პატენტი

                               პატენტი

                                                

                                                  ამერიკის შეერთებული შტატების პატენტი

(ლათ - patens - ღია , ნათელი, სრული სახელიდან -  litterae patentes - ღია წერილი )

დიკუმენტის შენახვა, ექსკლუზიური უფლების დამადასტურებელი, საავტორო უფლება და პრიორიტეტი, გამოგონებული სასარგებლო მოდელი, საწარმოო ნიმუში ან სელექციური მიღწევა. ვადა მოქედი პატენტის დამოკიდებულია ქვეყანაზე იქ დაპანტეტებაზე.

სახელმწიფოს მიერ გაცემული საბუთი (სიგელი), რომელიც ადასტურებს მისი მფლობელის განსაკუთრებულ უფლებას გამოგონებაზე, რომლის არსიც ის არის, რომ მფლობელს შეუძლია აკრძალოს მისი გამოგონების უნებართვო გამოყენება. პატენტი შეიძლება გაიცეს პროდუქტზე ან ხერხზე (ტექნოლოგიურ პროცესზე). გამოგონებად გაიგება განხორციელებამდე დაყვანილი პროდუქტის ან ხერხის ახალი საგამომგონებლო იდეა. ტერმინი ”პატენტი” მომდინარეობს ლათინური სიტყვიდან patere, რომელიც ნიშნავს ”გახსნილად მყოფს” (ანუ საზოგადოებისთვის მისაწვდომი).

იხ. ვიდეო

 აქედან გამომდინარე, პატენტს რომ იურიდიული ძალა ჰქონდეს იგი უნდა გამოქვეყნდეს და იყოს საჯაროდ ხელმისაწვდომი. პატენტიდან გამომდინარე განსაკუთრებული უფლება მოქმედებს შეზღუდული დროით - როგორც წესი 20 წლით პატენტის მისაღებად განაცხადის შეტანის დღიდან. პატენტის გამოყენება ნიშნავს დაპატენტებული გამოგონებისათვის ხორცის შესხმას - თუ პროდუქტია დამნზადებასა და სარგებლობას, მათ შორის, ვაჭრობას და სხვაგვარ კომერციულ გავრცელებას, მაგალითად, იმპორტს ან ექსპორტს. თუ დაპატენტებული გამოგონება ხერხია, მაშინ პატენტის გამოყენება ნიშნავს ხერხის ტექნოლოგიურ პროცესად განხორციელებას, რის შედეგადაც მიიღწევა ამ გამოგონებით დასახული მიზანი, მაგალითად, მზადდება ახალი ან გაუმჯობესებული თვისებების ნაწარმი. ეს ქმედებები მოცულია პატენტის მფლობელის განსაკუთრებული უფლებით მოცული და, შესაბამისად, თუ მისი ნებართვა არ არის მიღებული, მაშინ მას შეუძლია აკრძალოს და მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება ან სხვაგვარი პასუხისმგებლობის ზომების გატარება, მათ შორის სისხლის სამართლებრივი.პატენტის გაცემასთან დაკავშირებულ ურთიერთობებს ისევე, როგორც საპატენტო განსაკუთრებული უფლებების გამოყენებისა და პსუხისმგებლობის ზომებს ადგენს საქართველოს საპატენტო კანონი, რომელიც ძირითადად პასუხობს თანამედროვე მოთხოვნებთან, თუმცა მის სრულყოფაზე მუშაობა, განსაკუთრებით, ევროკავშირის მოთხოვნებთან ჰარმონიზაციის კუთხით ამჟამადაც მიმდინარეობს.

ლიტერატურა: დავით ძამუკაშვილი, ინტელექტუალურ უფლებათა სამართალი, თბილისი,"ბონა-კაუზა", 2014. == რესურსები ინტერნეტში == საქპატენტი; ინტელექტუალური საკუთრების მსოფლიო ორგანიზაცია, ევროპის საპატენტო უწყება

ქვეყნები მსოფლიოში, რანგირება რაოდენობით  გაცემული პატენტების გამოგონებაზე  დროში  1883—1913 წწ. და  1919—1931 წწ.

1883-1913 წწ		1919-1931 წწ
ქვეყანა	გაცემული პატენტის	ქვეყანა	გაცემული პატენტის
აშშ	812 695	აშშ	548 707
დიდი ბრიტანეთი	408 177	საფრაგენთი	251 550
საფრაგენთი	359 174	გერმანია	233 042
გერმანიის  იმპერია	248 235	დიდი ბრიტანეთი	226 830
ბელგია	202 176	კანადა	126 709
ავსტრია-უნგრეთი	195 580	იტალია	114 862
კანადა	131 174	ბელგია	113 572
იტალია	110 235	შვეიცარია	71 244
შვეიცარია	66 289	ესპანეთი	55 598
ესპანეთი	47 467	ავსტრია	49 750
შვედეთი	36 093	იაპონია	46 899
რუსეთუს იმპერია	32 061	ავსტრალია	35 471

კარანტინი

                                   კარანტინი

                        

                                ლიმას დროშა ნიშნავს გემზე, რომ არის კარანტინში

ფრ. quarantaine - იტალ. quarantena  - ირმოცი დღე - ორგანიზაციული კომპლექსური და რეჟიმის ანტიეპიდემიური ზომების, მიმართული შეზღუდული კონაქტების (იზოლაცია) ინფექციური ან ეჭვმიტანილი ინფიცირებული პირების (ჯგუფის) ცხოველის, ტვირთის, საქონლის, სატრანსპორტო საშუალებების, დასახლებული პუნქტების, რაიონების და სხვა. ზოგიერთ შემთხვევაში მოპიაზრება სრული იზოლაცია ეპიდემიოლოგიური რაიონში შეიარაღებული დაცვით პერიმეტრზე.

იხ. ვიდეო

თავდაპირველად სიტყვა  ,,კარანტინი'' ნიშნავდა ,,დროს ორმცი დღეს''( იტალ. quaranta giorn - ორმოცი დღე) ისპირველად იყო გამოყებებული XIV ს ვენეციაში გემების შემოსვლის თარიღის გადატანისთვის მოსული სხვა ქვეყნებიდან. ზუტად ამ დროით ყველა გემი უნდა დამდგარიყო ღუზაზე გსრკველი დაშორებით სანაპიროზე, სანამ ჩამოტვირთავს დაიწყებდნენ. ხოლო XVIII ს-ში  გაჩნდა სახელწოდების მეორე დანიშნულებისამებრ გამოყენება.

ასევე არის ფიტოსანიტარიული კარანტინიც და ვეტერინაშიც.  

  

სამკაპი

                                      სამკაპი

                                                

                                                                           პოსეიდონის ქანდაკება

სამკბილა (წვეტიანი) ერთგვარი შუბი რ-იც თვდაპირველად სათევზეოდ უფრო გამოიყენებოდა და საომარი ირაღიც იყო.  ზღვის ღმერთი პოსეიდონი გამოსახულია სამკაპა ხელში. სამკაპათი ბადეებით იყო გლკადიატორები აღჭურვილი ქვესახეობა რეტიარიუსები.

ოხ. ვიდეო

სამკაპი შედგება ხის (ზოგჯერ რკინის) ტარისა და ფოლადის სამკაპიანი დაბოლოებისაგან. სამკაპი, ისტორიკოსთა ერთი ნაწილის აზრით, წარმოიშვა ყოველდღიური საყოფაცხოვრებო იარაღისგან — წაწვეტებული რქისგან, რომელსაც ბოლოში კაუჭები ჰქონდა და თევზის დასაჭერად იყენებდნენ. თავდაპირველად სამივე კაპი წაწვეტებული ძვლებისგან შედგებოდა.

გიგანტური ქანდაკება შივის იბდოეთში მურუდშვარაში ქ. ინდოეთში არაბეთის ზღვის სანაპიროზე

ორმაგი ჩანგალი სიმბოლო იყო მადრუქი 

 ბაბილონური პანთეონის უზენაესი ღვთაება. ძვ. წ. XVIII საუკუნიდან ითვლებოდა ქალაქ ბაბილონის მფარველად. იწოდებოდა „ღვთაება მეუფედ (და) მამად“. მიიჩნევდნენ დედამიწის ღვთაების ეას (შუმერულად ენქის) ვაჟად, თაყვანს სცემდნენ როგორც ნაყოფიერების, მორწყვის, სიბრძნის, სიმართლისა და სინათლის ღვთაებას. სამყაროს შექმნის ბაბილონური მითის მიხედვით მარდუქი იყო ქვეყნიერებისა და ადამიანის შემქმნელი

იხ. ვიდეო

სამკაპის სამრეწველო იარაღიდან საბრძოლოდ იარაღად გარდაქმნის შემდეგ წვეტებს ბოლოში კაუჭები მოშორდა და უფრო სწორი და ბასრი გახდა. სამკაპმა ფართო გამოყენება ჰპოვა რომის  მიპერიის  დროს.

გლადიუსი (ხმალი)

                            გლადიუსი (ხმალი)

                                                      

(ლათ. gladius) - რომაული მოკლე მახვილი (60სმ) სვარაუდოდ იყო მასესხები და გაუმჯობესებული რომალების მიერ პირინეის ნახევარკუნძულების უძველეს მაცხოვრებელებისგან ასე ვე შედიოდა იბერიის მახრეც. lllს. ჩვ. წ. აღ. ძველესმა რომალებმა ისესხეს გალებისგან იგივე კელტებისგან პირდაპირი მოკლე ხმალი სახელწოდება Gladius Hispaniensis (ლათ-  ესპანური ხმალი).  თვითონ სახელწოდება გლადიუსი  სრულიად შესაძლებელია მომდინარეობდეს  კელტური სიტყვიდან  ,,kladyos'' (ხმალი) სხვა ექსპერტების აზრით კი ლათინურიდან უნდა  მომდინარეობდეს clades   (დაზიანება, ჭრილობა).

ასეა თუ ისე რომალებმა უკვდაყვეს ეს მოკლე ხმალი. გამოირჩეოდა მჭრელი დარტყმით. წონა 700გ . ამზადებდნენ რკინისგან და ზოგჯერ სილენძისგანაც.

იხ.  ვიდეო

    

                    

 

ნერონი

                              ნერონი

                                      

ნერონი შედის შეშლილ იმპერატორთა სიაში კალიგულა გვერდით

. ტიბერიუს კლავდიუს დრუსუს ნერონ გერმანიკუს კეისარი (ლათ. Tib. Claudius Drusus Nero Germanicus Caesar) (დ. 15 დეკემბერი, 37, ანციუმი — გ. 9 ივნისი ან 11 ივნისი, 68, რომის მახლობლად) — რომაელი იმპერატორი (54 წლის 13 ოქტომბერი – 9 ივნისი 68); სახელი კლავდიუსის მიერ მის შვილად აყვანამდე – ლუციუს დომიციუს აჰენობარბუსი, (ლათ. Lucius Domitius Ahenobarbus). ბოლო წარმომდგენელი იულიუს-კლვდიუსების დინასტიიდან. თავის პრინციპატის დასაწყისში ნერონი ჯერ არ ამჟღავნებდა იმ უარყოფით თვისებებს რითაც მოგვიანებით შევიდა ისტორიაში. იგი 17 წლის იყო როდესაც გახდა იმპერატორი, მან იმპერიის მმართველობა სენატს მიანდო. იგი იმყოფებოდა თავისი ამღზდელის ლუციუს სენეკას, პრტორიანთა პრეფექტის სექტუს აფრინუს ბურუსის და დედის გავლენის ქვეშ.

იხ. ვიდეო

მოგვიანებით იგი იმდენად მოექცა სენეკას გავლენის ქვეშ, რომ დედამისმა კლავდიუსის ვაჟის, ბრიტანიკუსის დაპირისპირება სცადა მისთვის, მაგრამ 55 წელს მოაკვლევინეს ბრიტანიკუსი, ხოლო 59 წელს ნერონმა საკუთარი დედა მოაკვლევინა სადისტურად. მან ააგო გემი, შიგ ჩასვა დედამისი, რომელსაც ერქვა აგრაფინა. როდესაც გემი წყალში შევიდა, დაიშალა. აგრაფინამ თავს უშველა და ნაპირზე გამოცურა, მაგრამ იქ მას მისი შვილი დახვდა და ბოლო მოუღო. მისი შემდეგი მსხვერპლი გახდა მისი მეუღლე ოქტავია, რომელიც რომაელებს ძალიან უყვარდათ, მისი მკვლელობის შემდეგ ნერონის პოპულარობა ხალხში ძალიან დაეცა. 62 წელს მოკვდა ბურუსი, სენეკამ კი დაკარგა ნერონზე გავლენა და მას თავი მოაკვლევინეს.

                                                                  

                                                                                            აგრიპა უმცროსი

(ლათ. Iulia Agrippina, ხშირად მოიხსენიებენ როგორც აგრიპინა უმცროსს; დ. 6 ნოემბერი, 15 — გ. 20 მარტი, 59) — გერმანიკუსისა და აგრიპინა უფროსის ასული, კალიგულას და, კლავდიუსის მეოთხე ცოლი და ნერონის დედა. მისი მამა იყო იმპერატორ ტიბერიუსის ძმა, ხოლო დედა — იმპერატორ ოქტავიანე ავგუსტუსი შვილიშვილი. ბავშვობიდანვე მძიმე ცხოვრება ჰქონდა — ოჯახის წევრთა უმრავლესობა პროსკრიფციებსა და სახელისუფლებო ანგარიშსწორებებს შეეწირა, შემდეგ საკუთარმა ძმამ, იმპერატორმა კალიგულამ საყვარლად დაისვა, ბოლოს კი, დიდი ბრძოლა მოუხდა კლავდიუსის ცოლის, მესალინას ჩამოსაშორებლად და მათი ვაჟის, ბრიტანიკუსის მოსაკლავად, რათა თავისი შვილისთვის გაეთავისუფლებინა იმპერატორის ტახტისკენ მიმავალი გზა

                                                         

         გამოსახულება ნერონის (კარიკაყურა) კედელზე ტიბერიის რომი I ს

64 წლის ზაფხულში რომში საშინელი ხანძარი მოხდა, ქალაქის 14 უბნიდან 3 სრულიად განადურდა, ხოლო 7-ში შენობების უმეტესობა დაიწვა. უამრავი ადამიანი დაიღუპა. ქალაქში ჭორები დადიოდა, რომ იმპერატორმა თვითონ მოაწყო ხანძარი, რათა ქალაქის დაწვის პროცესის ხილვით მიეღო პოემა „ტროას“ დაწერისთვის შთაგონება. ამ ჭორების უარსაყოფათ ნერონმა „მოძებნა“ დამნაშავენი, ესენი ქრისტიანები აღმოჩნდნენ და მათ წინააღმდეგ სასტიკი, რეპრესიები დაიწყო. ხალხს, ვისაც ქრისტიანობაში ამხელდნენ, იჭერდნენ და ცირკის არენაზე ველურ ცხოველებს აგლეჯინებდნენ ან ჯვრებზე აცვამდნენ. დაზუსტებით უცნობია თუ ვინ იყო ხანძრის მომწყობი. იმდროინდელი ისტორიკოსი გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსი არაორაზროვნათ მიუთითებს რომ დამნაშავე ნერონი იყო, მაგრამ ამის დამამტკიცებელი საბუთი არ არსებობს, თან უნდა გავითვალისწინოთ რომ ნერონი არ სარგებლობდა პოპულარობით და სვეტონიუსი შეიძლება მიკერძოვებული ყოფილიყო.

                                                       

                                                      ნერონი უყურებს ცეცხლწაკიდებულ რომს

ნერონის დროს ხაზინა ისევე მალე დაცარიელდა, როგორც ეს კალიგულას დროს მოხდა და მან იგივე ხერხებს მიმართა მის შესავსებად. ამას რა თქმა უნდა სენატორებში დიდი უკმაყოფილება მოყვა. 65 წელს სენატორებმა სცადეს შეთქმულების მოწყობა, მაგრამ ამის შესახებ იმპერატორმა შეიტყო და შეთქმულები სასტიკად დასაჯა.

ამ მოვლენების შემდეგ ნერონი საბერძნეთში გაემგზავრა, სადაც იგი საჯაროდ გამოდიოდა სცენაზე როგორც მსახიობი და მომღერალი. ბერძნები კი პირფერობდნენ როგორც შეეძლოთ და ყოველგვარ შეჯიბრებში აჯილდოვებდნენ მას. ამისთვის ნერონმა ბერძნული ქალაქები მთელი რიგი გადასახადებისგან გაათავისუფლა. ამასთან ერთად ნერონმა რომში დაიწყო მდიდრული სასახლის მშენებლობა, რომელსაც „ოქროს სახლი“ უწოდა. ამან ყველაფერმა რომაელებში აღშფოთება გამოიწვია, ხოლო სენატმა იმპერატორთან ურთიერთობა გაწყვიტა. 66 წელს ნერონმა მეორე ცოლიც მოაკვლევინა და მესამედ დაქორწინდა. უკმაყოფილებას იწვევდა პართიასთან გაჭიანურებული ომიც, რომელშიც რომაელებმა საგრძნობელ წარმატებებს ვერ მიაღწიეს. 63 წელს ნერონმა მაინც მოახერხა პართიელებთან კომპრომისული სამშვიდობო ხელშეკრულების დადება. 66 წელს იუდეაში დაიწყო აჯანყება. მათ წინააღმდეგ ნერონმა გაგზავნა ლეგიონი ცესტიუს გალუსის მხედართმთავრობით, მაგრამ იუდეველებმა იგი სასტიკად დაამარცხეს. ნერონს ეშინოდა იუდეველთა წინააღმდეგ გავლენიანი მხედართმთავრის გაგზავნა, რადგან ლეგიონებზე დაყრდნობით მხედართმავარს შეეძლო გადატრიალების მოწყობა, ამიტომ მისი არჩევანი ვერპასიან ფლავიუსზე გაჩერდა, რომელიც არც წარჩინებული წარმომავლობის იყო და არც გავლენა ჰქონდა.

იხ. ვიდეო ნერონის საშინელი ისტორია

68 წელს ნერონი დაბრუნდა რომში, მაგრამ სიტუაცია კონტროლიდან საბოლოოდ გამოვიდა. აჯანყდნენ ლეგიონები გალიაში, მალე მათ ესპანური ლეგიონებიც შეუერთდნენ. რომის იმპერიას ჩამოშორდა ბრიტანეთი, იუდეაში სიტუაციას რომაელები უკვე აღარ ფლობდნენ. ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობაც ძალიან ცუდი იყო. ესპანეთში აჯანყებულმა ლეგიონებმა იმპერატორად გალბა აღიარეს. ნერონს ამ სიტუაციის უკვე ძალიან შეეშინდა და ეგვიპტეში გაქცევა დააპირა, როდესაც პრეტორიანელებმა შეიტყვეს ამის შესახებ, ისინიც აუჯანყდნენ იმპერატორს. ყველასგან მიტოვებულმა, ნერომნა თავი მოიკლა. სიკვდილის წინ მან ასეთი სიტყვები წარმოთქვა: „ეჰ, როგორი დიდი მსახიობი ტოვებს ამ ქვეყანასო“. ასე დასრულდა იულიუს-კლავდიუსების მმართველობა რომში.

                                                  

                                                      ნერონის სიკვდილი (სმირნოვი 1888)

ქრისტიანობაში ნერონი წამროდგენილია პირველი სახელწიფო ორგანიზატორი რ-უც ქრისტიანებს დევნიდა მასიურად. ტაციტური წერდა, რომ 64 წ--ს შემდეგ ნერონმა ,ასოური დასჯა განახორციელა რომში

"ქრისტიანობის შუქები (ნერონის ჩირაღდნები)." ჰენრი სემირადსკის ნახატი, 1882

ყველაზე შეშლილი მართველები

იხ.  ვიდეო

ჩიჩენ-იცა

                               ჩიჩენ-იცა

                                                 

 (ესპ. Chichén Itzá [tʃi'tʃen i'tsa], იუკატანის მაიას ენაზე „იცას ქვაბულის პირთან“) — ვრცელი კოლუმბამდელი არქეოლოგიური ძეგლი მექსიკის ტერიტორიაზე, კერძოდ იუკატანის ნახევარკუნძულზე, აგებული მაიას ცივილიზაციის მიერ, ახ.წ. VII საუკუნეში.

ჩიჩენ-იცა მნიშვნელოვანი რეგიონული ცენტრი იყო ჩრდილოეთ მაიას გავაკებაზე გვიანდელი ანტიკურიდან ადრეულ პოსტკლასიკურ პერიოდამდე. ამ არემარეში მრავალი არქიტექტურული სტილია წარმოდგენილი, ცენტრალური მექსიკისთვის დამახასიათებელი ე.წ. მექსიკანიზებული სტილიდან პუუკის სტილამდე, რომელიც გაბატონებული იყო პუუკის მაიას ჩრდილოეთ დაბლობებზე. თავდაპირველად ცენტრალური მექსიკის სტილის არსებობა ამ რეგიონში დაპყრობების გავლენა ეგონათ, თუმცა თანამდეროვე ინტეპრეტაციით ეს უფრო კულტურული დიფუზიის შედეგი უნდა ყოფილიყო.

იხ. ვიდეო

არქეოლოგიური მონაცემები, როგორიცაა ხანძრის ნიშნები რამდენიმე მნიშვნელოვან ნაგებობასა თუ არქიტექტურულ კომპლექსზე, მიანიშნებს, რომ ჩიჩენ-იცას დაქცევის მიზეზი სისხლიანი უნდა ყოფილიყო. ჩიჩენ-იცას ჰეგემონიის დაკნინების შემდეგ, რეგიონულმა ცენტრმა იუკატანზე მაიაპანში გადაინაცვლა.

ჩიჩენ-იცას ნანგრევები ამჟამად მექსიკის ფედერალური მფარველობის ქვეშაა და იუნესკოს მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაშია შეტანილი.

                                           

                                                                         ობსერვატორია
დაფუძნებულია სავარაუდოდ 455წ-ს. ქალაქი შეიძლება დავყოთ პირობითად ორ ჯგუფად. პირველში შესულია ნაგებობები VI—VII სს მიეკუთვება მაიას კულტურას. მერე ჯგუფი მიუკუთვნება ტოლტეკების კულტურას X ს დაიპყრეს XI ს. ჩეჩენ-იცა გახდა დედაქალაქი ტოლტეკების. ხოლო 1178წ-ს გაანადგურა  სამი ქალაქ-სახელწიფოს გაერთიანებამ მაიაპანი, უშმალი, იცმალია რ-სახ ხელმძღვანელობდა ჰუნას კეელი. ესპანალების დაპყრობისას (XVI ს ჩეჩენ-იცა წარმოდგენილი იყო განვითარებული ქალაქი 1194 წ-ის შემდეგ კი ის საბოლოოდ დაიცალა.

                                                               მებრძოლთა სალოცავი
                                                                
                                                                    წრე ბურთისთვის

ნეიროფიზიოლოგია

                             ნეიროფიზიოლოგია

                                     მე-1000-სე სტატია 

 ფიზიოლოგიის ნაწილი, რომელიც შეისწავლის ნევრული სისტემის ფუნქციებს. იგი ნეირომორფოლოგიურ დისციპლინებთან ერთად ნევროლოგიის თეორიული საფუძველია. ნეიროფიზიოლოგიამ, როგორც მეცნიერებამ, განვითარება დაიწყო XIX საუკუნის პირველ ნახევარში, როდესაც დაიწყეს ექსპერიმენტული მეთოდის გამოყენება. ნეიროფიზიოლოგიის განვითარებას დიდად დაეხმარა კერძოდ ნეიროფიზიოლოგიის სტრუქტურული ერთეულის - ნევრული უჯრედის, ანუ ნეირონის აღმოჩენა და აგრეთვე ნერვული გზების შესასწავლად სპეციალური მეთოდის შემოღება - ნერვული გზების შესწავლა ნერვული ბოჭკოების გადაგვარებაზე დაკვირვებით მათი ნეირონების სხეულიდან მოცილების შემდეგ. ბელმა (1811) და მაჟანდიმ (1822) ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად დაადგინეს, რომ ზურგის ტვინის უკანა ფესვების გადაჭრის შემდეგ ისპობა მგრძნობელობა, ხოლო  წინა ფესვების გადაჭრისას - მოძრაობა, ე.ი. უკანა ფესვებით ნერვული იმპულსები გადაეცემა ტვინს, ხოლო წინა ფესვებით - ტვინიდან პერიფერიან. 1863 წელს სეჩენოვმა აღმოაჩინა ცენტრალური შეკავება, როდესაც ტვინის რომელიმე ცენტრის გაღიზიანება აღგზნებას კი არ იწვევს, არამედ შეკავებას. შემდგომში აღგზნებისა და შეკავების ურთიერთმოქმედება საფუძვლად დაედო ყოველგვარ ნერვულ მოქმედებას.

იხ. ვიდეო

XIX საუკუნის მეორე ნახევარში და XX საუკუნის დასაწყისში დაადგინეს ცენტრალური ნერვული სისტემის სხვადასხვა ნაწილების ფუნქციური მნიშვნელობა და მათი რეფლექსური მოქმედების ძირითადი კანონზომიერებები. განსაკუთრებით დიდია ნერვული სისტემის ფუნქციების შესწავლაში ვედენსკის, ბეხტერევის, შერინგტონის როლი. ოვსიანიკოვმა და მისლავსკიმ შეისწავლეს ტვინის ღეროს, გულ-სისხლძარღვთა და სუნთქვის მარეგულირებელი ფუნქციები. შესწავლილია ნათხემის, თავის ტვინის დიდი ნახევარსფეროების ქერქის ფუნქციები; დიდი ნახევარსფეროების (ჰემისფეროების) ქერქის მოქმედებაზე რეფლექსური პრინციპის გავრცელების შესაძლებლობა დაასაბუთა 1863 სეჩენოვმა „თავის ტვინის რეფლექსებში“. დიდი ჰემისფეროების ქერქი თანმიმდევრულად ექსპერიმენტულად შეისწავლა პავლოვმა, რომელმაც აღმოაჩინა პირობითი რეფლექსები. უფრო მოგვიანებით, ივანე ბერიტაშვილმა ჩამოაყალიბა კონცეფცია დიდი ჰემისფეროების ქერქის ურთულესი ფუნქციის - ცხოველთა ფსიქონერვული მოქმედების შესახებ, რომელიც ქცევის ყველაზე მაღალი რეგულატორია. უხტომსკიმ ნეიროფიზიოლოგიაში შემოიტანა დომინანტის პრინციპის ცნება. განვითარდა, აგრეთვე, მიმართულება, რომელიც შეისწავლიდა ნერვული უჯრედის მოქმედების მექანიზმებს, მათი აღგზნების და შეკავების ბუნებას. ამას ხელი შეუწყო ბიოელექტრულ მოვლენათა აღმოჩენამ და მათი რეგისტრაციის მეთოდების დამუშავებამ. შესაძლებელი გახდა არამარტო ნერვული ქსოვილის, არამედ ცალკეული ნეირონების აქტივობის, მისი აღმოცენების გავრცელების მიმართულების მისი სიჩქარის ობიექტური შესწავლა. ნერვული სისტემის მექანიზმების შესწავლაში დიდი დამსახურება მიუძღვის ჰემჰოლცს, დიუბუა-რეიმონს, ჰერმანს, პფლიუგერ, ვედენსკის და სხვა მეცნიერებს. მათ მიღწევებს დიდად შეუწყო ხელი სათანადო ტექნოლოგიურ საშუალებათა გამოყენებამ. ელექტრულ გამაძლიერებლებსა და ოსცილოგრაფებს იყენებდნენ ნეირომოტორულ ერთეულთა (ელექტრომიოგრაფია), დიდი ჰემისფეროების ქერქის სუმარული აქტივობის (ელექტროენცეფალოგრაფია), გულის მოქმედების ელექტრული პოტენციალების (ელექტროკარდიოგრაფია) რეგისტრაციისათვის და ა.შ. მიკროელექტროდული ტექნიკის საშუალების საშუალებით ახდენდნენ ცალკეულ ნეირონთა აქტივობის რეგისტრაციას და ნერვული სისტემის მოქმედების უჯრედული მექანიზმების შესწავლას.

იხ. ვიდეო

თანამედროვე ნეიროფიზიოლოგია ინტენსიურად სწავლობს ნერვული სისტემის მაინტეგრირებელ მოქმედებას და ამ მიზნით მიმართვს სხვადასხვა მეთოდს: გადაჭრისა და ნერვული სისტემის სხვადასხვა ნაწილის მოცილების, ტვინის ზედაპირზეთუ სიღრმეში ჩანერგილი ელექტროდებით ელექტრულ პოტენციალთა რეგისტრაციის, ტვინის სხვადასხვა ნაწილის ელექტრული გაღიზიანების, ტვინის ქსოვილში ქიმიური ნივთიერებების შეყვანის (ქემოტროდული ტექნიკა) მეთოდებს. ნეიროფიზიოლოგიის მნიშვნელოვან მიღწევათა შორის უნდა აღინიშნოს ტვინის ღეროს ბადებრივი ფორმაციის აღმავალი და დაღმავალი გამაღიზიანებელი და შემაკავებელი გავლენების აღმოჩენა და დაწვრილებით შესწავლა. აღსანიშნავია, აგრეთვე, წინა ტვინის ლიმბური სისტემის, როგორც სომატურ და ვისცერალურფუნქციათა გამაერთიანებელი უმაღლესი ცენტრების დადგენა, ჰიპოთალამუსში უმაღლესი მაინტეგრირებელი ნერვული და ენდოკრინული სარეგულაციო მექანიზმების აღმოჩენა და სხვ. ნეიროფიზიოლოგებმა დაიწყეს ნერვული სისტემის კოდირების წესებისა და ნერვულ სისტემაში ინფორმაციის გადაცემის საშუალებათა უშუალო შესწავლა, დაამუშავეს ისეთი მეთოდები, რომლებიც საშუალებას იძლევა სხვადასხვა ფიზიკური და ქიმიური საშუალებებით აქტიურად ჩავერიოთ ნერვული უჯრედების მოქმედებაში. ასეთი ზემოქმედება (გაღიზიანება, დაზიანება) გამოიყენება ზოგიერთი ნერვული დაავადების სამკურნალოდაც კი . თანამედროვე ნეიროფიზიოლოგიას კავშირი აქვს სხვა სამეცნიერო დისციპლინებთან, როგორებიცაა: ბიოკიბერნეტიკა, ნეიროქიმია, ნეირობიონიკა.

იხ. ვიდეო