ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ორიონის ნისლეული
მთელი ორიონის ნისლეული ხილული სინათლისა და ინფრაწითლის კომპოზიტურ გამოსახულებაში; გადაღებულია ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპის მიერ 2006 წელს
(ასევე მოიხსენიებენ, როგორც მესიე 42, M42 და NGC 1976) — გაფანტული ნისლეული, რომელიც „ორიონის სარტყელში“ მდებარეობს, ეს უკანასკნელი კი ორიონის თანავარსკვლავედშია მოთავსებული. ის ერთ-ერთი ყველაზე კაშკაშა ნისლეულია და შეუიარაღებელი თვალითაც კარგად მოჩანს ღამის ცაზე. M42 მდებარეობს დედამიწიდან 1344 ± 20 სინათლის წლის მოშორებით. ეს ნისლეული დედამიწასთან ყველაზე ახლოს მდებარე ვარსკვლავთწარმომქმნელი პროცესების რეგიონია. მეცნიერების შეფასებით, მისი დიამეტრი 24 სინათლის წელია. ორიონის ნისლეულის მასა მზისას 2000-ჯერ აჭარბებს. ძველ ტექსტებში ის გვხვდება როგორც „დიდებული ნისლეული ორიონში“ ან „ორიონის დიდებული ნისლეული.“
ორიონის ნისლეული ერთ-ერთი ყველაზე დეტალურად შესწავლილი და ასტროფოტოგრაფთა საყვარელი ობიექტია ღამის ცაზე. ამ ნისლეულში ბევრად უკეთესად ჩანს თუ როგორ ფორმირდებიან ვარსკვლავები და პლანეტარული სისტემები გაზისა და მტვრის ღრუბლის კოლაფსისგან. ასტრონომები პირდაპირ აკვირდებიან პროტოპლანეტარულ დისკოებს, ყავისფერ ჯუჯებს, გაზის ინტენსიურ და ტურბულენტურ მოძრაობებს ახლოს მდებარე მასიური ვარსკვლავების ფოტო-იონიზაციის ეფექტებს. ნისლეულში ასევე არის გაზის ზებრეგითი „ტყვიები,“ რომლებიც ორიონის ნისლეულის წყალბადის ღრუბლებს "ხვრეტენ." თითო ტყვიის დიამეტრი 10-ჯერ აღემატება პლუტონის ორბიტას. ისინი, სავარაუდოდ, 1000 წლის წინ შეიქმნენ უცნობი მძლავრი მოვლენის დროს.
იხ. ვიდეო - ОРИОН, БОЛЬШЕ ЧЕМ СОЗВЕЗДИЕ [Интересные факты в деталях]
5:33
ორიონის თანავარსკვლავედი ორიონის ნისლეულთან ერთად (დაბლა)
M42 კარგად ჩანს შეუიარაღებელი თვალით ისეთი ქალაქებადანაც კი, სადაც ქალაქის განათება ხელს უშლის ღამის ცის ობიექტების დანახვას. ნისლეული მოჩანს, როგორც შუაში მდებარე "ვარსკვლავი" ორიონის ხმალში, რომელიც 3 ვარსკვლავისგან შედგება. ეს უკანასკნელი მოთავსებულია ორიონის სარტყლის სამხრეთ ნაწილში. „ვარსკვლავი“ ბუნდოვნად მოჩანს დამკვირვებლისთვის, რომელიც შეუიარაღებელი თვალით აკვირდება, ხოლო იმის შემჩნევა, რომ ის ნისლეულია, უკვე პატარა ტელესკოპებითა და ბინოკლებით შეიძლება.
ორიონის ნისლეული შეიცავს ძალიან ახალგაზრდა ღია კლასტერს, სახელად „ტრაპეცია.“ სახელი გამომდინარეობს თავისი 4 ძირითადი ვარსკვლავის ასტერიზმის გამო. ტრაპეციის ვარსკვლავები, სხვა ვარსკვლავებთან ერთად, თავიანთი სიცოცხლის ადრეულ ეტაპებზე არიან. ტრაპეცია შეიძლება უფრო დიდი „ორიონის ნისლეულის გროვის“ კომპონენტი იყოს, რომელშიც დაახლოებით 2000-მდე ვარსკვლავია, ხოლო მისი დიამეტრი 20 სინათლის წელს აღწევს. ორი მილიონი წლის წინ ეს კლასტერი (იგივე გროვა) შეიძლება გაქცეული ვარსკვლავების — AE Aurigae (AE მეეტლე), 53 Arietis (ქართული მნიშვნელობა ვერ მოვიპოვე) და Mu Columbae (MU მტრედი)- სახლი ყოფილიყო, რომლებიც კვლავაც მოძრაობენ 100 კმ/წმ-ზე მეტი სიჩქარით (თავიანთი ნისლეულის მიმართ).
დამკვირვებლებმა უკვე დიდი ხანია შეამჩნიეს განსაკუთრებული მომწვანო ელფერი ნისლეულში, დამატებით წითელი რეგიონები და ცისფერ-იისფერი არეები. წითელი ელფერი კარგად შესწავლილია. ის გამოწვეულია Hα რეკომბინაციისგან - გამოსხივება 656,3 ნმ ტალღის სიგრძეზე. ცისფერი-იისფერი შეერადება კი გამოწვეულია მასიური O კლასის ვარსკვლავების გამოსხივების არეკვლისგან, რომელიც ნისლეულის ბირთვში მდებარეობენ.
მწვანე ელფერი ასტრონომებისტთვის ადრეულ XX საუკუნეში თავსატეხი იყო, რადგან არც ერთ აქამდე ცნობილ სპექტრულ ხაზებს არ შეეძლოთ მისი ახსნა. გაჩნდა ერთი მოსაზრება, რომ ეს ხაზები გამოწვეულია ახალი ელემენტისგან, რომელსაც „ნისლეულიუმი (nebulium)“ უწოდეს. თუმცა, ატომური ფიზიკის უკეთ შეცნობის შემდეგ, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ მწვანე სპექტრი გამოწვეული იყო ორმაგად იონიზირებულიჟანგბადის გადასვლის დაბალი ალბათობის ელექტრონისგან, სახელად „აკრძალული გადასვლა.“
სტრუქტურა
ოპტიკური სურათები კარგად ასახავენ მტვრისა და გაზის ღრუბლებს ორიონის ნისლეულში; ინფრაწითელი სურათი (მარჯვნივ) გამოააშკარავებს ახალ ვარსკვლავებს, რომლებიც ნისლეულში შიგნით ანათებენ.
ნისლეული წარმოქმნის არც ისე სფერულ ღრუბელს, რომლის სიმკვრივე პიკს ბირთვთან ახლოს აღწევს. ღრუბლის ტემპეერატურა 10 000 გრადუსამდეა კელვინით, მაგრამ ეს ტემპერატურა საოცრად ეცემა ნისლეულის კიდესთან ახლოს. სიმკვრივის განაწილებისგან განსხვავებით, ღრუბელი გამოსახავს სიჩქარისა და ტურბალენციის მთელ რიგს, განსაკუთრებით მისი ბირთვის გარშემო. ფარდობითი მოძრაობები არის 10 კმ/წმ-მდე, ადგილობრივი ვარიაციებით 50 კმ/წმ და შეიძლება მეტიც კი.
ვარსკვლავთწარმომქმნელი პროცესების ფოიერვერკები ორიონში.
ორიონის ნისლეული ვარსკვლავური ინკუბატორის ერთ-ერთი მაგალითია, სადაც ახალი ვარსკვლავები ინტენსიურად იბადებიან. დაკვირვებებმა ცხადყო, რომ დაახლოებით 700 ვარსკვლავი ნისლეულში ფორმირების პროცესების განსხვავებულ ეტაპებზე არიან. ჰაბლის კოსმოსური ტელესკოპით (ჰკტ) ჩატარებული უკანასკნელი დაკვირვებებით მეცნიერებმა ძალიან ბევრი პროტოპლანეტარული დისკოები (შემოკლ. პროპლიდი) აღმოაჩინეს. ჰკტ-მ 150-ზე მეტი ასეთი ობიექტი აღმოაჩინა ნისლეულში. მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ ისინი არიან ადრეულ ეტაპებზე მდგომი ისეთი სისტემები, რომლის დახმარებითაც მზის სისტემა ჩამოყალიბდა. მათი აშკარა რაოდენობა იმის დასამტკიცებლად გამოიყენეს, რომ ვარსკვლავური სისტემების ფორმირება ჩვეულებრივი მოვლენაა ჩვენს სამყაროში.
ვარსკვლავები ფორმირდებიან, როდესაც წყალბადის და სხვა გაზების შეჯგუფებები H II რეგიონში იკუმშებიან თავიანთივე გრავიტაციის გავლენით. როდესაც გაზი კოლაფსირებს, ცენტრალური შეჯგუფებები უფრო ძლიერდება და გაზი უკიდურეს ტემპერატურამდე ცხელდება გრავიტაციული პოტენციური ენერგიის თერმულ ენერგიად გარდაქმნის დახმარებით. თუ ტემპერატურა საკმარისია, უკვე იწყება თერმობირთვული სინთეზი (ან თერმობირთვული რეაქციები) და ფორმირდება პროტოვარსკვლავი. ეს უკანასკნელი მაშინ არის „დაბადებული,“ როდესაც ის ენერგიის გამოსხივებას იწყებს და შესწევს იმის უნარი, რომ წონასწორობა შეინარჩუნოს და გრავიტაციული კოლაფსი შეაჩეროს.
როგორც წესი, მატერიის ღრუბელი შესამჩნევად შორს რჩება ვარსკვლავიდან, სანამ თერმობირთვული რეაქციები დაიწყება. ეს ნარჩენი ღრუბელი არის პროტოვარსკვლავის პროტოპლანეტარული დისკო, სადაც შესაძლოა პლანეტების ფორმირება მოხდეს. ბოლო ხანს ჩატარებული დაკვირვებები ინფრაწითელ დიაპაზონში აჩვენებენ, რომ მტვრის მარცხველი ამ პროტოპლანეტარულ დისკოებში იზრდებიან და ბილიკებზე იწყება პლანეტისიმალების ფორმირება.
ცოტა ხანში პროტოვარსკვლავი გადადის მთავარი მიმდევრობის ფაზაში, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის უკვე კლასიფიცირებულია, როგორც ვარსკვლავი. მართალია პლანეტარული დისკოების უმეტესობას პლანეტების ფორმირება შეუძლიათ, მაგრამ დაკვირვებები აჩვენებენ, რომ ინტენსიურ ვარსკვლავურ რადიაციას უნდა დაენგრია ნებისმიერი პროტოპლანეტარული დისკო, რომელიც წარმოიქმნა ჯგუფ „ტრაპეციასთან“ ახლოს, თუ ჯგუფი ისეთივე მოხუცია, როგორც მცირე მასის მქონე ვარსკვლავები კლასტერში (გროვაში). რადგანაც პროპლიდები ტრაპეციასთან ძალიან ახლოს შეინიშნებიან, შეიძლება იმაზე კამათი, რომ ეს ვარსკვლავები ბევრად ახალგაზრდები არიან, ვიდრე მთელი კლასტერის წევრები.
ვარსკვლავური ქარი და მისი ეფექტები
როდესაც ვარსკვლავები ფორმირდებიან, ისინი ნისლეულში ასხივებენ დამუხტული ნაწილაკების ნაკადს, რომელსაც ვარსკვლავური ქარი ეწოდება. მასიურ და ახალგაზრდა ვარსკვლავებს უფრო ძლიერი ვარსკვლავური ქარები აქვთ, ვიდრე ჩვენს მზეს. ქარი წარმოქმნის დარტყმით ტალღებს ან ჰიდროდინამიკურ არამდრადობას, როდესაც ის ეჯახება ნისლეულში არსებულ გაზს, რომელიც შემდეგ გაზის ღრუბლებს აძლევს ფორმას. ვარსკვლავური ქარისგან წარმოქმნილი დარტყმითი ტალღები დიდ როლს თამაშობს ვარსკვლავების ფორმირებაში. ის ამას გაზის ღრუბლების შეერთებით აკეთებს.
დარტყმითი ტალღების 3 განსხვავებული ტიპი არსებობს ორიონის ნისლეულში. უმეტესობა შეინიშნება ჰერბიგ-ჰაროს ობიექტებში
რკალისებრი დარტყმითი ტალღები უძრავია და ფორმირდება, როდესაც ორი ნაწილაკის ნაკადი ერთმანეთს ეჯახება. ისინი წარმოიქმნებიან ნისლეულში არსებულ ძალიან ცხელ ვარსკვლავებთან ახლოს, სადაც ვარსკვლავური ქარის სიჩქარე ათასობით კმ/წმ-ს აღწევს, ხოლო ნისლეულის გარე ნაწილების სიჩქარე ათობით კმ/წმ სიჩქარეს აღწევს. რკალისებრი დარტყმები შეიძლება ასევე წარმოიქმნას ვარსკვლავური ჭავლების (ჯეტები) ფრონტის დასასრულზე, როდესაც ჭავლი ეჯახება ვარსკვლავთშორის ნაწილაკებს.
რეაქტიული დარტმითი ტალღები ფორმირდება ახლად დაბადებული T Tauri ვარსკვლავებიდან გამომავალი მატერიის ჭავლებიდან. ეს ვიწრო ნაკადები ასობით კმ/წმ სიჩქარით მოძრაობენ და ხდებიან დარტმითი ტალღები, როდესაც ისინი ეჯახებიან შედარებით უძრავ გაზებს.
დამახინჯებული დაარტმითი ტალღები დამკვირვებლისთვის რკალისებრის მსგავსად გამოიყურება. ისინი წარმოიქმნება, როდესაც რეაქტიული დარტმითი ტალღა ეჯახება მოძრავ გაზს.
ვარსკვლავური ქარის ურთიერთქმედება გარშემო მყოფ ღრუბელთან ასევე წარმოქმნის „ტალღებს,“ რომელიც მიჩნეულია, რომ გამოწვეულია კელვინ-ჰელმოლცის არასტაბილურობით
იხ. ვიდეო - Orion Nebula: Explained - In-depth discussion of the various aspects of the Orion Nebula, the brightest nebula in the night sky. We explore the different characteristics of the Orion Nebula viz. size, shape, colors, and stars present inside.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
Danuri
Korea Pathfinder Lunar Orbiter (KPLO), ოფიციალურად Danuri, არის სამხრეთ კორეის პირველი მთვარის ორბიტერი. ორბიტერი, მისი სამეცნიერო დატვირთვა და სახმელეთო კონტროლის ინფრასტრუქტურა ტექნოლოგიის დემონსტრირებაა. ორბიტერს ასევე დაევალება მთვარის რესურსების გამოკვლევა, როგორიცაა წყლის ყინული, ურანი, ჰელიუმ-3, სილიციუმი და ალუმინი და ტოპოგრაფიული რუქის შექმნა, რომელიც დაეხმარება მომავალი მთვარის სადესანტო ადგილების შერჩევაში.
მისია გაშვებული იქნა 2022 წლის 4 აგვისტოს Falcon 9 Block 5 რაკეტა მატარებლით.
იხ. ვიდეო - Запуск Falcon 9 к ЛУНЕ! (KPLO - Korean Pathfinder Lunar Orbiter)
სახელი
2022 წლის 23 მაისს, სამხრეთ კორეის მეცნიერებისა და ICT სამინისტრომ ოფიციალურად დაასახელა Korea Pathfinder Lunar Orbiter (시험용 달 궤도선, 試驗用月軌道船) როგორც "Danuri" (리눹). დანური არის ორი კორეული სიტყვის პორტმანტო, dal (달), რაც ნიშნავს მთვარეს და ნურიდა (누리다), რაც ნიშნავს სიამოვნებას. სამინისტროს განცხადებით, ეს ახალი სახელი გულისხმობს სამხრეთ კორეის პირველი მთვარე მისიის წარმატების დიდ იმედს და სურვილს.
მიმოხილვა
სამხრეთ კორეის კოსმოსურმა სააგენტომ, სახელწოდებით Korea Aerospace Research Institute (KARI), NASA-სთან ერთად მოამზადა მთვარის ორბიტის ტექნიკურ-ეკონომიკური კვლევა 2014 წლის ივლისში. ორმა სააგენტომ ხელი მოაწერა შეთანხმებას 2016 წლის დეკემბერში, სადაც NASA ითანამშრომლებს ერთი სამეცნიერო ინსტრუმენტის დატვირთვასთან, ტელეკომუნიკაციებთან, ნავიგაციასთან და მისიის დიზაინთან.
კორეის მთვარის კვლევის პროგრამა (KLEP) იყოფა ორ ფაზად. 1 ფაზა არის KPLO-ს გაშვება და ექსპლუატაცია, რომელიც იქნება პირველი მთვარის ზონდი სამხრეთ კორეის მიერ,, რომელიც გამიზნულია სამხრეთ კორეის ტექნოლოგიური შესაძლებლობების განვითარებასა და გაძლიერებაზე, ასევე ორბიტიდან ბუნებრივი რესურსების რუკაზე. KPLO ორბიტის მისიის ძირითადი მიზნები მოიცავს მთვარის გეოლოგიის და კოსმოსური გარემოს გამოკვლევას, მთვარის რესურსების შესწავლას და მომავალი კოსმოსური ტექნოლოგიის გამოცდას, რომელიც დაეხმარება ადამიანის მომავალ საქმიანობას მთვარეზე და მის ფარგლებს გარეთ.
მე-2 ფაზა მოიცავს მთვარის ორბიტერს, მთვარის დესანტის და 20 კგ-იან როვერს, ერთად გაშვებული KSLV-2 სამხრეთ კორეის გამშვებ მანქანაზე ნაროს კოსმოსური ცენტრიდან, 2025 წელს.
მიზნები
ამ მისიის მთავარი მიზნებია სამხრეთ კორეის ტექნოლოგიური შესაძლებლობების გაძლიერება მიწასა და კოსმოსში და „როგორც ეროვნული ბრენდის ღირებულების, ასევე ეროვნული სიამაყის გაზრდა“. კონკრეტული ტექნოლოგიური მიზნებია:
მთვარის კვლევისთვის კრიტიკული ტექნოლოგიების განვითარება.
შეადგინეთ ტოპოგრაფიული რუკა მომავალი მთვარის სადესანტო ადგილების არჩევისთვის და მთვარის რესურსების, როგორიცაა წყლის ყინული, ურანი, ჰელიუმი-3, სილიციუმი და ალუმინი, კვლევისთვის.
ახალი კოსმოსური ტექნოლოგიების შემუშავება და დადასტურება.
მთვარის მეცნიერების პერსპექტივიდან, მთვარეზე წყლის ციკლის გაგება გადამწყვეტია რუკების შედგენისა და ექსპლუატაციისთვის. მზის ქარის პროტონებს შეუძლიათ ქიმიურად შეამცირონ მთვარის ნიადაგში არსებული უხვი რკინის ოქსიდები, წარმოქმნიან ბუნებრივ მეტალის რკინას (Fe0) და ჰიდროქსილის იონს (OH−), რომელსაც შეუძლია ადვილად დაიჭიროს პროტონი წყლის წარმოქმნის მიზნით (H2O). ითვლება, რომ ჰიდროქსილისა და წყლის მოლეკულები მთვარის ზედაპირზე იდუმალი უცნობი მექანიზმებით ტრანსპორტირდება და ისინი, როგორც ჩანს, გროვდებიან მუდმივად დაჩრდილულ ადგილებში, რომლებიც იცავს სითბოს და მზის რადიაციისგან.
KPLO (დანური) ტრაექტორია ბალისტიკური მთვარის გადაცემის საშუალებით (BLT)
თავდაპირველად დაგეგმილი იყო 2018 წლის დეკემბერში გაშვება, KPLO ორბიტაზე განთავსდა Falcon 9 გამშვები მანქანით 2022 წლის 4 აგვისტოს. იმის გამო, რომ დანური გაშვებული იყო, როგორც Falcon 9-ის გამოყოფილი მისია, ტვირთამწეობა Falcon 9-ის მეორე საფეხურთან ერთად მოთავსდა პირდაპირ დედამიწის გაქცევის ტრაექტორიაზე და ჰელიოცენტრულ ორბიტაზე, როდესაც მეორე საფეხური აინთო მეორე ძრავის გაშვების ან დამწვრობის გამო.
ვინაიდან KPLO იყენებს ბალისტიკური მთვარის გადაცემას (BLT) მთვარის ორბიტაზე გადასაყვანად, კოსმოსურ ხომალდს მთვარემდე მისასვლელად დაახლოებით ერთი თვე დასჭირდება. ეს იყო წინა გეგმის ცვლილება, სადაც ორბიტერი შეასრულებდა მინიმუმ სამ მაღალ ელიფსურ ორბიტას დედამიწის ორბიტაზე, ყოველ ჯერზე გაზრდიდა მის სიჩქარეს და სიმაღლეს, სანამ არ მიაღწევდა გაქცევის სიჩქარეს, ინიცირებდა ტრანსმთვარის ინექციას.
კოსმოსური ხომალდის მთავარი მამოძრავებელი ძალა არის ოთხი 30 ნიუტონიანი მამოძრავებელი აპარატიდან, ხოლო დამოკიდებულების კონტროლისთვის (ორიენტაციისთვის) იყენებს ოთხ 5 ნიუტონიან მამოძრავებელს
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
გამოცხადება იოანესი
იოანე ღვთისმეტყველის გამოცხადება - აპოკალიფსი, რუსეთი, XVIII ს.
ახალი აღთქმის ბოლო წიგნის სახელწოდება. ქრისტიანული ლიტერატურის და ესქატოლოგიის ერთ-ერთი უძველესი და უმნიშვნელოვანესი ნაწარმოები. ხშირად მოიხსენიება როგორც აპოკალიფსი (ბერძნ. ἀποκάλυψις „გაშიშვლება, გახსნა, გამჟღავნება, გამოცხადება“). შექმნილია ჩვ. წ. 68-69 წლებში იოანე მოციქულის მიერ და აღწერილია წუთისოფლის უკანასკნელი დღეები.
იოანე იყო იესო ქრისტეს თორმეტ მოწაფეთაგანი და, ამავე დროს, ყველაზე ახალგაზრდა მოციქული. პირველ ქრისტიანთა გადმოცემით, ყველა მოციქული, გარდა იოანესი, მოწამეობრივი სიკვდილით აღესრულა. იოანეც ევნო ქრისტესთვის, თუმცა გადმოცემით მას განსხვავებული წილი ერგო: საბერძნეთის კუნძულ პატმოსზე გადასახლებაში ყოფნისას, მას გამოეცხადა უფალი და უთხრა: ”მე ვარ ანი და ჰოე, პირველი და უკანასკნელი; რასაც ხედავ, დაწერე წიგნში და დაუგზავნე შვიდ ეკლესიას...” ამ წიგნში წინასწარმეტყველება და უკანასკნელ დღეთა ამბები ძირითადად აღწერილია სიმბოლურად: მაგ. წერილები შვიდი ეკლესიისადმი, შვიდი ბეჭედი, ოთხი მხედარი, შვიდი საყვირი, ღვთის მძვინვარების შვიდი თასი, არმაგედონი, სიცოცხლის წიგნი, ცხოველის რიცხვი - 666, ბაბილონი - დიდი მეძავი, მხეცი შვიდი თავითა და ათი რქით, ათი მეფე, ათასწლოვანი სამეფო, ახალი იერუსალიმი, ძვირფასი ქვები, სიცოცხლის ხე და სხვა.
ქრისტიანთა რწმენით ”იოანეს გამოცხადება” შეიცავს ღრმა საიდუმლოებებს. უფალი იესო ქრისტე კვლავ მოვა ამქვეყნად და განსჯის ქვეყანას, თუმცა როდის მოხდება ეს გაურკვეველია. მას მოელოდნენ პირველი ქრისტიანები და მას მოელიან დღევანდელი ქრისტიანები.
იხ. ვიდეო - იოანეს გამოცხადება - ინსცენირებული ახალი აღთქმის აუდიო წიგნი, იოანეს გამოცხადება.
ერთი წერილი შვიდი ეკლესიისადმი
ვიკიციტატა
„”ასე ამბობს ამინი, მოწამე სარწმუნო და ჭეშმარიტი, დასაბამი ღვთის ქმნილებისა: ვიცი შენი საქმენი: შენ არც ცივი ხარ, არც ცხელი. ო, ნეტა ან ცივი იყო, ან ცხელი! მაგრამ რაკი ნელ-თბილი ხარ შენ, არც ცივი და არც ცხელი, ამიტომ ამოგანთხევ ჩემი პირიდან. ვინაიდან შენ ამბობ: მე მდიდარი ვარ, გავმდიდრდი და არაფერი მაკლიაო. ის კი არ იცი, რომ უბედური ხარ და საცოდავი, ღატაკი, ბრმა და შიშველი. მე გირჩევ, იყიდო ჩემგან ცეცხლით განწმენდილი ოქრო, რომ გამდიდრდე, და თეთრი სამოსელი, რომ შეიმოსო და აღარ ჩანდეს შენი სიშიშვლის აუგი, და თვალის მალამო, რათა წაიცხო თვალებზე, რომ ხედავდე. ვინც მიყვარს, მათ ვამხილებ და ვწვრთნი. აბა, ეშურე და მოინანიე.
აჰა, ვდგავარ კართან და ვრეკ. თუ ვინმე მოისმენს ჩემს ხმას და გამიღებს კარს, შევალ მასთან. მე მასთან ვივახშმებ და ის ჩემთან.
გამარჯვებულს გვერდში მოვისვამ ჩემს ტახტზე ისევე, როგორც მე გავიმარჯვე და დავჯექი ჩემს მამასთან მის ტახტზე. ვისაც ყური აქვს, ისმინოს, რას ეუბნება სული ეკლესიებს”.“
ეს შვიდი ეკლესია მაშინ არსებობდა, როცა იოანე თავის ”გამოცხადებას” წერდა, მაგრამ ეს წერილები ქრისტიანული ეკლესიის და მორწმუნეთა მომავალ ბედსაც გადმოგვცემს.
ახალი ცა და ახალი მიწა...
იოანე მოციქულის ხილვა
მეშვიდე საყვირი
იოანეს გამოცხადების უკანასკნელი თავებიდან გამოიხატება ბოლო დღეთა სამსჯავროს, ახალი ცისა და ახალი მიწის მეტ-ნაკლებად სიმბოლური აღწერილობა.
„”ვიხილე დიდი თეთრი ტახტი და ზედ მჯდომარე, რომლისგანაც გარბოდა ცა და მიწა, და არ იპოვებოდა მათთვის ადგილი. ვიხილე მკვდრები, დიდები და პატარები, რომლებიც ტახტის წინ იდგნენ, და გადაშლილი იყო წიგნები. გადაშლილი იყო სხვა წიგნიც, რომელიც სიცოცხლის წიგნია, და განსჯილ იქნენ მკვდრები წიგნებში ნაწერიდან, მათი საქმეებისამებრ. მისცა ზღვამ მასში მყოფი მკვდრები და თითოეული განსჯილ იქნა თავის საქმეებისამებრ...
ვიხილე ახალი ცა და ახალი მიწა, ვინაიდან პირველი ცა და პირველი მიწა გარდახდა, და ზღვა აღარ იყო. ვიხილე წმინდა ქალაქი - ახალი ერუსალიმი, რომელიც ღვთისგან ეშვებოდა ციდან გამზადებული, როგორც თავისი ქმრისათვის მორთული სასძლო. გავიგონე ტახტიდან დიდი ხმა, რომელიც ამბობდა: ”აჰა, კარავი ღვთისა კაცთა შორის. და ის დამკვიდრდება მათ შორის. ისინი იქნებიან მისი ერი და თვით ღმერთი იქნება მათთან. მოსწმენდს ყველა ცრემლს მათი თვალებიდან და აღარ იქნება სიკვდილი. გლოვა, გოდება და ტკივილიც აღარ იქნება, რადგან წინანდელნი გარდახდნენ”.
თქვა ტახტზე მჯდომარემ: ”აჰა, ვქმნი ყოველივეს ახალს”. და მითხრა მე: ”დაწერე, რადგან ეს სიტყვები სარწმუნოა და ჭეშმარიტია”. მითხრა: ”აღსრულდა! მე ვარ ანი და ჰაე, დასაბამი და დასასრული. მე მივცემ მწყურვალს უსასყიდლოდ სიცოცხლის წყლის წყაროდან. გამარჯვებული დაიმკვიდრებს ამას, მე მისთვის ღმერთი ვიქნები და ის ჩემთვის - ძე. ხოლო მხდალთა და ურწმუნოთა, შებილწულთა და მკვლელთა, მეძავთა და გრძნეულთა, კერპთაყვანისმცემელთა და ყველა ცრუთა ხვედრი ტბაშია, რომელიც იწვის ცეცხლითა და გოგირდით, რომელიც მეორე სიკვდილია...”
ქალაქს არ სჭირდება არც მზე, არც მთვარე გასანათებლად, რადგან ღვთის დიდებამ გაანათა იგი და კრავია მისი სასანთლე... ვერ შევა მასში ვერაფერი უწმინდური და ვერც ერთი სიბილწისა და სიცრუის ჩამდენი, არამედ მხოლოდ ისინი, ვინც კრავის სიცოცხლის წიგნში არიან ჩაწერილი”.“
ბიბლიის უკანასკნელი გვერდი
წმინდა წერილი, ბიბლია სრულდება ღვთის ძის, იესო ქრისტეს მომავალი, მეორედ მოსვლის შესახებ საუბრით.
უკანასკნელი ნაწყვეტი ”იოანეს გამოცხადებიდან” - უკანასკნელი გვერდი ბიბლიისა:
„’მითხრა: ”ნუ დაბეჭდავ ამ წიგნის წინასწარმეტყველების სიტყვებს, რადგან ახლოა ჟამი. უსამართლო კვლავ უსამართლობდეს და უწმიდური კვლავ უწმიდურობდეს, მართალი კვლავ მართლობდეს და წმიდა კვლავ წმიდობდეს. აჰა, მოვალ მალე და ჩემი საზღაური ჩემთან არის, რათა თითეულს მისი საქმეებისამებრ მივუზღა.
მე ვარ ანი და ჰაე, პირველი და უკანასკნელი, დასაბამი და დასასრული. ნეტარნი არიან, რომლებიც რეცხავენ თავიანთ სამოსელს, რომ ჰქონდეთ უფლება სიცოცხლის ხეზე და კარიბჭეთი შევიდნენ ქალაქში. მის მიღმა არიან ძაღლები და გრძნეულები, მეძავნი და კაცისმკვლელები, კერპთაყვანისმცემლები და ყოველი მოყვარული და ჩამდენი სიცრუისა.
მე, იესომ მოვავლინე ჩემი ანგელოზი, რათა დაგიმოწმოთ ეს ეკლესიებში. მე ვარ დავითის ფესვი და შთამომავალი, ცისკრის კაშკაში ვარსკვლავი”.
სული და სასძლო ამბობენ: ”მოდი!” გამგონემაც თქვას: ”მოდი!” მწყურველი მოვიდეს და მსურველმა უსასყიდლოდ აიღოს სიცოცლხის წყალი.
მე ვამოწმებ ყველასთვის, ვისაც ესმის ამ წიგნის წინასწარმეტყველების სიტყვები: თუ ვინმე რამეს დაუმატებს ამას, ღმერთი გაუმრავლებს მას ამ წიგნში ჩაწერილ წყლულებს. თუ ვინმე რამეს მოაკლებს ამ წინასწარმეტყველების წიგნის სიტყვებს, ღმერთი წაართმევს მას წილს სიცოცხლის ხიდან, წმიდა ქალაქიდან და იქიდან, რაც ამ წიგნშია ჩაწერილი. ამის მამოწმებელი ამბოს: ”ჰე, მალე მოვალ!” ამინ.
ჰე, მოდი, უფალო იესო! ჩვენი უფლის, იესო ქრისტეს მადლი ყველა წმიდასთან. ამინ”.“
იხ. ვიდეო - აპოკალიფსის საიდუმლოებით მოცული წიგნი?!🔴(იოანეს გამოცხადება)
აპოკალიფსის ორი მაცნე
აპოკალიფსის ორი მაცნე, როგორცაა გამოსახული ბამბერგის აპოკალიფსში. XI საუკუნის ილუსტრირებული ხელნაწერი.
„მობრუნდა ანგელოზი, რომელიც მელაპარაკებოდა და გამაღვიძა, როგორც ძილისგან აღვიძებენ კაცს. მითხრა: რას ხედავ? ვუთხარი: ვხედავ, აჰა, მთლიანი ოქროს სასანთლეა, მის თავზე ჯამია და შვიდი ლამპარი, თითო ლამპარს შვიდ-შვიდი მილი აქვს ზემოთ. ორი ზეთისხილის ხეა მის გვერდით, ერთი მისი ჯამის მარჯვნივ, მეორე - მარცხნივ...მივუგე და ვუთხარი მას: რა არის ეს ორი ზეთისხილის ხე სასანთლის მარჯვნივ და მარცხნივ? მივუგე მეორედ და ვუთხარი მას: რა არის ეს ორი აკიდო ზეთისხილისა ორი ოქროს მილის გვერდით, საიდანაც ოქრო იღვრება? მითხრა: არ იცი რა არიან ესენი? ვუთხარი: არა-მეთქი, ჩემო ბატონო. მითხრა: ორნი ცხებულნი არიან ესენი, მთელი ქვეყნის უფლის წინაშე მდგარნი.“ (ზაქ. 4:1-3; 11-14)
„მივცემ ჩემს ორ მოწაფეს და ათას ორას სამოცი დღე იწინასწარმეტყველებენ ძაძით მოსილნი. ესენია ორი ზეთისხილი და ორი სასანთლე, რომლებიც დგანან დედამიწის უფლის წინაშე. თუ ვინმე მოინდომებს მათ ვნებას, ცეცხლი გამოვა მათი პირიდან და შეჭამს მათ მტრებს; თუ ვინმე მოინდომებს მათ ვნებას, მოკლულ უნდა იქნეს. მათ აქვთ ხელმწიფება ზეცის დახშვისა, რათა არ იწვიმოს მათი წინასწარმეტყველების დღეებში, და აქვთ ხელმწიფება წყალთა მიმართ, რათა სისხლად აქციონ და ათასგვარი წყლულით მოწყლან ქვეყანა, როდესაც ინებებენ. ხოლო როდესაც აღასრულებენ თავიანთ მოწმობას, უფსკრულიდან ამომავალი მხეცი შეებრძოლება, შემუსრავს და მოაკვდინებს მათ. მათი გვამები ეყრება დიდი ქალაქის მოედანზე, რომელსაც სულიერად ჰქვია სიდომი და ეგვიპტე, სადაც ჯვარს აცვეს მათი უფალიც. სხვადასხვა ტომისა და მოდგმის, ენისა და ერის ხალხი სამნახევარ დღეს უყურებს მათ გვამებს და არავის დართავ მათი დამარხვის ნებას. დედამიწის მკვიდრნი იხარებენ და ილხენენ მათ გამო და ძღვენს უძღვნიან ერთმანეთს, რადგანაც ამ ორმა წინასწარმეტყველმა აწამა დედამიწის მკვიდრნი. მაგრამ სამნახევარი დღის შემდეგ სიცოცხლის სული შევიდა მათში ღვთისაგან, და ფეხზე დადგნენ, რამაც თავზარი დასცა ყველას, ვინც კი ხედავდა მათ. და მოესმათ მგრგვინავი ხმა ზეცით, რომელმაც უთხრა მათ, აქ ამოდითო, და ისინიც, თავიანთი მტრების თვალწინ, ღრუბლით ავიდნენ ზეცას. იმავე საათს საშინელი მიწისძვრა მოხდა, ქალაქის მეათედი დაიქცა და მიწისძვრისას შვიდი ათასი კაცი ამოწყდა, სხვები კი შეძრწუნდნენ და დიდება მიაგეს ცის ღმერთს.“ (გამოცხ. 11:3-13)
“
იდენტიფიკაცია
ორი მაცნისა და მათი გამოჩინების დროის დადგენა საუკუნეთა მანძილზე წარმოადგენდა ქრისტიანულიესქატოლოგიის ინტერესს. საინტერესოა, არიან თუ არა ისინი ცალკეული ინდივიდები? იქნებ სიმბოლიზმთან გვაქვს საქმე? (მაგ: ბიბლიის ახალი და ძველი აღთქმა) შესაძლოა ორი მაცნე სიმბოლურად განასახიერებს ქრისტეს მამხილებელ ეკლესიას: მარკოზის სახარებაში ვკითხულობთ: ”(ქრისტემ) მოუხმო თორმეტს, წყვილ-წყვილად დაუწყო წარგზავნა, და მისცა მათ უწმინდურ სულთა დათრგუნვის ძალა.” შესაძლოა ორი წინასწარმეტყველი ბიბლიური მოსესა და ელიას ერთგვარ რეინკარნაციას წარმოადგენს: გამოცხადებიდან ვკითხულობთ: ”მათ აქვთ ხელმწიფება ზეცის დახშვისა, რათა არ იწვიმოს მათი წინასწარმეტყველების დღეებში, და აქვთ ხელმწიფება წყალთა მიმართ, რათა სისხლად აქციონ და ათასგვარი წყლულით მოწყლან ქვეყანა, როდესაც ინებებენ”. ბიბლია გვიამბობს, თუ როგორ აქცია მოსემ ნილოსის წყალი სისხლად, ელიამ კი სამ წელიწად ნახევრით დაახშო ზეცა, რათა არ მოსულიყო ქვეყნად წვიმა. ერთ-ერთ წინასწარმეტყველად შესაძლოა მოვიაზროთ ენუქი. ბიბლიის თანახმად, მხოლოდ ელიასა და ენოქს არ უგემიათ ამქვეყნიური სიკვდილი, არამედ ორთავე ”წაიყვანა ღმერთმა”, სხეულებრივად აიტაცა რა ისინი მიწიდან.
ბიბლიური ტრადიცია
ბიბლიის მიხედვით, როდესაც ”ურჯულოების კაცი, წარწყმედის ძე...მოვა სატანის მოქმედებით, მთელი ძალმოსილებით, ნიშებით და ცრუ სასწაულებით” ქრისტეს ორი მოწაფე ათას ორას სამოცი დღე ამხელს მას, იგი ჰყოფს ბრძოლას წმიდათა მიმართ , სძლევს მათ და გაბატონდება ქვეყნიერებაზე 1,290 დღეს , სანამ ”უფალი იესო შემუსრავს თავის ბაგეთა სულით და განაქარებს თავისი სხივოსანი გამოცხადებით”.
მართლმადიდებლური სწავლება
ესენი არიან ორნი იგი ზეთისხილნი და ორნი სასანთლენი, მდგომარენი წინაშე უფლისა ყოვლისა ქუეყანისა და რომელსა უნდეს ვნებად მათდა...
ელია და ენუქ წინასწარმეტყველნი ქვეყნის დასასრულის წინ კვლავ უნდა მოევლინონ დედამიწას თავისი უმთავრესი მისიის აღსასრულებლად და ხორციელი სიკვდილის მისაღებად. ამა სოფლის უკანასკნელ დღეებში უფალი მათ იერუსალიმში მიავლენს, რათა თავიანთი საკვირველი ქადაგებითა და სასწაულთმოქმედებით ადამიანებს განუცხადონ ის არნახული სიცრუე, რომელიც სულ უფრო და უფრო ემუქრება კაცობრიობას. ელია და ენუქ წინასწარმეტყველნი სამ-ნახევარი წლის განმავლობაში თავისუფლად, დაუბრკოლებლად ამხელენ ანტიქრისტეს, გააფრთხილებენ ადამიანებს, არ მიიღონ მისი სიცრუე. საღმრთო წერილი, ეკლესიის წმიდა მამები და საეკლესიო გარდამოცემა სრული გარკვეულობით აცხადებს მათ ნამდვილ, პირდაპირი გაგებით აღსაქმელ მოსვლაზე ამქვეყნად შვიდი წლით ადრე ქვეყნის დასასრულამდე და უფალ იესო ქრისტეს მეორედ მოსვლამდე; ამ ავტორიტეტულ, უტყუარ ცნობებში ნათქვამია ელიასა და ენუქის მამხილებელ ქადაგებაზე, რაც ანტიქრისტეს წინააღმდეგ იქნება მიმართული, მათს სასწაულთმოქმედებაზე, მოწამეობრივ სიკვდილზე, მკვდრეთით აღდგომაზე და ცად ამაღლებაზე.
"და, აჰა, მე მოგივლენ თქუენ ილიას თეზბიტელსა პირველ მოსლვისა დღისა უფლისაჲსა დიდსა და განჩინებულსა, რომელმან კუალად მოაგოს გული მამისა ძისა მიმართ და გული კაცისა მოყუსისა მისისა მიმართ. ნუ მოსრულმან მოვსპო ქუეყანა მყის."
იოანეს გამოცხადებაში ყოველივე ამის გამო შემდეგს ვკითხულობთ: „და მივსცე ორთა მათ მოწამეთა ჩემთა და წინასწარმეტყველებდნენ ათას ორას და სამეოც დღეს, (ანუ სამნახევარ წელიწადს), შემოსილნი ძაძითა, ესენი არიან ორნი იგი ზეთისხილნი და ორნი სასანთლენი, მდგომარენი წინაშე უფლისა ყოვლისა ქუეყანისა და რომელსა უნდეს ვნებად მათდა, ცეცხლი გამოვალს პირისაგან მათისა და შეშჭამს მტერთა მათთა; და რომელსაცა ენებოს ვნებაი მათი, ესრეთ ჯერ-არს მოკუდომაი მისი, ამათ აქუს ხელმწიფებაი დახშვად ცათა, რაითა არა წვიმდეს დღეთა მათ წინაწარმეტყველებისა მათისათა; და ხელმწიფებაი აქუს წყალთა ზედა, რაითა გარდააქციონ სისხლად, და რაითა შემუსრონ ქუეყანაი, რაოდენ-გზისცა ენებოს, ყოველითავე წყლულებითა და რაჟამს აღასრულონ წამებაი მათი, მხეცმან მან, რომელი აღმოვალს უფსკრულით, ბრძოლა-ყოს მათ თანა, და სძლოს და მოკლნეს იგინი... და შემდგომად სამისა მის და ნახევრისა დღისა სული ღმრთისაი ცხოველი შევიდა მათ თანა და აღდგეს ფერხთა ზედა მათთა და ხმაი დიდი ზეცით... ეტყოდა მათ: აღმოვედით აქა! და აღვიდეს ზეცად ღრუბლითა და იხილნეს იგინი მტერთა მათთა“ .
წმიდა წინასწარმეტყველ ზაქარიას წიგნში კი ამასთან დაკავშირებით შემდეგი სწერია: „და ორნი ზეთისხენი ზედაით მისსა, ერთი მარჯუენით ლამპრისა მისისა და ერთი მარცხენით და ვიკითხე... რა არიან ესენი, უფალო? და მითხრა მე: ესე ორნი ძენი პოხიერებისანი, წარდგომილ არიან უფლისა ყოველისა ქუეყანისასა“ . წინასწარმეტყველი ზაქარია ამ ორ ზეთისხილის ხეში ორ წინასწარმეტყველს - ელიას და ენუქს გულისხმობს, ამას თავის „თარგმანება იოანეს გამოცხადებისაში“ წმიდა ანდრია კრიტელიც ამტკიცებს.
წმიდა წინასწარმეტყველ მალაქიას წიგნში ერთი ამ ორ მოწამეთაგან პირდაპირაა დასახელებული: „და აჰა, მე მოგივლენ თქვენ ელია თეზბიტელსა პირველ მოსვლისა დღისა უფლისაისა დიდსა და განჩინებულსა, რომელმან კუალად მოაგოს სული მამისა ძისა მიმართ და გული კაცისა მოყუსისა მიმართ. ნუ მოსრულმან, მოვსპო ქვეყანაი მყის“ .
ეკლესიის დიდი მოძღვარნი, წმიდა მამები - ეფრემ ასური (იხ. მისი „სიტყვა უფლის მეორედ მოსვლისათვის“) და იოანე დამასკელი („ზუსტი გარადმოცემა მართლმადიდებელი სარწმუნოებისა“, წგ.IV, თ.26) გვასწავლიან, რომ ორი მოწამის სახით, რომელთა ამქვეყნად მოვლინება ჯერ-არს ქვეყნის დასასრულის წინ, ძველი აღთქმის წინასწარმეტყველნი ელია და ენუქ უნდა შევიცნოთ.
იხ. ვიდეო - Два Пророка - Два Свидетеля - Кто Они?
საეკლესიო გადმოცემაც, შემონახული ჩვენს საღვთისმსახურო წიგნებში, ასევე ლაპარაკობს ამ ამბის პირდაპირ, სიტყვასიტყვით გაგებაზე და არავითარ საფუძველს არ გვაძლევს ელიასა და ენუქის მოვლინების სხვაგვარი, იგავური განმარტებისათვის.
მაგალითად, ხორციელის კვირაში საკითხავ სვინაქსარში ნათქვამია, რომ ქვეყნის დასასრულამდე შვიდი წლით ადრე სიტყვისაებრ დანიელ წინასწარმეტყველისა, მოვლენ ენუქ და ელია, რომელნიც ადამიანებს უქადაგებენ არ მიიღონ და არ აღიარონ იგი (ანტიქრისტე) ღვთის მსახურად. ის კი დასტანჯავს მათ და თავებსაც წარჰკვეთს. კვალად, ელია წინასწარმეტყველის მსახურებაში წერია: „ელია თეზბიტელო, უხრწნელად დაგბადა ღმერთმა, რათა სიკვდილი არ იგემო, ვიდრე ყოველგნით არ იქდაგებ ქვეყნის დასასრულისთვის!“ ტროპარში ელია წინასწარმეტყველი განიდიდება როგორც „მეორე წინამორბედი ქრისტეს ამქვეყნად მეორედ მოსვლისა“.
სვინაქსარში (20 ივლისი) ვკითხულობთ: წინასწარმეტყველი ღმერთისა წმიდა ელია, ცეცხლოვანი ეტლით ზეცად აღტაცებული, დღესამომდე ცოცხალია და იგი ხორციელად იყო ხილული თაბორის მთაზე სამი წმიდა მოციქულის მიერ უფლის ფერისცალების ჟამს, და ამგვარადვე ხორციელად ხილული იქნება მოკვდავ ადამიანთაგან ამქვეყნად უფლის მეორედ მოსვლის წინ. თავიდან აიცილა რა ხორციელი სიკვდილი იეზაბელის მახვილისაგან, იგი ევნება ანტიქრისტეს მახვილით და უზენაესი დიდების ღირსი გახდება სამართლიანი სასყიდლის მიმგები ღმერთისაგან არა მხოლოდ როგორც წინასწარმეტყველი, არამედ როგორც წმიდა მოწამეც“.
იმავე დღის „მეტაფრასში“ ნათქვამია: „ესე ელია, ენუქთან ერთად უნდა მოვიდეს ამქვეყნად ქრისტეს მეორედ მოსვლის წინ, ანტიქრისტეს სამხილებლად და მორწმუნეთა სანუგეშებლად“, მაგრამ მიუხედავად ყველა ამ გაფრთხილებისა, ადამიანთა უმრავლესობა, თავისი ხორციელი გონების მიზეზით, არა თუ ვერ დაინახავს ანტიქრისტეს გარეგნული სათნოების მთელ სიყალბეს, არამედ მეტიც - აღტაცებით შეხვდება მას და განადიდებს კიდეც. ეფრემ ასური წერს, რომ როდესაც ხალხი ესოდენ „სათნოებათ“ და „ძალთ“ იხილავს, ყველას ერთი აზრი გაუჩნდება - მეფედ აღიაროს და გამოაცხადოს იგი, და ერთურთს ასე ეტყვიან: მოიძებნება კი კაცი, ეგზომ კეთილი და მართალიო!
პირველნი დიდნი მსხვერპლნი ანტიქრისტეს სასტიკი დევნულებისა გახდებიან მისი მამხილებელნი - წმიდა წინასწარმეტყველნი ელია და ენუქ.
„როდესაც წყეული იგი ხელმწიფება დაინახავს ელიასა და ენოქს, რომლებიც ადამიანებს უქადაგებენ რათა მათ არ მიიღონ ბეჭედი ანტიქრისტესი, მათ შეპყრობას ბრძანებს. წინასწარმეტყველნი კი ადამიანებს დაარწმუნებენ, რათა ისინი არ აღიბეჭდონ ანტიქრისტეს ბეჭდით, ეტყვიან მათ, რომ ვინც გამოავლენს მოთმინებას და არ მიიღებს წყეულ ბეჭედს, იგი გადარჩება და უფალი უსათუოდ დაუმკვიდრებს მას სასუფეველს მხოლოდ იმის გამო, რომ არ მიიღო ბეჭედი. დაე, ყველამ გამუდმებით გამოისახოს პატიოსანი ჯვრის ნიშანი, ყოველ საათს გადაიწეროს პირჯვარი, რამეთუ ბეჭედი ჯვრისა ადამიანს ჯოჯოხეთის სატანჯველისაგან განათავისუფლებს. ხოლო ანტიქრისტეს ბეჭედი კი კაცთა მოდგმას საუკუნო სატანჯველში ჩაჰყრის. უკეთუ მოგშივდეთ და მოგინდეთ საზრდო, მცირეოდენი ხანი მოითმინეთ და ღმერთი, თქვენი მოთმინების მხილველი, დახმარებას ზეციდან გამოგიგზავნით. უფლის შეწევნით თქვენ განცხოველდებით (სიტყვასიტყვით - ცხოვლად (ცხადად) დანაყრდებით. უკეთუ არ გამოიჩენთ მოთმინებას და მაინც მიიღებთ არაწმიდა მეფის ბეჭედს, იცოდეთ, რომ ამის გამო მწარედ ინანებთ.
ეტყვიან კაცნი ენოქსა და ელიას: „რატომ ემადლიერებიან ანტიქრისტეს ის ადამიანები, რომლებმაც მიიღეს ბეჭედი?“ - მაშინ მიუგებენ მათ ენოქ და ელია: „დიახ, ემადლიერებიან, მაგრამ ვინ არიან მისი მადლიერნი? (ანუ ვინ ჰმადლობს მათ ბაგით?). ადამიანები კი არ უხდიან მას მადლობას, არამედ მარტოდენ თავად ბეჭედი (ანუ ბოროტება, რომელიც გაბატონდება ადამიანებზე, მათივე ბაგით გამოხატავს შექცევასა და სიხარულს, რამეთუ მან მოასწრო და დაღუპა ისინი, როგორც ეს იციან ხოლმე ავკაცებმა, რომლებიც ჩადენილი სივერაგის გამო დღესასწაულობენ და ხარობენ).
და რა არის მათი მადლიერება? მათი მადლიერება არის ის, რომ მათში ჩაბუდდა სატანა, განსხეულდა ადამიანის გრძნობაში და ადამიანი უკვე ვეღარ აღიქვამს იმას, თუ რა უბედურება ტრიალებს მის თავს.
ის ვინც აღიბეჭდება ანტიქრისტეს ნიშნით, დემონად გადაიქცევა, თუმცა-კი დაიწყებს იმის მტკიცებას, რომ ვერ გრძნობს ვერც შიმშილსა და ვერ წყურვილს, მაგრამ შია და სწყურია კიდევ უფრო მეტად, და არა მარტო მეტად, არამედ შვიდგზის უფრო მეტად, ვიდრე თქვენ. თქვენ მხოლოდ მცირე ხნით მოითმინეთ. ნუთუ ვერ ხედავთ, რომ ის, ვინც იღებს ანტიქრისტეს ბეჭედს, ცოცხლებში აღარ წერია? (ანუ სულით უკვე მკვდარია და მას მარადიული სატანჯველი ელოდება), ნუთუ, თქვენც ასევე გსურთ, რომ დაუშრეტელ სატანჯველში დაიღუპოთ ამ ბეჭედთან ერთად და იქ იმათთან ერთად ეწამოთ, ვინც წყეული ბეჭდით დაიტვიფრნენ? და სადაც არს „ტირილი და ღრჭენაი კბილთა?“ და სხვა მრავალი ამგვარი მოძღვრებით განსწურთნიან კაცთა ენოქი და ელია.
გაიგებს ანტიქრისტე, რომ ორი ადამიანი ქადაგებს მის წინააღმდეგ და უწოდებს მას მაცდურს, გრძნეულს, მატყუარასა და მზაკვარ ეშმაკს. გაიგებს და განრისხებული მათ შეპყრობასა და მის წინაშე მიყვანას ბრძანებს. როდესაც მის განკარგულებას შეასრულებენ, იგი ელიასა და ენოქს მლიქვნელური სიტყვებით ჰკითხავს: „ჰოი, ვითარ დაღუპული ცხვრები ხართ, რამეთუ არ აღბეჭდილხართ სამეფო ბეჭდით?“ და მაშინ მიუგებენ მას ენოქი და ელია: „მაცდურო და მატყუარავ! დემონო! შენს გამო ესოდენი სული წარწყმდა ჯოჯოხეთსა შინა! წყეულიმც იყოს ბეჭედი შენი შენსავე ხელმწიფებასთან ერთად! წყეულმა ბეჭედმა და წაბილწულმა მეფობამ შენმან დაამხო და წარწყმიდა სოფელი ესე. ძვირშემთხვეულობამ შენმან მიიყვანა ქვეყენიერება ამ ყოფამდე, დაიღუპა სოფელი და დადგა აღსასრული მისი...“ - ასეთ სიტყვებს მოისმენს ანტიტიპი ენოქისა და ელიასაგან და ეტყვის მათ: „როგორ ბედავთ ჩემს, თვითმპყრობელისა და მეფის, წინაშე ამგვარ ლაპარაკს?“ და მიუგებს ელია: „მეფობაი შენი გვძაგს, ხოლო დიდებასა შენსას კი შენს ბეჭედთან ერთად შევაჩვენებთ!“ - ამგვარი შეურაცხმყოფელი პასუხით ისე გამძვინვარდება ანტიქრისტე, რომ ცოფიან ძაღლს დაემსგავსება და ორივე წინასწარმეტყველს საკუთარი ხელით მოჰკლავს (წმ. ნილოს მირონმდინარე - „სიკვდილისშემდგომი შეგონებანი...“).
ეს ამბავი ნაწინასწარმეტყველებია იოანეს გამოცხადებაში, სადაც ნათქვამია: „და რაჟამს აღასრულონ წამებაი მათი (ძაძით მოსილმა „ორმა მოწამემ“ ღმერთისა), მხეცმან მან, რომელი აღმოვალს უფსკრულით, ბრძოლა-ყოს მათ თანა და სძლოს და მოკლნეს იგინი. და მძორები მათი უბანთა ზედა ქალაქის მის დიდისათა, რომელსა ეწოდების სულიერად სოდომი და ეგვიპტე, სადა-იგი უფალი მათი ჯვარს-ეცვა. და იხილონ ერთა და ტომთა და ენათა და წარმართთა მძორები მათი სამ დღე და ნახევარ და არა უტეონ მძორებსა მათსა დადებას სამარესა შინა. და მკვიდრთა ქვეყანისათა განიხარონ მათ ზედა და იშვებდნენ და ძღვენი მისცენ ურთიერთას, რამეთუ ამათ ორთა წინასწარმეტყველთა ტანჯეს მკვიდრნი ქვეყანისანი. და შემდგომად სამისა მის და ნახევარისა დღისა სული ღმერთისაი ცხოველი შევიდა მათ თანა, და აღდგეს ფერხთა ზედა მათთა და შიში დიდი დაეცა მათ ზედა, რომელნი ჰხედვიდეს მათ. და მესმა ხმაი დიდი ზეცით, რომელი ეტყოდა მათ: აღმოვედით აქა! და აღვიდეს ზეცად ღრუბლითა. და იხილნეს იგინი მტერთა მათთა. მას დღესა შინა იქმნა ძრვაი დიდი, და მეათედი ქალაქისაი დაეცა, და მოსწყდეს ძრვისა მისგან კაცნი შვიდ ათასნი, და სხვანი იგი შეშინებულ იქმნეს და მისცეს დიდებაი ღმერთსა ცათასა“ .
ამის შემდეგ უნდა აღსრულდეს ღირსშესანიშნავი რამ, რაც უნდა მიეწეროს ამ წმიდა წინასწარმეტყველთა ქადაგების ძალას, მათს საკვირველ აღდგომას მკვდრეთით და ზეცად ამაღლებას, - მოხდება ის, რომ ანტიქრისტეს თანამედროვე იუდეველთა მნიშვნელოვანი ნაწილი ჭეშმარიტ რწმენაზე მოიქცევა და ქრისტეს შეუდგება. ამასთან დაკავშირებით ნეტარი თეოფილაქტე წერს: „ელია... მოვა როგორც წინამორბედი ქრისტეს მეორედ მოსვლისა, და ჭეშმარიტ რწმენას ქრისტესას დაუბრუნებს ყველა ებრაელს, ვინც კი მდაბალი და მორჩილი აღმოჩნდება, და მამათა მემკვიდრეობას დაუბრუნებს მათ, რაც ამდენი ხნის განმავლობაში დაკარგული ჰქონდათ“.
საფუძველს ამგვარი მტკიცებისათვის ვპოულობთ თვით საღმრთო წერილში, სადაც შემდეგია ნაწინასწარმეტყველები:
ა) მალაქიას წინასწარმეტყველება: „და აჰა, მე მოგივლენ თქვენ ელიას თეზბიტელსა პირველ მოსლვისა დღისა უფლისასა, დიდსა და განჩინებულსა, რომელმაც კვალად მოაგოს გული მამისა ძისა მიმართ და გული კაცისა - მოყვასისა მიმართ მისისა. ნუ მოსრულმან მოვსპო ქვეყანა მყის“ .
ბ) ესაიას წინასწარმეტყველება: „და იყოს მას დღესა შინა, არღა მერმე, შეეძინოს დაშთომილი ისრაელსა. და განრომილნი იაკობისანი არღა მერმე არმოსავ იყვნენ, მიმძლავრებულთა მიმართ მათთა, არამედ იყვნენ მოსავ ღმერთისა მიმართ წმიდისა ისრაელისასა ჭეშმარიტებითა. და იყოს დაშთომილი იაკობისი ღმერთისა მიმართ ძლიერისა“ .
გ) იგივეს გულისხმობს პავლე მოციქულიც, რომელსაც მოჰყავს ესაია წინასწარმეტყველის სიტყვები: „ხოლო ესაია ღაღადებს ისრაელისთვის: დაღათუ იყოს რიცხვი იგი ძეთა ისრაელისათაი ვითარცა ქვიშაი ზღვისაი, ნეშტნი ოდენ ცხონდეს ;
დ) ზაქარიას წინასწარმეტყველება: „და იყოს მას დღესა შინა ვიძიო მოსპობა ყოველთა წარმართთა, მიმავალთა იერუსალემსა ზედა. და მივჰფინო სახლსა ზედა დავითისსა და დამკვიდრებულთა ზედა იერუსალემისათა სული მადლისაი, სიხარულისა და თანალმობისაი, და მოიხილონ ჩემდამო მის წილ, რომლისა მიმართ უგმირეს“ .
ე) ყველა ამ წინასწარმეტყველებას აგვირგვინებს ღვთაებრივი პავლე მოციქულის ღმრთივსულიერი სიტყვები: „და იგინი (იუდეველები), თუ არა დაადგრენ ურწმუნოებასა მათსა ზედა, და-ვე-ემყნენ, რამეთუ შემძლებელ არს ღმერთი კვალად დამყნად მათდა. უკუეთუ შენ (ანუ რომაელი - წარმართი, მოქცეული ქრისტეს რწმენაზე) ბუნებითისა მისგან მოეკვეთე ველურისა ზეთისხილისა და გარეშე ბუნებისა დაემყენ კეთილსა ზეთის ხილსა, რაოდენ უფროის იგინი ბუნებითსა მას დაემყნენ თვისსავე მას ზეთისხილსა! არა მნებავს უმეცრებაი თქუენი, ძმანო, საიდუმლოისა ამის, - რაითა არა იყვნეთ თავით თვისით ბრძენ, - რამეთუ სიბრმე ჟამითი ჟამად შეჰყვა ისრაელსა, ვიდრემდე სავსებაი იგი წარმართთაი შემოხდეს. და ესრეთ ყოველი ისრაელი ცხონდეს, ვითარცა წერილ არს: მოვიდეს სიონით მხსნელი და მოაქციოს უღმრთოებისაგან იაკობი“ .
ვლ. სოლოვიოვს, რომელიც ცდილობდა, წმიდა ელიასა და ენუქის ამქვეყნად მოვლინებასთან დაკავშირებული ყველა წინასწარმეტყველება საღმრთო წერილისაიგავურად, არაპირდაპირი მნიშვნელობით განემარტა, უნებლიეთ უნდა შეეცოდა უფლის ამ ორი მოწამის მოღვაწეობასთან დაკავშირებული დიდი მოვლენის - ქრისტესადმიისრაელის „ნეშტის“ მოქცევის ახსნა-განმარტებაშიც (იხ. მისი ესქატოლოგიური შრომა - „სამი საუბარი“, თავი - „სიტყვა ანტიქრისტეზე“). მისი ინერპრეტაციით, როდესაც იუდეველები შეიტყობენ, ჩვენს მიერ ჭეშმარიტ მესიად მიჩნეული კაცი (ანუ ანტიქრისტე) წინადაცვეთილი არ არისო, ისინი ზურგს შეაქცევენ მას, უარყოფენ და ქრისტიანობას მიიღებენო. თუკი ეს ვარაუდი - ანტიქრისტეს წინადაუცვეთელობა - მართლაც ნამდვილი აღმოჩნდება, ფანატიკურად განწყობილ იუდეველებს იგი მხოლოდ იმას აიძულებს, რომ უარყონ ასეთი „მესია“, ანუ ანტიქრისტე, და სხვას, მესიისათვის უფრო შესაფერ კანდიდატს დაუწყონ ლოდინი. მართლაც, ძნელი დასაჯერებელია, რომ ეს ამბავი, ანუ მომავალი ანტიქრისტეს შესაძლო წინადაუცვეთელობა, გახდეს იმის მიზეზი, რომ იუდეველებმა უარი თქვან თავიანთ ეროვნულ-სარწმუნოებრივ იდეოლოგიაზე და ქრისტეს რწმენა შეიძინონ. განა აქამდე იუდეველთა ისტორიაში მრავლად არ ყოფილან მესიის წოდების მისაღებად ამაოდ გარჯილი პრეტენდენტები, რომელნიც წინამძღვრობდნენ რომის წინააღმდეგ აღძრულ აჯანყებებს?! ასეთი „მესიანი“, დიახაც, რომ ჰყოლია ისრაელს, მაგრამ შემდგომი იმედის გაცრუება არასოდეს არ აიძულებდა იუდეველებს უარეყოთ თავიანთი რწმენა, თავიანთი იდეოლოგია, და ერთადერთ ჭეშმარიტ სარწმუნოებად ქრისტიანობა ეღიარებინათ.
ისეთი მნიშვნელოვანი მოვლენა კაცობრიობის ისტორიაში, როგორიც არის, უფრო სწორად, როგორიც იქნება უფლის მეორედ მოსვლის წინ იუდეველთა ნაწილის („ისრაელის ნეშტის, დაშთომილის“) საკვირველი მოქცევა ქრისტესადმი, მთლიანად შეიძლება განპირობებული იყოს მხოლოდ უფლის ორი დიდი წინასწამეტყველის - ელიასა და ენუქის ქადაგების ზემოქმედებით; ისინი ხომ სამ-ნახევარი წლის მანძილზე დაუფარავად ამხილებენ ანტიქრისტეს და დიდი ღვთაებრივი ძალითაც იქნებიან შემოსილნი, ამასთან, უდიდესი ზეგავლენა ექნება მათს მოწამეობრივ აღსასრულს, სასწაულებრივ აღდგომას მკვდრეთით და ზეცად ამაღლებას, რისი მოწმენიც სწორედ ისრაელში მცხოვრებნი გახდებიან. როგორც ვნახეთ, ამასვე გვიდასტურებს საღმრთო წერილიც, რომლის ზემოთ მოყვანილი წინასწარმეტყველებანი „ისრაელის ნეშტის“ მოქცევას ქრისტეს რწმენაზე სწორედ ელიასა და ენუქის მოღვაწეობას მიაწერენ.
იუდეველთა ეს მოქცევა ქრისტიანულ სარწმუნოებაზე ანტიქრისტეში მძვინვარე გაბოროტებას გამოიწვევს საერთოდ ქრისტიანთადმი და მაშინ იყოს „ჭირი დიდი, რომელი არა იყო დასაბამითგან სოფლისაით ვიდრე აქამომდე“ ; „და მიეცა მას (მხეცს - ანტიქრისტეს) ბრძოლისაცა-ყოფად წმიდათა მიმართ და ძლევად მათდა; მიეცა მას ხელმწიფებაი ყოველსა ზედა ტომსა და ერსა და ენასა და ნათესავსა
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
მელანქოლია (2011 წლის ფილმი)
ჟანრიაპოკალიფტური დრამა
დამდგმელი რეჟისორილარს ფონ ტრიერი
პროდიუსერიმეტა ლუის ფოლდაგერი, ლუიზ ვესტი
სცენარის ავტორილარს ფონ ტრიერი
როლებშიკირსტენ დანსტი, შარლოტ გენსბური
ოპერატორიმანუელ ალბერტო კლარო
მონტაჟიმოლი მალენე სტენსგორი
სტუდიაZentropa
დისტრიბუტორიNordisk Film
გამოსვლის თარიღი26 მაისი, 2011
ხანგრძლივობა130 წუთი
ენაინგლისური
ბიუჯეტი52 ,5 მლნ კრონა
შემოსავალი$ 15 946 321
წინა:ანტიქრისტე
შემდეგი:ნიმფომან.
რეჟისორ ლარს ფონ ტრიერის აპოკალიფტური დრამა. არის ტრიერის დეპრესიული ტრილოგიის მეორე ნაწილი. ფილმში შესრულებული როლისთვის კირსტენ დანსტი კანის კინოფესტივალზე დაჯილდოვდა პრიზით საუკეთესო მსახიობი ქალისთვის.
ფილმი ორი დის, ჯასტინისა და კლერის შესახებაა. ის ორ ნაწილად იყოფა. პირველ ნაწილში („ჯასტინი“) ასახულია ჯასტინის ჩაშლილი ქორწილი. ხოლო მეორეში ასახულია („კლერი“) კლერის ოჯახი მოახლოებული კატასტროფის ფონზე. ფილმის ბოლოს ხდება შეჯახება პლანეტა „მელანქოლიასა“ და დედამიწას შორის. იხ. ბმულზე ქართულად კინო
ფილმი შედგება ორი ნარატიული ნაწილისგან და 8 წუთიანი პროლოგისაგან, რომელიც ხსნის ფილმს, აღვიძებს „2001: კოსმოსური ოდისეას“ და გადაწყვეტილია როგორც წინსვლის მიმდევრობა. პროლოგი მოგვითხრობს დედამიწის სიკვდილზე პლანეტა მელანქოლიასთან შეჯახების შედეგად.
პროლოგის კინემატოგრაფიული ბუნება გააანალიზა მანოლა დარგისმა სტატიაში, რომელიც გამოქვეყნდა The New York Times-ში 2011 წლის ბოლოს. ყველაზე აშკარა მინიშნებებია ჯ.ე. მილეტის („ოფელია“) და ბრიუგელის („მონადირეები თოვლში“) სახელმძღვანელოს ნახატებზე. უვერტიურა რიჩარდ ვაგნერის ტრისტან და იზოლდადან კულისებში თამაშობს.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
მოტეტი
მოტეტის შესრულება
(ლათ. motetu, იტალ. motetto, ფრანგ. და ინგლ. motet) — მრავალხმიანი საეკლესიო ვოკალური ნაწარმოები. შესაძლებელია ინსტრუმენტებით ხმების გაძლიერება.
მოტეტები უმრავლესად ბიბლიურ ტექსტებზეა აგებული, ხშირად ლათინურ ენაზე.
მოტეტი დაიბადა შუასაუკუნეებში და დღემდე შენარჩუნებულია როგორც ფორმა. სტილი და აგებულება დროთა მიხედვით იცვლებოდა.
მოტეტები გვხვდება კომპოზიტორების, ი.ს. ბახის, პალესტრინას, ორლანდო ლასოს შემოქმედებაში. ფ. მენდელსონის, მაქს რეგერის და მოგვიანებით ი ბრამსისა და ჰინდემიტის შემოქმედებაშიც ვხვდებით მოტეტებს.
ზოგადი მახასიათებლები
მოტეტი პროფესიული მუსიკალური ხელოვნების უნივერსალური ჟანრია. მისი კულტურული და სოციალური ფუნქციონირება დამოკიდებული იყო მასში შესრულებული ტექსტის შინაარსზე. მოტეტები სულიერ თემებზე ლექსებით ჟღერდა როგორც ეკლესიაში, ასევე საერო გარემოში (მაგალითად, არისტოკრატიულ სასამართლოებში); ეკლესიაში არ მღეროდნენ მოტეტები საერო ტექსტებით (განსაკუთრებით „ვულგარულ“ დიალექტებზე).
შუა საუკუნეებისა და რენესანსის დასავლეთ ევროპაში პრაქტიკული სხვა ჟანრებისგან განსხვავებით, მოტეტი ყოველთვის ინარჩუნებდა რთულად აღქმადი, ნასწავლი მუსიკის ხასიათს, ადგილი მისი შემქმნელის პროფესიული უნარების დემონსტრირებისთვის. ჯერ კიდევ XIII საუკუნეში. ჯონ დე გროკაიო მოტეტის შესახებ წერდა:
ასეთი მუსიკა არ უნდა იყოს წარმოდგენილი უბრალო ხალხის თანდასწრებით, რომლებსაც არ შეუძლიათ მისი დახვეწის შეფასება და ტკბობა. მოტეტი შესრულებულია განათლებული ადამიანებისთვის და ზოგადად მათთვის, ვინც ეძებს დახვეწას ხელოვნებაში.
იხ. ვიდოე - Vivaldi - Amor Sacro (Motets) - Selection of Antonio Vivaldi's solo-motets.
01. In furore iustissimae irae 00:00
02. Nulla un mundo pax sincera 15:22
03. In turbato mare irato 29:10
04. Sum in medio tempestatum 46:50
Simone Kermes
Venice Baroque Orchestra
Andrea Marcon
მოტეტის ისტორია დაახლოებით შვიდი საუკუნეა. შუა საუკუნეებისა და რენესანსის დასავლეთ ევროპის მუსიკაში ეს ჟანრი მნიშვნელობით მეორეა მხოლოდ მასის შემდეგ. მოტეტების ბრწყინვალე ნიმუშები გვხვდება პიერ დე ლა კრუას, ფილიპ დე ვიტრის, გიომ დე მაშოს, ჯონ დანსტაბლის, გიომ დიუფის, იოჰანეს ოკეგემის, იაკობ ობრეხტის, ჟოსკინ დესპრეს, ლასოს, პალესტრინას, ვიქტორიას, ბაჩის, შუტის ნამუშევრებში. , ვივალდი, მოცარტი, მენდელსონი, ბრამსი, ვონ-უილიამსი, ჰინდემიტი და სხვები.
Motet Ars antiqua და Ars nova
მოტეტი წარმოიშვა საფრანგეთში მე -13 საუკუნეში, სავარაუდოდ, ნოტრ დამის სკოლის დებულებების მითითებიდან. სახელწოდება "მოტეტი" დაიწყო ვოკალური ნაწარმოებების აღნიშვნა, რომლებშიც გრიგორიანული გალობის (ტენორი) მელოდია პოლიფონიურად არის შერწყმული ერთ ან ორ სხვა მელოდიურ ხაზთან (დუპლუმი და ტრიპლუმი). ამ სახის ნაწარმოებებს მოტეტები ეწოდა, როდესაც სიტყვიერი ტექსტი (აღნიშნული სიტყვით mot) დაიწყო გადატანა დუპლუმში (მაშასადამე, მოტეტუსს უწოდებენ), ანუ ხმაში, რომელიც ადრე უბრალოდ მღეროდა. XIII საუკუნეში. მოტეტები, როგორც წესი, მრავალტექსტური იყო (სხვაგვარად მათ უწოდებენ პოლიტექსტს), ანუ სხვადასხვა ტექსტებს მღეროდნენ სხვადასხვა ხმით, როგორც საეკლესიო, ასევე საერო, მათ შორის ორ სხვადასხვა ენაზე, კერძოდ ლათინურ და ძველ ფრანგულ ენებზე.
სამხმიანი პოლიტექსტური მოტეტები, რომლებიც შეიცავს ორ განსხვავებულ ტექსტს, ეწოდება "ორმაგი მოტეტები"; ოთხხმიანი სამი განსხვავებული ტექსტით – „სამმაგი“. ვინაიდან ტენორი (თავდაპირველად ნასესხები გრიგორიანული საგალობლებიდან, მოგვიანებით ხშირად საერო „საერთოდ ცნობილი“ სიმღერების რეპერტუარიდან) არ არის ქვეტექსტი ხელნაწერებში (მხოლოდ მისი საწყისია ჩაწერილი), ითვლება, რომ მისი შესრულება მუსიკალურ ინსტრუმენტს დაევალა.
ფრანგული მოტეტი Ars antiqua იყო ალბათ პირველი უნივერსალური ჟანრი ისტორიაში, საეკლესიო და საერო მუსიკაში ერთდროულად. მკვლევარები თვლიან, რომ იგი შესრულდა „სასამართლოში, ტაძარში და უნივერსიტეტში“. საერო და საუნივერსიტეტო გარემოში ნებისმიერი მოტესი სრულდებოდა. ეკლესიისთვის, რა თქმა უნდა, მოტეტები შეეფერებოდა მხოლოდ სულიერ ტექსტებს, რომლებიც შეიცავს ბიბლიურ პარაფრაზებს, ღვთისმშობლის მიმართ ლოცვებს და ა.შ. გარდა ამისა, მოტეტის განსაკუთრებული ტექნიკური სირთულე ჩვეულებრივ მრევლს ძნელად აღიქვამს „ყურით“; საეკლესიო მოტივები დროულად ემთხვეოდა მთავარ დღესასწაულებსა და ისტორიულ მოვლენებს, ისინი სრულდებოდა განმანათლებლური სამწყსოსათვის ტაძრების სამლოცველოებში (როგორიცაა პარიზის ღვთისმშობლის ღვთისმშობლის ტაძარი), ან არისტოკრატიის მიერ საკუთარი საჭიროებისთვის „რეზერვებულ“ პატარა ეკლესიებში.
Ars antiqua motet-ის ყველაზე მნიშვნელოვანი მაგალითები გვხვდება ბამბერგის კოდექსსა და მონპელიეს კოდექსში; უმეტესწილად, ეს მოტეტები ანონიმურია, პიერ დე ლა კრუა და ადამ დე ლა ჰალი ცნობილია სახელით. ფილიპ დე ვიტრიმ დაწერა მოტეტები XIV საუკუნის პირველ ნახევარში. Ars nova პერიოდის მოტეტის უდიდესი ავტორია ფრანგი გიომ დე მაშო. მაჩოსთვის მოტეტი იყო ერთგვარი შემოქმედებითი ლაბორატორია, რომელშიც ის ატარებდა დახვეწილ კომპოზიციურ ექსპერიმენტებს, მათ შორის იზორიტმის სფეროში. შემორჩენილია რამდენიმე ათეული ანონიმური Ars nova motets, ასევე ძირითადად ფრანგები (მოტეტები უჩვეულოა მე-14 საუკუნის იტალიური პროფესიონალური მუსიკისთვის).
იდენტიფიკაციის წესები
პოლიტექსტური მოტეტის იდენტიფიცირებისთვის Ars antiqua და Ars nova აძლევენ ტექსტის ინიციპტებს თანმიმდევრობით triplum, motetus (duplum), tenor[3], გამოყოფენ მათ ირიბი ხაზით („slash“). მაგალითად, მაშო ლასეს მოტეტის ბმული! Comment oublieray / Se j'aim mon loyal ami / Pour quoy me bat mes maris? ნიშნავს, რომ ტრიპლუმი იწყება სიტყვებით Lasse! კომენტარი oublieray, motetus - Se j'aim mon loyal ami, tenor - Pour quoy me bat mes maris? ("რატომ მცემს ჩემი ქმარი", ტენორის მელოდიის საფუძველი საფრანგეთში პოპულარული სიმღერაა). გასათვალისწინებელია აგრეთვე ტექსტების (განსაკუთრებით ძველი ფრანგული) არასტაბილური მართლწერა მუსიკალურ ხელნაწერებში, ამიტომ შუასაუკუნეების მუსიკის მოყვარულები ხშირად ორთოგრაფიულ ვარიანტებს სხვადასხვა მოტეტებად აქცევენ, ხოლო ისინი ერთსა და იმავე მუსიკას მოიხსენიებენ.
რენესანსის მოტეტი
შუა საუკუნეებისგან განსხვავებით, რენესანსის მოტეტი დაიწერა მხოლოდ სულიერ ტექსტზე ლათინურ ენაზე, იგივე მთელი ნაწარმოებისთვის. თუმცა, ამ ფორმითაც კი შენარჩუნებული იყო ტექსტის სხვადასხვა ხმით გალობის არაერთდროულობა - ყველაზე ხშირად ეს იმიტაციების ფართო გამოყენების შედეგი იყო და ეს თვისება ზოგადად მოტეტის ჟანრის ყველაზე დამახასიათებელ მახასიათებელად იქცა. . მე-16 საუკუნის მეორე ნახევრიდან მოტეტების კოლექციებს ხშირად უწოდებდნენ „სულიერ სიმღერებს“ (Cantiones sacrae), მაგალითად, კლემენტ-ნოტ-პოპის, ბირდის, გესუალდოს და მრავალი სხვა „მოტეტის“ კომპოზიტორის კრებულებს.
რენესანსის ეგრეთ წოდებული „სულიერი მადრიგალები“ (იტალიური madrigali spirituali), მაგალითად, პალესტრინა, ლასო ან მონტევერდი, კომპოზიციის ტექნიკის თვალსაზრისით, იგივე მოტეტებია, მაგრამ შედგენილი იტალიურად (და არა ლათინურად) ტექსტები. იტალიური სულიერი მადრიგალის სტილის მოდელი მე-16 საუკუნის ბოლოსა და მე-17 საუკუნის პირველ ნახევარში გავრცელდა იტალიის ფარგლებს გარეთ. სულიერი მადრიგალების მაგალითი, რომლებიც დაწერილია იტალიური მოდელის მიხედვით, მაგრამ ტექსტებით მშობლიურ ენაზე, არის შაინის კრებული Israel Source (Israelis Brünnlein, 1623).
იხ. ვიდეო - J.S. Bach: Motet BWV 227 'Jesu, meine Freude' - Vocalconsort Berlin [HD]
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
ასკორბინის მჟავა
ასკორბინის მჟავა ან ვიტამინი C — ძლიერი ანტიოქსიდანტი. მისი ქიმიური ფორმულაა იგი არეგულირებს სისხლის შედედებას, აწესრიგებს კაპილარების გამტარობას, მონაწილეობს სისხლწარმოქმნაში, მოქმედებს ანთებისა და ალერგიის წინააღმდეგ, აწესრიგებს სტრესის შედაგად გამოწვეულ პრობლემებს, აძლიერებს რეპარაციულ (აღდგენით) პროცესებს, ზრდის ინფექციების მიმართ მდგრადობას.
მნიშვნელოვანია, რომ C ვიტამინის ადეკვატური რაოდენობა ორგანიზმში ბევრად უფრო ზრდის В1, В2, A, E ვიტამინების, პანტოტენისა და ფოლიუმის მჟავეების მდგრადობას. ჰორმონები, რომელთაც თირკმელზედა ჯირკვალი გამოჰყოფს, შეიცავენ უფრო მეტ ასკორბინს, ვიდრე სხეულის რომელიმე სხვა ნაწილი. ვიტამინი C ეხმარება ამ ,,სტრესული’’ ჰორმონების გამოყოფას და იცავს ორგანიზმს ტოქსინებისაგან, რომლების წარმოიქმნება მათი მეტაბოლიზმის (გარდაქმნის) პროცესში.
იხ. ვიდეო - ასკორბინის მჟავის ამპულები-სილამაზის და ახალგაზრდობის საიდუმლო
დადებითი თვისებები
ვიტამინი C აუმჯობესებს კალცისა და რკინის ათვისებას და ორგანიზმიდან გამოჰყავს ტოქსიკური სპილენძი, ტყვია და ვერცხლისწყალი.
ორგანიზმის წინააღმდეგობის უნარიანობის გაზრდა, რკინის ათვისების გაუმჯობესება, ჰემოგლობინის დონის შენარჩუნება;
მთავარ როლს თამაშობს კოლაგენის ჩამოყალიბებაში, რომელიც აუცილებელია ქსოვილების უჯრედების, ღრძილების, სისხლძარღვების, ძვლების და კბილების ზრდისა და აღდგენისათვის;
აუმჯობესებს ორგანიზმის მიერ რკინის ათვისებას;
ჭრილობების შეხორცების, დამწვრობის მოშუშების და სისხლმდენი ღრძილებისათვის;
ოპერაციის მერე შეხორცებისათვის;
ამცირებს სისხლში ქოლესტერინის დონეს;
იცავს მრავალი ვირუსული და ბაქტერიული ინფექციებისაგან;
მოქმედებს როგორც ბუნებრივი სასაქმებელი;
ამცირებს ტრომბის წარმოქმნის შანსს;
შველის გაციებების მკურნალობას;
ამცირებს სხვადასხვა ალერგენების მოქმედებას
იხ. ვიდეო - Кому вредна аскорбинка? Польза и вред аскорбиновой кислоты!
მისი ფიზიკური თვისებების მიხედვით, ასკორბინის მჟავა არის თეთრი კრისტალური ფხვნილი მჟავე გემოთი. ადვილად ხსნადი წყალში, ხსნადი ალკოჰოლში. L-ასკორბინის მჟავას დნობის წერტილი არის 190–192 °C (დაშლით).
ორი ასიმეტრიული ატომის არსებობის გამო, არსებობს ასკორბინის მჟავის ოთხი დიასტერეომერი. ორი პირობითად დასახელებული L- და D- ფორმა ქირალურია ფურანის რგოლში ნახშირბადის ატომთან მიმართებაში, ხოლო იზოფორმა არის D-იზომერი ნახშირბადის ატომში ეთილის გვერდით ჯაჭვში.
ასკორბინის მჟავის ოპტიკური იზომერები:
1a - L-ასკორბინის მჟავა,
2a - L-იზოასკორბინის მჟავა,
1b - D-იზოასკორბინის მჟავა,
2b - D-ასკორბინები
ისტორია - პირველად სუფთა სახით ვიტამინი C 1928 წელს გამოყო უნგრელ-ამერიკელი ქიმიკოსის ალბერტ სენტ-გიორგიის მიერ, ხოლო 1932 წელს დადასტურდა, რომ ადამიანის საკვებში ასკორბინის მჟავის არარსებობა იწვევს სკორბუტს.
1933 წელს შვეიცარიული კომპანია Hoffmann-La Roche იყო მსოფლიოში პირველი, რომელმაც დაეუფლა სინთეზური C ვიტამინის წარმოებას.
რიგ შემთხვევებში, ფარმაკოლოგები დიდ იმედებს ამყარებდნენ C ვიტამინზე, ძირითადად დაფუძნებული არა პრეპარატის კლინიკური ეფექტურობის ექსპერიმენტულ მტკიცებულებებზე, არამედ თეორიულ საფუძვლებზე, პირველ რიგში ასკორბინის მჟავას შესაძლო ანტირადიკალურ მოქმედებაზე.
1970 წელს ლინუს პაულინგმა გამოაქვეყნა სტატია აშშ-ს ეროვნული აკადემიის მოხსენებებში, "ევოლუცია და ასკორბინის მჟავის საჭიროება", რომელშიც მან წამოაყენა კონცეფცია C ვიტამინის მაღალი დოზების საჭიროების შესახებ, ვარაუდობს, რომ ისინი ოპტიმალურია ჯანმრთელობისთვის. ამ დასკვნამდე პაულინგი თეორიული მსჯელობით მივიდა იმ დროისთვის მისთვის ხელმისაწვდომი ლიტერატურის საფუძველზე. პოლინგი ვარაუდობს, რომ C ვიტამინის მაღალ დოზებს შეუძლია დაიცვას ადამიანი მრავალი დაავადებისგან, კერძოდ, ვირუსული (SARS, გრიპი) და კიბოსგან. ვიტამინი C ასევე აუცილებელია კოლაგენის ბოჭკოების ფორმირებისთვის, სხეულის ქსოვილების დასაცავად თავისუფალი რადიკალებისგან. პაულინგმა შესთავაზა C ვიტამინის დღიური დოზის გაზრდა 100-200-ჯერ. მან თავად თქვა, რომ მეუღლესთან ერთად, C ვიტამინის დღიური ნორმა 10 გრამი დაუწესა.
ამჟამად, მოსაზრება C ვიტამინის დაბალი დოზების (1000 მგ-მდე) ეფექტურობის შესახებ გაციების სამკურნალოდ ჯერ კიდევ არ არის დადასტურებული (C ვიტამინის პროფილაქტიკური მიღება ამცირებს დაავადების ალბათობას, მაგრამ არ მოქმედებს მის გავლაზე [9]. ) და ექსპერიმენტები 2000 მგ/დღეზე მეტი დოზით (პაულინგის თეორიის მიხედვით) არ ჩატარებულა. მეორე მხრივ, ვარაუდი, რომ ასკორბინის მჟავის დოზებმა, რაც მნიშვნელოვნად აღემატება საჭიროებას, შეიძლება გამოიწვიოს გარკვეული ფიზიოლოგიური დარღვევები, ასევე არ არის დადასტურებული.
1996 წელს ნორვეგიაში მიიღეს კანონი, რომელიც კრძალავს 250 მგ-ზე მეტი ასკორბინის მჟავას შემცველი კაფსულების გაყიდვას. გერმანია მოჰყვა ნორვეგიას 1997 წელს [წყარო არ არის მითითებული 3838 დღე]. შემზღუდველი კანონები კრძალავდა ვიტამინების რეკლამას, როგორც სპეციფიკური დაავადებების სამკურნალოდ, თუ ამ მედიკამენტებისთვის აუცილებელი არ იყო კლინიკური კვლევების სერია. ეს კანონები, როგორც გაირკვა, შეეხო მრავალი კვების და ფარმაცევტული კომპანიის ინტერესებს. ვინაიდან ევროკავშირში ვიტამინები კლასიფიცირებული იყო როგორც საკვები პროდუქტები, არ იყო საჭირო კლინიკური კვლევები, სანამ ისინი კომერციულად ხელმისაწვდომი გახდებოდა.
2005 წელს ევროპულმა სასამართლომ მიიღო გადაწყვეტილება 2005 წლის 1 აგვისტოდან ევროკავშირის ქვეყნებში C ვიტამინის პრეპარატების დოზირების შეზღუდვის შესახებ. შეიცვალა რეკომენდაციების ფორმულირება (სიტყვები „კურნავს“, „კურნავს“, „ახანგრძლივებს“ და მსგავსი სიტყვებით შეიცვალა „ხელს უწყობს შენარჩუნებას“, „იცავს“).
ლინუს პაულინგის იმედი, რომ ვიტამინი C-ს შეუძლია იმუნური სისტემის გააქტიურება კიბოს განკურნების მიზნით, ასევე მკაფიოდ არ არის დადასტურებული. არსებობს კვლევები, რომლებშიც ვიტამინი C შეჰყავდათ თაგვებში ინტრავენურად დოზით 4 გრამამდე თითო კილოგრამ წონაზე დღეში და რომელმაც დაამტკიცა C ვიტამინის კიბოს საწინააღმდეგო მოქმედება კიბოს უჯრედების დაახლოებით 75%-ზე, გარეშე. გავლენას ახდენს ჯანსაღ უჯრედებზე. ამასთან, სიმსივნის ზრდა შენელდა 41-53%-ით.
ასკორბინის მჟავა არღვევს კიბოს ღეროვანი უჯრედების მეტაბოლიზმს და აჩერებს მათ ზრდას, ნათქვამია მანჩესტერში, სალფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერთა მიერ 2017 წელს გამოქვეყნებული კვლევის მიხედვით.
იხ. ვიდეო - video - Highest Vitamin C Food on the Planet – Dr.Berg on the Benefits of Vitamin C
fარმაკოლოგია
ასკორბინის მჟავა შეჰყავთ ნახშირბადის მონოქსიდით მოწამვლისას, მეტემოგლობინის წარმომქმნელი აგენტები დიდი დოზებით - 0,25 მლ/კგ-მდე 5%-იანი ხსნარი დღეში. პრეპარატი არის ძლიერი ანტიოქსიდანტი, ახდენს რედოქს პროცესების ნორმალიზებას. ასევე გამოიყენება ჰემორაგიული დიათეზის, კაპილაროტოქსიკოზის, ჰემორაგიული ინსულტის, სისხლდენის (მათ შორის ცხვირის, ფილტვის, საშვილოსნოს), ინფექციური დაავადებების, იდიოპათიური მეტემოგლობინემიის, ინტოქსიკაციის, ალკოჰოლური და ინფექციური დელირიუმის, მწვავე რადიაციული ავადმყოფობის, პოსტტრანსფუზიული დაავადების, კანის გართულებების დროს. ქრონიკული ჰეპატიტი და ციროზი), კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებები (აჩილია, პეპტიური წყლული, განსაკუთრებით სისხლდენის შემდეგ, ენტერიტი, კოლიტი), ჰელმინთოზები, ქოლეცისტიტი, ნელა შეხორცებული ჭრილობები, წყლულები, დამწვრობა, ფიზიკური და გონებრივი გადატვირთვა, ორსულობა და ასევე. C ვიტამინის ნაკლებობით . 2012 წლის Cochrane-ის მიმოხილვაში ნათქვამია, რომ C ვიტამინის დანამატების არანაირი ეფექტი საერთო სიკვდილიანობაზე. 2013 წლის Cochrane-ის მიმოხილვამ არ აღმოაჩინა მტკიცებულება იმისა, რომ ვიტამინი C-ს დამატება ამცირებს ფილტვის კიბოს რისკს ჯანმრთელ ადამიანებში ან მაღალი რისკის ქვეშ მოწევის ან აზბესტის ზემოქმედების გამო. 2017 წლის მდგომარეობით, არ არსებობს არანაირი მტკიცებულება, რომ ვიტამინი C-ს დამატება ამცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებს, ხოლო 2014 წლის მონაცემებით არ არსებობს მტკიცებულება, რომ ვიტამინი C სასარგებლოა დიაბეტისთვის. C ვიტამინის დანამატები არ აფერხებს ან ანელებს ასაკთან დაკავშირებული კატარაქტის პროგრესირებას.
მაღალი ხარისხის მტკიცებულება მიუთითებს, რომ ასკორბინის მჟავა არ აუმჯობესებს შარკო-მარი-თოთის დაავადებას მოზრდილებში გამოყენებული შედეგის ზომების მიხედვით. დაბალი ხარისხის მტკიცებულებების მიხედვით, ასკორბინის მჟავა არ აუმჯობესებს დაავადების მიმდინარეობას ბავშვებში. თუმცა, დაავადება ნელა პროგრესირებს და შედეგის პარამეტრები აჩვენებს მხოლოდ მცირე ცვლილებებს დროთა განმავლობაში. უნდა განიხილებოდეს უფრო ხანგრძლივი კვლევები და უნდა შემუშავდეს და დადასტურდეს შემდგომი კვლევებისთვის შედეგის პარამეტრები, რომლებიც უფრო მგრძნობიარეა ცვლილებების მიმართ დროთა განმავლობაში.
