ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                      General Electric

შემოკლ. GE; MFA: [ˈdʒɛnəɹəl ɪˈlɛktɹɪk]; Russian General Electric ) არის ამერიკული დივერსიფიცირებული კორპორაცია, მრავალი სახის აღჭურვილობის მწარმოებელი, მათ შორის ლოკომოტივები, ელექტროსადგურები (მათ შორის ბირთვული რეაქტორები), გაზის ტურბინები, თვითმფრინავის ძრავები, სამედიცინო აღჭურვილობა, ფოტოგრაფიული აღჭურვილობა, საყოფაცხოვრებო და განათების აღჭურვილობა, პლასტმასი და დალუქვა, ისევე როგორც სამხედრო პროდუქციის ფართო სპექტრი, მცირე იარაღიდან და ჯავშანტექნიკიდან სამხედრო კოსმოსურ სისტემებამდე და ბირთვულ ქობინებამდე. პროდუქტებისა და სერვისების გაყიდვიდან მიღებული შემოსავლების დაახლოებით მეხუთედი არის სამხედრო შეკვეთები აშშ-ს ფედერალური ხელისუფლებისგან (იარაღისა და სამხედრო აღჭურვილობის უცხოური შეკვეთების გამოკლებით).

2016 წლიდან კომპანიის სათაო ოფისი მდებარეობს ბოსტონში, მასაჩუსეტსი (აშშ).

2022 წლის მარტში კომპანიამ დატოვა რუსული ბაზარი უკრაინაში რუსეთის შეჭრის გამო

იხ. ვიდეო - Краткая история компании: General Electric- 

Ну что поехали?! Сегодня в мире не так много компаний с более чем вековой историей. Обычно это признанные бренды, примеры для следующих поколений. Однако не каждая такая компания сейчас представляет из себя что-то особенное: часто они просто продолжают производить проверенную продукцию.

Но есть на рынке компания, появившаяся в конце аж 19 века и к сегодняшнему дню ставшая одним из крупнейших конгломератов мира. Она предлагает клиентам оригинальные решения с момента своего создания и до сегодняшнего дня остается одной из самых инновационных в мире. Эта компания была основана признанным гением-изобретателем, а в разные периоды времени ее возглавляли лучшие менеджеры. Имя ей General Electric, и самим своим существованием она доказывает, что бывают компании, способные пережить любые кризисы и депрессии, становясь при этом только сильнее.

ისტორია - კომპანია დაარსდა 1878 წელს გამომგონებლის თომას ედისონის და გროსვენორ ლოურის მიერ; მას თავდაპირველად ეწოდებოდა "Edison Electric Light", (Edison's Electric Lighting), რადგან მისი შექმნის მიზანი იყო განათების სისტემის შემუშავება ელექტროენერგიის გამოყენებით (და არა ნავთი, როგორც იმ დროს იყო გავრცელებული). ამ სისტემის ორი ძირითადი ელემენტი გამოიგონეს 1879 წელს, ელექტრო ნათურა, რომელშიც დენი ანათებდა ნახშირბადის ბამბუკის ძაფს და დინამო (პირდაპირი დენის გენერატორი). პირველი ასეთი სისტემა დამონტაჟდა ორთქლის გემზე Columbia 1880 წელს. პარალელურად, ელიჰუ ტომსონი და ედვინ ჰიუსტონი მსგავს კვლევას ატარებდნენ, მაგრამ მათ განათებისთვის გამოიყენეს რკალის ნათურა და ალტერნატიული დენი. 1892 წელს მათი Thomson-Houston Electric Company გაერთიანდა ედისონის კომპანიას სახელწოდებით General Electric Company, მისი აქციები მაშინვე განთავსდა ნიუ-იორკის საფონდო ბირჟაზე. იმავე წელს ედისონმა დატოვა კომპანია, 1894 წელს მან გაყიდა თავისი აქციები და დარჩა მხოლოდ კონსულტანტად. გაერთიანებული კომპანიის პირველი პრეზიდენტი იყო ჩარლზ კოფინი ტომსონ-ჰიუსტონის კომპანიისგან. განათების გარდა, კომპანია ასევე ჩართული იყო რკინიგზის, ტრამვაის, ალტერნატორებისა და ელექტროგადამცემი ხაზების ელექტროფიკაციაში. ერთადერთი სერიოზული კონკურენტი იყო Westinghouse Electric კომპანია, მაგრამ 1896 წელს მასთან დაიდო ხელშეკრულება პატენტების გაცვლის შესახებ. 1900 წელს კომპანიამ დააარსა პირველი სამრეწველო ლაბორატორია შეერთებულ შტატებში, ნიუ-იორკში, შენექტადში. 1903 წელს იყიდეს ტრანსფორმატორების მწარმოებელი კომპანია Stanley Electric Manufacturing Company (მისმა დამფუძნებელმა უილიამ სტენლიმ გამოიგონა ტრანსფორმატორი). 1904 წლიდან ბამბუკის ძაფის ნაცვლად მეტალიზებული ნახშირბადის გამოყენება დაიწყო, რამდენიმე წლის შემდეგ კი ვოლფრამის ძაფი მას შემდეგ, რაც კომპანიის მკვლევარმა უილიამ დ. 1913 წელს კულიჯმა გამოიგონა ვაკუუმური რენტგენის მილი (Coolidge tube) და ირვინგ ლანგმუირმა, ასევე General Electric Laboratory-ის წარმომადგენელმა, აღმოაჩინა, რომ ინერტული გაზით სავსე ნათურები უფრო დიდხანს ძლებდნენ და დროთა განმავლობაში არ ბნელდებიან. გაუმჯობესებამ ასევე იმოქმედა ელექტრული დენის წარმოქმნის მეთოდებზე, 1901 წელს კომპანიამ დაამზადა პირველი მუშა მაღალსიჩქარიანი ორთქლის ტურბინა (500 კვტ 1200 ბრ/წთ-ზე, მანამდე ტურბინები მუშაობდნენ დაახლოებით 100 ბრ/წთ სიჩქარით). 1903 წელს კომპანიამ დაამონტაჟა 5 მეგავატიანი ტურბინა ჩიკაგოში; 1910 წლისთვის კომპანიის მიერ გაყიდული გენერატორების მთლიანი სიმძლავრე ყოველწლიურად მილიონ კვტ-ს აღწევდა. ასევე გაფართოვდა ელექტრო საქონლის ასორტიმენტი, 1905 წელს ნათურებსა და ვენტილატორების ტოსტერი დაემატა, 1911 წელს სამრეწველო მაცივარი და ექვსი წლის შემდეგ ექსპერიმენტული საყოფაცხოვრებო მაცივარი; საყოფაცხოვრებო მაცივრების მასობრივი წარმოება დაიწყო 1920-იანი წლების ბოლოს.

1919 წელს General Electric-მა AT&T-თან და Westinghouse-თან ერთად დააარსა ამერიკული რადიო კორპორაცია (Radio Corporation of America, RCA), 1922 წელს გამოუშვა საკუთარი რადიოსადგური WGY. ასევე ამ დროს, General Electric-ის ლაბორატორიაში გაუმჯობესდა ვაკუუმის მილი, დინამიკი და ხმის გადაღების ტექნოლოგია. აშშ-ს თავდაცვის დეპარტამენტთან თანამშრომლობა დაიწყო 1913 წელს, როდესაც კომპანიას დაევალა ტურბინებზე მომუშავე გემის განვითარება; 1915 წელს პირველი ასეთი ხომალდი გაუშვეს. ასევე რამდენიმე წელიწადში კომპანიამ მთელი აშშ-ს საზღვაო ფლოტი ელექტრიფიცირება მოახდინა. ამასთან, კომპანია ასევე ექვემდებარებოდა ანტიმონოპოლიურ დევნას: 1924 წელს კომპანიას დაევალა გაეყიდა საჯარო ელექტროსადგურები; 1930 წელს იგი გამოეყო ამერიკის რადიო კორპორაციას .

1920-იანი წლების ბოლოს და 1930-იანი წლების დასაწყისში კომპანიამ ბაზარზე შემოიტანა მიქსერები, მტვერსასრუტები, კონდიციონერები, სარეცხი მანქანები და ჭურჭლის სარეცხი მანქანები; 1932 წელს დაარსდა საყოფაცხოვრებო ტექნიკის შესყიდვის დაკრედიტების განყოფილება. ასევე 1932 წელს ირვინგ ლანგმუირმა მიიღო ნობელის პრემია ზედაპირული ქიმიის კვლევისთვის. 1930-იან წლებში კომპანიამ შეიმუშავა რექტიფიკატორი, კათოდური მილი, ვერცხლისწყლის ნათურა (1934), ფლუორესცენტური ნათურა (1938) და სხვა ინოვაციები. 1939 წელს General Electric-მა ტელეკომუნიკაციების ფედერალურ კომისიას აჩვენა სიხშირის მოდულაციის (FM) უპირატესობა ამპლიტუდის მოდულაციასთან შედარებით; მომდევნო წელს პირველი FM რადიოსადგური დაიწყო მუშაობა .

მეორე მსოფლიო ომის წლებში კომპანიის შემოსავალი ოთხჯერ გაიზარდა, GE-მ გამოუშვა 50-ზე მეტი სხვადასხვა ტიპის რადარი და წარმოებული იქნა 1500-ზე მეტი ელექტროსადგური სამხედრო და სავაჭრო გემებისთვის. 1942 წელს გამოსცადეს პირველი რეაქტიული ძრავა, იმავე წელს მის ბაზაზე წარმოიქმნა პირველი ამერიკული რეაქტიული თვითმფრინავი Bell XP-59, ომის ბოლოს კომპანიამ შეიმუშავა ტურბორეაქტიული ძრავა.

ომის დასრულების შემდეგ კომპანია დაუბრუნდა სამოქალაქო პროდუქციის წარმოებას, მაგრამ ანტიმონოპოლიურმა კომიტეტმა დაადგინა, რომ GE-ს შეადგენს ელექტრო ნათურების გაყიდვების 85% (საკუთარი წარმოების 55% და კიდევ 30% ლიცენზიით); 1949 წელს კომპანიას დაევალა ასოცირებული გადაცემა

გაუზიარეს მათ პატენტები სხვა კომპანიებს. 1940-იან წლებში GE-ს ლაბორატორიაში შემუშავდა დიდი რაოდენობით სილიკონების წარმოების ტექნოლოგია და 1947 წელს გაიხსნა ქარხანა; სილიკონები გამოიყენება დალუქვისა და საპოხი მასალების წარმოებაში. ასევე 1940-იანი წლების შუა ხანებში ლაბორატორიამ დაიწყო კვლევა ბირთვული ენერგიის სფეროში, 1955 წელს ბირთვული წყალქვეშა ნავი Seawolf გაუშვეს General Electric-ის მიერ წარმოებული რეაქტორით. 1957 წელს კომპანიამ მიიღო ლიცენზია აეშენებინა ბირთვული რეაქტორი, პირველი კერძო ატომური ელექტროსადგური შეერთებულ შტატებში. ასევე წელს დასრულდა ლუისვილში (კენტუკი) საყოფაცხოვრებო ტექნიკის წარმოების დიდი ქარხნის მშენებლობა. 1950-იან წლებში განვითარებული მოვლენები მოიცავს რეაქტიული თვითმფრინავების ავტოპილოტს, Lexan-ის პოლიკარბონატის ფისს, პირველ მთლიანად ტრანზისტორი რადიოს, გაზის ტურბინებს ელექტროსადგურებისთვის, სამრეწველო ალმასის ტექნოლოგიას. ამ ათწლეულის ყველაზე ნაკლებად წარმატებული პროექტი იყო კომპიუტერულ ბაზარზე შესვლა, კომპიუტერული განვითარების განყოფილება მიჰყიდეს Honeywell-ს 1971 წელს .

1961 წელს GE გახდა უმსხვილესი 29 კომპანიიდან, რომლებიც დაადანაშაულეს ელექტროტექნიკის ბაზრის კარტელიზაციაში, კომპანია დაჯარიმდა 500 000 ლარით, გადაუხადა კიდევ 50 მილიონი კომუნალურ კომპანიებს, რომლებიც ყიდულობდნენ აღჭურვილობას გაბერილ ფასებში, მენეჯმენტის რამდენიმე წევრი გაათავისუფლეს, სამს მიუსაჯეს პატიმრობა. . კომპანია აქტიურად მონაწილეობდა Apollo პროექტში, მასში ჩართული იყო GE-ს 6 ათასზე მეტი თანამშრომელი. 1960-იანი წლების ბოლოს დაიწყო კომპანიის ფართომასშტაბიანი რეორგანიზაცია, 200-ზე მეტი მოქმედი ერთეულიდან ჩამოყალიბდა 43, დაჯგუფებული საქმიანობისა და შესრულების სფეროების მიხედვით (მზარდი, სტაბილური და წამგებიანი). რეორგანიზაციის დასრულების შემდეგ, GE-მ 1976 წლის დეკემბერში გააკეთა ყველაზე დიდი კორპორატიული შესყიდვა დღემდე. 2,2 მილიარდი დოლარის გადახდა სამთო კომპანია Utah International-ისთვის, ნახშირის, სპილენძის, ურანის, რკინის მადნის, ნავთობისა და გაზის ინტერესებით; მისი აქტივების 80% მდებარეობდა შეერთებული შტატების ფარგლებს გარეთ, პირველ წელს ის General Electric-ის შემოსავლის 18%-ს შეადგენდა. 1973 წელს ივარ გივერი გახდა კომპანიის მეორე თანამშრომელი, რომელმაც მიიღო ნობელის პრემია (თანაავტორი ზეგამტარობის სფეროში კვლევისთვის).

1970-იანი წლების შუა პერიოდში კომპანიამ დახარჯა დაახლოებით ნახევარი მილიარდი დოლარი ინფორმაციული ტექნოლოგიების ინდუსტრიის კომპანიების შესაძენად, ცდილობდა დაეწია ამ სფეროში. 1970-იანი წლების ბოლოს ინტერესი ბირთვული ენერგიის მიმართ დაეცა, კომპანიის ეს მიმართულება 1980 წელს ეტაპობრივად გაუქმდა, მას შემდეგ GE შემოიფარგლებოდა საწვავის წარმოებით, არსებული რეაქტორების მოვლა-პატრონობითა და ატომური ენერგიის სფეროში კვლევებით.

მიუხედავად იმისა, რომ 1970-იანი წლების განმავლობაში კომპანიის ბრუნვა სამჯერ გაიზარდა, აქციების ფასის ზრდა უმნიშვნელო იყო, ინვესტორებს სჯეროდათ, რომ კომპანია იმდენად იყო მიბმული აშშ-ს ეკონომიკის სხვადასხვა ასპექტთან, რომ მას ვერ გაუსწრებდა ზრდის თვალსაზრისით. ჯეკ უელჩი, რომელმაც კომპანია 1981 წელს აიღო და ახალი რეორგანიზაცია დაიწყო, ცდილობდა ამ მოსაზრების უარყოფას. იყიდა 338 კომპანია (11,1 მილიარდ დოლარად) და გაიყიდა 232 კომპანია (5,9 მილიარდ დოლარად). მისი მიზანი იყო General Electric გამხდარიყო ლიდერი ყველა ინდუსტრიაში, რომელშიც კომპანია იყო ჩართული. უელჩმა განსაკუთრებული ყურადღება დაუთმო ფინანსურ განყოფილებას, რომელიც დაარსდა 1943 წელს, როგორც General Electric Credit Corporation, 1984 წლისთვის მისმა აქტივებმა 16 მილიარდ დოლარს მიაღწია, მისი ფარგლები გაფართოვდა დაზღვევაზე, უძრავ ქონებაზე და იჯარაზე. დაიწყო წარმოების მასობრივი ავტომატიზაცია, მხოლოდ პენსილვანიაში ლოკომოტივის ქარხნის მოდერნიზაციაზე დაიხარჯა 300 მილიონი დოლარი. ასევე გაფორმდა ხელშეკრულება იაპონურ კომპანია Hitachi-სთან სამრეწველო რობოტების წარმოებისა და გაყიდვის შესახებ აშშ-ში. 1984 წელს Utah International გაიყიდა ავსტრალიურ BHP-ს; ამ დროისთვის იგი გახდა ქვანახშირის მოპოვების ერთ-ერთი უდიდესი კომპანია ავსტრალიაში, მაგრამ ყველაზე პერსპექტიული აქტივი იყო ჩილეს სპილენძის მაღარო Escondida (Escondida [en]), 1981 წელს მასზე დადასტურდა სპილენძის დიდი მარაგი, 1990 წელს მათი კომერციული განვითარება. დაიწყო, მალე იგი გახდა მსოფლიოში სამიდან ერთ-ერთი უდიდესი წარმოების თვალსაზრისით.

1986 წელს RCA, რომელიც დაარსდა General Electric-ის მიერ 1919 წელს, შეიძინა 6,4 მილიარდ დოლარად; ამ დროისთვის მასში შედიოდა NBC, შეერთებული შტატების უდიდესი სატელევიზიო ქსელი. იმავე წელს ფინანსური განყოფილება გაძლიერდა Employers Reinsurance Corporation (Employers Reinsurance Corporation) 1,1 მილიარდ დოლარად და საინვესტიციო ბანკი Kidder Peabody and Company (გაიყიდა 1994 წელს). ამ შენაძენების შემდეგ, სერვისებმა და მაღალტექნოლოგიებმა კომპანიის შემოსავლის 80% მოიტანა, ხოლო 20% თავდაცვის კონტრაქტებზე. იმავდროულად, სამრეწველო წარმოება კლებულობდა, ყველაზე უარესი იყო თვითმფრინავის ძრავების ჯგუფში, 1990-იანი წლების დასაწყისში იქ პერსონალის ნახევარი შემცირდა.

1990-იანი წლების შუა პერიოდისთვის General Electric გახდა ყველაზე მომგებიანი კომპანია შეერთებულ შტატებში, შემოსავლით 70 მილიარდი აშშ დოლარი 1994 წელს და 100 მილიარდი დოლარი 1998 წელს; ზაფხულის საიუბილეო vk.

იხ. ვიდეო - The Decline of General Electric...What Happened? - General Electric has helped shape the society we have today. 126 years of invention and innovation that all started with Thomas Edison, yet today they're struggling. This video takes a look their decline and attempts to convey why it's significant. It also explains a popular belief concerning the for this decline. It's been a sad story, but it's not over yet. 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               აიურვედა

დჰანვანტარი (धन्वंतरी), ცნობილიa როგორც ვიშნუს ავატარი. ინდუისტური ღმერთი, რომელიც ასოცირდება აიურვედასთან.

 ( (आयुर्वेदः სანსკრ. आयु «āyu» და वेद «veda» — "სიცოცხლის ხელოვნება", "სიცოცხლის მეცნიერება", ან "სიცოცხლის ხანგრძლივობის ცოდნა")—ინდური ხალხური მედიცინის ტრადიციული სისტემა. აიურვედა ითვლება ათარვავედა- ს დამატებით ვედად (უპავედა) და ემყარება სანქჰიას ინდუისტურ ფილოსოფიურ სისტემას.

მიუხედავად იმისა, რომ ლაბორატორიულმა კვლევებმა აჩვენა ეფექტური პრეპარატების შექმნის შესაძლებლობა იმ ნივთიერებების საფუძველზე, რომელსაც იყენებს აიურვედა,  მათი ეფექტურობა არ არის დადასტურებული იმ ფორმით, როგორც ისინი დღეს გამოიყენება. აიურვედა ითვლება ფსევდომეცნიერებად.

2008 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ აიურვედული მედიკამენტების დაახლოებით 21% დამზადებულია აშშ – სა და ინდოეთში და იყიდება ინტერნეტის საშუალებით, შეიცავს საშიში რაოდენობით მძიმე მეტალებს, როგორიცაა ტყვია, ვერცხლისწყალი და დარიშხანი

იხ. ვიდეო - უძველესი მედიცინა აიურვედა

ვედური წყაროები

ცნობები მცენარეების სამკურნალო თვისებების შესახებ პირველად გვხვდება ვედებში,  განსაკუთრებით ათარვავედაში. მე-4 ვედა— ათარვავედა მედიცინასთან დაკავშირებული  პირველი ინდური ტექსტია. ის დაავადების გამომწვევ მიზეზებად ცოცხალ აგენტებს—იათუდჰანიას, კრიმის და დურნამა-ს მიიჩნევს. ათარვანები ეძებენ მათ და წამლების საშუალებით კლავენ, რათა დაამარცხონ დაავადება. ათარვანული აზრები კარგად ჩანს  სამედიცინო ტრაქტატში „სუშრუტა“ („გარუდა პურანა“, კარმა კანდა). ათარვანის თეორიის შესაბამისად, პურანული ტექსტი მიკრობებს მიიჩნევს კეთრის მიზეზად. იმავე თავში- სუშრუტაში საუბარია ჰელმინთების როლზე დაავადების გამომწვევ პროცესში. ერთ-ერთი საგალობელში საუბარია კეთრის დაავადებაზე და მოცემულია რჩევა,  რომ კეთროვანის სამკურნალოდ გამოყენებული იქნას  რაჯანი აუშჰადი. აუშჰადის აღწერილია, როგორც შავი ღეროების და მუქი ლაქების მქონე მცენარე, სავარაუდოდ, ლიქენია ანტიბიოტიკური თვისებებით. ამგვარად, ათარვავედა პირველი ტექსტია, სადაც ჩანაწერებია  ანტიბიოტიკების გამოყენების შესახებ . გარდა ამისა, ათარვავედა დეტალურად აღწერს ადამიანის ჩონჩხის ძვლებს.

იაჯურვედაში ნახსენებია ადამიანის სხეულის ოთხი სითხე. 

ბუდისტური წყაროები

პირველი ინფორმაცია ინდივიდუალური სამედიცინო სამეცნიერო შრომების შესახებ 1500 წელს ითვლის. დღეისათვის ინფორმაცია ტექსტების დიდი რაოდენობისა და მათი ავტორების შესახებ  არ არის შემორჩენილი. ამასთან სამედიცინო ტექსტების მნიშვნელოვანი რაოდენობის შესახებ მსჯელობა შეიძლება ხელნაწერებითა და წიგნებით, რომლებიც შემონახულია ტიბეტური კანონის ბუდისტური თხზულებების მრავალტომეულში.

კლასიკური წყაროები

აიურვედული ცოდნის ყველაზე მნიშვნელოვან წყაროდ ითვლება ცხრა ტრაქტატი.

ლეგენდა აიურვედას წარმოშობის შესახებ

ლეგენდის თანახმად, აიურვედა წმინდა ბრძენების გამოცხადების ნაწილი იყო, რომლებმაც სამყაროს შესახებ ყოვლისმომცველი ცოდნა მოიპოვეს დაახლოებით შვიდი ათასი წლის წინ. ვედები მიუთითებენ იმაზე, რომ ბრაჰმამ მედიცინის საიდუმლოებები უამბო დაქშას — დემიურგების ერთ-ერთ ღმერთს. დაქშამ, თავის მხრივ, ცოდნა გადასცა ღვთიურ ტყუპებს აშვინებს, რომლებიც "დიდი მკურნალები" გახდნენ. მოგვიანებით  მის შესახებ განმარტებები ინდრამ მიიღო. ინდრამ ცოდნა თავის მოწაფეებს გადასცა, მათ შორის შვიდიდან ერთ-ერთ ინდოელ ბრძენს —  ბჰარდვაჯაიას.

მედიცინა ბუდისტურ პერიოდში

აიურვედას ოქროს ხანა ინდოეთში ბუდიზმის აყვავებას დაემთხვა (ძვ. წ. 327 - ახ. წ. 750). ამ პერიოდში ინდოელებმა დააგროვეს მნიშვნელოვანი ცოდნა ადამიანის სხეულის სტრუქტურის შესახებ, განასხვავეს 7 მემბრანა, 500 კუნთი, 900 იოგა, 90 მყესი, 300 ძვალი (ამაში შედის კბილები და ხრტილები), რომლებიც თავის მხრივ იყოფა ბრტყელ, მრგვალ და გრძელ ძვლებად, 107 სახსარი, 40 ძირითადი სისხლძარღვი და 700 განშტოება (სისხლის,  ლორწოს და ჰაერისთვის), 24 ნერვი, 9 გრძნობათა ორგანო და 3 ნივთიერება (ვატა —ქარი, ჰაერისა და სივრცის ძირითადი ელემენტების კომბინაცია; პიტა — ნაღველის, ცეცხლისა და წყლის ძირითადი ელემენტების კომბინაცია; კაფა — ლორწოს, დედამიწის და წყლის პირველადი ელემენტების კომბინაცია). სხეულის ზოგიერთი უბანი (ხელის გულები, ძირები, საზარდულის არეები და ა.შ.)  გამოვლინდა, როგორც "განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი" (მარმანი).

ძვ.წ. VII საუკუნისათვის  თანამედროვე ინდოეთის ჩრდილოეთით ორი სამედიცინო სკოლა იყო ცნობილი:

• დასავლეთში, განდჰარას დედაქალაქ ტაქსილაში; სპეციალიზაცია — თერაპია
• კაშიში ქვეყნის აღმოსავლეთით; სპეციალიზაცია —  ქირურგია

VIII-IX საუკუნეებისათვის მადავაკარამ შეადგინა აიურვედას ნორმატიული სახელმძღვანელო— Rugvinishchaya (დაავადებების კვლევა) —  სახელმძღვანელო პათოლოგიისა და დიაგნოზის შესახებ. XIII საუკუნისათვის შეისწავლეს სამედიცინო პულსი . უკვე XII-XIII საუკუნისთვის აიურვედა იწყებს შერწყმას რასაიანასთან —  ინდურ ალქიმიასთან. ზოგი თვლის, რომ ეს სწავლების კრიზისის მაჩვენებელია. არსებობს კიდევ ერთი მოსაზრება, რომ რასაიანა აიურვედას უძველესი ორიგინალური ნაწილია, რომელიც თავად დანვანტარიმ შექმნა.

აიურვედას გავლენა სხვა ქვეყნების სამედიცინო ტრადიციებზე

ტიბეტის მმართველი სონგთსან გამპო

აიურვედას, როგორც ერთ-ერთმა უძველესმა სამედიცინო სისტემამ, დიდი გავლენა მოახდინა არაბული და ევროპული მედიცინის განვითარებაზე. ანტიკურ დროსაც კი ინდური სამკურნალო მცენარეები საზღვაო და სახმელეთო სავაჭრო გზებით გადაჰქონდათ პართიაში, ხმელთაშუა და შუა აზიის ქვეყნებში, კასპიისა და შავი ზღვის აუზებში, სამხრეთ ციმბირსა და ჩინეთში. ექსპორტირებული ძირითადი საქონელი იყო ნარდი, მუშკი, სანდალის ხე, დარიჩინი, ალოე, სხვა მცენარეები და საკმეველი.

აბასიანთა სახალიფოს აყვავების პერიოდში,  ბევრი ექიმი მუშაობდა ბაღდადში ინდოეთიდან, რომელთაგან ზოგი ხალიფას კარზე გავლენით სარგებლობდა. მათემატიკური, სამედიცინო, მათ შორის ფარმაკოლოგიური და აიურვედული ტექსტები (მათ შორის Sushruta Samhita) ითარგმნა ბაღდადში არაბულ ენაზე, პირველი ათასწლეულის ბოლოს.

აიურვედა შუა საუკუნეების შემდეგ

აიუვერდას სახელმძღვანელოს ყდა-1947 წ.

XVII საუკუნეში ოსტინდოეთის კომპანიის ქირურგები  რინოპლასტიკის ხელოვნებას სწავლობდნენ აიურვედას მასწავლებლებთან. XVIII-XIX საუკუნეებში დაიწყო აიურვედას  ვარდნის პერიოდი, ვინაიდან  ვერ გაუძლო ევროპელ ექიმებთან

კონკურენციას.

XX საუკუნის შუა ხანებისთვის. აღმოსავლური ეზოთერული პრაქტიკის მოდელთან ერთად ტრადიციულმა ინდურმა მედიცინამ მოიპოვა პოპულარობა დასავლეთში, ხოლო პერესტროიკის დასაწყისთან ერთად —რუსეთში. შეერთებულ შტატებში აიურვედას ასწავლიან აიურვედული მედიცინის ეროვნულ ინსტიტუტში (დაარსდა სკოტ გერსონის მიერ); ისრაელში — რეიდამანის კოლეჯში (დააარსა სალი რედმანმა). სტუდენტები 4 წლის განმავლობაში სწავლობენ, მათ შორის ალოპათიურ მედიცინას. დამთავრებისთანავე სტაჟირებას გადიან ინდოეთში.

დღეისათვის ინდოეთში გავრცელებულია ტრადიციული მედიცინის სისტემები: უნანი, სიდა, ემჩი. ყველა ამ სკოლას ბევრი საერთო აქვს აიურვედასთან. ინდოეთში, აიურვედას სამეცნიერო კვლევას მეტწილად ახორციელებს ცენტრალური მთავრობის საწესდებო ორგანო, აიურვედასა და სიდას მედიცინის კვლევის ცენტრალური საბჭო (CCRAS), კვლევითი ინსტიტუტების ეროვნული ქსელის საშუალებით. აიურვედას სფეროში სამუშაოდ ინდოეთის მთავრობამ დააარსა ორი კვლევითი ცენტრი. 150 – ზე მეტი ასოციაციასა და ცენტრში, ჩვეულებრივ სამედიცინო კოლეჯებთან, თანამედროვე მეთოდებით იკვლევენ უძველესი სწავლების სხვადასხვა ასპექტს. რამდენიმე ფარმაცევტული კომპანია არსებობს, სადაც მთავრობის კონტროლის ქვეშ ამზადებენ აიუვერდულ და უნანის მედიკამენტებს. ინდოეთსა და შრი-ლანკაში, აიურვედას ექიმები 5,5 წლის განმავლობაში სწავლობენ და აბარებენ სახელმწიფო გამოცდას. ეს არის სრული სასწავლო გეგმა (B.A.M.S., შემოკლებით ბაკალავრის აიურვედული მედიცინისა და ქირურგიის კურსი Ayurvedacharya), ისწავლება ინდოეთის ბევრ და შრი-ლანკას რამდენიმე უნივერსიტეტში. იგი მოიცავს ოთხნახევარწლიან სწავლას და ერთწლიან პრაქტიკას საავადმყოფოში.

ინდოეთის გარდა, აიურვედას იყენებენ ნეპალსა და შრი-ლანკაში  The Himalayan Times- ის თანახმად, მოსახლეობის 75-80% ნეიპალურ აიურვედას იყენებს, ეს ტრადიციული მედიცინის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა ქვეყანაში.

                                                                         

სამი დოშა და ხუთი ელემენტი, საიდანაც ისინი შედგება.

დაავადების მართვა

ძველ ინდურ მედიცინაში დაავადების მკურნალობის ორი გზა არსებობს: შამანი და შოდჰანა. პირველი ნიშნავს რელიეფს, პალიატიურ მეთოდს. შამანას მეთოდები ამსუბუქებს დაავადებას და მის სიმპტომებს. შოდჰანა ნიშნავს ელიმინაციას და მისი მეთოდები მიზნად ისახავს დაავადების ძირითადი მიზეზის აღმოფხვრას (ე.ი. დოშა). თუ დაავადება შეიძლება განმეორდეს შამანას შემდეგ, მაშინ შოდჰანას შემდეგ -შეუძლებელია. აიურვედას ფარმაკოლოგიის პრინციპები განსხვავდება მედიცინის სხვა სისტემებისგან. მედიკამენტების უმეტესობა მზადდება ბალახებისაგან.

მედიკამენტები

აიუვერდა ფართოდ იყენებს რეჰანს

Azadirachta indica-ინდური აზადირათხა (ნიმი)

მკურნალობა მიზნად ისახავდა სითხეების (ნივთიერებების) დარღვეული თანაფარდობის დაბალანსებას, რაც მიღწეულ იქნა, პირველ რიგში, დიეტის საშუალებით, მეორე, მედიკამენტური თერაპიით (გულის ამრევი, საფაღარათრე საშუალებები, დიაფორეზი და ა.შ.), და მესამე, მკურნალობის ქირურგიული მეთოდებით, რაშიც ძველმა ინდოელებმა მაღალ დონეს მიაღწიეს.

აიურვედას მეთოდებით მკურნალობისას გამოიყენება სამი სახის მედიკამენტი: მცენარეული და ცხოველური წარმოშობის ნივთიერებები, აგრეთვე მინერალები, მათ შორის ძვირფასი და ნახევრად ძვირფასი ქვები და ლითონები (ოქროს, ვერცხლის, ტყვიის, ვერცხლისწყლის, კალის და ა.შ.) მას შემდეგ, რაც მეტალების უმეტესობა ბუნებრივად ტოქსიკურია, ისინი სპეციალურ დამუშავებას გადიან (მინერალებს ადუღებენ წვენებთან ან მცენარეულ ნახარშთან ერთად — ამ პროცესს წმენდას უწოდებენ (შოდჰანა); მეტალებსი გადიან კალცინირებას (მარანად)—მათ ურევენ კალცინირებულ ფხვნილში (ბჰასმა), ხოლო  ვერცხლისწყლი მომზადების 18 ეტაპს გადის.

ტრადიციული აიუვერდული მასაჟი გოაზე

აიურვედაში გამოყენებული მცენარეული ნივთიერებები  იზრდება ინდოეთის სუბკონტინენტზე ან ჰიმალაიზე. მაგალითად, ნიმის ხე (ინდური აზადირახტა) ითვლება "ღვთაებრივი ხედ". მისგან დამზადებულ მედიკამენტებს აქვთ იმუნიტეტის ასამაღლებელი, ანტიჰელმინთური, სოკოს საწინააღმდეგო, ანტიბაქტერიული, ანტივირუსული, ანტიდიაბეტური და დამამშვიდებელი თვისებები.

აიურვედულ მედიცინაში ტულასი (ღვთაებრივი რეჰანი) გამოიყენებოდა, როგორც ერთ-ერთი მთავარი სამკურნალო მცენარე, რომელსაც აქვს დიდი სამკურნალო ძალა. ტულასი აღწერილია ჩარაკას მიერ და ასევე ნახსენებია რიგ ვედებში. ითვლება, რომ ტულასს აქვს ადაპტოგენული თვისებები, ახდენს სხეულის ფუნქციების ჰარმონიზაციას და ხელს უწყობს სტრესის დაძლევას. ტულას  ძლიერი არომატით და გემური თვისებებით გამოირჩევა. ითვლება "ელექსირად", რომელიც ახანგრძლივებს სიცოცხლეს. ტულასისგან დამზადებული მედიკამენტები გამოიყენება გაციების, თავის ტკივილის, კუჭის დაავადებების, ანთების, სხვადასხვა სახის მოწამვლისა და მალარიის სამკურნალოდ. სამკურნალო მიზნებისთვის, ტულასს იყენებენ სხვადასხვა გზით: როგორც მცენარეულ ჩაის,  გამხმარ ფხვნილს,  ახალ ფოთლებს კარპურ ტულასისგან მიღებული ეთერზეთი გამოიყენება სამკურნალო მიზნებისთვის და კოსმეტიკურ საშუალებებში. ინდოეთს ასევე აქვს საუკუნოვანი პრაქტიკა, იმისათვის, რომ მარცვლეული დაიცვან მავნე მწერებისაგან, მას ურევენ ხმელი ტულასის ფოთლებს.

                                               გემოს გავლენა

აიურვედას მიხედვით, საკვების ან მცენარეების არომატს აქვს გარკვეული ფიზიოლოგიური ეფექტი და გამოიყენება დიაგნოზირებისა და მკურნალობის სისტემაში.

• ტკბილი (Madhura) —ტკბილი პროდუქტები კვებავენ, აგრილებენ, ატენიანებენ, აცხიმიანებენ  და მატებენ წონას.
• მჟავე (Amla) — მჟავე თბილი პროდუქტები მატებენ წონას.
• მლაშე (Lavan) — მარილიანი თბილი პროდუქტები  ასტიმულირებენ, არბილებენ, აცხიმიანებენ  და მატებენ  წონას
• მწარე (Katu) —მწარე პროდუქტები მაგარი, მშრალი, გამწმენდი—  ამცირებენ წონას.
• ცხარე(Tikta) — ცხარე პროდუქტები თბილი, მშრალი, ასტიმულირებენ და აუმჯობესებენ  წონას.
• მწკლარტე (მომჟავო-მომწარო) (Kasaya) — მომჟავო-მომწარო პროდუქტები მაგარი, მშრალი, ამცირებენ უმოძრაობას.

დიეტა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს დაავადების მკურნალობაში. საკვებისა და სასმელის თვისებები მოცემულია აიურვედულ ტექსტებში. მკურნალობის კურსის დანიშვნისას ექიმები ყოველთვის აძლევენ დიეტურ რჩევებს. ითვლება, რომ საკვების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი თვისება მისი გემოა, რომელთაგან  გამოირჩევა ექვსი: ტკბილი, მჟავე, მარილიანი, ცხარე, მწარე და მწკლარტე (მომჟავო-მომწარო), აგრეთვე მათი სხვადასხვა კომბინაციები. თითოეული გასინჯვის შეგრძნება გარკვეულ ფიზიოლოგიურ ზემოქმედებას იწვევს: ტკბილეული ხელს უწყობს ორგანიზმში სისხლის, ქსოვილებისა და ცხიმების წარმოქმნას; მჟავე  ეხმარება საჭმლის მონელებას, მწარე აუმჯობესებს მადას და ა.შ.

                                             კრიტიკა

ჯანმოს სტრატეგიის თანახმად, აიურვედული პრაქტიკა კლასიფიცირებულია, როგორც ტრადიციული  ან ალტერნატიული მედიცინა და მათ მიმართ არის იგივე მოთხოვნები კვლევის მტკიცებულებათა ბაზისთვის, როგორც სხვა სამედიცინო მიმართულებების მიმართ.

ბევრი კრიტიკოსი სკეპტიკურად უყირებს აიურვედას. მიზეზად ასახელებს სათანადო კვლევების და მტკიცებულებების არარსებობას.

სამეცნიერო საზოგადოება აიურვედას ფსევდომეცნიერებად მიიჩნევს. ზოგიერთი მკვლევარი  მას პროტოცმეცნიერებას ან პარამეცნიერებას უწოდებს.

კლინიკურმა გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ აიურვედულ მედიცინაში გამოყენებულ პრეპარატებს არ აქვთ სხვა მოქმედება გარდა პლაცებოს ეფექტისა . ასევე არსებობს სერიოზული საშიშროება ზოგიერთი წამლის გამოყენებისას, რომელიც შეიცავს მძიმე მეტალების მიუღებლად მაღალ დოზებს.2008 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ აიურვედული მედიკამენტების დაახლოებით 21% დამზადებულია აშშ – სა და ინდოეთში და ინტერნეტით იყიდება, შეიცავს საშიში რაოდენობით მძიმე მეტალებს, როგორიცაა ტყვია, ვერცხლისწყალი და დარიშხანი.

ინდოეთში, აიურვედას სამეცნიერო კვლევას მეტწილად ახორციელებს ცენტრალური მთავრობის საწესდებო ორგანო, აიურვედასა და სიდას მედიცინის კვლევის ცენტრალური საბჭო (CCRAS), კვლევითი ინსტიტუტების ეროვნული ქსელის საშუალებით. არასამთავრობო ორგანიზაციების დიდი ნაწილი ასევე ატარებს კვლევას აიურვედას მედიცინის სხვადასხვა ასპექ

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              ჰეროფილე

ჰეროფილოსი (მარჯვნივ) ასწავლის ანატომიას, 1906, ველოსო სალგადოს მიერ (NOVA სამედიცინო სკოლა, ლისაბონი)

(ძველი ბერძნული Ἡρόφιλος; დაიბადა დაახლოებით ძვ. წ. 335, ქალკედონი, მცირე აზია - გარდაიცვალა დაახლოებით ძვ. , მთელი უძველესი სამყაროს ცოდნის ეს საგანძური. ცხოვრების უმეტესი ნაწილი ალექსანდრიაში გაატარა, სადაც ერასისტრატესთან ერთად ალექსანდრიის სამედიცინო სკოლის დამფუძნებელი გახდა. ორივე ექიმს სჯეროდა, რომ ნერვული სისტემის ცენტრი არის ტვინი და განასხვავებდნენ "სენსორული" და "მოტორული" ნერვებს.

ჰეროფილუსმა დატოვა მრავალი ნაშრომი მედიცინის ყველა დარგში, მათ შორის ანატომიაში, ქირურგიაში, ოფთალმოლოგიაში, კარდიოლოგიასა და მეანობაში. მისი ნაწერები დაკარგულია, მაგრამ გალენი არაერთხელ მიმართავს მათ.

ჰიპოკრატეს ნაშრომების კომენტარებში მან აღწერა თვალის გარსები, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის სტრუქტურა, თავის ტვინის გარსების სისხლით მომარაგება და მორფოლოგია და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის სხვადასხვა ნაწილების სტრუქტურის ძირითადი მახასიათებლები. . მან აღწერა სინუსური გადინება (ტორკულარული ჰეროფილი), სადაც თავის კეფის ნაწილის ყველა სინუსები იყრის თავს. მან ასევე აღწერა გულმკერდის სადინარი, თუმცა არ იცოდა მისი დანიშნულება და თავის დროისთვის დატოვა მამაკაცისა და ქალის სასქესო ორგანოების ყველაზე ზუსტი აღწერა.

ჰეროფილეს ყველაზე ცნობილი ნაშრომები პულსის შესწავლაზე. მან პირველმა დაადგინა მისი სიხშირე, მიუთითა ამ პარამეტრის დიაგნოსტიკურ მნიშვნელობაზე. სისტოლისა და დიასტოლის დროს (გულის შეკუმშვა და მოდუნება) პულსზე დაკვირვებით, მისი სიხშირის, შევსების, რიტმისა და სტაბილურობის აღნიშვნით, მან სამედიცინო დასკვნები გააკეთა. მან განსაზღვრა არტერიებში სისხლის პულსაციის რიტმი, შეადარა სხვადასხვა ტიპის პულსი მუსიკალურ რიტმებს და პულსის თითოეულ ტიპს განსაკუთრებული სახელი მიანიჭა. ერთ-ერთი ასეთი სახელწოდება „მხტომის პულსი“ დღემდე შემორჩა.

იხ ვიდეო - video - Ancient Experiments - History of Human Experimentation - Herophilos of Chalcedon - Part one, on a series on the History of Human Experimentation, we take a look at Herophilos (Herophilus) of Chalcedon, one of the grandfathers of medicine and anatomy, and his potentially darker experiments.