ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                               ენ ტაილერი

(ინგლ. Anne Tyler; დ. 25 ოქტომბერი, 1941 , მინეაპოლისი, მინესოტა) არის ამერიკელი მწერალი და კრიტიკოსი. პულიცერის პრემიის ლაურეატი 1989 წელს.
 ბიოგრაფია

დაიბადა კვაკერების ოჯახში მინეაპოლისში, მინესოტაში. მშობლებთან და სამ უმცროს ძმასთან ერთად, მან ბავშვობა გაატარა სხვადასხვა კვაკერულ თემებში, შუა დასავლეთში და სამხრეთში. ექვსიდან თერთმეტ წლამდე ის და მისი ოჯახი ცხოვრობდნენ ეშევილის ჩრდილო-დასავლეთით, ჩრდილოეთ კაროლინაში. თერთმეტ წლამდე ის არ დადიოდა სკოლაში, კომუნაში ბავშვები სწავლობდნენ ხელოვნების, შრომისა და კულინარიის გაკვეთილებს .

შვიდი წლის ასაკში ენმა დაიწყო მოთხრობების წერა. 11 წლის ასაკში მან დაიწყო ჰარვარდის პატარა ადგილობრივ საჯარო სკოლაში სწავლა. 16 წლის ასაკში სკოლის დამთავრების შემდეგ, იგი ჩაირიცხა დიუკის უნივერსიტეტში, დურჰემში, ჩრდილოეთ კაროლინაში. დიუკის უნივერსიტეტში მან დაამთავრა რუსული ენა, ისტორია და ლიტერატურა, გახდა Phi Beta Kappa საძმოს წევრი და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი 1961 წელს. მან სწავლა განაგრძო კოლუმბიის უნივერსიტეტში, სადაც მიიღო სტიპენდია, შემდეგ ერთი წელი მუშაობდა დიუკის უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში და ორი წელი იყო მონრეალის მაკგილის უნივერსიტეტის სტიპენდიანტი. იგი 1963 წელს დაქორწინდა ირანში დაბადებულ ფსიქიატრ ტაგი მოდარესისზე; მათ ორი ქალიშვილი ჰყავდათ.

იხ. ვიდეო - о романе писательницы Энн Тайлер «Уроки дыхания»

შემოქმედება

ენ ტაილერი არაერთხელ გამოქვეყნდა დიუკის უნივერსიტეტის ჟურნალში და ორჯერ მოიგო ენ ფლეტჩერის ჯილდო, "ლორა" და "წმინდანები კეისრის სახლში". ბიბლიოთეკაში მუშაობისას ტაილერი აგრძელებდა მოთხრობების წერას, რომლებიც გამოქვეყნდა ჟურნალებში The New Yorker, The Saturday Evening Post და Harpers, სხვათა შორის. მისი პირველი რომანი, თუ დილა მოვა, გამოიცა 1964 წელს. 1965 წლიდან 1970 წლამდე პერიოდში ენი იყო დაკავებული ქალიშვილების აღზრდით და ლიტერატურული მიმოხილვების გამოქვეყნებით პერიოდულ გამოცემებში, დროებით უარს ამბობდა ახალი მოთხრობებისა და რომანების დაწერაზე. მან კვლავ დაიწყო წერა 1970 წელს და 1974 წლისთვის გამოაქვეყნა კიდევ სამი რომანი - A Slipping-Down Life, The Clock Winder და Celestial Navigation.

მისი რომანი ლანჩი საშინაო სიამოვნებისთვის იყო პულიცერის პრემიის, PEN/Faukner American Literary Prize-ისა და ამერიკული წიგნის პრემიის ფინალისტი 1983 წელს. მისი მეათე რომანი, შემთხვევითი ტურისტი, 1985 წელს დაჯილდოვდა წიგნის კრიტიკოსთა ეროვნული წრის ჯილდოთი, 1986 წელს ელჩის წიგნის ჯილდო და 1986 წელს იყო პულიცერის პრემიის ფინალისტი. ის 1988 წელს გადაიღეს უილიამ ჰურტთან და ჯინა დევისთან ერთად.

მისმა მე-11 რომანმა, სუნთქვის გაკვეთილები, მოიპოვა 1989 წელს პულიცერის პრემია მხატვრული ლიტერატურისთვის და გახდა ჟურნალ Time-ის წლის წიგნი.

პულიცერის პრემიის მიღების შემდეგ ტაილერმა კიდევ ბევრი რომანი გამოსცა, რომლებიც თბილად მიიღო საზოგადოებამ. ზოგიერთი მათგანი გადაღებულია ფილმებში (სუნთქვის გაკვეთილები 1994 წელს, წმინდა შესაძლოა 1998 წელს, დაღმართის ცხოვრება და მიწიერი სურვილები 1999 წელს, როდესაც ჩვენ ზრდასრულები ვიყავით 2004 წელს).

ბიბლიოგრაფია

რომანები

თუ ოდესმე დილა მოვა (1964)

კალის ქილის ხე (1965)

A Slipping Down Life (1970)

საათის სამაგრი (1972)

ციური ნავიგაცია (1974)

Caleb-ის ძიება (1975)

მიწიერი საკუთრება (1977)

მორგანის გავლა (1980)

ვახშამი Homesick რესტორანში (1982)

შემთხვევითი ტურისტი (1985)

სუნთქვის გაკვეთილები (1988)

წმინდა შესაძლოა (1991)

წლების კიბე (1995)

Patchwork Planet (1998)

უკან როცა გავზარდეთ (2001)

სამოყვარულო ქორწინება (2004)

ამერიკის მიღება / ამერიკაში გათხრა (2006)

ნოეს კომპასი (2010)

სამოყვარულო დამშვიდობება / დამწყებთათვის ნახვამდის (2012)

ცისფერი ძაფის კოჭა / A Spool of Blue Thread (2015)

ძმარი გოგონა (2016)

საათის ცეკვა / საათის ცეკვა (2018)

წითური გზის პირას (2020)

ფრანგული ლენტები (2022)

ეკრანის ადაპტაცია

უხალისო ტურისტი (1988)

სუნთქვის გაკვეთილები (ტელევიზია) (1994)

შესაძლოა წმინდანი (ტელევიზია) (1998)

დაღმართის ცხოვრება (1999)

მიწიერი სურვილები (ტელევიზია) (1999)

როდესაც ჩვენ გავიზარდეთ (ტელევიზია) (2004)

იხ. ვიდეო - Anne Tyler -- or someone -- has rewritten Shakespeare