დინამიტი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              დინამიტi

დინამიტის შემადგენლობა - 

A - ნახერხი ან ნიტროგლიცერინით გაჟღენთილი სხვა შთამნთქმელი მასალა; B - დამცავი გვირგვინი; C - კაფსულ-დეტონატორი; D - კაბელი, რომელიც დაკავშირებულია აფეთქების კაფსულასთან; E - შესაკრავი ლენტი

 მაღალბრიზანტული ფეთქებადი ნივთიერება, რომელიც წარმოადგენს ნიტროეთერების და ფლეგმატიზატორების ნარევს. 1859 წელს შექმნა ალფრედ ნობელმა, ტრინიტროგლიცერინის და კაჟმიწის (კიზელგურის) შერევის შედეგად. გამოიყენებოდა სამხედრო და სამთო-მომპოვებელ საქმეში. დღესდღეობით, პრაქტიკული გამოყენებიდან გამოდევნილია ამონიტების მიერ, რომელთა წარმოებაც გაცილებლად იაფი ჯდება.

იხ. ვიდეო როგორ იქნა აღმოჩენილი დინამიტი

სტანდარტული დინამიტი 62% ტრინიტროგლიცერინი ან მისი ნარევი ეთილენგლიკოლდინიტრატთან, დაბალაზოტიანი ნიტროცელულოზა-3%, კალიუმის ან ნატრიუმის ნიტრატი-27%, ხის ფქვილი-8%.

დინამიტი ცეცხლსაშიშ მაღაროებში მუშაობისთვის (ცეცხლჩამქრობი დანამატით სუფრის მარილით)-10% ტრინიტროგლიცერინი ან მისი ნარევი ეთილენგლიკოლდინიტრატთან, დაბალაზოტიანი ნიტროცელულოზა-1%, ამონიუმის ნიტრატი-58%, ნატრიუმის ქლორიდი 18%.

დამზადებისას ჯერ იღებენ „მგრგვინავ ლაბას“, რომელიც წარმოადგენს ნიტროეთერების და კოლოქსილინის ნარევს, ინგრედიენტების გამხსნელში გახსნით და გამხსნელის აორთქლებით (ხშირად გამხსნელი ეთილის სპირტის და დიეთილის ეთერის 1-1-ზე ნარევია მასებით), შემდეგ მგრგვინავ ლაბას ფლეგმატიზატორებს ურევენ.

                                                                        

ალფრეს ნობელი 1883

მიუხედავად იმისა, რომ უმრავლეს შემთხვევაში დინამიტი ჟელესებრი მასაა, თხევადი ნიტროეთერების თვისებების გამო (კერძოდ დეტონაციის ორი რეჟიმის ქონა), მისი დეტონაციისთვის ძლიერი დეტონატორების გამოყენებაა მიზანშეწონილი. ძირითდად იყენებენ кд-8 (კაფსულ-დეტონატორი 8).

                                                                       

დინამიტის წარმოება ნობელის ქარხანაში

დინამიტის წარმოების პროცესს თან ახლავს ყველა სიფრთხილე, რომელიც გამოიყენება ასაფეთქებელი ნივთიერებების წარმოებაში: წარმოება მკაცრად რეგულირდება შემთხვევითი აფეთქების თავიდან ასაცილებლად; მოწყობილობა სპეციალურად შექმნილია იმისათვის, რომ შეამციროს გარე გავლენა შერეულ კომპონენტებზე, როგორიცაა ცეცხლი, სითბო ან დარტყმა; საგანგებოდ გამაგრებულია შენობები და საწყობები, დგება აფეთქებადი სახურავები და იქმნება წვდომის მკაცრი კონტროლი; შენობები და საწყობები გაფანტულია ქარხნების ტერიტორიაზე და აღჭურვილია სპეციალური გათბობის, სავენტილაციო და ელექტრომომარაგების სისტემებით; პროცესების ყველა ეტაპს მუდმივად აკონტროლებს ავტომატური სისტემები და მუშაკები; მომუშავეები გადიან სპეციალურ ტრენინგებს, სამედიცინო ჩათვლით, აფეთქების შედეგად დაზარალებულთა პირველადი დახმარების აღმოჩენის მიზნით და მათი ჯანმრთელობა ექვემდებარება გაძლიერებულ კონტროლს.

ასაფეთქებელი სამუშაოები დინამიტის დახმარებით, ნახატი ფრანგული ჟურნალიდან  La Nature 1873

საწყისი მასალები არის ნიტრო ნარევი (ნიტროგლიცერინი ეთილენგლიკოლის დინიტრატით, რომელიც ამცირებს მის გაყინვის წერტილს), შთამნთქმელი და ანტაციდი. თავდაპირველად, ნიტრო ნარევი თანდათანობით ემატება მექანიკურ მიქსერს, სადაც იგი შეიწოვება ადსორბენტის მიერ, ახლა ის ორგანული ნივთიერებაა, როგორიცაა ხის ან ხორბლის ფქვილი, ნახერხი და მსგავსი რამ, ნატრიუმის ან / ამონიუმის ნიტრატის შესაძლო დამატება რომლებიც აძლიერებენ დინამიტის ფეთქებად თვისებებს. შემდეგ ემატება ანტაციდის დაახლოებით 1%, როგორც წესი კალციუმის კარბონატი ან თუთიის ოქსიდი, ადსორბენტის შესაძლო მჟავიანობის სრულად გასანეიტრალებლად - მჟავე გარემოში, ნიტროგლიცერინი იშლება. შერევის შემდეგ, ნარევი მზადაა შეფუთვისთვის. დინამიტებს, როგორც წესი, მფარველობენ ქაღალდის მკლავებში 2-3 სმ დიამეტრის და 10-20 სმ სიგრძის, რომლებიც დალუქულია პარაფინით - ის იცავს დინამიტს ტენიანობისგან და ნახშირწყალბადების მსგავსად აძლიერებს აფეთქებას. ასევე ხელმისაწვდომია დინამიტის მრავალი სხვა ფორმა, დაწყებული მცირე ზომის ტყვიებით, რომლებიც გამოიყენება შენობების დანგრევის დროს, დიდი მუხტებით 25 სმ დიამეტრით, 75 სმ სიგრძით და 23 კგ წონით, რომლებიც გამოიყენება ღია საბადოების მოპოვებაში. ზოგჯერ გამოიყენება დინამიტის ფხვნილის ფორმა, ხოლო წყალქვეშა სამუშაოებისთვის იწარმოება გელირებული დინამიტი.

                                                                   

15-დიუმიანი პნევმატური ქვემეხი ეწ ბატარეა ,, დინამიტის ბატარეა'' (ინგლ. Battery Dynamite) ფორტ იუნფორდ სკოტი, სან-ფრანცისკო, 1895 - 1901)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            დერმატოლოგია

დერმატელოგიური მკურნალობა - სახის წმენდა

 (ძვ. ბერძნ. derma, dermat (os) — კანი; logos — სიტყვა, მოძღვრება) — კლინიკური მედიცინის ნაწილი, რომელიც შეისწავლის კანის აგებულებას, მის ნორმას და პათოლოგიებს.

თანამედროვე დერმატოლოგია სწავლობს კანის დაავადებების ეტიოლოგიას, პათოგენეზს, დიაგნოსტიკას, მათი მკურნალობის მეთოდებს და პროფილაქტიკას. აგრეთვე, კანის დაავადებების ურთიერთკავშირს ორგანიზმის სხვა პათოლოგიებთან, ორგანიზმის სხვა პათოლოგიებთან. ევროპის დერმატო-ვენეროლოგთა აკადემიის პრაღის მე-11 კონგრესის 2002 მემორანდუმით დადგინდა დერმატოლოგიის ქვედისციპლინები: ანდროლოგია, ფლებოლოგია, მიკოლოგია, ჰისტოპათოლოგია, ალერგოლოგია, იმუნოლოგია, პედიატრიული დერმატოლოგია, დერმატოლოგიური ქირურგია, ესთეტიკური მედიცინა, კოსმეტოლოგია. კანის დაავადებების კვლევის კლინიკურ მეთოდებთან ერთად, გამოიყენება ჰისტოლოგიური, მიკრობიოლოგიური, ვირუსოლოგიური, ბიოქიმიური, ჰისტოქიმიური, ელექტრონულ -მიკროსკოპული, ექსპერიმენტული, სტატისტიკური და სხვა მეთოდები.

დერმატოლოგია მჭიდრო კავშირშია მედიცინის ისეთ დარგებთან, როგორებიცაა: ვენეროლოგია, თერაპია, პედიატრია, ენდოკრინოლოგია, მეანობა, გინეკოლოგია, ქირურგია, ნევროლოგია, ფსიქიატრია, ოფთალმოლოგია და სხვ.

იხ. ვიდეო

კანის დაავადებები უძველესი დროიდანაა ცნობილი. ისინი აღწერილია ჩინურ მანუსკრიპტებში, და ეგვიპტურ პაპირუსებში, სადაც ჩამოთვლილია მათი სხვადასხვა სახეობა და მოყვანილია მკურნალობის მეთოდები.

ჰიპოკრატემ (ძვ.წ. V-IV სს.) აღწერა კანის მრავალი დავადება და მათი გამომწვევი მიზეზი, რომაელმა ექიმმა აულიუს ცელსიუსმა (ძვ.წ I ს.) კი კანის მთელი რიგი დაავადებები: კარბუნკული, ფლეგმონა, წვეტიანი კონდილომები, წითელი ქარი, სიკოზი, ფსორიაზი და სხვ. რომაელმა ექიმმა, კლავდიუს გალენოსმა (129-200/216) დაიწყო კანის აგებულების შესწავლა. X- XI ექიმმა და ფილოსოფოსმა ავიცენამ წიგნში „სამკურნალო მეცნიერების კანონები“ შეაგროვა და სისტემაში მოიყვანა მედიცინაში არსებული იმდროინდელი ცნობები (ბერძნული, ჩინური, ინდური). მასში აღწერილია პემფიგუსი, ეგზემა, ჭინჭარა და ქავანა. იტალიელმა ექიმმა მერკურიალისმა პირველმა (1572) დასტამბა კანის სნეულებათა სახელმძღვანელო; მარჩელო მალპიგიმ (XIV საუკუნე) შეისწავლა კანის შრეები; ფატერმა (XVIII საუკუნე) კანში აღმოაჩინა ნერვული დაბოლოებები მეცნიერული დერმატოლოგიის საწყისად ითვლება XVIII საუკუნე. ეს არის ემპირიულად დაგროვებული მასალის სისტემაში მოუვანის პირველი მცდელობა. 1760 წელს, ფრანგმა დერმატოლოგმა დე სოვაჟმა გამოსცა წიგნი, სადაც კანის დაავადებები დაყოფილია 5 ძირითად ჯგუფად და 39 სახედ. 1776 წელს, ავსტრიელმა ექიმმა ვენიდან, პლენკმა, წიგნში „Doctrima de morbis Cutaneis“ დერმატოზები მორფოლოგიური ჯგუფით დაყო 14 ჯგუფად. 1777 წელს, ლორი თავის წიგნში „Tractatus de morbis cutaneis“ ეხება კანის ფიზიოლოგიას, პათოლოგიას.

დერმატოლოგია, როგორც დამოუკიდებელი დარგი, ჩამოყალიბდა XXI საუკუნის დასაწყისში.

საქართველოში ცნობები კანის დაავადებათა შესახებ უძველესი დროიდან გვხვდება. იაკობ ცურტაველის „შუშანიკის წამებაში“ აღწერილია მუნი, სირსველი, კეთრი, მჭამელი. ფეოდალური ხანის სამედიცინო-ფიოლოსოფიურ ტრაქტატებში (ქანანელის „უსწორო კარაბადინი“ და ხოჯაყოფილის „წიგნი სააქიმოჲ“) განხილულია კანის სხვადასხვა დაავადება (მათ შორის სოკოვანიც) და მათი მოვლის საკითხები. ამავე ხასიათისაა ზაზა ფანასკერტელ-ციციშვილის „სამკურნალო წიგნი - კარაბადინი“, დავით ბატონიშვილის „იადიგარ დაუდი“ და სხვ.

იხ.ვიდეო - Дерматология 1. Вводная лекция по дерматологии

ვარ 22 წლის ზაფხულში ზღვაზე გავირუჯე, შემოდგომაზე კი ზემოთ ყავისფერი აქები გამიჩნდა მივმართე კანის ექიმს დამინიშნა მალამოები - ტერმიზოლი, ფუგონდერმა, მაშინ ლაქები გამიქრა, მაგრამ მერე ისევ გამომივიდა, თან თეთრიც მაინტერსებს, რა დაავადება ეს თუ იკურნება

პასუხი: აუცილებლად უნდა მიმართოთ დერმატოლოგს, რადგან ტეთრი ლაქები კანზე სხვადასხვა მიზეზიტ შეიძლება იყოს გამომწვეული 9ვიტილოგი, ნაირფერი პიტირიაზი, თეთრი ლიქენი და სხვ) ყველა მათგანი განსხვავებული მკურნალობას მოითხოვს, დიაგმოზი დერმატოლოგმა უნდა დასვას და ამის საფუძველზე შეარციოს შესაბამისი მკურნალლობა.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 ბარიუმი

მპოვერცხლისფრო-ნაცრისფერი 

          

ბარიუმი

56 Ba

137,327

6s2

  მენდელეევის პერიოდული სისტემის მეექვსე პერიოდის მეორე ჯგუფის მთავარი ქვეჯგუფის ელემენტი, ატომური ნომერი 56. აღინიშნება სიმბოლით Ba (ლათ. Barium). მარტივი ნივთიერება ბარიუმი ( CAS სარეგისტრაციო ნომერი: 7440-39-3) — რბილი, ჭედადი ტუტემიწა ლითონი მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერ

ბარიუმი აღმოჩენილ იქნა ბარიუმის ოქსიდის (BaO) სახით 1774 წ. კარლ შეელეს მიერ. 1808 წ. ინგლისელმა ქიმიკოსმა გემფრი დევიმ ბარიუმის ჰიდროქსიდისა და ვერცხლისწყლის კათოდის სველი ელექტოლიზით მიიღო ბარიუმის ამალგამა; გახურებისას, ვერცხლისწყლის აორთქლებით გამოყო ლითონი ბარიუმი.

თავის სახელწოდება მიიღო ძვ. ბერძნ. βαρύς — «მძიმე», რადგან მისი ოქსიდი (BaO) იქნა დახასიათებული როგორც მაღალი სიკვრივის მქონე, რაც ასეთი ნივთიერებებისთვის მეტად უჩვეულო იყო.

ბარიუმის არსებობა დედამიწის ქერქში შეადგენს მასის 0,05 %; ზღვის წყალი ბარიუმს საშუალოდ შეიცავს 0,02 მგ/ლ. ბარიუმი აქტიურია, ის შედის ტუტემიწა ლითონების ქვეჯგუფში და მინერალებში კავშირები საკმაოდ მტკიცე აქვს. ძირითადი მინერალებია: ბარიტი (BaSO₄) და ვიტერიტი (BaCO₃).

ბარიუმის იშვიათი მინერალებია: ცელზიანი ან ბარიუმის მინდვრის შპატი (ბარიუმის ალუმოსილიკატი), გიალოფანი (ბარიუმისა და კალიუმის შერეული ალუმოსილიკატი), ნიტრობარიტი (ბარიუმის ნიტრატი) და სხვა

იხ. ვიდეო

მინერალური ასოციაციის მიხედვით ბარიტების მადნები იყოფიან მონომინერალურად და კომპლექსურად. კომპლექსურები იყოფიან ბარიტო-სულფიდურიან (შეიცავენ ტყვიის, თუთიის, ზოგჯერ სპილენძის სულფიდებს და რკინის კოლჩედანს, იშვიათად Sn, Ni, Au, Ag), ბარიტო-კალციტიანი (შეიცავს 75 % კალციტებს), რკინა-ბარიტიანი (შეიცავს მაგნეტიტს, გემატიტს,ზედა ზონებში გეტიტს და ჰიდროგეტიტს) და ბარიტო-ფლიუორიტული (ბარიტისა და ფლიუორიტის გარდა შეიცავს კვარცს და კალციტს, მცირე მინარევების სახით ზოგჯერ შეიცავს თუთიის, სპილენძის, ყიისა და ვერცხლისწყლის სულფიდებს).

პრაქტიკულობის თვალსაზრისით ინტერსს იწვევს ჰიდროთერმული ძარღური მონომინერალური, ბარიტო-სულფიდური და ბარიტი- ფლიუორიტული საბადოები. საწარმოო მნიშვნელობა აქვს ასევე ზოგ მეტასომატიკურ პლასტურ საბადოებს. დანალექ საბადოებს, რომლებიც წარმოადგენს ტიპიურ წყლის აუზების ქიმიურ დანალექს, რაც ძალიან იშვიათად გვხვდება.

იხ. ვიდეო

ნარიუმი მოვერცხლისფრო-თეთრი ჭედადი ლითონია. მკვეთრი დარტყმით სკდება. არსებობს ორი ბარიუმის ალოტროპიული მოდიფიკაცია: до 375 °C მდგრადია α-Ba კუბური მოცულობით-ცენტრირებული ბადით (პარამეტრი а = 0,501 ნმ), ზემოთ მდგრადია β-Ba.

სიმაგრე მინერალოგიური შკალათი 1,25;

ბარიუბს ლითონს ინახავენ ნავთში

ბარიუმი ტუტემიწა ლითონია. ინტენსიურად იჟანგება ჰაერზე, და წარმოქმნის ბარიუმის ოქსიდს ბარიუმის ნიტრიდს Ba₃N₂, ხოლო უმნიშვნელო გახურებით აალდება. ენერგიულად მოქმედებს წყალთან, სადაც წარმოიქმნებოდა ბარიუმის ჰიდროქსიდი Ba(ОН)₂:

Ba + 2Н₂О = Ba(ОН)₂ + Н₂↑

აქტიურად მოქმედებს გაზავებულ მჟავეების ხსნართან. ბარიუმის ბევრი მარილი უხსნადია ან ნახევრად უხსნადია: ბარიუმის სულფატი BaSO₄, ბარიუმის სულფიტი BaSO₃, ბარიუმის კარბონატი BaCO₃, ბარიუმის ფოსფატი Ba₃(PO₄)₂. ბარიუმის სულფიდი BaS, კალციუმის სულფიდისაგან განსხვავებთ რომელიც კარგად ხსნადია CaS.

ადვილად შედის რეაქციაში ჰალოგენებთან, და წარმოქმნის ჰალოგენიდებს.

წყალბადთან გახურებისას წარმოქმნის ბარიუმის ჰიდრიდს BaH₂, რომელიც თავის მხრივ ლითიუმის ჰიდრიდთან LiH ერთად იძლევა კომპლექსს Li[BaH₃].

გახურებისას რეაგირებს ამიაკთან:

6Ba + 2NH₃ = 3BaH₂ + Ba₃N₂

ბარიუმის ნიტრიდი Ba₃N₂ გახურებისას ურთიერთქმედებს CO, და წარმოქმნის ციანიდს:

Ba₃N₂ + 2CO = Ba(CN)₂ + 2BaO

თხევად ამიაკთან იძლევა ლურლ ხსნარს, საიდანაც შეიძლება ამიაკატის გამოყოფა [Ba(NH₃)₆], რომელსაც ოქროსფერი ბზინვარება აქვს და ადვილად იშლება NH₃-ის გამოყოფით. პლატინის კატალიზატორის არსებობისას ამიაკატი იშლება ბარიუმის ამიდის წარმოქმნით:

[Ba(NH₃)₆] = Ba(NH₂)₂ + 4NH₃ + Н₂

ბარიუმის კარბიდი BaC₂ შეიძლება მიღებულ იქნას ბარიუმის ოქსიდის ღუმელში ნახშირთან ერთად გახურებით.

ფოსფორთან ქმნის ფოსფიდს Ba₃P₂.

ბარიუმი აღადგენს ოქსიდებს, ლითონების ჰალოგენიდებს და სულფიდებს შესაბამისი ლითონების წარმოქმნამდე.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

               მსოფლიო მემკვიდრეობა 

                                                                 პროექტ მსოფლიო მემკვიდრეობის ლოგო

(ინგლ. World Heritage, ფრანგ. Patrimoine Mondial, ესპ. Patrimonio Mundial) — ბუნებრივი ან ადამიანის მიერ შექმნილი ობიექტები, რომელთა განსაკუთრებული ისტორიული ან ეკოლოგიური ფასეულობის გამო, უპირატეს ამოცანებად მათი შენახვა და პოპულარიზაცია ითვლება.

                                                                             

ძეგლი #86 ეგვიპტის პირამიდები

მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში ხვდებიან მხოლოდ ის ძეგლები, რომლებსაც კომისიის აზრით უნივერსალური მნიშვნელობა აქვთ ისტორიის, ხელოვნებისა და მეცნიერების თვალსაზრისით. არჩევის გადაწყვეტისას გათვალისწინებული იქნება ძეგლის ორიგინალურობა, აუთენტურობა (ისტორიული ნამდვილობა) და მისი ერთიანობა (მთლიანობა). გარდა ამისა ძეგლი უნდა აკმაყოფილებდეს იუნესკოს ერთ ან რამდენიმე კრიტერიუმს ათიდან. 2005 წლის დასაწყისამდე კულტურული და ბუნების ძეგლებისათვის კრიტერიუმები ცალ-ცალკე იყო, 2005 წლის შემდეგ კი ყოველი ძეგლისათვის საერთო კრიტერიუმები შემუშავდა. სწორედ ამის გამოა, რომ შერჩეულ ძეგლთა უმრავლესობა აკმაყოფილებს მხოლოდ ან პირველ ექვს კრიტერიუმს (i –vi) ან მხოლოდ ბოლო ოთხს (vii–x). თუმცა, 29 ძეგლი არის ისეთი (შერეული ტიპის), რომელიც აკმაყოფილებს კრიტერიუმებს ორივე ნაწილიდან.

იხ. ვიდეო 8 000-წლიანი ქართული ტექნოლლოგია - მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა ნუსხაში

ულტურული კრიტერიუმები

i - ობიექტი წარმოადგენს კაცობრიობის შემოქმედებითი გენიის შედევრს.

• ii - ძეგლი წარმოაჩენს დროთა განმავლობაში ან მსოფლიოს კულტურული არეალის შიგნით დაგროვილ მნიშვნელოვან ადამიანურ ფასეულობებს, არქიტექტურისა და ტექნოლოგიების განვითარებას, მონუმენტურ ხელოვნებას, ქალაქდაგეგმარებას ან ლანდშაფტის დაგეგმარებას.
• iii - ძეგლი წარმოადგენს არსებული ან გადაშენებული კულტურის ორიგინალურ ან მინიმუმ განსაკუთრებულ ნიმუშს.
• iv - ძეგლი წარმოადგენს ნაგებობათა გარკვეული ტიპის, არქიტექტურული ან ტექნოლოგიური ანსამბლის ან ლანდშაფტის განუმეორებელ, საუკეთესო ნიმუშს, რომელიც კაცობრიობის ისტორიის ერთ ან რამდენიმე მნიშვნელოვან ისტორიულ მოვლენას უკავშირდება
• v - ძეგლი წარმოადგენს ადამიანის დასახლების გარკვეული ტიპის, მიწის ან ზღვის გამოყენების განსაკუთრებულ, საუკეთესო ნიმუშს, რომელიც ერთი ან რამდენიმე ცნობილი კულტურისათვის ტიპურია. ან ადამიანისა და გარემოს ურთიერთქმედებას, განსაკუთრებით კი იმ შემთხვევაში თუ შეუჩერებელი ცვლილების გამო ძეგლს გაქრობა ემუქრება.
• vi - ძეგლი უშუალოდაა დაკავშირებული მოვლენებთან ან ტრადიციულ ცხოვრების წესთან, იდეებთან ან რელიგიურ რწმენებთან, ხელოვნებასა და ლიტერატურულ ნაწარმოებებთან, რომლებსაც განსაკუთრებული, უნივერსალური მნიშვნელობა აქვთ (კომიტეტი თანხმდება, რომ ეს კრიტერიუმი მოქმედებს მხოლოდ მაშინ, თუ ძეგლი სხვა რომელიმე კრიტერიუმსაც აკმაყოფილებს).

                                                                            

ძეგლი  #592 ბორობუდური

ბუნებრივი კრიტერიუმები

vii - ობიექტი წარმოადგენს ბუნების საოცრებას, ან ტერიტორიას, რომელსაც აქვს გამორჩეული სილამაზე და ესთეტიკური მნიშვნელობა.

• viii - ობიექტი წარმოადგენს დედამიწის ისტორიის მთავარი ეტაპის გამორჩეულ მაგალითს, მათ შორის წარსულის ძეგლები, რომლებიც წარმოადგენენ სიმბოლოს გეოლოგიური პროცესებისა და რელიეფის განვითარებისა ან გეომორფოლოგიურ და ფიზიოგეოგრაფიულ თავისებურებას.
• ix - ობიექტი წარმოადგენს ხმელეთის, მტკნარი წყლის, ყურეებისა და ზღვების ეკოსისტემის, ასევე ფლორისა და ფაუნის განვითარებისა და ევოლუციის გამორჩეულ და მნიშვნელოვან მაგალითს გარკვეულ ეკოლოგიურ და ბიოლოგიურ პროცესებში.
• x - ობიექტი წარმოადგენს დედამიწაზე არსებულ უმნიშვნელოვანეს ტიპურ საცხოვრებელ ტერიტორიას, მათ შორის ისეთებს, რომლებიც შეიცავენ გადაშენების პირას მყოფ სახეობებს, რომლებიც მეცნიერული საფუძვლების და მათი შენარჩუნების აუცილებლობის გამო ძვირფასნი არიან.

                                                                        

ძეგლი  #483: ჩიჩენ-იცა (მექსიკა)

შენიშვნა: ამ სიაში შეტანილია ქვეყნები, სადაც არის 10 და მეტი მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლი. მონაცემები მოცემულია 2019 წლის ივლისის მდგომარეობით.

• შავი: ქვეყნები 50 და მეტი მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლით
• ყავისფერი: ქვეყნები 40 და მეტი მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლით
• ღია ყავისფერი: ქვეყნები 30-დან 39-მდე მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლით
• ნარინჯისფერი: ქვეყნები 20-დან 29-მდე მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლით
• მწვანე: ქვეყნები 15-დან 19-მდე მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლით

• ლურჯი: ქვეყნები 10-დან 14-მდე მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლით

იხ. ვიდეო 14 იუნესკოს   ობიექტი რომელიც აღტაცებას  და გაოცებას იწვევს

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

             ჯეიმზ ფენიმორ კუპერი

                                                  

 (ინგლ. James Fenimore Cooper; დ. 15 სექტემბერი, 1789 – გ. 14 სექტემბერი, 1851) — ადრეული XIX საუკუნის პოპულარული მწერალი. მისმა ისტორიულმა რომანებმა ინდიელთა ცხოვრების შესახებ ამერიკის ადრეულ ეტაპებზე ამერიკული ლიტერატურის უნიკალური ფორმა შექმნა. ყველაზე უკეთ ის ცნობილია როგორც რომანისტი, რომელმაც მრავალი საზღვაო ისტორია და ისტორიული რომანი შექმნა. მის ყველაზე ცნობილ ნამუშევრებს შორისაა რომანტიკული რომანი „უკანასკნელი მოჰიკანი“, რომელსაც ხშირად მის შედევრად მოიხსენიებენ.

ჯეიმზ ფენიმორ კუპერი ნიუ-ჯერსის შტატის ქალაქ ბარლინგტონში დაიბადა უილიამ და ელიზაბეთ (ფენიმორ) კუპერების ოჯახში. მამამისი აშშ-ის კონგრესის წევრი იყო. ჯეიმზის დაბადებიდან სულ მალე, ოჯახი ნიუ-იორკის შტატში, მამამისის მიერ დაარსებულ სოფელ კუპერსტაუნში გადავიდა.

13 წლის ასაკში, კუპერი იელის უნივერსიტეტში ჩაირიცხა, მაგრამ ხარისხი ვერ მიიღო, რადგან უნივერსიტეტიდან ის ცელქობის გამო გარიცხეს — სხვა სტუდენტს კარი ჩამოუგდო, ასევე მაიმუნს წვრთნიდა რომ პროფესორის სკამზე დაჯდომა ესწავლა. ამის შემდეგ, ჯეიმზმა სავაჭრო გემზე მეზღვაურად დაიწყო მუშაობა, 18 წლის ასაკში კი აშშ-ის სამხედრო საზღვაო ძალებს შეუერთდა. 1811 წელს, მან გემის გარდეარინის სტატუსი მიიღო, რაც ნაბეჭდ ქაღალდზე თომას ჯეფერსონის ხელმოწერით იყო დადასტურებული

                                                                

                       უკანასკნელი მოჰიკანი

 

1896წ-ის გამოცემის გარე ყდა

 ამერიკელი მწერლის ჯეიმზ ფენიმორ კუპერის ისტორიული რომანი, რომელიც პირველად 1826 წლის თებერვალში გამოიცა. მწერალი მოგვითხრობს მოვლენებზე ამერიკულ ფრონტზე, სადაც მიმდინარეობს ომი ფრანგებსა და ინდიელებს შორის.

რომანი ჩრდილოეთ ამერიკის ინდიელების ცხოვრებას აღწერს. წიგნში ინგლისსა და საფრანგეთს შორის ინდიელთა მიწების დაპატრონებისთვის გაჩაღებული ომის ერთი ეპიზოდია აღწერილი. მთავარი გმირი, ნეტი ბამპო, იგივე ქორის თვალი, მისი ძმადნაფიცი ინდიელი ჩინგაჩგუკი და ამ ინდიელის შვილი უნკასი ომში ინგლისის მხარეს იბრძვიან. ავტორი იმ საოცარ ვაჟკაცობისა და თავდადების ამბავს აღწერს, რომელსაც ინდიელი მეომრები ინგლისის ციხისთავის ქალიშვილების დასახსნელად იჩენენ.

რომანი ბევრჯერ იყო ეკრანიზირებული; ერთ-ერთი ცნობილი ვარიანტია რეჯისორ მაიკლ მანის „უკანასკნელი მოჰიკანი“ (1992).

                                                                   

              უკანასკნელი მოჰიკანი (ფილმი)

 

ფილმის პოსტერი

(ინგლ. The Last of the Mohicans) —  ფილმის ბიუჯეტი $40 000 000, მოგება $ 143 000 000, 1992 წელს გადაღებული ფილმი 1757 წლის მოვლენებზე, როდესაც მიმდინარეობდა ომი საფრანგეთსა და ინდიელებს შორის. გადაღებულია მაიკლ მაენის მიერ ჯეიმზ ფენიმორ კუპერის ისტორიული რიმანის „უკანასკნელი მოჰიკანის“ მიხედვით. მთავარ როლებში არიან დენიელ დეი-ლუისი, მედლინ სტოუ და სხვები. ფილმს მიღებული აქვს BAFTA საუკეთესო ოპერატურისთვის.

იხ. ვიდეო❤

ერთერთი საუკეთესო ფილმია მიუხედავად პესმიმისტრური შინაარსისა და  მაინც გულს ხვდება ოღონდ არ იტიროთ ძნელია ემოციის შეკავება. სრულად შეგიძლიათ ნახოთ შემდეგ იხ. ბმულზე კინო