ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

             ჯეიმზ ფენიმორ კუპერი

                                                  

 (ინგლ. James Fenimore Cooper; დ. 15 სექტემბერი, 1789 – გ. 14 სექტემბერი, 1851) — ადრეული XIX საუკუნის პოპულარული მწერალი. მისმა ისტორიულმა რომანებმა ინდიელთა ცხოვრების შესახებ ამერიკის ადრეულ ეტაპებზე ამერიკული ლიტერატურის უნიკალური ფორმა შექმნა. ყველაზე უკეთ ის ცნობილია როგორც რომანისტი, რომელმაც მრავალი საზღვაო ისტორია და ისტორიული რომანი შექმნა. მის ყველაზე ცნობილ ნამუშევრებს შორისაა რომანტიკული რომანი „უკანასკნელი მოჰიკანი“, რომელსაც ხშირად მის შედევრად მოიხსენიებენ.

ჯეიმზ ფენიმორ კუპერი ნიუ-ჯერსის შტატის ქალაქ ბარლინგტონში დაიბადა უილიამ და ელიზაბეთ (ფენიმორ) კუპერების ოჯახში. მამამისი აშშ-ის კონგრესის წევრი იყო. ჯეიმზის დაბადებიდან სულ მალე, ოჯახი ნიუ-იორკის შტატში, მამამისის მიერ დაარსებულ სოფელ კუპერსტაუნში გადავიდა.

13 წლის ასაკში, კუპერი იელის უნივერსიტეტში ჩაირიცხა, მაგრამ ხარისხი ვერ მიიღო, რადგან უნივერსიტეტიდან ის ცელქობის გამო გარიცხეს — სხვა სტუდენტს კარი ჩამოუგდო, ასევე მაიმუნს წვრთნიდა რომ პროფესორის სკამზე დაჯდომა ესწავლა. ამის შემდეგ, ჯეიმზმა სავაჭრო გემზე მეზღვაურად დაიწყო მუშაობა, 18 წლის ასაკში კი აშშ-ის სამხედრო საზღვაო ძალებს შეუერთდა. 1811 წელს, მან გემის გარდეარინის სტატუსი მიიღო, რაც ნაბეჭდ ქაღალდზე თომას ჯეფერსონის ხელმოწერით იყო დადასტურებული

                                                                

                       უკანასკნელი მოჰიკანი

 

1896წ-ის გამოცემის გარე ყდა

 ამერიკელი მწერლის ჯეიმზ ფენიმორ კუპერის ისტორიული რომანი, რომელიც პირველად 1826 წლის თებერვალში გამოიცა. მწერალი მოგვითხრობს მოვლენებზე ამერიკულ ფრონტზე, სადაც მიმდინარეობს ომი ფრანგებსა და ინდიელებს შორის.

რომანი ჩრდილოეთ ამერიკის ინდიელების ცხოვრებას აღწერს. წიგნში ინგლისსა და საფრანგეთს შორის ინდიელთა მიწების დაპატრონებისთვის გაჩაღებული ომის ერთი ეპიზოდია აღწერილი. მთავარი გმირი, ნეტი ბამპო, იგივე ქორის თვალი, მისი ძმადნაფიცი ინდიელი ჩინგაჩგუკი და ამ ინდიელის შვილი უნკასი ომში ინგლისის მხარეს იბრძვიან. ავტორი იმ საოცარ ვაჟკაცობისა და თავდადების ამბავს აღწერს, რომელსაც ინდიელი მეომრები ინგლისის ციხისთავის ქალიშვილების დასახსნელად იჩენენ.

რომანი ბევრჯერ იყო ეკრანიზირებული; ერთ-ერთი ცნობილი ვარიანტია რეჯისორ მაიკლ მანის „უკანასკნელი მოჰიკანი“ (1992).

                                                                   

              უკანასკნელი მოჰიკანი (ფილმი)

 

ფილმის პოსტერი

(ინგლ. The Last of the Mohicans) —  ფილმის ბიუჯეტი $40 000 000, მოგება $ 143 000 000, 1992 წელს გადაღებული ფილმი 1757 წლის მოვლენებზე, როდესაც მიმდინარეობდა ომი საფრანგეთსა და ინდიელებს შორის. გადაღებულია მაიკლ მაენის მიერ ჯეიმზ ფენიმორ კუპერის ისტორიული რიმანის „უკანასკნელი მოჰიკანის“ მიხედვით. მთავარ როლებში არიან დენიელ დეი-ლუისი, მედლინ სტოუ და სხვები. ფილმს მიღებული აქვს BAFTA საუკეთესო ოპერატურისთვის.

იხ. ვიდეო❤

ერთერთი საუკეთესო ფილმია მიუხედავად პესმიმისტრური შინაარსისა და  მაინც გულს ხვდება ოღონდ არ იტიროთ ძნელია ემოციის შეკავება. სრულად შეგიძლიათ ნახოთ შემდეგ იხ. ბმულზე კინო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           SpaceX CRS-22

ემბლემა

22-ე მისია მიწოდება უპილოტი ტვირთის სატვირთო ხომალდ დრაგონ 2 სფეიიქსი კომპანიისგან საერთაშორისო კოსმოსური სადგურზე Commercial Resupply Services (CRS) с NASA.

გაშვება განხორციელდა რაკეტა-მატარებელ ფალკონ-9 სასტარტო კოსსმოდრომ  LC-39A კენედის სახელობის ცენტრიდან.  3 ივნისი 2021 წ  17:29 UTC

იხ. ვიდეო

შეპირდაპირება მოხდება მოდულ ჰარმონასთან 2021წ-ის 5 ივნისს. Dragon ISS– ს მიაწვდის 3,328 კგ ტვირთს. დალუქული განყოფილება შეიცავს 1948 კგ ტვირთს (შეფუთვის ჩათვლით), მათ შორის: ეკიპაჟისთვის საჭირო ნივთები და ნივთები - 341 კგ მასალები სამეცნიერო კვლევისთვის - 920 კგ კოსმოსური გასეირნების მოწყობილობა - 52 კგ სადგურის აღჭურვილობა და ნაწილები - 345 კგ კომპიუტერები და აქსესუარები - 58 კგ

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 ჰარამხანა

აუზი ჰარმხანაში ჟან ლეონ ჟერონი 1876

 (წარმოიშვა არაბ. حرام [ჰარამ] – აკრძალული, ხელუხლებელი და სპარს. خانه [ხანი] – სახლი); ასევე „დარ-უს-სადეტს“ ანუ „ბედნიერების სახლს“) — აღმოსავლურ ქვეყნებში ჰარამხანა ერქვა სახლს, რომელშიც ოჯახის უფროსი თავის ქალებთან, მონებთან და შვილებთან ერთად ბინადრობდა. ყველაზე ცნობილი ოსმალ სულთანთა ჰარამხანები იყო, თუმცა მათზე ადრე „ბედნიერების სახლი“ ჰქონდათ აბასიდებსა და სელჩუკებსაც.

თავიდან ჰარამხნებში მხოლოდ მონები ჰყავდათ, ცოლებად კი, როგორც წესი, მეზობელი სახელმწიფოების მეთაურთა ქალიშვილებს ირთავდნენ. ეს ტრადიცია ბაიაზიდ II-ის შემდეგ (1481-1512) შეიცვალა, როდესაც სულთნები უკვე ჰარამხანის ბინადრებს ირჩევდნენ ცოლებად.

ჰარამხანის მთავარი პერსონა თვით სულთანი ან დიდგვაროვანი იყო. ჰარამხანის განსაკუთრებით კოლორიტული მკვიდრები იყვნენ ჯარიეები (მონა-ხარჭები). გარდა ამისა, თანდათანობით ჩანოყალიბდა მომსახურეთა - საჭურისთა განსაკუთრებული კლასი, რომლებიც ქალების უსაფრთხოებაზე ზრუნავდნენ. ჯარიელიკი (ქალთა მონობა) უძველესი დროიდან არსებობა. ოტომანთა ჰარამხანაში პირველი მონები XII საუკუნეში, სულთან ორხანეს დროს გაჩნდნენ.

იხ. ვიდეო

ყველაზე ლამაზი მონები სულთანთან განსაკუთრებით დაახლოებულნი იყვნენ.სულთანი მათგან ოთხს მსახურებად ირჩევდა, ოთხი კი - გიუზიდე (ფავორიტი) ხდებოდა.

სულთანი საჩუქარს უგზავნიდა იმ მონას, რომელთანაც ღამის გატარებას აპირებდა. საღამოს რჩეულს აბანოში უშვებდნენ, თავისუფალ და სუფთა სამოსს აცმევდნენ და სულთნის სამყოფელში მიაბრძანებდნენ. იქ ის კართან იცდიდა, სანამ სულთანი დაწოლას არ ინებებდა. საძინებელში შესული, მუხლებზე დაჩოქილი მიდიოდა მის საწოლამდე და მხოლოდ მერე დგებოდა ფეხზე და სულთნის გვერდზე წვებოდა. მეორე დილას სულთანი აბაზანას იღებდა, გამოიცვლიდა და თუ მასთან გატარებული ღამე მოეწონებოდა, მონას საჩუქარს უგზვავნიდა. ეს მონა შემდეგში შეიძლებოდა ფავორიტადაც ქცეულიყო.

                                                                      

,,ფავორიტების არჩევა'' ჯულიო როზატი

ზოგიერთი ფავორიტის ცხოვრება უჩვეულო მოვლენით იყო სავსე. მაგალითად, ნაპოლეონის ცოლის ჟოზეფინას ბიძაშვილი ემი დე რივერი ჯერ კიდევ პატარა იყო, როდესაც საფრანგეთიდან მარტინიკზე მიმავალი ალჟირელმა მეკობრეებმა მოიტაცეს და გაყიდეს. ასე მოხვდა თურქ სულთან აბდულ ჰამიდ I- თან, რომელსაც ჭკვიანი, მორცხვი ქერა გოგონა ძალიან მოეწონა, ისლამი მიაღებინა და თავის ფავორიტად აქცია. მოგვიანებით ნაკშიდილად (გულის სამკაული) წოდებულმა ემიმ მას შვილიც გაუჩინა და აბდულის მეოთხე ცოლიც გახდა. წლების შემდეგ სწორედ მისი შვილი ავიდა ტახტზე. ემი დე რივერი ვალიდედ (სულთნის დედა) იქცა და ოტომანთა იმპერიის ისტორიაში შევიდა.

                                                               

,,ჰამრმახანის სასახლე'' გუსტავ ბულანჟე

თუ რომელიმე ფავორიტი დაფეხმძიმდებოდა, ის იკბალების (ბედნიერების) რანგში გადადიოდა, ხოლო თუ ასეთი რამდენიმე იყო, მაშინ მათ რანგები ენიჭებოდათ: მთვარე, მეორე, მესამე... თანდათანობით იკბალები ჰარამხანის ყველაზე მნიშვნელოვან ქალებად იქცნენ და სულთნის სიკვდილის შემდეგაც ინარჩუნებდნენ პრივილეგებს.

კადინ-ეფენდების (სულთნის ცოლების) რიცხვი ოთხიდან რვამდე იყო. პირველი ცოლი მთავარი იყო, დანარჩენები შესაბამისად - მეორე, მესამე..., რომელიმე ცოლის გარდაცვალების შემთხვევაში, სხვა ცოლი ან იკბალი მის რანგში გადადიოდა, სულთანი ამ გადაწყვეტილებას პირადად იღებდა.

სულთნები ღამეებს იმასთან ატარებდნენ, ვისთანაც სურდათ, მაგრამ ღამე პარასკევიდან შაბათმდე - აუცილებლად ერთ-ერთ ცოლთან უნდა გაეტარებინათ. ასეთი იყო ისლამის ტრადიციებით დადგენილი წესრიგი. არც ერთ ცოლს არ მოსდიოდა თავში აზრად, რომ სულთანს ისინი ერთნაირად უყვარდა. ყველამ იცოდა - ზოგიერთს სულთანი აღმერთებდა, ზოგს კი უბრალოდ იყენებდა. ცნობილია შემთხვევებში, როდესაც სულთნის ცოლები ისეთ ძლიერ გავლენას ახდენდნენ სულთნებზე, რომ სახელმწიფო საქმეებშიც კი ერეოდნენ.

სულთანს გამონაკლისი შემთხვევების გარდა არ ჰყავდა ოფიციალური ცოლი და არ ჰქონდა ურთიერთობა თავისუფალ მუსულმანთან (თავისუფალ მუსლიმ ქალს ჰარემში ხარჭად მისვლა ეკრძალება, სულთანს კი იმ ქალზე დაქორწინება, რომელიც არ წარმოადგენს არცერთ დინასტიას) ჰარამხანაში მოხვედრილი ქალები ხარჭებად ითვლებიან, მას შემდეგ რაც სულთანთან ან მის რომელიმე ვაჟთან ღამეს გაატარებს და მოწონებას დაიმსახურებს, მისი რჩეული ხდება და გოგონების საერთო ოთახიდან, გადაყავთ ფავორიტების ოთახში, თუ დაორსულდება და ვაჟი ეყოლება, ის სულთნის სტატუსს იღებს, გოგონას გაჩენის შემთხვევაში ის მხოლოდ ფავორიტად რჩება, ამასთანავე როგორც საგვარეულოს წევრის დედა, სხვა რჩეულებისაგან განსხვავდება.

საჭურისები ყველაზე საინტერესო ფენომენია ჰარამხანაში. როგორც ცნობილია, ჰარამხანას სწორედ კასტრირებული საჭურისები იცავდნენ. პირველად კასტრაცია (ანუ სასქესო ორგანოების მოკვეთა) ძველ ასურეთში შემოიღეს, მერე - ირანში, შემდეგ კი ანატოლიიდან და სირიიდან საბერძნეთსა და რომშიც გავრცელდა. ცნობილია, რომ არტემიდას ტაძარსაც საჭურისები იცავდნენ.

საჭურისები ოტომანურ ჰარამხანაში მეჰმედ დამპყრობლის დროს გამოჩნდნენ. თავიდან ჰარამხანას თეთრი საჭურისები იცავდნენ, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ თეთრი ბიჭები გაცილებით რთულად იტანდნენ ოპერაციას და კასტრაციის შემდეგ მალე იხოცებოდნენ, შავკანიანები გაცილებით გამძლეები იყვნენ. ამიტომაც მონებით მოვაჭრე არაბები აფრიკიდან ზანგ ბავშვებს იტაცებდნენ და საჭურისებად აქცევდნენ.

1852 წლის შემდეგ ჰარამხანის მთელი მმართველობა საჭურისების ხელში გადავიდა. მთავარი საჭურისი იძენდა მონებს და სულთანს აწვდიდა ინფორმაციას მისი ცოლებისა და ხარჭების ქცევის შესახებ. სამუშაოდან დათხოვილ საჭურისს პენსია ენიშნებოდა.

1924 წელს თურქეთი რესპუბლიკად გადაიქცა და დასრულდა ოტომანთა იმპერიის ისტორია, მასთან ერთად წარსულს ჩაბარდა ჰარამხანაც.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             ზღვის სპილო

                                                               ,,დედამიწის ფაუნა''

(Mirounga) — ფარფლფეხიანთა გვარი ნამდვილ სელაპისებრთა ოჯახისა. მამალი მწარმოებლის სიგრძე 3,7-55-,5 მ აღემატება, წონა — 3,9 ტ-მდეა; დედლის სიგრძე 3 მ აღწევს, წონა 1 ტ. მამალ ზღვის სპილოს ცხვირის ღრუ ბუშტივით აქვს წაზრდილი, აგზნებისას ებერება და მოკლე ხორთუმს ემსგავსება. სხეული მურა ბალნითაა დაფარული. გვარში 2 სახეობაა: ჩრდილოეთის ზღვის სპილო გავრცელებულია ჩრდილოეთ ამერიკის, წყნარი ოკეანის სანაპიროზე; სამხრეთის ზღვის სპილო — პელაგურ სუბანტარქტიკაში. ზღვის სპილოები ჯოგურად ცხოვრობენ. გამრავლება და განგური ხდება ხმელეთზე. იკვებება თევზით, იშვიათად თავფეხიანებით.

იხ. ვიდეო

უზარმაზარი, გაფართოებული ცხვირი არ გააჩნია მდედრებს და ახალგაზრდა მამრებს. მუდმივი ზრდის შემდეგ, მაგისტრალური ზომა სიცოცხლის მერვე წელს მიაღწევს და პირის ღრუზე ეკიდება ცხვირის ცხვირით. დაწყვილების პერიოდში, ეს მაგისტრალი კიდევ უფრო იშლება ზეწოლის გახშირების გამო. ეს ხდება, რომ ჩხუბი მიმდინარეობს გამრავლებუს პერიოდში.. მამრებსა და მდერდრებში შორის ზომაში განსხვავებები მნიშვნელოვანია: მამრს შეუძლია მიაღწიოს ზომებს 6,5 მეტრამდე, ხოლო მდედრი - მხოლოდ 3,5 მეტრს.ზღვის სპილოების წონა 4 ტონამდე ან მეტია.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          მერილინ მონრო

                                                            ცნობილი სექს - სიმბოლო

 (ინგლ. Marilyn Monroe, დაბადების სახელი: ნორმა ჯინ მორტენსონი, ინგლ. Norma Jeane Mortenson; დ. 1 ივნისი, 1926 — გ. 5 აგვისტო, 1962) — ოქროს გლობუსის მფლობელი ამერიკელი მსახიობი, მომღერალი, მოდელი, ჰოლივუდის ერთგვარი „ხატი“, კულტისა და ყველა დროის სიმბოლო, მშვენიერებისა და მოდის იდეალი, ასევე სექს-სიმბოლო. მერილინ მონრო არის ერთადერთი ქალი წარმომადგენელი ჟურნალ ფორბსის „ყველაზე შემოსავლიანი გარდაცვლილი გამოჩენილი ადამიანების“ სიაში.

იხ. ვიდეო მერლინ მორნოს გარდაცვალების შოკისმომგვრელი ვერსიები

იგი ცნობილი გახდა ფილმებში ნიაგარა (1953), ჯენტლმენებს ურჩევენ ქერებს (1953) და შვიდი წლის ქავილი (1955). კრიტიკოსების დამოკიდებულება მონროს შემოქმედებაზე სადავო იყო. მსახიობს მაყურებელი შეუყვარდა, სულელური, მაგრამ მომხიბვლელი ქერათმიანი სურათების თამაშით. ფილმში "ჯაზში მხოლოდ გოგონები არიან" (1959) მთავარი როლისთვის მონროს მიენიჭა ოქროს გლობუსის პრემია კატეგორიაში "საუკეთესო მსახიობი ქალი - კომედია ან მიუზიკლი".

იხ. ვიდეო

მერილინ მონრო დაიბადა ლოს-ანჯელესის საავადმყოფოს საქველმოქმედო პალატაში. ბიოგრაფ ფრედ ლავრენს გილზის თანახმად, მისმა ბებიამ დელა მონრო გრეინჯერმა ის აიმე სემპლ მაკფერსონს მოანათვლინა როგორც ნორმა ჯინ ბეიკერი. მიუხედავად იმისა რომ 1946-ში მან სასცენო სახელად მერილინ მონრო აიღო, მას მაინც არ შეუცვლია ლეგალურად თავისი სახელი 1956 წლის 23 თებერვლამდე. მონროს დედა გლედის პირლ მონრო ბეიკერი იყო. წლების მანძილზე სჯეროდათ, რომ გლედისის მეორე ქმარი მარტინ ედვარდ მორტენსენი (დ. 1897 - გ. 1981)იყო მერილინის მამა. ასევე, მონროს დაბადების მოწმობაშიც სწორედ მისი სახელი და გვარი ეწერა.

                                                                

                                                         მონრო, როგორც მოდელი პოზირებისას 1945წ

ის იყო ცნობილი თავისი კომედიური ხასიათის როლებითა და ეკრანებზე ხშირი გამოჩენით. მონრო გახდა ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული კინოვარსკვლავი 1950-იანი და ადრეული 1960-იანი წლებისა. თავისი კარიერის შედარებით გვიან „საფეხურებზე“ ის სერიოზულ როლებზე მუშაობდადა მისი წარმატება მისივე დროის ყველა დანარჩენი მსახიობისას აღემატებოდა.

                                                                                  

მონრო 1953წ-ს ნოემბერი

მერილინის ნაადრევი სიკვდილი შესაძლო თვითმკვლელობად იქნა მიჩნეული. უამრავ პიროვნებას, ჯეკ კლემონსის (Jack Clemmons, პოლიციის ოფიცერი, რომელიც ყველაზე პირველი მივიდა მერილინის გარდაცვალების ადგილზე) ჩათვლით სჯეროდათ, რომ მონრო მოკლეს.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ჩარლი ჩაპლინი

                                                   

სერ ჩარლზ სპენსერ ჩაპლინი, უმც. (ინგლ. Sir Charles Spencer Chaplin Jr.; უკეთ ცნობილი, როგორც ჩარლი ჩაპლინი ინგლ. Charlie Chaplin დ. 16 აპრილი, 1889 — გ. 25 დეკემბერი, 1977) — ინგლისელი კომედიური მსახიობი, ჰოლივუდის კინემატოგრაფიის ადრეულ-შუა პერიოდში ყველაზე განთქმული შემსრულებელი, ასევე რეჟისორი. იგი გახდა ყველაზე ცნობილ ვარსკვლავთაგან ერთ-ერთი პოპულარული პირველ მსოფლიო ომამდე. ჩაპლინი იყენებდა მიმიკურ და იმპროვიზებულ მსახიობურ ხერხებს. იგი აგრეთვე წარმატებით შევიდა ხმოვანი ფილმების ეპოქაში. ჩაპლინის ყველაზე ცნობილი პერსონაჟია მაწანწალა, რომელიც მან პირველად განასახიერა „კისტოუნის“ ფილმში „საბავშვო ავტორბოლა ვენეციაში“, 1914 წელს. 1914 წლის აპრილიდან, მოკლემეტრაჟიანი ფილმის, „ოცწუთიანი სიყვარულიდან“, მოყოლებული, ჩარლი ჩაპლინმა თვითონ დაიწყო ფილმებისთვის სცენარის დაწერა, ასევე თვითონვე უწევდა ფილმს რეჟისორობას, 1916 წლიდან პროდიუსერობაც ითავა, ხოლო 1918 წელს მის ფილმებში თავისი შექმნილი კომპოზიციებიც გამოჩნდა. 1919 წელს, დაგლას ფერბენკსის, მერი პიკფორდისა და დევიდ უორკ გრიფიტის დახმარებით დააარსა კინოსტუდია United Artists..

იხ. ვიდეო

1999 წელს ამერიკულმა ფილმის ინსტიტუტმა ჩაპლინი დაასახელა რიგით მეათე ყველა დროის საუკეთესო მამაკაც მსახიობად. 2008 წელს მარტინ სიფი წიგნის, „ჩაპლინი: ცხოვრება“, განხილვაში წერს:

„ჩაპლინი არ იყო უბრალოდ 'დიდი', იგი გიგანტური იყო. 1915 წელს იგი შეიჭრა ომებით გახლეჩილ მსოფლიოში, მოუტანა რა კომედია, ღიმილი და ნუგეში, იმ დროს, როდესაც სამყარო იხლიჩებოდა პირველი მსოფლიო ომის გამო. შემდეგი 25 წლის მანძილზე, დიდი დეპრესიისა და ადოლფ ჰიტლერის აღზევების პერიოდში, იგი კვლავ აგრძელებდა თავის საქმეს. იგი უფრო დიდი იყო, ვიდრე ვინმე სხვა. საეჭვოა, მოუტანია თუ არა ოდესმე სხვა პიროვნებას მასზე მეტი გართობა, სიამოვნება და ნუგეში ამდენი ადამიანისათვის - მაშინ, როდესაც ეს ყველაზე მეტად სჭირდებოდათ.

იხ. ვიდეო

ჩარლი სპენსერ ჩაპლინი დაიბადა 1889 წლის 16 აპრილს ოლვორთში, ლონდონი. მისი მშობლები-მამა ჩარლზ სპენსერ ჩაპლინი უფროსი და დედა-ჰანა ჩაპლინი მიუზიკ-ჰოლის (ბრიტანული თეატრი 1850-1960) მსახიობები იყვნენ. დედა სცენაზე ლილი ჰარლის სახელით გამოდიოდა . სწორედ მშობლების პროფესიამ აზიარა ჩარლი მუსიკას და სცენას ადრეული ბავშვობიდანვე.

ჩარლზ უფროსი და ჰანა ერთმანეთს დასცილდნენ როცა ჩარლი ჯერ კიდევ 3 წლის იყო (მოგვიანებით უფროსმა ჩაპლინმა მეორე ცოლი შეირთო და მასთან ერთი ვაჟი შეეძინა) და ბავშვის ერთადერთი პატრონი დედა აღმოჩნდა. 1891 წლის ცენზის მიხედვით, პატარა ჩარლი ცხოვრობდა დედამისსა და თავის უფროს ნახევარძმასთან, სიდნეისთან ერთად ბერლოუს ქუჩაზე, უოლვორთში.

მალე ჰანა ჩაპლინმა ხმა დაკარგა და ამის გამო, იძულებული იყო 1896 წელს სცენა დაეტოვებინა. ოჯახი წარმოუდგენელ სიღატაკეში აღმოჩნდა. მატერიალური გასაჭირის და პირადი ტრაგედიის გამო ჰანა ჩაპლინს ფსიქიკური დაავადების ნიშნები აღმოაჩნდა, რის გამოც იგი საავადმყოფოში გადაიყვანეს, ბავშვები კი დროებით მამას მიაბარეს, მაგრამ მალე ჩარლის მამა ლოთობისგან გარდაიცვალა (1901 წელს). განკურნებულმა ჰანამ საავადმყოფოდან გამოსვლის შემდეგაც ვერ შესძლო შვილების რჩენა და ამის გამო, ლამბეთის თავშესაფარს მიაშურა. მოგვიანებით, ძმები ობოლთა თავშესაფარში გადაიყვანეს.

ჩარლი სცენაზე პირველად 1894 წელს, 5 წლის ასაკში ავიდა, როცა დედამისს მოულოდნელად ხმა წაერთვა სიმღერის დროს. პატარა ჩარლის გამოსვლამ დიდი მოწონება დაიმსახურა და იხსნა წარმოდგენა ჩავარდნისაგან. 1898 წელს ჩარლი ხვდება ბავშვთა საცეკვაო ჯგუფში The Eight Lancashire Lads. 1903 წელს ჩარლიმ უკვე „მუდმივი“ სამსახურიც იშოვნა (ჩარლი ადრეულ ასაკშივე მუშაობდა ბევრ ადგილას: გაზეთების გამყიდველად, მხერხავებთან, ექიმის დამხმარედ, დამლაგებლად-თუმცა ასაკის გამო ყველგან დროებით)-თეატრში დაიწყო მსახიობად მუშაობას და მიიღო როლი სპექტაკლში „შერლოკ ჰოლმზი“. ჩარლის არ ჰქონდა არავითარი განათლება და ეშინოდა, ეს სამსახურიც არ დაეკარგა, რადგან გამართულად კითხვაც კი არ შეეძლო. როლის სწავლაში მას თავისი ძმა დაეხმარა. 16 წლის ასაკში ჩარლი ვიოლინომ გაიტაცა და რეგულარულ მეცადინეობას მოჰკიდა ხელი, ხანდახან დღეში 16 საათის განმავლობაშიც კი. დამხმარე გაკვეთილებს ის ნაცნობებისგან იღებდა.

იხ. ვიდეო

1908 წლიდან დაიწყო ჩარლის სამსახიობო კარიერა - მან მსახიობის როლი მიიღო ფრედ კარნოს სამსახიობო დასში, რომელთან ერთადაც 1910-12 წლებში მიემგზავრება ამერიკის ტურნეში, შტატებში. ჩარლით ინტერესდება მაკ სენეტი. ამ უკანასკნელმა 1913 წლის 23 სექტემბერს გააფორმა კონტრაქტი ჩარლისთან და მიიწვია თავის სტუდიაში, „კისტოუნში“ გადასაღებად. ჩარლის პირველი ფილმი იყო „ცხოვრების სახსარი“ 1914 წლის 2 თებერვალი. მალევე ჩარლი თავს ანებებს „კისტოუნს“ და გადადის „ესენეის სტუდიაში“.

1921 წელს აწყობს ევროტურს. მეორე ტურს ევროპაში 1931 წელს აწყობს პრემიერით „City Lights“ („დიდი ქალაქის ჩირაღდნები“). ხოლო მესამედ ევროპაში იყო 1936 წელს ფილმით „Modern Times“.

1922 წელს ჩაპლინმა აიშენა ბინა ბევერლი ჰილსში, ვინაიდან რადგანაც აქამდე ის მეგობრებთან, ნაცნობებთან ცხოვრობდა… პირველი ხმოვანი ფილმი ჩაპლინისა არის „The Great Dictator“ რომლის პრემიერაც იყო 1940 წლის 15 ოქტომბერს… ეს ფილმი ჩაპლინის უკანასკნელი ფილმია სადაც ის მონაწილეობას იღებს როგორც ღატაკი და მაწანწალა …

1952 წელს ჩაპლინი ქმნის ფილმს „Limelight“… ფილმი ხელოვან ადამიანზე და საერთოდ ხელოვნებაზე… ჩარლი მიემგზავრება შვეიცარიაში ვევე-ში (Vevey) სადაც ის წერდა მუსიკას და გაახმოვანა თავისი ფილმი (სიცოცხლის ბოლო პერიოდი მან ამ ქალაქში გაატარა) „The Gold Rush“ რომელიც 1925 წელს გადაიღო

ცხოვრების მანძილზე, ჩაპლინმა მიიღო კინომატოგრაფიული ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის სამი ჯილდო. კინოაკადემიის პირველ ცერემონიაზე, რომელიც ჩატარდა 1929 წლის 16 მაისს, ჩაპლინმა მიიღო საპატიო ორდენი სცენარის ავტორობის, რეჟისურის, პროდიუსერობისა და მსახიობობისთვის ფილმში ცირკი (1928) 1972 წელს იგი დაბრუნდა აშშ-ში, რათა მიეღო შემდგომი საპატიო წოდება, ამ შემთხვევაში კინოსამყაროში მიღწეული საერთო წარმატებისთვის. მომდევნო წელს ჩაპლინის რამპის ჩირაღდნების მუსიკამ მიიღო კინოაკადემიის ჯილდო ნომინაციაში „საუკეთესო მუსიკა ფილმისთვის“. მიუხედავად ოცი წლის გასვლისა, რამპის ჩირაღდნები ლოს-ანჟელესში არ გამოცემულა 1972 წლამდე, შესაბამისად, კინოაკადემიის დაჯილდოებას არ ჰქონდა უფლება აქამდე წარედგინა იგი ცერემონიაზე.  1940 წლის ოსკარის ცერემონიაზე, ჩაპლინი ნომინირებული იყო კატეგორიებში საუკეთესო მსახიობი მამაკაცი და საუკეთესო სცენარი ფილმისთვის დიდი დიქტატორი, ხოლო 1947 წელს მესიე ვერდუს სცენარისთვის.

2009 წელს ჩარლი ჩაპლინის ხუთი სრულმეტრაჟიანი ფილმი იქნა დამატებული ეროვნული ფილმების რეესტრში: „ემიგრანტი“ (1917), „ოქროს ციებცხელება“ (1925), „დიდი ქალაქის ჩირაღდნები“ (1931), „ახალი დროება“ (1936), და „დიდი დიქტატორი“ (1940). ასევე არჩეული იქნა ფილმი „აჩვენე ხალხს“ (1928). ჩაპლინმა, მის მიერ მოძრავ ფილმებში გაწეული სამუშაოსთვის, მიიღო საპატიო ვარსკვლავი ჰოლივუდის დიდების ხეივანში.

1964 წელს ჩაპლინმა გამოსცა თავისი მემუარები, რომლის საფუძველზეც შეიქმნა ბიოგრაფიული ფილმი „ჩაპლინი“ (გადაღებული 1992 წელს)

ჩაპლინი გარდაიცვალა 1977 წლის 25 დეკემბერს, თავის სახლში, ვევეში