ინტელექტი

                                                 

(ლათ. Intellectus — გაგება, შემეცნება, გონება) — პიროვნების თვისება, რომელიც აზროვნების უნარის, აზროვნების ფსიქოლოგიურ საფუძველს წარმოადგენს.

ინტელექტი- არსებობს ორი სახის ადამიანური და ხელოვნური. ადამიანური ინტელექტი ენის გაგების უნარი, უნარი გადაიტანოს ვერბალური აღწერა მოქმედებაში და იმოქმედოს საკუთარი კულტურის, წესების შესაბამისად. ზოგიერთი მეცნიერი თვლის, რომ ადამიანს მრავალმხრივი ინტელექტი აქვს.

ხელოვნური ინტელექტი კომპიუტერული მეცინერებების სპეციალური სფერო, რომელიც მიმართულია ადამიანის შემეცნებითი პროცესების მოდელირებისკენ. ხელოვნურმა ინტელექტმა დიდი გავლენა იქონია კოგნიტური ფსიქოლოგიის განვითარებაზე
იხ. ვიდეო

                                

მრავალმხრივი ინტელექტის თეორია — ამერიკელ ფსიქოლოგ ჰ. გარდნერის (H. Gardner, 1943-) თანახმად არსებობს რვა ერთმანეთისგან განსხვავებული ინტელექტის სახე და მისი შესაბამისი სწავლის სტილი.ინტელექტის ეს სახეებია: ლინგვისტური, მათემატიკურ-ლოგიკური, ვიზუალურ-სივრცითი, სხეულებრივ-კინესთეტიკური, მუსიკალური, ინტერპერსონალური, ინტრაპერსონალური და ნატურალისტური. თითოეულ ადამიანს გააჩნია ზემოთ ჩამოთვლილი ინტელექტის რამდენიმე სახეობა. მნიშვნელოვანია, რომ სკოლის მასწავლებელი აცნობიერებდეს სხვადასხვა ადამიანის სხვადასხვა ხარისხით მიდრეკილებას სხვადასხვა ინტელექტისადმი, რომ მოსწავლეებს საკუთარი შესაძლებლობების მრავალმხრივად გამოხატვის და განვითარების შესაძლებლობა მისცეს.

ლინგვისტური ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს გააჩნიათ მეტყველების კარგი უნარი. შეუძლიათ კითხვა, წერა, მეტყველება. არსებობს პროფესიები (მაგალითად, ადვოკატი, ჟურნალისტი და ა.შ.), რომლებიც მოითხოვს ამ უნარ-ჩვევებს. ენისადმი მიდრეკილების მქონე ადამიანებს საუბრის დროს უყვართ მეტაფორების, იუმორისტული გამონათქვამების ხმარება. მათ, აგრეთვე, უყვართ სიტყვებით თამაში, ენის გასატეხები, ანეკდოტები და ა.შ. ადამიანებს, რომლებშიც ძლიერადაა განვითარებული ამ ტიპის ინტელექტი, გამორჩეულები არიან სკოლაშიც, რადგან შეუძლიათ აზრის ნათლად გამოხატვა როგორც ზეპირად, ისე წერილობით. ასეთი ინტელექტის მქონე ადამიანებს მარტივად შეუძლიათ უცხო ენების შესწავლა.

მათემატიკურ-ლოგიკური ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს აქვთ აბსტრაქტული პრობლემების გადაჭრის, მათემატიკური და მეცნიერული პროცესების გაგების კარგი უნარი. მათ თავისუფლად შეუძლიათ რიცხვებით მანიპულირება, პრობლემების გადაწყვეტა, ანალიტიკური აზროვნება. ისინი კარგად ახერხებენ მონაცემების ინტერპრეტაციას, ცხრილების დალაგებას, აბსტრაქტულ კვლევასა და წვდებიან აბსტრაქტულ მიმართებებს. ისინი “ძლიერები” არიან მათემატიკასა და საბუნებისმეტყველო საგნებში. ეს ინდივიდები კარგად სწავლობენ ცდას, კვლევის დაგეგმვას, თვითონაც აკეთებენ აღმოჩენებს. მათ მოსწონთ სტრატეგიული თამაშები.

ვიზუალურ- სივრცითი ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს აქვთ ვიზუალური (მხედველობით მოცემული) სამყაროს ზუსტი აღქმისა და ვიზუალური გამოცდილების გამოყენების კარგი უნარი. ისინი ყველაზე კარგად სწავლობენ ვიზუალური წარმოდგენების (ხატი, ფერები, სურათები, გრაფიკული ნახატები) საშუალებით და იყენებენ მათ ხელოვნების დარგში სხვადასხვა საქმიანობების დროს.

სხეულებრივ-კინესთეტიკური ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს აქვთ სხეულის მართვის, მისი მოძრაობების გაკონტროლებისა და შეცვლის კარგი უნარი. ამ ტიპის ადამიანებს კარგად ეხერხებათ ფიზიკური აქტივობები. ისინი ყველაზე კარგად “კეთების” პროცესში, ანუ აქტიური სწავლებით, მოძრაობებით და სამუშაოს ხელით შესრულების დროს სწავლობენ.

მუსიკალური ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს აქვთ ბგერის სიმაღლის, ტონის და რიტმის შეგრძნების კარგი უნარი. მათ უადვილდებათ მუსიკის საშუალებით სწავლა, აზრისა და გრძნობების გამოხატვა.

ინტერპერსონალური ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ინტელექტის ტიპის ადამიანებს აქვთ საკუთარი სამუშაოს კარგად დაუფლებისა და სხვების მოტივირების უნარი. მათ შეუძლიათ სხვათა გრძნობების, ხასიათისა და სურვილების თანაგანცდა. თანაუგრძნობენ სხვებს, ესმით მათი “გასაჭირი,” ხშირად ასრულებენ მედიატორის ან ლიდერის როლს ამა თუ იმ კონფლიქტის მოგვარებაში. ისინი ყველაზე კარგად სხვებთან ურთიერთობისას სწავლობენ.

ინტრაპერსონალური ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ინდივიდებს აქვთ საკუთარი თავის შეცნობის, საკუთარი ცხოვრებისა და სწავლის პროცესის მართვის უნარი. ისინი კარგად იცნობენ საკუთარ თავს, კარგად ხვდებიან, რა სურთ და ცდილობენ საკუთარი მიზნების განხორციელებას. ეს ეხმარება მათ გადაწყვეტილების მიღების დროს არსებული ცოდნის სწორად გამოყენებაში. ასეთი ტიპის ადამიანებს უყვართ მარტო და დამოუკიდებლად მუშაობა. ისინი ყველაზე კარგად “მარტო” სწავლობენ.

ნატურალისტური ინტელექტის მქონე ადამიანები

ამ ტიპის ინტელექტის მქონე ადამიანებს აქვთ ბუნებისა და გარე სამყაროს წვდომის უნარი. მათ აქვთ განსაკუთრებული დამოკიდებულება გარე სამყაროსადმი და საკმაოდ მგრძნობიარენი არიან სამყაროს “ჰარმონიული” და “არაჰარმონიული” მოვლენებისადმი. ისინი სწავლობენ გარემოში არსებული მოვლენების ურთიერთდამოკიდებულებასა და ცვლილებებს დროში. ისინი კარგად იცნობენ გარემოს და “შეშფოთებას” გამოთქვამენ იმ “მავნე” ზემოქმედების გამო, რომელსაც ადამიანი ახდენს ბუნებაზე. მათ გააჩნიათ “სამართლიანობის” გრძნობა

                              FIM-92 Stinger

სტინგერი როგორც მოგეხსენებათ ეს იარაღი აშშ. გვაძლევს და აქდან გამომდინარე                                შემოგთავაზებთ  ვრცლად ინფორმაციას ამ იარაღზე.

FIM-92 Stinger

საზღვაო ძალები  აშშ საველე რადიასადგური ღებულობს მონაცემებს საჰაერო სამიზნეზე, გადაცემა სამიზნე მითითება რეალუს დროში  სროლაში პსსკ «სტინგერი»

ტიპი პსსკ შემქნელი  General Dynamics 1967 - 1977წწ  დაიწყო გამოცდები 1973 წ. მიღება შეიარაღებაში 1981 წ. გამოშვებული რაოდენობა 70 000 - მდე ცალი ღირებულე ერთეულის 60  - 70 000 აშშ დოლარი. ძირითადი ქვეყნები რ-იც იყენებენ დიდი ბრიტანეთი, გერმანია,                          მოდიფიკაციები FIM-92A 
FIM-92B 
FIM-92C 
FIM-92D 
FIM-92G

ძირითადი ტეხნიკური დახასიათება მაქსიმალური სიშრე 4,8 - 8 კმ ჭერი 3,8 კმ მაქსიმალური საღუალო სიჩქარე 750 - 700 მ |წ 2,2|2, 06მ

სტინგერი (ინგლ. Stinger - ნესტარი , საერთოსახედრო ინდექსი FIM-92) - ამერიკული პერსონალური საჰაერო-საზენიტო კომპლექსი (პსსკ) წარმოადგენს დაბალსიმაღლეზე საფრენ აპარატების (თვითმფრინავები, ვერტმფრენის, უსა) გამანადგურებელ სისტემა., გარდა ამისა უზრუნველყოფს შესაძლებლობას დამბობოს არაბრონირებული სახმელეთო ან საზღვაო სამიზნეზე. შექმნა აშშ კორპორაციამ ,,ჯენერალ დაინემიკის'' მიღებული შეიარაღებაში 1981 წ.

                            ვარიანტები და მოდიფიკაციები

             

თვითმავალი სსკ «ოცელოტი т» (გერმანია ) სახმელეთო  საველე  კონფიგურაციები  შენიღბული სახით , საფარი სამი რაკეტაზე  «სტინგერი » გადასატანად ბორტზე

Stinger Basic - ზურ საბაზო მოდიფიკაცია წინა საცეცხლე ზედაპირების გაუმჯობესებული servo დისკზე (ბოლო ცვლილებებთან შედარებით ზურ Redeye)

Stinger-POST (Passive Optical Seeker Technique) 

                            ერთობლივი დანადგარი «სტინგერი»  აშშ სატვირთო  (ნიდერლანდების)

Stinger RMP (Reprogrammable Microprocessor), Stinger RMP Block I, Stinger RMP Block II და სხვ.

გამოიყენეს სხვადსხვა კომნფლიქტებში ფოლკლედის ომი,სამოქალაქო ომი ანგოლაში, კარგილსკური ომი, იუგოსლავიის ომი, ასევე ავაღნეთში და ჩეჩნეთში.

ფოლკედის ომში (1982წ) პირველი ჩამოგდებული აშს სტინგერით საფრენი აპარატის იყო არგენტილური თვითმფრინავი ФМА IA 58 Пукара́  და ვერტმფრენი SA.330 Puma

ავღანეთის ომი (1979 - 1989) მიწოდება პსსკ ,,სტინგერების'' ავღნეთის მოჯახედების პაკისტანიდან (მარტო 9 თვეში 1987 წ. მიაცოდეს 900 კომპლექსი) პირველი გამოყენება 1986 (იყო ჩამოგდებული  Ми-24) პირველი სრული დანადგარი (ხელში საბჭოთა სამხდერობს ჩაუვარდათ ხელში მხოლოდ გამშვები მილი) 

მხოლოდ 1986 წ. იყო ჩამოგდებული 23 თვითმფრინავი და ვერტმფრენი, შედეგად მკვეთრი ცვლილება ტაქტიკის სახედრო გამოყენება ვერთმფრენების საბჭოთა სახედროების.თუ გამოჩენამდე სტინგერების Ми-8 ფრინავდენენ მაქსიმუმ სიმაღლეზე 6000მ მიღების შემდეგ დაეშვნენ 30 - 90 მ
იხ. ვიდეო

აწყობდნენ ჩასფრებეს მაღალ მთებზე, მოჯახედები თავს ესხმოდნენ საფრენ აპარატებს სიმაღლეზე, ასე, რომ 1987 წ. ქაბულში აეროპორტში განახორციელა იძულებითი დაშვება Ан-12, ჩამოგდებული რაიონში გარდეზში 9000მ სიმაღლეზე. გრდა ამისა პაკისტანიც იყენებდა სტინგერებს საზღვრის დარღვევისას საბჭოთა კავშირის ავიაციის მიერ.

მაწილი სტინგერები მუჯახედებმა გადასცეს ირანს რ-იც სულაც არ იყო მეგობრული აშშ მიერ.

2001წ -ს მოჰახედებმა გამოიყენეს ,,სტინგერი'' წინაამღდეგ ნატოსკერძოდ 2012წ-ს 25 ივნისს ,, სტინგერით'' იყო ჩამოგდებული CH-47 Chinook რ-იც იძულებითი დაშვება.

სხვა კონფლიქტები 1987წ-ს ოქტომბერს ჩადში იყო ჩამოგდებული Су-22 და МиГ-23 სსძ ლივიის. 

ტაქტიკური დახასითება 

                                       
თავი თვითდამიზნების რაკეტა : გამჭირვალე თვსახური  ჩანს მოთვალთვალე  კოორდინატორი მიზანიგიროსტაბილიზატორის  პლატფორმაზე

სისტემა სათვალთალო: ოპტიკური თვითდამიზნება

ტიპი თავის თვითდამიზნების: პასიური ორსპექტრული ინფრაცითელი| ულტრაისფერი

სიგრძე (რაკეტის): 1,52 მ 

დიამეტრი (რაკეტის): 0,07 მ 

სასტარტო მასა: 10,1 კგ

მასა გაშვებისას: 5,6 კგ

სიშორე სროლის: 200 - 4500მ

მაქსიმალური სიმაღლე სამიზნეს: 3800მ 

მაქს სიჩქარე: 750 მ|წ (M=2,2)

საერთო საბრძოლო ნაწილი: 3 კგ

ტიპი საბრძოლო ნაწილის: მსხვევადი

ტიპი M6 Linebacker, AN/TWQ-1 Avenger, MQ-1 Predator, AH-64 Apache, LeFlaSys/ASRAD
იხ. ვიდეო

         

პოლიტიკა — ეს არის

                                    პოლიტიკა — ეს არის
                        აშშ. თეთრი სახლი

1. საზოგადოების და სახელმწიფოს მართვის ხელოვნება,
2. საზოგადოებრივი იდეების ერთობლიობა და მისგან გამომდინარე მიზანმიმართული საქმიანობა, რომელიც დაკავშირებულია სახელმწიფოებს, ხალხებს, ერებს, სოციალურ ჯგუფებს შორის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ურთიერთობების ჩამოყალიბებასთან.

პოლიტიკას წარსულში განსაზღვრავდნენ სხვადასხვაგვარად, კერძოდ: (ა) როგორც ”სამეფო ხელოვნებას” ყველა სხვა ხელოვნების (ორატორული, სამხედრო, სასამართლო) სამართავად, (ბ) როგორც უნარს ”ყველა მოქალაქის დაცვისა და მათ შორის უარესების უკეთესებად გარდაქმნისა” (პლატონი), (გ) როგორც ცოდნას სამართლიანი და ბრძნული მმართველობის თაობაზე (მაკიაველი), (დ) როგორც კლასთა ინტერესების ბრძოლას (მარქსი)

პოლიტიკა, როგორც მეცნიერება შეისწავლის სახელმწიფო მიზნების მიღწევის ხერხებს. განასხვავებენ საშინაო და საგარეო პოლიტიკას. პირველი მათგანი განისაზღვრება იმ მიზნების შინაარსით, რომელსაც ისახავს მთავრობა და საზოგადოების მმართველი კლასები, და იმ საშუალებებით, რომლითაც ეს მიზნები მიიღწევა. საშინაო პოლიტიკის მიზანს შეიძლება ჰქონდეს ხასიათი:

• დინასტიური (მმართველი ოჯახის ინტერესების დაცვა),
• არისტოკრატიული (დიდგვაროვან ოჯახთა უფლებების და პრივილეგიების დაცვა),
• სამხედრო (შეირაღებული ჯგუფების წინა პლანზე წამოწევა),
• სახალხო (მთელი მოსახლეობის სამეურნეო და სულიერი ინტერესების დაცვა).

საგარეო პოლიტიკა მოიცავს სახელმწიფოთაშორის ურთიერთობების საკითხებს, როგორებიცაა: ომი და მშვიდობა, სახელმწიფოთა კავშირები და შეთანხმებები, საერთაშორისო ვაჭრობა, გავლენის სფეროების განაწილება, ზღვების, კოლონიების ფლობა და სხვა.

თავისი შინაგანი ფორმით სახელმწიფო პოლიტიკა შეიძლება იყოს:

• კონსერვატიული - ტრადიციების და არსებული საზოგადოებრივი ინსტიტუტების შენარჩუნება,
• პროგრესული - მისწრაფება სახელმწიფო და საზოგადოებრივი სისტემის გარდაქმნისაკენ,
• ლიბერალური - მთავრობის ნდობა საზოგადოებრივი ელემენტებისადმი და სხვა.

თუ სახელმწიფო მმართველობას დავყოფთ დარგებად, შესაძლებელია საუბარი სახელმწიფოს ფინანსურ, საბაჟო, სატარიფო, სავაჭრო, სამრეწველო, ფისკალურ, სარკინიგზო პოლიტიკაზე.

• ანარქიზმი
• დემოკრატია
• კაპიტალიზმი
• კომუნიზმი
• ლენინიზმი
• ლიბერალიზმი
• მაოიზმი
• მარქსიზმი
• ნაციონალიზმი
• ნეოკონსერვატიზმი
• ნეოლიბერალიზმი
• პარლამენტარიზმი
• სოციალიზმი
• სოციალ-დემოკრატია
• სტალინიზმი
• ტოტალიტარიზმი
• ტროცკიზმი
• ფაშიზმი                   
•                        პოლიტიკური სისტემები და იდოეოლოგები
• ავტორიტაზმიზი       კონსერვატიზმი                  მილიტარიზმი   პლუტოკრატია
• ანარქიზმი                    კოსმოპოლიტიზმი             ნაციზმი          ტიმოკრატია
• დემოკრატია               ლიბერიალიზმი                 ნაციონალიზმი ფაშიზმი
• დიქტატურა             მარქსიზმი                             პაზიფიზმი

                                                 

                 Benz Velo

                                          პირველი სერიული ავტომობილი

                                                    ბენც   ველო  

                                              

   საერთო მონაცემები წარმოება Rheinische Gasmotorenfabrik Benz & Cie. 1894-1901წწ. ტრასმისია 2 ან სამი მუხლი. გაბარიტები სიგრძე 2250მმ სიგანე 1250 მმ სიმაღლე 1480 მმ საბასიზო ბორბალი 1340 მმ ნასა 280 დან (1894) 425 (1901) 

  პირველი სერიული ითხთვალიანი ავტომობილი მსოფლიოში კონსტრუქცია კარლ ბენცის (დ. 25 ნოემბერი, 1844 – გ. 4 აპრილი, 1929) — ძრავების გერმანელი დიზაინერი, რომელიც ითვლება ბენზინის ძრავიანი პირველი ავტომობილის შემქმნელად. მისი თანამედროვეები, გოტლიბ დაიმლერი და ვილჰელმ მაიბახი, ასევე მუშაობდნენ მსგავს გამოგონებებზე და არაფერი იცოდნენ სხვის გამოგონებაზე, თუმცა ბენცმა საკუთარი ნაშრომი პირველმა დააპატენტა, ისევე, როგორც ყველა პროცესი, რომელმაც შიდაწვის ძრავაავტომობილისათვის მისაღებ დეტალად აქცია

 წარადგენდა თავისთავად შემცირებული მოდელს ბენც ვიქტორიას 1893წ. გახდა მნიშვნელოვანი წარმატება ბენცის, რ-იც სამი წლის მერე შეძლო შეეამნა მყარი კონსტრუქცია მეხანიზმი წინა მართვის ბორბლების. გამოდიოდა 1894 დან 1901 წ-მდე სულ 134 ეგზემპლიარი. დასრულებამდე წარმოების 1901 დაახლოებით 1200 მანქანა. ზუსტად ბენც ველო და Duryea Motor Wagon, დააპატენტა 1895წ-სიყო გაცხადებული როგორც პირველი სტანდარტილებული ანუ სერიული ავტომობილი. ავტომობილი იყო უკანა ნაწილში ერთცილინდრიანი მოცულობით 1045 см³ სიმძლავრე 1,5 ც. ძ.(1,1კვტ) 450 ბრუნი წუთში.1896 წ-ს იყო ძრავი იყო გაზრდილი 2,75 ც ძ. (2,1კვტ) 600 მდე ბრუნი წუთში რაც შესაძლებლობას იძლეოდა მანქანას ევლო 19კმ სთ 1900 - 3 ც.ძ. (2,6კვტ) 800 ბრუნი ჭუთში.პირველი ავტომობილი კარბურატორით და სვეჩებით ,,ზაჟიგანიით'' იყო გამოშვებული 1896წ-ს

                                           

რადიაციული ავარია

                           რადიაციული ავარია

                         
რა არის არის ატომური ავარია და რატომ არის საშიში სიცოცხლისთვის. ზოგადად ასეთი ტიპის ავარია ბუნებრივია მას უნდა ჰქონდეს ატომური  აგრეგატი განსხვავების სხვა სახის ტეხიკური ნაგებობისა მას გააჩნია რადუაქტიული ნივთიერებები რ-ბიც ატმოსფეროში თუ მიწაზე მიმოფანტვის შემთხვევაში ადამიანისთვის ადა ზოგადად სიცოცხლისთვის არის საშიში გარდა ამისა ის ნივთიერებები თუ ტერიტორიები მრავალი წლის განმავლობაში არ შეიძლება შეხებაც კი რომ არ მიიღო დასხივება.
რადიაციული ავარია წარმოადგენს დაკარგვას მართვის წყაროსი იუონიზებული გამოსხივების, გამოწვევული გაუმართაობა მოწყობილობის, არასწირი მოქმედების ,მუშა-მოსამსახურეს (პერსონალის) სტიქიური უბედურობისან სხვა მიზეზით, რ-საც შეეძლო მიიყვანოს დასხივება ადამიანების უმაღლესი დადგენილი ნორმების ან დაბიძურემბას გარემოსი.
როგორც მოგეხსენებათ სადგურის შიდა მოწყობილობაში მიმდინარეობს ბირთვული რექცია და არის მაღალი ტემპერატურა დაზიანება თბური ელემენტებისდადგენილი უსაფრთხობის დაგენილ ნორმებიდა გადასვლისას გამოწვევულია
დარღვევა კონტროლის და მართვის ჯაღვური ატომური რექციის აქტიურ ზონაში რექტორის.
იხ. ვიდეო

რეაქტიული ავარია (p<β, где p - რექტიულობა, β - წილი დაგვიანებული ნეტრონების), ავარია ხდება შედეგად დაჩქარება რექტორში წამიერად რეაქტორის ნეტრონების
ჩამოყალიბება ლოკალური კრიტიკული გადათვირთვისას, ტრანსპორირებისა და შენახვისას ატპმური საწვავის.
დარღვევა სითბოტევადობა ატ. სადგურზე.
 სია რადიაციული ავარიები
რადიაციური ავარია იყოფა სამი ტიპად ლოკალური, ადგილობრივი და საერთო
სია ცხნობილი რადიაციული ავარიების
კიშტიმის ტრაგედია, აფეთქება საცავზე რადიოაქტიური ნარჩენები ,,მაიაკი'' 1957წ-ის 29 სექტემბერს.
ჩავორდნა თანამგზავრის ,,ტრანზიტ-5В'' ატომური ენერგეტიკული დანადგარის SNAP-9A ბორტზე  1964წ-ის 51 აპრილს
ჩამონგრევა სამი ატომური ბომბის სოფელ პალომარეში (ესპანეთი) 1966წ-ის 17 იანვბარი
დაბგრევა ოთხი თერმობირთვული ბომბის ავიაკატასტროფის შედეგად გრელანდიაზე 1968წ-ს სართოდ ცნობილია 20 მდე ავიკატასტროფა ინციდენტის აშშ 
რადიაციული დაბინძურება კრამატორში 1980წ
რადიაციური ავრია ჩეჟმაზე 1985წ-ის 10 აგვისტო
მრავალრიცხოვანი ავარია პოლიგონზე სანტა-სუსანაზე
                        რადიოაქტიური დაბინძურება
                                    
                                                აღმოსავლეთ ურალის სახელმწიფო ნაკრძალი ტერიტორიის და მასზე მდებარე ობიექტების დაბინძურება რადიოაქტიური ნივთიერებებით.
ბირთვული აფეთქების ღრუბლიდან რადიოაქტიური ნივთიერებების დაკარგვა და გამოწვეული გამოსხივება გარემოში რადიოაქტიური იზოტოპების წარმოქმნის გამო ბირთვული აფეთქებიდან მყისიერი ნეიტრონის და გამა გამოსხივების გავლენის ქვეშ; ის გავლენას ახდენს ადამიანებზე და ცხოველებზე, ძირითადად, გარე გამა და (უფრო მცირე ზომით) ბეტა გამოსხივების შედეგად, აგრეთვე შინაგანი გამოსხივების შედეგად (ძირითადად, ალფა – აქტიური ბირთვებით), როდესაც რადიოიზოტოპები ორგანიზმში შედიან ჰაერით, წყლით და საკვებით.
იხ. ვიდეო ყველაზე რადიაქტიური ადგილები დედამიწაზე

ტექნოლოგიური უბედური შემთხვევები (ბირთვული რეაქტორებიდან გაჟონვა, რადიოაქტიური ნარჩენების ტრანსპორტირებისა და შენახვის დროს გაჟონვა, სამრეწველო და სამედიცინო რადიო წყაროების შემთხვევითი დაკარგვა და ა.შ.) რადიოაქტიური ნივთიერებების დაშლის შედეგად; დაბინძურების ბუნება დამოკიდებულია უბედური შემთხვევის სახეობაზე.
იოდი-131 - არის ბეტა და გამა რადიოაქტიური, ნახევარგამოყოფის პერიოდი დაახლოებით 8 დღეა. ბეტა დაშლის გამო, 131I იწვევს მუტაციას და უჯრედების სიკვდილს, რომელშიც ის შედის, ისევე როგორც მიმდებარე ქსოვილები რამდენიმე მილიმეტრის სიღრმეში. იგი კონცენტრირებულია ძირითადად ფარისებრი ჯირკვალში.
სტრონციუმი -90 - ნახევარგამოყოფის პერიოდი - დაახლოებით 28.8 წელი. 90Sr გარემოში შედის ძირითადად ბირთვული ელექტროსადგურების გამონაბოლქვიდან და ბირთვული აფეთქებებით. ძალიან საშიშია. იგი დეპონირდება ძირითადად ძვლოვან ქსოვილებში (ძვლებში).
ცეზიუმი -137 - ნახევარგამოყოფის პერიოდი - 30 წელი. ბიოსფეროს რადიოაქტიური დაბინძურების ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი. 137C- ს გარემოში გაშვება ძირითადად ხდება ბირთვული საწარმოების უბედური შემთხვევების და ბირთვული იარაღის ტესტების შედეგად.
კობალტ -60 - ნახევარდაშლის 
 პერიოდი დაახლოებით ტოლია 5.3 წლამდე.
Americium-241 - ნახევარდაშლის  პერიოდი დაახლოებით ტოლია 433 წლამდე.
ამ რადიოაქტიური კომპონენტების წვლილი ჩერნობილის ავარიაში მოხდა (დაახლოებით):

იოდი-131 - 1.8⋅1018 Bq,
ცეზიუმი-137- 8.5⋅1016 Bq,
strontium-90 - 1⋅1016 Bq.
გარემოში გამოტოვებული ნივთიერებების მთლიანი აქტივობა, სხვადასხვა შეფასებით, შეადგენდა 14–1018 ღუმს (დაახლოებით 380 მილიონი კურდღელი).

იაპონური ბირთვული უსაფრთხოების კომისიის (NSC) მიერ შეფასებული ფუკუშიმას ავარიიდან მიღებული ემისიები

იოდი-131 - 1.5⋅1017 Bq,

ცეზიუმი-137- 1.2⋅1016 Bq.

       მეწამორის ატომური ელექტროსადგური

                                       

                                                  მეწამორის ელექტროსადგური

                              ფუკუსიმას კატასტროფის შემდეგ ატომური სადგური რამდენად საშიშია სასომხეთის ატომური ელექტრო სადგური ვერავინ იტყვის ვიანიდან საქართველოსთან ახლოსაა და ამიერ კავკასია და ზუსტად სომხეთი სესმურ ზონაშია. იხ ლინკი 

ვერავინ ვე მოგვცემს გარანტიას ღმერთმა დაგვიფაროს და რომ მოხდეს მიწისძვრა ასეთი სადგურებს კატასროფა არ გამოიწვიოს ჩერნობილის და ფუკუსიმას კატატროფების გამოცდილებით

 (სომხ. Մեծամոր ատոմակայան) — მდებარეობს ქალაქ მეწამორთან, სომხეთი, ერევნიდან დაახ. 30 კმ-ში. ელექტროსადგური აშენდა 1970-იან წლებში და შედგება ორი ენერგობლოკისგან ВВЭР-440 ტიპის რეაქტორებით. ერთი ბლოკის სითბური წარმადობა შეადგენს 1375 მბტ-ს, ელექტრული კი — 440 მბტ-ს. იმ პერიოდში გამოყენებული ტექნოლოგია უკვე აღარ შეესაბამება თანამედროვე სტანდარტებს.

ელექტროსადგური აწარმოებს სომხეთის ელექტროენერგიის დაახ. 40%-ს. 1988 წელს მომხდარი მიწისძვრის გამო ის დროებით დაიხურა, თუმცა თურქეთისა და აზერბაიჯანის ბლოკადის გამო, რომელმაც ქვეყანაში ენერგიის უკმარისობა გამოიწვია, სომხეთის მთავრობამ 1993 წელს ელექტროსადგურის ერთი რეაქტორი ისევ აამუშავა. მეორე რეაქტორი ექსპლუატაციაში გაუშვეს 1995 წლის 26 ოქტომბერს. არსებული რესურსებით ატომურ ელექტროსადგურს შეუძლია 2016 წლამდე იმუშაოს.

სადგურს მართავს რუსული კომპანია ИНТЕР РАО ЕЭС, РАО ЕЭС-სა და როსენერგოატომის ერთობლივი შვილობილი საწარმო 2003 წლიდან, ხუთწლიანი შეთანხმებით, სომხეთის დავალიანების დაფარვაში დახმარების მიზნით.

სომხეთში ამჟამად მიმდინარეობს მოლაპარაკება ახალი ატომური ელექტროსადგურის მშენებლობაზე 1000 ან 1200 მვ სიმძლავრით, რომლის მშენებლობა $5,2 - 7,2 მილიარდი უნდა დაჯდეს. ახალი ატომური ელექტროსადგურის მშენებლობა შესაძლოა დაიწყოს 2011 წელს და მწყობრში ჩადგება 2017 წლისთვის.
ხუთი პოტენციური ბირთვული საფრთხე იხ. ლინკზე
იხ.ვიდეო