вторник, 9 марта 2021 г.

სერვერი (კომპიუტერი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                სერვერი (კომპიუტერი)

სერვერის მაგალითი 
 (host) — დიდი კომპიუტერი, რომლის გამოყენება შეუძლია ერთდროულად ბევრ მომხმარებელს. მასში შეიძლება ინახებოდეს სხვადასხვა პროგრამების, ფაილებისა და მონაცემთა ბაზების ძალიან დიდი რაოდენობა. სიტყვა „სერვერი“ გამოიყენება ორი მნიშვნელობით: სერვერი (server) არის კომპიუტერი, რომლის გამოყენება ქსელში ბევრ მომხმარებელს შეუძლია. ნებისმიერი ჰოსტი შეიძლება იყოს სერვერი, პირიქით კი არა. სერვერი (server) არის პროგრამა, რომელიც ემსახურება სხვა პროგრამებს — კლიენტებსინტერნეტი შედგება სერვერებისგან ორივე მნიშვნელობით. მაგალითად, თუ რომელიმე კომპიუტერი ინტერნეტში ინახავს ვებ-დოკუმენტებს, მაშინ ის არის ვებ-სერვერი და მან უნდა შეძლოს მასში მოთავსებული ვებ-დოკუმენტების მიწოდება კლიენტებისათვის, რომლის როლსაც ასრულებს ბრაუზერი. საზოგადოდ, კლიენტი (client) არის პროგრამა ან კომპიუტერი, რომელსაც ქსელში ემსახურება სხვა პროგრამა ან კოფიუტერი.
იხ. ვიდეო
სერვერის აღჭურვილობის სპეციალიზაცია რამდენიმე გზით ხდება, თუ რომელი მიმართულებით უნდა აირჩიოს არჩევანი, თითოეული მწარმოებელი თავად განსაზღვრავს მას. სპეციალიზაციათა უმეტესობა ზრდის ტექნიკის ღირებულებას.
სერვერის სიმაღლე 1U
რესურსების თვალსაზრისით (პროცესორების სიხშირე და რაოდენობა, მეხსიერების რაოდენობა, მყარი დისკების რაოდენობა და მუშაობა, ქსელის ადაპტერების მუშაობა), სერვერები სპეციალიზდებიან ორი საპირისპირო მიმართულებით - რესურსების გაზრდა და მათი შემცირება. რესურსების სკალირების მიზანია სიმძლავრის (მაგალითად, ფაილის სერვერის სპეციალიზაცია) და სერვერის მუშაობის გაზრდა. როდესაც შესრულება მიაღწევს გარკვეულ ზღვარს, შემდგომი ზრდა გრძელდება სხვა მეთოდებით, მაგალითად, ამოცანა პარალელურად რამდენიმე სერვერს შორის. რესურსების შემცირება მიზნად ისახავს სერვერების ზომისა და ენერგიის მოხმარების შემცირებას.



понедельник, 8 марта 2021 г.

მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

     მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატი

ფიფა-ს მსოფლიო თასი ყველაზე ტიტულოვანი გუნდია - ბრაზილია, მოქედი ჩემპიონი საფრაგენთი (მეორე წოდება)

ფეხბურთის ასოციაციათა საერთაშორისო ფედერაციის წევრი ქვეყნების მამაკაცთა ეროვნული საფეხბურთო გუნდების საერთაშორისო შეჯიბრი. ღონისძიება ტარდება 1930 წლიდან ოთხწლიანი შუალედით, გარდა 1942 და 1946 წლებისა, რომლებიც მეორე მსოფლიო ომის გამო არ ჩატარებულა. მოქმედი ჩემპიონია გერმანია.

ჩემპიონატის საკვალიფიკაციო რაუნდები სამი წლის განმავლობაში (ევროპაში თითქმის ორი წელი) მიმდინარეობს. ტურნირის ფინალურ ფაზაში, მასპინძელი ქვეყნის სტადიონებზე, დაახლოებით ერთი თვის განმავლობაში 32 ეროვნული გუნდი ეჯიბრება ერთმანეთს.

დღემდე ჩატარებულ 21 ჩემპიონატში რვა ქვეყანამ შეძლო მსოფლიო თასის მოპოვება. ამჟამად ლიდერობს ბრაზილია, რომელიც ტურნირის ხუთგზის გამარჯვებულია, მას მოჰყვებიან იტალია და გერმანია ოთხი გამარჯვებით. ორჯერ გაიმარჯვეს ურუგვაიმარგენტინამ და საფრანგეთმა, ხოლო თითო გამარჯვება აქვთ ინგლისისა და ესპანეთის ნაკრებებს.

მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატს ყველაზე მეტი გულშემატკივარი ჰყავს მსოფლიოში, 2006 წლის ჩემპიონატის ფინალურ მატჩს დაახლოებით 715,1 მილიონი ადამიანი ადევნებდა თვალყურს ტელევიზიით.

იხ. ვიდოე 2022წ-ის მოსლფიო საფეხბურთო ჩემპიონატის საკვალიფიკიაციო ეტაპის კენჭისყრა

სოფლიო ჩემპიონატის ფინალურ ეტაპზე, რომელიც დაახლოებით ერთ თვეს გრძელდება, მონაწილეობას იღებს 32 ეროვნული ნაკრები. ჩემპიონატი ორ ეტაპად ტარდება: ჯგუფური და პლეი-ოფი.

ჯგუფურ ეტაპზე გუნდები რვა 4-გუნდიან ჯგუფებში ნაწილდება. ჯგუფში სულ სამი ტურია და თითოეული გუნდი სამჯერ თამაშობს (ყველა ნაკრებთან ერთხელ). მატჩის მოგების შემთხვევაში გუნდს 3 ქულა ენიჭება, ფრეს შემთხვევაში — ორივე გუნდს თითო-თითო ქულა, წაგების შემთხვევაში კი — ნული (1994 წლამდე მოგებისათვის გუნდს ორი ქულა ენიჭებოდა). ჯგუფის პირველ და მეორე ადგილებზე გასული ნაკრებები პლეი-ოფში გადიან.

ჯგუფში გუნდები შემდეგი მაჩვენებლებით ფასდებიან:

  • ქულათა უკეთესი რაოდენობის მიხედვით;
  • გატანილ და გაშვებულ გოლთა უკეთესი სხვაობის მიხედვით;
  • გატანილი გოლების მიხედვით;
  • თუ ზემოთ ჩამოთვლილმა მაჩვენებლებმა ვერ გამოავლინა ჯგუფიდან გამსვლელი გუნდ(ებ)ის ვინაობა, მაშინ ის შეფასდება:
    • ქულათა უკეთესი რაოდენობის მიხედვით თანაბარმაჩვენებლიან გუნდთან მიმართებაში;
    • გატანილ და გაშვებულ გოლთა უკეთესი სხვაობის მიხედვით თანაბარმაჩვენებლიან გუნდთან მიმართებაში;
    • გატანილი გოლების მიხედვით თანაბარმაჩვენებლიან გუნდთან მიმართებაში;
  • თუ გამსვლელი გუნდ(ებ)ის ვინაობა მაინც ვერ გამოვლინდა, მაშინ ეს კენჭისყრით გადაწყდება.

პლეი-ოფის რაუნდში, გუნდი მხოლოდ ერთხელ თამაშობს, წაგების შემთხვევაში ეთიშება შეჯიბრს. მატჩში „ფრეს“ დაფიქსირების შემთხვევაში ინიშნება დამატებითი დრო, შემდეგ — თერთმეტმეტრიანების სერია. პლეი-ოფი მერვედფინალური რაუნდით იწყება, შემდეგ მოყვება მეოთხედფინალი, ნახევარფინალი, მატჩი მესამე ადგილისათვის (დამარცხებული ნახევარფინალისტები) და ფინალი.






კიმ სტელნი რობინსონი

    ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

               კიმ სტელნი რობინსონი

ინგლ. Kim Stanley Robinson) - დაბადების თარიღი - 1952წ-ის 23 მარტი, დაბადების ადგილი - აშშ ილინოისი, მოქალქაეობა აშშ, ამერიკელი მწერალ-სამეცნიერო ფანტასტი, ალბათ ცნობილი თავისი ,, მარსიანული ტრილოგიით'', ნიიღო პრემია რამდენიმე ჯილდო მათ შორის ჰიუგოს პრემია და ნებულას. აღირებული ბევრის როგორც ერთერთი უდიდესი ცოცხლალი სამეცნიერო ფანტასტიკის მწერალი.
სტილისტიკა რომბინსონის განხილული მისი ნაშრომები კრიტიკოსებმა უწოდეს ,, ლიტერატულური სამეციერო ფანტასტიკა''. (literary science fiction) მყარი  სამეციერო ფანტასტიკა (literary science fiction)ასევე ,, ისტორიული სამეცნიერო ფანტასტიკა'' (historical science fiction) მისი ნამუშევრების თემების და პრობლემების გათვალისწინებით, კ.ს. რობინსონის ზოგადი ჟანრული ორიენტაცია შეიძლება შეფასდეს, როგორც "ეკო-სოციალური სამეცნიერო ფანტასტიკა".
იხ. ვიდეო წითელი მარსი
რობისონის ნამუშევრების თემები მრავალმხრივია : ეკოლოგია და თანამედროვე ეკოპოლიტიკა (რომანებში ანტარქტიდა, წვიმის ორმიცი ნიშანი) მარსის კოლონიზაცია და ტერაფორმირება მარსის (მარსის ტრილოგია), ალტერნატიული ისტორია და ბუდისტური ფილოსოსფია (რომანში ქვიშები ბრინჯისა და მარილის). სამეცნიერო აღმოჩენების ისტორია და ამ აღმოჩენების როლი მომავალში (რომანი ”გალილეოს სიზმარი”). ამის მიუხედავად, კ. რობინსონის მიერ შეხებული მრავალი თემის მიუხედავად, მისი ნამუშევრების ძირითადი პრობლემები, დაწყებული კალიფორნიის ტრილოგიიდან, რომელმაც მას პირველი პოპულარობა მოუტანა, სამი მიმართულებით ჩამოყალიბდა: ეკოლოგია და მდგრადი განვითარება, მეცნიერის სოციალური როლი ალტერნატიული სოციალურ-ეკონომიკური და პოლიტიკური სისტემების.


ზღვის ლომი

       ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         ზღვის ლომი

კალიფორნიული ზღვის ლომი (Zalophus californianus)
 ყურებიანი სელაპების ოჯახის 5 სახეობის ზოგადი სახელწოდება და ქვეოჯახი. სქესმწიფე მამლის სიგრძე 2-3,6  აღწევს, წონა 200-1250 კგ-მდე, დედლისა — 1,8-2,8 მ, 90-400 კგ. სხეული დაფარული აქვთ თითქმის ერთფეროვანი (ღია რუხიდან ყავისფრამდე) ბალნით. ხუთივე სახეობა სხვადასხვა გვარს ეკუთვნის. გავრცელებული არიან ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში — კალიფორნიიდან მექსიკამდე, გალაპაგოსის კუნძულებთან და იაპონიის ზღვაში, აგრეთვე სამხრეთ ნახევარსფეროში. ყველა ზღვის ლომი პოლიგამიური ცხოველია. ცხოვრობენ ჯოგებად. ზაფხულ-შემოდგომაზე გროვდებიან თავშესაყარ ადგილებში (კუნძულებზე), სადაც მრავლდებიან, კვებავენ ნაშიერს, იქვე მოითავებენ განგურს. დანარჩენ დროს ზღვაში ატარებენ. ზღვის ლომის რეწვის ძირითადი პროდუქტებია კანქვეშა ცხიმი და ტყავი. კალიფორნიულ ზღვის ლომს (Zalophus celifornianus) ხშირად ცირკისათვის წვრთნიან
იხ. ვიდეო

Otaria flavescens (South American sea lion) lives along the Chilean coast with a population estimate of 165,000. According to the most recent surveys in northern and southern Chile the sealing period of the middle twentieth century that left a significant decline in sea lion population is recovering. The recovery is associated with less hunting, otariids rapid population growth, legislation on nature reserves, and new food resources. Haul-out patterns change the abundance of sea lions at particular times of the day, month, and year. Patterns in migration relate to temperature, solar radiation, and prey and water resources. Studies of South American sea lions and other otariids document maximum population on land during early afternoon, potentially due to haul-out during high air temperatures. Adult and subadult males do not show clear annual patterns, maximum abundance being found from October to January. Females and their pups hauled-out during austral winter months of June to September.

იხ.ვიდეო






воскресенье, 7 марта 2021 г.

პიდნის ბრძოლა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            პიდნის ბრძოლა

პადნის ბრძოლის გეგმა
 ბრძოლა მაკედონელებსა და რომაელებს შორის. გაიმართა ძვ. წ. 168 წლის ივნისში ქ. პიდნასთან, მაკედონიაში. რომაელებმა კონსულ ლუციუს ემილიუს პაულუსის სარდლობით გაანადგურეს მაკედონელთა ჯარი, რომელსაც მეფე პერსევსი მეთაურობდა. მაკედონელთა ნაკლებად მოძრავ ფალანგას რომაელებმა ლეგიონთა წყობის რთული ტაქტიკა დაუპირისპირეს. პიდნის ბრძოლის შემდეგ მაკედონია სავსებით დაემორჩილა რომს. მოწინამღდეგები - ძველი მაკედონია  - რომის რესპუბლიკა, მთავარსარდლები - მაკედნიიიდან - პერსეი მაკედონელი, რომიდან ლიციუს ემილი პაველ მაკოდენელი.
ძალები  - მაკედინელები  დაახლ.  40 000 ჯარიკსაცი, რომელებიდან დაახლ. 26 000, დანაკარგები 20 000 დაღუპული, 11 ათასი დაწრილი  ჯარისკაცი, რომალელებიდან - 1000 მეტი დაღუპული და დარილები.
იხ. ვიდეო
რომის არმია შედგებოდა 29 ათასი ჯარისკაცისაგან, რომელთაგან 24,5 ათასი იყო ქვეითი, მათ შორის ორი ლეგიონი. მაკედონელებს 44 ათასი ჯარისკაცი ჰყავდათ, აქედან 21 ათასი ფალანგა იყო. ცხენოსანთა რაოდენობა მეტოქეებისთვის თანაბარი იყო - დაახლოებით 4 ათასი თითოეული მხარისთვის. რომაელებმა მოათავსეს ორი ლეგიონი ცენტრში, ხოლო მოკავშირეთა ლათინური, იტალიური და ბერძნული ქვეითი ჯარი ფლანგზე განლაგდა. კავალერია მოთავსებული იყო ფორმირების ფრთებზე, ხოლო მარჯვენა ფლანგზე 22 საბრძოლო სპილო იყო. ფალანგამ დაიპყრო მაკედონიის არმიის ცენტრი, ელიტარულ 3000-კაციან მცველთან ერთად მის მარცხნივ. მსუბუქი მებრძოლები, დაქირავებული ჯარისკაცები და თრაკიელი ქვეითი ჯარი იცავდნენ ფალანგის ორ ფლანგს, ხოლო მაკედონელი ცხენოსანი ჯარი ფლანგზე შემოდგა. უფრო ძლიერი სამხედრო კონტინგენტი იყო მაკედონიის მარჯვენა ფლანგზე, სადაც პერსევსი მეთაურობდა მძიმე კავალერიას . 15:00 საათზე დაიწყო ჯარების დაახლოება. მტრის ხილვამ შეაშფოთა და შეაშინა რომაელები, ფალანგამ რომაელთა წინასწარი შენაერთები წაიღო და მათ დაიწყეს დაგეგმილი უკან დახევა ალკორის მთაზე. ამ დროს კონსულმა შეამჩნია, რომ მაკედონიის ფალანგა არათანაბრად, შესვენებებით მიიწევდა წინ. მან უბრძანა ლეგიონების დანაყოფებს, რომელთა საწინააღმდეგოდ გამოჩნდა ფალანგის ხარვეზები, იმოქმედონ ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად და მცირე ნაწილებში არსებულ ნაპრალებში ჩადგნენ და ფლანგებიდან შეუტიონ. პირველი ორი ხაზის ლეგიონერები, ფარებით და მოკლე ხმლებით შეიარაღებული, მაკედონიის მწვერვალებს გადაცურდნენ და ახლო ბრძოლაში ჩაებნენ, რომელშიც იარაღში უპირატესობა მათ მხარეს ჰქონდათ. დაინახა ბრძოლაში მიმდინარე ცვლილებები, პერსევსმა, ცხენოსან ჯარისკაცებთან ერთად, დატოვა ბრძოლის ველი. დამარცხდა მაკედონიის არმია, რომელმაც დაკარგა 20 ათასი მოკლული და 11 ათასი დაჭრილი (40 ათასიდან). ბრძოლა დაახლოებით ერთ საათს გაგრძელდა, მაგრამ დევნა შებინვლამდე გაგრძელდა. პერსევსი გაიქცა, მაგრამ რომაელებმა აიღეს და ტყვედ აიყვანეს, რომელმაც სიცოცხლე გადაარჩინა, რათა მან დაამშვენებინა კონსულის აემილიუს პავლეს რომში ტრიუმფალური შესვლა. ბრძოლამ აჩვენა რომაული ლეგიონის უპირატესობა ფალანგასთან შედარებით მანევრით. ამასთან, ზოგიერთი ისტორიკოსი ირწმუნება, რომ ბრძოლა წააგო პერსევსის ფრენისა და გეტაირას ღალატის გამო, რომელიც არ მონაწილეობდა ამ ბრძოლაში.

ბერბერები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 ბერბერები

ახალაგაზრდა ბერბერი ქალი ტრადიციულ სამოსში 1910წ

  (ბერბერ. ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⴻⵏ Imazighen) — მკვიდრი ეთნიკური ჯგუფი ჩრდილოეთ აფრიკაში, ნილოსის ხეობის დასავლეთით. ისინი უწყვეტად სახლობენ ატლანტის ოკეანის სანაპიროდან ეგვიპტეში მდებარე სივას ოაზისამდე, ხმელთაშუა ზღვიდან მდინარე ნიგერამდე. ისტორიულად, ისინი ბერბერულ ენაზე ან მის სახესხვაობებზე ლაპარაკობდნენ, რომელიც აფრაზიული ენების ოჯახის ერთ-ერთი განშტოებაა. დღეისათვის, ბერბერების დიდი ნაწილი ბერბერულთან ერთად არაბულ ენაზე საუბრობს. ზოგიერთ ქვეყანაში, მაგალითად მაროკოში, ტუნისსა და ალჟირში ბერბერები განათლებას ფრანგულ ენაზე იღებენ. მაროკოსა და მის მიერ ოკუპირებულ დასავლეთ საჰარაში მცხოვრებთა გარკვეუულმა ნაწილმა ასევე იცის ესპანური, ლიბიაში კი იტალიური. ევროპული ენების ასეთი მდგომარეობა ბერბერული სამყაროს ევროპული ოკუპაციისა და კოლონიზაციის შედეგია. ამჟამად, ბერბერულზე მოლაპარაკე ხალხის უდიდესი ნაწილი მაროკოსა და ალჟირში სახლობს, მცირე ნაწილი კი მიმოფანტულია ტუნისში, ლიბიაში, მავრიტანიაში, მალისა და ნიგერში, ასევე ევროპაში არსებულ დიასპორებში.
                                                                        
ბერებერების დროშა

ბერბერებს შორის არაბული ენისა და მისი დიალექტების გავრცელება საუკუნეების წინ რეგიონში ისლამის გავრცელებისა და სხვადასხვა არაბული ტომების იმიგრაციის შედეგია. ბერბერული იდენტობა როგორც წესი, უფრო ფართოა ვიდრე ენა და ეთნიკურობა; იგი მთლიანი ჩრდილოეთ აფრიკის ისტორიასა და გეოგრაფიას გასდევს. ბერბერები არ არიან ერთგვაროვანი ეთნიკური ჯგუფი და ის მოიცავს ფენოტიპების მთელ რიგს, კულტურასა და წარმომავლობას. მთავარი გამაერთიანებელი ძალაა ბერბერული ენა, ბერბერული მიწა და ბერბერულ მემკვიდრეობასა და ისტორიასთან იდენტიფიცირება.

ბევრი ბერბერი საკუთარ თავს imazighen-ს უწოდებს, რაც შესაძლოა „თავისუფალ ხალხს“ ან „თავისუფალ და დიდსულოვან კაცს“ ნიშნავდეს.

ძველ, სახელგანთქმულ ბერბერებს შორის არიან ნუმიდიის მეფე მასინისა, მეფე იუგურტა, ბერბერ-რომაელი მწერალი აპულეიუსინეტარი ავგუსტინე და ბერბერ-რომაელი გენერალი ლუსიუს კვიეტუსი, რომელმაც 115–117 წლებში ებრაელთა ამბოხებების მთავარი ტალღები ჩაახშო. შუა საუკუნეების ცნობილ ბერბერებს შორის არიან ბერბერების ალმორავიდული იმპერიის მეფე იუსუფ იბნ ტაშფინიტარიქ იბნ ზიადი — გენერალი, რომელმაც ესპანეთი დაიპყრო, მკვლევარი იბნ ბატუტა, ამერიკის ადრეული მკვლევარი ესტანვანსიო და ა. შ. თანამედროვე ცნობილ ბერბერთაგან შეიძლება დასახელდეს ფეხბურთელი ზინედინ ზიდანი — საფრანგეთში დაბადებული, ალჟირელი კაბილების შთამომავალი, ლორინი — შვედეთში დაბადებული, ევროვიზიის 2012 წლის კონკურსის გამარჯვებული მომღერალი, ფეხბურთელი იბრაჰიმ აფელაი — გერმანიაში დაბადებული, მაროკოელი რიფიანების შთამომავალი.

იხ. ვიდეო

რისტეშობამდე 2000 წლით ადრე ბერბერული ენები გავრცელებული იყო ნილოსიდან ჩრდილოეთ საჰარამდე. ქრისტეშობიდან ბერბერები ძირითადად რომის, საბერძნეთისა და კართაგენის ტერიტორიაზე ცხოვრობენ.

მეშვიდე საუკუნემდე, ანუ მუსლიმების მიერ ჩრდილოეთ აფრიკის დაპყრობამდე, ბერბერების უმეტესობა ისტორიული წყაროების მიხედვით, ქრისტიანი იყო, ხოლო შედარებით მცირე ნაწილი — იუდეველი. მიუხედავად იმისა, რომ ბერბერების ისლამიზაცია საკმაოდ სწრაფად მოხდა და ერთ საუკუნეზე ნაკლები დასჭირდა, ისინი ეტაპობრივად მუსლიმთა წინააღმდეგ გამოდიოდნენ, მაგალითად, მეცხრე საუკუნეში მათ ფატიმიანთა დინასტიის მხარე დაიჭირეს ჩრდილოეთ აფრიკის დაპყრობისას. იქამდე კი 739–740 წლებში ბერბერები პირველად აჯანყდნენ არაბების წინააღმდეგ და მოკლე დროით გამოეყვნენ კიდეც.

ბერბერული წარმოშობის სამეფოები, მაგალითად ნუმიდია და მავრიტანია ძვ. წ. II საუკუნეში რომის იმპერიის ნაწილი გახდა, მაგრამ სხვები შედარებით გვიან წარმოიქმნენ. არაბები ამ ტერიტორიაზე VII-VIII საუკუნეებში გამოჩნდნენ. სწორედ მათს ჯარში იბრძოდნენ ბერბერები ესპანეთის ასაღებად. ამ პერიოდში იწყება ბერბერების ისლამიზაცია. დასაწყისიდანვე ისლამი იყო ერთგვარი იდეოლოგიური სტიმულის მიმცემი ბერბერების ახალი დინასტიების წარმოშობისათვის. XI და XIII საუკუნეებში ყველაზე დიდმა და ძლიერმა ბერბერულმა დინასტიებმა, ალმორავიდებმა და ალმოჰადებმა დაიპყრეს ისლამური ესპანეთი და ჩრდილოეთ აფრიკის დიდი ნაწილი. ბერბერების მემკვიდრეები, მარინიდები და ზიანიდები ჩრდილოეთ აფრიკის დიდ ტერიტორიაზე XVI საუკუნემდე ბატონოდნენ


суббота, 6 марта 2021 г.

შვეიცარია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              შვეიცარია

(გერმ. die Schweizფრანგ. la Suisseიტალ. Svizzeraრეტორომანული la Svizra), ოფიციალურად შვეიცარიის კონფედერაცია (ლათ. Confoederatio Helveticaგერმ. Schweizerische Eidgenossenschaftფრანგ. Confédération suisseიტალ. Confederazione Svizzera) — ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფო დასავლეთ ევროპაში, რომელიც ფედერაციულ რესპუბლიკას წარმოადგენს. დედაქალაქი — ბერნი.
დევიზი : Unus pro omnibus, omnes pro uno (ლათ. ერთი ყველასათვის, და ყველა ერთისთვის), პფიციალური ენებია გერმანული, ფრანგული, იტალიური, რეტორომანული.
იხ. ვიდეო
მთავრობა -საპარლამენტო რესპუბლიკა, მოსახლეოობა - 2011წ-ის შეფასებით - 7 952 600, მშპ - 2011წ-ს შეფასებით $ 339 890 მლრდ. 

ოფიციალური — შვეიცარიის კონფედერაცია. ეროვნული — Schweiz; Schweizerische Eidgenossenschaft (გერმანულად); Suisse; Confederation suisse (ფრანგულად); Confederazione Svizzera (იტალიურად); Confederaziun Svizera (რეტორომანულად). ქვეყნის ინგლისური დასახელება Switzerland მომდინარეობს სიტყვიდან Switzer რომელიც შვეიცარიელების მოძველებული ვარიანტია და გამოიყენებოდა XVI-XIX საუკუნეებში, რომელიც თავის მხრივ ძველგერმანულ სიტყვას Schweitz-ს უკავშირდება (მისი მნიშვნელობაა „ჭაობი“) და ერთ-ერთ იმ კანტონს ეწოდება, რომელიც შვეიცარიის ცენტრალურ ნაწილს წარმოადგენს. ტოპონიმი პირველად 972 წელს ზემო ძველგერმანულ ენაში მოიხსენიება როგორც Suittes რაც ნიშნავს ადგილს რომელიც უნდა დაიწვას და შეესაბამება ტყის მასივს რომელიც გადაიწვა მშენებლობებისთვის. სახელი შემდგომში მთელს კანტონზე განივრცო, ხოლო 1499 წელს შვაბიური ომის შემდეგ სახელი მთელს კონფედერაცია ეწოდა.

ახალი ლათინური სახელწოდება, Confederatio Helvetica1848 წელს შვეიცარიის როგორც ფედერალური სახელმწიფოს ჩამოყალიბების შემდეგ წარმოიქმნა, ეს დასახელება ნაპოლეონური ჰელვეციის რესპუბლიკიდან მოდიოდა. დსახელება გამოსახული ფედერალურ სასახლეზე და ოფიციალურ გერბზე გამოიყენებოდა 1902 წლამდე და 1948 წლის შემდეგ. ჰელვეცია ჰელვეტების გალური ტომისგან მომდინარეობს, რომლების შვეიცარიის ზეგანზე რომაულ პერიოდამდე ცხოვრობდნენ. ჰელვეცია შვეიცარიელებისთვის წარმოადგენს ეროვნული პერსონიფიკაციას, ქვეყნის ამჟამინდელი კოდი CH სწორედ მისი ძველი ოფიციალური სახელწოდებიდანაა ნაწარმოები - Confederatio Helvetica.

იხ. ვიდეო შევიცარია თითქმის იდეალური ქვეყანა

მოსახლეობა - 7,4 მლნ (2003), მათ შორის 61,5 % გერმანო-შვეიცარიელები, 17,1 % ფრანკო-შვეიცარიელები, 6,4 % იტალიელები, 3,4 % იტალო-შვეიცარიელები, 2,5 % გერმანელები. სახელმწიფო ენები - გერმანული (65 %), ფრანგული (18 %), იტალიური (12 %) და რეტორომანული (1 %). რელიგია - კათოლიციზმი (50 %), პროტესტანტობა (48 %). დედაქალაქი - ბერნი (123 ათასი). ქალაქები - ციურიხი (348), ჟენევა (179), ბაზელი (163), ლოზანა (117).  
ეკონომიკა - რესურსები - ჰიდროენერგია, საშენი ხე-ტყე, მარილი. ერთობლივი ეროვნული პროდუქტი - 305 მლრდ $. ეროვნული შემოსავალი ერთ სულზე - 40 630 $. ექსპორტი - მანქანათმშენებლობის პროდუქცია, ქიმიკატები, საათები, კვების პროდუქტები, შოკოლადი. ვალუტა - შვეიცარიული ფრანკი (CHF). შვეიცარიის ეკონომიკა მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე თავისუფალი ბაზრის ეკონომიკაა. სერვის-სექტორმა მოახდინა მნიშვნელოვანი ეკონომიკური როლი, განსაკუთრებით შვეიცარიის საბანკო ინდუსტრია და ტურიზმი. შვეიცარიის ეკონომიკა პირველ რიგში მსოფლიოში 2014 წლის ინოვაციური ინდექსის და 2017 გლობალური კონკურენტუნარიანობის ანგარიშშია. გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის მონაცემებით, 2016 წლისთვის შვეიცარია ლიხტენშტეინისა და ლუქსემბურტის შემდეგ მსოფლიოში ყველაზე მდიდარი მესამე ქვეყანაა, ხოლო ნორვეგიასთან ერთად მხოლოდ სამი ქვეყანაა მსოფლიოში, სადაც ერთ სულ მოსახლეზე ეშპ 70,000 აშშ დოლარს შეადგენს.





   

უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი) ინგლ. Ancient Aliens Ancient Aliens არის ამერიკული...