ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

      კორონავირუსის პანდემია 2019-2020   

კორონავირუსის გავრცელება 2020წ-ის 12 იანვრიდან 2020წ-ის 29 თებერვლიდან

 SARS-CoV-2 ვირუსის პანდემია მსოფლიოში, რომელსაც ადგილი ჰქონდა 2019-2020 წლებში. პანდემია კერად მიჩნეულია ჩინეთის ხუბეის პროვინციის ქალაქ უხანის ზღვისპროდუქტებისა და ცხოველების ბაზრობა. ახალი, მანამდე უცნობი ვირუსული შტამის გავრცელებაზე ეჭვი გაჩნდა მას შემდეგ, რაც ხუბეის პროვინციაში 41 ადამიანს დაუდგინდა პნევმონია ყოველგვარი გამოკვეთილი მიზეზის გარეშე. ვირუსის გავრცელება ხდება ადამიანიდან ადამიანზე და იწვევს სასუნთქი გზების მძიმე დაავადებებს. დაავადების გართულებები მოიცავს პნევმონიას, სუნთქვის უკმარისობას, სასუნთქი გზების მწვავე დისტრეს-სინდრომს, თირკმლის უკმარისობას, რასაც თან ახლავს ფატალური გამოსავლის რისკი. SARS-CoV-2 ვირუსის მიერ გამოწვეულ დაავადებას მიენიჭა სახელი COVID-19.

იხ. ვიდეო

2020 წლის 12 თებერვლისთვის აღრიცხულ იქნა გარდაცვალების 1113, დაინფიცირების 44 600, ხოლო გამოჯანმრთელების 4 740 შემთხვევა. 13 თებერვალის მონაცემებით ჩინეთის ხუბეის პროვინციაში გარდაცვლილთა რაოდენობა 1310-მდე გაიზარდა, 14 840-ით გაიზარდა ინფიცირებულთა რაოდენობა 60 000 ადამიანით

კორონავირუსული დაავადება COVID-19-ით დაავადებული პირი საქართველოში პირველად გამოვლინდა 2020 წლის 26 თებერვალს, ამის შესახებ საზოგადოებას ჯანდაცვის მინისტრმა ეკატერინე ტიკარაძემ საგანგებო ბრიფინგით ამცნო. დაავადებათა კონტროლის ცენტრის დირექტორის, ამირან გამყრელიძის ცნობით, დაავადებული პირი იმყოფებოდა ირანის ტერიტორიაზე, სადაც იმავე წლის თებერვლის შუა რიცხვებიდან დაავადება გავრცელდა. დაავადების დიაგნოსტირება ლუგარის ლაბორატორიაში ჩატარებული კვლევით მოხერხდა

კორონავირუსის პანდემია ქვეყნებისა და ტერიტორიების მიხედვით (2019–2020)
ქვეყანა ან ტერიტორია[ა]	დადასტურდა	გარდაიცვალა	გამოჯანმრთელდა[ბ]	წყარო [6][7]
181	614,136	28,251	133,624
აშშ	3,048,072	133,322	918,298
ბრაზილია	1,674,655	66,868	1,072,229
ინდოეთი	742,417	20,642	456,831	[8]
იტალია	86,498	9,134	10,950	[9][7]
ჩინეთი	81,394	3,295	74,971	[7]
ესპანეთი	72,248	5,694	12,285	[10]
გერმანია	53,340	399	3,286	[11]
ირანი	35,408	2,517	11,679	[7]
საფრანგეთი	32,964	1,995	5,700	[7]
გაერთიანებული სამეფო	14,590	760	140	[7]
შვეიცარია	13,259	241	1,524	[7]
სამხრეთი კორეა	9,478	144	4,811	[12]
ნიდერლანდები	8,641	547	—	[13]
ბელგია	7,284	289	858	[14]
ავსტრია	7,898	68	225	[15]
თურქეთი	5,698	92	42	[16]
პორტუგალია	5,170	100	43	[7]
კანადა	4,734	55	353	[7]
ნორვეგია	3,963	20	—	[17]
ავსტრალია	3,636	14	224	[7]
ისრაელი	3,460	12	89	[7]
შვედეთი	3,079	106	18	[7]
ჩეხეთი	2,422	9	11
მალაიზია	2,320	27	320
დანია	2,199	52	—
ირლანდია	2,121	22	5	[18]
ეკვადორი	1,627	41	3	[7]
ჩილე	1,610	5	43	[7][19]
ლუქსემბურგი	1,605	15	6	[20]
იაპონია	1,499	49	359	[7][21]
რუმინეთი	1,452	29	139	[7][22]
პოლონეთი	1,436	16	12
პაკისტანი	1,408	11	25	[7][23]
რუსეთი	1,264	4	49	[24]
ტაილანდი	1,245	6	100	[7]
სამხრეთი აფრიკა	1,170	1	31	[25]
ფინეთი	1,163	7	10	[7]
ინდონეზია	1,155	102	59	[7]
საუდის არაბეთი	1,104	3	35	[7]
ფილიპინები	1,075	68	35
საბერძნეთი	966	28	52	[26] [27]
ისლანდია	890	2	97	[7]
პანამა	786	14	2	[28]
სინგაპური	732	2	183	[29]
მექსიკა	717	12	4	[7]
„Diamond Princess“[გ]	712	11	601	[7][21]
არგენტინა	690	17	51	[7]
პერუ	635	11	16	[30]
ხორვატია	635	4	45	[7]
სლოვენია	632	9	10	[31]
დომინიკელთა რესპუბლიკა	581	20	3	[7]
ესტონეთი	575	1	11	[7] [32]
კატარი	562	0	43	[7]
ჰონგ-კონგი	560	4	112	[7]
კოლუმბია	539	6	10	[7]
ეგვიპტე	536	30	116
სერბეთი	528	8	42	[33]
ბაჰრეინი	473	4	254	[34]
ერაყი	458	40	105	[7]
ახალი ზელანდია	451	0	50	[7]
ალჟირი	409	26	29	[7][35]
არაბთა გაერთიანებული საამიროები	405	2	55	[7]
ლიბანი	391 7	23
ლიტვა	382	5	1	[7]
სომხეთი	372	1	28	[7]
მაროკო	358	23	11	[7]
უნგრეთი	343	11	34	[36]
ბულგარეთი	313	3	9	[37]
უკრაინა	311	8	5	[7]
ლატვია	305	0	1
ტაივანი	283	2	30	[38]
ურუგვაი	274	0	0
სლოვაკეთი	216	0	7	[7]
ანდორა	267	3	3	[7]
კოსტა-რიკა	263	2	3	[7][39]
ჩრდილოეთი მაკედონია	241	3	3	[7]
ბოსნია და ჰერცეგოვინა	235	1	18	[40]
იორდანია	235	1	18	[7]
ტუნისი	227	7	2	[7]
ქუვეითი	235	0	64	[41]
სან-მარინო	223	21	6	[42][43]
ყაზახეთი	204	1	15	[7]
მოლდოვა	199	2	2	[7]
ალბანეთი	197	10	33	[44]
ბურკინა-ფასო	180	9	12	[7]
ვიეტნამი	169	0	20	[7]
აზერბაიჯანი	165	3	15	[7]
კვიპროსი	162	5	15	[7]
ომანი	152	0	23	[7]
მალტა	139	0	2	[7]
განა	137	4	1
სენეგალი	130	0	18	[7]
ბრუნეი	120	1	25	[7]
ვენესუელა	113	2	39	[7]
ავღანეთი	110	4	2	[7]
შრი-ლანკა	110	0	9	[7]
უზბეკეთი	104	2	0	[7]
კამბოჯა	102	0	13	[7]
კოტ-დ’ივუარი	101	0	3	[45]
პალესტინა	97	1	18	[7]
ჰონდურასი	95	1	0	[7]
ბელარუსი	94	0	32	[7][46]
მავრიკი	94	2	0
კამერუნი	91	2	2	[7]
კოსოვო	88	1	1	[7]
საქართველო	88	0	14	[7]
მონტენეგრო	82	1	0	[7]
ნიგერია	51	1	2	[7]
კუბა	80	2	4	[7]
ბოლივია	74	0	0	[7]
ტრინიდადი და ტობაგო	66	2	1	[7]
კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა	58	8	2
ყირგიზეთი	58	0	0
ჩრდილოეთი კვიპროსი	57	0	0
ლიხტენშტაინი	56	0	0
პარაგვაი	56	3	5	[7]
რუანდა	54	0	0
ჯერზი	52	5	11	[7]
ბანგლადეში	48	5	11	[7]
მონაკო	42	0	1	[7]
კენია	38	1	1	[7]
Guernsey	36	0	0	[7]
მაკაო	35	0	10	[7]
იამაიკა	30	1	2
მენი	29	0	0
ზამბია		0	0
ბარბადოსი	26	0	0
გვატემალა	24	1	4	[7]
მადაგასკარი	23	0	0
ტოგო	25	0	1	[7]
უგანდა	23	0	0
სალვადორი	19	0	0
მალი	18	0	0	[7]
ეთიოპია	16	0	0	[7]
მალდივები	13	0	3	[7]
ტანზანია	13	0	0	[7]
ჯიბუტი	12	0	0	[7]
მონღოლეთი	12	0	0	[7]
ეკვატორული გვინეა	12	0	0	[7]
დომინიკა	11	0	0	[7]
ბაჰამის კუნძულები	10	0	0	[7]
ნიგერი	10	1	0	[7]
ესვატინი	9	0	0	[7]
გვინეა	8	0	1	[7]
ჰაიტი	8	0	0	[7]
მიანმარი	8		0	[7]
სურინამი	8	0	0	[7]
ნამიბია	8	0	2	[7]
ბენინი	7	0	0	[7]
გაბონი	7	1	0	[7]
გრენადა	7	0	0	[7]
მოზამბიკი	7	0	0
სეიშელის კუნძულები	7	0	0	[7]
ზიმბაბვე	7	1	0	[7]
ერიტრეა	6	0	0	[7]
ლაოსი	6	0	0	[7]
ფიჯი	5	0	0	[7]
გაიანა	5	1	0	[49]
სირია	5	0	0
სუდანი	5	1	0	[7]
მავრიტანია	5		0	[7]
კაბო-ვერდე	4	1	0
ვატიკანი	4	0	0	[7]
კონგოს რესპუბლიკა	4	0	0	[7]
ანგოლა	4	0	0	[7]
ნეპალი	4	0	1	[7]
ბჰუტანი	4	0	0	[7]
ანტიგუა და ბარბუდა	3	0	1	[7]
ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა	3	0	0	[7]
ჩადი	3	0	0	[7]
გამბია	3	1	0	[7]
ლიბერია	3	1	0	[7]
სენტ-ლუსია	3	0	0	[7]
სომალი	2	0	0
გვინეა-ბისაუ	2	0	0	[7]
ნიკარაგუა	2	0	0	[7]
სენტ-კიტსი და ნევისი	2	0	0	[7]
ბელიზი	2	0	0	[7]
აღმოსავლეთი ტიმორი	1	0	0	[7]
ლიბია	1	0	0	[7]
პაპუა ახალი გვინეა	1	0	0	[7]
სენტ-ვინსენტი და გრენადინები	1	0	0

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            MESSENGER

მესინჯერი მხატვრის წარნოდგენით

 (აკრონიმი MErcury Surface, Space ENvironment, GEochemistry and Ranging probe - მერკურის ზედაპირის, სივრცის გარემოს, გეოქიმიისა და გაზომვის ზონდი) — ნასას კოსმოსური ხომალდი, გაშვებული 2004 წლის 2 აგვისტოს ორბიტიდან მერკურის მახასიათებლებისა და გარემოს გამოსაკვლევად. მისიის მიზანი მერკურის ზედაპირის ქიმიური შემადგენლობის, გეოლოგიის ისტორიის, მაგნიტური ველის ბუნების, ზედაპირის ზომისა და მდგომარეობის და ა.შ. მახასიათებლების დადგენაა.

იხ. ვიდეო

ეს მისია პირველი ვიზიტი იყო მერკურზე 30 წლის განმავლობაში. მერკურზე ადრე გაშვებული ერთადერთი ზონდი იყო მარინერ-10, რომელმაც საკუთარი მისია 1975 წლის მარტში დაასრულა. მესენჯერს გაუმჯობესებული სკანირების აპარატი აქვს, რომლის კამერებს ზედაპირის თვისებების 18 მ სიახლოვით შეუძლია დაფიქსირება (განსხვავებით მარინერის 1,6 კმ-სა). მესენჯერს ასევე შეეძლება პლანეტის მთელი ზედაპირის გადაღება (მარინერს მხოლოდ მისი ჩაფრენისას განათებული ნახევარსფეროს გადაღება შეეძლო).

აკრონიმთან ერთად, მესენჯერი ზონდის სახელად არჩეული იყო რომაულ მითოლოგიაში მერკურის ღმერთების მაცნეს ფუნქციის გამოც.

                                                                      

გაშვება ,, მესინჯერის'' 2004წ-ის 3 აგვისტო

მოწყობილობის მუშაობის დროს მიღებულია 277 ათასზე მეტი სურათი , ჩათვლით. იმ ადგილების სურათები, რომლებიც აქამდე არ იყო გადაღებული. ნაპოვნია გრძელი რაფები, არაჩვეულებრივი ღარები და მრავალი სხვა თვისება.

ზონდის ნეიტრონის დეტექტორიდან მზის ანთების ანალიზმა აჩვენა მაღალენერგეტიკული ნეიტრონების არსებობა, რომელთა დაკვირვება შეუძლებელია დედამიწის ორბიტაზე მათი ხანმოკლე სიცოცხლის გამო.

მერკურის მაგნეტოსფეროს ანალიზმა იანვრის და ოქტომბრის ფრენების დროს გამოიტანა დასკვნა პლანეტის მაგნიტურ ველებსა და მზის ქარს შორის ძლიერი ურთიერთქმედების შესახებ.

                                                                              

ფოტო კრატერ სტივენსონის

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -

                                 ვენერა-13

     ვენერას მიერ გადაცემული ვენერას ზედაპირის ფერადი ფოტოსურათი 13. მოწყობილობა ნიადაგის მექანიკური თვისებების გაზომვისთვის (კიბის სახით), სტანდარტული ფერის მასშტაბი. Venera-13 პანორამაზე შესამჩნევია, თუ როგორ დაფარა დამსხვრეულმა ნიადაგმა მსუბუქად დაღმავალი მანქანის სიჩქარის ჩარჩო

 (რუს. Венера-13) — სსრკ-ის მიერ პლანეტა ვენერის გამოკვლევისათვის გაგზავნილი უპილოტო კოსმოსური ხომალდი.

„ვენერა-13“ გაშვებულ იქნა 1981 წლის 30 ოქტომბერს ბაიკონურის კოსმოდრომიდან რაკეტა-მატარებლით „პროტონი“. ხომალდების მასა იყო 760 კგ.

„ვენერა-13“ დაყენებული იყო სამეცნიერო ხელსაწყოები, რომლის შექმნაშიც მონაწილეობას იღებდნენ საბჭოთა, ავსტრიელი და ფრანგი სპეციალისტები. „ვენერა-13“ გაშვებიდან, 5 დღის შემდეგ, კოსმოსში გაშვებული იქნა კოსმოსური ხომალდი „ვენერა-14“, ეს დრო მეტად ხელსაყრელი იყო ვენერისკენ გასაფრენად.

ოთხი თვის შემდეგ, „ვენერა-13“-მა მიაღწია პლანეტა ვენერას. კოსმოსურ ხომალდს გამოეყო დასაშვები აპარატი, რომელიც 1982 წლის 1 მარტს რბილად დაეშვა ვენერის ზედაპირზე. თვითონ „ვენერა-13“ განაგრძობდა მოძრაობას ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე.

დამუხრუჭების შედეგად დასაშვები აპარატი შევიდა ვენერის ატმოსფეროში, მისი სიჩქარე შემცირდა ბგერის სიჩქარემდე და ამის შემდეგ გაიხსნა სამუხრუჭე პარაშუტი. 47 კმ სიმაღლეზე პარაშუტი ჩამოშორდა დასაშვებ აპარატს, რომელმაც ამის შემდეგ დაშვება გააგრძელა აეროდინამიკური დამუხრუჭების ხარჯზე. იგი დაეშვა ვენერის ზედაპირზე სამხრეთ განედის 7°30’ და აღმოსავლეთ გრძედის 303°, დაშვების ადგილს სახელად „ფობე რეჯიო“ (Phoebe Regio) ეწოდებოდა. რაც შეეხება „ვენერა-14“ დასაშვებ აპარატს, იგი „ვენერა-13“ დასაშვები აპარატისგან 950 კილომეტრში ჩრდილო-აღმოსავლეთში დაეშვა. „ვენერა-13“ დასაშვები აპარატის დაშვების ადგილას დახვდა გაშიშვლებული კლდოვანი ქანები, რომელიც გარშემორტყმულნი იყვნენ წვრილმარცვლოვანი მუქი ფერის ნიადაგით.

იხ. ვიდეო

დაშვების შემდეგ „ვენერა-13“ დასაშვებმა აპარატმა პლანეტა ვენერის ზედაპირის პანორამული სურათები გადმოსცა. სპეციალური მოწყობილობების საშუალებით აღებული იქნა ვენერის ზედაპირის სინჯები, რომლებიც შემდეგ გამოსაკვლევად საგანგებო კამერაში მოთავსდნენ, რომელშიც წნევა 0,05 ატმოსფეროს, ხოლო ტემპერატურა 30°C აღწევდა. ვენერის ზედაპირის გრუნტის ნიმუშების ქიმიური შემადგენლობა გამოკვლეულ იქნა რენტგენული ფლუორესცენციული სპექტრომეტრის მეშვეობით.

„ვენერა-13“ დაყენებულ იქნა ხმისჩაწერი მოწყობილობა, რომელმაც ჩაიწერა ქუხილის ხმა, ეს იყო პირველი შემთხვევა, როცა სხვა პლანეტაზე ქუხილი ხმა ჩაიწერეს.

„ვენერა-13“ დასაშვები მოწყობილობა მოქმედებდა 127 წუთის განმავლობაში (თავდაპირველად დაგეგმილი იყო, რომ მას 32 წუთის განმავლობაში უნდა ემოქმედა) 84 ატმოსფერო წნევის და 457°C ტემპერატურის პირობებში.