вторник, 13 октября 2020 г.

მხიარული რომანი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет    
                            მხიარული რომანი
 ლევან ხოტივარის 1972 წლის ქართული მხატვრული კომედიური ჟანრის ფილმი. სცენარი ფილმისთვის დაწერეს ოთარ რაზმაძემ, ანზორ სალუქვაძემ და ლევან ხოტივარმა. ფილმის კომპოზიტორია გიორგი ცაბაძე. მთავარ როლებში მონაწილეობენ: იპოლიტე ხვიჩიახათუნა კოტრიკაძე და რამაზ გიორგობიანი. ფილმის პრემიერა საქართველოში შედგა 1972 წლის 1 სექტემბერს,ხოლო მოსკოვში 1974 წლის 2 იანვარს.
მხიარული რომანი დუქანში იხ. ვიდეო


ფილმის სიუჟეტი შემდეგნაირად ვითარდება. დათოს ინკასატორ იპოლიტეს ქალიშვილი ეკა უყვარს. იპოლიტეს ყველგან თავდამსხმელები ელანდება, გაუგებრობის გამო დათოც ავაზაკი ჰგონია, სადაც დაინახავს, მის შეპყრობას და მილიციისთვის გადაცემას ცდილობს. იპოლიტეს წყალობით უსიამოვნებაში არაერთგზის მოხვედრილი დათო და ეკა იპოლიტეს დაუკითხავად დაქორწინდებიან.
იხ. ვიდეო


 დათოს სიძედ ხილვა იპოლიტეს წყობიდან გამოიყვანს, მაგრამ მალე ყველაფერი გაირკვევა და ბედნიერი წყვილი საქორწინო მოგზაურობაში გაემგზავრება. რლებში - იპოლიტე  - იპოლიტე ხვიჩია, ეკა - ხათუნა კოტრიკაძე, დათო - რამაზ გიორგობიან, კატო - მრგი წულუკიძე, ლიზა - ელენე ჩოხელი, სოფიო - მედეა ჩახავა, მიტროფანე - კუკური ლაერაძე, კოლმეურნეობის თავჯდ. - დოდო აბაშიძე, პოლიციელი - თენგიზ ჩანტლაძე.
იხ. ვიდეო მუსიკალური გაფორმება იმღერე  რამე 




ტრადიცია

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет 
                                                              ტრადიცია
დღესასწაულის აღნიშვნა ყველაზე გავცელებული ტრადიცია
 (ლათ. traditio) — ისტორიულად ჩამოყალიბებული და თაობიდან თაობაზე გადაცემული წარმოდგენები, რიტუალები, ადათები, წეს-ჩვეულებები, ყოფაქცევის ნორმები. ტრადიცია შესაძლოა გავრცელებული იყოს გარკვეული სოციალური ჯგუფის (ერის, სუბეთნიკური ჯგუფის, ერთი ქალაქის მოსახლეობის, ოჯახის) შიგნით ან თაობაში. მსგავსი ტრადიციების მქონე სოციალური ჯგუფები აყალიბებენ კულტურას. ტრადიციის მაგალითია ადამიანთან მოპყრობის ან მისალმების განსხვავებული ფორმები სხვადასხვა საზოგადოებაში, ეს ტრადიციები ინსტიქტებისაგან განსხვავებით თანდაყოლილი არაა. ტრადიციებს მიაკუთვნებენ ასევე სამუშაო იარაღების გამოყენების წესებსა და ენას.
იხ. ვიდეო

ენტონი გიდენსისა და სხვების აზრით, ტრადიციის თანამედროვე მნიშვნელობა განმანათლებლობის პერიოდში განვითარდა, თანამედროვეობისა და პროგრესის საწინააღმდეგოდ . ტრადიცია ასევე შეიძლება მოიხსენიებოდეს დაკარგული ან იდუმალი წარმოშობის უძველესი რწმენა-ჩვეულებები, რომლებიც უხსოვარი დროიდან არსებობს . თავდაპირველად ტრადიციები ზეპირად გადაიცემოდა, წერილობითი შენარჩუნების საჭიროების გარეშე. დამახსოვრების პროცესს დაეხმარა პოეტური ტექნიკა, როგორიცაა რითმა და ალიტერაცია. ამ გზით შენახული ამბები ასევე მოიხსენიება როგორც ტრადიცია ან როგორც ზეპირი ტრადიციის ნაწილი. ამასთან, ივარაუდება, რომ ასეთი ტრადიციებიც კი წარმოიშვა ("გამოიგონეს" ადამიანებმა) დროის გარკვეულ მონაკვეთში. ტრადიციები ხშირად განიხილება უძველესი, უცვლელი და ძალიან მნიშვნელოვანი, თუმცა ზოგჯერ ისინი შეიძლება ბევრად ნაკლებად "ბუნებრივი" იყოს, ვიდრე შემოთავაზებული. 
იხ. ვიდეო ქართული ტრადიცია


ივარაუდება, რომ იმისათვის, რომ ნებისმიერი პრაქტიკა ტრადიციულად მივიჩნიოთ, საჭიროა ამ ტრადიციის გადაცემა მინიმუმ ორ თაობაში. ზოგიერთი ტრადიცია სპეციალურად გამოიგონეს ამა თუ იმ მიზეზების გამო, ხშირად კონკრეტული ინსტიტუციის მნიშვნელობის ხაზგასასმელად ან განმტკიცებისთვის. ტრადიციები ასევე შეიძლება მოერგოს დღევანდელ მოთხოვნილებებს და ცვლილებები შეიძლება გახდეს უძველესი ტრადიციის ნაწილი. ტრადიცია ნელა იცვლება, ერთი თაობიდან მეორე თაობასთან ერთად, და შეიძლება მნიშვნელოვნად ჩაითვალოს. ამრიგად, ვინც ტრადიციებს იცავს, შეგნებულად არ ეცოდინებათ ცვლილებები და მაშინაც კი, თუ ტრადიციამ მრავალი თაობის განმავლობაში დიდი ცვლილებები განიცადა, ის უცვლელად ჩაითვლება.
იხ. ვიდეო




понедельник, 12 октября 2020 г.

ჰატჩისონის ეფექტი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет 

                          ჰატჩისონის ეფექტ

ჯონ ხატჩისონი - კანადური გენიოსია.ალაბთ უკვე ყველაფერი გასაგებია???

სახელოვანი "ფიზიკური ეფექტი", რომელიც აღმოჩენილი ჯონ ჰატჩინსონის სახელობის იყო - კანადელი პირქუში გენიოსი. ჯონ ჰატჩისონი (დაიბადა 1945 წლის 19 ოქტომბერს) არის თვითნასწავლი კანადელი გამომგონებელი, რომელიც ირწმუნება, რომ მან აღმოაჩინა ლევიტაციის, თავისუფალი ენერგიის და ლითონების გაქრობა / განადგურება ადრე აღმოჩენილი და დავიწყებული საიდუმლოებები. ის ასევე მუშაობს აშშ-ს სამხედრო ძალებში, როდესაც ცხოვრობდა ვანკუვერში, კანადა. ადანაშაულებენ თაღლითობაში. მე იქ ვიჯექი. ითვლება, რომ, როგორც ჩანს, იოანე ცოტათი გონებადაკარგულია.
იხ. ვიდეო



1970-იანი წლების ბოლოს ინჟინერ ნიკოლა ტესლას ექსპერიმენტების ხელახალი მცდელობისას, ჰატჩიზონი ირწმუნება, რომ მან მრავალი ახალი ფენომენი აღმოაჩინა, პირველ რიგში, მეტალებში. მისი ექსპერიმენტების შედეგები, სავარაუდოდ, მოიცავს ჭერზე მცურავ ლითონის საგნებს, ინგრევა, თბილდება (თვითგათბობა), განსხვავებული მასალების შერწყმა ერთმანეთთან და სხვა საგნებთან და სხვა საინტერესო გამოვლინებები. ეს განსხვავებული მანიფესტაციები დაჯგუფებულია ერთ კატეგორიად, სახელწოდებით "ჰუტისონის ეფექტი".
იხ. ვიდეო


ჯერჯერობით მესამე მხარის მიერ ჰატჩისონის ექსპერიმენტების გამეორების მცდელობა არ ყოფილა წარმატებული. ბევრმა სააგენტომ, მათ შორის NASA- მ, სცადეს Hutchison Effect- ის ხელახლა შექმნა. ფართო ტესტირების შემდეგ, NASA- ს კოსმოსური ხომალდების ახალი ბიძგების მეთოდების ძიების ხელმძღვანელი მარკ მილი, წერს, რომ ისინი არ არის დადასტურებული და, სავარაუდოდ, ხელოვნურად გაყალბებულია.
იხ. ვიდეო


суббота, 10 октября 2020 г.

გიორგი გურჯიევი

 ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет 
                           გიორგი გურჯიევი

 მისტიკური მეცნიერი (დ. 31 მარტი 1866/14 იანვარი1872/28 ნოემბერი1877, ალექსანდროპოლი, რუსეთის იმპერია, ახლანდ. გიუმრისომხეთი, — გ. 29 ოქტომბერი1949პარიზი) — თეოსოფი, აღმოსავლური ოკულტიზმის მიმდევარი, ქრისტიანული მისტიკურ-ანთროპოლოგისტური მოძღვრების ავტორი. ბევრს მოგზაურობდა მსოფლიოში. წლების მანძილზე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა თბილისში. მის კალამს ეკუთვნის არაერთი ეზოთერული ნაშრომი.

იხ. ვიდეო



გურჯიევის მოძღვრების თანახმად, ადამიანი არასრულქმნილი იბადება, მისი ცნობიერება მთვლემარე მდგომარეობაშია, რის გამოც ინსტინქტები სჭარბობს ცნობიერ ქცევებს. საჭიროა ჩვენი ნამდვილი „მე“-ს აღმოჩენა, არაცნობიერი ქცევის აღკვეთა და ცნობიერების სრული ამოქმედება. ამ პროცესს იგი ადამიანის ევოლუციას უწოდებს და სულის უკვდავყოფის გზად სახავს. გურჯიევი თვლის, რომ ადამიანი თვითგანვითარებადი სისტემაა, რომლის სრულქმნა შესაძლებელი და აუცილებელია. გურჯიევს მოწაფეები და თაყვანისმცემლები უწოდებდნენ „კაცობრიობის სულიერი კულტურის განმაახლებელს“, „დიდ მოგვს“, „უდიდეს მოაზროვნეს“, რომელიც იღვწოდა დასავლეთის კულტურის დეკადანსისა და დაღუპვისაგან გადასარჩენად.

იხ. ვიდეო



წარმოშობით ბერძენი, გიორგი გურჯიევი დაიბადა ალექსანდროპოლში (ახლანდელი გიუმრი, სომხეთი). ბავშვობა ალექსანდროპოლში, ყარსსა და თბილისში გაატარა. შეისწავლა ქართული ენაც.ახალგაზრდობიდანვე მოგზაურობდა აზიისა და აფრიკის ქვეყნებში, წლების განმავლობაში ცხოვრობდა ტიბეტში. დაეუფლა იოგების მოძღვრებას, ოკულტიზმსა და სპირიტიზმს. 1913 წელს მოსკოვსა და პეტერბურგში შემოიკრიბა მიმდევართა დიდი ჯგუფი. სხვადასხვა წლებში მოღვაწეობდა ესენტუკში, თბილისში, სტამბოლსა და პარიზში. 1919 წელს თბილისში გახსნა „ადამიანის ჰარმონიული განვითარების ინსტიტუტი“. დამოუკიდებელი საქართველოს მთავრობამ მას გამოუყო ორსართულიანი შენობა (ნიკოლოზის ქუჩა №22, ახლანდ ივანე ჯავახიშვილის ქუჩა), სადაც გურჯიევი ატარებდა საჯარო ლექციებს თავისი მოძღვრების ჯერ კიდევ გამოუქვეყნებელ ძირითად საკითხებზე. თბილისში ურთიერთობა ჰქონდა მწერალ გრიგოლ რობაქიძეთან, თანამშრომლობდა კომპოზიტორ თომას ჰარტმანთან, მხატვარ ალექსანდრე ზალცმანთან, ჟაკ დალკროზის სისტემის თბილისის რიტმული ტანვარჯიშის სკოლის დამაარსებელ ჟანა მატინიონ-ზალცმანთან. 1922 წლიდან გარდაცვალებამდე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა თავდაპირველად პარიზის მახლობლად (ფონტენბლო), ხოლო 1933 წლიდან კი – პარიზში. აქ შეიქმნა გურჯიევის „ყველა და ყველაფერი (ანუ ბელზებელის საუბარი თავის შვილიშვილთან)“ და სხვა თხზულებები, რომლებსაც ავტორის გარდაცვალების შემდეგ აქვეყნებდნენ მისი მოწაფეები. 2007 წელს თბილისში იტალიის საელჩოს ეგიდით ჩატარდა გურჯიევისადმი მიძღვნილი საერთაშორისო კონფერენცია
გურჯიევი ამბობდა, რომ ადამიანებს არ შეუძლიათ რეალობის აღქმა ამჟამინდელ მდგომარეობაში, რადგან ისინი არ აღიარებენ, რომ ცხოვრობენ ჰიპნოტიკურ, „ძილში მოსიარულე“ მდომაგეობაში. „ადამიანი თავის სიცოცხლეს ატარებს ძილში და ამ ძილშივე კვდება“ — ამბობდა ის. შედეგად, თითოეული პიროვნება რეალობას სუბიექტური პერსპექტივიდან აღიქვამს. ის ამტკიცებდა, რომ ადამიანები ავტომატურად/მექანიკურად ცხოვრობენ და ფუნქციონირებენ, მაგრამ ადამიანს შეუძლია, რომ „გამოფხიზლდეს“ და იქცეს ახალი ტიპის ადამიანად.
იხ. ვიდეო


გურჯიევი ამბობდა, რომ დედამიწაზე არსებულმა დღევანდელმა რელიგიებმა და სულიერმა ტრადიციებმა დაკარგეს თავიანთი თავდაპირველი დანიშნულება და მნიშვნელობა, ამიტომ ისინი ვეღარ ემსახურებიან კაცობრიობას იმ სახით, როგორითაც ისინი იყვნენ ჩაფიქრებულნი. ამიტომ, ადამიანებს აღარ შეუძლიათ გააანალიზონ უძველესი სწავლებები, რის შედეგადაც ისინი უფრო და უფრო მექანიკურები ხდებიან.

გურჯიევის მიხედვით, როგორც წესი, ადამიანის სამი ცენტრიდან: ემოცია, ფიზიკური სხეული, გონება — მხოლოდ ერთს ავითარებს თანამედროვე რელიგიები და სექტები, ისიც ამ ერთ ცენტრს ავითარებს, სხვა ცენტრების ხარჯზე. შედეგად, ჩვენ ვერ ვიღებთ სრულყოფილ ადამიანს. უფრო მეტიც, მათ ვისაც სურს, რომ გაყვეს სპირიტუალური ცოდნის ტრადიციულ გზებს (გურჯიევი გამოყოფს სამ გზას: ფაკირის გზა, რომელიც ფოკუსირებულია ადამიანის ფიზიკურ განვითარებაზე; ბერის გზა, რომელიც ფოკუსირებულია ადამიანის ემოციურ განვითარებაზე და იოგის გზა, რომელიც ფოკუსირებულია ადამიანის გონებრივ განვიტარებაზე), ისინი აუცილებლად თმობენ ამქვეყნიურ ცხოვრებას. გურჯიევმა განავითარა „მეოთხე გზა“, რომელიც შეესაბამებოდა თანამედროვე ადამიანის მოთხოვნილებებსა და ცხოვრების წესს, ევროპასა და ამერიკაში. ცალ-ცალკე გონების, ემოციებისა და სხეულის განვითარების მაგივრად, მან განავითარა სწავლება, რომელიც სამივე ცენტრის ჰარმონიულ, დაბალანსებულ განვითარებას უზრუნველყოფდა.

                                                                               

გურჯიევის ენეაგრამის ფილოსოფიურ კონცეფციაში არაერთი ფარული მისტიკური სამყაროს კანონის საფუძველია.

 

გურჯიევი ფიქრობდა, რომ სხვა სასულიერო ტრადიციების პარალელურად, პიროვნებამ თავდაუზოგავად უნდა იმუშაოს საკუთარ თავზე, რათა გამოიღვიძოს ის, რადგან ადამიანების აბსოლუტური უმრავლესობა დღეს მექანიკური ცხოვრების წესით ცხოვრობს. ის ასევე ამბობდა, რომ საკუთარ თავზე მუშაობა იმდენად რთული არაა, რამდენადაც ამ ყოველივეს სურვილი. გურჯიევს არასდროს მიუნიჭებია დიდი მნიშვნელობა ტერმინ „მეოთხე გზისთვის“, ამ ტერმინს ის არც თავის ნაწერებში არ იყენებდა. მისი მოსწავლე, პეტრე უსპენსკი გურჯიევის იდეების სწავლებისას იყენებდა ამ ტერმინს და ანიჭებდა მას დიდ მნიშვნელობას. უსპენსკის სიკვდილის შემდეგ კი მისმა სტუდენტებმა გამოაქვეყნეს წიგნი „მეოთხე გზა“, მის ლექციებზე დაყრდნობით.

იხ. ვიდეო



пятница, 9 октября 2020 г.

ქრომოსომა

                               ქრომოსომა

ადამიანის მიტოზური ქრომოსომები, DAPI შეღებვა

 წარმოადგენს ცალკეული დნმ–ის მაკრომოლეკულას, რომელიც სტრუქტურულადაა ორგანიზებული და მოთავსებულია უჯრედის ბირთვში.

ადამიანის უჯრედი შეიცავს ქრომოსომის 23 უნიკალურ წყვილს, რაც შეადგენს ადამიანის უჯრედის გენომს. არსებობს არაუჯრედული ფორმების მემკვიდრეობითი სტრუქტურები "ქრომოსომები" - წარმოდგენილი დნმ-ს ან რნმ-საგან და უჯრედული - პროკარიოტების (ორგანიზმები, რომლებსაც ფორმირებული ბირთვი და ქრომოსომული აპარატი არ გააჩნიათ) - ბაქტერიების, ციანობაქტერიების "ქრომოსომები", წარმოდგენილი ციტოპლაზმაში თავმოყრილი დნმ-ს მოლეკულებით; მეზოკარიოტების - (სოკოები, ერთიჯრედიანი წყალმცენარეები, ერთუჯრედიანები) "ქრომოსომები და ევკარიოტების (მცენარეები, ცხოველები – უმდაბლესი ფორმების ჩათვლით და ადამიანი), რომლებსაც ბირთვში გააჩნიათ დნმ-ს და ცილებისაგან წარმოდგენილი გენეტიკური ინფორმაციის მარეგულირებელი რთულიი პოლიმერები – ქრომოსომები.

იხ. ვიდეო


ქრომოსომები მკაფიოდ გამოირჩევა სინათლის მიკროსკოპში მხოლოდ მიტოზური ან მეიოტური უჯრედების გაყოფის პერიოდში. უჯრედის ყველა ქრომოსომათა ნაკრები, რომელსაც კარიოტიპს უწოდებენ, არის სახეობის სპეციფიკური თვისება, რომელსაც ახასიათებს ინდივიდუალური ცვალებადობის შედარებით დაბალი დონე .
კალიების ქრომოსომები მეიოზში

ეუკარიოტული ქრომოსომა წარმოიქმნება ერთი და უკიდურესად გრძელი დნმ-ის მოლეკულისგან, რომელიც შეიცავს მრავალი გენის ხაზოვან ჯგუფს. ეუკარიოტული ქრომოსომის აუცილებელი ფუნქციური ელემენტებია ცენტრომერი, ტელომერები და რეპლიკაციის დაწყების წერტილები. რეპლიკაციის წარმოშობის წერტილები (ინიცირების ადგილები) და ტელომერები, რომლებიც ქრომოსომების ბოლოებზე მდებარეობს, საშუალებას აძლევს დნმ-ს მოლეკულას ეფექტურად გამრავდეს, ხოლო ცენტრომერებში დის დნმ-ის მოლეკულები ემატება გაყოფის მიტოზურ ზურგს, რაც უზრუნველყოფს მათ ზუსტ განსხვავებას მიტოზის დროს ქალიშვილ უჯრედებში 
სალამანდრის ეპითელიუმის უჯრედების დაყოფის სხვადასხვა ეტაპები. ნახაზი W. Flemming- ის წიგნიდან Zellsubstanz, Kern und Zelltheilung (1882)


თავდაპირველად, ეს ტერმინი შემოთავაზებული იყო ეუკარიოტულ უჯრედებში ნაპოვნი სტრუქტურების აღსანიშნავად, მაგრამ ბოლო ათწლეულების განმავლობაში უფრო და უფრო მეტი ადამიანი საუბრობს ბაქტერიულ ან ვირუსულ ქრომოსომებზე. ამიტომ, DE კორიაკოვისა და IF ჟიმულევის  თანახმად, უფრო ფართო განმარტებაა ქრომოსომის განმარტება, როგორც სტრუქტურა, რომელიც შეიცავს ნუკლეინის მჟავას და რომლის ფუნქციაა მემკვიდრეობითი ინფორმაციის შენახვა, განხორციელება და გადაცემა. ეუკარიოტული ქრომოსომები არის დნმ-ის შემცველი სტრუქტურები ბირთვში, მიტოქონდრიებსა და პლასტიდებში. პროკარიოტების ქრომოსომები არის დნმ-ის შემცველი სტრუქტურები უჯრედის ბირთვის გარეშე. ვირუსის ქრომოსომები კაფსიდში არის დნმ ან რნმ მოლეკულა.




среда, 7 октября 2020 г.

თავაზიანობა

                             თავაზიანობა

იაპონიაში თავაზიანობა თავის დახრა ერთმანეთის მიმართ 1900წ.
ხასიათის თვისება, რომელიც ახასიათებს ადამიანს კარგი მანერებით, კარგი საქმეებით და განათლებით. ზრდილობა, როგორც წესი, გაგებულია, როგორც ადამიანებთან პატივისცემით და ტაქტიანად კომუნიკაციის უნარი, კომპრომისის პოვნისა და საწინააღმდეგო მოსაზრებების მოსმენის სურვილი. ზრდილობა ითვლება კარგი მანერების და ქცევის წესების ცოდნად. ვინაიდან თავაზიანობა კულტურული ფენომენია, ის, რაც ერთ კულტურაში თავაზიანად ითვლება, შეიძლება მეორეში უხეში ან უცნაური იყოს. ჩვეულებრივ, თავაზიანი ყოფნა საშუალებას აძლევს ხალხს თავი კომფორტულად იგრძნონ ერთმანეთის კომპანიაში და თავიდან აიცილონ ურთიერთობებში დაძაბულობა. ამასთან, სხვადასხვა კულტურისა და სუბკულტურის ადამიანების ქცევის ნორმებში განსხვავებამ შეიძლება ასევე გამოიწვიოს ის ფაქტი, რომ შედეგად, ზოგიერთ მათგანს შეიძლება უსიამოვნო შეგრძნება ჰქონდეს, უხერხულობა იყოს მათი ქცევის უხეშობის გამო, ან თუნდაც აგრესიად აღიქვას ის, რაც ხდება.
იხ. ვიდეო

ლინგვისტი ბრაუნი და ლევინსონი გამოყოფენ ზრდილობის ორ ტიპს:

ნეგატიური თავაზიანობა - ხაზგასმით აღნიშნავენ თანამოსაუბრეს არჩევანის უფლებას მოცემულ სიტუაციაში ისეთი ფრაზების გამოყენებით, როგორიცაა "თუ არ გეწყინებათ" ან "თუ თქვენთვის არ არის რთული";
პოზიტიური ზრდილობა გამოხატავს პატივისცემას ხალხისადმი დაფასებისა და გაგებისთვის.
გარდა ამისა, არსებობს თავაზიანობის ფორმების გენდერული დამოკიდებულების კვლევები.



вторник, 6 октября 2020 г.

პარაზიტიზმი

                         პარაზიტიზმი

            
დედალი კოღო Anopheles stephensi

ევოლუციურ ბიოლოგიაში, პარაზიტიზმი არის ორგანიზმთა შორის ურთიერთობის ტიპი, სადაც ერთი ორგანიზმიპარაზიტი, ცხოვრობს მეორის, მასპინძლის ზედაპირზე, ან  ორგანიზმში, ზიანს აყენებს მას და სტრუქტურულად ადაპტირებულია მასპინძლის სხეულის ცხოველქმედებაზე. პარაზიტები მოიცავენ ერთუჯრედიანებს, როგორიცაა მალარიის გამომწვევი პლაზმოდიუმი და ამებაცხოველები, როგორებიცაა ტკიპამოსკიტებისოკოები, როგორიცაა თაფლის სოკო და  მცენარეები, როგორიცაა აბრეშუმა. ცხოველთა მასპინძლობის ექსპლუატაციის ექვსი ძირითადი პარაზიტული სტრატეგია არსებობს, კერძოდ, პარაზიტული კასტრირებაპირდაპირ გადამდები პარაზიტიზმი (კონტაქტის საშუალებით), ტროფიკული პარაზიტიზმი (ჭამით), ვექტორულად გადამდები პარაზიტიზმიპარაზიტოიდიზმი და მიკროპროცესტაცია.

     


საწოლის ბაღლინჯო წნა მხარეს თავის კიდიდან გამოიყოფა ხორთუმი ადაპტირებული ქსოვილისა და სისხლის წოვისთვის

არის კლასები და რიგები, რომლებიც მთლიანად პარაზიტებად არიან წარმოდგენილი (უმარტივესებიდან — სპორიანებიდიგენეზური მწოველებიმონოგენეზური მწოველებითასმისებური ჭიებირწყილები და სხვ.). პარაზიტები, როგორც წესი, იწვევენ მასპინძლის დაავადებას. ზოგ შემთხვევებში მასპინძელი არ ავადდება, მაგრამ წარმოადგენს ინვაზიის წყაროს (პარაზიტის მტარებელს). ერთი მასპინძლის პარაზიტების ერთობლიობას პარაზიტოცენოზს უწოდებენ. ექტოპარაზიტები (ტკიპებიტილი და სხვ.) სახლდებიან მასპინძლის ზედაპირზე, ხოლო ენდოპარაზიტები — ქსოვილებში (ქსოვილური პარაზიტები) ან ან ღრუებში (სხეულის ღრუს პარაზიტები).


            წურბელა ადამიანის ფეხზე ჰემატოფოგი ერთერთი გავრცელებული ფორმა პარაზიტი

პარაზიტიზმი, ისევე როგორც მტაცებლობა არის რესურსების სამომხმარებლო ტიპის ურთიერთქმედება, მაგრამ მტაცებლებისგან განსხვავებით, პარაზიტები (პარაზიტოიდების გარდა), როგორც წესი, მათ მასპინძლებზე ბევრად უფრო მცირე ზომის არიან, არ ან ვერ კლავენ მათ და ხშირად ცხოვრობენ მათზე ან მათში გახანგრძლივებული პერიოდის განმავლობაში. ცხოველთა პარაზიტები მაღალკვალიფიციურები არიან  და რეპროდუქციას უფრო სწრაფად ახერხებენ, ვიდრე მათი მასპინძლები. კლასიკური მაგალითები მოიცავს მასპინძელ ხერხემლიანებს და თასმისებურ ჭიებს  შორის ურთიერთქმედებას, დიგენეზურ მწოველებს, მალარიის გამომწვევ პლაზმოდიუმებს,  რწყილებს და პარაზიტების სხვა სახეობებს

ჩვეულებრივი ვამპირი ძუძუმწოვრებში ჰემოფაგია გვხდება ვამპირი ღამურები. ეს გახლავთ ერთადერთი სახეობაპარაზიტია თბილსისხლიანი ხერხემლიანებში

პარაზიტები სხვადასხვა პათოლოგიის საშუალებით მასპინძელი ორგანიზმის ჯანმრთელობას ზიანს აყენებენ და ზოგჯერ, პარაზიტული კასტრირებით და მასპინძლის მოდიფიკაციით, თავიანთ გამრავლების უნარს იძლიერებენ მასპინძლის დაქვეითების ხარჯზე. აგრეთვე, თავიანთი გადარჩენისთვის საჭირო რესურსების რაოდენობის გასაზრდელად იყენებენ შუალედურ (მეორად) მასპინძლებს. მიუხედავად იმისა, რომ პარაზიტიზმს ხშირად მხოლოდ ერთი მხარე იყენებს სასარგებლოდ, ეს არის სახეობათა ურთიერთქმედების ფართო სპექტრი.

თევზის პარაზიტი, ტელფეხიანი Cymothoa exigua

პირველი წყაროები, სადაც მოხსენიებულია ინფორმაცია პარაზიტების შესახებ, როგორიცაა ნემატოდები და თასმისებური ჭიები, გვხვდება ძველი ეგვიპტისსაბერძნეთისა და რომის ცივილიზაციებში. ანტონ ვან ლეუვენჰუკმა შენიშნა ლამბლია თავის მიკროსკოპში 1681 წელს, ხოლო ფრანჩესკო რედი აღწერს   შიდა პარაზიტებს და გარე პარაზიტებს, მათ შორის ღვიძლის პეპელას და ტკიპების ჩათვლით. თანამედროვე პარაზიტოლოგია XIX საუკუნეში განვითარდა. ადამიანის კულტურაში პარაზიტიზმს ძირითადად უარყოფითად მოიხსენიებენ. 

იხ. ვიდეო



პარაზიტიზმი იყო გამოყენებული ჯონათან სვიფტის 1733 წელს დაწერილ ლექსში, "პოეზია: რაპდოდიაში". ფანტასტიკაში, ბრემ სტოკერის 1897 წლის გოთიკური საშინელებათა ნოველაში  დრაკულა, რომლის მოგვიანებით გადაღებულ ადაპტაციებში გვხვდება სისხლისმსმელი პარაზიტი. პარაზიტი მოხსენიებულია რიდლი სკოტის 1979 წელს გადაღებულ ფილმ „Alien“-ში. ეს იყო ერთ-ერთი ცნობილი სამეცნიერო ფანტასტიკა იყო, რომელიც საშინელი პარაზიტული სახეობის გამოსახულებას წარმოადგენდა.

     

ბუდის პარაზიტი
პარაზიტიზმი გვხვდება ორგანიზმების სხვადასხვა ჯგუფებში: ცხოველები (პროტოზოები, ბრტყელი ჭიები, ნემატოდები, ანელიდები, მოლუსკები, ართროპოდები), ბაქტერიები, სოკოები (ფქვილიანი სარეველები, tinder სოკოები) და ანგიოსპერმებსაც კი. პარაზიტის ფიზიოლოგია ემორჩილება მასპინძლის ფიზიოლოგიას და მისი სიცოცხლის ციკლი (მისი არსებობა ან გამრავლება) შეუძლებელია (ან ძალიან რთულია) მასპინძლისგან მისთვის საჭირო ბიოლოგიური რესურსების მოპოვების გარეშე. პარაზიტს ასეთი რესურსების მიღება შეუძლია მხოლოდ მასპინძელი ტიპის შეზღუდული რაოდენობისგან. რაც უფრო გრძელია (ფილოგენეტიკური) თანაარსებობა, მით უფრო უკეთ ეგუება ამ ტიპის პარაზიტი მის მასპინძელს და მით უფრო ნაკლებ ზიანს აყენებს მას. სამედიცინო პარაზიტოლოგიის სფეროში ტერმინი „პარაზიტი“ ნიშნავს ეუკარიოტულ პათოგენურ ორგანიზმს. უმარტივესი და მრავალუჯრედიანი ინფექციური აგენტები კლასიფიცირდება, როგორც პარაზიტები. სოკოები არ არის განხილული სამედიცინო პარაზიტოლოგიის სახელმძღვანელოებში, თუმცა ისინი ეუკარიოტებია. არცერთი ცნობილი არქეა (ისინი არ არიან ეუკარიოტები) პარაზიტები არ არის, გარდა ნანარქეოტებისა, რომლებიც სხვა არქეების პარაზიტებია. უჯრედშიდა პარაზიტებს შორის, ყველაზე მცირე ზომის Mycoplasma- ს გვარის ევბაქტერიებს, მაგალითად, Mycoplasma genitalium, აქვთ, რომელთა უჯრედის დიამეტრი 200-300 ნმ-ია.
იხ. ვიდეო





უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი)

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   უძველესი უცხოპლანეტელები (სერიალი) ინგლ. Ancient Aliens Ancient Aliens არის ამერიკული...