ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                  ნეოფაშიზმი

რუსი ნეოფაშისტების ემბლემა

ტერმინი, რომელიც იხმარება მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ წარმოქმნილი ჯგუფების დასახასიათებლად, რომელთა იდეები და საქმიანობა ფაშიზმის ელემენტებს შეიცავს. ტერმინი ნეოფაშიზმი გამოიყენება მათ მიმართაც, ვინც აღტაცებას გამოხატავს ბენიტო მუსოლინის ან ფაშისტური იტალიის მიმართ. ნეოფაშიზმი ძირითადად შეიცავს ნაციონალიზმისა და ანტი-იმიგრაციულ ანაც ნატივიზმისა და ანტი-კომუნიზმის ელემენტებს. ის ეწინააღმდეგება საპარლამენტო სისტემასა და ლიბერალურ დემოკრატიას.

იხ. ვიდეო - ნეოფაშისტური მარში რომში

ტერმინი ნეო-ფაშიზმი პირველად გაჩნდა იტალიაში მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ და ასოცირდებოდა ფაშისტური მოძრაობის ამა თუ იმ ფორმით აღორძინების მცდელობებთან. დიდი ხნის განმავლობაში, იტალიელი რადიკალების უდიდესი ორგანიზაცია იყო იტალიური სოციალური მოძრაობა (ISD), რომელიც ჩამოყალიბდა 1946 წელს და ეწოდა იტალიის სოციალური რესპუბლიკის ხსოვნას, რომელიც შეიქმნა მუსოლინის მიერ ომის ბოლოს. მისი ლიდერები იყვნენ მუსოლინის რეჟიმის ყოფილი ფუნქციონერები არტურო მიშელინი და ჯორჯო ალმირანტე. პარტია ცდილობდა მიეღწია ფაშისტური რეჟიმის რეაბილიტაციას, მის შემადგენლობაში შედიოდა მისი ყოფილი ფუნქციონერები. 1994 წლიდან ამ პარტიას ეწოდა „ნაციონალური ალიანსი“ და თანდათან ჩამოშორდა უკიდურეს ექსტრემიზმს, ვითარდებოდა კონსერვატიული მიმართულებით. ჯორჯო ალმირანტე კი აღიარებულია თანამედროვე იტალიური დემოკრატიის ერთ-ერთ ფუძემდებლად.

1950-1980-იან წლებში ISD-ის შიგნით და მის ირგვლივ ღიად პროფაშისტური ხასიათის საკმაოდ ბევრი ჯგუფი და ფრაქცია იყო. ამ მრავალრიცხოვანი ჯგუფების მთავარი მიზანი, რომელთა შორისაა ეროვნული ავანგარდი, ახალი წესრიგი, შავი ორდერი, სახალხო ბრძოლა, ეროვნული ფრონტი, ვინდროზა, გებელსის სამოქმედო ჯგუფი, მუსოლინის სამოქმედო გუნდი, იყო დესტაბილიზაცია. იტალიის სოციალური და პოლიტიკური ცხოვრება, სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა და ავტორიტარული კორპორატიული რეჟიმის დამყარება. 

სტეფანო დელე ჩიაე, მარიო მერლინო, პინო რაუტი, პიერლუიჯი კონკუტელი, ფრანკო ფრედა იყვნენ არასისტემური ნეოფაშიზმის წამყვანი ფიგურები. ნეოფაშისტების ახალგაზრდა თაობაში შედიოდნენ 1978-1982 წლების ულტრამემარჯვენე ტერორისტული "რევოლუციური შეიარაღებული უჯრედები" - ალესანდრო ალიბრანდი, ვალერიო ფიორავანტი, ფრანჩესკა მამბრო, ჟილბერტო კავალინი, მასიმო კარმინატი. ნეოფაშისტები აწარმოებდნენ ტერორისტულ ბრძოლას კომუნისტების, მემარცხენეებისა და ლიბერალური სახელმწიფოს წინააღმდეგ. პოზიტიურ იდეალად მათ შესთავაზეს ფაშისტური კორპორატიზმის სინთეზი მაფიო-პოპულისტურ სისტემასთან – „რევოლუციური ძარცვის ბუდეებთან“.

ნეოფაშისტური „დაძაბულობის სტრატეგიის“ ფარგლებში განხორციელდა ტერაქტების სერია. ასე რომ, 1969 წლის 12 დეკემბერს, მილანის პიაცა ფონტანაში, მოხდა აფეთქება ბანკის შენობაში, რომლის მსხვერპლი იყო 16 ადამიანი, 1974 წლის აგვისტოში, ბრეშიაში მემარცხენე პარტიების დემონსტრანტებზე ჩამოგდებული ბომბით დაიღუპა 9 ადამიანი. იმავე თვეში იტალიკუსის მატარებლის ექსპრეს აფეთქების შედეგად ლიანდაგზე გადასვლისას კიდევ 12 ადამიანი დაიღუპა. 1980 წლის აგვისტოში ბოლონიის მატარებლის სადგურის დაბომბვა იტალიელი ნეოფაშისტების უდიდეს დანაშაულად ითვლება. ამ ტერაქტმა 80 ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა, 200-ზე მეტი დაშავდა. (ამ ტერაქტზე პასუხისმგებლობის ალტერნატიული ვერსიები წამოაყენეს მემარჯვენე ძალებმა. მსჯავრდებულმა ნეოფაშისტებმა ფიორავანტიმ და მამბრომ უდანაშაულოდ აღიარეს.)

1990-2000 წლებში. იტალიურმა ნეოფაშიზმმა შესამჩნევი ტრანსფორმაცია განიცადა. უკიდურესი მემარჯვენეების მნიშვნელოვანი ნაწილი (მაგალითად, 1922-1943 წლების ფაშისტური დიქტატორის, ალესანდრა მუსოლინის შვილიშვილი) შეუერთდა სილვიო ბერლუსკონის მოძრაობას. თუმცა, ისეთ პარტიებში, როგორიცაა მემარჯვენეები (La Destra; ფრანჩესკო სტორაჩე), სოციალური ნაციონალური ფრონტი (ადრიანო ტილგერი), ფიამა ტრიკოლორი (პინო რაუტი, შემდეგ ლუკა რომანოლი და ატილიო კარელი), ახალი ძალა (Forza Nuova; Roberto Fiore) , „ფაშიზმი და თავისუფლება“ (Fascismo e Libertà; Carlo Garillo) რჩება ფაშისტური ტრადიციების ერთგული.

იხ. ვიდეო  - Неофашистская идеология / планы заговорщиков / попытки переписать историю. Площадка. Главный эфир

დასავლეთ ევროპის სხვა ქვეყნებში ნეო-ფაშიზმი (არ უნდა აგვერიოს გერმანულ ნეო-ნაციზმსა და ესპანურ ნეოფალანგიზმს) ყველაზე შესამჩნევად საფრანგეთში განვითარდა. ყველაზე ნათელი მაგალითია ნაციონალისტური რევოლუციური ახალგაზრდობა (JNR; Serge Ayub). აღმოსავლეთ ევროპაში პარტია უკეთესი უნგრეთისთვის გამოირჩევა (Jobbik Magyarországért Mozgalom; Gabor Vona).

ლათინური ამერიკის ზოგიერთ ქვეყანაში 1950-იანი და 1980-იანი წლების დასაწყისში (პარაგვაი, არგენტინა, ურუგვაი, გვატემალა და, გარკვეულწილად, ჩილე) დამყარდა რეჟიმები გამოხატული ფაშისტური და ნეოფაშისტური მახასიათებლებით. ეს ტენდენცია ყველაზე მეტად 1980-1981 წლებში გამოვლინდა ბოლივიაში - გარსიამესიზმის სამხედრო-კრიმინალური რეჟიმი ღიად თანამშრომლობდა ევროპული ნეოფაშიზმის გამოჩენილ მოღვაწეებთან. ულტრამემარჯვენე გასამხედროებული ფორმირებები ჩილეში (Patria y Libertad), არგენტინაში (Triple A), კოლუმბიაში (AUC), გვატემალაში (Mano Blanca), ელ სალვადორში (სიკვდილის ესკადრონები), მექსიკაში (Tecos) ბუნებით ნეოფაშისტური იყო.

თურქეთის ნაციონალური მოძრაობის პარტიას (ისტორიული ლიდერია ალფარსლან თურქები, ამჟამინდელი ლიდერი დევლეტ ბახჩელი) თავისი გასამხედროებული ფრთით რუხი მგლები (სხვა სახელებია „იდეალისტური კორპუსი“, „იდეალისტური კერები“) აქვს გულწრფელი ნეოფაშისტური ხასიათი. 1950-იანი წლების დასაწყისში ირანში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა SOMKA ჯგუფმა, რომელსაც ხელმძღვანელობდა დავიდ მონშიზადე. მისი წევრები აქტიურ მონაწილეობას იღებდნენ მოსადეგის მხარდამჭერების და TUDE პარტიის წინააღმდეგ ქუჩის ძალადობაში.

ნეოფაშიზმის სახეობები დღევანდელ ეტაპზე

„მოდერნისტული“ („რევიზიონისტური“) ნეო-ფაშიზმი შორდება არა მხოლოდ „კლასიკურ“ ფორმებს, არამედ მე-20 საუკუნის მეორე ნახევრის ნეოფაშიზმს. ამ სახის ორგანიზაცია

იხ. ვიდეო - Malcolm Nance: We Are In A Neo-Fascist Era In American Politics

  

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          იულიუს ევოლა

 (უკეთ ცნობილი, როგორც იულიუს ევოლა; იტალ. Giulio Cesare Andrea Evola) (19 მაისი, 1896 — 11 ივნისი, 1974) — იტალიელი ფილოსოფოსი, პოეტი, მხატვარი, ანტისემიტური შეთქმულების თეორეტიკოსი, ეზოტერიკოსი და ოკულტისტი. ცნობილია როგორც „ფაშისტი ინტელექტუალი“, „რადიკალი ტრადიციონალისტი“, „ანტიეგალიტარული, ანტილიბერალური, ანტიდემოკრატიული და ანტიპოპულარი“, და როგორც „ევროპის ნეოფაშისტური მოძრაობის წამყვანი ფილოსოფოსი“.

ევოლა პოპულარულია მარგინალურ წრეებში ძირითადად მისი მეტაფიზიკური, მაგიური და ზებუნებრივი რწმენებისა — მათ შორის რწმენა მოჩვენებების, ტელაპატიის და ალქიმიის — და მისი ტრადიციონალიზმისთვის. ის საკუთარ ფილოსოფიას უწოდებდა „ჯადოსნურ იდეალიზმს“. ევოლას მრავალი თეორია და ნაწერები კონცენტრირდებოდა ქრისტიანობისადმი მტრულ დამოკიდებულებაზე და მის იდიოსინკრატიულ მისტიციზმზე, ოკულტიზმსა და ეზოტერიულ რელიგიურ კვლევებზე, რამაც გავლენა იქონია ოკულტისტებსა და ეზოთერიკოსებზე. ევოლა ასევე ამართლებდა მამაკაცების ბატონობას ქალებზე, როოგრც წმინდად პატრიარქალური საზოგადოების შემადგენელი, რაც გამოიხატა მის ტრადიციონალისტურ შეხედულებებზე გენდერზე, რითიც ითხოვდა ქალების დარჩენას ან მობრუნებას იმ ტრადიციული გენდერული როლებისადმი, სადაც ისინი მთლიანად ემორჩილებოდნენ მამაკაცთა ძალაუფლებას.

ფრანკო ფერარეზის თანახმად „ევოლას აზრი შეიძლება ჩაითვალოს XX საუკუნის ერთ-ერთ ყველაზე რადიკალურ და თანმიმდევრულ ანტიეგალიტარულ, ანტილიბერალურ, ანტიდემოკრატიულ და ანტიპოპულარულ სისტემებად“. ის არის სინგულარული, თუმცა არაორიგინალური, რამდენიმე სკოლისა და ტრადიციების ნაზავი, მათ შორის გერმანული იდეალიზმის, აღმოსავლეთის დოქტრინების, ტრადიციონალიზმისა და ომებს შორის პერიოდის ყოვლისმომცველი მსოფლმხედველობის — კონსერვატიული რევოლუციური მოძრაობის — რომელშიც ევოლამ პირადად მიიღო მონაწილეობა. ისტორიკოსმა აარონ ჟილეტმა ევოლა შეაფასა, როგორც „იტალიის ისტორიის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ფაშისტი რასისტი“.

ევოლა აღფრთოვანებული იყო SS-ის შუცშტაფელის რაიხსფიურერ ჰაინრიხ ჰიმლერით, რომელსაც იგი ერთხელ შეხვდა. ევოლას ავტობიოგრაფიული ნაწერები მიუთითებენ იმაზე, რომ იგი მუშაობდა Sicherheitsdienst-ში, ან SD-ში, SS-ის და ნაცისტური პარტიის დაზვერვის სააგენტოში. სასამართლო პროცესის დროს, 1951 წელს, ევოლამ უარყო ფაშისტობა და ნაცვლად ამისა თავის თავს მოიხსენიებდა როგორც „superfascista“ (სუპერფაშისტი). ამ განცხადებასთან დაკავშირებით, ისტორიკოსი ელისაბეტა კასინი ვოლი წერდა, რომ „გაუგებარია, ნიშნავდა ეს თუ არა იმას, რომ ევოლა ფაშიზმზე მაღლა ან მის მიღმა დგებოდა“.

მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ევოლას იტალიის უკიდურესად მემარჯვენეთა „მთავარ იდეოლოგს“ უწოდებენ. იგი დღემდე განაგრძობს გავლენას თანამედროვე ტრადიციონალისტურ და ნეოფაშისტურ მოძრაობებზე.

იხ. ვიდეო - «Ориентации» Юлиус Эвола

ფილოსოფიური და პოლიტიკური შეხედულებები

ეზოთერიზმი

1920-იან წლებში ევოლამ დაიწყო სხვადასხვა ეზოთერული ტექსტების გაცნობა. თანდათან მან თავად აითვისა ოკულტიზმის, ალქიმიის და მაგიის თეორიის საფუძვლები. მას ასევე აინტერესებდა აღმოსავლური ეზოთერული პრაქტიკა, კერძოდ, ვაჟაიანა ბუდიზმი, იოგა და ტანტრიზმი.

ევოლა ქადაგებდა ელიტიზმისა და ანტიმოდერნიზმის იდეებს, „არიონორდის ტრადიციაზე“. მისი აზრით, მამრობითი არისტოკრატული პრინციპი ეწინააღმდეგება დემოკრატიის ქალურ პრინციპს. მან დაწერა რამდენიმე წიგნი გრაალის მისტიკისა და უძველესი ტრადიციების შესახებ.

პოლიტიკა

იულიუს ევოლა იყო დემოკრატიისა და განმანათლებლობის თანასწორობის მკვეთრი კრიტიკოსი, საფრანგეთის რევოლუციის მიერ დამტკიცებული თავისუფლების, თანასწორობისა და ძმობის იდეებს თვლიდა დესტრუქციულად და იცავდა კასტური საზოგადოების ღირებულებებს. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ მან წამოაყენა ცნება აპოლითეია (აბსტრაქცია პოლიტიკიდან), რომელიც დაემთხვა გვიანდელი ერნსტ იუნგერის (1895-1998) იდეებს. მიზეზი ის იყო, რომ „ავთენტური, იერარქიული და ორგანული სახელმწიფო“ ნანგრევებში იწვა და „დღეს არ არსებობს არც ერთი პარტია ან მოძრაობა, რომელსაც უპირობოდ შეერთება და რომლისთვისაც ღირდა ბრძოლა სრული რწმენით, როგორც მოძრაობა, რომელიც მხარს უჭერს უფრო მაღალს. იდეა“.

ევოლა არასოდეს ყოფილა ფაშისტური პარტიის წევრი. A. G. Dugin-ის აზრით, მისი დამოკიდებულება ფაშიზმის იდეოლოგიისადმი რთული იყო და დროთა განმავლობაში შეიცვალა.

თუმცა, ბევრი მკვლევარი ევოლას „ფაშისტური ფაშიზმის“ მომხრედ მიიჩნევს (ანუ ეწინააღმდეგება არასწორი, როგორც ევოლა თვლიდა, მუსოლინის ფაშიზმსა და ჰიტლერის ნაციზმის).

რასიზმი

ევოლამ დაწერა რამდენიმე წიგნი რასის საკითხებზე. ის იზიარებდა რასის ბიოლოგიურ და სულიერ გაგებას და გამოარჩევდა „სხეულის რბოლას“, „სულის რბოლას“ (ხასიათის ტიპი, ცხოვრების წესი და ემოციური დამოკიდებულება გარემოსა და საზოგადოების მიმართ) და „სულის რბოლა“. (ერთგვარი რელიგიური გამოცდილება და ტრადიციული ღირებულებებისადმი დამოკიდებულება). ზოგადად, ევოლა თანაუგრძნობდა რასობრივ თეორიას და აცხადებდა, რომ „რასიზმი არის ნაციონალიზმის მამოძრავებელი ძალა“.

თავის ადრეულ ნაშრომში წარმართული იმპერიალიზმი (1928) ევოლა წერდა, რომ „სხვაობა ჩრდილოეთის კეთილშობილურ რასებსა და სამხრეთის რასებს შორის არის განსხვავება რასასა და სუპერრასს შორის“ და ზოგიერთ რასას „შეიძლება ჰქონდეს ღვთაებრივი ხასიათი“.

ევოლას აზრით, „პიროვნება არის ორგანული მთლიანობა. სისხლი, ჯიში და ტრადიცია მისი განუყოფელი, კონსტრუქციული ელემენტებია, რათა ადამიანს მხოლოდ რასობრივი იდეისა და მემკვიდრეობითი ფასეულობების დაყრით შეუძლია საკუთარი თავის მტკიცება“.

ევოლა აკრიტიკებდა რასიზმის თეორიებს, რომელიც დაფუძნებულია მხოლოდ რასის ბიოლოგიურ გაგებაზე. მისთვის „არიელის“ ცნება უფრო დიდგვაროვანი მეომრების კასტასთან იყო დაკავშირებული, ვიდრე ბიოლოგიურ რასასთან. ამ პოზიციებიდან გერმანული ნაციზმი მას „პლებეურ მოდერნიზმად“ მოეჩვენა და უარყოფა.

ანტისემიტიზმი

ეს განყოფილება შეიძლება შეიცავდეს ორიგინალურ კვლევას.

დაამატეთ ბმულები წყაროებს, წინააღმდეგ შემთხვევაში ეს განყოფილება შეიძლება წაიშალოს. (2017 წლის 31 ივლისი)

ომისშემდგომ პერიოდში სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობის განმეორებით მცდელობასთან დაკავშირებით ეთნიკური სიძულვილის გაღვივებისა და ფაშიზმის პროპაგანდის შესახებ სტატიებით, ევოლამ თავის ავტობიოგრაფიაში „ცინაბარის გზა“ თქვა:

და ბოლოს, ცალსახად უნდა ითქვას, რომ არც მე და არც ჩემმა მეგობრებმა გერმანიაში არ ვიცოდით იმ ექსცესების შესახებ, რაც ნაცისტებმა ჩაიდინეს ებრაელების წინააღმდეგ და რომ ვიცოდეთ, არავითარ შემთხვევაში არ მოვიწონებდით.

„ებრაელები და მათემატიკა“ ის ამტკიცებს, რომ „ებრაელი ნებისმიერ სფეროში შეიძლება ჩაითვალოს ექსტრემიზმისა და დეკადანსის წარმომადგენელად“.

ევოლას განსაკუთრებული ზიზღი ჰქონდა ებრაელების მიმართ, რომლებმაც მიატოვეს ტრადიციები:

მაგრამ როდესაც ისრაელმა დაიწყო მატერიალიზება, როდესაც ებრაელებმა დატოვეს თავიანთი ტრადიციები და "მოდერნიზდნენ", შიგნიდან ამოძრავებული დაშლისა და ქაოსის ფერმენტები ატყდა და დაიწყო დამანგრეველი გავლენა მთელ მსოფლიოში და გახდა ყველაზე მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი მსოფლიოში. შეთქმულება. მიატოვეს თავიანთი „კანონი“, რომელმაც შეცვალა მათთვის სამშობლოსა და რასის ცნებები, ებრაელები გადაიქცნენ ანტირასად. ისინი საშიში ეთნიკური პარიები არიან, მათი ინტერნაციონალიზმი უბრალო ანარეკლია იმ ნედლეულის უფორმო ბუნებისა, საიდანაც ეს ხალხი თავდაპირველად შეიქმნა.

1938 წელს ევოლამ ასევე წვლილი შეიტანა სიონის უხუცესთა პროტოკოლების გამოქვეყნებაში, რომელსაც თან ახლდა ესე, რომელიც იცავდა მათ ნამდვილობას და დამატებით შეიცავს იმ დროს პოპულარულ ანტისემიტურ ცილისწამებებს. ამავდროულად, მის შემდგომ ნაშრომში "ხალხი და ნანგრევები", ევოლამ აღიარა, რომ ოქმები შეიძლება ყალბი იყოს, მაგრამ მათი ღირებულება, მიუხედავად ამისა, უდაოა.

იხ. ვიდეო - video - René Guénon et Julius Evola

  

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           დღე-ღამე

A day cycle at Midtown Manhattan, from afternoon to dusk

დღის ციკლი მანჰეტენზე შუადღიდან საღამომდე

 დედამიწის ღერძული ბრუნვის პერიოდი; დროის ერთ-ერთი ძირითადი საზომი ერთეული. გამოიყოფა ვარსკვლავიერი დღე-ღამე — გაზაფხულის ბუნიობის წერტილის მიმართ დედამიწის ბრუნვის პერიოდი და მზისიერი დღე-ღამე. ვარსკვლავიერი დღე-ღამის დასაწყისად ითვლება გაზაფხულის ბუნიობის წერტილის ზედა კულმინაციის მომენტი (კულმინაცია ცის სხეულისა), ხოლო ხანგრძლივობად — ამ წერტილის ორ თანამიმდევრულ ზედა კულმინაციას შორის დროის შუალედი. იმის მიხედვით, ჭეშმარიტი გაზაფხულის ბუნიობის წერტილს იხილავენ, თუ საშუალოს (პირველ შემთხვევაში ითვალისწინებს პრეცესიისა და ნუტაციის გავლენას, მეორეში — მხოლოდ პრეცესიისას), განასხვავებენ ჭეშმარიტ და საშუალო ვარსკვლავიერ დღე-ღამეს. პირველი მათგანის ხანგრძლივობა ცვალებადია. ასევე განასხვავებენ ჭეშმარიტ მზისიერ დღე-ღამეს (ჭეშმარიტი მზის ორ თანამიმდევრულ ზედა კულმინაციას შორის დროის შუალედი), რომლის დასაწყისად ითვლება ჭეშმარიტი მზის დისკოს ცენტრის ქვედა კულმინაციის მომენტი — ჭეშმარიტი შუაღამე, და საშუალო მზისიერ დღე-რამეს (საშუალო მზის ანალოგიურ კულმინაციათა შორის დროის შუალედი; მის დასაწყისად ითვლება საშუალო მზის ქვედა კულმინაციის მომენტი — საშუალო შუაღამე). ვარსკვლავიერი და საშუალო მზისიერი დღე-ღამე იყოფა საათებად (24 სთ), წუთებად (1440 წთ) და წამებად (86400 წმ). ვარსკვლავიერი დღე-ღამის ერთეული (დღე-ღამე, წუთი ან წამი) საშუალო მზისიერი დღე-ღამის 0,9972696 ერთულს უდრის. ჭეშმარიტი და საშუალო მზისიერი დღე-ღამეების ხანგრძლიობათა სხვაობა წლის განმავლობაში იცვლება პირველი მათგანის ცვალებადობის გამო (იხილეთ საშუალო მზისიერი დრო). ეს ხანგრძლიობანი ერთმანეთთან დაკავშირებულია დროის სწორებით.
იხ. ვიდეო - რა ხდება დედამიწაზე 1 დღე ღამის განმავლობაში?

პლანეტაზე დღის ხანგრძლივობა დამოკიდებულია მისივე ბრუნვის კუთხურ სიჩქარეზე. ასტრონომიაში არსებობს დღის რამდენიმე ტიპი, რაც დამოკიდებულია საცნობარო სისტემაზე. თუ ბრუნვის საორიენტაციო წერტილად შორეულ ვარსკვლავს აირჩევენ, მაშინ, პლანეტარული სისტემის ცენტრალური მნათობისაგან განსხვავებით, ასეთ დღეს განსხვავებული ხანგრძლივობა ექნება. მაგალითად, დედამიწაზე განასხვავებენ საშუალო მზის დღეს (24 საათი) და გვერდითი ან გვერდითი დღე (დაახლოებით 23 საათი 56 წუთი 4 წამი ). ისინი არ არიან ერთმანეთის ტოლები, რადგან, მზის გარშემო დედამიწის ორბიტალური მოძრაობის გამო, დედამიწის ზედაპირზე მდებარე დამკვირვებლისთვის, მზე მოძრაობს შორეული ვარსკვლავების ფონზე.

საშუალო მზის დღე მიბმულია ფიქტიურ „საშუალო მზესთან“ - წერტილი, რომელიც ერთნაირად მოძრაობს ციური ეკვატორის გასწვრივ და აკეთებს ერთ შემობრუნებას ერთ წელიწადში. საშუალო დღე მიიღება ტროპიკული წლის ხანგრძლივობის (366,2422 გვერდითი დღე) 365,2422 თანაბარ ნაწილად გაყოფით. ისინი, თავის მხრივ, იყოფა 24 საათად, საათი 60 წუთად და წუთი 60 წამად.

იხ. ვიდეო - ПРИЧИНА УСКОРЕНИЯ ВРЕМЕНИ НАЙДЕНА | Сутки скоро сократятся на 30%

ნამდვილი მზის დღე არის დროის ინტერვალი ორ ზედა კულმინაციას შორის (მზის ცენტრის თანმიმდევრული გავლა მერიდიანის სამხრეთ ნაწილში (ჩრდილოეთ ნახევარსფეროსთვის); სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, დრო ორ ნამდვილ შუადღეს შორის); ამ დღის დასაწყისი აღებულია როგორც მზის ცენტრის მერიდიანის სამხრეთ ნაწილში გავლის მომენტი; მზის ცენტრის საათობრივ კუთხეს ეწოდება ჭეშმარიტი დრო (იხ. დროის განტოლება). ჭეშმარიტი მზის დღეები უფრო გრძელია ვიდრე გვერდითი დღეები და მათი ხანგრძლივობა იცვლება მთელი წლის განმავლობაში, რაც გამომდინარეობს ეკლიპტიკის დახრილობიდან ეკვატორის სიბრტყეზე და დედამიწის არათანაბარი მოძრაობისგან მზის გარშემო.

❤❤იხ. ვიდეო - Hans Zimmer - Interstellar (Royal Albert Hall Organ)❤❤          

                                        ❤❤იხ. ვიდეო -     Hans Zimmer - Time❤❤

           

დედამიწის ყოველდღიური ბრუნვა

                                                                            

დედამიწის ბრუნვა მისი ღერძის გარშემო ერთი გვერდითი დღის პერიოდით, რომლის დაკვირვებადი გამოვლინებაა ციური სფეროს ყოველდღიური ბრუნვა.

დედამიწის ბრუნვა ხდება იმავე მიმართულებით, როგორც პლანეტა დედამიწის მოძრაობა მზის გარშემო - დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ, ანუ ჩრდილოეთ ვარსკვლავიდან ან ეკლიპტიკის ჩრდილოეთ პოლუსიდან დანახვისას.

ჩრდილოეთ პოლუსიდან დანახვისას დედამიწის ბრუნვა ხდება საათის ისრის საწინააღმდეგოდ.

დედამიწის ბრუნვის პარამეტრების და დედამიწის ორიენტაციის პარამეტრების ცნებები, რომლებიც გამოიყენება რუსეთში, გარკვეულწილად განსხვავდება საერთაშორისოდან, ეს ტერმინოლოგიური განსხვავებები მხედველობაში უნდა იქნას მიღებული უცხოური ლიტერატურის კითხვისა და თარგმნისას.

საათი (ერთეული)

როის ერთეული სისტემის გარეთ. თანამედროვე განმარტებით, საათი არის ზუსტად 3600 წამი, რაც შეესაბამება 60 წუთს ან დღის 1/24-ს. ასევე, იმის გათვალისწინებით, რომ SI წამი უდრის 9,192,631,770 გამოსხივების პერიოდს, რაც შეესაბამება ცეზიუმ-133 ატომის ძირითადი მდგომარეობის ორ ჰიპერწვრილ დონეს შორის გადასვლას, საათი უდრის 33,093,474,372,000 ასეთ პერიოდს. ერთი აკადემიური საათი 45 წუთი გრძელდება. "მშვიდი საათი" ან "მკვდარი საათი" საავადმყოფოებში, დასასვენებელ სახლებში და ბავშვთა მოვლის დაწესებულებებში (ბაღები, ბანაკები) - 120 წუთი.

საათი არ არის ერთეულების საერთაშორისო სისტემის (SI) ერთეული, მაგრამ მისი გამოყენება რუსეთის ფედერაციაში ნებადართულია SI ერთეულებთან ერთად დაშვების მოცულობისა და ხანგრძლივობის შეზღუდვის გარეშე. ამ შემთხვევაში, საათის სახელწოდება და აღნიშვნა SI გრძელი და მრავალჯერადი პრეფიქსებით არ გამოიყენება.

სივრცე-დრო

                                                                        ფიზიკური მოდელი, რომელიც ავსებს სივრცეს თანაბარი დროითი განზომილებით და ამით ქმნის თეორიულ და ფიზიკურ კონსტრუქციას, რომელსაც ეწოდება სივრცე-დროის კონტინიუმი. სივრცე-დრო უწყვეტია და, მათემატიკური თვალსაზრისით, არის მრავალფეროვნება ლორენცის მეტრიკით.

არარელატივისტურ კლასიკურ მექანიკაში მიზანშეწონილია ევკლიდური სივრცის გამოყენება, რომელიც არ არის დამოკიდებული ერთგანზომილებიან დროზე, სივრცე-დროის ნაცვლად, რადგან დრო განიხილება როგორც უნივერსალური და უცვლელი, დამოუკიდებელი დამკვირვებლის მოძრაობის მდგომარეობიდან. . რელატივისტური მოდელების შემთხვევაში, დრო არ შეიძლება განცალკევდეს სივრცის სამი განზომილებისგან, რადგან დაკვირვებული სიჩქარე, რომლითაც დრო მიედინება ობიექტისთვის, დამოკიდებულია მის სიჩქარეზე დამკვირვებელთან მიმართებაში, ასევე გრავიტაციული ველის სიძლიერეზე, რომელიც შეუძლია შეანელოს დროის სვლა.

                                                                       

სურათი 1-1. სივრცე-დროის თითოეული მდებარეობა აღინიშნება ოთხი რიცხვით, რომლებიც განსაზღვრულია საცნობარო სისტემით: პოზიცია სივრცეში და დრო (რომელიც შეიძლება ვიზუალურად წარმოვიდგინოთ, როგორც კითხვის საათი, რომელიც მდებარეობს სივრცეში თითოეულ პოზიციაზე). „დამკვირვებელი“ სინქრონიზებს ამ საათს საკუთარი საცნობარო ჩარჩოს მიხედვით.

კოსმოლოგიაში და ზოგადად რელატივისტურ ფიზიკაში სივრცე-დროის კონცეფცია აერთიანებს სივრცესა და დროს ერთ აბსტრაქტულ სამყაროში. მათემატიკურად, ეს არის კოორდინატთა სისტემით აღწერილი „მოვლენებისგან“ შემდგარი მრავალფეროვნება. როგორც წესი, საჭიროა სამი სივრცითი განზომილება (სიგრძე, სიგანე, სიმაღლე) და ერთი დროითი განზომილება (დრო). გაზომვები არის კოორდინატთა ბადის დამოუკიდებელი კომპონენტები, რომლებიც აუცილებელია გარკვეული შეზღუდულ "სივრცეში" წერტილის ლოკალიზაციისთვის. მაგალითად, დედამიწაზე, გრძედი და განედი არის ორი დამოუკიდებელი კოორდინატი, რომლებიც ერთად ცალსახად განსაზღვრავენ პოზიციას. სივრცე-დროში, ბადე, რომელიც ვრცელდება 3+1 განზომილებაში, ლოკალიზებს მოვლენებს (სივრცის მხოლოდ წერტილის ნაცვლად), რაც ნიშნავს, რომ დრო ემატება ბადეს სხვა განზომილებად. ამრიგად, კოორდინატები განსაზღვრავენ სად და როდის ხდება მოვლენები. თუმცა, სივრცე-დროის ერთიანი ბუნება და მისი დამოუკიდებლობა კოორდინატების არჩევისგან მიგვითითებს იმაზე, რომ დროის კოორდინატის ერთ კოორდინატულ სისტემაში გამოსახატავად საჭიროა როგორც დროის, ასევე სივრცის კოორდინატები სხვა კოორდინატულ სისტემაში. ჩვეულებრივი სივრცული კოორდინატებისგან განსხვავებით, სინათლის კონუსის ცნება წარმოიქმნება სივრცე-დროში, რაც აწესებს შეზღუდვებს დასაშვებ კოორდინატებზე, თუ რომელიმე მათგანი ყველგან დროებითი უნდა იყოს. ეს შეზღუდვები მკაცრად არის დაკავშირებული სპეციალურ მათემატიკურ მოდელთან, რომელიც განსხვავდება ევკლიდური სივრცისგან თავისი აშკარა სიმეტრიით.

                                                                           

კოორდინატების მაგალითები სივრცე-დროში

ფარდობითობის თეორიის თანახმად, სამყაროს აქვს სამი სივრცითი განზომილება და ერთდროული განზომილება და ოთხივე განზომილება ორგანულად არის დაკავშირებული ერთ მთლიანობაში, თითქმის თანაბარი უფლებებით და გარკვეულ საზღვრებში (იხილეთ შენიშვნები ქვემოთ), რომელსაც შეუძლია თითოეულში გადავიდეს. სხვა, როდესაც დამკვირვებელი ცვლის მითითების ჩარჩოს.

ფარდობითობის ზოგადი თეორიის ფარგლებში სივრცე-დროსაც აქვს ერთიანი დინამიური ბუნება და მისი ურთიერთქმედება ყველა სხვა ფიზიკურ ობიექტთან (სხეულები, ველები) არის გრავიტაცია. ამრიგად, გრავიტაციის თეორია ფარდობითობის ზოგადი და სხვა მეტრიკული თეორიების ფარგლებში არის სივრცე-დროის თეორია, რომელიც ვარაუდობენ, რომ არ არის ბრტყელი, მაგრამ შეუძლია დინამიურად შეცვალოს მისი გამრუდება.

მეოცე საუკუნის დასაწყისამდე დრო ითვლებოდა მოძრაობის მდგომარეობიდან დამოუკიდებლად და მუდმივი სიჩქარით მიედინება ყველა მითითების სისტემაში; თუმცა, შემდგომმა ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ დრო ნელდება ერთი საცნობარო ჩარჩოს მაღალი სიჩქარით მეორესთან შედარებით. ეს შენელება, რომელსაც ეწოდება დროის რელატივისტური გაფართოება, აიხსნება ფარდობითობის სპეციალურ თეორიაში. დროის გაფართოება დადასტურებულია მრავალი ექსპერიმენტით, როგორიცაა მიონის დაშლის რელატივისტური შენელება კოსმოსური სხივების ნაკადში და კოსმოსური შატლის, რაკეტების და თვითმფრინავების ატომური საათების შენელება დედამიწაზე დამონტაჟებულ საათებთან შედარებით. ამრიგად, დროის ხანგრძლივობა შეიძლება განსხვავდებოდეს მოვლენებისა და მითითების ჩარჩოს მიხედვით.

ტერმინი სივრცე-დრო ფართოდ გავრცელდა სივრცე-დროის ინტერპრეტაციის მიღმა ნორმალური 3+1 განზომილებების მქონე. ეს მართლაც სივრცისა და დროის ერთობლიობაა. სხვა შემოთავაზებული სივრცე-დროის თეორიები მოიცავს დამატებით განზომილებებს, ჩვეულებრივ სივრცულს, მაგრამ არის სპეკულაციური თეორიები, რომლებიც მოიცავს დამატებით დროით განზომილებებს და ისეთებიც კი, რომლებიც მოიცავს განზომილებებს, რომლებიც არც დროებითია და არც სივრცით (როგორიცაა სუპერსივრცე) . კითხვა, თუ რამდენი განზომილებაა საჭირო სამყაროს აღწერისთვის, ჯერ კიდევ ღიაა. სპეკულაციური თეორიები, როგორიცაა სიმების თეორია, პროგნოზირებს 10 ან 26 განზომილებას (M-თეორიით პროგნოზირებს 11 განზომილებას: 10 სივრცე და 1 დრო), მაგრამ ოთხზე მეტი განზომილების არსებობა მხოლოდ სუბატომურ დონეზე იქნება მნიშვნელოვანი.

იხ. ვიდეო - Hans Zimmer & Alan Walker – Time (Official Remix)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          დღის ზმანება

ჯენლტმენი დღის ზმანებისას 1912 წელს

ადამიანის მიერ მოკლევადიანი გამოთიშვა მისი უშუალო გარემოდან, რომლის განმავლობაში პიროვნების კონტაქტი რეალობასთან ერთობ ბუნდოვანი ხდება და ნაწილობრივ ჩანაცვლდება ვიზუალური, ხილული ფანტაზიით, განსაკუთრებით, ბედნიერი, სასიამოვნო ფიქრებით, იმედებით ან ამბიციებით, რომლებიც თითქოს უნებლიედ ესტუმრნენ ფხიზელად ყოფნის დროს. დღის ზმანების მრავალი ფორმა არსებობს და არ არის რაიმე შეთანხმებული განსაზღვრება ფსიქოლოგებს შორის მის თაობაზე, თუმცა დღის ზმანების ყველა ფორმას აერთიანებს ისეთი მახასიათებელი, როგორიცაა საშუალო ხარისხის გამოთიშვა გარემოდან.

დღის ზმანება პოლ სეზარ ჰელლიო

საზოგადოება და ნეგატიური ასპექტები პოზიტიურის წინააღმდეგ

დღის ზმანების უარყოფითი ასპექტები წინ მხოლოდ მაშინ წამოიწია, როცა ადამიანი შრომის მოძრავი ხელსაწყოების დიქტატის ქვეშ მოექცა. კერძოდ, როდესაც ხელსაქმე მნიშვნელოვნად ჩაანაცვლა კონვეირულმა წარმოებამ; ცხადია, იგი აღარ უშვებდა კრეატივიზმს, შესაბამისად, არც დღის ზმანების პოზიტიური ასპექტებისათვის დარჩა რაიმე ადგილი. ამ დროიდან, იგი არა მხოლოდ სიზარმაცესთან, არამედ უკვე ხიფათთანაც ასოცირდებოდა.

მაგალითად, 19 საუკუნის დასასრულს, ტონი ნელსონი ამტკიცებდა, რომ დიდებული ფანტაზიით გამდიდრებული ზოგიერთი დღის ზმანება "სურვილის ასრულების" თვითდაკმაყოფილების მცდელობა იყო. 1950–იან წლებშიც კი, განათლების ფსიქოლოგები აფრთხილებდნენ მშობლებს აეკრძალათ ბავშვებისათვის დღისით ოცნება, რათა ისინი უნებლიედ ნევროზსა და ფსიქოზში არ აღმოჩენილყვნენ ჩათრეული.

                ფსიქოლოგიური კვლევები

ფროიდის ფსიქოლოგია დღის ზმანებას ადამიანის გონებაში მიჭირხნილი იმავე ინსტიქტების გამოვლინებად მიიჩნევს, რომლებიც ღამის სიზმარში ამჟღავნებს თავს. მათ მსგავსად, დღის ზმანებანიც, ინფანტილურ გამოცდილებაზე დაფუძნებული სურვილის დაკმაყოფილების მაგალითია და ზედაპირზე მხოლოდ იმიტომ ამოტივტივდება, რომ იმ მომენტში შესუსტებულია თვითკონტროლი. ღამის სიზმრის საპირისპიროდ, რომლებიც ხშირად წინააღმდეგობრივი და არათანმიმდევრულია, დღის ზმანებას ფროიდი განმარტავდა როგორც ფანტაზიის ერთგვარ მეორადი გადასინჯვის პროცესს, რომელიც მას უფრო თვალსაჩინოს ხდის. დღის ზმანების მდგომარეობა თითქოს ზღურბლური მდგომარეობაა სიფხიზლეს (მისი უნარით იფიქრო რაციონალურად და ლოგიკურად) და ძილს შორის.

ისინი დაახლოებით ისეთივე მიმართებაშია ბავშვობის მოგონებებთან, რომელბისგანაც წარმოიშვება, როგორც ზოგიერთი ბაროკოს სტილის სასახლე რომში უძველეს ნანგრევებთან მიმართებით, რომელთა საძირკველი და კოლონები წარმოადგენდა უფრო გვიანი შენობების მასალას.

60 წლების ბოლოს, კოგნიტურმა ფსიქოლოგებმა ჯერომ ლ. სინგერმა იელის უნივერსიტეტიდან და ჯონ ს. ანთრობუსმა ნიუ–იორკის სითის კოლეჯიდან შექმნეს დღის ზმანების კითხვარი. კითხვარი, სახელად წარმოსახვის პროცესის აღწერა (ინგლისური აბრევიატურა აი–პი–აი), გამოიყენებოდა დღის ზმანების გამოსაკვლევად. ფსიქოლოგმა ლეონარდ გიამბრამ და ჯორჯ ჰუბამ გამოიყენეს აიპიაი და აღმოაჩინეს, რომ დღის ზმანების წარმოსახვითი ხატები განსხვავდებიან სამი მიმართულებით: რამდენად ნათელი და სასიამოვნო არის დღის ზმანება, რამდენად დანაშაულით ან შიშით აღსავსეა იგი და რამდენად "ღრმად" იძირებიან დღის ზმანებაში ადამიანები.

ჰუმანისტურმა ფსიქოლოგიამ, მეორე მხრივ, დაადგინა უამრავი მაგალითი იმისა, რომ შემოქმედებითი ან სახელოვნებო პროფესიის ადამიანები, როგორებიც არიან კომპოზიტორები, მწერლები ან რეჟისორები, სწორედ დღის ზმანების ხარჯზე ანვითარებდნენ ახალ იდეებს. მსგავსად ამისა, მკვლევარი მეცნიერებიც და მათემატიკოსებიც ახალ იდეებს, მათი მოღვაწეობის სფეროში, დღის ზმანების ხარჯზე აღწევენ. 

                        ბოლო დროინდელი კვლევები

ერიკ კლინგერის კვლევამ 1980–იან წლებში აჩვენა, რომ დღის ოცნებათა უმეტესობა ჩვეულებრივ, ყოველდღიურ მოვლენებს ეხება და გვეხმარება რუტინული ამოცანების გახსენებაში. კლინგერის კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ "მოსაწყენ სამუშაოზე" დასაქმებულთა 75%–ს, როგორცაა მაგალითად, დაცვის წევრები და სატვირთო მანქანის მძღოლები, ძალიან ცოცხალი დღის ზმანებანი აქვთ თავისი რუტინული ამოცანებისაგან გამოწვეული "მოწყენილობის განსაქარვებლად". კლინგერმა აღმოაჩინა, რომ მუშაკთა 5%–ზე ნაკლების დღის ზმანება მოიცავდა გამოხატულად სექსუალური ხასიათის ფიქრებს, ხოლო აგრესიული აზრები საერთოდ იშვიათი იყო. მოგვიანებით, 1990–იან წლებში, ქართველ ფსიქოთერაპევტთა ჯგუფის, მენცარის წევრებმა აღმოაჩინეს, რომ სწორედ სექსუალური და აგრესიული ხასიათის დღის ზმანებათა ასეთი დეფიციტი იყო ფსიქიკური აშლილობის ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი განმაპირობებელი. ეს მათ საკუთარ პაციენტებზე დაკვირვებით შენიშნეს. ხოლო შემდგომ, როცა მათ ამ სახის ფიქრთათვის მეტი დროის დათმობა ურჩიეს, ავადმყოფებმა მაშინვე ხელშესახები შვება იგრძვნეს; საბოლოოდ, ნაკადისებრი, თავისუფალი ფიქრის არაცნობიერი პროცესის აღდგენით, ისინი შეუქცევადად განკურნებას ეზიარნენ.

ისრაელის საშუალო სკოლის მოსწავლეებმა, ვინც მაღალი შეფასება მიიღეს აი–პი–აის დღის ზმანების შკალის მიხედვით, უფრო მეტი ემპათია აღმოაჩდათ დაბალი შეფასების მქონე მოსწავლეებთან შედარებით. ზოგიერთი ფსიქოლოგი, როგორიცაა ლოს–ანჯელესელი ჯოსეფ ი. შორი იყენებს დღის ზმანების დროს მისი კლიენტების გონების მიერ შექმნილ ხატებს, რათა განსაზღვროს მათი მენტალური მდგომარეობა და დაუსვას დიაგნოზი.

სხვა ბოლოდროინდელმა კვლევებმაც ასევე აჩვენა, რომ დღის ზმანება ღამის სიზმარის მსგავსად არის დრო, როდესაც გონება ნასწავლის კონსოლიდირებას ახდენს. დღის ზმანება ასევე ეხმარება ადამიანებს მოაგვაროს პრობლემები და მიაღწიოს წარმატებას. ეფემარაის საშუალებით ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ დღის ზმანების ეპიზოდებში აქტიურდება გონების ის ნაწილები, რომლებიც რთული პრობლემების გადაწყვეტასთან არის ასოცირებული.

ჰარვარდის ფსიქოლოგის დეირდრე ბარეტის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ადამიანები, რომლებიც ნახულობენ ცოცხალი ოცნების მსგავს გონებრივ ხატებს ამ ტერმინს ასეთი შემთხვევებისათვის იყენებენ, მაშინ როცა სხვანი, დღის ზმანების თაობაზე საუბრისას, გულისხმობენ უფრო ნაკლები წარმოსახვის გამოყენებით, რეალური, მომავლის გეგმების დაწყობას, წარსულის გადახედვას ან უბრალოდ რეალობიდან მოწყვეტას.

იხ. ვიდეო - What is Maladaptive Daydreaming?

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                 ჯეიმზ კლარკ როსი

ჯეიმზ კლარკ როსი

დაბადების სახელი ჯეიმზ კლარკ როსი

დაბადების თარიღი 15 აპრილი 1800

ლონდონი, დიდი ბრიტანეთი

გარდაცვალების თარიღი 3 აპრილი 1862

ეილზბერი, დიდი ბრიტანეთი

პროფესია მოგზაური

 (ინგლ. James Clark Ross; დ. 15 აპრილი, 1800 — გ. 3 აპრილი, 1862) — ინგლისელი მეზღვაური, პოლარეთის მკვლევარი. 1818–1833 წლებში მონაწილეობდა ჩრდილოეთ-დასავლეთ გასასვლელის მაძიებელ ექვს არქტიკულ ექსპედიციაში, რომელთაგან სამს (1819–1824 წლებში) ხელმძღვანელობდა უილიამ ედუარდ პარი, ორს (1818 და 1829–1833 წლებში) — მოგზაურის ბიძა ჯონ როსი. 1830 წელს როსმა მარხილით გადაკვეთა ნახევარკუნძული ბუთია, დასავლეთ მხარეს აღმოაჩინა სრუტე (სრუტეს შემდგომ მისი სახელი ეწოდა) და დაინახა მიწა (კინგ-უილიამის კუნძული), რომელიც მან ნახევარკუნძულად მიიჩნია. 1831 წელს აღმოაჩინა ჩრდილოეთი მაგნიტური პოლუსი ჩ.გ. 70°05' 17" და დ.გ. 96°’46'45"-ზე. 1840–1843 წლებში სამჯერ იმოგზაურა ანტარქტიკაში გემებით „ერებუსი“ და „ტერორი“. 1841 წელს აღმოაჩინა ზღვა, რომელიც მის სახელს ატარებს, ვიქტორიას მიწა, ვულკანები ერებუსი და ტერორის მთა (როსის ნახევარკუნძულზე) და როსის ყინულოვანი ბარიერი. 1842 წელს მიაღწია 78°09'30"-ს. როსმა რუკაზე დაიტანა ვიქტორიას მიწის აღმოსავლეთი ნაპირი, იგი მას, ისევე როგორც ადრე აღმოჩენილ ანტარქტიკულ მიწებს, კუნძულებად თვლიდა და არა სამხრეთის კონტინენტის ნაწილებად. 1848–1849 წლებში გემ „ენტერპრაიზზე“ ხელმძღვანელობდა ჯონ ფრანკლინის საძიებლად განკუთვნილ ექსპედიციას, რომელიც წარუმატებლად განხორციელდა. იყო სამეფო გეოგრაფიული საზოგადოების წევრი.

იხ. ვიდეო - video - James Clark Ross  WORLD EXPLORERS

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           ერიკ წითური

(ძვ.-სკანდ. Eirīkr Þōrvaldsson, უფრო მეტად ცნობილი, როგორც ერიკ წითური (ძვ.-სკანდ. Eiríkur rauði) დ. 950 — გ. 1003) — ნორვეგიული წარმოშობის ისლანდიელი ვიკინგი, გრენლანდიის აღმომჩენი. ზედწოდება მიიღო წითური თმისა და წვერის გამო. იგი არის ლეიფ და თორვალდ ერიქსონების ამერიკის აღმომჩენების მამა.

ერიკ წითური დაიბადა ნორვეგიაში, მაგრამ ჰარალდ I-ის მმართველობის პერიოდში მკვლელობის გამო იძულებული გახდა ნორვეგიიდან გაქცეულიყო და დასახლდა ისლანდიაში. საიდანაც 982 წელს გადასახლდა გრენლანდიაში.

იხ. ვიდეო -  Эрик Рыжий | Самый известный викинг - один из самых известных викингов. Он был храбрым на поле боя, искусным мореплавателем, неукротимым воином и неудержимым искателем приключений. Одним словом, Эрик Рыжий был всем, чем мы представляем себе викинга.

ბიოგრაფია

ერიკი დაიბადა ნორვეგიაში ტორვალდ ასვალდსონის ოჯახში. მეფე ჰარალდ ქერათმიანი მეფობის დროს თორვალდი და მისი ოჯახი მკვლელობისთვის გააძევეს ნორვეგიიდან და დასახლდნენ ისლანდიაში.

ძალადობრივი ხასიათის გამო პრობლემები ახალ ადგილზე გაგრძელდა. დაახლოებით 980 წელს ერიკს მიესაჯა სამწლიანი გადასახლება ისლანდიიდან ორი მკვლელობისთვის. ერთ შემთხვევაში მან მოკლა მეზობელი, რომელსაც არ სურდა ნასესხები ნავის დაბრუნება, მეორეში კი შური იძია სხვა ვიკინგმა მოკლულ მონებზე.

განაჩენის აღსრულებისას ერიკმა გადაწყვიტა დასავლეთისკენ გაცურვა და მიაღწია მიწას, რომელიც ნათელ ამინდში ჩანს დასავლეთ ისლანდიის მთების მწვერვალებიდან. ის იწვა ისლანდიის სანაპიროდან 280 კმ-ის დაშორებით; საგების მიხედვით, ნორვეგიელი გუნბიორნი იქ ცურავდა 900-იან წლებში. ერიკმა ოჯახთან, მსახურებთან და პირუტყვთან ერთად 982 წელს დასავლეთისკენ გაცურა. მცურავმა ყინულმა ხელი შეუშალა მას დაშვებაში; იგი იძულებული გახდა შემოევლო კუნძულის სამხრეთი წვერი და დაეშვა ჯულიანეჰობის (კაკორტოქის) მახლობლად. გადასახლების სამი წლის განმავლობაში, ერიკს კუნძულზე არც ერთი ადამიანი არ შეხვედრია, თუმცა სანაპიროზე მოგზაურობის დროს მან მიაღწია დისკოს კუნძულს, გრენლანდიის სამხრეთით ჩრდილო-დასავლეთით.

გადასახლების დასასრულს, ერიკ წითელი დაბრუნდა ისლანდიაში 986 წელს და დაიწყო ადგილობრივების დარწმუნება ახალ მიწებზე გადასვლაზე. მან დაარქვა კუნძულს გრენლანდია (ნორვეგიული Grønland), რაც სიტყვასიტყვით ნიშნავს "მწვანე მიწას". ამ სახელის მიზანშეწონილობის ირგვლივ ჯერ კიდევ არსებობს კამათი. ზოგიერთი მეცნიერი თვლის, რომ იმ დღეებში ამ ადგილებში კლიმატი, შუა საუკუნეების კლიმატური ოპტიმუმის გამო, რბილი იყო და კუნძულის სამხრეთ-დასავლეთის სანაპირო რაიონები მართლაც დაფარული იყო მკვრივი ბალახოვანი მცენარეულობით. სხვები თვლიან, რომ ეს სახელი აირჩიეს "სარეკლამო" მიზნებისთვის - კუნძულზე მეტი ჩამოსახლებულის მოსაზიდად.

საგების თანახმად, ერიკ წითელმა ისლანდიიდან 30 გემით გაცურა, რომელთაგან მხოლოდ 14-მა 350 დასახლებულით მიაღწია გრენლანდიას და დააარსა პირველი ევროპული დასახლება Eystribyggd (აღმოსავლეთის დასახლება) კუნძულზე. საგების მტკიცებულება დასტურდება არქეოლოგიური აღმოჩენების რადიოკარბონული ანალიზის შედეგებით, რომლებიც ნაპოვნი იქნა ყოფილი ბრატტალიდის (ახლანდელი კასიაარსუკის) ადგილზე, ერიკ წითელის რეზიდენციაში თანამედროვე ნარსარსუაკთან ახლოს და თარიღდება დაახლოებით 1000 წლით.

მიუხედავად იმისა, რომ თავად ერიკი პენსიაზე გავიდა, მისმა ვაჟებმა განაგრძეს კვლევა. დაახლოებით 1000 წელს ლეიფ ერიქსონმა აღმოაჩინა მიწა, რომელსაც ვინლანდი უწოდა - თანამედროვე ჩრდილოეთ ამერიკის ტერიტორია. ერიკის სხვა ვაჟებმა, თორვალდმა და ტორშტეინმა ასევე მოაწყვეს ექსპედიციები იქ.

ლეიფ ერიქსონმა ნორვეგიიდან მღვდელიც ჩამოიყვანა, რომელმაც გრენლანდია მოინათლა. მეუღლისა და ვაჟებისგან განსხვავებით, ერიკს არასოდეს მიუღია ქრისტიანობა და სიცოცხლის ბოლომდე წარმართად დარჩა და ქრისტიანობის მიმართ სკეპტიკურად იყო განწყობილი.

იხ. ვიდეო -  video - Erik the Red: The Most Famous Viking in History

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                        გოჭა (ფრინველი)  

 (ლათ. Gallinago media) — ფრინველი მეჭვავიასნაირთა რიგისა. აქვს 35 სმ სიგრძის სხეული, 200 გრამამდე წონა, მურა ფერის ბულბული მუქი ხაზებით. გავრცელებულია ევროპასა და ჩრდილოეთ აზიაში, ყოფილ სსრკ-ში — დასავლეთ საზღვრიდან ენისეიმდე და სამხრეთ ტუნდრიდან ტყე-სტეპის ზონამდე. საქართველოში გვხვდება მიმოფრენის დროს. გაზაფხულზე გოჭა საგრძნობი რაოდენობით მოფრინდება ხოლმე მდინარეების მტკვრისა და არაგვის დინებათა გაყოლებით და მიისწრაფის ჩრდილოეთისაკენ, კავკასიონის ქედზე გავლით. იგი დროებით ჩერდება გარდაბნის ტრამალებში, მტკვრის ნაპირებთან სველ მინდვრებში, მუხრანის, სკრის, ხვედურეთის, გორისა და ერწოს ჭაობებში. საქართველოში იგი აპრილის მეორე ნახევარში ჩნდება. ყველაზე მრავალრიცხოვანი გადაფრენა მაისის შუა რიცხვებში იწყება და ივნისის დასაწყისამდე გრძელდება. ბუდეს ჭაობიან ადგილებში მიწაზე იკეთებს. დებს 4 მსხვილ, დაწინწკლულ კვერცხს. ინკუბაცია 17-18 დღე-ღამე გრძელდება. ბარტყები სწრაფად იზრდებიან, ერთი თვისა უკვე ზრდასრულნი არიან და დედას შორდებიან. იკვებება მწერების მატლებით, ჭიებით და ლოკოკინებით, რითაც სარგებლობა მოაქვს მეურნეობისათვის. გოჭა სპორტული ნადირობის ობიექტია. მის მოსაპოვებლად საჭიროა 10-12 ნომერი საფანტი.

იხ. ვიდეო - Дупель. Ток. Great snipe.

შვედმა ორნიტოლოგებმა დაადგინეს, რომ გოჭას შეუძლია შეინარჩუნოს სიჩქარე 100 კმ/სთ-მდე 6500 კილომეტრზე მეტ მანძილზე, რითაც არის ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფი გადამფრენი ფრინველი. გასაკვირია, რომ დიდი სნაიპები არ ჩერდებიან გზაზე, რადგან მათი ფრენა უმეტესწილად ხმელეთზეა . ჩვეულებრივ, მიწის ფრინველები სხედან დასასვენებლად და ენერგეტიკული მარაგის შესავსებად (დედამიწის ჭიები, მწერები და სხვა უხერხემლოები მრავლადაა ზედაპირზე).

იხ. ვიდეო - Бекас - интересные факты