суббота, 17 июля 2021 г.

ოტო ფონ გერიკე

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                         ოტო ფონ გერიკე

                                                             

(გერმ. Otto von Guericke; დ. 20 ნოემბერი1602მაგდებურგი — გ. 11 მაისი1686ჰამბურგი) — გერმანელი ფიზიკოსი.

ოტო გერიკე დაიბადა 1602 წლის 20 ნოემბერსმაგდებურგში (გერმანია) არისტოკრატის ოჯახში. საშუალო განათლება მან იქვე მიიღო. 15 წლის გერიკე მეცნიერების სხვადასხვა დარგში ლექციებს ისმენდა ლაიფციგისიენას, ლეიდენის უნივერსიტეტებში, სადაც სწავლობდა ენებს, ფიზიკას, გამოყენებით მათემატიკას, ფორტიფიკაციასა და სხვა. დაახლოებით ერთი წელიწადი იმოგზაურა ინგლისსა და საფრანგეთში1626 წელს დაბრუნდა მაგდებურგში და დაიწყო ქალაქის თვითმართველობაში მუშაობა.

1618-1648 წლებში გერმანია ჩაბმული იყო ოცდაათწლიან ომში შვედეთის წინააღმდეგ. როგორც ინჟინერი, გერიკე ციხესიმაგრეებს აშენებდა, მშობლიურ ქალაქს იცავდა. ბოლოს, როდესაც 1631 წლის 20 მაისს მოწინააღმდეგე ქალაქში შემოიჭრა, გერიკე ოჯახით ქალაქს გაეცალა. შემდეგ იგი შვედებმა შემოირიგეს და ქალაქის აღდგენაზე ამუშავეს. შვედების წასვლის შემდეგ გერიკეს დიპლომატიური მისია დააკისრეს. 1663 წელს გერიკემ დაამთავრა თავისი კაპიტალური შრომა შვიდ ტომად, მაგრამ მისი გამოცემა მხოლოდ 1669 წელს მოახერხა ამსტერდამში1678 წლიდან ოტო გერიკე სახელმწიფო სამსახურიდან გადადგა. ოტო გერიკეს ფიზიკისა და ტექნიკის ისტორიაში მნიშვნელოვანი დამსახურება აქვს.

                                                                

ძეგლი ოტო ფონ გერიკეს მაგდებრგში

ოტო გერიკე დაიბადა 1602 წლის 20 ნოემბერსმაგდებურგში (გერმანია) არისტოკრატის ოჯახში. საშუალო განათლება მან იქვე მიიღო. 15 წლის გერიკე მეცნიერების სხვადასხვა დარგში ლექციებს ისმენდა ლაიფციგისიენას, ლეიდენის უნივერსიტეტებში, სადაც სწავლობდა ენებს, ფიზიკას, გამოყენებით მათემატიკას, ფორტიფიკაციასა და სხვა. დაახლოებით ერთი წელიწადი იმოგზაურა ინგლისსა და საფრანგეთში1626 წელს დაბრუნდა მაგდებურგში და დაიწყო ქალაქის თვითმართველობაში მუშაობა.

1618-1648 წლებში გერმანია ჩაბმული იყო ოცდაათწლიან ომში შვედეთის წინააღმდეგ. როგორც ინჟინერი, გერიკე ციხესიმაგრეებს აშენებდა, მშობლიურ ქალაქს იცავდა. ბოლოს, როდესაც 1631 წლის 20 მაისს მოწინააღმდეგე ქალაქში შემოიჭრა, გერიკე ოჯახით ქალაქს გაეცალა. შემდეგ იგი შვედებმა შემოირიგეს და ქალაქის აღდგენაზე ამუშავეს. შვედების წასვლის შემდეგ გერიკეს დიპლომატიური მისია დააკისრეს. 1663 წელს გერიკემ დაამთავრა თავისი კაპიტალური შრომა შვიდ ტომად, მაგრამ მისი გამოცემა მხოლოდ 1669 წელს მოახერხა ამსტერდამში1678 წლიდან ოტო გერიკე სახელმწიფო სამსახურიდან გადადგა. ოტო გერიკეს ფიზიკისა და ტექნიკის ისტორიაში მნიშვნელოვანი დამსახურება აქვს.

იხ. ვიდეო



ჯონ ფიცჯერალდ კენედი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -                                         ციკლიდან  -  აშშ-ს პრეზიდენტები

                  ჯონ ფიცჯერალდ კენედი

(ინგლ. John Fitzgerald „Jack“ Kennedy, შემოკლ. JFK, დ. 29 მაისი1917 — გ. 22 ნოემბერი1963) — აშშ-ის 35-ე პრეზიდენტი 1961 წლიდან 1963 წელს მკვლელობამდე. პოლიტიკაში ღვაწლმოსილი ირლანდიურ-ამერიკული კენედების ოჯახის წევრი საყოველთაოდ ამერიკული ლიბერალიზმის ხატად არის შერაცხილი

1940 წელს კენედიმ ჰარვარდის უნივერსიტეტი დაამთავრა საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალობით. მეორე მსოფლიო ომის დროს იგი წყნარი ოკეანის საბრძოლო მოქმედებებში იღებდა მონაწილეობას, რისთვისაც ლეიტენანტის წოდება მიიღო. ომის დროს ის მძიმედ დაიჭრა და მამაცობისთვის 2 მედალი მიიღო.

ომის შემდეგ კენედი, როგორც დემოკრატიული პარტიის წევრი, აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატის (1947–1953) და სენატის (1953–1960) წევრი იყო მასაჩუსეტსიდან. 1953 წლის 12 სექტემბერს მან იქორწინა ჟაკლინ ბუვიერზე. 1955 წელს ხერხემლის ოპერაციის შემდეგ კრებული „სიმამაცის სახეები“ (Profiles in Courage) დაწერა, რომელმაც პულიცერის პრემია მოიპოვა.

იხ. ვიდეო




1960 წლის არჩევნებში მან მცირე სხვაობით მოქმედი ვიცე-პრეზიდენტი და რესპუბლიკელების კანდიდატი რიჩარდ ნიქსონი დაამარცხა. კენედი პირველი პრეზიდენტი იყო, ვინც მე-20 საუკუნეში დაიბადა და აშშ-ის ისტორიაში ყველაზე ახალგაზრდა პიროვნება (43 წლის), ვინც არჩეულ იქნა პრეზიდენტად. იგი დღემდე ერთადერთ კათოლიკე და ერთადერთ პულიცერის პრემიის მფლობელ აშშ-ის პრეზიდენტად რჩება. მისი ადმინისტრაციის დროინდელი მნიშვნელოვანი მოვლენები ღორების ყურეს ოპერაციაკუბის კრიზისიბერლინის კედლის აშენება, კოსმოსის შეჯიბრიაფრიკელ-ამერიკელთა სამოქალაქო უფლებების მოძრაობა და ვიეტნამის ომის ადრეული ეტაპი იყო.

                                                                           

შეხვედრა ხრუშოვთან, ვენა 1961წის 4 ივნისი

 

კენედის საგარეო პოლიტიკა - კენედი გამოდიოდა სსრკს-თან ურთიერთობის გამოუჯობესების იდეით, თუმცა მისი მართველობის დროს იყობევრი დაძაბულობა წარუმატებელი გადასხმა ღორების ყურის ოპერაცია (კუბაზე), ბერლინის კრიზისი, კარიბის კრიზისი, 1961წ-ის 4 ივნისს ვენაში შენბრუნის სასახლეში შეხვედრა კენედისა და საბჭოთა ლიდერ ნიკიტა ხრუშოვის.

                                                              

კენედი პრეზიდენტის ლიმუზინში, რამდენიმე წუთით ადრე მკვლელობამდე

კენედი 1963 წლის 22 ნოემბერს ტეხასის შტატის ქალაქ დალასში მოკლეს. მკვლელობაში ეჭვმიტანილი ლი ჰარვი ოსვალდი მანამ, სანამ სასამართლოს წინაშე წარდგებოდა მოკლულ იქნა დალასის მაცხოვრებლის ჯეკ რუბის მიერ. FBI-ის, უორენის კომისიის და წარმომადგენელთა პალატის კომიტეტის დასკვნებით პრეზიდენტის მკვლელი ოსვალდი იყო. ამასთან ერთად წარმომადგენელთა პალატის კომიტეტმა სადავო აკუსტიკურ სამხილებზე დაყრდნობით შეთქმულების ალბათობა არ გამორიცხა. ჯონ კენედი დღემდე ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულია აშშ-ის ყოფილ პრეზიდენტებს შორის.

დაკრძალულია ვაშინგტონში არლინგტონის სასაფლაოზე.

იხ. ვიდეო კენედის მიმართვა  საიდანაც დაიწყო მთვარის პროგრამა



четверг, 15 июля 2021 г.

სისტრუმი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                   სისტრუმი

რომაული სისტრიუმი

 (ძვ. ბერძნ. σεῖστρονლათ. sistrum) — დასარტყამი, ჟღარუნა საკრავი, ხის, ლითონის ან თიხის ჩარჩოთი, ხმას გამოსცემს დარტყმის და ქნევისას. სახელური მიმაგრებულია ჩარჩოზე.

ძველ ეგვიპტეში აღმოჩენილია სისტრუმის წინამორბედი. გავრცელებული იყო რომის იმპერიაშითბილისში ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილია ძვ. წ. XXVI საუკუნით დათარიღებული შუმერული სისტრუმი. კოპტური და ეთიოპიის ეკლესიების ლიტურგიაში დღესაც იხმარება. მათ ასევე იყენებენ დასავლეთ აფრიკასა და ორ ამერიკულ ტომში

იხ. ვიდეო

გამოიყენებოდა რელიგიური პროცესიაბში და სხვა ცერემონიებში მსვლელობებსა და ჰათორის კულტის მიძღვნილ სხვა ცრემონიელებში. ეს იყო ზემო ეგვიპტის მე -7 ნომრის სიმბოლო, რომელსაც "Sistra Land" ერქვა. მუსიკოსებს, რომლებიც განსაცვიფრებელ სისტრას ღვთაებების ქანდაკებების წინაშე უწოდებდნენ, სეხემიტებს უწოდებდნენ. ეს ტიტული ფარაონ სეტი I ტუის მეუღლემ მიიღო, რომელიც მონაწილეობდა ქალღმერთების მუტისა და ნებეტ-ჰეტეპეტის საპატივცემულოდ გამართულ ცერემონიალებში. სისტრუმი ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას მღვდლების მიერ . სისტრას თავებს ჩვეულებრივ ამშვენებდა კატის გამოსახულება, რომელსაც ადამიანის სახე ჰქონდა, ხოლო სახელურზე - ჰათორისა და კატის ქალღმერთის ბასტის სახე. უზარმაზარი ოქროს სისტრო იდგა ჰათორის მთავარ საკურთხეველში - მის ტაძარში დენდერაში.
რკინის სისტრიუმი 350 წ ჩვ. აღ.

ძვ. ეგვიპტეში ის შევიდა ძვ.შუმერებიდან, ხოლო მოგვიანებით ძვ. საბარძნეთში, შემდეგ კი ძვ. რომში. პლუტარქემ (,,ისიდაზე და ოსორისზე'') ჯადოსნური როლი მიაწერა სისტრიუმს - კერძოდ აშინებდა და იგეირებდა ტიფონს (სეთს).
როგორც საკულტო ინსტრუმენტი დღესაც არის შემონახული ეთიოპიის ეკლესიების რიტუალში.


მუსიკა ძველ ეგვიპტეში

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                  მუსიკა ძველ ეგვიპტეში 

სამი მუსიკოსი. ნახატი ნახტის სამარხიდან ჩვ. წ. აღ. 1422  - 1411 წწ 
მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა ქვეყნის კულტურულ და სოციალურ ცხოვრებაში. თავიდან მუსიკა არ თამაშობდა მნიშვნელოვან როლს სიმღერებში - მუსიკოსები მხოლოდ იმ მომღერლებს ახლდნენ, რომლებზეც მთელი ყურადრება იყო გამახვილებული.მაგრამ XVIII დინასტიის მართველობისა პერიოდში მუსიკა გამოეყო სიმრერებს და დამოუკიდებელი გავითარება დაიწყო.
იხ. ვიდეო უძველესი ეგვიპტის მუსიკა ფლეია არფა და დასტყამი ისტრუმენტები
ერთერთი უძველესი ეგვიპტის მუსიკალური ინსტრუმენტია არფა და ფლეიტა. ლეიტები იყო სვხადასხვა ზომის. არტივი და, XII დინასტიის დროს, ორმაგი ფლეიტები გამოჩნდა. მსოფლიოში ცნობილი პირველი ფლეიტები გაკეთდა ზემო ეგვიპტეში IV დინასტიის დროს, ხოლო საყვირები გაკეთდა VIII დინასტიის მმართველობის დროს და გამოიყენებოდა მხოლოდ ჯარში. ტუტანხამონის საფლავში (KV62) საბრძოლო ვერცხლის მილები აღმოაჩინეს.
განსაკუთრებული როლს თამაშბდა წმინდა მუსიკა - მისი შესრულებისას ტავარი ინსტრუმენტი იყო სისტრიუმი. ერთობლივად ხმოვანება სისტრიუმი და მენატის (მიჩნეულია ქალის მუსიკალური ინსტრუმენტად)  იმიტაცია პაპირუსის ბუჩქების შრიალი ქარში.
                                                                              
ვაზის ქვეშ მყოფი ალეუტზე დამკვრელი, რომელსაც ბესას ბარძაყზე  ტატუირირებულია (დაახლ. 1400 - 1300 წწ. ჩვ. წ. აღ.) ნაცინალური მუზეომი ანთროპოლოგიის (ნიდერლანდებში)

დასარტყამ მუსიკაში ძირითადი როლი ეკუთვნოდა ტამბურს - ღმერთის ბესის საყვარელ მუსიკალურ ინსტრუმენტს. არფა ითვლება ყველაზე უძველეს სიმებიან საკრავად, რომლის სამშობლოც სწორედ ძველი ეგვიპტეა. ძველი სამეფოს დროს, არფას ჩვეულებრივ მხოლოდ ქალები ასრულებდნენ, რომლებიც მამრობითი სქესის მომღერლებს თან ახლდნენ
იხ. ვიდეო


კარლ ლინე

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               კარლ ლინე

 (შვედ. Carl Linnaeus, Carl Linné; ლათ. Carolus Linnaeus; თავადაზნაურის წოდების მიღების შემდეგ 1761 წელს – Carl von Linné; დ. 23 მაისი 1707როსჰულტი — გ. 10 იანვარი 1778უფსალა) — შვედი ბუნებისმეტყველი და ექიმი. პარიზის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი (1762). მსოფლიოში ცნობილი გახდა მას შემდეგ რაც საფუძველი ჩაუყარა მცენარეთა და ცხოველთა მეცნიერულ სისტემატიკას. დაიბადა სოფლის მღვდლის ოჯახში. საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებსა და მედიცინას სწავლობდა ჯერ ლუნდის (1727), შემდეგ უფსალის (1728-1734) უნივერსიტეტებში. 1732 წელს იმოგზაურა ლაპლანდიაში; იმავე წელს გამოსცა „ლაპლანდიის ფლორა“. 1735-1738 წლებში ცხოვრობდა ნიდერლანდებში, სადაც გამოაქვეყნა რამდენიმე უმნიშვნელოვანესი ნაშრომი (ლინეს სიცოცხლეში ეს ნაშრომი 12-ჯერ გამოიცა). 1739-1741 წლებში მუშაობდა სტოკჰოლმის საზღვაო ჰოსპიტალში; ეწეოდა კერძო საექიმო პრაქტიკასაც. მონაწილეობა მიიღო შვედეთის მეცნიერებათა აკადემიის დაარსებაში; იყო ამ აკადემიის პირველი პრეზიდენტი (1739). 1741 წელს დანიშნეს უფსალის უნივერსიტეტის მედიცინისა და ბოტანიკის პროფესორად.

                                                                    


ქრისტინა ბრიდესონაია და ნილს ლინე, კარლ ლინეს მშობლელბი


1762 წელს კარლ ლინე აირჩიეს პარიზის მეცნიერებათა აკადემიის წევრად (იგი იყო აგრეთვე ლონდონის სამეფო სამეცნიერო საზოგადოების, ბერლინის, პეტერბურგისა და სხვა აკადემიების წევრი). მცენარეთა და ცხოველთა უნივერსალური კლასიფიკაციური სისტემა ლინემ გამოაქვეყნა 1735 წელს. მცენარეთა და ცხოველთა კლასიფიკაციის ერთეულად მას მიაჩნდა სახეობა. სახეობას ლინე უწოდებდა ისეთი ინდივიდების ერთობლიობას, რომლებიც ეჯვარებიან ერთმანეთს და ნაყოფიერ შთამომავლობას იძლევიან. მსგავს სახეობებს იგი აერთიანებდა გვარებად, გვარებს — რიგებად, რიგებს — კლასებად; სახეობის შიგნით გამოყოფდა სახესხვაობებს. გამრავლების ორგანოთა აგებულების თავისებურებების საფუძველზე ლინემ მცენარეები 24 კლასად დააჯგუფა. ყვავილოვანი მცენარეები მტვრიანებისა და ბუტკოების რაოდენობის, ზომის, ფორმის და განლაგების მიხედვით 23 კლასად დაყო; 24-ე კლასში გააერთიანა გვიმრებიხავსებიწყალმცენარეები და სოკოები.

იხ. ვიდეო



ცხოველთა სამეფო ლინემ დაყო 6 კლასად: ძუძუმწოვრებადფრინველებადქვეწარმავლებად (ამ კლასს მიაკუთვნა ამფიბიებიც), თევზებად, ჭიებად (ჭიების კლასში გააერთიანა ყველა უხერხემლო ცხოველი, გარდა მწერებისა) და მწერებადადამიანი ლინემ მიაკუთვნა ძუძუმწოვრების კლასს, პრიმატების რიგს. ლინემ განახორციელა ბოტანიკური და ზოოლოგიური ნომენკლატურის რეფორმა. მან მეცნიერებაში საბოლოოდ დაამკვიდრა ეგრეთ წოდებული ბინარული ნომენკლატურა. ლინემ აღწერა და სახელწოდება მიაკუთვნა მცენარეთა და ცხოველთა 10 000-ზე მეტ სახეობას. ლინემ გაამარტივა და დახვეწა აღწერილობითი ბოტანიკური და ზოოლოგიური ენა; შეიმუშავა ბოტანიკური ტერმინოლოგია (მის მიერ შემოღებულ ტერმინთაგან ბევრი ამჟამადაც იხმარება).

                                                                   

fora laplandia (1737) პირველი გამოცემის ფრონტის ფურცელი. წინა პლანზე არის კარლ ლინეუსი.

ლინე მეტაფიზიკური მსოფლმხედველობის პოზიციებზე იდგა. მას მიაჩნდა, რომ სახეობები მათი „შექმნის“ დღიდან არ შეცვლილა, თუმცა სიცოცხლის ბოლო წლებში ლინემ გამოთქვა ვარაუდი საწყისი სახეობების შეჯვარების შედეგად ახალ ფორმათა წარმოქმნის შესაძლებლობის შესახებ. გარდა ბოტანიკური და ზოოლოგიური ნაშრომებისა, ლინეს ეკუთვნის გამოკვლევები მედიცინის, აგრეთვე გეოლოგიისა და პალეონტოლოგიის დარგში. იმ დროინდელ საექიმო პრაქტიკაში მან ბევრი მცენარეული საშუალება შეიტანა. ლინემ შექმნა თერმომეტრი, რომელიც ახლა „ცელსიუსის თერმომეტრის“ სახელითაა ცნობილი

                                                                     

ტიტულოვანი გვერდი სათაურით Fundamenta botanica (1736)
კარლ ლიენუსის აზრით ზოოლოგიური ნომეკლატურას  წარმოადგენს, გონიერი ადამიანი (Homo sapiens) სახეობის ლექტოტიპი - ანუ ის ტიპის სახეობის ეგზეპლიარი, რ-იც შემდგომში მკვლევარებმა აირჩიეს ნომეკლატურის ტიპად ეგზეპლიარების ნიმუშიდან ნახსენები ავტორის მიერ ტაკსონი (ანუ რომელიც მან შესძლო ეხსენებინა) პროტოლოგში. ,, ბუნების სისტემები'' მე-10 გამოცემაში, რ-ეიც გამოაქვეყნა 1778 წ-ის 1 იანვარი, მიღებული იქნა ზოოლოგიის ნიმეკლატურის საწყის წერტილის თარირად. ლინემ არწერა როგორც თავად სახეობები, ასევე მასთან დაკავშირებული  რადენიმე ჯგუფის სახეობები. თუმცა მან ვერ მიუთითა ტიპიური ჯგუფი   Homo sapiens ეგზეპლიარისთვის და ვერც ამ სახეობის ქვეტიპები რადენადაც იმ დროსითვის მეცნიერებაში არ იყო დაკავებული ტიფიკაციით არწერილი ტაქტონებში. 1959წ-ს ადამიანი არ   იყო აღიარებული ჰომო საპიენსი ტიპად მანამ სანამ  ინგლისელმა პროფესრმა უილიამ ტომას შტერნმა,სტატიაში ლინეს წვლილის შესახებ ნომეკლატურასა და ტაქსტომანიაში არ დაწერა, რომ ,, ლინე თავად უნდა გახდეს თავისი ჰომო საპიენსი''.

среда, 14 июля 2021 г.

არისტოტელე ონასისი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                    არისტოტელე ონასისი

                                                
(ინგლისური Aristotelis Socrates Onassis, Aristotelis Onasis, ბერძნ. Αριστοτέλης Ωνάσης; 15 იანვარი (სხვა წყაროების მიხედვით) 20 იანვარი) 1906, სმირნა, ოსმალეთის იმპერია - 15 მარტი, 1975, Neuilly-sur-Seine, Ile-de-France, France) - ბერძენი მეწარმე, გემის მფლობელი, ინვესტორი, მილიარდერი.

1932 წელს იგი ჩაერთო გემთმშენებლობის ბიზნესში და 1950-იან წლებში მან პირველმა ააშენა სუპერტანკერები. გადამზიდველის ბიზნესმენი და საერთაშორისო ბიზნესმენი, რომელმაც ააშენა სუპერტანკერებისა და სატვირთო გემების ფლოტი, რომლებიც აღემატება მრავალი ქვეყნის ფლოტს.
იხ. ვიდეო სიყვარულის ისტორია მარია კალასა და ონასის შორის
დაიბადა სმირნაში (ახლანდელი იზმირი, თურქეთი). მიუხედავად იმისა, რომ ონასების ოჯახი თამბაქოს მოვაჭრეების საკმაოდ შეძლებული ოჯახი იყო, მათ თითქმის მთელი ქონება დაკარგეს 1922 წელს, როდესაც სმირნა (თანამედროვე იზმირი), მაშინ საბერძნეთის ქალაქი, თურქებმა დაწვა. სმირნიდან საბერძნეთში გაქცევის შემდეგ ოჯახმა ონასისი გაგზავნა სამხრეთ ამერიკაში უკეთესი ცხოვრების მოსაძებნად. ბუენოს აირესში, ონასისი ღამის პორტის დისპეტჩერი გახდა და ოჯახის მეგობრების დახმარებით, თამბაქოს იმპორტის ყოველდღიური ბიზნესი წამოიწყო. მან არგენტინაში იმპორტირებული აღმოსავლური თამბაქოს მოხმარება 10% -დან 35% -მდე გაზარდა, ორი წლის შემდეგ კი თამბაქოს ვაჭრობის 5% საკომისიოდან 100000 დოლარი გამოიმუშავა. საბერძნეთის მთავრობამ ონასისი შეამჩნია და 1928 წელს არგენტინასთან სავაჭრო ხელშეკრულების დადება მიიწვია და შემდეგ გენერალური კონსული გახადა. მისი საქმიანობა გაფართოვდა და მოიცვა სიგარეტისა და სხვა სამომხმარებლო საქონლის წარმოება. 25 წლის ასაკში ონასისმა პირველი მილიონი დოლარი გამოიმუშავა. 1932 წელს ონასისმა იყიდა პირველი ექვსი სატვირთო გემი კანადური ფირმისგან 120 000 დოლარად. მან გამოიყენა ამ ორი ხომალდი მანამ, სანამ არ გამოჩნდა უფრო მაღალი გამტარუნარიანობის ხომალდები და შემდეგ იყიდა სხვები. ონასისმა პირველი ტანკერი ააშენა 1938 წელს და კიდევ ორი ​​უფრო დიდი შეიძინა მეორე მსოფლიო ომის დაწყებით. მისი იმპერია გაიზარდა და მისი საზღვაო ფლოტი გაფართოვდა მთელი 40 – იანი და 1950 – იანი წლების განმავლობაში. 50-იანი წლების შუა პერიოდში მან ერთ წელიწადში 17 ახალი ტანკერი შეიძინა. 1953 წელს მან ასევე გადაიხადა 1 მილიონი დოლარი Societe des Bains de Mer- ის საკონტროლო პაკეტში, რომელიც ფლობდა მონტე კარლოს კაზინოებს, თეატრებს, სასტუმროებსა და სხვა უძრავ ქონებას. 1957-1974 წლებში იგი იყო Olympic Airways- ის მფლობელი და ოპერატორი, ბერძნული ეროვნული ავიაკომპანია, რომელიც მას გადასცა საბერძნეთის მთავრობამ. ვისასკის ცნობილ სიმღერაში ნახსენებია ონასისების კლანი: ”ბოლოს და ბოლოს, მათ ყალბი მოკრძალების გარეშე აღზარდეს ონასისის მემკვიდრე ჩვენთან.
მისი პირველი მეუღლე 1946 წელს იყო ათენა ლივანოსი, გემის მაგნატის სტავროს ლივანოსის ქალიშვილი. ეს ქორწინება განქორწინებით დასრულდა 1960 წელს. დიდი ხნის განმავლობაში ონასისი ახლოს იყო საოპერო დივას მარია კალასთან. 1968 წელს ის დაქორწინდა აშშ-ს პრეზიდენტის ჯ. კენედის ქვრივზე, ჟაკლინ ბუვიერ კენედიზე. ონასისის ერთადერთი ვაჟი ალექსანდრე გარდაიცვალა ავიაკატასტროფის შედეგად, 1973 წლის 21 იანვარს, 25 წლის ასაკში. მის ძვირადღირებულ იახტას "კრისტინა ო", რომელსაც ქალიშვილის სახელი ეწოდა, მისი მე -2 მემკვიდრე მემკვიდრედ, ზოგიერთმა ხალხმა "მცურავი სასახლე" უწოდა და რამდენიმე წლის განმავლობაში მსახურობდა მის მუდმივ საცხოვრებლად. თავად ქრისტინა ოთხჯერ იყო დაქორწინებული (მათ შორის იყო ქორწინება სსრკ მოქალაქე სერგეი კაუზოვზე და საბჭოთა კავშირის თანამშრომელი); გარდაიცვალა 1988 წლის 19 ნოემბერს ბუენოს აირესში, 37 წლის ასაკში, გაურკვეველ ვითარებაში. ქრისტინას გარდაცვალების შემდეგ, ონასისის იმპერია გადავიდა მის ქალიშვილზე, ათენა რუსელს (დაიბადა ქრისტინა ონასისის ბოლო, მეოთხე ქორწინებაში, 1983 წელს დადო ფრანგ ტიერი რუსელთან).
იხ. ვიდეო

ონასისი გარდაიცვალა 69 წლის ასაკში, 1975 წლის 15 მარტს, პარიზის ამერიკულ საავადმყოფოში, ნეილო-სურ-სენის ქალაქ საფრანგეთში, სუნთქვის უკმარისობით, მიასთენიის გართულებით, რის გამოც მან განიცადა სიცოცხლის ბოლო წლებში. ონასისი დაკრძალეს საბერძნეთში, თავის კუნძულ სკორპიოსზე, თავის ვაჟთან, ალექსანდრესთან ერთად. ონასისის ანდერძის თანახმად, მან მემკვიდრეობის 55% დაუტოვა თავის ქალიშვილს ქრისტინა ონასისს, ხოლო 45% გადასცა ალექსანდრე ონასისის ფონდის დაფუძნება

вторник, 13 июля 2021 г.

პოლარული ნივთიერებები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

            პოლარული ნივთიერებები

წყლის მოლეკულა არის პოლარული მაგალითი 
წარმოდგენილია ორი მუხტი უარყოფითი მუხტი არის შუაში (წითელ ჩრდილში), ხოლო ბოლოებზე დადებითი მუხტი (ცისფერ ჩრდილში).

ქიმიაში არის ნივთიერება, რომლის მოლეკულებს გააჩნიათ ელექტრონული დიპოლური მომენტი. პოლარული ნივთიერებებისთვის, არაპოლარულ ნივთიერებებთან შედარებით, დამახასიათებელია მაღალი ფარდობითი დიელექტრიკული შეღწევადობა (თხევად ფაზაში 10-ზე მეტი), მაღალი დუღილისა და დნობის ტემპერატურა.

პოლარული მოლეკულები ურთიერთქმედებენ დიპოლ – დიპოლური მოლეკულათშორისი ძალების და წყალბადური ბმების საშუალებით. პოლარობას საფუძვლად უდევს უამრავი ფიზიკური თვისება, მათ შორის ზედაპირული დაძაბულობა, ხსნადობა, დნობის და დუღილის ტემპერატურები.

პოლარული გამხსნელებში ყველაზე უკეთ იხსნებიან პოლარული ნივთიერებები, მათ ასევე გააჩნიათ იონების სოლვატაციის უნარი. პოლარული გამხსნელების მაგალითებია წყალიამიაკისპირტები, და სხვა ნივთიერებები.

იხ. ვიდეო

იმის გამო, რომ ელექტრონებს აქვთ უარყოფითი მუხტი, ელექტრონების არათანაბარი გადანაწილება ბმის შიგნით იწვევს ელექტრული დიპოლის წარმოქმნას: ამიტომაც დადებითი და უარყოფითი ელექტრული მუხტები განცალკევდება. ასეთ დიპოლებში განცალკევებული მუხტები ჩვეულებრივ უფრო მცირეა, ვიდრე ფუნდამენტური მუხტი, ამიტომაც ასეთ მუხტებს უწოდებენ ნაწილობრივ მუხტებს, აღინიშნებიან δ + (დელტა პლუსით) და δ− (დელტა მინუსით). ეს სიმბოლოები შემოიღეს 1926 წელს სერ კრისტოფერ ინგოლდმა და დოქტორმა ედიტ ჰილდა ინგოოლდმა.

სუსტი ელექტრული გადახრა შესაძლებელია თუნდაც არაპოლარული სითხეებისთვისაც

                                                                       


წყალბადის ფთორიდის მოლეკულა რადგან ფთორი უფრო ელექტროუარყოფითია ვიდრე წყალბადი H − F ბმაც მისკენ არის გადახრილი, რაც წარმოქმნის ნაწილობრივ მუხტებს. წითელი წარმოადგენს ნაწილობრივ უარყოფითად დამუხტულ რეგიონებს, ხოლო ცისფერი წარმოადგენს ნაწილობრივ დადებითად დამუხტულ რეგიონებს.

ბმების პოლარობა, როგორც წესი, იყოფა სამ ჯგუფად, რომლებიც დამყარებული არის ელექტროუარყოფითობის განსხვავებაზე, ბმის მქონე ატომებს შორის. პაულინგის სკალის მიხედვით:

  • არაპოლარული ბმები, ძირითადად მაშინ ჩნდება, როდესაც ელექტროუარყოფითობის სხვაობა ორ ატომს შორის 0,5 – ზე ნაკლებია.
  • პოლარული ბმები, ძირითადად ჩნდება როდესაც ელექტროუარყოფითობა ორ ატომს შორის მერყეობს დაახლოებით 0,5-სა და 2.0-ს შორის.
  • იონური ბმები ზოგადად ჩნდება, როდესაც ელექტროუარყოფითობის სხვაობა ორ ატომს შორის 2.0-ს აღემატება.

პაულინგმა ეს კლასიფიკაციის სქემა დაფუძნა ბმის ნაწილობრივ იონურ თვისებაზე. მისი შეფასებით, 1.7-ი სხვაობა შეესაბამება 50% იონურ ბმას, ასე რომ უფრო დიდი სხვაობა შეესაბამება ბმას, რომელიც უფრო მეტად იონიურია.

როგორც კვანტურ-მექანიკური აღწერილობით, პაულინგმა გამოიყენა პოლარული მოლეკულის AB- ისთვის ტალღური ფუნქცია, რაც არის კოვალენტური და იონური მოლეკულების ტალღური ფუნქციების ხაზოვანი კომბინაცია: ψ = aψ(A:B) + bψ(A+B).

კოვალენტური და იონური თვისებები დამოკიდებულია კვადრატული კოეფიციენტების მნიშვნელობებზე a2 და b2-ზე.



კონსერვები

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -                                კონსერვები დაკონსერვებული ტომატის პასტა მინის ქილებში და...