ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                   თევზები

წყლის ხერხემლიანი ცხოველები, რომლებსაც არ აქვთ სხეულის მუდმივი ტემპერატურა. თევზების ზომა-წონა განსხვავებულია: პანდაკის სიგრძე 7,5 მმ-ს აღწევს, ხოლო ვეშაპისებრი ზვიგენისა 15-20 მ-ს. თევზების უმრავლესობას თითისტარისებრი სხეული აქვს, ზოგს — გვერდებიდან (კამბალა) ან ზურგ-მუცლისაკენ (სკაროსი) გაბრტყელებული, გველივით (გველთევზა) წაგრძელებული ან ნემსივით (ზღვის ნემსთევზა) წაწვრილებული, ზოგი ბურთისებრი (ზღარბთევზა) ან თასმისებრია (ქაშაყთმეფე).

თევზების სხეული სიმეტრიულია, გარდა კამბალასი, რომელსაც ორივე თვალი ცალ მხარეს აქვს. სხეული დაფარულია ქერცლით. ზღარბთევზას სხეული შემოსილია გრძელი ქიცვებით, ზუთხისნაირთა სხეულზე 5 მწკრივადაა განლაგებული ძვლოვანი ბალთები. ლოქოსა და სხვათა სხეული ტიტველია. თევზების კანი დიდი რაოდენობით შეიცავს ლორწოს გამომყოფ ერთუჯრედიან ჯირკვლებს. ღრმა ზღვის თევზების უმრავლესობას მანათობელი ორგანოები აქვს. თევზების შეფერილობა კანის ნაირგვარ პიგმენტებზეა დამოკიდებული. ჩვეულებრივ, მათი ზურგის მხარე უფრო მუქია, ვიდრე მუცლისა.

იხ. ვიდეო - რატომ უნდა ვიქონიოთ სახლში თევზებით სავსე აკვარიუმი?

თევზების კუნთოვანი სისტემა საკმაოდ დიფერენცირებულია და მასთან დაკავშირებულია ზოგი თევზის ელექტრული ორგანოები, ხოლო უმრავლესობის — ძვლოვანი. ზვიგენების უმეტესებას და ზუთხისებრ თევზებს დაუნაწევრებელი ქორდა აქვთ.

თევზების ჯგუფი დიდი მრავალფეროვნებით გამოირჩევა. მსოფლიოში თევზების დაახლოებით 34 300 სახეობაა აღწერილი, თუმცა ყოველწლიურად კვლავ ხდება 250-მდე ახალი სახეობის აღმოჩენა. მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლიო ოკეანეებში წყლის მოცულობა 10 000-ჯერ აღემატება მსოფლიოს მტკნარ წყლებს, მასში თევზების სახეობათა 58% ბინადრობს, მტკნარ წყლებში თევზთა სახეობების 41%-ია, ხოლო 1% ანადრომულ ცხოვრების წესს ეწევა, რაც ოკეანის მარილიანი წლებიდან მტკნარი წყლებისკენ, ან პირიქით მუდმივ მიგრაციას გულისხმობს.

საქართველოს მტკნარ წყლებში გავრცელებულია თევზების 80-ზე მეტი სახეობა, რომელთა შორის ბევრი ენდემურია. მაგალითად, მტკვრის აუზში გავრცელებული 12 სახეობის თევზიდან, 9 მტკვრისა და მისი შენაკადების ენდემს წარმოადგენს. მათ შორის აღსანიშნავია მტკვრის წვერა (Barbus lacerta), მურწა (Barbus mursa), ჭანარი (Barbus capito) და სხვ. შავი ზღვის აუზის თევზებიდან 6 სახეობა ენდემურია; გარდა ამისა, აქ გავრცელებულია ზუთხისებრთა ოჯახის 5 სახეობა, რომელთა შორისაა გაქრობის პირას მყოფი ატლანტური ზუთხი (Acipenser sturio). გარდა ადგილობრივი სახეობებისა, საქართველოში გვხვდება 9 ინტროდუცირებული სახეობა, მათ შორის ყველაზე ფართოდ გავრცელებულია კარჩხანა (Carasius carasius)

         დაჯავშნული თევზის ნამარხი Bothriolepis panderi ან 

ითვლებოდა, რომ უძველესი ორდოვიკიანიდან (დაახლოებით 450-470 მილიონი წლის წინ) ცნობილია ყველაზე უძველესი უყბები, თევზების მსგავსი. მიუხედავად ამისა, 1999 წელს ჩინეთის პროვინცია იუნანში აღმოაჩინეს თევზის მსგავსი არსების Haikouichthys-ის ნამარხი უყბლო ჯგუფიდან, დაახლოებით 530 მილიონი წლის (ადრეული კამბრიული). შესაძლოა მსგავსი ფორმები ყველა ხერხემლიანის წინაპრები იყვნენ.

                                                               

შუა დევონური პერიოდის (დიდი ბრიტანეთი) წილებიანი თევზის Osteolepis macrolepidotus ნამარხები

პირველ თევზებსა და უყბებს შორის განსხვავება იყო ყბა, რომელიც წარმოებული იყო ერთ-ერთი ნაღვლის თაღის. ყბების გარდა, თევზებს აქვთ დაწყვილებული ფარფლები, შიდა ყური სამი ნახევარწრიული არხით და ღრძილების თაღები. მიუხედავად იმისა, რომ პირველი ყბიანი თევზი ჯერ კიდევ ორდოვიციანში გამოჩნდა, მათ დაქვემდებარებული პოზიცია დაიკავეს დევონამდე. ამრიგად, თევზი და აგნათანები 100 მილიონ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში არსებობდნენ აგნათანების უპირატესობით, განსხვავებით დღევანდელისგან. ხრტილოვანი თევზი გაჩნდა სილურისა და დევონის შემობრუნებაზე, დაახლოებით 420 მილიონი წლის წინ და მიაღწია პიკს კარბონიფერში. ლობ-ფარფლიანი თევზი სულ მცირე დევონიდან მოყოლებული ცხოვრობს მსოფლიო ოკეანეებში; შესაძლებელია, რომ ისინი უკვე არსებობდნენ სილურეში. Guiyu oneiros - ყველაზე ადრე ცნობილი წიბოიანი თევზი.

                                                                               

                                  თეთრი ზვიგენი კუნძულ გვადელუპეს სანაპიროსთან (მექსიკა)

ცოცხალი ხერხემლიანი სახეობების ნახევარზე მეტი, კერძოდ, FishBase მონაცემთა ბაზის მიხედვით, დაახლოებით 31 ათასი სახეობა ეკუთვნის თევზებს. აღიარებული სახეობების რაოდენობა კვლავ იცვლება ახალი სახეობების აღმოჩენის გამო, ასევე ცალკეული ჯგუფების ტაქსონომიური გადასინჯვის გამო. ცოცხალი თევზები წარმოდგენილია სამი კლასით: ხრტილოვანი თევზი (Chondrichthyes), ლობ-ფარფლიანი თევზი (Sarcopterygii) და სხივიანი თევზი (Actinopterygii). ბოლო ორი კლასი შეადგენს ძვლოვანი თევზის ჯგუფს.

თანამედროვე ხრტილოვანი თევზები იყოფა ორ ქვეკლასად: ჰოლოცეფალი (მთლიანად) და ელასმობრანჩი (თეფშიანი ტოტები, რომელშიც შედის ზვიგენები და სხივები). ახლა ხრტილოვანი თევზის 900-1000 სახეობაა.

იხ. ვიდეო -  Aquarium 4K VIDEO (ULTRA HD) 🐠 Beautiful Coral Reef Fish - Relaxing Sleep Meditation Music

ანატომია და ფიზიოლოგია

გარე საფარები

თევზის გარე ნაწილი წარმოდგენილია ქერცლიანი კანით (ზოგიერთ თევზს ქერქი არ აქვს). როგორც ყველა სხვა ხერხემლიანი, თევზის კანი დაყოფილია დერმად და ეპიდერმისად (ექტოდერმული წარმოშობის კანის ზედა ფენა, რომელიც შედგება ეპითელური ქსოვილისგან). თევზის ეპიდერმისი არაკერატინიზებულია. ეპიდერმისის ჯირკვლები წარმოქმნიან ლორწოს მსგავს საიდუმლოს (ლორწოს), რომელიც იცავს ცხოველის გარე ნაწილს.

ქერცლების ფორმირებაში მთავარ როლს კანის შიდა შრე – დერმატი ასრულებს. ხრტილოვან თევზებს აქვთ პლაკოიდური ქერცლები, რომლებიც ჰომოლოგიურია ყველა ხერხემლიანის კბილებთან; ევოლუციის მსვლელობისას ყბებამდე მოძრაობს, პლაკოიდური ქერცლები, ფაქტობრივად, ზვიგენებსა და სხივებში კბილებად იქცევა. პლაკოიდური სასწორი შედგება დენტინისგან, რომელიც ქმნის სასწორის საფუძველს და ზემოდან დაფარულია მინანქრით. ზვიგენის დენტინი და მინანქარი ქიმიურად ჰგავს ადამიანის დენტინს და მინანქარს. დაკარგული პლაკოიდური ქერცლები არ განახლდება, მაგრამ მათი რიცხვი იზრდება თევზის ზრდასთან ერთად. ზოგიერთი ხრტილოვანი თევზის (მაგალითად, შავი ზღვის კატრანის) ფარფლის ეკლები ასევე გარდაიქმნება პლაკოიდური ქერცლით.

ძვლოვან თევზს აქვს რამდენიმე სხვადასხვა ტიპის სასწორი.

                                                                        

წიაღისეული და თანამედროვე ბუჩქოვანი და ფილტვის თევზი ხასიათდება კოსმოიდური ქერცლებით, რომელთა გარე ზედაპირს წარმოქმნის კოსმინის ფენა (საიდანაც მომდინარეობს სახელწოდება), მის ზემოთ კი - დენტინი. კოსმინი დაფარულია სპონგური ძვლის ფენით. თანამედროვე სახეობებში ბუჩქოვანი და ფილტვის თევზი გარე დენტინი და შიდა სპონგური შრეები თანდათან მცირდება: Latimeria-ს გვარის თანამედროვე სახეობებში სასწორის ზედაპირზე შემორჩენილია დენტინის მხოლოდ ცალკეული ტუბერკულოზი.

თევზის შეფერილობა შეიძლება განსხვავდებოდეს ძალიან ფართო დიაპაზონში: მონოფონიური თითქმის ყველა შესაძლო ფერიდან შენიღბვამდე "კამუფლაჟამდე" ან, პირიქით, ხაზგასმით ნათელ "გაფრთხილებამდე".

იხ. ვიდეო -  Какая Рыба самая полезная для человека (Считаем Омега 3)

ეკონომიკური მნიშვნელობა და საფრთხეები

ეკონომიკური თვალსაზრისით, თევზაობა, მეთევზეობა და აკვარიუმის დეკორატიული თევზით ვაჭრობა მნიშვნელოვან როლს თამაშობს.

1961 წელს მდ. აუზის წყალსაცავებში. მდინარე სირდარიაში ბალახის კობრი წარმატებით იქნა შემოტანილი მცენარეული ბიომასით საბრძოლო არხებში და კოლექტორებში, რომლებიც წარმოადგენდნენ ბიოშეფერხებას, რამაც დიდწილად შესაძლებელი გახადა მდინარეზე ნაოსნობის აღდგენა.

ადამიანის ეკონომიკურმა საქმიანობამ შეიძლება საფრთხე შეუქმნას გარკვეული სახეობების პოპულაციას, პირდაპირ თუ ირიბად, წყლის დაბინძურების, უცხო სახეობების შემოტანის, მდინარის არხების ცვლილებისა და კლიმატის ცვლილების გზით.

5 პროდუქტი, რომელთან ერთადაც თევზი არ უნდა მიირთვათ

                                                            

თევზი ჯანსაღი კვების შემადგენელი აუცილებელი ნაწილია. იგი სასარგებლო მინერალებითა და ვიტამინებით სავსე პროდუქტია, რომელიც დადებითად მოქმედებს ადამიანის ჯანმრთელობაზე. სწორად შერჩეული კვების რაციონი კვირის განმავლობაში ორ სრულ პორცია თევზს უნდა შეიცავდეს. აქედან ერთი პორცია ცხიმიანი თევზი უნდა იყოს. სასურველია, თევზი მიირთვათ დღის მთავარ კვებაზე, რომელიც ყველაზე ნოყიერი უნდა იყოს.

ცალსახაა, რომ თევზი განსაკუთრებულად სასარგებლო პროდუქტია, თუმცა მისგან მაქსიმალური სარგებელი რომ მიიღოთ, აუცილებელია გარკვეული წესები დაიცვათ. ზოგადად, რამდენიმე ტიპის საკვების არევა და ერთად მირთმევა საყურადღებო საკითხია. სასურველია, ყოველთვის გაითვალისწინოთ, თუ რასთან რისი მიღებაა რეკომენდებული. თევზის შემთხვევაში კი ეს არა მხოლოდ სასურველი, არამედ აუცილებელიც კი არის. იხ. ბმულზე წყარო 

რძე ის პროდუქტია, რომლის მიღებაც თევზთან ერთად კატეგორიულად აკრძალულია. მათი ერთდროულად მიღება საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემებს იწვევს. რძეც და თევზიც პროტეინებით მდიდარი პროდუქტებია. თუმცა მათი გადამუშავება საჭმლის მომნელებელ სისტემაში განსხვავებულ პროცესებთან არის დაკავშირებული, რაც გადამუშავების პროცესს ართულებს, აფერხებს და პრობლემებს იწვევს. აღნიშნული უარყოფით გავლენას ახდენს არა მხოლოდ მონელების პროცესზე, არამედ იმუნურ სისტემაზეც.

სოკო

იხ. ვიდეო - "ფერმა" - თევზის პროდუქტები ადამიანის კვების რაციონში და მისი მნიშვნელობა ჯანმრთელობისთვის

თევზის მიღება არ შეიძლება სოკოსთან ერთად. თევზისა და სოკოს კომბინირებულად მიღების შემდეგ აუცილებლად იგრძნობთ სიმძიმეს მუცლის არეში, რიგ შემთხვევაში - მოთენთილობასაც. კუჭის პრობლემების არსებობის დროს კი აღნიშნული კომბინაცია მათ გართულებას იწვევს. სოკოს მიღება განსაკუთრებით არარეკომენდებულია ცხიმიან თევზთან, მაგალითად, სკუმბრიასა და ორაგულთან ერთად.

პარკოსნები

თევზის პარკოსნებთან კომბინაცია არარეკომენდებულია ნუტრიციოლოგების მიერ. მათი ერთად მიღება იწვევს სიმძიმის შეგრძნებას. გარდა ამისა, პარკოსნები ხელს უშლიან ცილის შეწოვას, თევზი კი განსაკუთრებით დიდი რაოდენობით ცილებს შეიცავს.

ტკბილი, გაზიანი სასმელები

ნებისმიერ ტკბილი საკვები ცილოვან საკვებთან ერთად კუჭში მოხვედრისას დუღილის პროცესს იწვევს. ხოლო როდესაც პროდუქტი ტკბილთან ერთად გაზიანიცაა, ეს პროცესი უფრო ძლიერდება. შედეგად ვიღებთ მუცლის შებერილობას, კუჭში სიმძიმის შეგრძნებას და მეტეორიზმს.

სხვადასხვა სახეობის ხილი

თევზის შემდეგ დაუშვებელია მსხლის, ყურძნის, ვაშლისა და საზამთროს მიღება. მათ მონელებას სხვადასხვა დრო სჭირდებათ და საბოლოოდ, საჭმლის მომნელებელ სისტემაში პროცესების არევა ხდება.

აქვე გირჩევთ, რომ თევზეული C ვიტამინის შემცველ პროდუქტთან ერთად მიირთვათ. განსაკუთრებით კარგია ლიმონი, რომელიც ორგანიზმში ომეგა 3-ის ფუნქციებს აძლიერებს. ამიტომ თევზის კერძებთან ერთად რეკომენდებულია როგორც ცალკე ლიმონი, ისე ლიმონიანი წყალი ან ლიმონის წვენით უხვად შეზავებული სალათები.

იხ. ვიდეო - Local fishery, funded by US Embassy "კარგი საკვები" თევზის სახლი,

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          ჰიპოვიტამინოზი D

D ვიტამინის შეწოვის ნორმალური პროცესი

დაავადება, რომელიც ვითარდება, როდესაც არ არის საკმარისი ვიტამინი D. ის ყველაზე ხშირად გვხვდება ადამიანებში, რომლებიც არ ექვემდებარებიან საკმარის მზეს, განსაკუთრებით სინათლეს საკმარისად ულტრაიისფერი სხივებით (UV/UV). D ვიტამინის დეფიციტი ასევე შეიძლება გამოწვეული იყოს D ვიტამინის არასაკმარისი დიეტური მიღებით, დარღვევებით, რომლებიც ზღუდავს D ვიტამინის შეწოვას და არღვევს D ვიტამინის გარდაქმნას აქტიურ მეტაბოლიტებად, მათ შორის ღვიძლის, თირკმელებისა და მემკვიდრეობითი დაავადებების ჩათვლით . ჰიპოვიტამინოზი აფერხებს ძვლის მინერალიზაციას, რაც იწვევს ძვლების დარბილების დაავადებებს, როგორიცაა რაქიტი ბავშვებში. მას ასევე შეუძლია გააუარესოს ოსტეომალაცია და ოსტეოპოროზი მოზრდილებში, ზრდის ძვლის მოტეხილობის რისკს. კუნთების სისუსტე ასევე ჰიპოვიტამინოზის საერთო სიმპტომია, რაც კიდევ უფრო ზრდის მოზრდილებში დაცემის და ძვლების მოტეხილობის რისკს. D ვიტამინის დეფიციტი ასევე შეიძლება ასოცირებული იყოს შიზოფრენიის განვითარებასთან.

იხ. ვიდეო - #პირადიექიმი ორგანიზმში D ვიტამინის ნაკლებობის ნიშნები

ვიტამინი D სინთეზირდება კანში მზის ულტრაიისფერი სხივების გავლენის ქვეშ. ცხიმოვანი თევზი, როგორიცაა ორაგული, ქაშაყი, სკუმბრია და მათი პროდუქტები, როგორიცაა თევზის ზეთი, არის D ვიტამინის ძირითადი წყარო. ვიტამინი D ხშირად გამდიდრებულია რძით, პურით, წვენებით და სხვა რძის პროდუქტებით. ბევრი მულტივიტამინი შეიცავს D ვიტამინს სხვადასხვა რაოდენობით.

                                        თევზის ზეთი, D ვიტამინის ერთ-ერთი მთავარი წყარო

კლასიფიკაცია

D დიაგნოზირებულია სისხლში 25-ჰიდროქსივიტამინ D-ის კონცენტრაციის გაზომვით. ერთი ნანოგრამი მილილიტრზე (1 ნგ/მლ) უდრის 2,5 ნანომოლს ლიტრზე (2,5 ნმოლ/ლ).

მძიმე დეფიციტი: <12 ნგ/მლ = <30 ​​ნმოლ/ლ.

დეფიციტი: <20 ნგ/მლ = <50 ნმოლ/ლ

დეფიციტი: 20-29 ნგ/მლ = 50-75 ნმოლ/ლ

ნორმა: 30–50 ნგ/მლ = 75–125 ნმოლ/ლ

D ვიტამინის ნორმალური დონე გამორიცხავს D ვიტამინის დეფიციტის კლინიკურ გამოვლინებებს, ასევე D ვიტამინის ტოქსიკურობას.

იხ. ვიდეო - Витамин D. Функции витамина D в организме. Причины и последствия гиповитаминоза D.

უმეტეს შემთხვევაში, D ვიტამინის დეფიციტი თითქმის ასიმპტომურია. მისი დადგენა შესაძლებელია მხოლოდ სისხლის ანალიზით, მაგრამ არის ზოგიერთი დაავადების მიზეზი:

ჯანსაღი და ოსტეოპოროზიული ძვალი

გართულებები

რაქიტი არის ბავშვთა დაავადება, რომელსაც ახასიათებს ზრდის შეფერხება და გრძელი ძვლების დეფორმაცია . D ჰიპოვიტამინოზის პირველივე ნიშანი არის კრანიოტაბები, თავის ქალას არანორმალური დარბილება ან გათხელება.

ოსტეომალაცია არის ძვლის გათხელების დაავადება, რომელიც გვხვდება მოზრდილებში და ვლინდება პროქსიმალური კუნთების სისუსტითა და ძვლების მყიფეობით. D ჰიპოვიტამინოზით დაავადებულ ქალებს, რომლებსაც ჰქონდათ მრავალჯერადი ორსულობა, აქვთ ოსტეომალაციის განვითარების გაზრდილი რისკი .

ოსტეოპოროზი არის დაავადება, რომელიც ხასიათდება ძვლის მინერალური სიმკვრივის დაქვეითებით და მათი მყიფეობის მატებით.

მოტეხილობის გაზრდილი რისკი.

კუნთების ტკივილი, სისუსტე და კრუნჩხვები (ფასციკულაციები) გამოწვეული სისხლში კალციუმის დაბალი დონით (ჰიპოკალციემია)

პაროდონტიტი არის ქსოვილის ანთებითი დაავადება, რომელიც ხასიათდება პაროდონტის ქსოვილების პროგრესირებადი განადგურებით, რაც იწვევს კბილების დაკარგვას.

პრეეკლამფსია: არსებობს კავშირი D ვიტამინის დეფიციტსა და ქალებს შორის, რომლებსაც ორსულობის დროს უვითარდებათ პრეეკლამფსია. ამ სახელმწიფოებს შორის ზუსტი ურთიერთობა უცნობია. დედის ჰიპოვიტამინოზმა შეიძლება გამოიწვიოს ძვლების დაავადება დაბადებამდე და ძვლის გაუარესება დაბადების შემდეგ.

რესპირატორული ინფექციები და COVID-19: D ჰიპოვიტამინოზმა შეიძლება გაზარდოს მძიმე მწვავე რესპირატორული ინფექციების და COPD რისკი. ახალი კვლევა ვარაუდობს კავშირს D ვიტამინის დეფიციტსა და COVID-19 სიმპტომებს შორის. ანალიზმა აჩვენა, რომ D ვიტამინის დეფიციტი არ არის დაკავშირებული COVID-19-ით დაინფიცირების უფრო დიდ ალბათობასთან, მაგრამ ასოცირდება დაავადების უფრო სიმძიმესთან, მათ შორის ჰოსპიტალიზაციისა და სიკვდილიანობის 80%-ით ზრდასთან.

შიზოფრენია: D ჰიპოვიტამინოზი შეიძლება ასოცირებული იყოს შიზოფრენიის განვითარებასთან. შიზოფრენიით დაავადებულ ადამიანებს ჩვეულებრივ აქვთ D ვიტამინის დაბალი დონე. დედის სიმსუქნე, როგორც შიზოფრენიის რისკის ფაქტორი, ასოცირდება D ვიტამინის დეფიციტთან . ვიტამინი D აუცილებელია ნერვული სისტემის სწორი განვითარებისთვის. დედის D ვიტამინის დეფიციტმა შეიძლება გამოიწვიოს პრენატალური ნეიროგანვითარების დეფექტები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ნეიროტრანსმისიაზე ტვინის რითმებისა და დოფამინის მეტაბოლიზმის შეცვლით. D ვიტამინის რეცეპტორები, CYP27B1 და CYP24A1, გვხვდება ტვინის სხვადასხვა რეგიონში, რაც აჩვენებს, რომ ვიტამინი D არის ნეიროაქტიური, ნეიროსტეროიდული ჰორმონი, რომელიც აუცილებელია ტვინის განვითარებისა და ნორმალური ფუნქციონირებისთვის. ანთება, როგორც შიზოფრენიის მიზეზი, ჩვეულებრივ მთლიანად თრგუნავს D ვიტამინით.

იხ. ვიდეო -  Vitamin D Deficiency | Absorption & Metabolism, Purpose of Vit D, Causes of Deficiency

ეტიოლოგია და პათოგენეზი

მზეზე მცირე ზემოქმედების მქონე ადამიანები ყველაზე მგრძნობიარენი არიან D ვიტამინის დეფიციტის მიმართ. გარკვეულმა კლიმატმა, ტანსაცმლის სტილმა, მზის ზემოქმედების თავიდან აცილება და მზისგან დამცავი საშუალებების ზედმეტმა გამოყენებამ შეიძლება ხელი შეუშალოს D ვიტამინის წარმოებას.

მზის ზემოქმედება

მზისგან დამცავი საშუალებების გამოყენებას თეორიულად შეუძლია დათრგუნოს კანში D ვიტამინის გამომუშავება 95%-ზე მეტით . თუმცა, პრაქტიკაში, მზისგან დამცავი საშუალება გამოიყენება ისე, რომ მცირე გავლენა აქვს D ვიტამინის დონეზე. D ვიტამინის დონეს ავსტრალიასა და ახალ ზელანდიაში თითქმის არ აქვს გავლენა მზისგან დამცავმა კამპანიებმა. მაგრამ ტანსაცმლის ტარება ბევრად უფრო ამცირებს კანის ზედაპირს, რომელიც ექვემდებარება ულტრაიისფერ გამოსხივებას, რადგან D ვიტამინის ბუნებრივი სინთეზი მცირდება. ტანსაცმელი, რომელიც ფარავს კანის მნიშვნელოვან ნაწილს, რეგულარულად ტარებისას, როგორიცაა ფარდა, იწვევს D ვიტამინის დონის შემცირებას.

ეკვატორისგან შორს რაიონებში, მზის შუქის რაოდენობა და ინტენსივობა მნიშვნელოვნად იცვლება წელიწადის სეზონის მიხედვით. დიდ ბრიტანეთში, D ვიტამინის დაბალი დონე ბავშვებსა და მოზარდებში ზამთარში უფრო მაღალია, ვიდრე ზაფხულში[29]. ცხოვრების წესი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს, შიდა სამუშაოები გარე სამუშაოსთან შედარებით D ვიტამინის დეფიციტის რისკის ქვეშაა.

გარდა ამისა, D ვიტამინის დეფიციტი ასოცირდება ურბანიზაციასთან, რადგან დაბინძურებული ჰაერი ბლოკავს ულტრაიისფერ სხივებს, ასევე შენობაში მომუშავე ადამიანების რაოდენობის ზრდას.

ასაკი

რამდენიმე ფაქტორის კომბინაციის გამო, როგორიცაა მზის ზემოქმედების შემცირება, D ვიტამინის დიეტური მიღების შემცირება და კანის გათხელება, რაც იწვევს D ვიტამინის შეწოვის შემცირებას მზის სხივებისგან. ხანდაზმული ადამიანები ნაკლებად ექვემდებარებიან ულტრაიისფერ შუქს უმოძრაობის, საავადმყოფოში ყოფნისა და სახლში ყოფნის გამო, რაც იწვევს D ვიტამინის დონის შემცირებას.

ცხიმის პროცენტი

ვინაიდან ვიტამინი D3 (ქოლეკალციფეროლი) და ვიტამინი D2 (ერგოკალციფეროლი) ორივე ცხიმში ხსნადია, ადამიანებს და სხვა ჩონჩხის ცხოველებს სჭირდებათ ცხიმის გარკვეული რაოდენობის შენახვა. ცხიმის გარეშე ცხოველს გაუჭირდება D2 და D3 ვიტამინის ათვისება და რაც უფრო დაბალია ცხიმის პროცენტული მაჩვენებელი, მით უფრო მაღალია ვიტამინის დეფიციტის რისკი, რაც შეინიშნება ზოგიერთ სპორტსმენში, რომლებიც ცდილობენ გახდნენ რაც შეიძლება გამხდარი.

არასწორი კვება

მიუხედავად იმისა, რომ რაქიტი და ოსტეომალაცია დღეს ბრიტანეთში იშვიათია, ზოგიერთ ემიგრანტულ საზოგადოებაში ოსტეომალაციის ეპიდემიები დაფიქსირდა ქალებში, რომლებიც ერთი შეხედვით ადეკვატური გარე ექსპოზიციით ატარებდნენ ჩვეულებრივ ტანსაცმელს. მუქი კანი და მზეზე ნაკლები ზემოქმედება არ იწვევს რაქიტს, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც დიეტა არ არის გადახრილი სტანდარტული დიეტისგან, რომელიც ხასიათდება ხორცის, თევზისა და კვერცხის მაღალი მიღებით და მაღალი ნახშირწყლების შემცველი მარცვლეულის დაბალი მიღებით. მზიან ქვეყნებში, სადაც რაქიტი გვხვდება ჩვილებსა და უფროს ბავშვებში, მას მიეკუთვნება დიეტაში კალციუმის დაბალი მიღება. ეს ხშირია მარცვლეულზე დაფუძნებულ დიეტებში რძის პროდუქტებზე შეზღუდული წვდომით. წარსულში რაქიტი იყო შეერთებულ შტატებში საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის მთავარი პრობლემა, სადაც 1920-იანი წლების ბოლოს დენვერში 500 ბავშვის თითქმის ორ მესამედს (66%) ჰქონდა მსუბუქი რაქიტი. მე-20 საუკუნეში ამერიკელების დიეტაში ცხოველური ცილის პროპორციის ზრდამ, მცირე რაოდენობით D ვიტამინით გამდიდრებული რძის მოხმარებასთან ერთად, გამოიწვია რაქიტის შემთხვევების მკვეთრი შემცირება. თუმცა, უგანდის საავადმყოფოში მყოფი ბავშვების კვლევამ არ აჩვენა მნიშვნელოვანი განსხვავება D ვიტამინის დონეებში არასრულფასოვანი კვების მქონე ბავშვებში, არასრულფასოვან ბავშვებთან შედარებით. რადგან ორივე ჯგუფი იყო რისკის ქვეშ მუქი კანის პიგმენტაციის გამო, ორივე ჯგუფს ჰქონდა ჰიპოვიტამინოზი D. როგორც ჩანს, დიეტამ არ ითამაშა როლი ამ კვლევაში .

სიმსუქნე

ჭარბი წონის ან სიმსუქნის მქონე ადამიანებს, სხეულის მასის ინდექსით (BMI), აქვთ D ვიტამინის დეფიციტის გაზრდილი რისკი . ამ დაავადებებს შორის კავშირი კარგად არ არის გასაგები. არსებობს მრავალი ფაქტორი, რამაც შეიძლება ხელი შეუწყოს ამ ასოციაციას, როგორიცაა დიეტა და მზის სხივების ზემოქმედება. გარდა ამისა, ვიტამინი D არის ცხიმში ხსნადი, ამიტომ მისი ჭარბი შეიძლება შენახული იყოს ცხიმოვან ქსოვილში და გამოიყენოს ზამთარში, როდესაც მზის ზემოქმედება შეზღუდულია.

კანის მუქი ფერი

მელანინის გამო, რომელიც ბუნებრივი დამცავია მზისგან, მუქი კანის მქონე ადამიანები მიდრეკილნი არიან D ვიტამინის დეფიციტისკენ. იმისთვის, რომ D ვიტამინის ისეთივე რაოდენობა გამოიმუშაოს, როგორიც ქერათმიანმა ადამიანებმა, მუქკანიანმა ადამიანებმა ორჯერ ან სამჯერ მეტი დრო უნდა გაატარონ სპილოზე.

მალაბსორბცია

D ვიტამინის დეფიციტის მაჩვენებელი უფრო მაღალია იმ ადამიანებში, რომლებსაც აქვთ არანამკურნალევი ცელიაკია, ნაწლავის ანთებითი დაავადება, ეგზოკრინული პანკრეასის უკმარისობა. კისტოზური ფიბროზისა და მოკლე ნაწლავის სინდრომის დროს, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მალაბსორბციის პრობლემები. D ვიტამინის დეფიციტი ასევე უფრო ხშირია ოპერაციის შემდეგ, რომელიც აფერხებს ნაწლავის შეწოვას, წონის დაკლების პროცედურების ჩათვლით .

კრიტიკული ავადმყოფობა

D ვიტამინის დეფიციტი დაკავშირებულია სიკვდილიანობასთან კრიტიკულად დაავადებულ პაციენტებში. ადამიანები, რომლებიც იღებენ D ვიტამინის დანამატებს ინტენსიურ თერაპიის განყოფილებაში მოხვედრამდე, იღუპებიან ნაკლებად ხშირად, ვიდრე ისინი, ვინც არ იღებენ D ვიტამინის დანამატებს. გარდა ამისა, D ვიტამინის დონე მცირდება ინტენსიური თერაპიის დროს. ვიტამინი D3 (ქოლეკალციფეროლი) ან ვიტამინი D2 (კალციტრიოლი) პერორალურად მიღებულმა შეიძლება შეამციროს სიკვდილიანობა მნიშვნელოვანი გვერდითი ეფექტების გარეშე.

ძუძუთი კვება

ექსკლუზიურად ძუძუთი კვებაზე მყოფ ჩვილებს ესაჭიროებათ D ვიტამინის დანამატები, განსაკუთრებით თუ მათ აქვთ მუქი კანი ან მზეზე მინიმალური ზემოქმედება. პედიატრიის ამერიკული აკადემია (ინგლ.)რუს. რეკომენდაციას უწევს ძუძუთი კვებაზე მყოფ ყველა ახალშობილს დღეში 400 საერთაშორისო ერთეული (IU) D ვიტამინი.

1. რა არის დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსი?

დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსი წარმოადგენს ვიტამინ D3-ის ბალანსირებული რაოდენობების შემცველ ბიოლოგიურად აქტიურ დანამატს, რომელიც გამოიყენება D ვიტამინის უკმარისობის პროფილაქტიკისთვის. 

ვიტამინი D3 არეგულირებს კალციუმისა და ფოსფორის ათვისების პროცესს ორგანიზმში, ხელს უწყობს ამ ელემენტების საჭირო დონეზე შენარჩუნებას სისხლში, ასევე ძვლებსა და კბილებში. იგი განაპირობებს ძვლოვანი ჩონჩხის ფორმირებას, ძვლის სტრუქტურის შენარჩუნებას, ზრდის კუნთების ტონუსს. 

ვიტამინი D3-ის მოქმედების შედეგად უმჯობესდება მიოკარდიუმის კუმშვითი ფუნქცია, სისხლის შედედების პროცესი, რეგულირდება ნერვული იმპულსების გატარება, ხდება იმუნური სისტემის გაძლიერება. ვიტამინი D3 ასევე აუცილებელია პარაფარისებრი ჯირკვლების ნორმალური ფუნქციონირებისთვის. 

ვიტამინი D3-ის მიღება, განსაკუთრებით კალციუმთან ერთად, უზრუნველყოფს ძვლის ქსოვილის დაკარგვის შენელებას, მოტეხილობების რისკის შემცირებას და აუცილებელია იმ შემთხვევაში, როდესაც ბუნებრივი გზით მისი მიღება (მზეზე ყოფნის დროის სიმცირე, არასრულფასოვანი საკვები, ასაკობრივი ფაქტორები) ვერ ხერხდება. გარდა ამისა, ვიტამინ D3-ის მიღება არის ოსტეოპოროზის კომპლექსური თერაპიის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და სავალდებულო კომპონენტი.

 

2. როგორ მივიღოთ დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსი?

დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსი მიიღება პერორალურად, ჭამის დროს, 1 ჭიქა წყალთან ერთად.

რეკომენდებული დღიური დოზა შეადგენს: ზრდასრულები - 1 კაფსულა დღეში. 

დოზის შერჩევა ხდება ინდივიდუალურად, ორგანიზმში ვიტამინი D3-ის დეფიციტის ხარისხისა და მიღებულ დოზაზე რეაქციის მიხედვით. 

 

3. რა სიფრთხილეა საჭირო დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსის მიღების დროს?

დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსი არის ბიოლოგიურად აქტიური დანამატი და არ ინიშნება სრულფასოვანი კვებითი რაციონის ჩასანაცვლებლად. 

დაუშვებელია რეკომენდებული დღიური დოზის გადაჭარბება! 

 

არ მიიღოთ დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსი, თუ აღგენიშნებათ მომატებული მგრძნობელობა მის შემადგენლობაში შემავალი ნებისმიერი კომპონენტის მიმართ. 

 

დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსით ხანგრძლივი მიღებისას აუცილებელია სისხლში კალციუმის დონის კონტროლი, ასევე თირკმლის ფუნქციის კონტროლი სისხლში კრეატინინის რაოდენობის განსაზღვრის გზით. დაკვირვება მეტად მნიშვნელოვანია ასაკოვან პაციენტებში გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებით, რომლებიც იღებენ საგულე გლიკოზიდებს და მიდრეკილები არიან ორგანიზმში კენჭების წარმოქმნისკენ. ჰიპერკალციემიის ან თირკმლის ფუნქციის დარღვევის ნიშნების წარმოქმნის შემთხვევაში დანამატის მიღება უნდა შეწყდეს. სიფრთხილეა საჭირო სარკოიდოზით დაავადებულ პაციენტებში გამოყენებისას ვიტამინ D3-ის მის აქტიურ ფორმაში დიდი რაოდენობით გარდაქმნის მომატებული რისკის გამო. ოსტეოპოროზის მქონე იმობილიზებულ პაციენტებში გამოყენებისას მაღალია ჰიპერკალციემიის განვითარების რისკი.

დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსის გამოყენება ორსულობის და ძუძუთი კვების პერიოდში რეკომენდებული არ არის

 

ინახება არა უმეტეს 15-25˚C ტემპერატურაზე, მშრალ და სინათლისაგან დაცულ ადგილას. 

ინახება ბავშვებისთვის ხელმიუწვდომელ ადგილას.

 

ბიოლოგიურად აქტიურ დანამატთან დაკავშირებით დამატებითი კითხვების არსებობის შემთხვევაში მიმართეთ ექიმს ან ფარმაცევტს.

4. დამატებითი ინფორმაცია დეტრივიტი / დეტრივიტი ფორტე / დეტრივიტი მაქსის შესახებ

დეტრივიტი 

1 კაფსულაში: ვიტამინი D3 ეკვ. 50 მკგ (2000 ს.ე.) ვიტამინი D. 

შეიცავს: ქოლეკალციფეროლი - 2.5%, DL-ალფა-ტოკოფეროლი (E307) - ანტიოქსიდანტი 0.25%, MCT-ცხიმი - 97.25%. დამატებითი სუბსტანცია: მზესუმზირის ზეთი, რაფინირებული.

 

დეტრივიტი ფორტე

1 კაფსულაში: ვიტამინი D3 ეკვ. 125 მკგ (5000 ს.ე.) ვიტამინი D. 

შეიცავს: ქოლეკალციფეროლი - 2.5%, DL-ალფა-ტოკოფეროლი (E307) - ანტიოქსიდანტი 0.25%, MCT-ცხიმი - 97.25%. დამატებითი სუბსტანცია: მზესუმზირის ზეთი, რაფინირებული.

 

დეტრივიტი მაქსი

1 კაფსულაში: ვიტამინი D3 ეკვ. 250 მკგ (10000 ს.ე.) ვიტამინი D. 

შეიცავს: ქოლეკალციფეროლი - 2.5%, DL-ალფა-ტოკოფეროლი (E307) - ანტიოქსიდანტი 0.25%, MCT-ცხიმი - 97.25%. დამატებითი სუბსტანცია: მზესუმზირის ზეთი, რაფინირებული.

 

გამოშვების ფორმა: 30 რბილი ჟელატინის კაფსულა ბლისტერზე.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       რადიონუკლიდები

ფირმა Nite-ს ტრიტიუმის ბრელოკი

(ნაკლებად ზუსტად რადიოაქტიური იზოტოპები, რადიოიზოტოპები) — ნუკლიდები, რომელთა ბირთვიც არასტაბილურია და განიცდის რადიოაქტიურ დაშლას. ცნობილი ნუკლიდების უმრავლესობა რადიოაქტიურია (მეცნიერებისთვის ცნობილი 3000 ნუკლიდიდან დაახლოებით 300 არის სტაბილური). ყველა ნუკლიდი, რომელთა ატომური ნომერია 43 ან 61 ან 82-ზე მეტი, რადიოაქტიურია; შესაბამის ელემენტებს ეწოდებათ რადიოაქტიური ელემენტები. არსებობს აგრეთვე სხვა ატომური ნომრების (1-დან 42-მდე, 44-დან 60-მდე და 62-დან 82-მდე) მქონე რადიონუკლიდები (უმეტესწილად ბეტა-არამდგრადი).

ვინაიდან ნებისმიერი ტიპის ბეტა დაშლა არ ცვლის ნუკლიდის მასის A რიცხვს, ნუკლიდებს შორის იგივე მასის რიცხვით (იზობარები) არის მინიმუმ ერთი ბეტა-სტაბილური ნუკლიდი, რომელიც შეესაბამება მინიმუმს ჭარბი ატომური მასის დამოკიდებულებაზე. ბირთვული მუხტი Z მოცემული A-სთვის (იზობარული ჯაჭვი); ბეტა დაშლა ხდება ამ მინიმუმისკენ (β− დაშლა Z მატებასთან ერთად, β+ დაშლა და ელექტრონის დაჭერა Z შემცირებით), სპონტანური გადასვლები საპირისპირო მიმართულებით აკრძალულია ენერგიის შენარჩუნების კანონით. კენტი A-ებისთვის არის მინიმუმ ერთი ასეთი, ხოლო ლუწი A-სთვის შეიძლება იყოს 2 ან თუნდაც 3 ბეტა-სტაბილური ნუკლიდი. სტაბილური (თუ არ გავითვალისწინებთ აქამდე გამოუვლენელ პროტონულ დაშლას, რომელიც წინასწარმეტყველებს მრავალი თანამედროვე თეორიით - გაფართოება. სტანდარტული მოდელის).

A = 36-დან დაწყებული, მეორე მინიმუმი ჩნდება ლუწი იზობარულ ჯაჭვებზე. ბეტა-სტაბილური ბირთვები იზობარული ჯაჭვების ლოკალურ მინიმუმებში შეუძლიათ გაიარონ ორმაგი ბეტა დაშლა ჯაჭვის გლობალურ მინიმუმამდე, თუმცა ამ არხის ნახევარგამოყოფის პერიოდი ძალიან გრძელია (1019 წელი ან მეტი) და უმეტეს შემთხვევაში, როდესაც ასეთი პროცესია. შესაძლებელია, ექსპერიმენტულად არ დაფიქსირებულა. მძიმე ბეტა-სტაბილურ ბირთვებს შეუძლიათ განიცადონ ალფა დაშლა (დაწყებული A ≈ 140-დან), კასეტური დაშლა და სპონტანური დაშლა.

რადიონუკლიდების უმეტესობა მიიღება ხელოვნურად, მაგრამ ასევე არის ბუნებრივი რადიონუკლიდები, რომლებიც მოიცავს:

რადიონუკლიდები ხანგრძლივი ნახევარგამოყოფის პერიოდით (>5 107 წელი, მაგალითად, ურანი-238, თორიუმ-232, კალიუმი-40), რომელთაც არ ჰქონდათ დრო დაშლა ბირთვული სინთეზის მომენტიდან დედამიწის არსებობის დროს, 4,5 მილიარდი წელი. ;

რადიოგენური რადიონუკლიდები - ზემოაღნიშნული გრძელვადიანი რადიონუკლიდების დაშლის პროდუქტები (მაგალითად, რადონი-222 და სხვა რადიონუკლიდები რადიუმის, თორიუმის და აქტინიუმის სერიებიდან);

კოსმოგენური რადიონუკლიდები, რომლებიც წარმოიქმნება კოსმოსური გამოსხივების მოქმედებით (ტრიტიუმი, ნახშირბად-14, ბერილიუმ-7 და სხვ.).

იხ. ვიდეო - Радиоактивные изотопы и их применение

რადიონუკლიდები საკვებში

ადამიანის ორგანიზმისთვის ტექნოგენური წარმოშობის ყველაზე საშიში ხანგრძლივ რადიონუკლიდებს წარმოადგენს ცეზიუმ-137 და სტრონციუმ-90, რომელთა ნახევარგამოყოფის პერიოდი დაახლოებით 30 წელია. სწორედ ეს ორი იზოტოპი ექვემდებარება სავალდებულო შემოწმებას კვების პროდუქტებში SanPiN 2.3.2.1078-01-ის შესაბამისად რუსეთის ფედერაციაში. 

სოკოებს აქვთ რადიოაქტიური ნივთიერებების ყველაზე მაღალი დონე. განსაკუთრებით მძაფრად აგროვებს რადიაციას ღორი, შემოდგომის ბუჩქი, პოლონური სოკო. ეს სოკოები ქმნიან რადიაციის ეგრეთ წოდებულ „აკუმულატორების“ ჯგუფს. რამდენადმე ნაკლებ რადიონუკლიდებს აგროვებს შავი სოკო, რუსულა და ვარდისფერი ვოლნუშკა. ველური კენკრა, განსაკუთრებით მოცვი, ასევე აგროვებს რადიონუკლიდების მნიშვნელოვან რაოდენობას. 

საჭმლის მომზადება ხელს უწყობს რადიონუკლიდების კონცენტრაციის შემცირებას საკვებ პროდუქტებში. ამრიგად, კარტოფილიდან და ჭარხლიდან გაწმენდისას 60-80% ამოღებულია, მოხარშვისას 60%, ხოლო წყლის 2-3 ცვლილებით მოხარშვისას რადიონუკლიდების რაოდენობა მცირდება 2-3-ჯერ. ადუღება სოკოსთვისაც ძალიან ეფექტურია - 30-60 წუთის განმავლობაში წყლის 2-ჯერ შეცვლით დუღილისას რადიონუკლიდების შემცველობა 2-10-ჯერ იკლებს, ეს ყველაზე მეტად ლამელარული სოკოსთვისაა დამახასიათებელი.

რადიონუკლიდების დასაშვები დონეები სხვადასხვა პროდუქტში. რუსეთის ფედერაციის SanPiN 2.3.2.1078-ის მიხედვით

СанПиН 2.3.2.1078 в РФ. 

საკვები პროდუქტი	დასაშვები დონე შემადგენლობა იზოტოპის, ბკ/კგ პროდუქტი
	ცეზიუმ-137	სტრონციუმ-90
ხორცი, ხორცპროდუქტები	160–320	50–200
რძე, რძიის პროდუქტები	100	25
რზის კონსერვები	300	100
თევზი და თევზის პროდიქტები	130	100
ზორბალი, ფქვილი	50–70	30–60
პური, საფუნთუშე ნაწარმი	40	20
საკონდიტრო ნაქარმი	160	100
კარტოფილი, ბოსტნეული	120	40

იხ. ვიდეო - What happens when radionuclides are released? - 

During normal operation, nuclear power plants discharge small amounts of radioactive contaminants through the stack into the environment. The contaminants then disperse with the wind and may in part also deposit on the ground. The discharges have to be limited such that the resulting effective dose for the population will remain below 0.3 millisievert (mSv) per year (§ 47, German Radiation Protection Ordinance).

 

The nuclear power plant operators have to show at regular intervals that these limits are not exceeded and that the discharges are kept as low as possible, even below the permissible limits. The operators' information is regularly checked by the competent authorities as part of the supervisory procedure.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

           ნაპოლი (საფეხბურთო კლუბი)

საფეხბურთო კლუბი ნაპოლი (იტალ. Società Sportiva Calcio Napoli) — იტალიური საფეხბურთო კლუბი ქალაქ ნეაპოლიდან. ჩამოყალიბდა 1926 წლის 25 აგვისტოს. ასპარეზობს იტალიის სერია A-ში. იტალიის ორგზის ჩემპიონი, იტალიის თასის ექვსგზის, იტალიის სუპერთასის ორგზის და უეფა-ს თასის მფლობელი. 2016 წლის იანვარში უეფა-მ „ნაპოლი“ დაასახელა ევროპის მე-7 და იტალიის მე-2 საუკეთესო კლუბად. კლუბის საშინაო სტადიონია „დიეგო არმანდო მარადონა“.

დაარსების დღიდან კლუბმა რამდენიმეჯერ შეიცვალა სახელწოდება. თავდაპირველად იწოდებოდა როგორც „Associazione Calcio Napoli“, 1964 წელს გადაერქვა სახელი და ეწოდა „Società Sportiva Calcio Napoli“. ამ სახელს ატარებდა კლუბის გაკოტრებამდე — 2004 წლამდე. ახალმა პრეზიდენტმა, აურელიო დე ლაურენტისმა აღადგინა კლუბი და უწოდა „Napoli Soccer“, ხოლო 2006 წელს მან კლუბს ძველი სახელი — Società Sportiva Calcio Napoli დაუბრუნა.

2017–18 სეზონზე, სერია A-ში, „ნაპოლიმ“ 90 ქულით შეძლო მეორე ადგილის დაკავება.

იხ. ვიდეო- სპეცია VS ნაპოლი - მიმოხილვა

ისტორია

ფეხბურთის ისტორია ნეაპოლში 1904 წლიდან იღებს სათავეს, მას შემდეგ, რაც ინგლისელმა მეზღვაურმა უილიამ პოტსმა, მისმა კომპანიონმა ჰექტორ ბაიონმა და ნეაპოლელებმა — ამადეო სალსიმ, კატერინამ და კონფორდიმ ნეაპოლის საფეხბურთო და კრიკეტის კლუბი (Naples Foot-Ball & Cricket Club) დააარსეს. კლუბის პრეზიდენტი ამადეო სალსი გახდა. პირველი მატჩი ნეაპოლელებმა ინგლისური გემის „არაბიკის“ ეკიპაჟის წევრებთან გამართეს და ანგარიშით 3–2 მოიგეს. 1906 წელს სიტყვა „კრიკეტი“ კლუბის დასახელებიდან ამოვარდა და კლუბს ნეაპოლის საფეხბურთო კლუბი (Naples Foot-Ball Club) ეწოდა.

იხ. ვიდეო - ნაპოლი (Vlog) სტადიონის ნაპოლი იუვენტუსის წინააღმდეგ და ქალაქის ვლოგი.Napoli - Juventus StadionVlog

ვინაიდან იტალიის ჩემპიონატის ადრეულ გათამაშებაში ქვეყნის სამხრეთის კლუბები არ მონაწილეობდნენ, „ნეაპოლი“ თამაშს ნავსადგურში შესული გემების მეზღვაურებთან განაგრძობდა ან ლიპტონის თასის (La Coppa Lipton) გათამაშებაში მონაწილეობდა, რომლის მოსაპოვებლად ერთმანეთს ნეაპოლისა და პალერმოს კლუბები ეპაექრებოდნენ. 1909 და 1911 წლებში „ნეაპოლმა“ ამ თასის მოპოვება ორჯერ შეძლო. ამ დროისთვის ნეაპოლელთა საფეხბურთო ფორმის ფერებმა უკვე ამჟამად ყველასათვის ნაცნობი სახე შეიძინეს — ლურჯი მაისურები და თეთრი ტრუსები.

                                      ფერები, მეტსახელები, ემბლემები
 ვინაიდან ნეაპოლი სანაპირო ქალაქია, ნეაპოლის ფერები ყოველთვის ლურჯი იყო - ნეაპოლის ყურის წყლების ფერი. ნეაპოლის დროს ფორმაში მონაცვლეობდა ღია ცისფერი და მუქი ლურჯი ვერტიკალური ზოლები. მალე კლუბმა ზოლიანი ფორმა ჩვეულ ლურჯად შეცვალა, რის შემდეგაც კლუბს მეტსახელი "აძური" (იტალიურიდან - "ლურჯი") მიენიჭა. მას შემდეგ გუნდის ფორმას მნიშვნელოვანი ცვლილებები არ განუცდია.

ნაპოლის კიდევ ერთი ცნობილი მეტსახელია "I ciucciarelli" (იტალიურად "პატარა ვირები"). მეტსახელი წარმოიშვა 1926/1927 წლების კატასტროფული სეზონის შემდეგ. იმდროინდელი "ნაპოლის" გერბზე გამოსახული იყო შავი ცხენი - ნეაპოლის სიმბოლო, მაგრამ კლუბის წარუმატებელი გამოსვლის შემდეგ გაისმა მოწოდებები, არ შეურაცხყო ქალაქის სიმბოლო და გამოიძახეს გუნდის ხელმძღვანელობა და ფეხბურთელები. ვირები. მეტსახელი, პირველი შეურაცხმყოფელი, მალევე მიენიჭა ნაპოლის და ვირი გახდა კლუბის თილისმა.

ნაპოლის ემბლემაზე თითქმის ყოველთვის იყო ასო N წრეში. მისი იდეა ეკუთვნის ინტერაპლსს, ნაპოლის წინამორბედს. წლების განმავლობაში ემბლემის დიზაინს მნიშვნელოვანი ცვლილებები არ განუცდია - შეიცვალა ასო N-ის ფერი (ოქროსფერიდან თეთრამდე), ხოლო ძირითადი ფონისთვის გამოყენებულია ლურჯის სხვადასხვა ელფერი. ასევე, გარკვეული პერიოდის განმავლობაში კლუბის სახელწოდება იწერებოდა ირგვლივ ნ.

„ნაპოლის“ მესამე მეტსახელი არის პარტენოპელები (იტალ. Partenopei). ნეაპოლის მცხოვრებლებსაც ხშირად უწოდებენ. ბერძნულ მითოლოგიაში პართენოპა ერთ-ერთი სირენაა, რომელიც ოდისევსის და მისი თანამგზავრების განადგურებას ცდილობდა თავისი სიმღერით, რაც, თუმცა, მან ვერ შეძლო. შეწუხებული, რომ მისი სიმღერა შეუმჩნეველი დარჩა, სირენა დაიხრჩო და ზღვამ მისი ცხედარი ნეაპოლის ნაპირზე გადაიტანა. ლეგენდის თანახმად, ნეაპოლი აშენდა მის საფლავთან და მისი უძველესი სახელია პარტენოპია.

შეერთებულმა შტატებმა ატლანტის ოკეანის სანაპიროსთან ჩინური საჰაერო ბურთი ჩამოაგდო. რატომ ფიქრობენ, რომ ეს არის სადაზვერვო?

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

შეერთებულმა შტატებმა ატლანტის ოკეანის სანაპიროსთან ჩინური საჰაერო ბურთი ჩამოაგდო. რატომ ფიქრობენ, რომ ეს არის სადაზვერვო?

სამხრეთ კაროლინას სანაპიროსთან გიგანტური სადაზვერვო საჰაერო ბუშტი ჩამოაგდეს

აშშ-ს სამხედროებმა სამხრეთ კაროლინას სანაპიროსთან ჩამოაგდეს ჩინური ბუშტი, რომელიც ხუთშაბათს შეიჭრა აშშ-ს საჰაერო სივრცეში, ვაშინგტონის ცნობით, ჯაშუშობის მიზნით.

Reuters-ის ფოტოგრაფმა, რომელიც პროცესს ადევნებდა თვალს, იტყობინება, რომ ბუშტი მებრძოლმა ჩამოაგდო, მაგრამ ის არ აფეთქდა, არამედ უბრალოდ დაცემა დაიწყო. ჩამოგდებული ბუშტი ატლანტის ოკეანეში ჩავარდა, საიდანაც მისი ან მისი ფრაგმენტების ამოღება იგეგმება შემდგომი შესწავლისთვის.

აშშ-ის პრეზიდენტმა ჯო ბაიდენმა აეროსტატის ჩამოგდებულ მოიერიშე პილოტს მიულოცა. იხ. ბმულზე წყარო 

იმავდროულად, პეკინმა გააპროტესტა ვაშინგტონს, რომ შეერთებულმა შტატებმა ჩამოაგდო ჩინური ბუშტი, განაცხადა ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ. ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დაადანაშაულა შეერთებული შტატები გადაჭარბებულ რეაქციაში და საერთაშორისო პრაქტიკის სერიოზულ დარღვევაში. მათ ასევე აღნიშნეს, რომ იტოვებენ უფლებას უპასუხონ ვაშინგტონის ქმედებებს.

მანამდე შაბათს, ჩინეთმა მოუწოდა აშშ-ს შეინარჩუნონ სიმშვიდე და "სიგრილე" ინციდენტის გამოძიებაში.

ამერიკაში თავიდანვე იყო მოწოდებები ამ მფრინავი ობიექტის ჩამოგდებაზე, მაგრამ სამხედროებს არ სურდათ ბურთის ჩამოგდება, რადგან ის იყო სამოქალაქო ავიაციის მიერ გამოყენებული საჰაერო დერეფნების ზემოთ და ჰაერში საფრთხეს არ წარმოადგენდა. მაგრამ თუ მისი ფრაგმენტები მიწაზე დაეცემოდა, შეიძლება ვინმე დაშავდეს.

შაბათს, აშშ-ს ფედერალურმა საავიაციო ადმინისტრაციამ (FAA) უსაფრთხოების ინტერესებიდან გამომდინარე დახურა სამი აეროპორტი, მათ შორის სამხრეთ კაროლინაში მდებარე მირტლ ბიჩის საერთაშორისო აეროპორტი, სადაც საჰაერო ნაკადები ატარებდა ჩინურ ბუშტს.

FAA-მ ასევე დახურა საჰაერო სივრცე სამხრეთ კაროლინას სანაპიროზე სამოქალაქო ფრენებისთვის, რომელსაც პატრულირებს საჰაერო ძალები და აშშ-ს სანაპირო დაცვის თვითმფრინავები.

მას შემდეგ, რაც გასულ ხუთშაბათს აშშ-ს საჰაერო სივრცეში გიგანტური ჩინური „ჯაშუშური ბუშტი“ შენიშნეს, აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა ენტონი ბლინკენმა გააუქმა ოფიციალური ვიზიტი პეკინში და პეკინის ქმედებებს უპასუხისმგებლო უწოდა.

თუმცა, საქმე ერთი ბუშტით არ გამოუვიდა: მოგვიანებით, პენტაგონმა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ კიდევ ერთი ასეთი ჩინური „დამზვერავი ბუშტი“ ნახეს ლათინური ამერიკის თავზე.

ჯაშუშური ბუშტი აშშ-ს თავზე. პენტაგონი დარწმუნებულია ჩინეთის ჩართულობაში, პეკინი ითხოვს დაელოდოთ დასკვნებს

აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა ენტონი ბლინკენმა გადადო ჩინეთში მოგზაურობა "ჯაშუშური ბუშტის" გამო.

ჩაანაცვლებს თუ არა ბუშტები თანამგზავრებს?

ამერიკული მხარის ცნობით, ჩინურმა თვითმფრინავმა, რომელიც პირველად ნახეს, მაღალ სიმაღლეზე გაიარა ალასკასა და კანადის ტერიტორიაზე, რის შემდეგაც იგი მონტანაზე დასრულდა, სადაც განთავსებულია ამერიკული ბალისტიკური რაკეტების გაშვების სილოები, რომლებსაც შეუძლიათ ბირთვული ქობინი.

ბუშტის გამოჩენამ შეაფერხა ენტონი ბლინკენის დიდი ხნის ნანატრი ვიზიტი პეკინში.

ინციდენტმა აღაშფოთა ამერიკის ხელმძღვანელობა და ენტონი ბლინკენმა თქვა, რომ ჩინეთის "დამზვერავი ბუშტის" გამოჩენა აშშ-ს ტერიტორიაზე არის აშშ-ს სუვერენიტეტისა და საერთაშორისო სამართლის აშკარა დარღვევა, ასევე უპასუხისმგებლო ნაბიჯი, მით უფრო მიუღებელია იმის გათვალისწინებით, რომ ეს არის. დიდი ხნის წინ ჩაატარა პეკინში დაგეგმილი და პირველი ვიზიტი თავად სახელმწიფო მდივანმა რამდენიმე წლის განმავლობაში.

ბლინკენი 5-6 თებერვალს პეკინში ჩასვლას აპირებდა, რათა განეხილა მთელი რიგი მნიშვნელოვანი საკითხები, მათ შორის საერთაშორისო უსაფრთხოება, ტაივანი და კოვიდ, მაგრამ მას შემდეგ, რაც ჩინეთის "ჯაშუშური ბუშტი" ბოლოს მისურის თავზე გამოჩნდა ამერიკის თავზე, ვიზიტი გაუქმდა.

პეკინი დიდხანს დუმდა, მაგრამ პარასკევს აღიარა, რომ ეს მართლაც მისი ბუშტი იყო, მაგრამ არა სადაზვერვო ბუშტი, არამედ მშვიდობიანი მეტეოროლოგიური ზონდი, რომელიც უამინდობის გამო კურსიდან გადავიდა, რისთვისაც პეკინი სინანულს გამოხატავს.

შაბათს კი, ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალურმა განცხადებამ აღნიშნა, რომ ჩინეთი „არასდროს შეჭრილა სუვერენული ქვეყნების ტერიტორიაზე ან საჰაერო სივრცეში“.

განცხადებაში ასევე ნათქვამია, რომ ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს მაღალჩინოსანმა განიხილა ინციდენტი აშშ-ს სახელმწიფო მდივანთან და შეახსენა კომუნიკაციის არხების გახსნის აუცილებლობა ყველა დონეზე და შეინარჩუნოს სიმშვიდე და საღი აზრი, "განსაკუთრებით მოულოდნელი სიტუაციების წინაშე".

Washington Post-ის მიმომხილველმა დევიდ იგნაციუსმა, რომელიც ცნობილია თავისი კავშირებით აშშ-ს სადაზვერვო საზოგადოებაში, მისმა წყაროებმა უთხრეს, რომ ჩინეთი წლების განმავლობაში დაფრინავს საჰაერო ხომალდებით დაზვერვის შესაგროვებლად. პენტაგონის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა შაბათს ღამით განაცხადა, რომ ხუთმა ჩინურმა ბუშტმა სხვადასხვა დროს შემოუარა მსოფლიოს და ბოლო ათი წლის განმავლობაში ჩინეთმა 20-დან 30-მდე ფრენა განახორციელა მთელს მსოფლიოში. თუმცა, შეგროვებული მონაცემების მოცულობის თვალსაზრისით, ეს მოწყობილობები, როგორც ჩანს, არ აღემატება ჩინურ ჯაშუშ თანამგზავრებს დაბალ ორბიტებზე,

იგნაციუსის ციტირებულ ოფიციალურ პირთა თქმით, ჰაერის ბუშტი უკეთეს გამოსახულების დეტალებს იძლევა. და სავსებით შესაძლებელია, რომ მისია იყო აშშ-ს რადარის ან ელექტრონული ომის ხელმოწერების გამოძახების მცდელობა, რომელიც ღირებული იქნებოდა მომავალი კონფლიქტისთვის, მაგრამ ასეთი მონაცემები შეზღუდული ღირებულებისაა. რაც შეეხება ვარაუდს, რომ აეროსტატი ჩამოაგდებდა პატარა ჯაშუშურ მოწყობილობებს - ვთქვათ, მიკრო-დრონებს, რომლებსაც შეეძლოთ საიდუმლო მიზნების დაკვირვება - ამის მტკიცებულება ჯერ არ არსებობს.

იხ. ვიდეო - Провал Си: Пентагон сбил китайский шар и готов раскрыть секреты Пекина

თუმცა, მათი პოვნა მაინც შეიძლება, თუ პენტაგონი აღმოაჩენს სადაზვერვო ინფორმაციის შეგროვების კაფსულას, რომელიც შეიძლება იყოს ბურთზე. როგორც ჩანს, ის ატლანტიკაში ფაქტობრივად დაუზიანებლად ჩავარდა და უნდა უზრუნველყოს სასარგებლო შესაძლებლობა ჩინეთის სადაზვერვო და საკომუნიკაციო სისტემების შესასწავლად.

ასე რომ, დაზვერვის თვალსაზრისით, პენტაგონის ოფიციალური პირები თვლიან, რომ ბუშტის უცნაური ერთკვირიანი მოგზაურობა უფრო მეტი სიკეთის მომტანი იყო შეერთებული შტატებისთვის, ვიდრე ჩინეთი. „აშშ-ს ტერიტორიულ წყლებზე ბალონის მოლოდინით, ბაიდენის ადმინისტრაციამ შეძლო მაქსიმალურად გამოეყენებინა კაფსულის პოვნის შანსი, ხოლო ნამსხვრევების ჩამოვარდნით ამერიკელების ზიანის მიყენების რისკის მინიმუმამდე შემცირება“, - თქვა იგნაციუსმა.

წყაროს ცნობით, ამერიკულმა F-22 გამანადგურებელმა საჰაერო ხომალდი AIM-9 რაკეტით ჩამოაგდო. მთავარი სირთულე ის იყო, რომ რაკეტამ ბურთი არ გაიჭრა, რადგან ამ შემთხვევაში საჰაერო ხომალდს შეეძლო კიდევ რამდენიმე ასეული მილის გაფრენა და ამერიკის ტერიტორიული წყლების გარეთ გავარდნა.

იმავდროულად, პენტაგონმა აღმოაჩინა მეორე ჩინური "დამზვერავი ბუშტი" - ახლა ლათინური ამერიკის თავზე. მისი ზუსტი ადგილმდებარეობა არ იყო ცნობილი, თუმცა, გავრცელებული ინფორმაციით, ბურთი კოსტა რიკასა და ვენესუელას თავზე ნახეს.

ჩინეთს ჯერ არ განუმარტავს იქ მეორე ბუშტის გამოჩენა.

იხ. ვიდეო - Possible spy balloon from China shot down over Atlantic coast - 

The United States on Saturday downed a suspected Chinese spy balloon off the Carolina coast after it traversed sensitive military sites across North America and became the latest flashpoint in tensions between Washington and Beijing. 

An operation was underway in U.S. territorial waters to recover debris from the balloon, which had been flying at about 60,000 feet and estimated to be about the size of three school buses. Ahead of the downing, President Joe Biden said: “We’re going to take care of it,” when asked by reporters about the balloon.

💓მუსიკალური პაუზა იხ. ვიდეო და მიიღეთ ესტეტიკური სიამუვნება - musical pause see video and get aesthetic pleasure💓

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            ერიკ დექსლერი 

(დაიბადა 1955 წლის 25 აპრილი, ოკლენდი, კალიფორნია) ცნობილი ამერიკელი მეცნიერი, "ნანოტექნოლოგიის  მამა", ინჟინერი, ნანოტექნოლოგიის ცნობილი პოპულარიზაცია. ნანოტექნოლოგიური მექანოსინთეზის კონცეფციის ავტორი, მოლეკულური ნანორობოტების შექმნის პირველი თეორეტიკოსი, „ნაცრისფერი გუოს“ კონცეფცია.

 ბიოგრაფია

1970-იანი წლების დასაწყისში C. Eric Drexler მოექცა რომის კლუბის მოხსენებაში „The Limits to Growth“ წარმოდგენილი იდეების ძლიერი გავლენის ქვეშ. უკვე მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის პირველ კურსზე, მან დაიწყო მათი ძებნა, ვინც მუშაობდა არამიწიერი რესურსების ძიებაზე. მან აღმოაჩინა დოქტორი ჟერარდ ო'ნილი, ცნობილი ფიზიკოსი პრინსტონის უნივერსიტეტში, რომელიც დიდ ყურადღებას ამახვილებდა ნაწილაკების ამაჩქარებლებზე თავის კვლევაში და ცნობილი იყო კოსმოსური კოლონიზაციის კონცეფციაზე მუშაობისთვის.

დრექსლერმა მონაწილეობა მიიღო NASA-ს კვლევაში კოსმოსური დასახლებების შესახებ 1975 და 1976 წლებში. მან შექმნა ნანოტექნოლოგიაზე დაფუძნებული მაღალი ეფექტურობის მზის პანელები. ის აქტიური იყო კოსმოსურ პოლიტიკაში, ეხმარებოდა L5 Society-ს. დადოს შეთანხმება მთვარეზე და სხვა ციურ სხეულებზე სახელმწიფოების საქმიანობის შესახებ.

1970-იანი წლების ბოლოს მან დაიწყო მოლეკულური ნანოტექნოლოგიის (MNT) იდეების განვითარება. 1979 წელს დრექსლერმა წაიკითხა რიჩარდ ფეინმანის ცნობილი მოხსენება, რომ ბოლოში უამრავი ოთახია/ მოწვევა ფიზიკის ახალ დარგში შესასვლელად.

ტერმინი „ნანოტექნოლოგია“ გამოიგონა ტოკიოს უნივერსიტეტის პროფესორმა ნორიო ტანიგუჩიმ 1974 წელს ნანომეტრის სიზუსტით მასალების დამზადების აღსაწერად და გამოიყენა დრექსლერმა 1986 წელს თავის წიგნში „შემოქმედების მანქანები: ნანოტექნოლოგიის მომავალი ერა“ აღწერისთვის, რაც მოგვიანებით გახდა ცნობილი. როგორც მოლეკულური ნანოტექნოლოგია (MNT). ამ წიგნში მან შემოგვთავაზა ნანო "ასამბლერის" იდეა, რომელიც შეძლებს საკუთარი თავის და თვითნებური სირთულის სხვა ობიექტების ასლის შექმნას და ასევე თავში. 9 აღწერილია კრიოკონსერვირებული ადამიანების აღორძინების ჰიპოთეტური სცენარი. მან ასევე პირველად გამოიგონა ტერმინი "ნაცრისფერი გუგუნი", რათა აღეწერა რა შეიძლება მოხდეს, თუ ჰიპოთეტური თვითგანმეორებადი მოლეკულური ნანოტექნოლოგია კონტროლიდან გასულიყო.

დრექსლერი სწავლობდა მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიურ ინსტიტუტში. მან მიიღო ბაკალავრის ხარისხი ინტერდისციპლინურ მეცნიერებებში 1977 წელს, ხოლო 1979 წელს მაგისტრის ხარისხი საჰაერო კოსმოსურ ინდუსტრიაში. 1991 წელს მიიღო დოქტორის ხარისხი MIT Media Lab-ში. მან მიიღო დოქტორის ხარისხი მოლეკულურ ნანოტექნოლოგიაში (პირველი ამ სფეროში). მისმა წიგნმა Nanosystems მოიგო AAP ჯილდო 2002 წლის საუკეთესო კომპიუტერული წიგნისთვის.

1986 წელს ერიკ დრექსლერმა მეუღლესთან კრისტინ პეტერსონთან ერთად დააარსა Foresight Institute, რომლის მთავარი მიზანია ნანოტექნოლოგიის დახმარებით ადამიანის შესაძლებლობების გაფართოების პერსპექტივების და მასთან დაკავშირებული რისკების შესწავლა. დრექსლერმა და პეტერსონმა 21 წლიანი ქორწინება 2002 წელს დაასრულეს. დრექსლერმა ორგანიზაცია 2005 წელს დატოვა.

2004 წელს დრექსლერმა ხელი მოაწერა მეცნიერთა ღია წერილს კრიონიკის მხარდასაჭერად.

2005 წლიდან Drexler არის Nanorex-ის მთავარი ტექნიკური კონსულტანტი, კომპანია, რომელიც აწარმოებს პროგრამულ უზრუნველყოფას, რომელიც გამოიყენება ნანოსტრუქტურების დიზაინში. მან მიიღო დოქტორი მოლეკულურ ნანოტექნოლოგიაში (პირველი ამ სფეროში). დრექსლერი ცხოვრობს ლოს ალტოსში, კალიფორნია. ის ასევე არის ამერიკის ეროვნული საჰაერო კოსმოსური საზოგადოების დირექტორების წევრი და ქიმიური საზოგადოების, პროტეინის საზოგადოების წევრი.

2006 წელს დრექსლერი დაქორწინდა როზა ვანგზე, ყოფილი საინვესტიციო ბანკირი და ახლა აშოკა: ინოვატორები საზოგადოებისთვის.

იხ. ვიდეო-  Eric Drexler | MSEP: What, Why, and How?

Ჯილდო

წიგნი "Nanosystems Molecular Machinery Manufacturing and Computation" 1992 წელს ამერიკის გამომცემელთა ასოციაციის (ინგლისური) რუსული. დასახელდა საუკეთესო წიგნად კომპიუტერული მეცნიერების დარგში.

ერიკ დრექსლერი სამეცნიერო ფანტასტიკაში

დრექსლერი მოხსენიებულია სამეცნიერო ფანტასტიკურ წიგნში The Diamond Age, როგორც მომავლის სამყაროს ერთ-ერთი მთავარი გმირი, რომელიც ეფუძნება ნანოტექნოლოგიის იდეებს.

სამეცნიერო ფანტასტიკურ რომანში Newton's Wake: A Space Opera (ინგლისური) რუსული. კენ მაკლეოდის „დრექსლერი“ არის ნანოტექნოლოგიური ასამბლეერი, რომელსაც შეუძლია თითქმის ნებისმიერი ნივთის გარდაქმნა, რაც შეიძლება მოერგოს კონკრეტული მანქანის მოცულობას - კოსმოსური ხომალდის წინა განყოფილებას.

დრექსლერი ასევე ნახსენებია სამეცნიერო ფანტასტიკურ წიგნში Decipher. სტელა პავლოუ. მისი წიგნი მოხსენიებულია, როგორც ნანოასამბლერის შექმნის ერთ-ერთი ამოსავალი წერტილი და ასევე იძლევა იდეას ფულერენის გამოყენების საუკეთესო გზაზე.

ჯეიმს როლინსი თავის რომანში „გათხრები“ მოიხსენიებს დრექსლერის წიგნს „შექმნის ძრავები“, სადაც ის იყენებს ერიკის მოლეკულური მანქანების თეორიას, როგორც ამ ისტორიაში იდუმალი „სუბსტანციის Z“ შესაძლო ახსნას.

დრექსლერი ასევე ნახსენებია გარდაცვლილი დოქტორ ტიმოთი ლირის უახლეს ნაშრომში „დიზაინი მომაკვდავისთვის“ განყოფილებაში „მუტაცია“.

იხ. ვიდეო - Transforming the Material Basis of Civilization | Eric Drexler | TEDxISTAlameda - 

What if we were really good at making things—better products of all kinds—in a clean way, at a very low cost, and on a global scale? What if today’s industrial and energy infrastructure could be replaced with clean, zero-carbon emission technologies at a rapid pace? The result would be a profound revolution in the material basis of our civilization and radically different prospects for the 21st century. A technology of this scope and power is visible in the distance today, not close, but accessible through a series of advances in nanotechnology and the molecular sciences. By merging digital and manufacturing principles at the molecular scale, atomically precise manufacturing can transform our world. It’s time to expand the horizons of our conversation about the future.

K. Eric Drexler, Ph.D., is a researcher at Oxford University and author whose work focuses on advanced nanotechnologies. His 1981 paper in the Proceedings of the National Academy of Sciences established fundamental principles of molecular design, protein engineering, and productive nanosystems. Drexler’s research in this field has been the basis for numerous journal articles and for books including Engines of Creation: The Coming Era of Nanotechnology (written for a general audience) and Nanosystems: Molecular Machinery, Manufacturing, and Computation (a quantitative, physics-based analysis). He recently served as Chief Technical Consultant to the Technology Roadmap for Productive Nanosystems, a project of the Battelle Memorial Institute and its participating US National Laboratories. He is currently working in a collaboration with the World Wildlife Fund to explore nanotechnology-based solutions to global problems such as energy and climate change.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         კახამარკის ბრძოლა

კაჯამარკას ბრძოლის თანამედროვე გრავიურა, რომელშიც ნაჩვენებია იმპერატორი ატაჰუალპა, რომელიც გარშემორტყმულია თავის პალანკინზე

თარიღი 1532 წლის 16 ნოემბერი

მდებარეობა

კახამარკა, პერუ

შედეგი

ესპანეთის გამარჯვება

ატაჰუალპას დატყვევება

ინკების იმპერიის დაცემა

 

მებრძოლები

ესპანეთი ესპანეთის იმპერია ინკების იმპერია

მეთაურები და ლიდერები

ესპანეთი ფრანცისკო პისარო

ესპანეთი ერნანდო პისარო

ესპანეთი ერნანდო დე სოტო ატაჰუალპა (ტყვე)

სიძლიერე

106 ქვეითი

62 კავალერია

ოთხი ქვემეხი

12 ჰარკებუსი[1] 3000–8000 მცველი

მსხვერპლი და ზარალი

0 მკვდარი;

ერთი დაჭრილი 2000-7000 დაიღუპა

1000 ტყვედ ჩავარდნილი

ესპანელი დამპყრობლების მცირე რაზმის თავდასხმა ფრანსისკო პისაროს მეთაურობით ინკების მმართველ ატაჰუალპასზე, რომელიც ჩავიდა თავის თანხლებით კახამარკაში ესპანელების მიწვევით.

კახამარკაში განვითარებული მოვლენები იყო მრავალთვიანი დაპირისპირების კულმინაცია, დიპლომატიის, ჯაშუშობისა და ზეწოლის გამოყენებით, ფრანცისკო პისაროსა და ინკების მმართველ ატაჰუალპას შორის. პისაროს 200-ზე მეტი ადამიანი არ ჰყავდა, ამიტომ ისინი შიშმა შეიპყრო, როცა დაინახეს ატაჰუალპას მიერ შეკრებილი ინკების ათასობით ჯარი, მაგრამ უკან დახევა უკვე გვიანი იყო. პისაროს მართებულად სჯეროდა, რომ გამოვლენილი სისუსტე სიკვდილამდე კიდევ უფრო სწრაფად მიიყვანდა. ესპანელები და ინკები ცდილობდნენ ერთმანეთზე დაშინებული შთაბეჭდილების მოხდენას. თავისი ჯაშუშების წყალობით, ატაჰუალპამ იცოდა, რომ მის წინაშე ადამიანები იყვნენ და არა ღმერთები (განსხვავებით ამერიკის ძირძველი ხალხის სხვა მმართველებისგან, რომლებიც დაიპყრეს ევროპელებმა, რომლებიც ევროპელებს ღმერთებად აღიქვამდნენ). ამავდროულად, მას დაარტყა ის ფაქტი, რომ ესპანელებს ჰქონდათ ინკებისთვის გაუგებარი ცეცხლსასროლი იარაღი, ისევე როგორც ცხენები, რომლებიც ინკებს აქამდე არ უნახავთ. ქრონიკებში აღწერილია, რომ პისაროს მიერ გაგზავნილმა მომლაპარაკებელმა, ატაჰუალპასზე კიდევ უფრო სახიფათო შთაბეჭდილების მოხდენის მიზნით, აიძულა და მისკენ მიმართა ცხენი, ბოლო მომენტში გააჩერა, ისე რომ ცხენის ნერწყვი ატაჰუალპას ტანსაცმელზე დაეცა. ინკების მმართველი არ დაიხრჩო და ინკები, რომლებიც შეშინებულნი იყვნენ მისი თანხლებისგან, შემდგომში სიკვდილით დასაჯეს. პისაროს დესპანი ცდილობდა დაერწმუნებინა ატაჰუალპა, რომ ესპანელები შესანიშნავი მეომრები იყვნენ და სურდათ ემსახურათ ატაჰუალპას, და შესთავაზა პისაროს მონახულება, რომელიც რაზმით გაჩერდა კახამარკაში, რაზეც ატაჰუალპა დაუფიქრებლად დათანხმდა. ატაჰუალპამ გაგზავნა თავისი მთავარსარდალი რუმინავი, რათა გაეჭრა ესპანელებისთვის გაქცევის გზა და თავადაც, თითქმის ოთხმოცი ათასიანი მსვლელობის სათავეში, წავიდა კახამარკაში. დანამდვილებით არ არის ცნობილი, რატომ წაიყვანა მან დაახლოებით 7000 ადამიანი თავისი ახლო წრიდან თავად ქალაქში, დატოვა იარაღი და დანარჩენი ჯარი ქალაქგარეთ. შესაძლოა, ატაჰუალპამ გადაწყვიტა ეჩვენებინა, რომ მშვიდობით ჩამოვიდა. ასევე ითვლება, რომ მან ივარაუდა, რომ ესპანელებს ეშინოდათ მისი, რადგან მხოლოდ მღვდელი გამოვიდა მის შესახვედრად, დანარჩენი რაზმი კი სახლებში იყო.

                                                                      

 ჯონ ლეპიანის მიერ ათაჰუალპას აღება

  ესპანელები, ფაქტობრივად, ჩასაფრებულები იყვნენ და წინასწარ გადაწყვიტეს შეტევა და ატაჰუალპას ხელში ჩაგდება. თავიანთი ქმედებების გასამართლებლად მათ გაგზავნეს მღვდელი, რათა მოეწვია ათაჰუალპა და მისი ხალხი ქრისტიანობის მისაღებად, რადგან მიხვდნენ, რომ ის უარს იტყოდა. ათაჰუალპამ, რომელიც არ იცნობდა არც წიგნებს და არც წერილებს, მას ბიბლია მიწაზე დააგდო, რის შემდეგაც, პისაროს ბრძანებით, ინდოელებს ზალპი გაუსროლეს ოთხი საარტილერიო და 12 არკებუსიდან, რაც ესპანელებს ჰქონდათ. ჯავშნით შემოსილი რაინდები ცხენებით გადმოხტნენ ჩასაფრებიდან და ფაქტიურად გაჭრეს გზა ინკების მმართველთან. შემდეგ დანარჩენი ესპანელები შეუერთდნენ შეტევას. ინკები ცდილობდნენ გადაერჩინათ თავიანთი მმართველი, მაგრამ ესპანელების სიცივესა და ცეცხლსასროლი იარაღისთვის უცნობი, დამარცხდნენ. ათაჰუალპა დაატყვევეს.

ესპანელებმა 5 ათასზე მეტი თითქმის უიარაღო და მოუწესრიგებელი მეომარი მოკლეს. ესპანელების თავდასხმებმა განსაცვიფრებელი გავლენა მოახდინა ინკებზე, რომლებმაც არ იცოდნენ ჩასაფრების ტაქტიკა და ვერაფერს ეწინააღმდეგებოდნენ. ფოლადის იარაღისგან, მათი ტყავის და სქელი ბამბის ტანსაცმელი ნაკლებად იცავდა. მათ ასევე არ იცოდნენ თავდამსხმელების ცხენები. ინკებისთვის ეს იყო ამაზრზენი არსებები სხვა სამყაროდან, საიდანაც ისინი წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე გაიქცნენ.

გადარჩენილი ინკები გაიქცნენ თავიანთი მმართველის დატყვევების, დამარცხებისა და სასტიკი რეპრესიების შემდეგ.                                                       

      იხ. ვიდეო - Pizarro and the battle of Cajamarca - Extract from Guns, Germs, and Steel