დედალ

სქესი - მამრობითი, მამა - მეთიონი, დედა - იფონია ანუ მეროპოლა, შვილი - იკაროსი

ბერძნ - Δαίδαλος , ლათ. - Daedalus, - ძვ. ბერძნ. მითოლოგიის პერსონაჟი, გამოჩენილი მხატვრები და ინჟინრები, რ-ებიც ითვლებიან სხვადასხვა ინსტრუმენტების გამომგონებლებად ასევე ისინი ვინც აააგეს ქნოსის ლაბირინთი კუნძულ კრეტაზე. დედალუსი ნახსენებია მიკენის ტექსტებში  და-და-რე-ჯო-დე (დედალოსი საკურთხეველისთვის).

ნახსენებია ,,ილიადაში'' (XVIII 592). მოქმედი სახე სატირული სოფოკლეს  დრამაში  ,,დედალ'' (158-162), გამოსახულია კომედიებში არისტოფანესი ,, დედალი და სხვა კომედიებში

დედალი და იკარუსი

მეფე მინოსმა მაგისტრ თავშესაფარი მისცა კრეტაში და სანაცვლოდ დიდი ხნის განმავლობაში იყენებდა თავის ფასდაუდებელ მომსახურებებს. კრეტაზე მან მინოსისა და ქალიშვილების ქანდაკებები დაამზადა . მან გააკეთა ხის ძროხა ბორბლებზე პარიფაესთვის, კრეტის მეფის მინოსის მეუღლისთვის, შიგნიდან გააღო საშოში ხვრელი და ახლად გაწითლებული კანით შემოიხვია, დადო იგი მდელოზე. ძროხაში პასიფაე იმალებოდა, რათა ფარულად დაეკმაყოფილებინა თავისი ხარი ხარის მიმართ. დადალუსმა შექმნა კრეტის ლაბირინთი ეგვიპტის ნიმუშზე. მის აშენებულ ლაბირინთში ცხოვრობდა პასიფაეს (ნახევრად კაცი, ნახევრად ხარი) მიერ დაბადებული მინოტავრი.

იხ. ვიდეო დედალი და იკარუსო

ასტრონომია და კომსონავტიკა - 1970წ-ს საერთაშორისო ასტრონომიულმა კავშირმა მიანიჭა სახელი დედალი კრატერს  მთვარის უკანა მხარეს. 1971წ-ს იყო აღმოჩენილი ასტეროიდი რომელსაც მიენიჭა სახელი (1864) დედალი. ასევე აქვს მინიჭებული ჰიპოთეზურ პროექტს რომლსაც ქვემოთ  შევეხებით.

დედალ (პროექტი)

დედალ

ერთერთი პირველი დეატლური ჰიპთეზური ტეხნიკური პროექტია. ის ტეხნიკური პროექტია შესაძლო ვარსკლავური უპილოტო ხოლადის შესაქნელად. ჩატარებული იქნა 1973 - 77 წწ. ბრიტანეთის ინტერპლანეტარული საზოგადოების მიერ შედგებოდა 11 მეცნიერისა და ინჟინერის ჯგუფისგან. პროექტი გულისხმობდა იუპიტერის ორბიტაზე თერმობირთვული ძრავებით მძლავრო ორ ეტაპიანი უპილოტო ხომალდის მშენებლობას. გამოთვლების თანახმად 50წლის განმავლობაში ,,დედალუსი'' უნდა გაფრენილიყო ბარნარდის ვარსკლავამდე  (ერთ-ერთი უახლოესი ვარსკვლავი), არ ჩერდებოდა მის გვერდით გადასასვლელის ტრაექტორიაზე, აგროვებდა ინფორმაციას ვარსკვლავისა და პლანეტების შესახებ, შემდეგ კი კვლევის შედეგებს გადასცემდა დედამიწას რადიოარხის საშუალებით. დადალუსის პროექტის ნამდვილი დამსახურება იყო ის, რომ მან სერიოზული დარტყმა მიაყენა სტერეოტიპულ წარმოდგენებს ვარსკვლავური ხომალდების, როგორც რაღაც უკიდურესად შორეულ და სუპერფანტასტიკად.

როდესაც თესევსი გაიქცა, მინოსმა ლედანიში ჩაკეტა დედალოსი და იკაროსი. სხვა ვერსიით, როდესაც თესევსმა მოკლა მინოტავრი, მან დადალუსი სამშობლოში დააბრუნა. ბოლოს, ტყვეობად ქცეულმა ცხოვრებამ დაიწყო დადალუსის წონა და მან გადაწყვიტა თავის შვილთან, იკაროსთან ერთად გაქცევა, რომელიც დაიბადა მინოს ნავკრატას მონადან. რაციონალიზაციის ვერსიით, დედალოსი კრეფიდან პასიფაეს დახმარებით გავიდა.

 ერთ – ერთი პირველი დეტალური ჰიპოთეტური ტექნიკური პროექტია შესაძლო უპილოტო ვარსკვლავური ვარსკვლავური ხომალდის შესაქმნელად. ჩატარდა 1973-1977 წლებში ბრიტანეთის ინტერპლანეტარული საზოგადოების თერთმეტი მეცნიერისა და ინჟინრის ჯგუფის მიერ. პროექტი გულისხმობდა იუპიტერის ორბიტაზე თერმობირთვული ძრავებით მძლავრი ორეტაპიანი უპილოტო ხომალდის მშენებლობას. გამოთვლების თანახმად, 50 წლის განმავლობაში "დადალუსი" უნდა გაფრინილიყო ბარნარდის ვარსკვლავამდე (ერთ-ერთი უახლოესი ვარსკვლავი), არ მუხრეჭდება მის გვერდით გადასასვლელის ტრაექტორიაზე, აგროვებდა ინფორმაციას ვარსკვლავისა და პლანეტების შესახებ, შემდეგ კი კვლევის შედეგებს გადასცემდა დედამიწას რადიოარხის საშუალებით. დადალუსის პროექტის ნამდვილი დამსახურება იყო ის, რომ მან სერიოზული დარტყმა მიაყენა ვარსკვლავური ხომალდის სტერეოტიპულ წარმოდგენებს, როგორც რაღაც უკიდურესად შორეულ და სუპერ ფანტასტიკურს. როდესაც თესევსი გაიქცა, მინოსმა დადალუსი და იკარუსი ლაბირინთში ჩაკეტა. სხვა ვერსიით, როდესაც თესევსმა მოკლა მინოტავრი, მან დადალუსი სამშობლოში დააბრუნა. ბოლოს, ტყვეობად ქცეულმა ცხოვრებამ დაიწყო დადალუსის წონა და მან გადაწყვიტა თავის შვილთან, იკაროსთან ერთად გაქცევა, რომელიც დაიბადა მინოს ნავკრატას მონადან. რაციონალიზაციის ვერსიით, დედალოსი კრეფიდან პასიფაეს დახმარებით გავიდა.

ხელოვნური ფრთების დახმარებით დადალუსი გადაურჩა კრეტის მეფის მინოსის დევნას. მისი ვაჟი იკარუსი ფრენის დროს გარდაიცვალა, უნებლიედ მიუახლოვდა მზეს, რომელმაც დნება ცვილი, რომელიც ფრთების ბუმბულს უკავშირებდა

მშრალი წონა - 3500 ტ

საწვავის წონა - 50,000 ტონა

სიგრძე - 200 მ

დიამეტრი - 190 მ

ტვირთამზიდი წონა - 450 ტ

ძრავები - პთსძ (პულსირებული თერმობირთვული სარაკეტო ძრავა)

იხ. ვიდეო

კვლევის პირობად იქნა მიღებული პრინციპი, როგორც არსებული, ისე ”პროგნოზირებადი” მოწყობილობებისა და ტექნოლოგიების გამოყენება. განჭვრეტადი ტექნოლოგიები გაგებული იყო როგორც ტექნიკური გადაწყვეტილებები, რომელთა პრაქტიკული განხორციელების შესაძლებლობაშიც ეჭვი არავის ეპარება. კერძოდ, განიხილეს MF (ვარსკვლავთშორისი ფრენები) პოპულარული კონცეფცია განადგურების (ფოტონის) ძრავის გამოყენებით, ვინაიდან, იმისდა მიუხედავად, რომ მისი შექმნის შესაძლებლობა დადასტურებულია, არავინ იცის როგორ უნდა გამოიყენოს ეს შესაძლებლობა, ან თუნდაც სად უნდა დაიწყოს პრაქტიკული სამუშაო. პროექტის ეს ძირითადი პრინციპი ასახულია მის სახელზე. ბერძნული მითის თანახმად, დედალოსმა, რომელმაც ფრთები გამოიგონა, ურჩია თავის შვილს იკაროსს, რომ არც ისე მაღლა და არც ძალიან დაბლა დაეფრინა. მაგრამ იკაროსი მზისკენ გაფრინდა და გარდაიცვალა, ხოლო დედალოსმა მოახერხა ზღვის გადაფრენა.

Project Daedalus– ისთვის, დოქტორმა დონალდ მარტინმა [ru] განიხილა ძრავის სისტემის რამდენიმე ვარიანტი. ასე რომ, ელექტრო სარაკეტო ძრავა ბირთვული რეაქტორით და ძრავა კონტროლირებად თერმობირთვულ შერწყმაზე უარყოფილ იქნა დაბალი ბიძგის, დიდი წონისთვის, რომელიც საჭიროა ბირთვული ენერგიის ელექტრულ აღჭურვილობაში გადასაყვანად და მცირე აჩქარების შედეგად, რასაც საუკუნეები დასჭირდება სასურველი სიჩქარის მისაღწევად. NERVA ტიპის თერმულ ბირთვულ რაკეტას ჰქონდა საკმარისი ძალა აჩქარებისათვის, მაგრამ მუშაობისთვის მას უზარმაზარი საწვავი სჭირდებოდა. ფოტონის ძრავა უნდა წარმოქმნას 3 × 109 ვატი თითო კილოგრამ მანქანაზე და მოითხოვს გიგანტურ სარკეს იდეალური ამრეკლავივით (შთანთქმის კოეფიციენტით 1 ნაწილზე ნაკლები 106-ში), რაც იმ დროს ტექნიკურად შეუძლებელი იყო. Bassard rajm ძრავის იდეა უარყვეს აგრეთვე ვარსკვლავთშორის გარემოში (1 ატომი / სმ 3) მატერიის დაბალი სიმკვრივის, გვირაბის დიდი დიამეტრის და მისთვის საჭირო ელექტრული ველის მაღალი სიმძლავრის გამო. ამრიგად, ბირთვული იმპულსის ძრავა აღიარებულია როგორც ძრავის ერთადერთი შესაფერისი ტიპი.

ზონდის "დადალუსის" ფრენის სამიზნე შეირჩა ბარნარდის ვარსკვლავი, რომელიც მზიდან 5,91 სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს. ბარნარდის ვარსკვლავი არ არის მზის უახლოესი ვარსკვლავი და ლოგიკური იქნებოდა ვარსკვლავური ხომალდის სხვების არჩევის შესაძლებლობის დემონსტრირება. უახლოესი ვარსკვლავებია Proxima Centauri, რომელიც ალფა კენტავრის ვარსკვლავური სისტემის ნაწილია, ისევე როგორც თავად Alpha Centauri ორმაგი ვარსკვლავი, რომელიც ჩვენგან დაახლოებით 4,3 სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს. ამასთან, იმ დროს ითვლებოდა, რომ ბარნარდის ვარსკვლავს პლანეტები ჰყავდა და ეს დამატებით ინტერესს იწვევდა საძიებო მისიას. მომავალში, ამერიკელი ასტრონომის პიტერ ვან დე კამპის ჰიპოთეზა ბარნარდის ვარსკვლავთან სამი პლანეტის პლანეტარული სისტემის არსებობის შესახებ არ დადასტურდა, მაგრამ 2018 წელს გამოცხადდა, რომ იგი აღმოაჩინეს 0.404 AU მანძილზე. მინიმუმ 3,2 დედამიწის მასის მქონე პლანეტის ვარსკვლავიანი კანდიდატისგან (ბარნარდის ვარსკვლავი ბ).

ამრიგად, განისაზღვრა ავტომატური ვარსკვლავთშორისი ზონდის "დადალუსის" შესწავლის ობიექტი და ფრენის მანძილი იყო 5,91 სინათლის წელი (373 ათასი AU ან 56 ტრილიონი კმ). ფრენის დრო განისაზღვრა 40 წელს. ეს მნიშვნელობა შეირჩა იმ დროისთვის, როდესაც კოსმოსური ხომალდის შექმნაზე მუშაობის დაწყების მონაწილეებს შეეძლოთ ეცხოვრათ თავიანთი მუშაობის შედეგების სანახავად. პროექტზე მუშაობის დროს ეს დრო 49 წლამდე გაიზარდა.

პროექტზე მუშაობის დროს, მეცნიერებს დიდი რაოდენობით პრობლემები შეექმნათ, როგორც ტექნიკური ხასიათისა, ისე მზის სისტემის სტრუქტურის, განსაკუთრებით კი მისი შორეული საზღვრების შესახებ არასაკმარისი ცოდნით. კოსმოსურ ხომალდს უნდა გადალახოს კოიპერის სარტყელი და ოორტის ღრუბელი, რომლებიც დღეს საკმარისად არ არის შესწავლილი.