მობილური ტელეფონი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

              მობილური ტელეფონი

მობილური ტელეფონების ევოლუცია

 ტელეფონი, რომელსაც ფართო გეოგრაფიულ არეალში მოძრაობის მიუხედავად, რადიოსიგნალის საშუალებით შეუძლია სატელეფონო ზარების მიღება და განხორციელება. მოწყობილობა ამას ფიჭური კავშირის საშუალებით აკეთებს, რასაც მობილური ტელეფონის ოპერატორი უზრუნველყოფს. ამის საპირისპიროდ, არსებობს რადიოტელეფონი, რომელიც მხოლოდ მოკლე მანძილზე, საკუთარი საბაზო სადგურის ახლომახლო მოქმედებს.

გარდა სატელეფონო ფუნქციისა, თანამედროვე მობილურ ტელეფონებს სხვა მრავალი სერვისის მხარდაჭერაც აქვს, მათ შორისაა მოკლე ტექსტური შეტყობინებები, მულტიმედიური შეტყობინებები (MMS), ელექტრონული ფოსტა, წვდომა ინტერნეტთან, ახლო მანძილის უკაბელო კომუნიკაციები (infrared, Bluetooth), ბიზნეს აპლიკაციები, თამაშები და ფოტოგრაფია. მობილურ ტელეფონებს, რომელთაც ეს და სხვა ზოგადი კომპიუტერული შესაძლებლობები აქვს, სმარტფონი ეწოდება.

პირველი ხელით სატარებელი ტელეფონი 1973 წელს კომპანია მოტოროლას თანამშრომლებმა, ჯონ ფრენსის მიტჩელმა და დოქტორმა მარტინ კუპერმა წარმოადგინეს. მათ შექმნეს მოწყობილობა, რომელიც 2 კილოგრამს იწონიდა. 1983 წელს, გამოვიდა პირველი კომერციული მობილური Motorola DynaTAC. 1983-დან 2014 წლამდე, მობილური ტელეფონების რაოდენობა ნულიდან 7 მილიარდამდე გაიზარდა; პროპორციულად 100%-ით მოიცვა მსოფლიო მოსახლეობა და ეკონომიკური პირამიდის ფსკერამდე დავიდა. 2014 წლისათვის, მობილური ტელეფონების მოწინავე მწარმოებლები იყვნენ Samsung, Nokia, Apple და LG.

ისტორია

კომპანია მოტოროლას თანამშრომელი მარტინ კუპერი, რომელმაც 1973 წლის 4 აპრილს პირველი მობილური ტელეფონი გამოიგონა. აღნიშნული ფოტო გადაღებულია 2007 წელს.

1984 წლის Motorola DynaTAC 8000X (კომერციულად ხელმისაწვდომი პირველი ფიჭური მობილური ტელეფონი)

ხელით სატარებელი მობილური რადიოტელეფონი რადიოინჟინერიის ძველი ოცნებაა. მისი ერთ-ერთი ყველაზე ადრეული აღწერის ხილვა შესაძლებელია ამერიკელი მწერლის, რობერტ ჰაინლაინის 1948 წლის მხატვრულ ნოველაში „კოსმოსური კადეტი“. ნაწარმოების მთავარი გმირი, რომელიც კოლორადოდან აიოვაში, თავის სახლში მიდის, მამამისისგან სატელეფონო ზარს იღებს ტელეფონზე, რომელიც მას ჯიბეში უდევს. ათი წლის შემდეგ, ართურ კლარკის ესეში აღწერილია „პერსონალური პატარა და კომპაქტური გადამცემი, რომლის ტარებაც ყველა ადამიანს შეუძლია“. კლარკი წერს: „მოვა დრო, როცა ჩვენ დედამიწის ნებისმიერ წერტილში შეგვეძლება სხვა ადამიანისთვის დარეკვა, უბრალოდ ნომრების აკრეფით“. კლარკის ხედვით, ამ მოწყობილობას ასევე ექნებოდა გლობალური პოზიციონირების სისტემა, ისე, რომ „არასოდეს არავინ აღარ დაიკარგება“. მოგვიანებით, „მომავლის პროფილებში“ მან იწინასწარმეტყველა, რომ მსგავსი მოწყობილობა 1980-იანი წლების შუაში გამოჩნდებოდა.

ფიჭური ტელეფონების ადრეულ წინაპრებს შორისაა გემებისა და მატარებლების ანალოგური რადიოტელეკომუნიკაციები. ნამდვილი მობილური ტელეფონების შექმნის ისტორია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ იწყება. მობილური ტელეფონების განვითარება თანმიმდევრული თაობებით იწყება „0G“-დან (0 თაობა), მაგალითად Bell System-ის მობილური ტელეფონების სერვისი და მისი მემკვიდრე Improved Mobile Telephone Service-ი. 0G“ სისტემები ფიჭური არ იყო, ჰქონდა რამდენიმე ერთდროული ზარის მხარდაჭერა და საკმაოდ ძვირიც იყო.

ხელით სატარებელი პირველი მობილური ტელეფონი 1973 წელს კომპანია მოტოროლამ წარმოადგინა. პირველი კომერციული ავტომატიზებული ფიჭური ქსელი 1979 წელს იაპონიაში, კომპანია NTT-მა გაუშვა. 1981 წელს მას მოჰყვა კომპანია Nordic Mobile Telephone, რომელმაც ქსელი ერთდროულად გაუშვა დანიაში, ფინეთში, ნორვეგიასა და შვედეთში. 1980-იანი წლების შუაში მათ სხვა ქვეყნები მიჰყვნენ. პირველი თაობის სისტემებს („1G“) გააჩნდა ოდნავ მეტი 0G-ზე მხარდაჭერა, მაგრამ ჯერ კიდევ ანალოგურ ტექნოლოგიებს იყენებდნენ.

1991 წელს ფინეთში, კომპანია Radiolinja-მ GSM სტანდარტში გაუშვა მეორე თაობის (2G) ციფრული ფიჭური ტექნოლოგია, რამაც ამ სექტორში ნამდვილი ქარიშხალი გამოიწვია და სასტიკ ბრძოლაში უხმო 1G-ზე მომუშავე მობილურ ოპერატორებს.

2001 წელს იაპონიაში, კომპანია NTT DoCoMo-მა გაუშვა WCDMA სტანდარტზე მომუშავე მესამე თაობის (3G) ქსელი. ამას მოჰყვა HSPA ოჯახზე დაფუძნებული 3.5G და 3G+ ქსელები, რომლებიც მონაცემთა უსწრაფესი გადაცემისა და შესაძლებლობებისათვის UMTS სისტემებს იყენებს.

2009 წლისთვის ნათელი გახდა, რომ ზოგიერთ შემთხვევებში, 3G ქსელები უძლური იყო ისეთი ინტენსიური გამტარუნარიანობის აპლიკაციების წინაშე, როგორიცაა მაგალითად სტრიმინგ-მედია. თანდათანობით, ინდუსტრიამ მონაცემების ოპტიმიზების მიზნით მე-4 თაობის ტექნოლოგიებზე მუშაობა დაიწყო, რომლის სიჩქარეც არსებულ 3G ტექნოლოგიებზე ათჯერ სწრაფი უნდა ყოფილიყო. კომერციულად ხელმისაწვდომი პირველი ორი ტექნოლოგია, რომელიც 4G-დ შეირაცხა, იყო WiMAX (გაუშვა კომპანია Sprint-მა აშშ-ში) და LTE სტანდარტი, რომელიც მომხმარებლებს პირველად სკანდინავიაში, კომპანია TeliaSonera-მ შესთავაზა.

მახასიათებლები

მობილურ ტელეფონებს მრავალი საერთო მახასიათებელი გააჩნია, თუმცა მწარმოებლები მუდმივად ცდილობენ დამატებითი ფუნქციების შექმნით საკუთარი პროდუქტი განასხვავონ, რათა ის მომხმარებლისათვის უფრო მიმზიდველად იქცეს. ამ ყველაფერმა, ბოლო 20 წლის მანძილზე, მობილური ტელეფონების განვითარებაში უდიდესი ინოვაციები შეიტანა.

ყველა ტელეფონისათვის დამახასიათებელი საერთო კომპონენტებია:

• ბატარეა, რომელიც ტელეფონის ფუნქციების კვების წყაროა;
• შეყვანის მექანიზმი, რომელიც მომხმარებლებს ტელეფონთან ურთიერთქმედების საშუალებას აძლევს. ყველაზე გავრცელებული შეყვანის მექანიზმია პატარა კლავიატურა, მაგრამ სმარტფონთა უმრავლესობა სენსორულ ეკრანს იყენებს.
• ეკრანი, რომელიც აჩვენებს მომხმარებლის მიერ შესრულებულ ოპერაციებს, ტექსტურ შეტყობინებებს, კონტაქტებს და ა. შ.
• უმთავრესი — მობილური ტელეფონის სერვისი, რომელიც მომხმარებლებს დარეკვისა და ტექსტური შეტყობინების გაგზავნის საშუალებას აძლევს.
• GSM ტელეფონები სერვისებზე წვდომისათვის სიმ-ბარათს იყენებს, ზოგიერთი CDMA მოწყობილობას კი ასევე აქვს მსგავსი ბარათი, რომელსაც R-UIM-ს უწოდებენ.
• ინდივიდუალური GSM, WCDMA, iDEN და ზოგიერთი თანამზგავრული მოწყობილობები უნიკალურადაა იდენტიფიციებული International Mobile Station Equipment Identity (IMEI) კოდით.

დაბალფასიან ტელეფონებს ხშირად ფუნქციურ ტელეფონებს უწოდებენ და მომხმარებელს ის მხოლოდ ძირითად სატელეფონო სერვისს სთავაზობს. უფრო მოწინავე კომპიუტერული შესაძლებლობების მოწყობილობებს კი, რომელთაც პროგრამული აპლიკაციების გამოყენების შესაძლებლობა აქვთ, სმარტფონებს უწოდებენ.

ტელეფონების ზოგიერთი სერია შემუშავდა ბაზრის მოცემული სეგმენტისათვის, მაგალითად, BlackBerry, რომელიც ფოკუსირებულია ელ-ფოსტის საჭიროების მქონე საწარმოო და კორპორატიულ მომხმარებლებზე; Sony-Ericsson-ის „Walkman“-ი მუსიკის მოყვარულებზე; Cybershot სერია კი კამერა-ტელეფონებზე; მულტიმედიურ ტელეფონებს შორისაა Nokia Nseries და ა. შ.

ტექსტური შეტყობინებები

მობილურ ტელეფონებზე ერთ-ერთი ყველაზე მეტად გამოყენებადი მონაცემთა აპლიკაციაა მოკლე ტექსტური შეტყობინებების გზავნა. პირველი SMS შეტყობინება 1992 წელს კომპიუტერიდან ტელეფონზე გააგზავნეს გაერთიანებულ სამეფოში, ტელეფონიდან ადამიანმა ადამიანს კი SMS პირველად 1993 წელს გაუგზავნა ფინეთში.

2000 წელს, SMS-ის გამოყენებით, ფინეთში გაეშვა პირველი მობილური ახალი ამბების სერვისი.

სიმ-ბარათი

მობილური ტელეფონის ტიპური სიმ-ბარათი

GSM მახასიათებლის მქონე ტელეფონი ფუნქციონირებისათვის საჭიროებს მიკროჩიპს, რომელსაც Subscriber Identity Module-ს ან შემოკლებით სიმ-ბარათს (SIM) უწოდებენ. სიმ-ბარათი დაახლოებით პატარა საფოსტო მარკის ზომისაა და როგორც წესი, ტელეფონის ბატარეის ქვეშ თავსდება. SIM-ი უსაფრთხოდ ინახავს service-subscriber key (IMSI)-სა და Ki-ს, რომლებიც მობილური ტელეფონის მომხმარებლის იდენტიფიცირებისა და აუთენტიფიკაციისათვის გამოიყენება. სიმ-ბარათი მომხმარებელს საშუალებას აძლევს სულ ადვილად გამოცვალოს მობილური ტელეფონი, უბრალოდ, საჭიროა მისი ამოღება და ახალ მოწყობილობაში გადატანა.

პირველი სიმ-ბარათი 1991 წელს მიუნხენის სმარტ-ბარათების მწარმოებელმა კომპანიამ დაამზადა ფინურ ოპერატორ Radiolinja-სათვის.

მრავალბარათიანი ჰიბრიდული ტელეფონები

ჰიბრიდულ მობილურ ტელეფონებში შესაძლებელია მაქსიმუმ 4 სიმ-ბარათის მოთავსება. მათ შორის, GSM და CDMA ქსელებში შესაძლოა ერთდროულად მოთავსდეს SIM და RUIM ბარათები.

2010 წლიდან მოყოლებული, მსგავსი შემთხვევები განსაკუთრებით პოპულარულია ისეთ მზარდ ბაზრებზე, როგორებიცაა ინდოეთი და ინდონეზია. 2011 წლის მე-3 კვარტალში, ნოკიამ 18 მილიონი დაბალფასიანი ორსიმიანი ტელეფონი გაყიდა, რითაც ფინურმა კომპანიამ იმ დანაკარგების ანაზღაურება სცადა, რაც მან ძვირადღირებულ სმარტფონთა ბაზარზე განიცადა.

კოშერი ტელეფონები

ორთოდოქსული იუდაიზმის რელიგიაში ზოგიერთი ისეთი შეზღუდვა არსებობს, რაც სტანდარტულ მობილურ ტელეფონებთან თანხვედრაში ვერ მოდის. ამ პრობლემის აღმოსაფხვრელად, ზოგიერთი რაბინისტული ორგანიზაცია მოითხოვდა, რომ მოკლე ტექსტური შეტყობინების ფუნქციის მქონე ტელეფონები ბავშვებს არ გამოეყენებინათ. ასეთი შეზღუდვის მქონე ტელეფონებს კოშერ-ტელეფონებს უწოდებენ და მისი მოხმარება ორთოდოქსი ებრაელების მიერ რაბინებისაგან ნებადართულია ისრაელსა თუ მის ფარგლებს გარეთ.

მობილური ტელეფონის ოპერატორები

აბონენტების რაოდენობის თვალსაზრისით, მსოფლიოში უდიდესი მობილური ოპერატორია China Mobile, რომელსაც 500 მილიონზე მეტი აბონენტი ჰყავს. 2009 წლის მონაცემებით, უმსხვილესი 50 მობილური ოპერატორიდან თითოეულს 10 მილიონზე მეტი აბონენტი ჰყავდა, 150 ოპერატორს კი მინიმუმ 1 მილიონი. 2014 წელს, მსოფლიოში სულ 7 მილიარდზე მეტი აბონენტი იყო და ეს რიცხვი მუდმივად იზრდება.

მწარმოებლები

2010 წლამდე ბაზრის ლიდერი ნოკია იყო. თუმცა, მას შემდეგ რაც შეჯიბრში აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონი ჩაერთო ისეთი ბრენდებით, როგორებიცაა Micromax, Nexian და i-Mobile, ნოკიამ ბაზრის დიდი წილი დაკარგა. ნოკიას ბაზარზე შეიჭრა და მნიშვნელოვან წარმატებას მიაღწია ანდროიდზე მომუშავე სმარტფონებმა. ამავე პერიოდში, ფინური კომპანიის ბაზრის წილი 56 %-დან 31 %-მდე დაეცა ინდოეთშიც. მისი წილი ძირითადად ჩინურმა და ინდურმა იაფფასიანმა მობილურებმა დაიკავა.

Strategy Analytics-ის მონაცემებით, 2012 წლის პირველ კვარტალში ნოკიას სამსუნგმა გაუსწრო, კორეულმა კომპანიამ 93.5 მილიონი ტელეფონი გაყიდა, ფინურმა კი 82.7 მლნ. ამავე დროს, ამერიკულმა საფინანსო კომპანია Standard & Poor's-მა ნოკიას „ცუდ“ სტატუსამდე, BB+/B-მდე დააქვეითა, რადგან კომპანიას განიცდიდა დიდ დანაკარგებს, ლუმიას ხაზის სმარტფონები კი ვერ ანაზღაურებდა იმ დანაკარგებს, რაც მისთვის Symbian სმარტფონებს მოჰქონდა.

2014 წლის მე-3 კვარტალში ტოპ-10 მწარმოებელი იყო: Samsung (20.6%), Nokia (9.5%), Apple Inc. (8.4%), LG (4.2%), Huawei (3.6%), TCL Communication (3.5), Xiaomi (3.5%), Lenovo (3.3%), ZTE (3.0%) და Micromax (2.2%).

მობილური ტელეფონების მწარმოებელთა ხუთეული, 2013
რანგი	მწარმოებელი	Gartner[20]	IDC[21]
1	Samsung	24.6%	24.5%
2	Nokia	13.9%	13.8%
3	Apple Inc.	8.3%	8.4%
4	LG	3.8%	3.8%
5	ZTE	3.3%	-
5	Huawei	-	3.0%
	სხვები	34.0%	46.4%

ჩამოთვლილ მოწინავე მწარმოებელთა გარდა, სხვა მწარმოებლებს შორის არიან: TCL Communication, Lenovo, Sony Mobile Communications, Motorola. მიმდინარე პატარა და წარსულში ბაზარზე არსებულ მწარმოებლებს შორის კი Karbonn Mobile, Audiovox (now UTStarcom), BenQ-Siemens, BlackBerry, Casio, CECT, Coolpad, Fujitsu, HTC, Just5, Kyocera, Lumigon, Micromax Mobile, Mitsubishi Electric, Modu, NEC, Neonode, Openmoko, Panasonic, Palm, Pantech Wireless Inc., Philips, Qualcomm Inc., Sagem, Sanyo, Sharp, Sierra Wireless, SK Teletech, Soutec, Trium, Toshiba და Vidalco.

მობილური ტელეფონების გამოყენება

ზოგადად

მობილური ტელეფონის მომხმარებლები ყოველ 100 მოსახლეზე.

მობილური ტელეფონები სხვადასხვა მიზნებით გამოიყენება, მათ შორის ოჯახის წევრებთან კავშირის შესანარჩუნებლად, ბიზნესის წარმართვისთვის და ზოგადად, სატელეფო კავშირთან მუდმივი წვდომისათვის. ზოგიერთი ადამიანი სხვადასხვა მიზეზით ერთზე მეტ მობილურს ატარებს, მაგალითად, ბიზნესის და პირადი გამოყენებისათვის. ამავე მიზეზებით იყენებენ მრავალსიმბარათიან მობილურებსაც. მობილური ტელეფონები საზოგადოებაში სხვა მრავალი კონტექსტითაც გამოიყენება, კერძოდ:

• როგორც მოტოროლას ფონდის კვლევებმა აჩვენა, მობილური ტელეფონის ყოველ მეათე მომხმარებელს, ოჯახის წევრებისგან საიდუმლოდ აქვს კიდევ ერთი ტელეფონი. როგორც წესი, ისინი ამ ტელეფონებს ქორწინებისგარეშე საქმეებისა და ფარული ბიზნეს-კავშირებისათვის იყენებენ.^[
• ზოგიერთი ორგანიზაცია მობილური ტელეფონების საშუალებით ეხმარება ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთ. ამ შემთხვევაში ხშირად შეკეთებულ ტელეფონებს იყენებენ.
• მოკლე ტექსტურ შეტყობინებათა საყოველთაო გავრცელება მობილური ლიტერატურის ჩამოყალიბებით დასრულდა. პირველი ლიტერატურული ჟანრი, რომელიც ტექსტური შეტყობინებების საშუალებით ფიჭურ ხანაში გამოჩნდა, გარკვეულ საიტებზე SMS-ების საშუალებით მთლიან მოთხრობებს აგროვებს.
• მობილური ტელეფონები აქტიურად გამოიყენება სახალხო ჟურნალისტიკაშიც, მაგალითად Reuters-სა და Yahoo!-ს მიერ. მსგავს საქმიანობას ასევე ეწევა სხვა მრავალი მცირე სააგენტო.
• გაეროს მონაცემებით, მობილური ტელეფონი უფრო სწრაფად გავრცელდა, ვიდრე ნებისმიერი სხვა ტექნოლოგია. მისი წყალობით, შესაძლებელი გახდა განვითარებად ქვეყნებში მცხოვრები უღარიბესი მოსახლეობის ცხოვრების პირობების ოდნავ მაინც გაუმჯობესება, თუნდაც იმის გამო, რომ მათ შეუძლიათ ინფორმაციაზე წვდომა ჰქონდეთ ისეთ ადგილებში, სადაც საკაბელო ტელეფონი ან ინტერნეტი ხელმიუწვდომელია, ეს ძირითადად ყველაზე ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებს ეხება. მობილური ტელეფონების გამოყენება ასევე აუმჯობესებს მიკრო-საწარმოების მუშაობას და ა. შ.
• მალისა და აფრიკის სხვა ქვეყნებში, იმ არეალებში, სადაც მობილური კავშირის დაფარვის ზონა არაა, ხალხი სოფლიდან სოფლად ფეხით დადის, რათა ახლობლებსა და მეგობრებს ქორწილისა, ძეობისა თუ სხვა მოვლენების შესახებ უთხრას.
• ბოლო დროს, მობილურების გამოყენება დაიწყო სატელევიზიო ინდუსტრიამ — ცოცხალ ეთერს უშვებენ სხვადასხვა აპლიკაციებისა თუ მობილური ტელევიზიის მეშვეობით. 86% ამერიკელების 86 % ტელევიზორის ყურებისას მობილურს იყენებს.
• მსოფლიოს ზოგიერთ ნაწილში გავრცელებულია საზიარო მობილური ტელეფონების გამოყენება. ძირითადად ეს ეხება ურბანულ ინდოეთს, სადაც ოჯახის წევრები თუ მეგობრები მობილურ ტელეფონებს საზიაროდ ხმარობენ. ამის ძირითადი მიზეზი შესაძლოა ეკონომია იყოს, მაგრამ ხშირად მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ტრადიციული თუ ოჯახური გენდერული პრობლემა. სოფლებში ხშირია მხოლოდ ერთ მობილურზე წვდომა, რომელიც როგორც წესი, მასწავლებელს ან მისიონერს აქვს, თუმცა, საჭირო ზარებისათვის მთელი სოფლისათვისაა ხელმისაწვდომი.

სმარტფონები

მობილურის აქტიური მომხმარებლები ყოველ 100 მოსახლეზე. წყარო: ITU

სმარტფონებს გარკვეული განმასხვავებელი მახასიათებლები აქვს, თუმცა საერთაშორისო ტელეკომუნიკაციების კავშირის საზომით, ეს ის მობილურებია, რომლებსაც აქვს ინტერნეტ-კავშირი, რომელსაც ორგანიზაცია Active Mobile-Broadband subscriptions-ს უწოდებს (რაც ასევე აქვს ტაბლეტებს). განვითარებულ სამყაროში, ასეთი მობილურები ახლა აბსოლუტურად ჭარმობს ადრეული ეტაპის ტელეფონებს, თუმცა განვითარებად მსოფლიოში მათი მოცულობა მხოლოდ 20%-ია.

გავრცელებადი კონტენტი

მობილური ტელეფონის საშუალებით მედია-კონტენტის გავრცელებისა და გაყიდვის პირველი შემთხვევა დაფიქსირდა 1998 წელს, ეს იყო რინგტონები, რომლებსაც ფინეთში Radiolinja ყიდიდა. ამის შემდეგ, სულ მალე გამოჩნდა სხვა მედია-კონტენტიც, მაგალითად ახალი ამბები, ვიდეო-თამაშები, ანეკდოტები, ჰოროსკოპი, სატელევიზიო კონტენტი და რეკლამა.

2006 წელს, მობილური ტელეფონების მედია-კონტენტში გადახდილმა თანხამ გადააჭარბა ინტერნეტის მედია-კონტენტში გადახდილ მაჩვენებელს და 31 მილიარდი დოლარი შეადგინა. 2007 წელს, მობილურის მუსიკალურ კონტენტში გადახდილ იქნა 9.3 მილიარდი დოლარი, თამაშებში კი 5 მლრდ-ზე მეტი.

მობილური საჭესთან

მანქანის მართვისას მობილური ტელეფონის გამოყენება ძალზე გავრცელებულია, მაგრამ იწვევს აზრთა სხვადასხვაობას. როგორც ცნობილია, ამ დროს მატულობს უბედური შემთხვევის ალბათობა. სწორედ ამ მიზეზით, მანქანის მართვისას მობილურის გამოყენება ბევრი ქვეყნის კანონმდებლობით აკრძალულია. ეგვიპტეში, ისრაელში, იაპონიაში, პორტუგალიასა და სინგაპურში აკრძალულია მობილურის მოხმარება როგორც ხელში ჭერით, ისე ხელის გარეშე. თუმცა, გაერთიანებულ სამეფოში, საფრანგეთსა და აშშ-ის მრავალ შტატში აკრძალულია მხოლოდ ხელში ჭერით მოხმარება.

კომპლექსურობის გამო, ხშირად თავიანთი შესაძლებლობებით ისინი მობილური კომპიუტერები უფროა. ეს საკითხი კანონმდებლობაში ხშირად გაუგებრობებს წარმოშობს, რადგან კანონმდებელთათვის გაურკვეველი რჩება, რომელი ფუნქციის შესრულება შეიძლება იყოს უფრო ნაკლებ უსაფრთხო.

ბოლო დროს გამოქვეყნებული კვლევების თანახმად, ინციდენტთა რაოდენობა ასევე გაზრდილია მობილური ტელეფონების მოხმარებისას ველოსიპედის ტარების დროს.^[

მობილური ბანკინგი და გადახდები

ბევრ ქვეყანაში, მობილურ ტელეფონებს მობილური ბანკინგის სერვისისათვის იყენებენ, რომლის საშუალებითაც შესაძლებელია გადახდების განხორციელება.

მობილური გადახდების სერვისი პირველად 1998 წელს ფინეთში დაინერგა, ქალაქ ესპოოში, კომპანია კოკა-კოლას მიერ. 1999 წელს იდეა ფილიპინებშიც გავრცელდა, სადაც იქაურმა ოპერატორებმა კომერციული მობილური გადახდების სერვისი განავითარეს.

თვალყურის დევნება და კონფიდენციალურობა

ბოლო დროს, მობილური ტელეფონები გამოიყენება ადგილმდებარეობის მონაცემების შესაგროვებლად. როდესაც მობილური ჩართულია, მას ადვილად შეუძლია განსაზღვროს გეოგრაფიული მდებარეობა

იხ. ვიდეო - Evolution of Mobile Phones 📱

ამრიკელმა კვლევრებმა განცხადეს, რომ ვინც დაწოლამდე ორი საათით ადრე მობილურ ტელეფონებს პლაშენტებსა და კომფიუტრებს იყენებს, შესაძლოა ძალიან დაკავშირებული პრობლემები გაუჩნდეს. ეს იმიტომ რომ მობილური ტელეფონებისა და პლანსეტური კომფიუეტერსების ეკრანებისათვის გამოიყენება უკანა განათება, რ-საც შეუძლია ნეგატიური გავლენა მოახდინოს ადამიანის ორგანიზმში მელატონის გამომუშავებაზე, რაც თავის მხრივ ძილის დარღვევას იწვევს. მელატონინი აკოტროლებს ბუნებრივ სადღეღამისო რეჟიმს. სიბნელეში ორგანიზმს აწვდის ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ საწიროა დასვენებისთვის მომზადება. გაჯეტების გასანათლებად გამოპყენებული სინათლის ზემოქედების შედეგად მელატონი ნელდება. ზოგჯერ კი სულ მთლად წყდება. გარდა ძილიოს დარღვევბისა , ამას შესაძლოა წონის მატებაც მოჰყვეს და მეორე  ტიპის დიაბეტი დაემართოს. ხოლო სინათლის ხაგრძივმა ზემოწედებამ და ძილის ქრონიკულმა დარღვევაბმა გამორიცხული არ არის, სარძევე ჯირკვალის კიბოც კი გამოიწვიოს

მართალია მეცნიერები ნეგატიურ ეფექტებს მობილურ ტელეფონები და სხვა პლანშეტურ კომფიურებზე ამოწმებენ, მაგრამ არსებობს ვარაუდი, რომ ძილის დარღვევები შეიძლება გამოიწვიოს ნებისმიერ სხვა გაჯეტებმაც, რ-საც ეკრანის უკანამხრივი განათება აქვს. 

                         

დიკ სმიტი (მეწარმე)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                      დიკ სმიტი (მეწარმე)

სმიტი 2013 წელს

რიჩარდ ჰაროლდ სმიტი AC FRSA (დაიბადა 1944 წლის 18 მარტი) არის ავსტრალიელი მეწარმე და ავიატორი. ის არის Dick Smith Electronics-ის, Australian Geographic-ისა და Dick Smith Foods-ის დამფუძნებელი. სმიტს დიდი ხანია აინტერესებს ავიაცია და აქვს მრავალი მსოფლიო რეკორდი ამ სფეროში. მთავარი ქველმოქმედი, ის მხარს უჭერს უამრავ საქველმოქმედო ორგანიზაციას და კონსერვაციის ძალისხმევას.

2015 წელს მიენიჭა ავსტრალიის ორდენის კომპანიონი. ის არის სკეპტიკური გამოძიების კომიტეტის წევრი.

Ადრეული წლები

სმიტის მამა იყო გამყიდველი და ოდესღაც მენეჯერი Angus & Robertson's წიგნის მაღაზიაში. მან დაიწყო ბიზნესი, რომელიც ჩავარდა, როდესაც სმიტი 17 წლის იყო. დედამისი დიასახლისი იყო, ხოლო დედის ბაბუა ფერმწერი ფოტოგრაფი ჰაროლდ კაზნო.

ბავშვობაში, სერიოზული აკადემიური სირთულეების წინაშე და მეტყველების დეფექტის გამო, საკუთარ თავს "დიკ მიფს" უწოდებდა. ისტ როზვილში მდებარე თავისი სახლიდან სმიტი დაწყებით სკოლაში სწავლობდა როზვილის საჯარო სკოლაში, სადაც მეხუთე კლასისთვის მან აკადემიურად 45-ე ადგილი დაიკავა 47 კლასში. ის სწავლობდა ჩრდილოეთ სიდნეის ტექნიკურ საშუალო სკოლაში. ფრანგული ენის სამი წლის შემდეგ მან მხოლოდ 7% მოახერხა შუალედური სასერთიფიკატო გამოცდაში. მან 1961 წელს დაასრულა გამოსაშვები მოწმობა.

ის შეუერთდა 1st East Roseville Scout Group-ს, როგორც მგლის ბელი 1952 წელს, 8 წლის ასაკში და მოგვიანებით, როგორც სკაუტი და როვერი 1967 წლამდე, დაიმსახურა ბადენ-პაუელის ჯილდო 1966 წელს.

სმიტმა სამოყვარულო რადიოს ლიცენზია 16 წლის ასაკში მოიპოვა. მას აქვს VK2DIK ნიშანი. 20 წლის დასაწყისში სმიტი რამდენიმე წლის განმავლობაში მუშაობდა ტაქსის რადიოს შეკეთების ტექნიკოსად.

იხ. ვიდეო - video - Entrepreneur and adventurer Dick Smith's incredible career | A Current Affair

ბიზნეს წამოწყებები

ელექტრონიკა

მთავარი სტატია: Dick Smith Electronics

1968 წელს, მისი და მისი მაშინდელი საცოლის პიპის 610 აშშ დოლარის ინვესტიციით, : 203  სმიტმა დააარსა Dick Smith Car Radios, ტაქსის რადიოს შეკეთების მცირე ბიზნესი სიდნეის გარეუბანში ნეიტრალ ბეიში, ახალი სამხრეთი უელსი. შემდეგ გაფართოვდა მანქანის რადიო ბიზნესში გორ ჰილზე, და დაარქვა საკუთარ თავს "კარ-რადიო "თხილი". ეს ბიზნესი მოგვიანებით გახდა ელექტრონიკის საცალო ვაჭრობა Dick Smith Electronics, რომელიც სწრაფად განვითარდა 1970-იანი წლების ბოლოს, განსაკუთრებით Citizens Band რადიოების და შემდეგ პერსონალური კომპიუტერების გაყიდვით, წლიური გაყიდვებით დაახლოებით 17 მილიონი A$ 1978 წლისთვის..

სმიტმა ბიზნესი აზიაში აიღო 1978 წელს, გახსნა მაღაზია Ashley Road-ში, Tsim Sha Tsui, ჰონგ კონგის ტურისტული სავაჭრო ცენტრი და გამოაქვეყნა საერთაშორისო კატალოგის გამოცემა 1980 წელს მაღაზიის დახურვამდე. იმ წელს მაღაზიები გაიხსნა ჩრდილოეთ კალიფორნიაშიც. ლოს ანჯელესი.

1980 წელს მან მიჰყიდა ბიზნესი Woolworths-ს: 35  25 მილიონ ავსტრალიურ დოლარად. მიუხედავად იმისა, რომ სმიტმა არ შეინარჩუნა აქციები ან როლი კომპანიაში 1982 წლის შემდეგ, ბიზნესი განაგრძობდა ვაჭრობას მისი სახელით, რომელიც აშკარად იყო გამოსახული მისი ოპერაციების ყველა ასპექტში. გაყიდვებმა 2014 წელს მიაღწია 1.4 მილიარდ დოლარს,  მკვეთრ კლებამდე და მისი მაშინდელი ასობით მაღაზიის დახურვამდე ავსტრალიასა და ახალ ზელანდიაში 2016 წლის მაისისთვის.

გამოცემა და ფილმი

ავსტრალიური გეოგრაფიული

მთავარი სტატია: Australian Geographic

1986 წელს სმიტმა დააარსა Australian Geographic Pty Ltd, რომელმაც გამოსცა ავსტრალიური გეოგრაფიული ჟურნალი, National Geographic-ის სტილის ჟურნალი, რომელიც ფოკუსირებულია ავსტრალიაზე. სმიტს არ სურდა ავსტრალიური გეოგრაფიკის დიდად გაფართოება, მაგრამ მისმა მეგობარმა და აღმასრულებელმა დირექტორმა აიკ ბეინმა დაარწმუნა იგი გადაეფიქრებინა და მალე ეს წარმატებული ბიზნესი იყო. მან მიჰყიდა ბიზნესი Fairfax Media-ს 1995 წელს 41 მილიონ ავსტრალიურ დოლარად.

ფილმის წარმოება

სმიტმა 1983 წელს მოამზადა დოკუმენტური ფილმი „პირველი კონტაქტი“ თანაპროდიუსერით, სადაც მოთხრობილია 1930 წელს ახალი გვინეის შიდა მაღალმთიანეთში აყვავებული ადგილობრივი მოსახლეობის აღმოჩენა. ფილმმა მოიგო საუკეთესო მხატვრული დოკუმენტური ფილმი 1983 წლის ავსტრალიის კინოს ინსტიტუტის ჯილდოებზე და ნომინირებული იყო ოსკარზე საუკეთესო დოკუმენტური მხატვრული ფილმისთვის.

ავსტრალიური პროდუქტები

მთავარი სტატია: Dick Smith Foods

სმიტმა დააარსა Dick Smith Foods 1999 წელს, პასუხი იყო ავსტრალიელი საკვების მწარმოებლების, განსაკუთრებით Arnott's Biscuits-ის უცხოელ მფლობელობაზე, რომელიც 1997 წელს გახდა Campbell Soup Company-ის სრულ საკუთრებაში არსებული შვილობილი კომპანია. Dick Smith Foods მხოლოდ ავსტრალიაში წარმოებულ საკვებს ყიდდა ავსტრალიის მფლობელობაში მყოფი კომპანიების მიერ და მთელი მოგება ქველმოქმედებას მოხმარდა.

2018 წელს სმიტმა გამოაცხადა ბიზნესის დახურვა 2019 წელს, რომელმაც 10 მილიონ ავსტრალიურ დოლარზე მეტი მოგება გაანაწილა საქველმოქმედო ორგანიზაციაში, მოჰყვა აგრესიული კონკურენცია გერმანიის მფლობელობაში მყოფი Aldi-ს სტრატეგიის საშუალებით, რომელიც მოიცავს დაბალფასიან იმპორტს, მიუხედავად Aldi-ს პრეტენზიისა, რომ ახორციელებს ავსტრალიაში პირველი ყიდვის პოლიტიკას. .

საავიაციო რეგულირების რეფორმატორი

სმიტი იყო ავსტრალიის სამოქალაქო ავიაციის ინდუსტრიის ადვოკატი, რომელიც პრემიერ მინისტრმა ბობ ჰოუკმა დანიშნა სამოქალაქო ავიაციის ორგანოს (CAA) საბჭოს თავმჯდომარედ 1990 წლის თებერვლიდან 1992 წლის თებერვლამდე. ის ასევე იყო თავმჯდომარის მოადგილე და სამოქალაქო ავიაციის უსაფრთხოების ორგანოს (CASA, CAA-ს მარეგულირებელი მემკვიდრე 1995 წელს მთავრობის საავიაციო ოპერაციების შერწყმის შემდეგ, საჰაერო მიმოსვლის კონტროლის ჩათვლით) საბჭოს თავმჯდომარე 1997 წლიდან 1999 წელს გადადგომამდე. მისი უფლებამოსილების დროს CAA, ყოვლისმომცველი რეფორმის გეგმა. (მათ შორის G კლასის საჩვენებელი საჰაერო სივრცის რეფორმა) შეიქმნა უსაფრთხოების გასაუმჯობესებლად,  ბიუროკრატიის გამარტივებისა და ხარჯების შესამცირებლად, მაგრამ მოქმედი კომერციული ოპერატორების, განსაკუთრებით Qantas-ისა და Ansett-ის წინააღმდეგობის გამო, ის არასოდეს განხორციელებულა. სმიტი ამტკიცებდა, რომ ეს იყო იმის გამო, რომ ბაზარზე გაზრდილი კონკურენციის წინააღმდეგობა იყო. სმიტს შეექმნა იგივე დაბრკოლებები, როგორც CASA-ს ხელმძღვანელმა და დატოვა და დაასკვნა, რომ მისი სამუშაო იქ ჩავარდა.

სმიტი მას შემდეგ აწარმოებს კამპანიას ინდუსტრიის ზედმეტად რეგულირებისთვის, განსაკუთრებით ფრენის მომზადების ოპერატორების მიმართ, სადაც ინსტრუქტორის სტატუსთან დაკავშირებული ხარჯების დონეები, სწავლების ჩატარების დამტკიცება და თვითმფრინავის ფრენისუნარიანობა საბოლოოდ ადანაშაულებს ავსტრალიის საავიაციო ინდუსტრიას. . 2015 წლის ოქტომბერში მან რეკომენდაცია გაუწია ინდუსტრიიდან მასობრივ გასვლას: ”აბსოლუტურად ვურჩევ ხალხს, რაც შეიძლება სწრაფად გავიდნენ ავიაციისგან, გაყიდონ თავიანთი ბიზნესი და დახურონ.

                 სმიტის თავგადასავლების რუკა, როგორც პილოტი, 1964–2013 (უილ პრინგლი)

სკაუტებში გარე თავგადასავლების გემოვნების შემუშავების შემდეგ სმიტი ივარჯიშა პილოტის ლიცენზიის მისაღებად და განაგრძო შორ მანძილზე ფრენის რამდენიმე რეკორდის დამყარება.

სმიტის თავგადასავლების რუკა, როგორც პილოტი, 1964–2013 (უილ პრინგლი)

სმიტის პირველი მნიშვნელოვანი თავგადასავალი იყო 1964 წელს, როდესაც ის როვერ სკაუტების ჯგუფთან ერთად წყნარ ოკეანეში Ball's Pyramid-ისკენ გაემართა. ამ შემთხვევაში, სმიტი დაბრუნდა 1980 წელს, დაასრულა ასვლა და ჰიუ უორდთან და ჯონ ვოროლთან ერთად, ოფიციალურად მოითხოვა მიწა ავსტრალიისთვის ახალი სამხრეთ უელსის სახელმწიფო დროშის გაშლით.  მან განაგრძო. 1988 წელს, უჩივლეს შტატის მთავრობას შუბზე რეკრეაციული ასვლის აკრძალვის გამო. მისი ქმედება განხორციელდა მაშინ, როდესაც მთავრობამ უარი თქვა გრეგ მორტიმერის, პირველი ავსტრალიელის, ვინც ავიდა ევერესტზე, ასვლაზე.

სმიტმა ფრენა ისწავლა 1972 წელს, დაამთავრა ორძრავიანი Beech Baron. 1976 წელს მან იასპარეზა პერტი-სიდნეის საჰაერო რბოლაში.

სმიტმა მოიფიქრა და წამოიწყო ავიაკომპანიის ფრენები ანტარქტიდის თავზე. მისი პირველი ფრენა განხორციელდა ჩარტერული Qantas-ის თვითმფრინავით 1977 წლის 13 თებერვალს. იმავე წლის აგვისტოში სმიტმა აიღო კიდევ ერთი ჯუმბო, ამჯერად გადამხდელი მგზავრები 10-საათიანი, 5000 კმ-იანი ფრენით აუტბეკის წითელ ცენტრში, ლასტერის ზღაპრული, მაგრამ დაკარგული ოქროს რიფის საძიებლად. ძებნას, რომელსაც ესწრებოდნენ ლასეთერის ვაჟი, ბობი და აბორიგენი ტრეკერი და მხატვარი ნოზეპეგ ტჯუნკატა ტუპურულა, ვერაფერი იპოვა.

34 წლის ასაკში მან იყიდა თავისი პირველი ვერტმფრენი, Bell Jetranger II, და 1979 წლის 23 თებერვალს მიიღო მისი ფრენის ლიცენზია. 1980 წლის იანვარში, რიკ ჰოუელთან ერთად, ჯეტრეინჯერის თანაპილოტით, მან რეკორდული ფრენა განახორციელა სიდნეიდან ლორდ ჰოუის კუნძულამდე და დაბრუნდა (1163 კმ).

იძულებით ჩამოგდება ჰადსონის სრუტის ჩრდილოეთით (1982)

982–83 წლებში სმიტმა წარმატებით დაასრულა პირველი სოლო ვერტმფრენი მთელს მსოფლიოში. მისი ფრენა დაიწყო ფორტ უორტში, ტეხასი, 1982 წლის 5 აგვისტოს, ახლად შეძენილი Bell Jetranger 206B-ით.

მომდევნო 20 წლის განმავლობაში სმიტი დაიკავებდა რამდენიმე სხვა მსოფლიო საავიაციო რეკორდს, რომელიც დამზადებულია მბრუნავი და ფიქსირებული ფრთებით თვითმფრინავებში და ბუშტების ქვეშ:

პირველი სოლო შემოვლა ვერტმფრენით (1983)

პირველი ვერტმფრენი ჩრდილოეთ პოლუსზე (1987)

პირველი შემოვლითი დაშვება ორივე პოლუსზე (1989)

ავსტრალიის კონტინენტზე პირველი უწყვეტი ბურთებით გადაკვეთა (1993)

პირველი აღმოსავლეთ-დასავლეთის შემოვლა ვერტმფრენით (1995)

პირველი ტრანს-ტასმანის ფრენა ბუშტით (2001)

19 აგვისტოს, ჯეიმს მოლისონის მიერ ატლანტის ოკეანის სოლო გადაკვეთის 50 წლისთავზე, სმიტმა დაასრულა პირველი სოლო ატლანტიკური გადაკვეთა ვერტმფრენით, როდესაც ის მივიდა ბალმორალის ციხესიმაგრეში, გაერთიანებული სამეფო, რათა მიესალმა მომლოდინე (მაშინ პრინცი) მეფე ჩარლზ III. 40], შემდეგ ლონდონში და სიდნეიში, ავსტრალია, სადაც ჩავიდა 1982 წლის 3 ოქტომბერს, 23,092 კმ-ის შემდეგ. 1983 წლის 25 მაისს დაიწყო ფრენის ბოლო ეტაპი. საბჭოთა კავშირში დაჯდომის ნებართვა რომ არ მისცეს, მან მოაწყო გემზე დაჯდომა საწვავის შესავსებად. მისი მოგზაურობა დასრულდა 1983 წლის 22 ივლისს, 1933 წლის 22 ივლისს, 1933 წლის 22 ივლისს, Wiley Post-ის სოლო თვითმფრინავით ფრენის 50 წლისთავზე.

სმიტმა პირველი ვერტმფრენი ფრენა ჩრდილოეთ პოლუსზე, მისი Jetranger ვერტმფრენით მესამე მცდელობის შემდეგ გააკეთა. 1986 წელს მას დანიშნულების ადგილამდე 670 კილომეტრის დატოვება მოუწია, რადგან მისი სანავიგაციო აღჭურვილობა იწყებოდა ავარია და ხილვადობა თითქმის ნულამდე დაეცა. მან კიდევ ერთხელ ჩავარდა, 1987 წლის 28 აპრილს წარმატებულ ფრენამდე. ფრენა შესაძლებელი გახდა საწვავის მიწოდებით DHC-6 Twin Otter-ში არქტიკული წრის ნაწილებში საწვავის შესავსებად.

1988–89 წლებში სმიტმა გაფრინდა Twin Otter თვითმფრინავი VH-SHW, დაეშვა როგორც ჩრდილოეთ, ისე სამხრეთ პოლუსებზე, რაც გახდა ის პირველი ადამიანი, ვინც დაასრულა ასეთი შემოვლითი მოძრაობა. ფრენა მიჰყვებოდა "ვერტიკალურ" სამხრეთ-ჩრდილოეთ-სამხრეთის ლიანდაგს, (ფართოდ შეინარჩუნა 80-დან 150 გრადუსამდე E, სამხრეთით და 60 და 100 გრადუსით დასავლეთით, ჩრდილოეთით) გამგზავრება სიდნეი, ავსტრალია, 1988 წლის 1 ნოემბერს და დაბრუნდა. 1989 წლის 28 მაისი. მოგზაურობა მოიცავდა პირველ ფრენას ავსტრალიიდან ავსტრალიის ანტარქტიდის ტერიტორიაზე.

აგვისტოში და ისევ 1989 წლის ოქტომბერში სმიტმა, საკუთარი შვეულმფრენის პილოტით, დაიწყო და ჩაატარა ჩხრეკა სიმპსონის უდაბნოს შორეულ უბნებში Redstone Sparta რაკეტის პირველი ეტაპისთვის, რომელმაც ორბიტაზე ავსტრალიის პირველი თანამგზავრი გადაიტანა, რითაც ქვეყანა მხოლოდ მეოთხე გახდა. ამაში წარმატების მისაღწევად, 1967 წლის 29 ნოემბერს. მისი ძებნა საბოლოოდ წარმატებით დასრულდა, რელიქვია ამოღებული იქნა 22 კაციან სახმელეთო ექსპედიციაში მომდევნო წელს და გამოფინეს ვუმერაში..

1991 წლის ოქტომბერში სმიტი იყო მეორე ადამიანი, ვინც გადაუფრინა ევერესტზე. დიკმა და პიპ სმიტმა შემოხაზეს მწვერვალი თავის Cessna Citation-ში და იღებდნენ ფოტოებს.

სმიტმა და მისმა თანამფრინავმა ჯონ უოლინგტონმა პირველი ფრენა ავსტრალიაში აიღეს აეროსტატით Cameron-R77 Rozière, ავსტრალიური გეოგრაფიული მფრინავი, 1993 წლის 18 ივნისს,  რისთვისაც მან მიიღო საერთაშორისო აეროსტაჟის კომისია. FAI Balooning Commission) 1995 წლის Montgolfier-ის დიპლომი. იმავე წლის ნოემბერში სმიტმა დაამყარა რეკორდი ავსტრალიის კონტინენტზე მხოლოდ მზის ენერგიაზე მომუშავე მანქანების გადაკვეთაში. Aurora Q1-ის ტარებით რვანახევარი დღის განმავლობაში მან დაასრულა 2530 მილი (4070 კმ) მოგზაურობა პერტიდან სიდნეიმდე საშუალო სიჩქარით 31 მილი საათში (50 კმ/სთ). მანქანა აღჭურვილი იყო 1,943 მზის უჯრედებით, რომლებიც ეპოქსირდება მის მინაბოჭკოვანი გარსით, ტყვიის მჟავა და ლითიუმ-თიონოლის ბატარეებით შესანახად, მაქსიმუმ 1.4 კვტ სიმძლავრის გამომუშავებით. მან მიაღწია 20 დღით შემცირებას ჰანს ტოლსტრუპისა და ლარი პერკინსის მიერ 12 წლით ადრე, The Quiet Achiever-ში .

1995 წლის ივნისში სმიტმა დაასრულა კიდევ ერთი ვერტმფრენით ფრენა მთელს მსოფლიოში, ამჯერად მის მეუღლე პიპთან ერთად. მან იყიდა ორძრავიანი Sikorsky S-76. მოგზაურობის ბოლოს, დიკმა და პიპმა დაასრულეს პირველი ფრენა აღმოსავლეთიდან დასავლეთის მიმართულებით მთელს მსოფლიოში, გაიარეს 39,607 საზღვაო მილზე მეტი (73,352 კმ).[49] იმავე წელს, ის ავიდა შვიდი მწვერვალიდან ყველაზე შორეულზე, კარსტენსის პირამიდაზე ირიან ჯაიაში პიტერ ჰილარისთან და გრეგ მორტიმერთან ერთად 1979 წ.

2006 წლის 7 იანვარს სმიტმა გაფრინდა თავისი Cessna Grand Caravan სიდნეიდან ჰარი ჰარიში ახალი ზელანდიის სამხრეთ კუნძულის დასავლეთ სანაპიროზე, რათა აღენიშნათ 1931 წელს გაი მენზისის მიერ პირველი სოლო ტრანს-ტასმანის ფრენის 75 წლის იუბილე.

ტრიუკები

სმიტმა ასევე სცადა არაერთი კარგად გამოქვეყნებული პრაქტიკული ხუმრობა, მათ შორის 1978 წელს, მტკნარი წყლის ახალი წყაროს, ანტარქტიდიდან სავარაუდო აისბერგის გაყვანის მცდელობა 1978 წელს. 1970-იან წლებში სმიტი გამოჩნდა პოგოს ჯოხზე სხვადასხვა სატელევიზიო გადაცემებში, მათ შორის მე-9 არხის კრის კირბის შოუში, როგორც სარეკლამო ხრიკი. 1980-იანი წლების დასაწყისში დიკ სმიტმა მოაწყო იუმორისტი.

აშშ-ს სარეკლამო ტრიუკი, რომელშიც ლონდონის ორსართულიანმა ავტობუსმა გადახტა 16 მოტოციკლი, ავსტრალიაში ვიზიტის დროს ეველ ნაიველის 1979 წლის მოტოციკლით გადახტომა ავტობუსებზე. ავტობუსს მართავდა ავანტიურისტი ჰანს თოლსტრუპი და სმიტმა, რომელიც მის დირიჟორად იყო დაყენებული, ბოლო წუთს გადაწყვიტეს ბორტზე დარჩენილიყო ნახტომის დროს.

დიკ სმიტი (მარჯვნივ) ქალიშვილთან ერთად

1977 წლის თებერვალში მისი პირველი ჩარტერიდან დაწყებული, სმიტის ანტარქტიდის ფრენებმა (აწარმოებს Qantas) შეაგროვა 70,000 A$ საქველმოქმედო ორგანიზაციებისთვის, მათ შორის კუნთოვანი დისტროფიის ასოციაციის, ეროვნული პარკებისა და ველური ბუნების ფონდისთვის (მაშინ ახალი სამხრეთი უელსი) და ავსტრალიის მუზეუმი მომდევნო წლის განმავლობაში. 

1980-იან წლებში სმიტმა მილიონები გადასცა სიცოცხლის განათლების ცენტრებს, რომლებიც ასწავლიდნენ სკოლის მოსწავლეებს მოწევის, ალკოჰოლისა და ნარკოტიკების ჯანმრთელობაზე ზემოქმედების შესახებ. 1988 წელს მან გამოაქვეყნა და გაავრცელა 100,000-ზე მეტი ეგზემპლარი ჟურნალი Truth and Ad, რომელიც ამ გზავნილს ავრცელებდა და გაზეთებში აქვეყნებდა თამბაქოს საწინააღმდეგო რეკლამებს. 1985 წელს სმიტმა ჩაფიქრდა, მოაწყო და ხელმძღვანელობდა პირველს, რაც უნდა გამხდარიყო მთავარი ყოველწლიური საავტომობილო ღონისძიება, B to B Bash, რომლის შემოსავალი გადადის Variety-ში, ბავშვთა საქველმოქმედო ორგანიზაციაში. Smith's Bourke to Burketown მარშრუტმა Outback-ის შორეულ რაიონებში შეაგროვა $250,000, მაშინ როდესაც სულ 200 მილიონი A$-ზე მეტი შეგროვდა საქველმოქმედო ღონისძიებისთვის ბოლო 30 წლის განმავლობაში.

1987 წელს სმიტმა დააარსა ავსტრალიის გეოგრაფიული საზოგადოების სათავგადასავლო ჯილდოები და არის საზოგადოების მფარველი. როგორც მისი თავმჯდომარე, მან წამოიწყო და ხელმძღვანელობდა პოლარული ავანტიურისტი სერ ჰუბერტ უილკინსის ბავშვობის სახლის აღდგენას მთა ბრაიანთან, სამხრეთ ავსტრალია, ცხრაწლიანი პროექტი, რომელიც დასრულდა 2001 წელს.

სმიტი გახდა მთავარი ფილანტროპი მისი ელექტრონიკის ბიზნესის გაყიდვის შემდეგ, ყოველწლიურად 1 მილიონი ა.  ქვეყნის ქალთა ასოციაცია,  ავსტრალიის სკაუტური ასოციაცია, ტასმანიის Wild Care Inc. და ავსტრალიის მკვიდრი განათლების ფონდი. ბავშვთა სახლისა და ბიბლიოთეკის მშენებლობა ონაბაში, პანჯშირის ხეობაში, ავღანეთი, არსებითად დააფინანსა სმიტმა.

2017 წლის ოქტომბერში სმიტმა 250,000 ავსტრალიური დოლარი შესწირა Namatjira Legacy Trust-ს, როგორც მის მიერ მოლაპარაკებული შეთანხმების ნაწილი ალბერტ ნამატჯირას ნამუშევრებზე ყველა საავტორო უფლებების კომერციული ინტერესებიდან გადასატანად, ნამატჯირას შთამომავლებისა და ზოგადად აბორიგენული საზოგადოების სასარგებლოდ. .

სმიტი გამუდმებით ღიად აკრიტიკებდა მდიდრების მიერ გადასახადებისგან თავის არიდებას და ფილანტროპიაში მათ უკმარისობას, აიძულებდა მილიარდერებს რუპერტ მერდოკს და ჰარი ტრიგუბოფს მეტი გაეკეთებინათ.

საზოგადოებრივ საქმეებში ჩართვა

1990-იან წლებში ავსტრალიის სამოქალაქო ავიაციის ორგანოს (CAA) და სამოქალაქო ავიაციის უსაფრთხოების ორგანოს თანამდებობის ორი ვადის გარდა, სმიტი ჩართული იყო სამოქალაქო აქტივობების მრავალფეროვნებაში.

სმიტი არის ავსტრალიელი სკეპტიკოსების დამფუძნებელი და მფარველი. 1980 წლის ივლისში სმიტმა ითანამშრომლა ცნობილ სკეპტიკოსთან ჯეიმს რენდთან, რათა გამოსცადა წყალში მკითხაობა, წარმატებული დემონსტრაციისთვის 40 000 დოლარის ოდენობის პრიზი შესთავაზა.

რამდენიმე დღეში ავსტრალიის პრემიერ მინისტრის პოლ კიტინგის 1995 წლის საპარლამენტო განცხადების შესახებ მისი განზრახვის შესახებ ავსტრალია რესპუბლიკად გამხდარიყო 2001 წლისთვის,  აღმოჩნდა, რომ საზოგადოებრივი აზრი ემხრობა სმიტს, როგორც ერის პირველ პრეზიდენტს.

შემდეგ პრემიერ მინისტრმა ჯონ ჰოვარდმა სმიტი დანიშნა ფედერაციის ასწლეულის ეროვნული საბჭოს დამფუძნებელ თავმჯდომარედ 1996 წლის დეკემბერში და ის მსახურობდა 2000 წლის თებერვლამდე.

2005 წლის დასაწყისში დიკ სმიტმა საჯარო მხარდაჭერა გამოუცხადა თავშესაფრის ყველაზე ხანგრძლივად დაკავებულს, პიტერ ქასიმს, მათ შორის შესთავაზა ინდოეთის მონახულება კასიმის პრეტენზიების დასადასტურებლად მტკიცებულებების მოსაძებნად. ქასიმი მოგვიანებით გაათავისუფლეს 2005 წლის 16 ივლისის ღამეს, 6 წლისა და 10 თვის პატიმრობის შემდეგ, იმიგრაციის მინისტრმა ამანდა ვანსტონმა მას დროებითი ვიზა მისცა, რითაც მას საშუალება მისცა ეცხოვრა საზოგადოებაში და მიეღო კეთილდღეობა, მაგრამ მთავრობას უფლება მისცა. მისი დეპორტაცია თუ და როდის მიიღებს მას სხვა ქვეყანა.

2008–09 წლების ეპიდემიის დროს ყივანახველას შემთხვევების დიდი ზრდის საპასუხოდ,  სმიტმა დააფინანსა ეროვნული რეკლამა The Australian-ში, რომელიც წაახალისებდა მშობლებს „მიიღეთ ფაქტები“ და დასცინოდა ავსტრალიის ვაქცინაციის ქსელს, როგორც ანტივაქცინაციის ორგანიზაციას.

2009 წლის ნოემბერში მან გადაიხადა გამოსასყიდის დიდი წილი გათავისუფლებულ ავსტრალიელ ფოტოჟურნალისტს ნაიჯელ ბრენანს და კანადელ ჟურნალისტს ამანდა ლინდჰაუტს, რომლებიც ორივე მძევლად აიყვანეს სომალიში.

2012 წლის თებერვალში სმიტმა გამოთქვა სკეპტიკურად განწყობილი სავარაუდო Energy Catalyzer ცივი შერწყმის მოწყობილობის მიმართ. 14 თებერვალს მან გამომგონებელს ანდრეა როსის 1 მილიონი აშშ დოლარი შესთავაზა, თუ მან გაიმეორა წინა წლის 29 მარტის დემონსტრაცია, ამჯერად, რაც საშუალებას მისცემს განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმოს მოწყობილობის ელექტრო გაყვანილობის შემოწმებას და ძალის გამოსავალი. შეთავაზება როსიმ უარყო 20 თებერვლის მიღების ვადის ამოწურვამდე, რომელიც სმიტმა დააწესა. სმიტმა შემდგომში შესთავაზა 1 მილიონი აშშ დოლარი „ნებისმიერ პირს ან ორგანიზაციას, რომელსაც შეუძლია მოიფიქროს პრაქტიკული მოწყობილობა, რომელსაც აქვს მინიმუმ ერთი კილოვატი სასარგებლო ენერგიის გამომუშავება LENR-ების (დაბალი ენერგიის ბირთვული რეაქციების) მეშვეობით“. შეთავაზება დარჩა ღია, გამოუყენებელი, 2013 წლის იანვრამდე.

პოლიტიკური აქტივიზმი და კონსერვაცია

1989 წელს სმიტმა შესთავაზა 25,000 ავსტრალიური დოლარის ჯილდო მკვდარი თუ ცოცხალი აღმოჩენისთვის.

მოუხერხებელი ავსტრალიური ღამის თუთიყუში. მკვდარი ნიმუში იპოვეს შემდეგ წელს სამმა ორნიტოლოგმა, რომლებიც დაკავშირებულია ავსტრალიის მუზეუმთან, რომლებიც აცხადებდნენ, რომ პრიზი და ცოცხალი ნიმუშების პოვნის მცდელობამ გამოიწვია. საბოლოოდ, 2013 წელს, დადასტურდა პირველი დადასტურებული ხილვა საუკუნეზე მეტი ხნის განმავლობაში.

სმიტმა 2007 წლის თებერვალში 60,000 ავსტრალიური დოლარი შესწირა კამპანიის უზრუნველსაყოფად იმდროინდელი ტერორიზმში ეჭვმიტანილი ავსტრალიელი დევიდ ჰიქსის სამართლიანი სასამართლოს უზრუნველსაყოფად, რომელიც ხუთი წლის განმავლობაში იმყოფებოდა აშშ-ს სამხედრო ციხეში კუბის გუანტანამოს დაკავების ბანაკში. სმიტმა თქვა, რომ მას სურდა ჰიკსი მიეღო „სამართლიანი სასამართლო, სამართლიანი გზა“. ახალი ბრალდებები, მათ შორის მკვლელობის მცდელობა, იყო წარდგენილი ჰიქსის წინააღმდეგ იმავე თვის დასაწყისში. ჰიკსმა დანაშაული აღიარა 2007 წლის მარტში, როგორც საპროცესო შეთანხმების ნაწილი,  და გაათავისუფლეს პატიმრობიდან 2007 წლის დეკემბერში.

სმიტმა, ორ სხვასთან ერთად, შესთავაზა ფინანსური დახმარება ავსტრალიის მწვანეთა ლიდერს ბობ ბრაუნს, რათა დაეკმაყოფილებინა 240,000 ა. გადახდის შეუსრულებლობა გამოიწვევს ბრაუნს გაკოტრების გამოცხადებას და, შესაბამისად, სენატში ადგილის დაკარგვას.

2011 წელს დიკ სმიტმა გამოხატა მხარდაჭერა კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებით ქმედებებისთვის, მათ შორის ნახშირბადის გადასახადის შემოღების შესახებ და გააკრიტიკა პასუხი მსახიობ ქეით ბლანშეტზე, რომელიც ამ საკითხზე საუბრობდა. 2013 წელს სმიტმა გამოუშვა დოკუმენტური ფილმი, ათი დოლარი ლიტრში, რომელიც ასახავს ავსტრალიის ამჟამინდელ ენერგიის წყაროებს და სამომავლო ვარიანტებს. სმიტმა ახსნა თავისი პოზიტიური პოზიცია ბირთვული ენერგიის გამომუშავებასთან დაკავშირებით 2017 წლის 21 ივლისს ლეიბორისტული პარტიის ყოფილ ლიდერ მარკ ლატამთან ინტერვიუში, სადაც საფრანგეთი განსაკუთრებით წარმატებული იყო.

2011 წლის დეკემბერში სმიტი დაინიშნა კონსულტანტ პროფესორად ბიოლოგიის დეპარტამენტში, სტენფორდის უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა და მეცნიერებათა სკოლაში, კალიფორნია, დინი რიჩარდ პ. სალერის მიერ,  გარემოსდაცვით საკითხებთან დაკავშირებით მისი მუშაობის აღიარებით.

ახლად იდენტიფიცირებულ 20 მილიონი წლის კოალას ნათესავს დაარქვეს ლიტოკოალა დიქსმიტი სმიტის პატივსაცემად 2023 წლის მაისში. კვლევის წამყვანი ავტორი, კარენ ბლეკი, განმარტავს, რომ მან აირჩია სმიტის აღიარება „ავსტრალიის გრძელვადიანი ფინანსური მხარდაჭერისთვის. სამეცნიერო ძალისხმევა და განსაკუთრებით ნამარხი კვლევა რივერსლიში.“

აბორიგენული შერიგება

როგორც ფედერაციის საბჭოს ეროვნული ასწლეულის თავმჯდომარე (1996–2000), სმიტი მხარს უჭერდა 26 იანვარს ავსტრალიის დღედ (რომელიც აღნიშნავს ბრიტანელი დევნილთა პირველი ფლოტის ჩამოსვლას 1788 წელს), ეწოდა „პირველი ფლოტის დღე“ ფაქტის აღიარებით. ეს არ იყო ყველა ავსტრალიელის სადღესასწაულო დღე.

1998 წლის 29 ივნისს სმიტი იყო შერიგების ერთ-ერთი თავდაპირველი ელჩი, რომელიც გამოცხადდა აბორიგენთა შერიგების საბჭოს მიერ, რათა ხელი შეუწყოს შერიგებას, როგორც ფართო სახალხო მოძრაობას.

დიკ სმიტი 2023 წლის მარტში Manly-Warringah Radio Society-ში

2023 წლის 10 ოქტომბერს სმიტი იყო წლის 25 ავსტრალიელიდან ერთ-ერთი, ვინც ხელი მოაწერა ღია წერილს, რომელიც მხარს უჭერდა დიახ ხმას მკვიდრთა ხმის რეფერენდუმში.

მოსახლეობის პოლიტიკის აქტიურობა

2010 წლის აგვისტოში სმიტმა გამოაცხადა, რომ დაეთმობა გლობალური მოსახლეობის, ჭარბი პოპულაციისა და გაუთავებელი ეკონომიკური ზრდის ეკონომიკის ალტერნატივებს. ის იყო პროდიუსერი და გამოჩნდა მხატვრულ დოკუმენტურ ფილმში დიკ სმიტის პოპულაციის თავსატეხი. დოკუმენტურ ფილმში სმიტმა კამპანიას უწოდა ყველაზე მნიშვნელოვანი რამ, რაც კი ოდესმე გაუკეთებია მის ცხოვრებაში.

2016 წლის 6 დეკემბერს სმიტმა მხარი დაუჭირა ერთი ერის პარტიას იმიგრაციის ისტორიულ დონემდე შემცირებას წელიწადში დაახლოებით 70,000-მდე და ამავე დროს უარყო მისი ლიდერის პოლინ ჰანსონის მოწოდება მუსლიმთა აკრძალვის შესახებ. სმიტმა აღწერა თავი, როგორც იმიგრაციის მომხრე, მაგრამ გააფრთხილა, რომ იმიგრაციის ძალიან მაღალი მაჩვენებლები გაზრდის მოსახლეობას ტევადობის მიღმა.

2017 წლის სექტემბერში სმიტი შეუერთდა მდგრადი ავსტრალიის პარტიას.

დიკ სმიტის პარტია

2015 წლის მარტში დიკ სმიტმა დაარეგისტრირა დიკ სმიტის პარტია, მაგრამ თავად არ იყრიდა მონაწილეობას კანდიდატად. პარტიამ განაცხადა, რომ აპირებდა ფოკუსირებას სენატზე და იმუშავებდა არასაჭირო რეგულირებისა და მოსახლეობის ზრდის შეზღუდვის პლატფორმაზე. სმიტი ეწინააღმდეგება ავსტრალიის იმიგრაციის დიდ მაჩვენებლებს გარემოსდაცვითი მდგრადობის საფუძველზე.

Dick Smith Fair Go

2017 წლის 15 აგვისტოს სმიტმა წამოიწყო თავისი კამპანია "Fair Go" ზეწოლისთვის ავსტრალიის მთავარ პოლიტიკურ პარტიებზე, რომ ჩაერთონ მოსახლეობის პოლიტიკა მათ პლატფორმებში და რადიკალურად გაზარდონ გადასახადები მდიდრებსა და კორპორაციებზე,  და პირობა დადო, რომ დახარჯავს კიდევ 2 მილიონი A$ მოსახლეობის პოპულარიზაციას. პოლიტიკა მომავალ ფედერალურ არჩევნებზე, თუ არც ერთი მთავარი პარტია არ მიიღებს ვალდებულებას, შეამციროს იმიგრაცია წელიწადში 70,000-მდე იმ დონიდან, რომელიც საშუალოდ აჭარბებს 200,000-ს. კამპანია გახდა მუდმივი, როგორც Dick Smith Fair Go Group, რომელიც ასევე აგიტაციას უწევს ეკონომიკურ რეფორმებს შემოსავლების უთანასწორობის დასაძლევად და ხელმისაწვდომ საცხოვრებლის დაბრუნებაზე.

იხ. ვიდეო - ვიდეო - Dick Smith says that Australia's billionaires are stingy | 7NEWS