Dawn (კოსმოსური ხომალდი)

           Dawn (კოსმოსური ხომალდი)

                     (კოსმოსური ზონდი)

                                         

                           Dawn დონი პლანტაშორისო ფრენისას (კოფიუტერული გრაფიკა)

(ინგლ. Dawn - აისი) 2007 წლის 27 სექტემბერს გაშვებული ნასას კოსმოსური ზონდი, რომლის მისია ასტეროიდების სარტყლის ორი ყველაზე მასიური წევრის გამოკვლევა იყო: ასტეროიდი ვესტასა და ჯუჯა-პლანეტა ცერერასი. დონმა ვესტას 2011 წელს მიაღწია, ხოლო 2012 წლის სექტემბერში ციური სხეულის ორბიტაზე მუშაობა დაასრულა. მეცნიერთა გათვლებით ზონდი ქარონს 2015 წელს მიაღწევს.

დონი პირველი კოსმოსური ხომალდი იქნება, რომელიც დედამიწისა და მთვარის გარდა ორი პლანეტარული სხეულის ორბიტაზე მოხვდება, და ასევე პირველი, რომელიც ქარონს ეწვევა. ის არის პირველი კვლევითი მისა რ-იც ერთზე მეტი ორბიტის ასევე პირველი მოქედი ასტეოროიდების ზოლში (2011 - 2012წწ) და პირველი ჯუჯა პლანეტის ორბიტაზე გავიდა (2015წ-ს) . მაქსიმალური სიჩქ. აპარატის გახდა 100 000 კმ. სთ

იხ. ვიდეო

2010წ-ს ლაბორატორია რეაქტიული მოძრაობის ნასას კალიფორნიაში განაცხადა, რომ კოსმოსური პაპარატმა დონმა რ-იც იონური ძრავზე მოძრაობს გახდა პირველი ყველაზე სწრაფი კოსმოსური აოარატი, ოდესღაც გაშვებული ადამიანის მიერ გაშვებული კოსმოსში.

ფრენის გეგმა

ფრენა აპარატის

გეგმა ფრენის გათვლილი იყო 8 წელზე გათვალისწინებული იყო სპირალური ტრაექტორია, სამი ბრნვა მზის გარშემო.

2011წ-ს აგვისტოს - 2012წ -მდე იკვლევდა ასტეროიდს ვესტას.

2012წ-ის აგვისტოდან გასვლა ბრუნვით სპირალურად გრავიტაციული ველიდან ვესტოდან და გადასვლა ცერერას ორბიტაზე.

ვესტას სურათი გადაღებული ავტომატური საპლანეტათაშორისო აპარატი ,, დონის მიერ 2011წ-ის 17 ივლისი

2011წ-ის 3 მაისს ზონდმა პირველი ფოტოგრაფია შეძლო ვესტის რ-იც დაშორებული იყო 1,21 მლნ კმ, დაწყო პირველი ეტაპი ასტეროდის კვლევის მაისის განმავლობაში კი ის 640 ათასი - 1 მლნ კმ ხოლო 27 ივლის კი უფრო დაუახლოვდა 16 000 კმ რადრისაც ორი წრე დაარტყა მზეს.

ფოტოსურათი ცერერას

რით იყო საინტერესო  და შედეგებეი ,,დონის '' კვლევებმა აჩვენა, რომ უკიდურეასდ მნიშვნელოვანია მრავლფეროვანი მორფოლოგიური ზედაპირი ვესტას ზედაპირის კვლევებისას: აღმოცენილი იქნა ღრუები, ქანები, კლდეები, ბორცვები და ძალიან დიდი მთა. რეგისტრირებულია ძლიერი დიქოტომია, ანუ ფუნდამენტური განსხვავებაა ჩრდილოეთ და სამხრეთ ნახევარსფეროებს შორის. ჩრდილოეთი უფრო ძველი და ძლიერია კრატერებით, ხოლო სამხრეთი უფრო ნათელი და რბილია, აქვს ბაზალტის ლითოლოგია და ჩრდილოეთით მინიმუმ ორჯერ ახალგაზრდაა: მისი ასაკი 1-2 მილიარდი წელია შეფასებული, ხოლო ჩრდილოეთის რელიეფის უძველესი ელემენტები მხოლოდ 4 მილიარდ წელზე ნაკლებია. ანომალიური მუქი ლაქები და ზოლები ზედაპირზე შეესაბამება ვესტას მეტეორიტებში ნაპოვნი მუქი ჩანართებით და მათ წარმოშობას, სავარაუდოდ, შთამბეჭდავ მოვლენებს უძველეს პერიოდში.

დონის ორბიტა ცერცერას გარშემო

ზამთრის ცურვა

                       ზამთრის ცურვა

                     

                                                              ყინულის წყალში ცურვა

გაკაჟების ერთერთი ფორმა ცურვის სახით ღია გაყინულ წყალში ზამთარში. წყალი ჯერ არ გადასული ყინულის მდგომარეობაში ქვია ცივი - (+15-დან +4°C) უ გავხრიტავთ ყინულს, მაშინ ყინულის ქვეს - (+4 გრადუსი-დან -2). როგორც წესი ჩვეულებრივ მტკნარი წყალში ხდება ხოლმე რ-იც ტემპ-რა 0 - დან +4 გრადუსამდეა. 

იხ.ვიდეო

ზღვაზე, წყალი   უფრო მძიმეა. ცივ და ყინულოვან წყალში გაჩერება ძალიან პირობითია.

ყველზე პოპულარული ზამთრის ცურბა ფინეთშია, სადაც ის ასოცირდება საუნის, აბანოს კულტურასა და გავრცელების პროცესთან.  აბაზანის ცხელ ჰაერში ყოფნა ალტერნატიულია ცივი ტინულიანი წყალში ყოფნა. იმ ადამინთა რიცხვი რ-ებიც კვირაში 1-2 - ჯერ მაინც იყენებენ ამ პროცედურებს დაახლ. 120 000 და ამდენივეა ვინც  საკუთარ დაჩაზე ან ტურისტული ცენტრებში ზამთარში ამ პროცედურას გადიან.  ფინეთში 1989წ-ს  ჩატარდა შეჯიბრი ზამთრის ცურვაში ქ. ტემპერეში  110 მონაწილე იყო ხოლო ქ. ვარკუსში 2000წ-ს 1250 კაცი მონაწილებდა. 2008წ-ს მსოფლიო ჩემპიონატი ფინეთში (ლონდონში, დიდ ბრტანეთში).

საკმაოდ გავცელდა 1940წ-დან 2006 წლამდე 200 000 ადამიანი მონაიწლეობს.

შეჯიბრი 2007წ-ს ლატვიაში

ჯამრთელობა გავლენა - სწრაფი გაციება იწვევეს დიდ დატვირთვას გულზე და სასუნთქი გზების შეკუმშვას იწვევს. დიდი წრის სისხბრუნვა მცირდება, რაც სწრაფად ხდება აწევა წნევის და პულსის გახშირება ხდება. სედეგად შეიძლება გახდეს გულის გადატვირთვა. წნევის სწრაფმა აწევამ კი შეძლება გამოიწვიოს თავბრუსხვევა. 

მეორე მხრივ მუდმივი გაკაჟება ზამთრის ცურვით ორგანიზმი ხდება უფრო გამძლე იმუნიტეტი. პირველ რიგში გაციებითი დაავადებების მიმართ. არის უარყოფითი უკუჩვენებები რომლებმაც არ უნდა მიიღონ მომაწილეობა ისეთი დაავდებების მქონე ადამიენბმა როგორიცაა გულ-სისხლძარღვთა, ბრონხიალური-ფილტვების, ასევე ფარისებული ჯირკვლების და სხვ.

                                        

ვარსკვლავთშორისი ფრენა

           ვარსკვლავთშორისი ფრენა

                         
                                                    კოსმოსის კოლონიზაცია

მოგზაურობა ვარსკლვავიდან ვარსკლავამდე ანუ მზიდან სხვა ვარსკლავის მიმართულებით. პილოტირებული ხომალდი ან ავტომატური სადგური, ამ სახით შეძლება სახელი ვუწოდოთ ვრასკლავთფრენი.

იხ.ვიდეო

დაშორება უახლოესი ვარსკლავამდე (პროქსიმა ცენტარვა) შეადგენს დაახლ. 4,243 სინ. წ. ანუ დაახლ. 268 ათასჯერ შორს არის ვიდრე დედამიწდან მზემდე.

ოთხი ავტომატური საპლანეტათშორისო სადგური - პიონერ-10, პიონერ-11, ვოიჯერ-1, ვოიჯერ-2    - მიაღწიეს მესამე კოსმოსური სიჩქარეს და დატოვეს მზის სისტემა. ეხლა მატი საშუალებიტ იკვლევენ  ვარსკლავთშორისო სივრცეს.

არსებობს სხვადასხვა კონცეფციის რაკეტული ძრავები რათქმა უნდა შორეული მოგზარობისთვის და ასეთი დიდი მანძილზე  ბევრად მეტი სიჩქრის განვითარების კონცეფციებია დგას დღის წესრიგში ვიდრე დღეისთვის არსებული რაკეტების.

ფოტონური რაკეტა სმირნოვისა და ბაგროვის კონცეფცია.

 ბესარდის ვარსკლვთშორისო პირდაპირზუსტი ძრავა. 

პრეოქტები ,,ორიონი'', ,,დედალი'' ,, სინათლის აფრა'', 

იხ. ვიდეო

აპარატები, რ-ების დანიშნულება ვარსკლავზე გადაფრენა იქნებოდა მე -20 ს-ის მეორე ნახევარში და 21ს-ის დასაწყისში შეიქმნა. თანამედროვე პროექტი ერთგარი გაგრძელება იყო  Longshot და «იკარი»

2011წ-ს DARPA ნასასთან ერთად გამოაცხადა, რომ დაიწყო კონცეფცია პროეტის ,, 100წ-ის შემდეგ ვარსკლავებზე", მიზანი არის პოლოტირებული ფრენების განხორციელება სხვა ვარსკლავების მიმართულებით. პრექტის კოორდინატოს  პოლია ერემენკოს სიტყვებით DARPA -ში პროექტის მიზანს არ წარმოადგენს კოსმოსური ხომალდის აგება, არამედ სტიმულირება მოახდინოს რადენიმე თაობის მეცნიერების კვლევებისთვის  სხვადასხვა დისწიპლინის და შექმნა ულტრათანაედროვე ტეხნოლოგიების. ხოლო ნასა კვლევითი ცენტრის ეიმსის  დირექტორის ციმონა პ. უორდენის, პროექტის ძრავი შესაძლოა შეიქმნას 15 - 20 წელში.  2016ე-ს კერძო პროექტი წამოვიდა  Breakthrough Starshot -  მიზანია შეიქმნას პატარა ავტომატური საპლანეტათშორისო აპარატების, სინათლის აფრების გამოყენებით და გაქანება ზემძლავრი ლაზერული დანადგარის, გასაგზავნად ალფაცენტარვის ვარსკლავის სისტემაში დაშორებული 4,37 სინ. წ.  დედამწიდან სიჩქარით 20% სიჩქარის სინათლის  სისწარაფის და დროის ხანგრძლივობა 20 წელი.

სამეციენრო ფანტასტიკას დიდი ადგილი უკავია ვარსკლავთშორისო ფრენების კონცეფცეფციებს. ფრიმინ დეისონის მთავარი მიზანს შორეული კოსმოსის ათვისებაში ხედავს . პატარ პატარა ადამიენის  ჯგუფები, რ-იც ყოველთვის წარმოადგენს მთავარ მამოძრავებელ ძრავს პროგრესის.
                                                              
                                                                                            დაისონის სფერო
ჰიპოტეზური ასტრონომიული პროექტი, წარმოადგენს ალაბთობას, თხელი სფერული სფერო რიდუსის (პლანეტუსი პრბიტის  რადიუსის სიდიდის) ვარსკლავი წენტრში. დაისონის გაბცხადებით მან ეს იდეა ისესხა ფანტასტიკური რომანის ოლაფ სტეპლონდის წიგნი ,,ვარსკლავის შექმნა''.
იხ. ვიდეო

თუმცა მისი ოპონენტები არის შტერნფერდი და სხვ/ ყველა სამეცნიერო აღმოჩენა გაკეთდა დიდ ქვეყნებში. ჟერარლდ  ო'ნილი თვლის, რომ კაცობრიობას განვითარების სამი გზა აქვს: თვითგანადგურება, სტაგნაცია და სივრცის გაფართოება.

ზემოთ მოყვანილი მხოლოდ ნაწილია იმ მრავალი მოსაზრების თუ როგორ შეზლება გადავლახოთ შორეული კოსმოსი და არ შემოიფარგლება აქ ჩამოთვლილი თეორიებით არ არის. სამეცნიერო ფანტასტიკა კიდევ უფრო მრავლფეროვნებას გვთავაზბს, მაგრამ მე მაინც მინდა ერთი მნიშვნენოვალ ასპეტს გავამაცხილო თქვენი ყურადრება ყველა ეს გადის ადამიანის განვითარების და ინტელექტის შიანაარსზე და აქ უნდა დაისვას ერთი კითხვა დღეს კაცობრიობაც რა განვითარების  დონეზე დგას ვთქვათ ერთი მილიარდის წლის შემდეს რა დონეზე იქნება განვითარების ან აზრვნება როგორი იქნება ან ევოლუცია ან ტეხნოლოგიები  ან მეცნიერებები თუ ჩვენ ეს შეგვიძლია. ამ კითხვის დასვის კონტექსტი შემდეგია თუკი ვინმე ფიქრობს რომ ის კონცეფციები რომლებიც წარმოადგენილია და ან მომავალში იქნება წარმოადგენილი თუდაც გიჟური იდეის თუ როგორ შეიძლება გადავლახოთ ვარსკლვაური სისტემები  შეიძლება სულაც არ იყოს ფანტაზიის ნაყოფი და თუკი დღეს ეს წამროაუდგენელია ეს არ ნიშნავს იმას რომ მომავალში არ იქნება რეალობა ასე შექინმა დღეისთვის ბევრი ტეხნოლოგიები.

პოზიტრონი

                             პოზიტრონი

                                            

                                                                   პოზიტრონი e+

ან ანტიელექტრონი — ანტიმატერიის ტიპი, იგივე ელექტრონის ანტინაწილაკი. ელექტრონის ანტიმატერიას.  აქვს ელექტრული მუხტი +1, სპინი 1/2, ლეპტონის მუხტი −1 და მასა ტოლი ელექტრონის მასაზე. პოზტრონის ელექტრონის ანიჰილიზაციის მათი მასა ენერგიად გარდაიქმნება ორი (და გაცილებით იშვიათად - სამი ან მეტი) გამა-კვანტები  სხივების სახით.

პოზიტრონები წარმოიქმნება რადიოაქტიური დაშლის ერთ – ერთ სახეობაში (პოზიტრონის ემისია), ისევე როგორც ფოტონების ურთიერთქმედებაში, რომელთა ენერგია მატერიასთან შედარებით აღემატება 1.022 MeV- ს. ამ უკანასკნელ პროცესს ეწოდება "წყვილის წარმოება", რადგან მისი განხორციელების დროს ფოტონი, ურთიერთქმედებით ბირთვის ელექტრომაგნიტურ ველთან, ქმნის როგორც ელექტრონს, ისე პოზიტრონს. ასევე, პოზიტრონებს აქვთ შესაძლებლობა წარმოიქმნან ელექტრო – პოზიტრონის წყვილი ძლიერი ელექტრულ ველში.

იხ. ვიდეო

ითვლება, რომ დიდი აფეთქების შემდეგ პირველივე მომენტებში, სამყაროში პოზატრონების და ელექტრონების რაოდენობა დაახლოებით ერთი და იგივე იყო, მაგრამ გაცივების დროს ეს სიმეტრია დაირღვა. მიუხედავად იმისა, რომ სამყაროს ტემპერატურა 1 მეგავატამდე არ დაეცა, მათ შეინარჩუნეს პოზიტრონების გარკვეული კონცენტრაცია ელექტრონულ-პოზიტრონის წყვილების წარმოებით (ასეთი პირობები ახლაც არსებობს ცხელი ვარსკვლავების ნაწლავებში). სამყაროს ნივთიერების გაცივების შემდეგ წყვილი წარმოების ზღურბლზე, დანარჩენი პოზიტრონები განადგურებულია ელექტრონების ჭარბი რაოდენობით.

კოსმოსურ სივრცეში, პოზიტრონები იბადება გამა-სხივების ირთიერთქედებისას  ნივთიერებებთან და კოსმიური სხივების ენერგიულ ნაწილაკებთან ურთიერთქმედებაში, ისევე როგორც ამ ნაწილაკების გარკვეული ტიპის დაშლაში (მაგ,  მიუანებში). ამრიგად, პირველადი კოსმოსური სხივების  შეამდგენლობაში  არის პოზიტრონები, რადგან ელექტრონების არარსებობის პირობებში ისინი სტაბილურია. გალაქტიკის ზოგიერთ რაიონში, 511 კელ ანიჰილაზაცია გამა - სხივები იქნა გამოვლენილი, რაც ადასტურებს პოზიტრონების არსებობას.

მზის თერმობირთვული pp- ციკლში (ისევე როგორც CNO- ციკლში), რეაქციების ნაწილს თან ახლავს პოზიტრონის ემისია, რომელიც დაუყოვნებლივ ანიჰილირზდება გარემოში ერთ-ერთ ელექტრონის; ამრიგად, მზის ენერგიის ნაწილი აიხსნება პოზიტრონების სახით, ხოლო ზოგიერთი მათგანი ყოველთვის მზის ბირთვშია წარმოდგენილი (წონასწორობაში ფორმირებისა და ანიჰილიზაცის პროცესებს შორის).

ზოგიერთ ბუნებრივ რადიოაქტიურ ბირთვს (პირველადი, რადიოგენური, კოსმოგენური) გამოიყენება ბეტა დაშლას პოზიტრონების ემისიასთან. მაგალითად, ბუნებრივი 40K იზოტოპის დაშლის ნაწილი ხდება ამ არხის საშუალებით. აგარდა ამისა , რადიოაქტიური დაშლის შედეგად წარმოქმნილი გამა-კვანტბის  გამოსხივებისას  არა უმეტეს 1,022 მევ-ზე მეტი წარმოიქნება ელექტრონულ-პოზიტრონული წყვილი.

ელექტრონული ანტინეტრინის ურთიერთქმედებაში (1,8 MeV- ზე მეტი ენერგიით) და პროტონთან, ბეტა-დაშლისას წარმოშიბის რეაქცია ხდება პოზიტრონის წარმოქმნით: {\ displaystyle p ^ {+} + {\ bar {\ nu}} _ {e} \ rightarrow n ^ 0} + e ^ {+}.} P ^ {+} + {\ ბარი {\ nu}} _ {e} \ Rightarrow n ^ {0} + e ^ {+}. ასეთი რეაქცია ბუნებაში ხდება, რამდენადაც ანტინეტრინოზის ნაკადი არსებობს, რომელიც უკუ ბეტა დაშლის ბარიერიდან მაღლა დგას, რაც წარმოიქმნება, მაგალითად, ბუნებრივი რადიოაქტიური ბირთვების ბეტა დაშლის დროს.

ორდოვიკიანურ-სილურანული გადაშენება

       ორდოვიკიანურ-სილურანული                                         გადაშენება

                    
ფანეროზოული ეონის დროს საზღვაო ფაუნის გადაშენება. ყოველი დროის ინტერვალისთვის, ნაჩვენებია, თუ რა პროცენტული შობადობის მაჩვენებლები არ ცხოვრობდა შემდეგ ინტერვალამდე. ყველა გადაშენება არ არის ნაჩვენები, მაგრამ მხოლოდ ნამარხია დაცული. ჰიპერბმულები აღნიშნავს ხუთ უმსხვილეს გადაშენებას (სურათის ინფორმაცია)
ინგლ. Ordovician extinction - მასიური გადაშენება ორდოვიციული პერიდის საზღვართან და სილირული პერიოდის დაახლ. 450 - 440 მლნ წ-ის წინ. მესამე პროცენტულად ნაწილში გადაშენებული სახეობის ხუთი მსხვილი გადაშენებისგან - დანაკარგები რაოდენობა ცოცხალი ორგანიზმები დედამიწაზე.
                                                                     
იხ. ვიდეო

450 და 440 მილნ წ-ის წინ  პერიოდში 1 მლნ. წ-ში მოხდა ორი აფეთქება გადაშენების. ზღვის ორგანიზმებსი ეს სიდიდით მხოლოდ ოერმული პერიოდის გადაშენაბს ჩამიუვარდება. იმ დროსიათვის ყველა ცნობილი სიცოცხლის სახეობის აღვის ოკეანის. დაიღუპა 60% მეტი ზღვის უხერხემლოები, ორიმესამედი მხარფეხიანებისა და ბრაზიონების ჩათვლით.განსაკუთრებით დაზიანდა მხარფეხებიანი, ორსაგდულიანი მოლუსკები, კანენკლიენები, ბრაზიონები და მარჯნები.

როგორც ჩანს, გადაშენების პირდაპირი მიზეზი იყო გონდვანას გადაადგილება სამხრეთ პოლუსის მიდამოში. ამან გლობალური გაგრილება, მყინვარება და ზღვის დონის შემდგომი ვარდნა გამოიწვია. ოკეანეთის საზღვრის უკანდახევა განადგურებულ ან დაზიანებულ ჰაბიტატებს კონტინენტური სანაპიროს გასწვრივ . მყინვარის მონაცემები ნაპოვნია საჰარის უდაბნოში მდებარე ნალექებში. ზღვის დაბალი დონის, გაგრილებისა და მყინვარის ფორმირების ერთობლიობა ალბათ ორდოვიკის გადაშენების მიზეზი იყო . სხვა წყაროების თანახმად, გადაშენების მიზეზი იყო გამა გამოსხივების დარტყმა დედამიწაზე, მზის სისტემის საშიში მანძილზე მდებარე ჰიპერნოვა ვარსკვლავის აფეთქების გამო.

2004წ-ის გროზნოს ტერაქტი და ახმად კადიროვის ლიკვიდაცია

2004წ-ის გროზნოს ტერაქტი და ახმად                      კადიროვის ლიკვიდაცია

                        
(დ. 23 აგვისტო, 1951, ყარაგანდა — გ. 9 მაისი, 2004, გროზნო) — ჩეჩნეთის სასულიერო და პოლიტიკური მოღვაწე, ჩეჩნეთის რესპუბლიკის პირველი პრეზიდენტი. რამდენიმე წელი იჩქერიის ყადის თანამდებობა ეკავა. ჩეჩნეთის მეორე ომის დაწყებისთანავე რუსეთის მხარეს გადავიდა. სეპარატისტთა თავდასხმის შედეგად დაიღუპა 9 მაისს, აღლუმის დროს. ვიპ ტრიბუმაზე ,, დინამოზე'' გროზნოში 10:35 სრულდებოდა ოფიციალური აღვნიშვნა მეორე მსოფლიო ომის გამრჯვების დღის
ტრობუნაზე გარდა ახმად კადიროვისა იმყოფობებოდნენ ყველა უმაღლესი წარმოადგნლები ჩეჩნეთის რესპუბლიკის, გაერთიანებული დაჯგუფების ხელმძღვანელი კოტრტერორისტული ოპერაცისს ჩრდ. კავაკასიის რეგიონის ვალერი ბარანოვი და სხვა წარმომადგენლები რუსეთის სახედრო ძალების. დასაც იმართებოდა კონცერტი.
იხ. ვიდეო ახლად კადიროვის ლიკვიდაცია

მოხდა ტერორისტული შეტევა - ასაფეთქებელი მოწყობილობა ამუშავდა სტადიონის ცენტრალურ პლატფორმაზე. გენერალ-პოლკოვნიკ ვ. ბარანოვის თქმით, ასაფეთქებელი ნივთიერებები წინასწარ დაისვეს სტადიონის რეკონსტრუქციის დროს; არდადეგების დღეს, რადიო სიგნალის სუპრესორებმა იმუშავეს, მაგრამ დეტონაცია მოხდა მავთულის მეშვეობით . ოფიციალური მონაცემებით, დაიღუპა შვიდი ადამიანი, ხოლო 50-ზე მეტი დაშავდა . კადიროვი მძიმედ დაშავდა და საავადმყოფოსკენ მიმავალ გზაზე გარდაიცვალა. შემდეგ მოკლეს ჩეჩნეთის რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭოს თავმჯდომარე ჰუსეინ ისაევი.

2006 წლის 15 ივნისს ჩეჩენი სეპარატისტების "კავკაზ ცენტრის" ვებსაიტზე გაავრცელდა შამილ ბასაევის განცხადება, რომელშიც იგი პასუხისმგებლობას იღებდა თავდასხმისთვის. ამავე განცხადების თანახმად, შემსრულებლებს 50 ათასი დოლარი გადაუხადეს. 12 მაისს სტადიონზე კიდევ ერთი ასაფეთქებელი მოწყობილობა იპოვნეს.

ცელსიუსი

                               ცელსიუსი

                       

 (აღნიშვნა: °C) — ტემპერატურული სკალა, რომელზეც ნორმალური ატმოსფერული წნევის დროს (101325 პა, ანუ 760 მმ ვწყ. სვ) ყინულის დნობისა და წყლის დუღილის ტემპერატურებს შორის ინტერვალი დაყოფილია 100 ტოლ ნაწილად: სახელი ეწოდა ანდერს ცელსიუსის პატივსაცემად. ტემერატურა ცელსიუსის სკალის მიხედვით გამოისახება ცელსიუსის გრადუსებით (°C). ამასთან, ყინულის დნობის ტემპერატურად მიღებულია 0°C, წყლის დუღილის ტემპერატურად კი — 100°C. 1°C = 1K (ტემპერატურის ერთეული თერმოდინამიკური სკალის მიხედვით). იხ. ვიდეო

 1665 წ-ს ჰოლანდიელი ფიზიკოსი კრისტიან ჰიუგენსი  რობერტ ჰუკითან ერთად პირველად შესთავაზეს გამოყენება შკალის ტემპერატურისთვის ყინუკის დნობის წერტილისა და წყლის დუღილის. 
                                                                      

                      ანდერს ცელსიუსი

                                               

შვედი ასტრონომი და ფიზიკოსი, სტოკჰოლმის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი. 1730 წლიდან უფსალის უნივერსიტეტის პროფესორი. მონაწილეობდა ე.წ. ლაპლანდიის ექსპედიციაში 1736-37 წლებში (ხელმძღვანელი ფრანგი მეცნიერი პიერ ლუი მოპერტიუი), რომელმაც ფინეთში მერიდიანული გაზომვები ჩაატარა. ცელსიუსმა უფსალაში ობსერვატორია ააგო და 1740 წლიდან დირექტორი გახდა. ცელსიუსის შრომები ეხება ასტრნომიის, გეოფიზიკის და ფიზიკი

1742წ-ს შვედი ასტრონომი, გეოლოგია და მეტეოროლოგი ადნერს ცელსიუსმა ამიდეაზე  შეიმუსავა ახალი ტემპერატურული შკალა.

                ტემპერატურის გადაყვანის ფორმულა