ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                      ქალი

მობანავე, უილიამ ბუჟეროს ნახატი

მდედრობითი სქესის ადამიანი. ტერმინი როგორც წესი ზრდასრული ასაკის ადამიანზე ითქმის, მაშინ როდესაც გოგონა მდედრობითი სქესის ბავშვზე ან მოზარდზე მიანიშნებს. ტერმინი ქალი ხშირად გამოიყენება ზოგადი მნიშვნელობით, ასაკის მიუხედავად, ისეთ ფრაზებში, როგორიცაა „ქალთა უფლებები. სიტყვა "ქალი" ასევე შეიძლება აღნიშნავდეს გენდერულ იდენტობას, ვიდრე პიროვნების სქესს . როგორც წესი, პუბერტატიდან მენოპაუზამდე ქალს შეუძლია გააჩინოს ბავშვები და ძუძუთი კვება, თუმცა ზოგიერთ ქალს - განსაკუთრებით უნაყოფო, ტრანსგენდერ და ინტერსექსუალ ქალებს - არ შეუძლიათ

იხ. ვიდეო მსოფლიოს TOP 10 უმდიდრესი ქალი მსახიობი

მსოფლიოს მრავალ კულტურაში, სადაც სქესი არის მნიშვნელოვანი სოციალური კატეგორია, მიღებულია ქალის მიმართვის ფორმები, რომლებიც განსხვავდება სასაუბრო და საქმიანი მეტყველებისა და წერილობით. ადრესატის სქესის მითითებით მიმართვებთან ერთად არის გენდერულად ნეიტრალური მიმართვებიც - მაგალითად, "ამხანაგი".

ვენერას დაბადება მარცხივ მაღლა, ასედორა დანკანი, ლესბია, საკაგაევა, მარია კიური, მერლინ მონრო, მატა ჰარი, ვუ ზეტიანი, ჟანა დარკი, ნეფერტიტი, ინდირა განდი

დასავლუს კუტურებში "ქალის" კონცეფცია ტრადიციულად განისაზღვრება პირველ რიგში ბიოლოგიური მახასიათებლებით. როგორც ზოგიერთი მკვლევარი აღნიშნავს, ეს განპირობებულია განსაკუთრებული მნიშვნელობით, რომელსაც ბუნება ენიჭება ამ კულტურებში. მეორეს მხრივ, ბევრ კონტექსტში ტერმინი "ქალი" პირველ რიგში ეხება სოციალურ ჯგუფს, გენდერულ როლს ან გენდერულ იდენტობას. მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვე სამყაროში დომინანტური ორობითი გენდერული სისტემა გულისხმობს მკაცრ შესაბამისობას დაბადებისას პირისთვის მინიჭებულ სქესსა და გენდერულ როლს შორის, სინამდვილეში ისინი ყოველთვის არ ემთხვევა.

ქრომოსომების დასტა ადამიანის (ქალის)

გენეტიკის თვალსაზრისით, ორგანიზმი ითვლება ქალის ორგანიზმში, რომელშიც სქესობრივი ქრომოსომის წყვილი წარმოდგენილია ორი X ქრომოსომით, განსხვავებით მამრობითი ორგანიზმისგან, რომელსაც აქვს ერთი X ქრომოსომა და ერთი Y ქრომოსომა კარიოტიპი. ქალებში, ერთი X ქრომოსომა დედისგან მემკვიდრეობით მიიღება, მეორე კი მამისგან (ის იღებს ამ ქრომოსომას დედისგან). ზრდასრული ქალის უჯრედების უმეტესობაში მეორე X ქრომოსომა დაკეცილია ეგრეთ წოდებული ბარის სხეულში. ადრე ითვლებოდა, რომ მეორე X ქრომოსომა არ გამოიყენება, თუმცა, ბოლოდროინდელმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ეს არ შეიძლება ასე არ იყოს.

ყველაზე ხშირად ქალის კარიოტიპი შედგება 46 X ქრომოსომისგან, მაგრამ ზოგიერთ ქალს აქვს კარიოტიპები 47, XXX და 45, X. კარიოტიპი ყოველთვის არ განსაზღვრავს ანატომიურ განვითარებას - მაგალითად, ზოგიერთ ადამიანში ორი X ქრომოსომით, სასქესო ორგანოების სტრუქტურა შეესაბამება ტრადიციულ იდეებს მამაკაცის ანატომიის შესახებ. კარიოტიპისა და ანატომიის ეს კომბინაცია წარმოადგენს ერთ – ერთ ინტერსექსუალურ ვარიაციას.

იხ. ვიდეო 10 ქალი რომლის არსებობაც რთული დასაჯერებელია

ბიოლოგიის თვალსაზრისით, ქალის სხეულს აქვს არაერთი ანატომიური და ფიზიოლოგიური თვისება, რაც განასხვავებს მას მამაკაცის სხეულისგან. ქალისა და მამაკაცის სხეულის სტრუქტურაში განსხვავებები იყოფა პირველადი და მეორადი სექსუალური მახასიათებლებით. პირველადი სექსუალური მახასიათებლები არის რეპროდუქციული ორგანოების სტრუქტურული მახასიათებლები, რომლებიც წარმოიქმნება უკვე საშვილოსნოსშიდა განვითარებისას, მაგრამ ფუნქციურად აქტიური ხდება მხოლოდ პუბერტატის შედეგად. პუბერტატის პროცესში ყალიბდება მეორადი სექსუალური მახასიათებლები - დანარჩენი სხეულის თავისებურებები

ქალის სხეული. წინა და უკანა ხედები. ამ მოდელას აქვს ამოღებული სხეულის თმა

ქალის რეპროდუქციული სისტემა მოიცავს შინაგან და გარე სასქესო ორგანოებს. საკვერცხეები არეგულირებენ ჰორმონების გამომუშავებას და წარმოქმნიან მდედრობრივ გამეტებს - კვერცხებს - რომლებიც მამრობითი გამეტების - სპერმის - განაყოფიერებისას ქმნიან ადამიანის ახალ ორგანიზმს. მენსტრუაციის დროს ორგანიზმიდან უნაყოფო კვერცხები ამოღებულია. საშვილოსნო არის ორგანო, რომელიც შედგება ქსოვილისგან, რომელიც შექმნილია განვითარებადი ნაყოფის გადასატანად და დასაცავად და კუნთოვანი ქსოვილი, რომელიც მას მშობიარობის დროს უბიძგებს. საშო მონაწილეობს სქესობრივ ურთიერთობებში და მშობიარობაში. ქალის გარე სასქესო ორგანოებს ერთობლივად უწოდებენ ვულვას. ესენია დიდი და დიდი ლაბია, ურეთრა და კლიტორი, მთავარი ორგანო, რომელიც პასუხისმგებელია სექსუალურ სიამოვნებაზე. ქალის მკერდს შეუძლია რძის წარმოება - ეს ფუნქცია, ცოცხალ დაბადებასთან ერთად, ძუძუმწოვრების გამორჩეული თვისებაა.

ქწალების მეორადი სექსუალური მახასიათებლები - თვისებები ჰორმონების, პირველ რიგში ესტრადიოლისა და ესტროგენების სხეულზე გავლენის გამო. ეს მოიცავს, კერძოდ, ქალების დაბალ ზრდას მამაკაცებთან შედარებით (საშუალოდ 12 სანტიმეტრით) , ფართო მენჯი (მუცლის ძვლები უხერხულ კუთხეში უახლოვდება), ხმის მაღალი ტემბრი, კუნთების მცირე ნაწილი. და ცხიმოვანი ქსოვილის უფრო დიდი ნაწილი. სხეულის წონის მიმართ, სახეზე ღეროვანი თმის არარსებობა, სხეულის ცუდად გამოხატული თმა.

ქალის სხეულის განვითარებაში გამოირჩევა რამდენიმე პერიოდი, რომელთაგან თითოეული ხასიათდება საკუთარი ასაკობრივი ანატომიური და ფიზიოლოგიური მახასიათებლებით: ბავშვობა - 12 წლამდე, პუბერტატი - 12-16 წელი, პუბერტატული პერიოდი, ან რეპროდუქციული პერიოდი - 45-47 წლამდე, გარდამავალი ან კლიმაქტერული პერიოდი - 50-52 წლამდე, პოსტმენოპაუზა.

იხ. ვიდეო 5 ყველაზე ძლიერი ქალი

დაბადებისას ბავშვს ჩვეულებრივ ენიჭება ქალი ან მამაკაცი სქესი სასქესო ორგანოების გარეგნობის საფუძველზე. მაგრამ სასქესო ორგანოების ფორმა ყოველთვის არ შეესაბამება გენეტიკურ სქესს და აუცილებლად არ განსაზღვრავს ბავშვის შემდგომ ანატომიურ და ფიზიოლოგიურ განვითარებას, ასევე მის გენდერულ იდენტურობას. ზოგიერთ ინტერსექს ბავშვებს აქვთ სასქესო ორგანოები, რომლებიც ორაზროვნად გამოიყურებიან. ბევრ ქვეყანაში ასეთი ბავშვები ადრეულ ასაკში გადიან ქირურგიულ ოპერაციებს, თუმცა ასეთი ოპერაციების დადებითი გავლენა ბავშვის შემდგომ ცხოვრებაზე დადასტურებული არ არის. სხვა შემთხვევებში, ინტერსექსუალობა ხდება მხოლოდ მოზარდობის პერიოდში. ზოგიერთი ბიოლოგის აზრით, მხოლოდ ორი სქესის ტრადიციული იდენტიფიკაცია ეწინააღმდეგება ბიოლოგიურ რეალობას.

დაბადებისას მინიჭებული სქესი ასევე შეიძლება არ შეესაბამებოდეს პირის გენდერულ იდენტობას - შინაგანი თვითშეგნება, როგორც კონკრეტული სქესის წარმომადგენელი. იმისდა მიუხედავად, არის თუ არა ადამიანი ინტერსექსუალური, მათ შეუძლიათ იგრძნონ, რომ მიეკუთვნებიან სხვა სქესს, ვიდრე დაბადებიდან იყო დანიშნული. ტრანსგენდერი ქალები არიან ქალები, რომლებსაც დაბადებისთანავე მიენიჭათ მამრობითი სქესი. ზოგიერთი - თუმცა არა ყველა - ტრანსგენდერი ქალი გადის ჰორმონის შემცვლელ თერაპიას და სხვადასხვა ქირურგიულ პროცედურას, რათა მათი გარეგნობა გენდერულ იდენტობას შეესაბამებოდეს.

იხ. ვიდეო 10 უძლიერესი ქალი რომელმაც საკუთარ შესაძლებლობას გადააჭარბა

ქალის სოციალურ პოზიციას, მის როლს საზოგადოებაში აქვს თავისი ისტორიული მახასიათებლები სხვადასხვა კულტურაში. მამაკაცების უფლებების გავრცელება ქალებზე ხშირია, განსაკუთრებით გამოხატულია ზოგიერთ ისლამურ ქვეყანაში. ქალების უპირატესობის მქონე საზოგადოების მაგალითი (იხ. მატრიარქია) არის ამაზონთა მითიური ხალხი, რომელიც შედგებოდა ექსკლუზიურად ქალებისგან, რომლებსაც არ შეეძლოთ ქმრების ატანა.

ეკატერინე დიდი რუსეთის იმპერატრიცა

ხშირად, უფლებების უთანასწორობა გამომდინარეობს რელიგიური ნორმებიდან და დამახასიათებელი იყო რელიგიების უმეტესობისთვის, განსაკუთრებით აბრაამისათვის. დიდწილად, ამ ნორმების ჩამოყალიბება განპირობებულია იმით, რომ ქალების უმეტესობისთვის, ბავშვების დაბადებასა და აღზრდასთან დაკავშირებით, ცხოვრების მთავარი მიზნები ექსკლუზიურად ოჯახში იყო. უმეტეს კულტურულ ტრადიციებში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭებოდა გოგონას ქორწინებისთვის მომზადებას და, კერძოდ, ქალწულობის შენარჩუნებას ქორწინებამდე. ამავე დროს, როგორც წესი, ნაკლები მნიშვნელობა ენიჭებოდა ახალგაზრდების ქორწინებისთვის მომზადებას.

ქალი და გეოგრაფია - 15-25 წლამდე აფრიკას ჰგავს ცხელი და დიდი ნაწილი ხელშეუხებელია.

25-დან 35 წლამდე აზიას ჰგავს - ეგოტიკურია და იდუმალი.

35-45 წლამდე ჰგავს ამერიკას - კარგად ნაცნობი და შესწავლილია, მაგრამ მაინც საინტერესო.

45-55 წლამდე ევროპას მსგავსია - თითქმის ყველაფერი ნანახი ნდა გაცდილი აქვს, მაგრამ თუ მოინდობეთ მაინც უპოვებტ საინეტერსო ადგილებს

55-65 წლამდე ავსტრალიას ჰგავს - ყველამ იცის, სად მდებარეობს, მაგრამ თავს არ იწუხებს მის მოლნახულებლად.

ქაქა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

     საჭმლის მომნელებელი სისტემა

ადამიანიას  საჭმლის მომნელებელი სისტემა

ადამიანის საჭმლის მომნელებელი სისტემა, რომელიც ახორციელებს საკვების გადამუშავებას ფიზიკური და ქიმიური დამუშავების გზით. საჭმლის მომნელებელი სისტემის სხვადასხვა უბანი ფუნქციურად და აგებულებით ერთმანეთისგან განსხვავდება, თუმცა ექვემდებარება ერთ ძირითად პრინციპს — მიღებული პროდუქტები ისე გადაამუშაოს და მოინელოს, რომ მათგან რაციონალურად მოხდეს სასარგებლო ნივთიერებების შეწოვა-ათვისება და უვარგისის ორგანიზმიდან დროულად გამოდევნა. კედელი სამშრიანია: გარეთა — შემაერთებელ ქსოვილოვანი, შუა — კუნთოვანი და შიგა — ეპითელური. გარეთა, შემაერთებელქსოვილოვანი შრე შემოსაზღვრავს საჭმლის მომნელებელ მილს და მის დამცავს წარმოადგენს. კუნთოვანი შრე უზრუნველყოფს საკვების მილში გადაადგილებას და ნარჩენების გამოყოფას. შიგა ეპითელური შრის უჯრედები გამოიმუშავებს და გამოყოფს ლორწოს, რაც აადვილებს საკვების მილში მოძრაობას. საჭმლის მომნელებელ მილს სპეციალური სადინარებით ჯირკვლები უკავშირდება. ეს ჯირკვლები მომნელებელი სისტემის სხვადასხვა ნაწილში სპეციალურ წვენს- სეკრეტს გამოყოფს. მათ გარეგანი სეკრეციის ჯირკვლებს უწოდებენ. ყოველი ფერმენტი მხოლოდ კონკრეტულ ნივთიერებაზე, pH-სა და ტემპერატურაზე მოქმედებს. მათი ზეგავლენით იშლება საკვებში არსებული ორგანული ნივთიერებები.

იხ. ვიდეო გაიცანით საჭმლის მომნელებელი სისტემა!

 ნახშირწყლები ამილაზების ზეგავლენით იშლება გლუკოზად (C6H12O6), ცილა პროტეაზების მეშვეობით იშლება ამინომჟავებად, ცხიმები კი ლიპაზების მოქმედებით გრიცერინად და ცხიმოვან მჟავებად იშლება. ორგანული ნივთიერებების დაშლის პროდუქტები მილის კედლით შეიწოვება და სისხლით ყველა უჯრედს მიეწოდება. ძუძუმწოვრების, მათ შორის ადამიანის საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი პირის ღრუთი იწყება. აქ ხდება საკვების გემოს გასინჯვა, დაქუცმაცება, ლუკმის ფორმირება და იწყება ნახშირწყლების დაშლა. პირის ღრუში იხსნება სამი დიდი სანერწყვე ჯირკვალი : ყბაყურა, ყბისქვეშა და ენისქვეშა. ისინი გამოიმუშავებენ ნერწყვს, ნერწყვი კი ხელს უწყობს საკვების დარბილებას. ნერწყვის შედგება 98% წყლისაგან, სიბლანტის მიმცემი ნივთიერებისაგან და ფერმენტებისგან. მათ შორისაა ლიზოციმი, რომელიც ანეიტრალებს მავნე ბაქტერიების მოქმედებას. ნერწყვის პირის ღრუს სუსტ ტუტე არეს ქმნის, პირის ღრუში იწყება ნახშირწყლების დაშლა გლუკოზამდე. ამ პროცესს ხელს უწყობს ფერმენტი პტალინი. საკვების დაქუცმაცებას ხელს უწყობს კბილები, დარბილებას–ნერწყვი, ხოლო საყლაპავში გადასროლას–ენა.( რბილი, მოძრავი კუნთოვანი ორგანო, რომელზეც მოთავსებულია გემოვნების რეცეპტორები.

საჭმლის მომნელებელი სისტემის თანმიმდევრობა:

1. პირის ღრუ
2. ხახა
3. საყლაპავი მილი
4. კუჭი
5. თორმეტგოჯა ნაწლავი
6. წვრილი ნაწლავი
7. მსხვილი ნაწლავი
8. სწორი ნაწლავი
9. ანალური ხვრელი

ხახა ერთდროულად ემსახურება ჰაერისა და საკვების გატარებას. ხახიდან საკვები საყლაპავში გადადის, ცხვირ-ხახიდან შესული ჰაერი - ხორხში. საკვების გადაყლაპვის დროს ხორხი იხურება ხორხსარქველით, რათა საკვები სასულეში არ მოხვდეს. ხახიდან საყლაპავში გადასული საკვების გადაადგილებას ხელს უწყობს პერისტალტიკა- საჭმლის მომნელებელი მილის კედლის ტალღისებრი შეკუმშვა. საყლაპავიდან საკვები მომნელებელი სისტემის ყველაზე გაფართოებულ ნაწილში, კუჭში გადადის.

იხ. ვიდეო Строение пищеварительной системы человека. Изучаем в 3D

კუჭი არის კუნთოვანი ორგანო. მისი შიგა გარსი დანაოჭებულია.მასში დიდი რაოდენობითაა ჯირკვალი, რომელიც გამოიმუშავებს კუჭის წვენს. კუჭის წვენი შეიცავს მარილმჟავას (0.5%), ფერმენტებს და ლორწოს. კუჭში იწყება ცილების დაშლა პეპსინის დახმარებით. იშლება ასევე რძის ცხიმი ლიპაზას დახმარებით. მარილმჟავა კლავს კუჭში მოხვედრილ ბაქტერიებს. კუჭის კედლები ლორწოთია დაფარული, რომელიც ბარიერის ფუნქციას ასრულებს კედელსა და წვენს შორის. დამცველობითი ბარიერის დარღვევის შემთხვევაში პროტეაზები და ქლორწყალბად მჟავა "გამოჭამს" კედელს. პროცესის გაღრმავების შემთხვევაში ჩნდება კუჭის წყლული და ზიანდება კედლის ყველა შრე. ამ დროს ჩნდება ხვრელი და კუჭის შიგთავსი მუცლის ღრუში იღვრება, ეს სიცოცხლისთვის საშიშია და საჭიროებს ქირურგიულ ჩარევას.

იხ. ვიდეო 10 ყველაზე მავნე პროდუქტი

კუჭის კედლით შეიწოვება მცირე რაოდენობით წყალი, მარილები, ზოგიერთი სამკურნალო პრეპარატი და ალკოჰოლი. კუჭიდან გათხევადებული საკვები თორმეტგოჯა ნაწლავში გადადის (წვრილი ნაწლავის საწყისი). თორმეტგოჯა ნაწლავში იხსნება ორი დიდი ჯირკვლის- კუჭქვეშა ჯირკვლის და ღვიძლის სადინარი. პანკრეასის (კუჭქვეშა ჯირკვლის) წვენს აქვს ტუტე რეაქცია, მასში ფერმენტების მთელი ნაკრებია.

ღვიძლი ადამიანის ორგანიზმის ყველაზე დიდი ჯირკვალია. მისი სეკრეტი ნაღველია, რომელიც ნაღვლის ბუშტში გროვდება. ნაღვლის წარმოქმნა ღვილში განუწყვეტლივ მიმდინარეობს, თუმცა მისი თორმეტგოჯა ნაწლავში გადასვლა მხოლო საკვების მოხვედრისას ხდება. წვრილ ნაწლავში გრძელდება ნივთიერებების დაშლა და ასევე ხდება დაშლილი საკვების შეწოვა სისხლში. წვრილი და მსხვილი ნაწლავების გადაბმის აგდილას არის ბრმა ნაწლავი, რომელსაც აქვს გამონაზარდი ჭია ნაწლავი (აპენდიქსი), ხოლო მსხვილ ნაწლავში შეიწოვება წყალი და ხდება მყარი მასების ჩამოყალიბება.

იხ. ვიდეო 10 პროდუქტი რომელიც სიცოცხლის გახანგრძლივებაში დაგეხმარებათ

ქოლელითიაზი

მთავარი სტატია: ნაღვლის ბუშტის დაავადება

ქვების (კალკულების) წარმოქმნა ნაღვლის ბუშტში, სანაღვლე სადინარებში. ნაღვლის ბუშტში ქვები იწვევს ქოლეცისტიტის განვითარებას. დაავადების გაურთულებელი კურსის დროს გამოიყენება თერაპიის კონსერვატიული მეთოდები. თუ EPST-ით ERCP-ის დახმარებით შეუძლებელია ნაღვლის სადინრიდან (ქოლედოხუსი) ამოღება, მაშინ ნაჩვენებია ქირურგიული მკურნალობა. არსებობს ქოლესტერინი, პიგმენტი, კირქოვანი და შერეული ქვები. ერთკომპონენტიანი გამოთვლები შედარებით იშვიათია. ქვების აბსოლუტურ უმრავლესობას აქვს შერეული შემადგენლობა ქოლესტერინის დომინირებით. ნაღვლის ქვები წარმოიქმნება ნაღვლის ძირითადი ელემენტებიდან.

ის უფრო ხშირია პიკნიკური ფიზიკის მქონე ადამიანებში, მიდრეკილნი სისავსისკენ. ჭარბი წონა აღინიშნება პაციენტების დაახლოებით 2/3-ში. ხელს უწყობს ქოლელითიაზიის განვითარებას, ზოგიერთი თანდაყოლილი ანომალიის განვითარებას, რომელიც აფერხებს ნაღვლის გადინებას, მაგალითად, სტენოზი და ჰეპატოქოლედოქის ცისტები, თორმეტგოჯა ნაწლავის პარაპაპილარული დივერტიკულა და შეძენილი დაავადებებიდან - ქრონიკული ჰეპატიტი ღვიძლის ციროზის შედეგით. ძირითადად პიგმენტური ქვების ფორმირებაში განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს დაავადებებს, რომლებსაც ახასიათებს სისხლის წითელი უჯრედების გაზრდილი დაშლა, მაგალითად, ჰემოლიზური ანემია, თუმცა პაციენტთა უმრავლესობაში წარმოქმნილ მცირე პიგმენტურ ქვებს, როგორც წესი, არ ახლავს ქოლელითიაზისთვის დამახასიათებელი კლინიკური გამოვლინებები.

იხ. ვიდეო - video - Human digestive system - How it works! (Animation) - In this video all digestive organs of the human body are explained in detail and their functioning is described. We will look at the salivary glands, the esophagus, the stomach, the small intestine, the large intestine and the liver with the gall bladder.

ტკივილი ნაწლავთა დაავადების დროს - ნაწლავთა დაავადებების დროს ტკვილი სხვადასხვანაირია ზოგჯერ - გაურკვეველი პერიოდული, ზოგჯერ მკვეთრი, შეტევისებრი, გამოწვეული ნაწლავის სპაზმით (ე.წ. ნაწლავის ჭვალი). ტკივილი ზოგჯერ მთელ მუცელს მოიცავს, ზოგჯერ მის რომელიმე ნაწილში შეიგრძნობა.

წვრლი ნაწლავის დაავადებების დროს ტკივილი მუცლის შუა ნაწილში იჩენს თავს.

ბრმა ნაწლავის დაავადებების დროს მარჯვენა თეძოს არეშია ლოკალიზებული, სიგმოპდური ნაწლავის დროს - მარცხენა თეძოს არეში. უმეტესად განისაზღვრება პალპაცია.

ზოგჯერ ძალინ ტკივილს იჩენს თავს მეტეორიზმის დროს, ნაჭლავის გაადწიმვის შედეგად. მას შემდეგ, რაც გაზები გაივლის ტკივილიც ცხრება. უშუალოდ დეფეკაციის წინ ტკივილის აღმოჩენება დასწერივი ან სიგმოიდური ნაწლავის დაზიენაბზე მიუთითებს. დეფეკაციის დროს ტკივილი აღინიშნება სწორი ნაწლავის დაავადების (ჰემოროის, უკანა ტანის ნახეთქების, სიმსინვის) დროს.

სწორი ნაწლავის დაავადებისა დროს დეფეკაციის ხშირ სურვილს, ტენეზმს, ზოგჯერ მოსდგევს თან ძლიერი ტკივილი.

გულძმარვა

თამამდ შეიძლება ითქვას, რომ ერთერტი ფართოდ გავრცელებული სიმპტომია გილძმარვა. ეს არის წვის შეგრძნება მკერდის ძვლის უკან და საყლაპავის გასწვრივ, რ-იც უმეტსად საკვების მიღების შემდეგ აღმოცენდება, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ცხიმიანი ან ძალინ მძაფრსაკმაზიანი კერძი მივირთვით. ზოგჯერ მიღებულია საკვები და კუჭის მჟავაშემცვლელი წვენი საყლაპავში ამოიტყორცნება, შემდეგ ტკივილის ან ყლაპვის  გაძნლებეაბის მიზეზად იქცევა, აუცილებელია ვიცოდეთ, როდის შეიძლება ჩაითვალოს გულძმარვა ნორმალურ სიმპტომად და როდის არის აუცილებელი ექიმთან მისვლა, რათა სერიოზული დაავადება არ გამოგვეპაროს.

 იშვიატი გულძმარვა შეშფოტების საფუძველს არ იძლევა, ჩვეულებრივ, ის თავისთავად გაივლის, მისი არმოცენების მიზეზი სყლაპავოს სფინქსერის (მომჭერი კუნთის) ტონუსის დაქვეითება, დიდი რაოდენობით საკვების, ცხიმიანი კერძის, ზოგიერთი ტკბილეულის (მა., შოკოლადის), გაზიანი სასმლების მირება.

იშვიათისგან განასხვავებენ, სისტემატიურის, მიტ უმეტეს - ყოველდრიურში და ხანგრძლივი გულძმარვამ შესაძლოა საყლაპავი დააზიანოს.

იშვიათო გულძმარვის შესამცირებლად შესაძლოა საწირო გახდეს ანტიციდების - სამჟავის საწინაამღდეგო საშუალებების -  მიღება. მათი შეძენა აფთიაქში ფარმაცევტის რჩევითაც შეიძლება, მაგრამ თუ გულძმარვა სხვა სიმპტომებიც ახლავს თავი უნდა შეიკავოთ მედიკამნტების მირებისგან და დროულად მიმართოტ ექიმს

ასეთი სიმპტომებია:

სისხლიანი განავალი

წონის აუხსნელი კლება

უმადობა

ყლაპვის გაძნელება

ღებინება

პინაღებ მასაში სისხლის ან მოყავისფრო მასების არსებობა. გაითვალიოსწინეთ - ამ ნიშნების თანაარსებობისას არ არის გამორცხული გულძმარვვს გამომწვევი სერიოზული დაავადების არსებობა, დოული დიაგნოსტიკა წარმატებული მკურნალობისთვოს ძალიან მნიშვნელოვანია. 

იხ. ვიდეო - გულძმარვა - მკურნალობა. გასტრო-ეზოფაგალური რეფლუხ დაავადება, საყლაპავის თიაქარი.

კარაბადინი - მაწუხებდა ნაწლავები, დარღვეული მქონდა საკვების მონელება, გაზები მიგროვდებოდა, ხშირად მქონდა სეკრულობა, ზოგჯერ კი ფაღარათი მემრთებოდა. საკურნალო მეთოდი:

სვით კამის წყალი. კამის წყალის მოსასმზადებლად 1 ჩ/კ კამას დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი, დაადგით 15 წუთი და სვით თბილთბლი

2. დილაობით საატის ისრის მიმართულებით იკეთეთ მუცლის მასაჟი

3. ჭამეთ სტაფილო და ჭახალი

4 ,იიღეთ ნაწლავური ფლორას მოსაწესრიგებელი რომელიმე წამალი. მე ვიყენებ ლინექს ან ბაქტიბუმტილს 2-5 კვირის განმავლობაში. თუმცა წამლების შესახებ მაინც ექიმს მიმართეთ.

ექიმის კომენტარი - ხახლურ მედიცინაში კამა ცნობილია როგორც მეტეორიზმის სამკურანლო საშულება. კამის ნაყენი აძლიერებს კუჭნაწლავის სეკრეციულ ფუნქციას. აქვს ნაღვწელმდენი, სპაზმების მომხსნელი, შადმენი მოქედება, არეგულირებს ნაწლავების მოტორიკას და ამასტან ერთად აქვს ანტიბაქტერიული, გულის მკვებავი სისხლძარვებისა და პერიფერიული სისხლძარღვების გამაფართოებელი ეფქტი. დამამშვიდებელად მოქედებს ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე, აუმჯობესებს ლაქტაციას მეძუძურ დღეებშიაუმჯობესებს მადას , ინიშნება კუღ-ნაქლავების ფუნქციის მოშლისას. კოლიტის, მეტეორიზმის (გაზების) დროს.

მუცლის მასაჟი მართლაც აუცილებელი პროცედურაა მატვის, ვისაც დაქვეითებული აქვთ ბაწლავთა ტონუსი და ყაზბობა აწუხებს.

სტყაფილო და ჭარხალი უჯრედებით მდიდარი პროდუქტებია და ისისინი აძლიერებენ კუწ-ნაწლავის ტრაქტის პერიოსტალკაციას რაც აუცილებელია ყაბობის დროს.

როდესაც ადამინს ქრონიკულად ავს დარღვევები მომნელებელ სისტემაში ია საკმაოდ ხშირად აღნიშნება ნორმალური ნაწლავური ფლორიოს დარღვევა და ასეთი პრპარატები მართლაც კარგ შედეგს იძლევა თუმცა დაუშვებელია თვითნდიაგნოსტიკა, უმჯებესია პრეპერატთა მირების საკითხი გასტრეონტეროლოგთან ერთად გაადწყვიტოთ. 

საჭამლის მომნელებელი ორგანოების კუნთებს ახასოათებს  ტალღისებური კუმშვა - პერისტალტიკა, რის წყალობითაც საკვები მაშინაც კი მოხვდება კუჭში თუ ადამიანს ის თავდაყირა შეჭამს.

საჭმლის მონელებას სჭირდება კალორიები, რ-იც ენერგოხარჯის 5-დან 15-მდე % შეადგენსყველაზე მეტი ეენრგია ცილებისა და ალკოჰოლის მონელებნაზე იხარჯება.

 მტავარია საჭმლის მომნელებელი წვენი მარილმჟავა, რ-საც შეუძლია გაალროს ლითონი, თუმცა პლასტმატის ნივთებს ფანქარი და თმას ორგანიზმში  უცვლელ სახიტ ტოვებს.

პიკაციზმი გაუკუღმართებული მადაა, როდესაც ადამინს უცნდება საკვებად უვარგისი ნიბთიოერებების, მაგ., სარებავის, ცარცის, ტალახის ჭამის სურვილი ასეთი რამ არენიშნება ბავშვების თოთქმის მესამედს, მიზეზი ჯერჯერპბიოთ დაუდგენელია, არსებობს მოსაზრება, რომ დამანშავეა ორგანიზმში მინერალების დეფიციტი.

არსებობს მითი, რომ გადაყლაპული საღეჭი რეზინის მონელებას კუჭი 7 წ. ანდომებს ეს სიმართლე არ არის , საღეჭ რეზინს კუჭი ვერ ინელებს - ის როგანიზმში უცვლელი სახით რჩება, ოღონდ მეტისმეტად დიდი რაოდენობით გადაყლაპვა ყაზბობას და ნაწლავის სანათურის დახშობას იწვევს.

ყველაზე დიდი ნაწილი ჰორმონ სეროტინისა, რ-იც ჩვენს განწყობას განსზღვრას, არა ტავში არამედ კუჭში სინთეზირდება 

წყალი, ფერმენტებ, ძირითადადი მარილები, მორწო და ნაღველი საერთო ჯამში ქმნის 7,5ლ სითხეს, რ-ნაც მსხვილ ნაწლავამდე მხოლოდ 120-150მლ აღწევს.

ახალშობილის საწმლიოს მომნელებელ ტრაქტქტი სტერილურია, დაახლ 2 კვირის შემდეგ სახლდებიან მის მსხვილ ნაწლავში მრავალი ნაწლავური ფლორის წარმომადგენლები. 

ზარმრაცის მორჯულება - ზოგჯერ შრომისმოყვარე და დაუზარებელი ნაწლავები გაზარმაცებას იწყებენ და უარს ამბობენ მუშაობოზე წვრილი ნაწლავი და მსხვილი ნაწლავები 4-8 მ-მდეა. სახელდობრ ნაწლავებში მიკმდინარეობს საწმლის მოლნელება. წვრილი ნაწლავები ყველა მთავარ კვებით ნივთუიერებას, მსხვილი - წყლა და მინერალებს.

 სხვადასხვა მიზეზების გამო ნაწლავების პერისტალტიკა ქვეითდება, ე.ი.ნელდება გადამუშავება საკვები მსხვილი ნაწლავებისკენ გადაადგილდება, რაც სეკრულობას იწვევს. მათი ხელახალ ასამუშავებლად საჭიკროა უჯრედისები (მცენარეთა ბოწკო), რიც  ბევრია ხილ-ბოსტნეურში., იოს არიზიანებს ბაწლავების ლორწოვანას და ასტიმულირებს  პერისტალტიკას  უჯრედისის ნორმა - დღ-ში 30გ ასევე მას შეიცავს ბურღულეული, უხეშა დაფქვილი ხორბლის პური, ქატო და პარკოსნები. ეკრულობის დროს აუცუილებელია დილით დღეში არანაკლებ 2ლ წყალი (ჰოპორტონიკებმა და გულით დაავადებულობმა არანაკლებ 1,5ლ) - წყალი ხელს უწყობს პერისტალტიკას. წესად აქვთ ყოველ დლით 1 ჭიქა ოთახის ტემ-ზე წყალი - ის ასტომულირებს ნაწლავების მუშაობას .

 არცტუ იშვიტადად  ნაწლავების არსწორი მუშაობას მიზეზი  დისბაქტერიოზია, რ-საც იწვევს ანტიბიოტიკების არარეკომინდებულად მირება ან არასწორი კვებამ. დისბაქტერიოზი  უნდა გამოპიკვლიოს ექიმა და დანიშნოს ნწლავების ფლორის არმდგენი წამლები დისბაქტერიოზის პროფლიატიკისთვის რაციონში უნდა გაითვალისწინოთ ბიოფიდო ან ლაქტპ-ბაქტერიებით მდიდარი რძემჟავა პროდუქტები.

ნაწლავბის უკეთ მუშაობას შეუწყობს ხელს დილის ვარჯიშები ფეხიტ სიარული.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                მაგნიუმი

მაგნიუმი (ლათ. magnium) — ქიმიური ელემენტი, მოვერცხლისფრო მსუბუქი ჭედადი ლითონი. ატომური ნომრით 12, საერთო ჟანგვის რიცხვი +2, რომლის სიმბოლოა Mg. ის მიეკუთვნება ტუტემიწა მეტალებს და მერვეა დედამიწის ქერქში გავრცელებით მასის მიხედვით (2%), ხოლო მეცხრე სამყაროში ყველაზე გავრცელებულ ელემენტებს შორის. ის არის მოვერცხლისფრო ჭედადი მსუბუქი ლითონი. წვის დროს გამოსცემს თეთრ კაშკაშა ალს.

მაგნიუმის იონის წყალში მაღალი ხსნადობა იძლევა იმის გარანტიას, რომ იგი მესამე ელემენტია ზღვის წყალში გავრცელების მიხედვით .

მაგნიუმი წარმოადგენს 11 ყველაზე გავრცელებულ ელემენტს, რომელიც შედის ადამიანის ორგანიზმში მასის მიხედვით, მისი იონები მნიშვნელოვანია ყველა ცოცხალი უჯრედისათვის, სადაც ისინი თამაშობენ მთავარ როლს მნიშვნელოვანი ბიოლოგიური ნაერთების პოლიფოსფატების მანიპულაციაში, როგორიცაა, ადენოსინ-5’-ტრიფოსფატი (ATP), დეზოქსირიბონუკლეინმჟავა (DNA), რიბონუკლეინმჟავა (RNA). მაგნიუმის ნაერთები გამოიყენება მედიცინაში, როგორც მოსადუნებელი საშუალება. მაგნიუმს მწვანე პიგმენტი ქლოროფილი შეიცავს, რომელიც მცენარეებს ფოტოსინთეზისათვის სჭირდებათ.

მაგნიუმს იყენებენ ფოტოგრაფიაში, პიროტექნიკაში და სხვ.

იხ. ვიდეო მაგნიუმი ყველაზე მნიშვნელოვანი მინერალის სასარგებლო თვისებები

მაგნიუმის დასახელება წარმოიშვა ბერძნული სიტყვიდან, თესალიის რაიონის მაგნეზიის დასახელებიდან.

მაგნიუმი არის მეშვიდე ყველაზე მეტად გავრცელებული ელემენტი დედამიწის ქერქში მასის მიხედვით , ხოლო მერვე ელემენტი მოლარობის მიხედვით. მაგნიუმი არის მაგნეზიტის, დოლომიტის და სხვა მინერალების საბადოებში, რომლებიც დიდი რაოდენობით იქნა აღმოჩენილი. ასევე მინერალური წყლები შეიცავს მაგნიუმის ხსნად მარილებს. 1618 წელს ეფსონმა (ინგლისი) მოსინჯა ცხოველებისათვის მიეცა ასეთი მინერალური წყალი. მათ უარი განაცხადეს წყლის გემოს გამო. თუმცა ფერმერმა შემჩნია, რომ ასეთი წყალი კარგად მოქმედებდა ნაკაწრებისა და ჭრილობების მოსაშუშებლად. ამიტომ მაგნიუმის სულფატს - MgSO4 ხშირად ეფსონის მარილსაც უწოდებენ.

თვით მეტალი პირველად მიღებულ იქნა ინგლისში სერ ჰამფრი დეივის მიერ 1808 წელს ელექტროლიზის მეთოდით, მაგნეზეტისა და ვერცხლისწყლის ოქსიდიდან.

იხ. ვიდეო

ვეულებრივ მეტალური მაგნიუმის სამრეწველო მიღების მეთოდი - ეს არის უწყლო ქლორიდების ნარევის შენალღობის ელექტროლიზი: მაგნიუმის MgCl2 (ბიშოფიტი), ნატრიუმის NaCl ან კალიუმის KCl. ნალღობში ელექტროქიმიურ აღდგენას ექვემდებარება მაგნიუმის ქლორიდი.

MgCl2 (ელექტროლიზი) = Mg + Cl2

გამდნარ მეტალს პერიოდულად იღებენ ელექტროლიტური აბაზანიდან, ხოლო შიგ უმატებენ მაგნიუმის შემცველი ნედლეულის ახალ პორციებს. ამ მეთოდით მიღებული მაგნიუმი შედარებით ბევრია (მინარევი დაახლოებით 0.1%), აუცილებლობის შემთხვევაში ”ნედლი” მაგნიუმი ექვემდებარება დამატებით გასუფთავებას. ამ მიზნით იყენებენ ელექტროლიტურ რაფინირებას, ვაკუუმში გადადნობას სპეციალური დანამატის - ფლუსების გამოყენებით, რომლებიც მაგნიუმს ”ართმევენ” მინარევებს ან მეტალის გადადენით ვაკუუმში. რაფინირებული მაგნიუმის სისუფთავე აღწევს 99.999% და უფრო მეტიც.

შემუშავებულია ასევე სხვა მეთოდი მაგნიუმის მიღებისა - თერმული.ამ შემთხვევაში მაგნიუმის ოქსიდის აღსადგენად მაღალ ტემპერატურაზე იყენებენ სილიციუმს ან კოქს:

MgO + C = Mg + CO

სილიციუმის გამოყენება იძლევა იმის საშუალებას, რომ მაგნიუმი მიღებულ იქნას ისეთი ნედლეულისგან, როგორიცაა დოლომიტი CaCO3 × MgCO3, მაგნიუმისა და კალციუმის წინასწარი დაცალკევების გარეშე. დოლომიტის მონაწილეობით მიმდინარეობს შემდეგი რეაქციები:

CaCO3 • MgCO3 = CaO + MgO + 2CO2

2MgO + CaO + Si = CaSiO3 + 2Mg

თერმული მეთოდის უპირატესობა იმაში მდგომარეობს, რომ ის იძლევა საშუალებას მიღებულ იქნას მაგნიუმი უფო მაღალი სისუფთავით. მაგნიუმის მისაღებად იყენებენ არა მარტო მინერალურ ნედლეულს, არამედ ზღვის წყალს.

ფიზიკური თვისებები

მაგნიუმი არის მეტალი მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის ჰექსაგონალური მესრით. ჩვეულებრივ პირობებში მაგნიუმი დაფარულია მდგრადი მაგნიუმის ოქსიდის MgO დამცავი პლიონკით, რომელიც იშლება ჰაერზე გაცხელებით დაახლოებით 600°C, რის შემდეგაც მეტალი იწვის კაშკაშა თეთრი ალით, მაგნიუმის ოქსიდისა და ნიტრიდის Mg3N2 წარმოქმნით. მაგნიუმის სიმკვრივე 20°C-ზე არის 1.74გ/სმ3, მეტალის ლღობის ტემპერატურა არის Tლღ =650°C, ხოლო დუღილის ტემპერატურა - Tდუღ = 1105°C , სითბოგამტარობა 20°C-ზე - 156ვტ. მაღალი სისუფთავის მაგნიუმი არის პლასტიური, კარგად იპრესება, იგლინება და ექვემდებარება დამუშავებას..

ქიმიური თვისებები

კალიუმის პერმანგანატისა KMnO4 და ფხვნილისებრი მაგნიუმის ნარევი - არის ფეთქებადი ნივთიერება.

გავარვარებული მაგნიუმი ურთიერთქმედებს წყალთან:

Mg (გავარვარებული) + H2O = MgO + H2↑

ტუტეები მაგნიუმზე არ მოქმედებენ. მჟავებში ის ნელა იხსნება წყალბადის გამოყოფით:

Mg + HCl = MgCl2 + H2

ჰაერზე გაცხელებით მაგნიუმი იწვის, წარმოიქმნება ოქსიდი, ასევე შეუძლია აზოტთან წარმოქმნას ნიტრიდი მცირე რაოდენობით:

2 Mg + O2 = 2MgO

3 Mg + N2 = Mg3N2

გავრცელება

მიუხედავად იმისა, რომ მაგნიუმს შეიცავს 60 მინერალზე მეტი, მხოლოდ დოლომიტს, მაგნეზიტს, ბრუსიტს, კარნალიტს და ტალკს აქვთ სარეწაო (სამრეწველო) მნიშვნელობა.

მაგნიუმის კათიონი – Mg+2 არის მეორე ყველაზე მეტად გავრცელებული კათიონებიდან ზღვის წყლებში. რაც ზღვის წყალსა და ზღვის მარილს ხდის კომერციულად მიმზიდველს, როგორც მაგნიუმის წყარო. მაგნიუმის გამოსაყოფად ზღვის წყალს უმატებენ კალციუმის ჰიდროქსიდს, რომლის შედეგადაც წარმოიქმნება მაგნიუმის ჰიდროქსიდი ნალექის სახით.

MgCl2 + Ca(OH)2 → Mg(OH)2 + CaCl2

მაგნიუმის ჰიდროქსიდი (ბრუსიტი) წყალში უხსნადია, ბრუსიტის გაფილტვრა შესაძლებელი რომ იყოს მას უმატებენ მარილმჟავას და ღებულობენ მაგნიუმის ქლორიდს.

Mg(OH)2 + 2 HCl → MgCl2 + 2 H2O

მაგნიუმის ქლორიდიდან კი მაგნიუმს ღებულობენ ელექტროლიზით.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში მაგნიუმს ძირითადად ღებულობენ გამლღვალი მაგნიუმის მარილხსნარებიდან და ზღვის წყლიდან ელექტროლიზის გზით.

Mg2+ + 2 e− → Mg

2 Cl− → Cl2 (g) + 2 e−

შეერთებული შტატები ტრადიციულად იყო ძირითადი მიმწოდებელი ამ მეტალისა მსოფლიო ბაზარზე.არც თუ ისე დიდი ხნის წინ, ანუ 1995 წელს. მსოფლოი წარმოების 45% შტატებზე მოდიოდა . დღესდღეისობით კი შეერთებული შტატების წილი არის 7%.

2005 წელს ჩინეთმა თავის თავზე აიღო დომინანტი მიმწოდებლის როლი, ისინი ხელოვნურად ინარჩუნებენ მსოფლიო წარმოების 60%. გარდა ზემოთ აღწერილი ელექტროლიტური მეთოდისა ჩინეთი იყენებს თითქმის ყველა მეთოდს ამ მეტალის მისაღებად სხვადასვხა საბადოებიდან.

მაგნიუმი დიდი რაოდენობითაა ზღვის წყლებში. მაგნიუმი ძირითადად გვხვდება შემდეგი მადნების სახით:

ზღვის წყალი - (Mg 0.12-0.13 %)

კარნალიტი - MgCl2 • KCl • 6H2O (Mg 8.7 %)

ბოშოფიტი - MgCl2 • 6H2O (Mg 11.9 %)

კიზერიტი - MgSO4 • H2O (Mg 17.6 %)

კაინიტი - KCl • MgSO4 • 3H2O (Mg 9.8 %)

მაგნეზიტი - MgCO3 (Mg 28.7 %)

დოლომიტი - CaCO3•MgCO3 (Mg 13.1 %)

ბრუსიტი - Mg(OH)2 (Mg 41.ს6 %).

მაგნიუმის მარილები დიდ ოდენობით გვხვდება ბუნებრივი თვითწარმოქმნილი ტბების მარილების დანალექებში. ადგილმდებარეობა დანალექი წარმოშობის კარნალიტის მარილების წიაღისეულისა ცნობილია ბევრ ქვეყანაში.

მაგნეზიტი წარმოიქმნება უპირატესად ჰიდროთერმულ პირობებში და მიეკუთვნება საშუალო ტემპერატურულ ჰიდროთერმულ საბადოებს. მაგნიუმის მნიშვნელოვან ნედლეულის წყაროს წარმოადგენს ასევე დოლომიტი. დოლომიტის საბადოები ფართოდაა გავრცელებული და მისი მარაგები უზარმაზარია. ისინი ასოცირდებიან კარბონატულ ქანებთან. დოლომიტური წარმოიქმნება დალექვის გზით, თუმცა შესაძლებელია წარმოიქმნას ასევე კირქვის ჰიდროთერმულ ხსნარებზე მიწისქვეშა ან ზედაპირული წყლების ზემოქმედების შედეგად.

იზოტოპები

მაგნიუმს გააჩნია სამი სტაბილური იზოტოპი: 24Mg, 25Mg და 26Mg.. 24Mg–ში არის დაახლოებით 79% Mg. 28Mg არის რადიოქტიური იზოტოპი, 1950 წლიდან 1970 წლამდე იყო გაკეთებული რამოდენიმე კომერციული ატომური ელექტროსადგური სამეცნიერო ექსპერიმენტებისათვის. ამ იზოტოპს გააჩნია შედარებით ხანმოკლე ნახევარდაშლის პერიოდი (21 საათი) და მისი გამოყენება იყო შეზღუდული.

26Mg გამოყენება ჰპოვა იზოტოპურ გეოლოგიაში, ალუმინის იზოტოპის მსგავსად. 26Mg წარმოადგენს 26Al რადიოგენურ პროდუქტს, რომლის ნახევარდაშლის პერიოდია 717000 წელი.

სტანდარტული ატომური მასა

მაგნიუმის სტანდარტულ ატომურ მასად მიღებულია — 24,305, რომელიც როგორც წესი იანგარიშება ბუნებაში არსებულ ყველა სტაბილურ იზოტოპტთა საშუალო შეწონილი მასით, მათი დედამიწის ქერქსა და ატმოსფეროში გავრცელების პროპორციულად.

იზოტოპი	Z	N	ატომური მასა (მ.ა.ე.)	% ბუნებაში	საშუალო შეწონილი
24Mg	12	12	23,985041	79%	18,948182
25Mg	12	13	24,985836	10%	2,498583
26Mg	12	14	25,982592	11%	2,858085
Ar, სტან.(Mg)				100 %	24,304851

შენალღობები

შენალღობი მაგნიუმის საფუძველზე წარმოადგენს მნიშვნელოვან კონსტრუქციულ მასალას საავიაციო და საავტომობილო მრეწველობაში, მათი სიმსუბუქისა და მდგრადობის წყალობით.

დენის ქიმიური წყარო

მაგნიუმი, როგორც თავისუფალი სახით , ასევე მისი ქიმიური ნაერთები (ბრომიდი, პერქლორატი) გამოიყენება ძლიან მძლავრი რეზერვული ელექტრული ბატარეების საწარმოებლად (მაგალითად, მაგნიუმ-პერქლორატული ელემენტი, გოგირდ-მაგნიუმის ელემენტი, ქლორტყვია-მაგნიუმის ელემენტი, ქლორვერცხლ - მაგნიუმის ელემენტი, ქლორსპილენძ - მაგნიუმის ელემენტი, მაგნიუმ - ვანადიუმის ელემენტი და სხვა.) და მშრალი ელემენტები (მანგანუმ - მაგნიუმის ელემენტი, ბისმუტ - მაგნიუმის ელემენტი და სხვა.). დენის ქიმიური წყარო მაგნიუმის საფუძველზე გამოირჩევა ძლიან მაღალი კუთრი ენერგეტიკული მახასიათებლების მნიშვნელობებით და მაღალი სიხშირის ძაბვით.

ცეცხლგამძლე მასალები

მაგნიუმის ოქსიდი MgO გამოიყენება, როგორც ცეცხლგამძლე მასალების ტიგელებისა და მეტალურგიული ღუმელებისათვის სპეციალური ამონაგების საწარმოებლად.

მაგნიუმის პერქლორატი Mg(ClO4)2 – (ანჰიდრონი) გამოიყენება ლაბორატორიაში გაზის ღრმა გაშრობისათვის და ელექტროლიტის სახით დენის ქიმიური წყაროსათვის მაგნიუმის მონაწილეობით.

მაგნიუმის ფტორიდი MgF2 – სინთეზური მონოკრისტალების სახით გამოიყენება ოპტიკაში (ლინზები, პრიზმები).

მაგნიუმის ბრომიდი MgBr2 - ელექტროლიტის სახით რეზერვული დენის ქიმიური წყაროსათვის.

სამხედრო საქმე

მაგნიუმის თვისება, რომ იწვის კაშკაშა თეთრი ალით ფართოდ გამოიყენება სამხედრო ტექნიკაში გამნათებელი და სასიგნალო რაკეტების, ტრასირების ტყვიების და ჭურვების, აალებადი ბომბების დასამზადებლად.

მედიცინა

მაგნიუმის ოქსიდები და მარილები გამოიყენება მედიცინაში (ასპარკამი, მაგნიუმის სულფატი, მაგნიუმის ციტრატი, მინერალი ბიშოფიტი). ბიშოფიტოთერაპია იყენებს ბუნებრივი მაგნიუმის ბიოლოგიურ ეფექტებს დაავადებების ფართო სპექტრის მკურნალობისა და რეაბილიტაციის დროს, პირველ რიგში კი საყრდენ-მოძრავი აპარატის, ნერვული და გულსისხლძარღვთა სისტემების მკურნალობის დროს.

ფოტოგრაფია

მაგნიუმის ფხვნილი ჟანგვის დანამატებით (ბარიუმის ნიტრატი, ამონიუმის ნიტრატი, კალიუმის პერმანგანატი, ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი, კალიუმის ქლორატი და სხვა) გამოიყენება (დღეს იშვიათ შემთხვევაში) ფოტოსაქმეში ქიმიურ ფოტონათებაში (მაგნიუმის ფოტონათება)

ბიოლოგიური როლი და ტოქსიკოლოგია

მაგნიუმი - ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ელემენტია, რომელიც არსებობს ორგანიზმის ყველა ქსოვილში და მცენარეებში. ადამიანის ორგანიზმი სულ 21-28 გრამ მაგნიუმს შეიცავს, მაგრამ ამ ელემენტის გარეშე მისი ცხოველქმედება წარმოუდგენელია. მაგნიუმი, როგორც კალიუმი, არის უჯრედშიდა იონი. მაგნიუმის 99% მოთავსებულია უჯრედებში, მათ შორის უმეტესი ნაწილი კონცენტრირდება ძვლებში (60%-მდე). საჭიროების შემთხვევაში (მაგალითად, სისხლში მაგნიუმის კონცენტრაციის დაქვეითებისას) მაგნიუმის დაახლოებით 20-30% შეიძლება გამოთავისუფლდეს ძვლოვანი ქსოვილიდან. მაგნიუმი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მრავალ შიდაუჯრედულ პროცესში, მონაწილეობს 300-ზე მეტ ფერმენტაციის რეაქციაში. Mg+2 მრავალი ფერმენტის კოფაქტორია, რომლებიც ახდენენ ნივთიერებათა ცვლის რეაქციების კატალიზს, განსაკუთრებით აღსანიშნავია ის ფერმენტები, რომლებიც მონაწილეობენ ენერგიის გარდაქმნის პროცესებში. მაგნიუმის იონების მნიშვნელოვანი როლი გლიკოლიზის პროცესში და აგრეთვე ატფ- დამოკიდებულ რეაქციებში განპირობებულია იმით, რომ პრაქტიკულად ყველა გლიკოლიზური ფერმენტი აქტივობის გამოსამჟღავნებლად საჭიროებს მაგნიუმის იონებს.

აღსანიშნავია ისიც, რომ მაგნიუმის დეფიციტის დროს მრავალი მინერალი თუ საკვები ნივთიერება თავის ფუნქციას სათანადოდ ვეღარ ასრულებს და ნივთიერებათა ცვლის ბალანსი ირღვევა.

ამიტომ, მაგნიუმი არის ელემენტი, რომელიც აკონტროლებს ორგანიზმის ენერგიას. მაგნიუმი აუცილებელია ცილის სინთეზის ყველა ეტაპზე. დადგენილია ასვე, რომ თანამედროვე ადამიანების 80 – 90% იტანჯება მაგნიუმის დეფიციტით. ეს შეიძლება გამოიხატოს სხვადასხვაგვარად: უძილობა, ქრონიკული დაღლილობა, ართრიტი, სპაზმები, გულის არითმია, შეკრულობა და ავადმყოფობის სხვადასხვა მიზეზები.

მაგნიუმის დეფიციტი უარყოფითად აისახება ყველა სასიცოცხლო პროცესზე. ძნელი წარმოსადგენი არ არის, რა ელის ამ მინერალის ნაკლებობის შემთხვევაში ცალკეულ ორგანოთა ფუნქციებს. აღსანიშნავია ისიც, რომ მაგნიუმის დეფიციტის დროს მრავალი მინერალი თუ საკვები ნივთიერება თავის ფუნქციას სათანადოდ ვეღარ ასრულებს და ნივთიერებათა ცვლის ბალანსი ირღვევა.

მაგნუმით მდიდარ საკვებს მიეკუთვნება: ქუნჯუთი, შირბახტი, ქატო და თხილი. მაგნიუმი ძალიან მცირე რაოდენობითაა პურში, რძის, ხორცის და ყოველდღიური მოხმარების კვების სხვადასხვა პროდუქტებში თანამედროვე ადამიანისათვის. იმისათვის, რომ მიიღონ მაგნიუმის ყოველდღიური ნორმა, რომელიც ქალებისათვის შეადგენა 300მგ., ხოლო მამაკაცებისატვის 400 მგ-ს, აუცილებელია დალიონ 3-4ლ. რძე ან შეჭამონ 1.5 – 2კგ ხორცი.

ბოლოდროინდელი კვლევის შედეგების მიხედვით დადგენილ იქნა, რომ მაგნიუმის ციტრატი არის ყველაზე ადვილად ათვისებადი მაგნიუმშემცველი პროდუქტი.

დადგენილია, რომ კალციუმის ასათვისებლად, ორგანიზმისთვის აუცილებელია მაგნიუმი.

ერთ-ერთი ყველაზე ბიოლოგიურად სიცოცხლისუნარიანი მაგნიუმის წყაროების არის მინერალი ბიშოფიტი, კანიდან შეწოვილი, რომელიც ფართოდ გამოიყენება სამედიცინო რეაბილიტაციის, ფიზიოთერაპიის სანატორიუმ-საკურორტო მკურნალობისათვის.

იხ. ვიდეო მაგნიუმით მდიდარი საკვები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                ბოეთიუსი

(ლათ. Anicius Manlius Torquatus Severinus Boethius) უფრო ხშირად ცნობილი, როგორც ბოეთიუსი (დ. 475/480, რომი — გ. 25 ოქტომბერი, 524, პავია) — რომაელი სენატორი, კონსული, ნეოპლატონიკოსი ფილოსოფოსი.ბოეთიუსი დაიბადა რომში (ზოგიერთი წყაროს მიხედვით ალექსანდრიაში) 480 წლის მახლობლად. მამა, მანლიო ბოეთიუსი, იყო რომის კონსული 487 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე. მამამისის გარდაცვალების შემდეგ ბოეთიუსზე მზრუნველობა იტვირთა კვინტუს აურელიუს მემიუს სიმაქოსმა, რომელმაც ბავშვობიდან აზიარა ბოეთიუსი ფილოსოფიასა და ლიტერატურას. ჯერ კიდევ არასრულწლოვანმა ცოლად შეირთო სიმაქოსის ასული რუსტიციანა, რომელთანაც ეყოლა ორი ვაჟი სიმაქოსი და ბოეთიუსი. ქორწინების შემდეგ გადასახლდა ათენში ჭეშმარიტი ფილოსოფიის შესასწავლად. ბოეთიუსი და სიმაქოსი ბრწყინვალედ ფლობდნენ ძველ ბერძნულ ენას, რაც იშვიათობას წარმოადგენდა იმდროინდელ დასავლეთ იმპერიაში. ამ მიზეზის გამო, ზოგიერთი მეცნიერის აზრით, ბოეთიუსმა განათლება აზიაში მიიღო და უსაფუძვლოდ მიიჩნევს ბოეთიუსის ათენში სწავლის ფაქტს.

                                                                  

ბოთეუზი და სიმაქოზი

იტალიაში დაბრუნებიდან რამდენიმე წელიწადში მალევე მიაღწია პოლიტიკურ წარმატებას. 25 წლის ასაკში დაინიშნა კანცლერად, ოცდაათი წლისა - იმპერიის კონსულად, ხოლო ორმოცი წლის ასაკში — სასახლის მაესტროდ (Maestro di Palazzo). ათეული წლის შემდეგ ბოეთიუსი ხდება პრემიერ-მინისტრი.

სამეფო კარზე დატრიალებულმა ინტრიგებმა ბოლო მოუღო ბოეთიუსს. პროგოთური ორიენტაციის პარტიის მესვეურმა, ვინმე ჩიპრიანომ, ბრალი დასდო მას ოსტგუთების მეფე თეოდორიხის წინააღმდეგ დაწერილი ანონიმური წერილების გაგზავნაში. ფილოსოფოსი დააპატიმრეს, ხოლო ერთი წლის შემდეგ კი წამებით მოკლეს. პატიმრობის პერიოდში შექმნა ყველაზე ცნობილი თხზულება: „ფილოსოფიის ნუგეში“ (De consolatione Philosophiae).

დაკრძალულია პავიაში, წმ. პეტრეს ტაძარში, ნეტარი ავგუსტინეს გვერდით.

იხ. ვიდეო 5 ფილოსოფიური კითხვა რომელსაც შეიძლება ვერასოდეს ვუპასუხოთ

ბოეთიუსის მიზანია პლატონისა და არისტოტელეს ფილოსოფიის ერთმანეთთან მორგება, ერთიანობაში მოყვანა და იმის დამტკიცება, რომ არ არსებობს წინააღმდეგობა ამ ორ მოაზროვნეს შორის. მართალია, მან ამის დამტკიცება ვერ შეძლო, თუმცა, აღსანიშნავია ის სამუშაო, რაც ამ მიმართულებით გასწია.

                                                                     

,,ფილოსოფიური ნუგეში'' ბოეთიუსის პატიმრობის სცენა 1385 წლის ხელნაწერიდან

                                           ფილოსოფიის ნუგეში

ბოეთიუსის ყველაზე ცნობილი ნაშრომია „ფილოსოფიის ნუგეში“ (De consolatione philosophiae), რომლის ძირითადი ნაწილი დაწერა საპატიმროში, სანამ სიკვდილით დასჯიდნენ. მასში გამართულია დიალოგი ავტორსა და ქალად პერსონიფიცირებულ ფილოსოფიას შორის.

ბოეთიუსი პირველსაწყისს, ღმერთს, ახასიათებს როგორც პლატონური ნიშნებით, ისე არისტოტელეს „უძრავი მამოძრავებლის“ ფორმულირებასაც მიმართავს. ის მომენტი, რომ ღმერთი უმაღლესი სიკეთეა, არის მისი არსებობის საბუთი. სწორედ ეს უმაღლესი სიკეთე ანიჭებს ყოველგვარ არსებულს სიცოცხლეს. უფრო მაღალი სიკეთე, ვიდრე უმაღლესი სიკეთეა (ამ შემთხვევაში ღმერთი), მოუაზრებელია. ღმერთი რომ არ იყოს უმაღლესი სიკეთე, იარსებებდა რაღაც რაც მას აღემატება, ეს კი უზენაესისა და უნივერსალურის პოსტულატებს ეწინააღმდეგება.

ბოეთიუსი წმინდა ნეოპლატონურად უდგება სიკეთისა და ბოროტების საკითხს. მიაჩნია, რომ ბოროტება, როგორც ასეთი, არ არსებობს, რამდენადაც მისი შემნა არ შეუძლია მას, ვისაც ყოველივესა და ყველაფრის შემნა შეუძლია. ამიტომ ბოროტება არარსებულია, არარაა.

იხ. ვიდეო ბრძნული აზრები ფილოსოფ ბოთეუზის, ციტატები და აფორიზმები

ბედი და განგება (Fatum et Providentia)

ბოეციუსი ერთმანეთს უკავშირებს ორ მოცემულობას: ცვალებადი ბედის იდეასა და ღმერთს, რომელიც ცვალებად სისტემაში მყარ საყრდენს წარმოადგენს. როდესაც არსებული მრავალფეროვნება და ცვალებადობა არეკლილია ღვთაებრივი გონების სიმარტივეში, საქმე გვაქვს განგებასთან. წარმავალი და ალტერნატიული სისტემები იმართება ბედის მეშვეობით. ხოლო განგება არის წესრიგი, რომელიც ღვთაებრივ გონებაშია ასახული. თუკი განგება არის სამყაროს წესრიგის მარადიული კანონზომიერება, ბედი ამ კანონზომიერების ხორცშესხმაა დროსა და სივრცეში, და შესაბამისად, არ არის მარადიული, რამდენადაც უკავშირდება შექმნილსა და წარმავალს. ყოველივე, რასაც ბედი განაგებს, ემორჩილება განგებასაც, რადგან თავად ბედიც განგებაზეა დამოკიდებული. ყოველივე არსებული ერთნაირად არ ემორჩილება ბედს. დაქვემდებარების ხარისხი განისაზღვრება ღვთაებრივ სუბსტანციასთან მიახლოების ხარისხით. ამგვარი არსებები ბედის მიჯნას სცილდებიან, მაგრამ ემორჩილებიან განგებას.

განგება და ნების თავისუფლება არ გამორიცხავენ ერთმანეთს, რადგან ისინი თვისობრივად სხვადასხვა სფეროში არსებობენ: პირველი - ღმერთის გონებაში, მეორე - ადამიანის სულში. ადამიანი ანაწევრებს შესამეცნებელს, ხოლო ღმერთი ერთბაშად იმეცნებს. ადამიანი იმეცნებს დროში, ღმერთი - მარადისობაში,