ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          (588) აქილევსი

                                                                             ასტეროდი

ძვ. ბერძნ. Ἀχιλλεύς - მსხვილი ტრაინელი  ასტეროდი იუპიტერის, მოძრაპბს ლაგრანჟის L₄ 60° ზე. ასტერროიდი აღმოჩინა გერმ. ასტრონომა მაქს ვოლფმა 1906წ-ის 22 თებერვალს ობსერვატორია ჰაიდელბერგში, გერმ. და სახელწოდება ეწოდა აქილევსის საპატავცემულოდ. ის იყო პირველი აღმომჩენი ტრაინანისეული ასტეროიდების სიდიდით იკავებს მე-6 ადგილს. 

იხ. ვიდეო

რითია საინტერესო ეს ობიექტი აქილევსი გახლავთ პირველი  ცნობილი მაგალითი მყარი გადაწყვეტილება სამი სხეულის. 

გამოცანა სამი სხეულის

                                                                              

სამი იდენტური სხეულის სავარაუდო ტრაექტორია, რომელიც მდებარეობს არა იზოტილური სამკუთხედის წვეროებზე და აქვთ ნულოვანი საწყისი სიჩქარე. ჩანს, რომ მასის ცენტრი იმპულსის შენარჩუნების კანონის შესაბამისად რჩება.

იხ. ვიდეო

ასტრონომიაში - ციური მექანიკის ერთ-ერთი პრობლემა, რომელიც მოიცავს სამი სხეულის (მატერიალური წერტილების) ფარდობითი მოძრაობის განსაზღვრას, რომლებიც ურთიერთქმედებენ ნიუტონის გრავიტაციული კანონის შესაბამისად (მაგალითად, მზე, დედამიწა და მთვარე). ორი სხეულის პრობლემისგან განსხვავებით, ზოგადად, პრობლემას არ აქვს სასრული ანალიტიკური გამონათქვამების გადაჭრა. მხოლოდ რამდენიმე ზუსტი ამოხსნაა ცნობილი სპეციალური საგნების სიჩქარისა და კოორდინატებისთვის ობიექტების. 

როშის სამფრთი ორობითი სისტემისთვის (მონიშნულია ყვითლად)

პირველი სამი გამოსავალი იპოვა ეილერმა 1767 წელს. ისინი არსებობენ, როდესაც სამივე სხეული ერთსა და იმავე სწორ ხაზზეა. ამ შემთხვევაში, შესაძლებელია 3 პოზიციონირების თანმიმდევრობა (მესამე სხეული ორ სხვას შორისაა, ორივე მარცხნივ ან მარჯვნივ). ამ მოძრაობას კოლინერულს უწოდებენ.

კიდევ ორი ​​გამოსავალი იპოვნეს 1772 წელს ლაგრანგის მიერ. მათში სხეულების მიერ ჩამოყალიბებული სამკუთხედი რჩება ტოლგვერდა, ბრუნავს სივრცეში ან საათის ისრის მიმართულებით, ან საათის ისრის საწინააღმდეგოდ.

1892-1899 წლებში ანრი პუანკარემ დაამტკიცა, რომ უსასრულოდ მრავალი განსაკუთრებული გადაწყვეტილება არსებობს სამი სხეულის პრობლემის შესახებ.

1911 წელს ვ. მაკმილანმა აღმოაჩინა ახალი განსაკუთრებული გამოსავალი, მაგრამ მკაფიო მათემატიკური საფუძვლის გარეშე, მხოლოდ 1961 წელს საბჭოთა მათემატიკოსმა კ.

1970-იანი წლების შუა პერიოდში აღმოაჩინეს ორბიტების კიდევ ერთი ოჯახი, ბრუკე-ჰენო-ჰაჯიდემეტრიუ. 1993 წელს მურმა იპოვა სხვა გამოსავალი სტაბილური "რვიანის" ორბიტების სახით.

როშის სამფრთი ორობითი სისტემისთვის (მონიშნულია ყვითლად)

2013 წელს სერბმა მეცნიერებმა მილოვან შუვაკოვმა და ველკო დმიტრაშინოვიჩმა ბელგრადში, ფიზიკის ინსტიტუტიდან, 13 ორგანული პრობლემის 13 ახალი განსაკუთრებული გამოსავალი იპოვნეს, რომელშიც იგივე მასის სამი ობიექტის სისტემის მოძრაობა განმეორებით ციკლში მოხდება.

2018 წელს მათემატიკოსმა ლიაო ში-ჯუნმა [en] და მისმა კოლეგებმა შანხაის ტრანსპორტის უნივერსიტეტში გამოიყენეს სუპერკომპიუტერი 234 ახალი განსაკუთრებული გადაწყვეტილების გამოსათვლელად, შეჯახებისგან თავისუფალი სამი სხეულის კალიზიის გარეშე .

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                           დისქავერ STS-114

ორგანიზაცია - ნასა, ფრენითი მონაცემები -  დასახელება -  ,,დისქავერ'', ფრენის ნუმერაცია -  114, დისქავერის ნემერაცუია -  13, სასტარტო მოედანი - მის კანავერალ 39 - ბ, გაშვების თარიღი - 2005წ-ის 26 ივლისი, შეპირდაპირება - 2005წ-ის 28 ივლისი, განპირდაპირება - 2005წ-ის 9 აგვისტო, დაშვების ადგილი -  ედვადსი საჰაერო ბაზა, ფრენის ხაგრძლივობა -  13 დღ.ღ 21 სთ და 33 წთ, ბრუნვის რაოდენობა - 219, გავლილი 9,3 მლნ. კმ., სიმაღლე 350 კმ, აპოგეა - 357, პერიგეა - 350. მასა - სტარტისას - 121 483კგ., დაშვებისას - 102 913კგ.

                                                                   ეკიპაჟის ფოტოგრაფია

მარცხნივდან მარჯვნივ : ენდრიუ ტომას, ჩარლზ კამარდა, უენდი ლოურენსი, ეილენ კოლინზი, სტივ რობინსონი, სოიტი ნოგუტი, ჯეიმს კელლი

მრავალჯერადი გამოყენების  Discovery- ის 31-ე კოსმოსური ფრენა, Space Shuttle- ის 114-ე ფრენა. ექსპედიციის მიზანი იყო "ფრენების  განახლება". 2003 წელს კოლუმბიის კატასტროფის შემდეგ ეს იყო პირველი შატლი.

იხ. ვიდეო

ღია კოსმოსში დასვლა 1 - რობინსონისა  და ნოგუტის

მიზანი: ახალი აღჭურვილობის შემოწმება შატლის სითბოს ფარის შეკეთებისთვის

დასაწყისი: 2005 წლის 30 ივლისი - 05:46 ა. მ EDT

დასასრული: 30 ივლისი - 12:36 ა. მ EDT

ხანგრძლივობა: 6 საათი 50 წუთი

გასასვლელი 2 - რობინსონი და ნოგუჩი

მიზანი:  საერთაშორისო კოსმოსური სადგური (სკს) ორიენტაციის გიროსკოპის ჩანაცვლება

დასაწყისი: 2005 წლის 1 აგვისტო - 04:42 ა. მ EDT

დასასრული: 1 აგვისტო - 11:56 ა. მ EDT

ხანგრძლივობა: 7 საათი 04 წუთი

გასასვლელი 3 - რობინსონის და ნოგუჩი 

დანიშნულება: პლატფორმის (შელფის) დამონტაჟება სკს ზედაპირზე, რომელზეც დაფიქსირდება სკს– ის სათადარიგო ნაწილები; PCSat2 რადიო სამოყვარულო სატელიტის დაყენება; სარემონტო სამუშაოები "Discovery" - ის ბოლოში

დასაწყისი: 2005 წლის 3 აგვისტო - 04:48 ა. მ EDT

დასასრული: 3 აგვისტო - 10:49 ა. მ EDT

ხანგრძლივობა: 6 საათი 01 წუთი

იხ. ვიდეო

შემოწმება ახალი სისტემის უსაფრთხოების შატლის, მიწოდება სადგურზე კვებისა და წყალის. შემოწმება შესაძლო რემონტის დაზიანებული თბური დაცვის შატლების ფრთების. შეცვლა მწყობრიდან გამოსულის გიროდინის. დაყენება გარე დაყენების პლატფორმის  ESP-2  საბორიტი კაერაზე ,,კვესტზე.

იხ. ვიდეო

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              ბუკოვინა

ბუკოვნის გამყოფი ხაზი და ჰერცის ოლქი

 (სიტყვასიტყვით „ბუკების ქვეყანა“, „ბუკეთი“; უკრ. Буковина, რუმ. Bucovina) — ისტორიული მხარე აღმოსავლეთ ევროპაში. დღესდღეობით ჩრდილოეთი ბუკოვინა უკრაინის ჩერნოვიცის მხარის შემადგენლობაშია ხოტინსკის, კელმენეცკის, სოკირიანსკის, ნოვსელიცკისა და გერცაევსკის რაიონების გამოკლებით, ხოლო სამხრეთი ბუკოვინა — ჟუდეცი და სუჩავა — რუმინეთის ნაწილია.

იხ. ვიდეო

ჩრდილოეთ ბუკოვინა I ათასწლეულში დასახლებული იყო აღმოსავლეთ სლავური ტომებით ტივერებით და თეთრი ხორვატებით, ხოლო სამხრეთ ბუკოვინა ვლახელებითა და სლავებით. X-XII საუკუნეში შედიოდა კიევის რუსეთის შემადგენლობაში. XIII საუკუნესა და XIV საუკუნის I ნახევარში შედიოდა გალიჩ-ვოლინის სამთავროში, ხოლო XIV-XV საუკუნეში მოლდოვის სამთავროში. XVI საუკუნის დასაწყისიდან 1774 წლამდე ოსმალეთის იმპერიაში იყო, შემდეგ 1918 წლამდე ავსტრია-უნგრეთის იმპერიას ეკუთვნოდა. 1812 წლის ბუქარესტის ხელშეკრულების თანახმად ჩრდილოეთ ბუკოვინის ნაწილი რუსეთის იმპერიას გადაეცა. 1918 წელს რუმინეთში შევიდა. 1940 წელს რუმინეთ-სსრკ-ის ხელშეკრულებით ჩრდილოეთ ბუკოვინა გადაეცა სსრკ-ს და მის ტეერიტორიაზე შეიქმნა ჩერნოვიცის ოლქი.ჩრდილოეთ ბუკოვინა I ათასწლეულში დასახლებული იყო აღმოსავლეთ სლავური ტომებით ტივერებით და თეთრი ხორვატებით, ხოლო სამხრეთ ბუკოვინა ვლახელებითა და სლავებით. X-XII საუკუნეში შედიოდა კიევის რუსეთის შემადგენლობაში. XIII საუკუნესა და XIV საუკუნის I ნახევარში შედიოდა გალიჩ-ვოლინის სამთავროში, ხოლო XIV-XV საუკუნეში მოლდოვის სამთავროში. XVI საუკუნის დასაწყისიდან 1774 წლამდე ოსმალეთის იმპერიაში იყო, შემდეგ 1918 წლამდე ავსტრია-უნგრეთის იმპერიას ეკუთვნოდა. 1812 წლის ბუქარესტის ხელშეკრულების თანახმად ჩრდილოეთ ბუკოვინის ნაწილი რუსეთის იმპერიას გადაეცა. 1918 წელს რუმინეთში შევიდა. 1940 წელს რუმინეთ-სსრკ-ის ხელშეკრულებით ჩრდილოეთ ბუკოვინა გადაეცა სსრკ-ს და მის ტეერიტორიაზე შეიქმნა ჩერნოვიცის ოლქი.

                                       

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

ჰავა ნაგილა

 (ებრ. הבה נגילה - ვიმხიარულოთ) — ებრაული ხალხური სიმღერა. საზეიმო, სადღესასწაულო სიმღერაა. მელოდია აღებულია უკრაინული ხალხური სიმღერისაგან — ბუკოვინა.დაწერა 1918 წელს ფოლკლორის შემგროვებელმა აბრაამ ზვი იდელსონმა ჰაშიდურ მელოდიაზე (იხ. ნიგუნი). მუსიკის ავტორი უცნობია, მაგრამ ითვლება, რომ იგი დაწერა უცნობმა კლეზმერმა აღმოსავლეთ ევროპიდან, კერძოდ ბუკოვინადან (ავსტრია-უნგრეთის იმპერია) [წყარო?] არა უადრეს მე -19 საუკუნის შუა ხანებში. ეს სიმღერა შესრულებულია დღესასწაულებზე და განსაკუთრებით პოპულარულია ებრაელებში. სიმღერის პოპულარობა ისეთია, რომ ბევრი მას ხალხურად თვლის. პოპ კულტურაში ეს მელოდია გამოიყენება როგორც ებრაელის მეტონიმი.

იხ. ვიდეო

ზოგი ამტკიცებს, რომ სიმღერა შეიქმნა 1917 წელს იერუსალიმში ბრიტანული ჯარების შესვლის აღსანიშნავად, რამაც ებრაელებს სიხარული მოუტანა (რადგან ზოგიერთებს ეს მესიის მოსვლის საწინდარი და წმინდა მიწაზე დაბრუნება მიაჩნდათ). 1918 წელს ეს სიმღერა, რომელიც შესრულებულია სამი ცნობილი კანტორის მიერ, ჩაიწერა გრამოფონზე. ასევე ირწმუნებიან, რომ ეს იყო ებრაული სიმღერის პირველი ჩანაწერი ისრაელში. საუკუნის განმავლობაში რიტმი რამდენჯერმე შეიცვალა და თანამედროვე ვერსია გარკვეულწილად განსხვავდება ორიგინალისგან.

სიმღერის სახელი "hava nagila" ნასესხებია ჰალოლისგან, კერძოდ 117.24 ფსალმუნიდან (118.24).

ტრანსლიტერაცია	ებრაული ტექსტი	ქართული თარგმანი
ჰავა ნაგილა	הבה נגילה	მოდი ვიმხიარულოთ
ჰავა ნაგილა	הבה נגילה	მოდი ვიმხიარულოთ
ჰავა ნაგილა ვე-ნისმეხა	הבה נגילה ונשמחה	მოდი ვიმხიარულოთ და ვიზეიმოთ
ჰავა ნერანენაჰ	הבה נרננה	მოდი ვიმღეროთ
ჰავა ნერანენაჰ	הבה נרננה	მოდი ვიმღეროთ
ჰავა ნერანენაჰ ვე-ნისმეხა	הבה נרננה ונשמחה	მოდი ვიმღეროთ და ვიზეიმოთ
ურუ, ურუ ახიმ	!עורו, עורו אחים	გაიღვიძეთ, გაიღვიძეთ, ძმებო!
ურუ, ურუ ახიმ ბლევ სამეახ	עורו אחים בלב שמח	გაიღვიძეთ ძმებო, მხიარული გულით
ურუ, ურუ ახიმ	!עורו אחים, עורו אחים	გაიღვიძეთ, გაიღვიძეთ, ძმებო!
ბლევ სამეახ	בלב שמח	გაიღვიძეთ ძმებო, მხიარული გულით

იხ. ვიდეო ანრი ჯოხაძე და ვერიკო ტურაშვილის შესრულებით

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                     ფემარნბელტის გვირაბი

                                                

            საავტომობილო, რკინიგზის ფემარნ-ბელტის სრუტე,  ადგილმდებარეობა - დანია გერმანია, საერთო                                                                                        სიგრძე 18 კმ, 

ის არის პროექტი Fehmarn Belt- ის ქვეშ გვირაბის მშენებლობისთვის, რომელიც ჰყოფს დანიასა და გერმანიას. სამშენებლო სამუშაოების დაწყება დაგეგმილია 2020 წელს, ხოლო დასრულების თარიღია 2028 .

სამუშაოების საერთო ღირებულება 8,7 მილიარდი ევრო იქნება, ხოლო ევროკავშირი, თავის მხრივ, 590 მილიონ ევროს გამოყოფს მშენებლობისთვის .

იხ. ბმულზე სტატია 

გვირაბის სიგრძე იქნება 18 კილომეტრი. საიტზე განთავსებული იქნება ორი სარკინიგზო ლიანდაგი და ოთხზოლიანი მაგისტრალი. სავარაუდოდ, ამ მანძილის გავლა შესაძლებელია შვიდი წუთის განმავლობაში მატარებლით და 10 წუთში მანქანით, ამასთან დაკავშირებით მატარებლის დრო ჰამბურგსა და კოპენჰაგენს შორის, ამჟამინდელი ხუთი საათის ნაცვლად, შემცირდება დაახლოებით ორამდე.

იხ. ვიდეო

რსებობს წინააღმდეგობები გერმანიაში ადგილობრივი მოსახლეობის მხრიდან, რომლებსაც ეშინიათ სამუშაო საბორნე სამსახურის დღევანდელი დაკარგვისა და გარემოს დამცველები, რომლებიც თვლიან, რომ გარეული ცხოველები განიცდიან პროექტს.

გედსერ-როსტოკის ხიდი, რომლის სიგრძე დაახლოებით 50 კილომეტრია, შემოთავაზებული იქნა, როგორც ფეჰმარნბელტის ხიდის ალტერნატივა. ამ პროექტის მომხრეები ამტკიცებენ, რომ ეს იქნებოდა სკანდინავიიდან ბერლინის კავშირი.

გვირაბი

2010 წლის 30 ნოემბერს ცნობილი გახდა, რომ გვირაბის კონსტრუქცია უფრო სასურველია ვიდრე ხიდის პროექტი - ასეთი გაფართოებული ობიექტის მშენებლობაში ნაკლები რისკის გამო. 2011 წლის იანვარში გვირაბის მშენებლობის იდეამ დანიის პარლამენტის წევრთა აბსოლუტური უმრავლესობისგან მიიღო მხარდაჭერა. ამრიგად, 2012 წლისთვის დასრულების თარიღი უკან გადაიტანეს 2021 წლამდე, ხოლო 2014 წელს - 2024 წლამდე, შემდეგ კი 2015 წელს იგი უკან გადაიყვანეს 2028 წლამდე.

2015 წლის თებერვალში გვირაბის კანონპროექტი დანიის პარლამენტს წარედგინა და დანიის მთავრობამ მოითხოვა 13 მილიარდი DKK (1,7 მილიარდი ევრო) ევროკავშირის გრანტების სახით გერმანიისა და შვედეთის მხარდაჭერი ... 2015 წლის ივნისში ევროკომისიამ დანიას 589 მილიონი ევრო გამოუყო თავისი Connecting Europe (CEF) სქემის შესაბამისად, რომლის საშუალებითაც გვირაბის პროექტი გაგრძელდებოდა.  2017 წლის მარტში მოქმედმა კომპანიამ გამოაცხადა პროექტის ქვეკონტრაქტორების რეგისტრაცია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             ღრუბელი

ვერცხლისფერი ღრუბელი

  ატმოსფეროში წყლის ორთქლის კონდენსაციის პროდუქტების (უამრავი წყლის წვეთის ან ყინულის წვრილი კრისტალების ამ ორივესი ერთად) გროვა. ამგვარ გროვას მიწის ზედაპირზე ნისლი ეწოდება. ღრუბელი მნიშვნელოვანი ამინდწარმომქმნელი ფაქტორია, განაპირობებს ნალექების მოსვლასა და რეჟიმს, გავლენას ახდენს დედამიწისა და ატმოსფერულ სითბურ რეჟიმზე და ა.შ. ატმოსფერული წყლის ორთქლის უდიდესი ნაწილი მოქცეულია ტროპოსფეროში, ამიტომ აქ სხვადასხვა სიმაღლეზე გვხვდება სხვადასხვა ფორმის ღრუბლების უმრავლესობა. ზოგიერთი ღრუბელი (ფრთა და გროვა-წვიმის) სტრატოსფეროშიც აღწევს.

                                                                    

ღრუბელი მზის ჩასვლისას

გარდა ამისა, სტრატოსფეროში წარმოიქმნება სადაფისებრი ღრუბლები (დაახლოებით 25-30 კმ სიმაღლეზე), მეზოსფეროში — ვერცხლისფერი ღრუბლები (დაახლოებით 80 კმ სიმაღლეზე).

ღრუბლები წარმოიქმნება მას შემდეგ, როდესაც შეფარდებითი ნოტიო ჰაერი მატულობს. იგი შედგება წყლის წვეთებისაგან, ყინულის კრისტალების ან წყლის წვეთებისა და კრისტალური ყინულის ნაზავებისაგან. შერეული ღრუბლები წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც ღრუბლების ტემპერატურა 0 °C-ზე ნაკლებია.

ღრუბლები ჩვეულებრივ ტროპოსფეროში შეინიშნება. აღსანიშნავია ვერცხლისფერი ღრუბლები, რომელიც იშვიათი ატმოსფერული მოვლენაა და ამასთანავე დედამიწის ატმოსფეროში არსებული ყველაზე მაღლა მდებარე ღრუბელია.

                                                                 იხ. ვიდეო

 

გარეგანი ნიშნებისა და სიმაღლის მიხედვით მეტეოროლოგიაში გამოიყოფა ღრუბლების რამდენიმე კლასიფიკაცია:

• მაღალი ღრუბლები, რომლებიც დედამიწის ზედაპირიდან 13-5 კმ-ზე ვრცელდებიან ეწოდებათ — ბუმბულისებრი ღრუბლები, ფენა ღრუბლები და ბუმბულის მსგავსი ფენოვანი ღრუბლები;
• საშუალო სიმაღლეზე მდებარე (7-2 კმ-მდე) ღრუბლებს — მაღალ-გროვა და მაღალ-ფენობრივ ღრუბლებს უწოდებენ;
• დაბალი ღრუბლები (2-0 კმ-მდე) — ფენა-გროვის, ფენისა და ფენა-წვიმიანი ღრუბლების სახელით არის ცნობილი.

გროვა-წვიმის ღრუბლები ეწოდება ისეთ ღრუბლებს, რომელიც ყველა ზემოჩამოთვლილ ზონაში ვრცელდება

იხ. ვიდეო

დედამიწს გარდა,ღრუბლები შემჩნევა ყველა გიგანტ მზის პლანეტებზე ასევე მარსზე, ვენერაზე, ტიტანზე და ტრიტონზე. 

ღრუბელი იუპიტერზე

დაკვირვებადი უცხოპლანეტური ღრუბლების ქიმიური შემაგდგენლობა გასხვავებულია მაგ., ვენერის უპირატესად გოგირდჟავასია უპირატესა. ტიტანის ღრუბელი კი შედგება მეთანისგან დაბალი ტემპ-რის გამო −180°С გამოიყურება ღრუბლის სახით და წვიმა მოდის როგორც დედამიწაზე ჩვეულებრივი ევიმა. დედამიწაზე წყლის ღრუბელი სიცხის პერიოდში არის მთავარი წყარო წყლის წვიმის.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

       რასები და ეთნიკური შემადგენლობა        

ქალა, აღმოჩენილი 1795წ-ს საქართველოში გამოიყენა  იოჰან ფდრიდრიხ ბლუბერგმა დასაბუთებისთვის ევროპელების კავკასიიდან წარმოშობის შესახებ

რასა არის ანთროპოლოგიის მეცნიერების დარგი, რომელიც შეისწავლის ადამიანის რასებს .

რასობრივი კვლევები შეისწავლის რასების კლასიფიკაციას, მათი ფორმირების ისტორიას და მათი წარმოშობის ისეთ ფაქტორებს, როგორიცაა შერჩევითი პროცესები, იზოლაცია, შერევა და მიგრაცია, კლიმატური პირობების გავლენა და ზოგადად გეოგრაფიული გარემო რასობრივ მახასიათებლებზე.

"სამეცნიერო რასიზმის" მიმართ მიკერძოებული რასების შესწავლა, ზოგიერთ რასის სავარაუდო უპირატესობის პრეტენზია სხვების მიმართ, განსაკუთრებით გავრცელებული იყო ნაციონალ-სოციალისტური გერმანიაში და დასავლეთ ევროპის სხვა ქვეყნებში, ისევე როგორც ადრე შეერთებულ შტატებში (Ku Klux Klan) ინსტიტუციონალიზებული რასიზმი, შოვინიზმი და ანტისემიტიზმი.

ზოგჯერ რასობრივობას აიგივებენ ეთნიკურ ანთროპოლოგიასთან. ამასთან, ეს უკანასკნელი, მკაცრად რომ ვთქვათ, მხოლოდ ცალკეული ეთნიკური ჯგუფების რასობრივი შემადგენლობის, ანუ ტომების, ხალხების, ერების და ამ თემების წარმოშობის შესწავლას ეხება.

ნეგროიდული რასა - კენიის მკვიდრი

რასობრივი კვლევის იმ ნაწილში, რომელიც ეთნოგენეზის შესწავლას ისახავს მიზნად, ანთროპოლოგია ატარებს კვლევას ენათმეცნიერებასთან, ისტორიასა და არქეოლოგიასთან ერთად. რასის ფორმირების მამოძრავებელი ძალების შესწავლისას ანთროპოლოგია მჭიდრო კონტაქტში მოდის გენეტიკასთან, ფიზიოლოგიასთან, ზოოგეოგრაფიასთან, კლიმატოლოგიასთან და სპეციაციის ზოგად თეორიასთან. რასის შესწავლას ანთროპოლოგიაში მრავალი პრობლემის შედეგი აქვს. მნიშვნელოვანია ანთროპოლოგიური მასალის ისტორიულ წყაროდ გამოყენება, ტაქსონომიის პრობლემების ხაზგასმა, ძირითადად მცირე სისტემური ერთეულები, მოსახლეობის გენეტიკის კანონების გააზრება, სამედიცინო გეოგრაფიის ზოგიერთი საკითხის გარკვევა.

ბუშმენკა

თავის ქალის მოყვანილობის, სახის ნაკვთების წყობის, თმის ნაირგვარობის, ტანის პროპორციულობის, კანის ფერის და სხვა მახასიათებელი ნიშნების მიხედვით კაცობრიობა იყოფა სამ ძირითად რასად: ევროპეიდული (რომელიც თავის მხრივ ორ შტოდ, ჩრდილოეთის და სამხრეთის შტოდ იყოფა), მონღოლური (იყოფა აზიურ და ამერიკულად) და ნეგროიდული (იყოფა აფრიკულად და ოკეანურად) რასებად.

მსოფლიო მოსახლეობის ისტორიულად ჩამოყალიბებული მახასიათებელი ნიშნების მიხედვით, ენისა და ტერიტორიის ერთიანობით, სამეურნეო საქმიანობით და კულტურული ტრადიციებით გამოიყოფა ეთნოსი (ეროვნება). ეთნოსი ბერძნული სიტყვაა - ETNOS და ნიშნავს საზოგადოებას, ჯგუფს, ხალხს. დღეისათვის ითვლიან სამ ათასზე მეტ ეროვნებას, დაახლოებით 40-მდე ენობრივ ოჯახს და 3000-მდე ენას.

მსოფლიო ხალხებისენობრივი ოჯახებიდან აღსანიშნავია: ინდევროპული, სემიტურ-ქამიტური, იბერიულ-კავკასიური, ფინურ-უნგრული, ჩინეთ-ტიბეტის, ალთაურ-ბანტუს და სხვა ენათა ოჯახები, რომლებიც უფრო მცირე ერთეულებად-ჯგუფებად იყოფა.

იხ. ვიდეო

ინდოევროპული ენათა ოჯახი:

• გერმანული ჯგუფი (გერმანელები, ნიდერლანდელები, ფლამანდიელები, ინგლისელები, შოტლანდიელები, აშშ-ის ამერიკელები, დანიელები, შვედები, ნორვეგიელები);
• სლავური ჯგუფები (რუსები, უკრაინელები, ბელორუსები, პოლონელები, სერბები, ხორვატები, ბულგარელები, ჩეხები, სლოვენები);
• რომანული ჯგუფი (იტალიელები, ფრანგები, კორსიკელები, ვალონელები, ესპანელები, კატალონელები, გალისიელები, მექსიკელები, ბრაზილიელები, რუმინელები);
• კელტური ჯგუფი (ირლანდიელები, უელსელები, ბრეტანელები);
• ინდური ჯგუფი (ბენგალიელები, ჰინდუსტანელები, სინდჰები, ქაშმირელები, გუჯარათელები);

იბერიულ-კავკასიურ ენათა ოჯახში ერთიანდებიან ქართველები, ადიღეს და დაღესტნის ხალხები და სხვა.

დღეისთვის მსოფლიოში 300-მდე ეროვნებაა, რომელთა მოსახლეობის რაოდენობა ერთ მილიონს სჭარბობს. მათ შორის ყველაზე მრავალრიცხოვნებს განეკუთვნებიან: ჩინელები, ჰინდუსტანელები, აშშ-ის ამერიკელები, ბენგალიელები, რუსები, ბრაზილიელები, იაპონელები, პენჯაბელები, ბიჰარელები და ა.შ.

კონცეფცია - არსებობს მრავალი მოსაზრება თუ რამდენი რასა შეიძლება გავყოფოთ ჰომოსაპიენსიდან. საბჭოთა ენციკლოპედიური ლექსიკონის თანახმად, არსებობს დაახლოებით 30 ადამიანის რასა (რასობრივი-ანთროპოლოგიური ტიპი), გაერთიანებული რასების სამ ჯგუფად, რომლებსაც ”დიდ რასებს” უწოდებენ. თვითონ რასები (მცირე რბოლები) იყოფა ქვეჯგუფებად და არ არსებობს კონსენსუსი გარკვეული ქვეჯგუფების გარკვეული რასების (მცირე რბოლების) კუთვნილებასთან დაკავშირებით. გარდა ამისა, სხვადასხვა ანთროპოლოგიურ სკოლაში ერთი და იგივე რასის სხვადასხვა სახელები გამოიყენება.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                        ბეფსტროგენოვი                                               

Bœuf Stroganoff- დან  ძროხის ხორცი სტროგენოვის.  შედის რუსულ ნაციანალურ სამზარეულოში. სახელწოდება მოდი გრაფ ალექსანდრე გროგორისძე სტროგენოვის. მზადება წვრილად დაჭრილი ძროხის ხორცი, არაჟნითა და ტომატ პასტის სოუზით.

იხ. ვიდეო

ბეფსტროგენობის მომზადების რეცეპტი სხვადასხვა ნაირად ამზადებენ მის ცვენს გემონევბის მიხედვით. ავიღოთ ძროხის ფილე ხორცი რბილობი. ის ცხელი სახით უნდა მიირთვათ ვიანიდან გაციებისას კარეგავს გემოვნებას. გარნირად კი ან კარტოფილის პიურე ან შემწვარი. 

იხ. ვიდეო

კლასიკური კერძის ზუსტი რეცეპტი არ შემორჩა, მრავალი წლის განმავლობაში და ბევრ ქვეყანაში რეცეპტში შეიტანეს სხვადასხვა ცვლილებები, რაც ძირითადად იწვევს კერძის მთლიანობისა და ტექნოლოგიის დაკარგვას. ეს რეცეპტი უახლოესია თავდაპირველთან ვ.ვ. პოხლებკინის რეკონსტრუქციის მიხედვით. ძროხის ხორცი ადვილია ნაჭრებად. ხორცი დავჭრათ თხელ ნაჭრებად, სისქით დაახლოებით 0,5 სანტიმეტრით, ხოლო ბოჭკოებზე ხორცის მოჭრის ჩვეულებრივი წესი სავალდებულო ხდება. პურის ნაჭრები ფქვილში. ტაფაში ჩაასხით ზეთი, ჩაყარეთ ტაფის ფსკერი ხახვთან ერთად, დაჭერით წრეებად, რომ არ დაუშვას ხორცის კონტაქტი კერძებთან. მაღალ ცეცხლზე, სწრაფად შეწვით ხორცის ნაჭრები, სანამ არ გამოჩნდება ყავისფერი ფერი, რომელიც გარკვეულწილად გამოირჩევა ლაქის ზედაპირით.

შემწვარი კერძის მომზადების ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპია, ზეთის სათანადო წინასწარი კალცინაციით და ხორცის მცირე ნაწილით, ნებისმიერ შემთხვევაში შემწვარი არ უნდა გაგრძელდეს 5 წუთზე მეტი, მაგრამ უფრო სწორად 2-3 წუთი. დიდხანს შეწვა აუცილებლად გამოიწვევს ნაჭრებად წვნიანობის დაკარგვას. მოკლედ შეწვის შემდეგ დაასხით არაჟანი, რომელიც შეურიეთ ტომატის პასტას - აქ პროპორციები მხოლოდ გემოვნებით გამოირჩევა, გასაგებია, რომ მეტი არაჟანი უნდა იყოს. გააჩერეთ, დაფარეთ, ხორცის ხარისხის მიხედვით, 15-20 წუთიდან ერთ საათამდე. სანელებლებისგან - მხოლოდ შავი პილპილი. მე -20 საუკუნის დასაწყისის ერთ-ერთ რეცეპტში რეკომენდებულია მადეირას კოვზი ან ორი კოვზი დაასხით არაჟანში. კერძის საუკეთესო გვერდითი კერძი (ვ.ვ. პოხლებკინის მიხედვით) არის ღრმად შემწვარი კარტოფილი ახალი ტომატის ნაჭრებით. უფრო თანამედროვე რეცეპტებში სოუსს სოუსით (შამპინიონი) ხშირად ემატება, ტომატის პასტა იცვლება მდოგვით, ხოლო კარტოფილის პიურეს იყენებენ მხარის კერძად (ნაკლებად ხშირად მაკარონი და წიწიბურა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       კლაუსტროფობია                                              

                                                                            ფსიქიატრია        

 (ლათ. claudere – „ჩაკეტვა“ და ბერძნ. φόβος ფობოს – „შიში“) — ჩაკეტილი სივრცის შიში.

კლაუსტროფობიით დავადებული ხალხი ვარდებიან პანიკაში ან უბრალოდ განიცდიან შიშს ჩაკეტილ სივრცეში, როგორიცაა ლიფტი, მატარებელი, ან თუნდაც კარავი. ბრბოში ყოფნის შიშიც კლაუსტროფობიის ფორმაა. როგორც წესი, პაციენტს აქვს შფოთვის შეგრძნება, როდესაც ის ნებისმიერ ოთახშია, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ის პატარაა ან ფანჯრები ცოტაა. პაციენტს ურჩევნია კარები ყოველთვის ღია დატოვოს და გასასვლელთან უფრო ახლოს იყოს. ადამიანში შფოთვის შეგრძნება მნიშვნელოვნად მძაფრდება, თუ შეუძლებელია დახურული ოთახის დატოვება განსაკუთრებულ შემთხვევებში (ლიფტი, მატარებლის ვაგონი, თვითმფრინავი). როგორც წესი, პაციენტი თავს არიდებს ლიფტს და იყენებს კიბეებს. პაციენტი ასევე ცდილობს თავიდან აიცილოს დიდი და მკვრივი ბრბო. კლაუსტროფობიის მიზეზი შეიძლება იყოს ბავშვობიდან ფსიქიური ტრავმა ან საშიშ სიტუაციებში (მაგალითად, ხანძარი), ან სუსტი ფსიქიკის შედეგად. შეტევის დროს შემდეგი სიმპტომები ვლინდება:

იხ. ვიდეო

ძლიერი გულისცემა

ქოშინი დატვირთვის გარეშე

სიმსუბუქე, თავბრუსხვევა

ოფლიანობა

კანკალი

აბსოლუტური საფრთხის შეგრძნება

კლაუსტროფობიის ფსიქოთერაპიის მეთოდები იგივეა, რაც სხვა სახის ფობიების დროს. კერძოდ, ბიჰევიორიზმის ფარგლებში შემოთავაზებულია შემდეგი მეთოდი:

პაციენტს ასწავლიან რელაქსაციის უნარს, აკონტროლებენ ფიზიკურ სტრესს და უარყოფენ აზრებს.

პაციენტის ეტაპობრივი ჩაძირვა საშიშ სიტუაციაში (იმპლოზიური თერაპია).

კვლევამ აჩვენა, რომ მსოფლიოს მოსახლეობის 5-7% -ში განიცდის მწვავე კლაუსტროფობიას, მაგრამ ამ ადამიანების მხოლოდ მცირე პროცენტი იღებს რაიმე მკურნალობას ამ აშლილობისთვისმათ სამკურნალოდ ძირითადად უნიშნავენ ანტიდეპრესანტებს.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

      კოსმოსური ტელესკოპი ჰერშელი

                                                                                Herschel Space Observatory

ინგლ. Herschel Space Observatory -  ადრე - FIRST - ინგლ. ar Infrared and Submillimetre Telescope. 

ასტრონომიული თანამგზავრი შექმნილი ეკას ( ევროპული კოსმოსური სააგენტო) მიერ. გაშვება განხორციელდა 2009წ-ის 14 მაისს. კურუს კოსმოსდრომიდან .. არიან-5'' მიერ. მისიას დაერქვა უილიამ ჰერშელის საპავტისაცემოდ პირველი მკვლევარი ინფრაწითელი სპექტრის.

თანაგზავრი განთავსდა გეოცენტრულ ორბიტაზე ახლოს ლაგრანჟის (L₂)  სიტამზე დედამიწა - მზე. ტელესკოპ ,,ჰერშელთან'' ერთად ამ რაკეტა-მატარებლით იყო გაყვანილი ორბიტაზე ასტრონომიული თანამგზავრი ,, პლანკი'' (ღირებულა თანამგზავრები გაერთიანებული გაშვებით შეადგენს 1,1 მილრდ ევრო).

 კოსმოსური ტელესლოპო .. ჰერშელი'' პირველი სრულმაშტაბიანი კოსმოსური ობსერვატორიაა ინფრაწითელ დიაპაზონში კვალავაბისთვის განკუთვნილი. მისი სარკე 3,5 მ - ყველას მსხვილი ტელესკოპი რ-იც მუშაობს ინფაწითელ დიაპაზონში.

იხ. ვიდეო

მიზანი- ტეელსკოპის განკუთვნილია ინფრაწითელ  გამოსხივების დიპაზანოში კვლევების ჩატარება მზის სიტემის, ჩვენი გალაქტიკის, ასევე გარეგალაქტიკური ობიექტების რ-იც მდებარეობს დედამიწიდან მილიარდობით სინათლის წლის მანძილზე (მაგალითად, ახალშობილთა გალაქტიკა). 

ჰერშელის კოსმოსური ობსერვატორიის მიერ გადაღებული ანდრომედას გალაქტიკის სურათი.

ასევე შესთავაზა კვლევა შემდეგ თემებზე:

ადრეულ სამყაროში გალაქტიკების ჩამოყალიბება და განვითარება;

ვარსკვლავების წარმოქმნა და მათი ურთიერთქმედება ვარსკვლავთშორის გარემოში

მზის სისტემაში არსებული ატმოსფეროებისა და სხეულების ზედაპირების ქიმიური შემადგენლობა, მათ შორის პლანეტები, კომეტე

ბიდა პლანეტარული თანამგზავრები.

როზეტის ნისლეულის სურათი, რომელიც ჰერშელმა გადაიღო

გამოქვეყნდა უდიდესი ორბიტაზე ტელესკოპის პირველი სამეცნიერო მონაცემები

მეცნიერებმა, რომლებიც აანალიზებენ ყველაზე დიდ ორბიტაზე ტელესკოპის ჰერშელის მიერ შეგროვებულ მონაცემებს, გამოაქვეყნეს მათი შედეგების პირველი მთავარი კრებული სულ 152 სტატია გამოჩნდა ასტრონომიასა და ასტროფიზიკაში. მოკლე ინფორმაცია ტელესკოპის მუშაობის შესახებ წარმოდგენილია ჟურნალის ვებ – გვერდზე განთავსებულ პრესრელიზში.

ჰერშელი "ხედავს" სამყაროს ინფრაწითელში, რაც საშუალებას აძლევს მას გამოყოს მტვრის ღრუბლებით დაფარული ობიექტები. ოპტიკური დიაპაზონის მოქმედი ტელესკოპებისთვის გადაულახავი დაბრკოლებაა მტვერი, რომელიც ავსებს უზარმაზარ გარე სივრცეში.

სხვა საგნებთან ერთად, "ჰერშელმა" განიხილა უზარმაზარი ვარსკვლავური " დაფარული უკიდურესად მკვრივი მტვრის ღრუბლით. აქამდე არცერთ ინფრაწითელ ტელესკოპს არ შეეძლო მტვრის კედლის "გარღვევა". "ჰერშელის" მიერ შესწავლილი აქტიური ვარსკვლავის წარმოქმნის რეგიონის დიამეტრი დაახლოებით 65 სინათლის წელია. ის მდებარეობს არწივის თანავარსკვლავედში, მზის სისტემის ათასი სინათლის წლის მოშორებით.

საერთო ჯამში, მტვრის ღრუბელში 700 რეგიონი აღმოჩნდა, სადაც ახალი ვარსკვლავები წარმოიქმნება. ასტრონომების აზრით, ასამდე მათგანი ე.წ. პროტოვარსკვლავია - ესენი არიან ფორმირების ბოლო ეტაპზე მყოფი ვარსკვლავები. მტვრის დანარჩენი კონცენტრატები ამ ეტაპზე ჯერ არ არის მიღწეული.

წარმოქმნილი ვარსკვლავები ჰერშელის შესწავლის ერთ-ერთი მთავარი ობიექტია. ტელესკოპის მიერ შეგროვებული მონაცემები მეცნიერებს საშუალებას მისცემს უკეთ გააცნობიერონ ვარსკვლავების დაბადების პროცესების დინამიკა. გარდა ამისა, ტელესკოპით მოპოვებული ინფორმაცია აუცილებელია ასტრონომებისთვის სამყაროს ევოლუციის თეორიების შესაქმნელად.

2013წ-ის 17 ივნისს ოფიციალურად დაასრულა ,, ჰერშელმა'' თავისი სამეცნიერო მისია. ინჟინრება მიიღეს ინფორმაცია, რომ ობსერვატორიამ ამოწურა თავისი საწვავი. ის სამუდამოდ დარჩება მზის ორბიტაზე.

იხ. ვიდეო

პეტერ იოზეფ ვილჰელმ დებაი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

          პეტერ იოზეფ ვილჰელმ დებაი

(ნიდერლ. Peter Joseph Wilhelm Debye; დ. 24 მარტი, 1884 — გ. 2 ნოემბერი, 1966) — ჰოლანდიელი ამერიკელი ფიზიკოსი, ფიზიკური ქიმიკოსი და ნობელის პრემიის ლაურეატი ქიმიის დარგში. 

პეტერ დებაი^[22] 1884 წლის 24 მარტს დაიბადა მაასტრიხტში, ნიდერლანდებში. 1901 წელს შევიდა აახენის ტექნოლოგიის უნივერსიტეტში, 1905 წელს მიიღო ელექტრონული ინჟინერიის პირველი ხარისხი. აახენის უნივერსიტეტში სწავლობდა თეორეტიკოს ფიზიკოსის, არნოლდ ზომერფელდის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელმაც მოგვიანებით აღნიშნა რომ მისი ყველაზე მნიშვნელოვანი აღმოჩენა პეტერ დებაი იყო.

1906 წელს ზომერფილდი მიუნხენის უნივერსიტეტში დაინიშნა ფიზიკის პროფესორად, სადაც მისი ასისტენტი დებაი იყო. 1908 წელს დებაიმ აიღო დოქტრორანტურის წოდება.

1914 წლის მაისში გახდა „ნიდერლანდის სამხატვრო და სამეცნიერო სამეფო აკადემიის“ წევრი.

1934 წლიდან 1939 წლამდე იყო „კაიზერ ვილჰელმ ინსტიტუტის“ დირექტორი, 1936 წლიდან თეორიული ფიზიკის პროფესორად მუშაობდა „ფრედერიკ უილიამის უნივერსიტეტში“.

1939 წელს დებაი საცხოვრებლად გადავიდა ამერიკის შეერთებულ შტატებში, მოგვიანებით გახდა კორნელის უნივერსიტეტის პროფესორი და ალფა-სიგმას წევრი. 1946 წელს მიიღო ამერიკის მოქალაქეობა. მისი ცხოვრების ევროპული ფაზისგან განსხვავებით, სადაც ის ქალაქიდან ქალაქში გადადიოდა ყოველ რამდენიმე წელიწადში ერთხელ, ამერიკის შეერთებულ შტატებში დებაი კარიერის დასასრულამდე დარჩა. პენსიაზე გავიდა 1952 წელს, თუმცა მან სამეცნიერო კვლევების ჩატარება კვლავ გააგრძელა.

1966 წლის აპრილში გარდაიცვალა გულის მეორე შეტევით.

osti ”(გერმანული Zur Theorie der spezifischen Wärmen), რომელიც შეიცავს მნიშვნელოვან ნაბიჯს მყარი სითბოს ტევადობის თეორიის შემუშავებაში. კლასიკური სტატისტიკური მექანიკის თანახმად, თავისუფლების ხარისხებით ენერგიის გაყოფის თეორემადან გამომდინარეობს, რომ კონკრეტული სითბოს ტევადობა დამოუკიდებელია ტემპერატურისგან, ანუ დულონგ-პეტიტის კანონისგან. მე -20 საუკუნის დასაწყისისთვის ჩატარებულმა ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ ეს კანონი მოქმედებს მხოლოდ საკმარისად მაღალ ტემპერატურაზე, ხოლო გაგრილებისას შეიმჩნევა სპეციფიკური სითბოს ტევადობის შემცირება. 1907 წელს ალბერტ აინშტაინმა, ჩათვალა, რომ მყარი ატომი ვიბრაციას იმავე სიხშირით და გამოიყენა პლანკის კვანტური ჰიპოთეზა ამ ვიბრაციებზე, მიიღო სითბოს ტევადობის ექსპონენციალური ვარდნა ტემპერატურასთან, რომელსაც მხოლოდ ხარისხობრივი შეთანხმება ჰქონდა ექსპერიმენტთან. ამ შეთანხმების გაუმჯობესების ემპირიული მცდელობა ვალტერ ნერნსტისა და ფრედერიკ ლინდემანის მიერ 1911 წელს ნახევარი სიხშირის შემოღებით თეორიულად საკმარისად არ იყო დასაბუთებული. იმავე 1911 წელს აინშტაინმა აღიარა მისი მიდგომის არადამაკმაყოფილებელი ხასიათი. Debye მოდელში მყარი წარმოდგენილია უწყვეტი საშუალებით, რომელშიც ელასტიური ვიბრაციის სიხშირეები შეზღუდულია გარკვეული შემზღუდველი (მაქსიმალური) მნიშვნელობით, რომელსაც ეწოდება Debye სიხშირე და განისაზღვრება შემდეგი მდგომარეობიდან: ვიბრაციების საერთო რაოდენობა, რომელთაგან თითოეული შეესაბამება Planck ენერგიას {\ displaystyle h \ nu} h \ ითვლება, რომ უდრის თავისუფლების ხარისხების რაოდენობას {\ displaystyle 3N} 3N, სადაც {\ displaystyle N} N არის ატომების რაოდენობა, რომლებიც მყარს ქმნიან. თავის სტატიაში დებიმ მოახერხა სფერული სხეულის თავისუფლების ხარისხების გამოანგარიშება და კონკრეტული სითბოს გამოხატვის მიღება, რომელიც დღეს დებეის კანონის სახელითაა ცნობილი. ეს ფორმულა წარმოადგენს სითბოს სიმძლავრეს ტემპერატურის უნივერსალური ფუნქციის თანახმად დამახასიათებელ რაოდენობასთან, რომელსაც ეწოდება Debye ტემპერატურა და დაბალი ტემპერატურის რეგიონში უნდა მოხდეს სითბოს ტევადობის კუბური დამოკიდებულება ტემპერატურაზე. ამ შედეგის შედარება ექსპერიმენტულ მონაცემებთან, რომელიც ჩატარდა მეცნიერმა, აჩვენა კარგი შეთანხმება 

იხ. ვიდეო

იმავე 1912 წელს გამოქვეყნდა მაქს ბორნისა და თეოდორ ფონ კარმანის შრომა, რომელშიც მყარი განიხილებოდა, როგორც სამგანზომილებიანი ბროლის ბადე, ხოლო ვიბრაციების სპექტრი გამოითვლება ურთიერთდაკავშირებული წერტილოვანი მასების ვიბრაციების დეტალური გამოკვლევის საფუძველზე. ამ უფრო მკაცრმა და რეალისტურმა მიდგომამ მრავალი შედეგი გამოიღო, რაც შეესაბამება Debye- ს მარტივ მოდელს. ეს უკანასკნელი, როგორც ცნობილია დღემდე, დამაკმაყოფილებლად ვერ ხსნის რეალური მყარი ვიბრაციული სპექტრის ბევრ დეტალს. ამის მიუხედავად, ის კვლავ პოპულარულია და აქტიურად გამოიყენება ფიზიკაში, რადგან ის საშუალებას აძლევს სწორად აღწეროს სპექტრის დაბალი სიხშირის ნაწილი (”აკუსტიკური ვიბრაციები”) და მიიღოს სწორი გამოხატულება თავისუფლების ხარისხის მთლიანი რაოდენობისთვის . 1913 წელს დებიმ გაითვალისწინა ქსელის ვიბრაციების ანარმონია, რამაც შესაძლებელი გახადა მყარი გაფართოების კოეფიციენტის დაანგარიშება და თერმული კონდუქტომეტრული ბგერითი ტალღების გაფანტვისა და შესუსტების თვალსაზრისით. ამის საფუძველზე, თექვსმეტი წლის შემდეგ, რუდოლფ პიერლსმა ააგო სითბოს გამტარობის სრულიად კვანტური ფონონის თეორია.