельник, 10 февраля 2020 г.

ისოსის ბრძოლა

                          ისოსის ბრძოლა

                       Reconstruction of the mosaic depiction of the Battle of Issus after a painting by Apelles found in the House of the Faun at Pompeii (published 1893).jpg
ნახატ-რეკონსრუქცია ალექსანდრეს მოზაიკა (I ს ჩვ  .წ. აღ) გამოსახულია ბრძოლის კულმინაციის მომენტი ისოსის ბრძოლის
 ბრძოლა მაკედონიასა და ირანს შორის. გაიმართა ძვ. წ. 333 წელს დღევანდელი თურქეთის ჰათაის პროვინციაში. მაკედონელებს მეთაურობდა ალექსანდრე მაკედონელი, ხოლო ირანელებს დარიოს III. იხ. ვიდეო
ძვ. წ. 334 წელს ალექსანდრე მაკედონელი აზიაში შეიჭრა ჰელესპონტის მხრიდან. ამავე წელს მან გრანიკოსის ბრძოლაში დაამარცხა სპარსელთა ჯარი. შემდეგ მან დაიმორჩილა მთელი მცირე აზია და გაჩერდა ქალაქ თარსუსთან. დარიოს III-მ შეკრიბა საკმაოდ დიდი ჯარი. ალექსანდრემ გაამაგრა თავისი ბანაკი და არ გარისკა იმპერიის ტერიტორიაზე სიღრმეში შესვლა. დაპირისპირება შედგა ძვ. წ. 333 წლის ნოემბრის თვეში ისკანდერუნის ყურესთან დღევანდელი თურქეთის ჰათაის პროვინციაში, იქ სადაც მთავრდება მცირე აზია და იწყება აზია
 მაკედონელთა ალექსანდე მაკედონელის მეთაურობით ძალთა განლაგება - 35 ათასი ქვეითი 5 ათასი ცხენოსანი 
სპარსეთი დარიოს მესამეს 100 - 120 ათასი 
დანაკარგები 
მაკედონელების - 350 ქვეითი, 150 ცხენოსანი
დარიოსის - 50 ათასზე მეტი
ბრძოლის სქემა 
ომის მსვლელობა აღწერილი აქვთ დიოდორე სიცილიელსკურციუსს და უფრო დეტალურად არიანეს.
დარიოსის არმია იდგა მდინარე პინარის ნაპირზე, რომელიც ღრმა არ იყო, მაგრამ საკმაოდ ციცაბო ნაპირები ჰქონდა. ზოგიერთ ადგილზე სადაც სანაპირო დაბალი იყო, სპარსელებმა აღმართეს დამცავი კედლები. ალექსანდრემ თავისი ჯარი სრულ მზადყოფნაში მოიყვანა და დააყენა მოწინააღმდეგის ბანაკიდან ისრის სროლის მანძილზე. შემდგ ცხენოსნებთან ერთად გადავიდა შეტევაზე და შეუტია სპარსელების მარცხენა ფლანგს. გეტაირების ჯარი სოლივით შეიჭრა სპარსელთა არმიაში. სპარსელების მეწინავე რაზმი ეგრევე გაიქცა.
ალექსანდრეს არმიის ცენტრში მაკედონური ფალანგა იყო. ხოლო მარცხენა ფალანგაზე, ზღვასთან ახლოს, თესალონიკელთა და ბერძენთა ცხენოსანი და ბერძენ-თრაკიელთა ქვეითი რაზმები იდგნენ, რომლის პირისპირაც აღმოჩნდა სპარსელების მძიმე კავალერია. თავდაპირველად, ისევე როგორც ცენტრში, აქაც მაკედონელთა ნაწილებმა უკან დაიხიეს, მაგრამ შემდეგ კვლავ შეტევაზე გადავიდნენ. დარიოსის თვალწინ იხოცებოდნენ მისი თანამებრძოლები და ნათესავები. შეუძლებელი გახდა ალექსანდრესა და გეტაირების შეტევის მოგერიება. ამ ბრძოლაში ალექსანდრე მსუბუქად დაიჭრა ბარძაყში.
                                                           
დარიოსის გაქცევამ მთელ ჯარში პანიკა გამოიწვია. მთელი არმია გაიქცა ისე, რომ გარკვეული ნაწილი არც ჩართულა ბრძოლაში.დიოდორე სიცილიელის მიხედვით მაკედონელების დანაკარგი იყო 300 ქვეითი და 150 ცხენოსანი, ხოლო სპარსელების დანაკარგი 50 ათასს აღემატებოდა. ალექსანდრემ ხელში ჩაიგო დარიოსის დედა, ცოლი და შვილები. დარიოსის ცოლი მოგვიანებით გარდაიცვალა მაკედონელის არმიაში. დარიოსის შვილი ცოლად შეირთო ალექსანდრემ ინდოეთში ლაშქრობიდან დაბრუნების შემდეგ.
ისოსის ბრძოლაში გამარჯვების შემდეგ ალექსანდრემ დაიპყრო ხმელთაშუა ზღვის მთელი აღმოსავლეთი სანაპირო, მათ შორის ფინიკიაპალესტინა და ეგვიპტე. შემდეგი დიდი ბრძოლა დარიოს III-სთან გაიმართა გავგამელასთან, ორი წლის შემდეგ, ძვ. წ. 331 წელს.







მთის ებრაელები

                          მთის ებრაელები

                               
                                                               მთის ებრეელები,  XX  ს დასაწყიაი

მთის ებრაელები — ეთნიკური ჯგუფი ცხოვრობს დაღესტანსა და აგრეთვე ჩრდილოეთ კავკასიის სხვა დასახლებულ პუნქტებში. მთის ებრალები განსახლებულნი არიან ჩრდილოეთ აზერბაიჯანშიც. აღსანშნავია, რომ თავდაპირველად ისინი ბინადრობდნენ მთებში, საიდანაც მომდინარეობს სწორედ მათი სახელწოდება, მაგრამ XVIII-XIX საუკუნეებში დაბლობში ჩამოსახლდნენ. პოლიტიკურ-იდეოლოგიური მიზეზებიდან გამომდინარე, მათ შორის, ანტისემიტიზმის გამო, 1930-იანი წლებიდან და, განსაკუთრებით, აქტიურად 1960-იანი წლების ბოლოსა და 1970-იანი წლების დასაწყისში, მთის ებრაელების მნიშვნელოვანი ნაწილი, იმის გამო, რომ ისინი თათურენოვანნი იყვნენ, თათებად ჩაწერეს.
იხ. ვიდეო
მთის ებრაელები თათური, უფრო სწორად, საშუალო-სპარსულის ერთ-ერთი დიალექტიდან მომდინარე ენის ჩრდილოეთკავკასიურ დიალექტზე ლაპარაკობენ. XIX საუკუნის ბოლოს ერთ-ერთ დიალექტს მუსლიმურ-თათური მეტყველება უწოდეს, რომელზედაც საკუთრივ თათები ლაპარაკობენ, მეორეს ებრაულ-თათური მეტყველება, რომელზედაც მთის ებრაელები მეტყველებენ. მთიელ ებრაელთა თათური ენა თვითმყოფად ლიტერატურულ ენად ჩამოყალიბდა. ამიტომ, როდესაც ამბობენ "თათური ანბანი", "თათური გაზეთი", "თათური ლიტერატურა", "თათური თეატრი", "თათური რადიო" და სხვა მსგავს ტერმინებს - ლაპარაკია სწორედ მთის ებრაელების დამწერლობაზე, ლიტერატურაზე და კულტურაზე. სოფლებში მცხოვრები თათები კი კვლავ საშუალოსპარსულ ენაზე ლაპარაკობენ.
                                               
                                                         სკოლა მთის ებრეელების ქ. ყუბა 1920წ

მთის ებრაელები სარწმუნოებით იუდეველები იყვნენ. მათში ეთნიკური და რელიგიური თვითშეგნება ერთმანეთს ერწყმოდა. ამიტომაც იყო, რომ სხვა რელიგიის მიღება სხვა ხალხში გადასვლად, ეთნიკურობის შეცვლად განიხილებოდა. XIX საუკუნის შუა ხანებში დაღესტანში 27 სინაგოგა იყო.
                                                      
                                                     ებრეელების სასაფლავო  ნალჩილკში 1993წ
მთის ებრაელთა რელიგია მჭიდროდ იყო გადახლართული მეზობელი ხალხების წარმართულ რწმენა-წარმოდგენებთანმთის ებრაელებს მათთვის დამახასიათებელი და საკმაოდ საინტერესო ფოლკლორი ჰქონდათ, რომელიც ჟანრობრივი მრავალფეროვნებით გამოირჩეოდა. მთის ებრაელებში მნიშვნელოვნად იყო განვითარებული სასიმღერო ლირიკა, განსაკუთრებით ხატოვანი კი საქორწილო, საწესჩვეულებო პოეზია და სამგლოვიარო ხმით ტირილი.
მთის ებრაელებს მეცნიერებისა და კულტურის არაერთი მოღვაწე ჰყავდათ. მთის ებრაელი იყო არა მარტო საბჭოთა კავშირში, არამედ მსოფლიოში სახელგანთქმული ქირურგი გაბრიელ ილიზაროვი, რომელიც კურგანის ექსპერიმენტული ორთოპედიისა და ტრავმატოლოგიის სამეცნიერო ინსტიტუტს ხელმძღვანელობდა


ჰომეოსტაზი

                                   ჰომეოსტაზი

                                                     
                                                               სასუნთქი ცენტრი
 (ბერძ. homoios - მსგავსი და statis - უძრაობა)— ადამიანისცხოველთა და მცენარეთა ორგანიზმის შინაგანი გარემოს შედგენილობისა და ფიზიკურ-ქიმიური თვისებების შედარებითი დინამიკური მუდმივობა და ძირითადი ფიზიოლოგიური ფუნქციების მედეგობა.
ჰომეოსტაზი გულისხმობს ადამიანის, ძუძუმწოვრებისა და ფრინველების სხეულის ტემპერატურის, სისხლისა და ქსოვილთა სითხის, ოსმოსური წნევის, მათში NaKCaP-ის, ცილების, შაქრის შემცველობის, წყალბადიონთა კონცენტრაციის და სხვ. მუდმივობის შენარჩუნებას. ადამიანისა და უმაღლეს ცხოველთა ყველაზე სრულყოფილი ჰომეოსტაზური მექანიზმია თერმორეგულაცია. ჰომეოსტაზის შენარჩუნებაში დიდი როლი განეკუთვნება ნერვულ და ენდოკრინულ სისტემას.
მცენარეების ჰომეოსტაზის მაგალითია წყლით მომარაგების მუდმივობის შენარჩუნება ფოთლების ბაგეების გახსნისა და ჩაკეტვის გზით. ჰომეოსტაზის ცნებას იყენებენ აგრეთვე ორგანიზმთა თანასაზოგადოების მიმართ, მაგ; ჰომეოსტაზს უწოდებენ ბიოცენოზში ინდივიდების შემადგენლობისა დარაოდენობის მუდმივობას
იხ. ვიდეო
ჰომეოსტაზის თვისებები
ჰომეოსტატულ სისტემებს აქვთ შემდეგი თვისებები:

სისტემის არასტაბილურობა: ტესტს უკეთებს ადაპტირებას.
ბალანსისკენ სწრაფვა: სისტემების მთელი შიდა, სტრუქტურული და ფუნქციონალური ორგანიზაცია ხელს უწყობს წონასწორობის შენარჩუნებას.
არაპროგნოზირებადი: კონკრეტული მოქმედების შედეგად მიღებული შედეგი ხშირად შეიძლება განსხვავდებოდეს მოსალოდნელიდან.
ძუძუმწოვრების ჰომეოსტაზის მაგალითები:

მიკროელემენტებისა და წყლის ოდენობის რეგულირება ორგანიზმში - ოსმორეგულაცია. ტარდება თირკმელებში.
მეტაბოლური ნარჩენების განკარგვა - აღდგენა. იგი ხორციელდება ეგზოკრინული ორგანოების მიერ - თირკმელებით, ფილტვებით, ოფლი ჯირკვლებით და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტით.
სხეულის ტემპერატურის რეგულირება. ტემპერატურის დაქვეითება ოფლიანობის გზით, მრავალფეროვანი თერმორეგულატორული რეაქციები.
კალციულციუმის ჰომეოსტაზი
სისხლში გლუკოზის რეგულირება. იგი ძირითადად ხორციელდება ღვიძლის , ინსულინისა და გლუკაგონის მიერ, რომელიც გამოიყოფა პანკრეასის მიერ.
ძირითადი მეტაბოლიზმის დონის რეგულირება დიეტის მიხედვით.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ სხეული წონასწორობაშია, მისი ფიზიოლოგიური მდგომარეობა შეიძლება დინამიური იყოს. მრავალ ორგანიზმში ენდოგენური ცვლილებები შეინიშნება კერკადული, ულტრადიანური და ინფარარდიული რითმების სახით. ასე რომ, ჰომეოსტაზის დროსაც კი, სხეულის ტემპერატურა, არტერიული წნევა, გულისცემა და მეტაბოლური მაჩვენებლები უმეტესობა ყოველთვის არაა მუდმივ დონეზე, მაგრამ იცვლება დროთა განმავლობაში.

воскресенье, 9 февраля 2020 г.

ალტერნატიული მედიცინა

                 ალტერნატიული მედიცინა

                                            
ტრადიციულ ჩინურ მედიცინაში გამოყენებული სხვადასხვა ინგრედიენტები

მოიცავს მკურნალობის ისეთ მეთოდებსა და მიდგომებს, რომლებსაც თანამედროვე დასავლური სამყარო და მედიცინა არ აღიარებს და არ მიიჩნევს აკადემიურად და კლასიკურად. ალტერნატიული მედიცინის სახეობებია: აკუპუნქტურაიოგამედიტაციანატუროპათია, ტრადიციული მედიცინა (ჩინური, ტიბეტური და სხვა), ქიროპრაქტიკა, ჰერბალიზმი (ბალახეულობით მკურნალობა), ჰიპნოზიჰომეოპათია. ხშირად ალტერნატიულ მედიცინაში აერთიანებენ საკვები დანამატების გამოყენების პრაქტიკას მკურნალობისათვის. ამასთან დაკავშრებით გვხვდება ტერმინი «დამატებითი და ალტერნატიული მედიცინა» ანუ დამ (ინგლ. CAD).
ალტერნატიულ მედიცინის სახეობად მოიხსენიებენ ფაგოთერაპიასაც ანუ ბაქტერიოფაგებით მკურნალობას, რომელიც ზემოთ ჩამოთვლილ მეთოდებთან შედარებით ყველაზე ნაკლებადაა ცნობილი.
წარსულში, პარალელურად, სხვადასხვა სამედიცინო ტენდენცია არსებობდა, ერთმანეთს  აკრიტიკებდნენ საბაზრო ბრძოლაში. პროფესიული განათლების წყალობით და დანარჩენ მეცნიერებასთან შერწყმის შედეგად, მედიცინა თანდათანობით გახდა პრაქტიკული და თეორიული ცოდნის ინტეგრალური სისტემა. რაღაც მომენტში გამოჩნდა, რომ ამის საპირისპიროდ უნდა ეთამაშა ის, რისი წამოწყებაც დაიწყო ზოგიერთმა მეწარმემ, კერძოდ, მე -18 საუკუნეში პერკინსის ოჯახმა რეკლამირება მოახდინა თავის „მონაკვეთებზე“, როგორც შედარებით იაფი შემცვლელი ექიმთან ვიზიტებისთვის .

1796 წელს ამერიკელმა ექიმმა ელიზა პერკინსმა დააპატენტა პატარა (7,5 ~ სმ) სპილენძისა და ფოლადის ღეროებისგან დამზადებული მოწყობილობა, რომელიც ერთ ბოლოში მიუთითა და მას "ტრაქტორები" უწოდა. მან გაყიდა თავისი გამოგონება, როგორც დაავადება სხვადასხვა დაავადებების სამკურნალოდ სახლში. მნიშვნელოვანი ფასით (5-ჯერ უფრო ძვირი ვიდრე ექიმთან ვიზიტი), "მატრაკები" დიდი მოთხოვნილება იყო, ძირითადად, შესანიშნავი მარკეტინგის გამო. გამომგონებლის ბენჯამინის ვაჟმა დააფუძნა ევროპაში კომპანია, რომლებთანაც ვაჭრობენ ”გუბერნატორები” და სწრაფად გამდიდრდნენ. ”მონაკვეთების” გაყიდვის სამიზნე აუდიტორია არა მხოლოდ მდიდარი იყო, პერკინსი უმცროსმა ლონდონში, ღარიბთა ღარიბებისთვის, კლინიკა შექმნა, სადაც მათ მხოლოდ ”მაშველები” მკურნალობდნენ. ”პულსმა” რამდენიმე გულშემატკივარი მიიღო ექიმთა შორის, თუმცა უმეტესობა ფიქრობდა, რომ პერკინსი იყო შარლატანელი და თაღლითი, ხოლო კონექტიკუტის სამედიცინო საზოგადოებამ იგი გააძევა იგი მისი წევრებისგან 
პერკინსის მიერ გამოგონილი სარეკლამო ტექნიკა კვლავ გამოიყენება ალტერნატიული მედიცინის სარეკლამო რგოლებში. თვითმკურნალობის დეტალური ინსტრუქციები დაერთვა "მატრასებს"; პერკინსი იყო პირველი მათგანი, ვინც თავის პროდუქტს სამედიცინო პრაქტიკასთან დაუპირისპირდა. პერკინსმა ასევე ხელი შეუწყო თავის პროდუქციას ცნობილი და გავლენიანი ადამიანების დახმარებით ან მათი სახელის გამოყენებამდე აშშ-ს პირველ პრეზიდენტად ჯორჯ ვაშინგტონში. კრიტიკოსები ექიმების მხრიდან ასევე გამოიყენებოდა „შემსუბუქებულთა“ დასახმარებლად, ექიმების წინააღმდეგ ოპონენტების გამოვლენისას სიხარბესა და მომხრეებს ქველმოქმედებისაკენ მიდრეკილება .

მე -19 საუკუნეში ალტერნატიული მედიცინის წარმომადგენლებმა დაიწყეს თავიანთი მეთოდებისგან განსხვავება სამედიცინო მკურნალობის "ქიმიასთან", ხოლო იგი დუმდა, რომ მსოფლიოში ყველაფერი "ქიმია" იყო. ამავე დროს, გამოჩნდა ალტერნატიული სწავლებები ტოქსიკური ნივთიერებების, ქიროპრაქტიკის, ჰომეოპათიის, ჰიდროპათიის უარის თქმის შესახებ .

ალტერნატიული მედიცინის წარმომადგენლები იყენებენ მედიცინის ნაკლებობას, რომელიც მათთვის მოსახერხებელია - პაციენტებისთვის სამედიცინო ცოდნის სირთულე. ალტერნატიულ პრაქტიკაში, პაციენტს ეძლევა მარტივი ახსნა დაავადებების მიზეზების შესახებ და მათი თავიდან ასაცილებლად გასაგები მიმზიდველი მეთოდები .

1970-იან წლებამდე ალტერნატიული მედიცინის პოპულარობა მცირე იყო. უზარმაზარი თანამედროვე ბაზარი 1960-იანი და 70-იანი წლების კონტრკულტურული მოძრაობის შედეგი იყო, როდესაც მოხდა გამოჩენა ოფიციალური სისტემის და ოფიციალური თვალსაზრისით საპირისპიროდ, და ამავე დროს, გაამძაფრა ინტერესი აღმოსავლურ მისტიკურ სწავლებებთან და ”სულიერ” პრაქტიკებთან მიმართებაში. სამეწარმეო ხალხი აერთიანებდა ნახევრად დავიწყებულ დასავლურ და ეგზოტიკურ აღმოსავლურ პრაქტიკებს და მიიღო ფენომენალური ეფექტი - XX საუკუნის ბოლოს დასავლეთის ინდუსტრიულ ქვეყნებში მაცხოვრებელთა 40% –მდე გამოიყენა მინიმუმ ერთი ალტერნატიული მედიცინის მეთოდი. ალტერნატიული მედიცინა გახდა ბრენდი და მრავალ მილიარდი დოლარის ბიზნესი. ამ შემთხვევაში, საწყისი მეთოდები ან მათი დასაბუთებული დასაბუთება, საპირისპიროდ არის დამახინჯებული. მაგალითად, თანამედროვე ჰომეოპათია ვითარდება, როგორც ბუნებრივი მკურნალობა, ხოლო მისი გამომგონებელი ჰანემანი მედიცინის კრიტიკას საფუძვლად უდევს იმ ფაქტს, რომ იგი ცდილობს მიბაძოს სხეულის სულელურ ბუნებას და არაეფექტური თავდაცვითი რეაქციები.
იხ. ვიდეო
გავლენა პაციენტის ჯანმრთელობაზე
პაციენტები, რომლებიც იღებენ მკურნალობას ალტერნატიული მედიცინის მეთოდების გამოყენებით, უფრო მეტად უარს ამბობენ ჩვეულებრივი კლინიკური მეთოდებით მკურნალობაზე, ვიდრე სხვები. კიბოს პაციენტებში ეს იწვევს სიკვდილიანობას. 2018 წლის კოჰორტულმა კვლევამ, რომელიც გამოიკვლია 1,9 მილიონი კიბოთი პაციენტის სამედიცინო ჩანაწერები, აჩვენა, რომ 48-64 წლის ჯგუფში ქირურგიული მკურნალობაზე უარის თქმის მაჩვენებელი 70-ჯერ მეტი იყო, ქიმიოთერაპიაზე უარის მაჩვენებელი 10-ჯერ მეტი იყო. რადიაციულ თერაპიაზე უარი 24-ჯერ მეტი იყო, ხოლო რადიაციულ თერაპიაზე უარის მაჩვენებელი 12-ჯერ მეტი იყო, ჯერ - ჰორმონალური თერაპია. სიკვდილიანობის საერთო მაჩვენებელი ალტერნატიული მეთოდებით მკურნალებში 2-ჯერ მეტია, ვიდრე მხოლოდ ჩვეულებრივი მეთოდებით მკურნალებში. ერთ-ერთმა მკვლევარმა, ონკოლოგმა სკაილერ ჯონსონმა აღნიშნა, რომ ადამიანებს სჯერათ, რომ შეუმოწმებელი მეთოდები ზრდიან გადარჩენისა და გამოჯანმრთელების შანსებს, მაგრამ სინამდვილეში პირიქით ხდება.

ავსტრალიაში, 2001-დან 2003 წლამდე, დაფიქსირდა მკურნალობის ალტერნატიული მეთოდების გამოყენებით ბავშვების ჯანმრთელობისთვის ზიანის მიყენების 39 შემთხვევა (პაციენტები რამდენიმე თვიდან 16 წლამდე). 30 შემთხვევაში ავადმყოფი ბავშვების ჯანმრთელობა გაუარესდა უშუალოდ ალტერნატიული თერაპიის გამოყენების გამო, 17 პაციენტში - ჩვეულებრივი სამედიცინო მკურნალობაზე უარის თქმის გამო. ოთხი პაციენტი გარდაიცვალა.

ალტერნატიული მედიცინის მეთოდებს იყენებენ ცალკეული თაღლითები და კრიმინალური ჯგუფები, ზოგიერთ შემთხვევაში ასეთ ჯგუფებში არიან პროფესიონალი ექიმები. ყველა მათგანი ეგოისტური მიზნებისთვის იყენებს ფსევდომეცნიერულ „სამკურნალო“ მოწყობილობებს, წამლებსა და საეჭვო მკურნალობის მეთოდებს. გარდა მომხმარებელთა ფიზიკური ჯანმრთელობისათვის საფრთხისა, ასეთი მომსახურება საშიშია მათი ფსიქიკური ჯანმრთელობისთვის.

ამერიკელმა მკვლევარებმა კონტროლირებად ექსპერიმენტებში 1999 წლიდან 2009 წლამდე დაადგინეს, რომ ალტერნატიული მედიცინის სხვადასხვა მეთოდს აქვს შემდეგი დადებითი ეფექტი :

იოგა, მასაჟი და სხვა რელაქსაციის პროცედურები ამცირებს სიმპტომებს: ტკივილს, შფოთვას, დაღლილობას;
ჯანჯაფილის კაფსულებმა შეიძლება შეამცირონ გულისრევის სიმპტომი;
ზოგიერთ შემთხვევაში, აკუპუნქტურა დაგეხმარებათ და პლაცებოს იგივე ეფექტი აქვს.

суббота, 8 февраля 2020 г.

პირველადი შავი ხვრელები

            პირველადი შავი ხვრელები

                                         Картинки по запросу "Первичная чёрная дыра"
 შავი ხვრელის ჰიპოთეტური ტიპი, რომელიც დიდი აფეთქების შემდეგ წარმოიქმნა. ადრეულ სამყაროში დიდი სიმკვრივეები და არაჰომოგენური გარემოებები განაპირობებდნენ საკმარისად მკვრივი რეგიონების გრავიტაციული კოლაფსის ზემოქმედების ქვეშ ყოფნას, რაც წარმოქმნიდა შავ ხვრელებს. იაკოვ ზელდოვიჩმა და იგორ ნოვიკოვმა 1966 წელს პირველად გამოთქვეს ამგვარი შავი ხვრელების არსებობის ვარაუდი, მაგრამ თეორია მათი წარმოშობის შესახებ პირველად ღრმად შეისწავლა სტივენ ჰოკინგმა 1971 წელს. იმის გამო, რომ პირველადი შავი ხვრელები არ ფორმირდებოდა გრავიტაციული კოლაფსით, მათი მასები შეიძლება ვარსკვლავურ მასებზე მკვეთრად მცირე იყოს. ჰოკინგმა გამოთვალა, რომ პირველადი შავი ხვრელები შეიძლება იწონიდნენ სულ მცირე 10−8 კგ-ს, რაც დაახლოებით ადამიანის მწიფე კვერცხუჯრედის მასისაა.პირველადი შავი ხვრელების გამოსავლენად ერთი შესაძლო გზაა მათი ჰოკინგის გამოსხივების თვალყურის დევნება. სტივენ ჰოკინგმა 1974 წელს თქვა, რომ ჩვენი გალაქტიკის გალაქტიკური ჰალო რეგიონში შეიძლება არსებობდეს მცირე ზომის მცირე ძირითადი ხვრელები. ჰიპოთეზის თანახმად, ყველა შავი ხვრელი ასხივებს ჰოკინგის გამოსხივებას იმ რაოდენობიდან, რომელიც პროპორციულია მათი მასისა. ვინაიდან ეს გამოსხივება ამცირებს მათ მასას, ძალიან მცირე მასების შავი ხვრელები სწრაფად "აორთქლდება", რაც საბოლოო ეტაპზე წარმოქმნის აფეთქებას, რაც ექვემდებარება მილიონობით მეგატონის წყალბადის ბომბის აფეთქებას . მეორეს მხრივ, სტაბილური შავი ხვრელი, რომელსაც აქვს დაახლოებით 3 მზის მასა, ვერ დაკარგავს მასას სამყაროს არსებობის დროს (ამას 1069 წელი დასჭირდება). მაგრამ, რადგან პირველადი შავი ხვრელები ვარსკვლავების დაშლით არ წარმოიქმნება, ისინი შეიძლება იყოს ნებისმიერი ზომის, ხოლო შავი ხვრელი დაახლოებით 1011 კგ მასით ექნება სიცოცხლის ხანგრძლივობას, რომელიც დაახლოებით ტოლია სამყაროს ასაკთან (დაახლოებით 13 მილიარდი წელი). თუ ასეთი დაბალი მასის შავი ხვრელები დიდი ოდენობით წარმოიქმნა დიდი რაოდენობით, დღეს ჩვენ უნდა შეგვეძლოს მათი რამდენიმე დაკვირვება. კერძოდ, ფერმის კოსმოსური გამა-სხივების ტელესკოპი, რომელიც ნასამ გაუშვა 2008 წლის ივნისში, მიზნად ისახავდა პირველადი შავი ხვრელების "აორთქლების" ძებნას. თუ ჰოკინგის გამოსხივება ფაქტობრივად არ არსებობს, ძნელი იქნება, თუ არა შეუძლებელი, პირველადი შავი ხვრელების გამოვლენა მათი მცირე ზომისა და გრავიტაციული ძალის გამო. გამოითქვა მოსაზრება , რომ მიკროსკოპული შავი ხვრელები ბირთვული წესრიგის მასალით და უზარმაზარი სიჩქარით შეუძლიათ თავისუფლად შეაღწიონ დედამიწას მასზე მავნე შედეგების გარეშე, წარმოქმნიან მოსასმენ აკუსტიკური სიგნალს.
იხ. ვიდეო


პირველადი შავი ხვრელების გამოსავლენად კიდევ ერთი გზაა ვარსკვლავების ზედაპირის დაკვირვება. თუ შავი ხვრელი გადის თვალსაჩინო ვარსკვლავს, ამ უკანასკნელის სიმკვრივეს შეიძლება ჰქონდეს დაფიქსირებული რხევები

ლუციუს სუპერბუს ტარკვინიუსი

      ლუციუს სუპერბუს ტარკვინიუსი

                                               Тарквиний Гордый
                                                ტარკვინიუს ამაყი 7-ე მეფე ძვ. რომის
ლუციუს სუპერბუს ტარკვინიუსი, აგრეთვე ცნობილი როგორც ტარკვინიუს ამაყი (ლათ. Lucius Tarquinius Superbus) (* უცნობია ― † ძვ. წ. 495), რომაული ტრადიციით, რომის უკანასკნელი მე-7 რექსი (მეფე) ძვ. წ. 535-ძვ. წ. 510 წლებში.
იხ.ვიდეო
ლუციუს ტარკვინიუსი, მოგვიანებით ამაყად (Superbus) წოდებული, ლუციუს ტარკვინიუს პრისკუსის ვაჟი იყო თუ შვილიშვილი, ზუსტად უცნობია. ზოგ რომაელ ავტორს მიაჩნია რომ იგი შვილი იყო, ზოგიც თვლის რომ შვილიშვილი, ხოლო იქიდან გამომდინარე, რომ სერვიუს ტულიუსმა 44 წელი იმეფა, ლუციუსის შვილი ახალგაზრდა ვეღარ იქნებოდა, თუმცა ისტორიკოსი ტიტუს ლივიუსი ეჭვის მიუხედავად მას სხვა ისტორიკოსების თანახმად შვილს უწოდებს.
                                                   
ტარკინიუს სუპერბუსი ხდის თავის მეფედ; რომის კომიკური ისტორიიდან გილბერტ აბთტ ბეკეტის მიერ (დაახლ. 1850-იანი წლები)
სერვიუს ტულიუსმა მას და მის ძმას არუნტუს თავისი ქალიშვილები მიათხოვა. ლუციუსი ძალიან პატივმოყვარე იყო, ხოლო არუნტუსი ბუნებით დინჯი იყო. მათი მეუღლეები ქმრებს ხასიათებით სულ არ ჰგავდნენ. არუნტუსის მეუღლეს ტულიას არ უყვარდა თავისი ქმარი, ხოლო მაზლით აღფრთოვანებული იყო. მას თავისი დაც სძულდა, ვინაიდან მიაჩდა რომ იგი სათანადოდ ვერ აფასებს ქმარს. მან მალე დაარწმუნა მაზლი რომ ისინი ბევრად უკეთესად შეეწყობოდნენ ერთმანეთს ვიდრე ეწყობიან საკუთარ მეუღლეებს და მიაღწევდნენ ძალაუფლებას. შემდეგ მათ საიდულოდ მოკლეს მეუღლეები და დაქორწინდნენ. ტარკვინია ამის შემდეგ ყველანაერად აგულიანებდა ქმარს ახალი მკვლელობისთვის. ლუციუსმა ყველაფერი იღონა სენატში გავლენის მოსაპოვებლად, ხოლო როდესაც ჩათვალა, რომ ნიადაგი მომზადებული იყო, შეიარაღებული ხალხითურთ შეიჭრა ფორუმზე და თავი მეფედ გამოაცხადა, ბრძანა შეეკრიბათ სენატი მეფე ტარკვინიუსის სახელით.
კურიაში სენატორთა თანდასწრებით დაიწყო სერვიუს ტულიუსის ლანძღვა. ამ დროს სერვიუსი თვითონ გამოცხადდა კურიაში. სერვიუსისა და ტარკვინიუსის მომხრეებს შორის ხელჩართული ბრძოლა გაიმართა. თვითონ ტარკვინიუსი ეცა სერვიუსს, და ვინაიდან იგი ბევრად უმცროსი და ძლიერი იყო, ჩამოაგდო მეფე კიბიდან, შემდეგ კი ქუჩაში თავისი მომხრეები დააწია და მოაკვლევინა მეფე.
როგორც ისტორიკოსი გვამცნობს, ამის შემდეგ ტულია ეტლით მივიდა კურიასთან და ქმარს მეფე უწოდა, ხოლო სახლში დაბრუნებისას ქუჩაში მამის გვამი დაინახა და ეტლით ზედ გადაუარა. იმ ქუჩას რომაელებმა წყეული ქუჩა უწოდეს.

მმართველობა

თავისი მმართველობის დასაწყისშივე მან დახოცა სერვიუსის მომხრე სენატორები. რადგან მან თვითონ შექმნა ძალით ხელისუფლების მოპოვების პრეცედენტი, მას ეშინოდა რომ მის მოწინააღმდეგეებსაც იგივე არ გაეკეთებინათ და პირად მცველთა რაზმი შემოირტყა გარს. ხალხის კიდევ უფრო მეტად დასაშინებლად მან დამატებით რეპრესიებს მიმართა. მისი რეპრესიებისგან შეთხელებულ სენატს იგი ანგარიშს არაფერში არ უწევდა. მან განიზრახა ლათინებთან დაახლოვება, რათა მათი მხარდაჭერით განემტკიცებინა საკუთარ ხალხში მდგომარეობა. ამისთვის მან თავისი ქალიშვილი ლათინების მმართველს ოქტავიანე მემილიუს ტუსკულას მიათხოვა.
ომში იგი ისეთივე ვერაგი იყო, როგორც მშვიდობიანობისას უსამართლო. პირველი ომი მას ბოლსკებთან ჰქნდა. უცნობია თუ საიდან გადმოსახლდა ეს ერი, რომაელები მათ ორასი წლის მანძილზე ებრძოდნენ, სანამ არ დაიმორჩილეს და არ გაარომაელეს.
შემდეგ დაიწყო ომი ქალაქ გაბიუმთან. პირველ ბრძოლაში რომაელები დამარცხდნენ, ამიტომ ლუციუსმა გადაწყვიტა არარომაულად, ვერაგობით ემოქმედა. მან მოაჩვენა ყველას, ვითომ აღარ სურს ომი და დაიწყო ტაძრის მშენებლობა. ამასობაში მისი ვაჟი სექსტუსი გაიქცა გაბიაში და სთხოვა იქაურ მმართველს თავშესაფარი, მან მოიგონა თითქოს მამის სისასტიკეს გამოექცა. მისი მონაყოლი დაიჯერეს და გაბიუმელებმა იგი კარგად მიიღეს.
                                              
ტარკინიუსის სუპერბიუსი ლორენს ალმა-ტადემას მიერ, რომელშიც გამოსახულია მეფე, რომელიც ლაურეს იღებდა; წინა პლანზე ასახულია "მაღალი ყაყაჩოს" ალეგორია (იხ. ქვემოთ)
აქ სექსტმა არა ღიად, არამედ ჩუმჩუმად დაარწმუნა გაბიუმელი უხუცესები ომის განახლების საჭიროებაში. მცირე რაზმებით იგი ძარცვავდა რომის მიდამოებს და შეტაკებებში ყოველთვის იმარჯვებდა, ამან მას გაბიუმელების ნდობა მოუპოვა. ამის გარდა მან ინტრიგებით გადაკიდა ერთამეთზე უხუცესები. ბევრი მათგანი თვითონ მოსპო და ბრალად სხვადასხვა დანაშაულებები დასდო. ამგვარად დასუსტებული გაბიუმი ტარკვინიუსმა ადვილად ჩაიგდო ხელში.
ამ ამბების შემდეგ მან დაასრულა კაპიტოლიუმზე იუპიტერის ტაძრის მშენებლობა, რომელიც პირველმა ტარკვინიუსმა დაიწყო. დაახლოებით ამ დროს, როგორც ისტორიკოსი ტიტუს ლივიუსი გვამცნობს, სასახლის სვეტიდან გამოძვრა გველი. ეს სიკვდილის ამღნიშნავი იყო. ამ ამბის განსამარტად მან დელფის ორაკულთან გაგზავნა თავისი ვაჟები ტიტუსი და არუნტუსი და მათთან ერთად თავისი დისშვილი ლუციუს იუნიუს ბრუტუსი.
ორაკულმა ჩასულებს ამცნო რომ რომში ძალაუფლება გადაუვა მას, ვინც პირველი აკოცებს დედას. ტარკვინიუსის ვაჟებმა ეს პირდაპირ გაიგეს, ხოლო ბრუტუსი მიხვდა წინასწარმეტყველების ნამდვილ შინაარს და აკოცა მიწას - ყველას საერთო დედას.
რომაელები ამ დროს რუტულების ქალაქ არდეუმთან ომობდენ. ეს იმ დროისთვის ერთ-ერთი უმდიდრესი ქალაქი იყო, ტარკვინიუსის ფინანსური მდგომარეობა კი არასახარბიელო იყო. სწორედ ეს გახდა ომის მიზეზიც. პირველი შეტევა წარუმატებლად დასრულდა და რომაელებმა ქალაქს ალყა შემოარტყეს. ბანაკში სექსტ ტარკვინიუსი არისტოკრატ ახალგაზრდებთან ერთად ქეიფობდა. მათ შორის ტარკვინიუსის ნათესავი ტარკვინიუს კოლატინუსიც იყო. საუბარი შეეხო ცოლებსაც, კოლატინუსი ყველას არწმუნებდა რომ მისი ცოლი ლუკრეცია ყველაზე ღირსეული ქალი იყო. ყველამ ჩათვალა რომ რომში ჩასვლით და იმის ნახვით თუ როგორ შეეგებებოდნენ ცოლები უეცრად დაბრუნებულ ქმრებს, ყველაზე კარგად ასახავდა მათ მორალურ თვისებებს.
რომში გვიან ღამით ჩავიდნენ და კოლატინუსის სახლს მიადგნენ, მეფის რძლებისგან განსხვავებით ლუკრეცია სახლში იყო და შალს რთავდა. ამრიგად ცოლების "შეჯიბრში" ლუკრეციამ გაიმარჯვა. სექსტუს ტარკვინიუსს ნათესავის მეუღლე ძალიან მოეწონა. რამდენიმე დღის მერე სექსტუსი მარტო მივიდა ლუკრეციას სახლში. იქ მას კარგად გაუმასპინძლდნენ და სტუმრების ოთახში შესთავაზეს დაძინება. როდესაც სახლში ყველამ დაიძინა, სექსტუსი ლუკრეციას საძინებელში შეიპარა და დაემუქრა, რომ თუ იგი არ დანებდებოდა, იგი მას მაინც გააუპატიურებდა, მოკლავდა და მკვდარ მონას მიუწვენდა. ამ მუქარამ გაჭრა და ლუკრეცია დანებდა. როდესაც სექსტუსი წავიდა, ლუკრეციამ შიკრიკები გაუგზავნა ქმარს და მამას, ამცნო რომ ცუდი ამბავი მოხდა და რომ ისინი ერთგულ მეგობრებთან ერთად მოსულიყვნენ.
კოლატინუსსთან ერთად ლუციუს ბრუტუსიც ჩამოვიდა. ლუკრეციამ უამბო ქმარს და მამას თუ რაც შეემთხვა, დააფიცა ისინი რომ შურს იძიებდნენ და თავი მოიკლა. ბრუტუსმა მკვდარ ლუკრეციასთან დაიფიცა რომ შურს იძიებდა არა მარტო სექსტზე, არამედ ლუციუსზეც.

                                    დამხობა და რომიდან გაძევება

მოსახლეობამ როდესაც შეიტყო ამ ამაზრზენი ამბის შესახებ, აღშფოთდა, ბრუტუსმა კი შეკრებილ ახალგაზრდობას მოუწოდა შეიარაღებისკენ და აჯანყებისკენ. ფორუმზე რომ მივიდნენ ხალხი იქ უკვე შეკრებილი იყო. ბრუტუსმა მიმართა მათ და სექსტუსის უღირს საქციელთან ერთად დაგმო ლუციუსის სიამაყე და უსამართლობაც. მან მოუწოდა რომაელ ხალხს დაემხოთ მეფის მმართველობა რომში და სამეფო ოჯახი გაეძევებინათ.
ლუციუს ტარკვინუსმა როდესაც შეიტყო ამის შესახებ დაიძრა თავისი ჯარითურთ რომისკენ, მაგრამ რომაელებმა კარიბჭე არ გაუღეს. ჯარის იმედი მას აღარ ჰქონდა და ამიტომ ოჯახთან ერთად გაიქცა ერუტრიაში. სექსტი ჩავიდა გაბიუმში, სადაც იგი ძველმა მტრებმა მოკლეს.
ლუციუს ტარკვინუს ამაყმა იმეფა 25 წელი. რომში მეფობა 240 წელი გრძელდებოდა, დაარსებიდან რესპუბლიკის ჩამოყალიბებამდე.

                                           ცხოვრება დამხობის შემდეგ

მან და მისმა ვაჟებმა თავი ეტრუსკებს შეაფარეს. მალე მათ რომში გაგზავნეს ელჩები რათა მიეღოთ იქ დარჩენილი ქონება და რესპუბლიკელების წინააღმდეგ შეთქმულება მოეწყოთ. შეთქმულების შესახებ კონსულად არჩეულმა ბრუტუსმა გაიგო და მიუხედავად იმისა რომ შეთქმულთა შორის მისი ორი ვაჟი იყო, ყველა სიკვდილით დასაჯა, ხოლო ყოფილი მეფის ქონება ხალხს გააძარცვინა.
რადგან ვერაგობით ტარკვინიუსი ვერაფერს გახდა მან ეტრუსკებს სთხოვა რომზე გალაშქრება, რათა დაებრუნებინა ტახტი. ეტრუსკები დათანხმდნენ. ბრძოლაში დაიღუპა ტარკვინიუსის ვაჟი ატუნტუსი. მიუხედავად იმისა რომ რომაელებმა ბრუტუსი დაკარგეს, მათ მაინც მოიგეს ბრძოლა.
ამის შემდეგ ტარკვინიუსმა მიმართა პორსენუსს. ეს უკანასკნელი ძვ. წ. 508 წელს რომს მიადგა დიდძალი ჯარით და პირველ ბრძოლაში კინაღამ აიღო ქალაქი. შემდეგ ალყა შემოარტყა. რომაელებმა შეძლეს პორსენუსის დარწმუნება რომ ტარკვინიუსი დამსახურებულად გააგდეს და ბოლოს დაიდო სამშვიდობო ხელშეკრულება. ტარკვინიუსმა ამ ომითაც ვერაფერს მიაღწია.
ძვ. წ. 506 წელს პორსენუსისგან რომში ელჩები ჩამოვიდნენ რათა კიდევ ერთხელ ეთხოვათ მეფის დაბრუნება, რომაელებმა მათ პირდაპირი პასუხი არ გასცეს, მხოლოდ ის უთხრეს, რომ უკვე გააგზავნეს სენატორები მოსალაპარაკებლად. ასე იმიტომ მოიქცნენ, რომ არ სურდათ ელჩებისთვის პირდაპირი უარის თქმით შეურაცხყოფა მიეყენებინათ პორსენუსისთვის. სენატორები მართლაც გაგზავნეს. სენატორები ჩავიდნენ პორსენუსთან და დელეკატურად აუხსნეს რომ რომაელი ერი ამიერიდან თავისუფალია და მეფეს უკან არავითარ შემთხვევაში არ მიიღებს. ამის მოსმენის შემდეგ პორსენუსმა უარი უთხრა ტარკვინიუსებს შემდგომ დახმარებაზე.
ამის შემდეგ ტარკვინიუსი ქალაქ ტუსკულუსში გადაიხვეწა თავის სიძესთან ოქტავიანე მამლუსთან. ძვ. წ. 499 წელს დაიწყო ომი რომაელებსა და ლათინური ქალაქების გაეთიანებას შორის. პირველი ბრძოლის წინ რომაელებმა გაიგეს რომ ტარკვინიუსიც იღებდა ამ ბრძოლაში მონაწილეობას და განსაკუთრებული სიცხარით იბრძოდნენ. ტარკვინიუსი ბეჭში დაჭრეს და გაიყვანეს ბრძოლის ველიდან. ტარკვინიუსის ვაჟი ტიტუსი რომიდან განდევნილების რაზმს ედგა სათავეში. ცოტა ხნით ბრძოლაში მათ უპირატესობა მოიპოვეს, როდესაც სხვა ლათინური რაზმები მარცხდებოდნენ. პუბლიკოლას ძმამ მარკუსმა დაინახა ტიტუსი და მოისურვა მისი მოკვლა, მაგრამ იგი უფრო ადრე მოკლეს ლათინებმა. რომაელებმა საბოლოოდ დაამარცხეს ლათინები და დაიკავეს მათი ბანაკი.
ძვ. წ. 495 წელს ტარკვინიუსი მოკვდა ქალაქ კუმში.
                        გილბერტ აბატი E-Beckett
                            Gilbert Abbott à Beckett.jpg
გილბერტ აბატი E-Beckett (ინგლის. Gilbert Abbott à Beckett; დ. 9 იანვარი, 1811, ლონდონი, დიდი ბრიტანეთი, - გ. 30 აგვისტო, 1856, ბულგენ-სურ-მერ, საფრანგეთი) - ბრიტანელი მწერალი და სატირული.

დაიბადა იურისტის ოჯახში, წარმოშობით თომას ბეკეტიდან. სწავლობდა ვესტმინსტერის სკოლაში, 1841 წელს მან დაიწყო მუშაობა Grace Inn– ის სასამართლოში. იგი ნაყოფიერად მუშაობდა უამრავ გაზეთთან და ჟურნალთან, მათ შორის ფიგაროს, პუნჩთან, თაიმსთან, დილის ჰერალდთან. იგი ცნობილი გახდა თავისი სატირებით ინგლისურ კანონებზე ("კომიკური ბლექტონი") და თეატრში ("ბრიტანული დრამის ქვიზიოლოგია"). გარდა ამისა, მან დაწერა მრავალი კომიკური პიესა, რომლებიც წარმატებული იყო
                                   სერ ლოურენს ალმა-ტადემა 
                                      Автопортрет 1896 года
(ჰოლანდიური: Lourens Alma Tadema; ინგლისელი ლოურენს ალმა-ტადემა [ˈælmə ˈtædɪmə]; 1836-1912) - ჰოლანდიური წარმოშობის ბრიტანელი მხატვარი, რომელიც ძირითადად ისტორიულ საგნებზე ხატავდა. ვიქტორიანული ხანის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და მაღალანაზღაურებადი მხატვარი.

სწავლობდა ბელგიაში, დაუყოვნებლივ პოზიციონირება, როგორც ისტორიული ჟანრის მხატვარი. 1860-იან წლებში მან ნახატების ნაკვეთები წაიღო, ძირითადად, მერივანის ეპოქის ისტორიიდან, შემდეგ გადავიდა ძველი ეგვიპტის თემებზე, შემდეგ გადავიდა ანტიკურ თემებზე. 1870 წელს იგი გადავიდა დიდ ბრიტანეთში, 1873 წელს, ვიქტორია დედოფლის პირადი ბრძანებით მიიღო ბრიტანეთის მოქალაქეობა. მან შექმნა 408 ნახატი, რომელთაგან 300-ზე მეტი იყო ანტიკურობის გამოსახულებები. მისი ნახატების პერსონაჟები თანამედროვე ვიქტორიელები იყვნენ, კლასიკურ პეიზაჟებში იყო ნაჩვენები, ნახატებმა ზუსტად დაახალგაზრდავეს შემოდგომის ეპოქის დეტალები და დიდი პოპულარობით სარგებლობდნენ ინგლისში, ამის დასტურია ის ფაქტი, რომ მხატვარს მიენიჭა რაინდობა 1899 წელს და მისი წევრობა 1904 წელს დამსახურების ორდენზე. დაკრძალეს წმ. პოლ.

ალმა-ტადემას გარდაცვალებისთანავე, მისი ნამუშევარი არ გამოვიდა და თითქმის დავიწყებული იყო. მხოლოდ 1970-იან წლებში, სალონითა და დეკორატიული მხატვრობისადმი ინტერესის ზრდით, დაფასებული იყო მისი წვლილი ბრიტანული და მსოფლიო ხელოვნების განვითარებაში. 1996 წელს მხატვრის დამსახურების აღიარებით, ამსტერდამის ვან გოგის მუზეუმში მოეწყო მისი ნამუშევრების გამოფენა. რუსეთში, ალმა-ტადემას ნამუშევარი ცუდად არის წარმოდგენილი, მისი ნამუშევრებიდან მხოლოდ სამი ინახება მუზეუმებში.




რესპუბლიკური პარტია (აშშ)

              რესპუბლიკური პარტია (აშშ)

                                                     Republican Party რესპუბლიკური პარტია
აშშ რესპუბლიკური პარტია (RepublicansGrand Old PartyGOP) — აშშ-ის ერთ-ერთი ძირითადი პოლიტიკური პარტია. პარტიის არაოფიციალური სიმბოლოა — სპილო, „პარტიის ფერი“ - წითელი. დაფუძნდა 1854 წ. 22 თებერვალს უისკონსინის შტატის ქ. რიპონში. პარტიის პლატფორმა ეფუძნება ამერიკულ კონსერვატიზმს და უკავია მემარჯვენე–ცენტრისტული პოზიცია განსხვავებით მემარცხენე–ცენტრისტული დემოკრატიული პარტიისგან. ისტორია 1854წ-ის 28 თებერვალს რიპონში ვისკონსის შტატი, გაერთინების გზით პარტია თავისუფალი მიწების და ფრაქცია
იხ. ვიდეო

ვიგების პარტიასთან იყო შექმნილი გაერთიანებული მოწინაამღდეგე მონიბის და მომხრეების გაფართოება კომპეტეციის ძალაუფლების ცენტრალური ხელისუფლების, გამოპხატავდა ინტერესებს მრეწველების ჩრდ. (იანკის) ხელისუფლებაში საპირწონე  ელიტარული დემოკრატიული პარტიის, რ-იც გამოხატავდა პლანტაციის მონების მფლობელობაში მყოფი მონოპოლიური წესების დაცვას. 
რესპუბლიკური პარტია გამოვიდა აკრძალვით მონობის შტატებში ჩრდ. 36-ე პარალელზე (რაც იყო უარყოფილი 1854წ-ში აქტით კანზას-ნებრასკის), განაწილება თავისუფალი ,იწების უფასოდ ყველას მსურველზე (ფორმალურად თავისუფალი მიწები ფაქტიურად იყო განსახლებული ინდიელი ტომები, მათი აზრით არავი იყო დაინტერესებული ასევე - ევროპიდან შემოტანილი სამრეწველო საქონელზე მაღალი გადასახადების დასადგენად. ჩრდილოელებისა და მათი ლიდერის აბრაამ ლინკოლნის სამოქალაქო ომში გამარჯვების შემდეგ, რესპუბლიკელები თითქმის 50 წლის განმავლობაში ბატონობდნენ როგორც საპრეზიდენტო, ისე საპარლამენტო არჩევნებზე.
იდეოგია - რესპუბლიკური პარტია სრულად გამოხატული აქვთ შემდეგი პოზიციები:

დაწევა - გადასახადების
დაწევა  - დეფიციტის სახელწიფო ბიუჯეტის
დაწევა - სახელმწიფო ხარჯების სამედიცინო და განათლებაზე
გაზრდა - სამხედრო ხარჯების და ნაცინალური უსაფრთხოებაზე
აგერსიული საგარეო პოლიტიკა
ბრძოლა თანსაწორობისთვის და ოჯახური ღირებულებების, შეზღვუდა აბორტის (განსაკუთრებით გვიანი დროის ორსულობისას და კონსტრაპცეტივების
ბრძოლა ეროვნული ღიებულებების
წინაამღდეგომა ზომების გარემოს დაცვის თუ ასეთი ზომები ეწინაამღდეგება ბიზნესს
უზრუნველყოფა თვასუფლების ფლობის ახალგაზრდობაში ცეცხლსასროლი იარაღის
წინაამღდეგობა მინიმალური ხელფასის
წინააღდეგობა პროფკავშირების შექმნის კერძო საწარმოებში
სიკვდილით დასჯის 
რესპუბლიკელთა ერთ-ერთი უმთავრესი პრინციპი ტრადიციულად არის მთავრობის მონაწილეობის შემცირება ეკონომიკებში.
ამავე დროს რესპუბლიკელები არც თუ იშვიათად გამოდიან  ინიციატივით შეზღვუდის ერთქსესიანთა ქორწინების ლეგალიზაციის, პორნოგრაფიის, პროსტიტუციის და ნარკოტიკების გამოყენების. ასევე რეპუბლიკელებ უარყოფენ გლობალური დათბობასა და სითბური ეფექტს. 
თანამედროვე ელექტორატი - ამერიკელები უზრუნველყოფენ, მსხვილი კორპორაციების თანამშრომლები, თეთრი მამაკაცები და ქალები, რელიგიურად განწყობილები, კონსერვატორული-ორიენტაციის ამომრჩევლები, წალკე შიეძლება ავღნიშნოთ უმრავლესობა რუსულენოვანი ემიგრატები სსრკ-დან წამოსული.  ძირითადი იდეოლოგია  კონსერვატიზმი. პოლიტიკური ორიენტაცია - მემრჯვენე ცენტრისტული, მემარჯვენე.
რესპუბლიკელები

უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი) ინგლ. Ancient Aliens Ancient Aliens არის ამერიკული...