საერთაშორისო ექსპერიმენტული თერმობირთვული რეაქტორი
ITER (იტერ) — საერთაშორისო ექსპერიმენტული თერმობირთვული რეაქტორის პროექტი. საწყისი აკრონიმი მიღებულ იქნა ინგლისური დასახელებიდან International Thermonuclear Experimental Reactor. ამჟამად იგი ოფიციალურად არ ითვლება აბრევიატურად, არამედ უკავშირდება ლათინურ სიტყვას iter — გზა.
პროექტის შემუშავება დაიწყო 1980 წ-ის შუა წლებში. 1992წ-ს იყო ხელმწოერილი ოთხიმხრივი ხელშეკრულება (ევრიკავშირი, რუსეთი აშშ, იაპონია) სახემწიფოთაშორისო შეთანხმება შემუშავება იტერას პროქეის ინჟინრების რ-იც დასრულებული იყო 2001წ-ს ადგილდებარეობა კვლევითი ცენტრი კადარაში (საფრ.) 2010წ-ს დაიწყო მშებლობა 2020წ-ის 28 ივლისს დაიწყო აწყობა რეაქტოპრის კომპონენტების.
იტერის მიზანია თერმობირთვული რეაქტორის შექმნის შესაძლებლობის დემონსტრაცია და ფიზიკური და ტექნოლოგიური პრობლემების გადაწყვეტა, რომლებიც ამ მიზნის განხორციელებას შეიძლება თან ახლდეს. მოცემული მომენტისთვის რეაქტორის პროექტირება უკვე დასრულებულია და არჩეულია ადგილის მისი მშენებლობისთვის - კადარაშის (Cadarache) კვლევით ცენტრში.
მონაწილე ქვეყნები: ევროკავშირი, ინდოეთი, ჩინეთი, კორეის რესპუბლიკა, რუსეთი, აშშ, იაპონია.
ITER მიეკუთვენბა ,,ტოკამაკიის'' თერმობირთვული რეაქტორს. მას შეუძლია რამდენიმე ტიპის რექაციული სინთეზირება. დამოკიდებულია საწვავის სახეობაზე. ტოკამაკი იტერ-ს თავიდანვე დტ-საწვაზე იყო გათვლილ ორი ბირთვი დეტრიუმი და ტრიტიუმი ერევა წარმოიქმნება ჰელიუმის ბირთვი (ალფა-ნაწილაკი) და მაღალენერგეტიკული ნეიტრონი.
| საერთო რადიუსი კონსტრუქციის | 10,7 მ |
| სიმაღლის | 30 მ |
| დიდუ რადიუსი ვაკუმიანი კამერის | 6,2 მ |
| პატარა რადიუსი ვაკუუმური კამერის | 2,0 მ |
| პლაზმის მოცულობა | 837 მ³ |
| მაგნიტური ველი | 5,3 ტლ |
| კაქსიმალური ძალა დენის პლსაზმაში მავრთულში | 15 მა |
| სიმძლავრე გარეთა გაცხელება პლაზმის | 73 მვტ |
| საშუალო თერმობირთვული სიმძლავრე ერთ იმპულსში | 500 მვტ |
| პიკური თერმობირთვური სიმძლავრე იმპულში | 1100 მვტ |
| კოეფიციენტიუ გაძლიერება სიმძლავრის | 10 |
| საშუალო ტემპეტრატურა | 100 მკ |
| ხანგრძლივობა იმპულსი | > 400 c |
Комментариев нет:
Отправить комментарий