среда, 4 января 2023 г.

ფრიდრიხ რატცელი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ფრიდრიხ რატცელი

(გერმ. Friedrich Ratzel; დ. 30 აგვისტო 1844, კარლსრუე — გ. 9 აგვისტო 1904, ამერლანდი, ტბა შტარნბერგერზეეს სიახლოვეს) — გერმანელი გეოგრაფი, ეთნოლოგი, სოციოლოგი; ანთროპოგეოგრაფიის, გეოპოლიტიკის და დიფუზიონიზმის თეორიის დამაარსებელი.

გერმანელი სწავლულის შეხედულებათა სისტემაზე იგრძნობა ფრანგი სოციოლოგის, სოციოლოგიის ფუძემდებლის ოგიუსტ კონტის გავლენა. კერძოდ, ისეთ თემებში, როგორიცაა, ევოლუციონიზმი, გეოგრაფიული გარემოს როლი ხალხის განვითარებაზე, სახელმწიფოებრიობა, დემოგრაფიული და კოსმიური ფაქტორების როლი პოლიტიკური სისტემების ფუნქციონირებაში, სახელმწიფოთა და ეთნოსთა ცხოვრება. კონტის გავლენა ჩანს ფრიდრიხ რატცელის შრომებშიː

„დედამიწა და სამყარო. შედარებითი გეოგრაფია“
„ხალხთამცოდნეობა“
„პოლიტიკური გეოგრაფია“.
ფრიდრიხ რატცელი იყო ლაიფციგის უნივერსიტეტის პროფესორი 1886 წლიდან.
იხ. ვიდეო - §3. Геополитика в лицах: Фридрих Ратцель. - В лекции проведен обзор ключевых научных выводов Фридриха Ратцеля, повлиявших на становление геополитики, среди которых законы территориальной экспансии и подход к пониманию государства как живого организма.
ეთნოლოგიის ამოცანები ფ.რაცელის მიხედვით:
გეოგრაფიული ხედვა (გარე პირობების გათვალისწინება) და ისტორიული ასახვა.
კაცობრიობის დავიწყებული, ღრმა ფენების შესწავლა. სწორედ დაბალ ფენებში უნდა ვეძებოთ ის პუნქტები, რამაც გამოიწვია ადამიანის განვითარების უფრო მაღალი დონე. ეს კეთდება კაცობრიობის ერთიანობისა და მთლიანობის დამყარების მიზნით.
ტუბუს საჰარის ხალხის შედარება, რომლებსაც 2000 წლის განმავლობაში არაფერი შეუცვლიათ თავიანთ კულტურასა და ცხოვრების წესში, და თანამედროვე ხალხებს, რომლებმაც ბევრი ისწავლეს, ბევრი შეიძინეს და რაც მთავარია, ისწავლეს როგორ გამოიყენონ ეს ყველაფერი.
გადასვლების და შიდა კომუნიკაციის მითითება. კაცობრიობა ერთია.
ფაქტობრივად, ყველაფერი ერთი კულტურიდან მოვიდა – საძირკველი, საძირკველი, რომლის საფუძველზეც ჩამოყალიბდა სხვები, ჩამოყალიბდა მათი ჩარჩო, რომელიც დღემდე არსებობს. ამ კულტურის მრავალი ნაწილი ჯერ კიდევ უცვლელი რჩება კაცობრიობის ხელში.
იხ. ვიდეო - Who was Friedrich Ratzel? His Contribution in Political Geography
კაცობრიობის პოზიცია, ფორმა და ზომა
ადამიანის ჰაბიტატი არის ეკუმენა. ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში უფრო მეტი ადამიანი ცხოვრობს, ვიდრე სამხრეთში, რადგან ეს აძლევს ადამიანებს მეტ სივრცეს, ვრცელ ტერიტორიებს ერთმანეთთან კონტაქტში, აქვს მეტი უპირატესობა კაცობრიობის განვითარებისთვის. თუ რუკას დააკვირდებით, შეგიძლიათ მიხვიდეთ დასკვნამდე, რომ კონტინენტების ჩრდილოეთი ნაწილები უფრო ფართო კავშირშია, ხოლო სამხრეთი მნიშვნელოვნად იყოფა ერთმანეთში. მაშასადამე, კულტურული განვითარების უმაღლესი ფორმები გვხვდება ეკვატორის ჩრდილოეთით (მაგალითად, ჩრდილოეთის ხალხები უძველესი დროიდან იყენებდნენ ხახვს, ხოლო სამხრეთის ხალხებმა არ იციან მისი არსებობის შესახებ). მაგალითად, საინტერესოა რკინის განაწილების საზღვარი: სადაც რკინა არ არის ცნობილი, არ არის ცნობილი მესაქონლეობა, მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის, კამეჩის, ცხენის, თხის, ცხვრის და ა.შ., არ არის ცნობილი ღორები და ქათმები. .
განსხვავება შეინიშნება სოციალურ-პოლიტიკურ ურთიერთობებშიც: კოლუმბიამდელ ამერიკაში, ოკეანიაში, ავსტრალიაში (უფრო უძველესი განვითარება) - განვითარებულია ჯგუფური ქორწინება, დედობა, ოჯახი; აზიაში, აფრიკაში, ევროპაში - პატრიარქალური სისტემა, წყვილთა ქორწინება. რაც მოწმობს, რომ „კაცობრიობაში აღმოსავლეთი და დასავლეთი ერთმანეთის საგრძნობლად საპირისპიროა. ამერიკა კაცობრიობის ყველაზე უკიდურესი აღმოსავლეთია: აქ უფრო ძველი განვითარების ფორმებია, ვიდრე აფრიკასა და ევროპაში, რომლებიც ქმნიან უკიდურეს დასავლეთს.
რატცელი წერს, რომ ისევე როგორც გეოგრაფიული კონტრასტი ჩრდილოეთსა და სამხრეთს შორის გადის მთელ დედამიწაზე, ანთროპოლოგიური და ეთნოგრაფიული კონტრასტი შემოიფარგლება ეგრეთ წოდებული ძველი სამყაროთი და მის მიმდებარე მიწებით.



  

Комментариев нет:

უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი) ინგლ. Ancient Aliens Ancient Aliens არის ამერიკული...