ქრომოსომა

ადამიანის მიტოზური ქრომოსომები, DAPI შეღებვა

 წარმოადგენს ცალკეული დნმ–ის მაკრომოლეკულას, რომელიც სტრუქტურულადაა ორგანიზებული და მოთავსებულია უჯრედის ბირთვში.

ადამიანის უჯრედი შეიცავს ქრომოსომის 23 უნიკალურ წყვილს, რაც შეადგენს ადამიანის უჯრედის გენომს. არსებობს არაუჯრედული ფორმების მემკვიდრეობითი სტრუქტურები "ქრომოსომები" - წარმოდგენილი დნმ-ს ან რნმ-საგან და უჯრედული - პროკარიოტების (ორგანიზმები, რომლებსაც ფორმირებული ბირთვი და ქრომოსომული აპარატი არ გააჩნიათ) - ბაქტერიების, ციანობაქტერიების "ქრომოსომები", წარმოდგენილი ციტოპლაზმაში თავმოყრილი დნმ-ს მოლეკულებით; მეზოკარიოტების - (სოკოები, ერთიჯრედიანი წყალმცენარეები, ერთუჯრედიანები) "ქრომოსომები და ევკარიოტების (მცენარეები, ცხოველები – უმდაბლესი ფორმების ჩათვლით და ადამიანი), რომლებსაც ბირთვში გააჩნიათ დნმ-ს და ცილებისაგან წარმოდგენილი გენეტიკური ინფორმაციის მარეგულირებელი რთულიი პოლიმერები – ქრომოსომები.

იხ. ვიდეო

ქრომოსომები მკაფიოდ გამოირჩევა სინათლის მიკროსკოპში მხოლოდ მიტოზური ან მეიოტური უჯრედების გაყოფის პერიოდში. უჯრედის ყველა ქრომოსომათა ნაკრები, რომელსაც კარიოტიპს უწოდებენ, არის სახეობის სპეციფიკური თვისება, რომელსაც ახასიათებს ინდივიდუალური ცვალებადობის შედარებით დაბალი დონე .

კალიების ქრომოსომები მეიოზში

ეუკარიოტული ქრომოსომა წარმოიქმნება ერთი და უკიდურესად გრძელი დნმ-ის მოლეკულისგან, რომელიც შეიცავს მრავალი გენის ხაზოვან ჯგუფს. ეუკარიოტული ქრომოსომის აუცილებელი ფუნქციური ელემენტებია ცენტრომერი, ტელომერები და რეპლიკაციის დაწყების წერტილები. რეპლიკაციის წარმოშობის წერტილები (ინიცირების ადგილები) და ტელომერები, რომლებიც ქრომოსომების ბოლოებზე მდებარეობს, საშუალებას აძლევს დნმ-ს მოლეკულას ეფექტურად გამრავდეს, ხოლო ცენტრომერებში დის დნმ-ის მოლეკულები ემატება გაყოფის მიტოზურ ზურგს, რაც უზრუნველყოფს მათ ზუსტ განსხვავებას მიტოზის დროს ქალიშვილ უჯრედებში 

სალამანდრის ეპითელიუმის უჯრედების დაყოფის სხვადასხვა ეტაპები. ნახაზი W. Flemming- ის წიგნიდან Zellsubstanz, Kern und Zelltheilung (1882)

თავდაპირველად, ეს ტერმინი შემოთავაზებული იყო ეუკარიოტულ უჯრედებში ნაპოვნი სტრუქტურების აღსანიშნავად, მაგრამ ბოლო ათწლეულების განმავლობაში უფრო და უფრო მეტი ადამიანი საუბრობს ბაქტერიულ ან ვირუსულ ქრომოსომებზე. ამიტომ, DE კორიაკოვისა და IF ჟიმულევის  თანახმად, უფრო ფართო განმარტებაა ქრომოსომის განმარტება, როგორც სტრუქტურა, რომელიც შეიცავს ნუკლეინის მჟავას და რომლის ფუნქციაა მემკვიდრეობითი ინფორმაციის შენახვა, განხორციელება და გადაცემა. ეუკარიოტული ქრომოსომები არის დნმ-ის შემცველი სტრუქტურები ბირთვში, მიტოქონდრიებსა და პლასტიდებში. პროკარიოტების ქრომოსომები არის დნმ-ის შემცველი სტრუქტურები უჯრედის ბირთვის გარეშე. ვირუსის ქრომოსომები კაფსიდში არის დნმ ან რნმ მოლეკულა.