ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -
Take My Breath Away - აიღე ჩემი სუნთქვა
ამერიკულიმუსიკალური ჯგუფის ბერლინის სიმღერა, რომელიც გახდა ფილმის Top Gun-ის ერთ-ერთი მთავარი თემატური სიმღერა (სათაურის როლში ტომ კრუზი) და შევიდა მის Top Gun-ის საუნდტრეკში (1986).ავტორები იყვნენ ჯორჯო მოროდერი და ტომ უიტლოკი.
სინგლი გამოუშვეს კოლუმბიამ და გეფენმა და მიაღწია პირველ ადგილს აშშ-ს Billboard Hot 100-ში.სიმღერამ 1986 წელს მოიპოვა ორი პრესტიჟული ჯილდო: ოსკარის ჯილდო ფილმისთვის საუკეთესო სიმღერისთვის და ოქროს გლობუსის ჯილდო საუკეთესო სიმღერისთვის.
შეერთებული შტატებში სინგლი ბილბორდის ცხელ 100-ში №1 იყო, ხოლო დიდ ბრიტანეთში 1986 წელს, ბრიტანული სინგლების ჩარტში # 1.ის ასევე იყო № 1 ბელგიაში, ირლანდიაში, ჰოლანდიასა და კანადაში.1990 წელს დიდ ბრიტანეთში ხელახლა გამოცემისას სინგლი ავიდა მე-3 ადგილზე .
კაასის რეპერტუარი — პოპ მუსიკის, ჯაზის, შანსონისა და სოულის ნარევია. 1988 წელს გამოვიდა კაასის სადებიუტო ალბომი სახელწოდებით „მადმუაზელი მღერის...“ (ფრანგ.Mademoiselle chante…), რის შემდეგაც მსოფლიოში სახელი გაითქვა.
მომღერალმა თავისი პირველი ნაბიჯები მუსიკაში 13 წლის ასაკში გადადგა, ძმის დახმარებით პატრისიამ კონტრაკტს საარბრიუკენის კლუბთან „Rumpelkammer“ მოაწერა ხელი . მან მოღვაწეობა დაიწყო ფსევდონიმით „Pady Pax“ (პედი პაქსი). 16 წლის ასაკში სამოდელო სააგენტოსგან მიიღო მოწვევა მეცში.
უმცროსი შვილი ოჯახში ჰყავს ხუთი ძმა და ერთი და. ოჯახი ცხოვრობდა ფორბაკის მახლობლად, მოსელის დეპარტამენტი, ლოთარინგიის რეგიონი, საფრანგეთი, გერმანიის საზღვართან. მისი მამა, მაღაროელი ჯოზეფ (ჯოზეფ) კაასი, გერმანელ-ნორვეგიელია, საფრანგეთის მოქალაქეობით, ხოლო დედა, ირმგარდი, გერმანელია საარიდან. კაასი გაიზარდა შტირენ-ვანდელში, რომელიც მდებარეობს ფორბაკისა და ზაარბრიუკენს შორის. ექვსი წლის ასაკამდე იგი საუბრობდა მხოლოდ გერმანულ დიალექტზე Platt (Saarländischer Dialekt). კაასის ფრანკო-გერმანული წარმომავლობა გახდა მისი მუდმივი ინტერესის მიზეზი ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობების გაუმჯობესებით.
დედა ადრეული ასაკიდან ხელს უწყობდა სიმღერას. რვა წლის ასაკში ის უკვე მღეროდა სილვი ვარტანის, დელილას, კლოდ ფრანსუას და მირეილ მატიეს სიმღერებს, ასევე ინგლისურენოვან სიმღერებს, როგორიცაა "New York, New York". პირველი დიდი წარმატება მას მაშინ მოუვიდა, როცა სიმღერის კონკურსში პრიზი მოიპოვა. უკვე ამ წლების განმავლობაში კაასი მღეროდა მისთვის დამახასიათებელი "ჩახრი" ხმით, რომელსაც შემდეგ შეადარებენ ედიტ პიაფის და მარლენ დიტრიხის ხმას.
მან პირველი ნაბიჯი პროფესიონალურ მუსიკალურ ბიზნესში 13 წლის ასაკში გადადგა, როდესაც მისი ძმის, ეგონის დახმარებით, ხელი მოაწერა კონტრაქტს Saarbrücken Rumpelkammer კლუბთან. აიღო ფსევდონიმი „პედი პაქსი“. 16 წლის ასაკში მან მიიღო მოწვევა მეტცის სამოდელო სააგენტოდან. აკეთებს პირველ მცდელობებს მუსიკალურ ბიზნესში შეღწევისკენ, რაც, თუმცა, არაფერზე არ მიგვიყვანს; მწარმოებლებს სჯეროდათ, რომ მსოფლიოს არ სჭირდებოდა მეორე Mireille Mathieu. მაგრამ პროდიუსერი იპოვეს - ეს იყო არქიტექტორი ბერნარდ შვოტსი. სწორედ ის მიგვიყვანს მის პირველ დიდ წარმატებებამდე.
Mon mec à moi
is the name of a 1987 song recorded by the French singer Patricia Kaas. It was her third single from her debut studio album, Mademoiselle chante..., on which it features as first track, and her fourth single overall. Released in November 1988, it was Kaas' first top five hit in France, which remains her best peak position on the French Singles Chart.
იხ. ვიდეო
Patricia Kaas is a French singer and actress. Kaas is a very successful French-speaking singer, with an International following. Stylistically her music is not classical chanson, but is closer to a mixture of pop music, cabaret, jazz and chanson.
Kaas has sold over 16 million records worldwide. She had her greatest success in Germany, Switzerland, Belgium, Canada, Russia, Finland, Ukraine, and Korea with her third album Je te dis vous. Kaas is almost constantly on tour internationally. Kaas is currently on "Kabaret" world tour since the end of 2008
MON MEC A MOI
Il joue avec mon cœur, il triche avec ma vie.
Il dit des mots menteurs et moi, je crois tout c'qu'il dit.
Les chansons qu'il me chante, les rêves qu'il fait pour deux
C'est comme les bonbons menthe, ça fait du bien quand il pleut.
Je m'raconte des histoires en écoutant sa voix.
C'est pas vrai, ses histoires mais moi, j'y crois.
Mon mec à moi, il me parle d'aventures
Et quand elles brillent dans ses yeux, j'pourrais y passer la nuit.
Il parle d'amour comme il parle des voitures
Et moi, je suis où il veut, tellement je crois tout c'qu'il m'dit.
Tellement je crois tout c'qu'il m'dit, oh ! Oui... Mon mec à moi.
Sa façon d'être à moi sans jamais dire "je t'aime"
C'est rien qu'du cinéma mais c'est du pareil au même.
Ses films en noir et blanc qu'il m'a joué deux cent fois
C'est Gabin et Morgan enfin, ça ressemble à tout ça.
Je m'raconte des histoires, des scénarios chinois.
C'est pas vrai, ses histoires mais moi, j'y crois.
Mon mec à moi, il me parle d'aventures
Et quand elles brillent dans ses yeux, j'pourrais y passer la nuit.
Il parle d'amour comme il parle des voitures
Et moi, je suis où il veut, tellement je crois tout c'qu'il m'dit.
Tellement je crois tout c'qu'il m'dit, oh ! Oui... Mon mec à moi.
Mon mec à moi, il me parle d'aventures
Et quand elles brillent dans ses yeux, j'pourrais y passer la nuit.
Il parle d'amour comme il parle des voitures
Et moi, je suis où il veut, tellement je crois tout c'qu'il m'dit.
Tellement je crois tout c'qu'il m'dit, oh ! Oui.
Mon mec à moi, il me parle d'aventures
Et quand elles brillent dans ses yeux, j'pourrais y passer la nuit.
Il parle d'amour comme il parle des voitures
Et moi, je suis où il veut, tellement je crois tout c'qu'il m'dit.
Tellement je crois tout c'qu'il m'dit, oh ! Oui
პატრისია კაასი და-ძმებს შორის ყველაზე უმცროსია, ჰყავს ხუთი ძმა და ერთი და. კაასების ოჯახი ფორბაკში ცხოვრობდა, მოზელის დეპარტამენტში,ლოთარინგია, საფრანგეთი. ფორბაკი გერმანიის საზღვართან ახლოს მდებარეობს, პატრისია კი სტირინგ-ვენდელში იზრდებოდა, ქალაქ საარბრიუკენთან ახლოს. ექვს წლამდე მომღერალი მხოლოდ გერმანულის Platt-ის დიალექტზე საუბრობდა. პატრისიას დედა ირმჰარდი გერმანელი იყო, მამა ჟოზეფი კი ფრანგი.
პატრისია ხდება ცნობილი სიმღერით „Mademoiselle chante le blues“ (გოგონა მღერის ბლუზს), რომელიც დიდიე ბარბელივიანის მიერაა დაწერილი. პატრისიას პირველი ალბომი სახელწოდებით „mademoiselle chante“ გამოდის 1988 წელს და საკმაოდ დიდ წარმატება მოაქვს მისთვის, განსაკუთრებით საფრანგეთსა და გერმანიაში. ამ ალბომიდანაა სიმღერები D'Allemagne, Mon mec à moi, Elle voulait jouer cabaret ou encore Quand Jimmy dit, რომელიც ასევე დიდიე ბარბელივიანის მიერაა დაწერილი. მოგვიანებით, 1990 წლიდან გამოშვებული ორი ალბომი Scène de vie და Je te dis vous ძალიან წარმატებული აღმოჩნდება. განსაკუთრებით Je te dis vous, რომელიც 2,5 მილიონ ეგზემპლარად გაიყიდება. 1992 წლის ზაფხულზე პატრისია ლუჩიანო პავაროტიმ დაპატიჟა იტალიის ქალაქ მოდენში, საქველმოქმედო კონცერტში მონაწილეობის მისაღებად. ამ წლიდან მოყოლებული, ის რეგულარულად გამოდის „Les Enfoirés“–ს კონცერტებზე.
2009 წელს პატრისიამ საფრანგეთი წარადგინა ევროვიზიაზე, სიმღერით „s'il fallait le faire“ და მერვე ადგილი დაიკავა. როგორც თვითონ ამბობს, თავიდან იმედგაცრუებული იყო ამ შედეგით, თუმცა მან თავიდანვე იცოდა, რომ ეს მის კარიერას არანაირ საფრთხეს არ შეუქმნიდა. 2011 წელს მან გამოაქვეყნა ავტობიოგრაფია „ჩემი ხმის ჩრდილი“ (l'ombre de ma voix), სადაც პირად ცხოვებაზე საუბრობს. 2012 წელს გადაწყვიტა გამოეშვა ალბომი სახელწოდებით „კაასი მღერის პიაფს“, დიდი ფრანგი მომღერლის, ედიტ პიაფის გარდაცვალების 50 წლისთავთან დაკავშირებით და მიუძღვნა მას ამავე სახელწოდების სპექტაკლი, სადაც არა მარტო მღერის მის სიმღერებს, არამედ თამაშობს იმ მომენტებს,რომელიც პიაფის ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი იყო. ეს პროექტი საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა და დღესაც გრძელდება. პატრისიას ჩვენი დროის ედიტ პიაფსაც კი უწოდებენ და ეს არა მარტო მისი უნიკალური ხმის, არამედ მძიმე ცხოვრების გამოც – მან ადრეულ ასაკში დაკარგა მშობლები და მოგვიანებით ძმა და არც პირად ცხოვრებაში გამართლებია დიდად.
პატრისია ერთ–ერთი ყველაზე წარმატებული ფრანგულენოვანი მომღერალია დღესდღეობით. მას აქვს ბოხი ხმის ტემბრი, რაც მის უნიკალურობას განაპირობებს და ამიტომაც იშვიათად მოისმენთ პატრისიას სიმღერების შესრულებას სხვა მომღერლების მიერ.
იხ. ვიდეო პატარცია კააასი დროთა გნამვლობაში - Patricia Kaas Avec Le Temps
vec le temps, Avec le temps, va, tout s'en va, On oublie le visage Et l'on oublie la voix, Le coeur quand ça bat plus, C'est pas la peine d'aller chercher plus loin. Faut laisser faire, c'est très bien.
Avec le temps, Avec le temps, va, tout s'en va. L'autre qu'on adorait, Qu'on cherchait sous la pluie; L'autre qu'on devinait, Au détour d'un regard Entre les lignes, entre les mots et sous le fard D'un serment maquillé qui s'en va faire sa nuit.
Avec le temps, tout s'évanouit...
Avec le temps, Avec le temps, va, tout s'en va, Meme les plus chouettes souvenirs, Ça t'a une de ces gueules, A la galerie j'farfouille dans les rayons d'la mort, Le samedi soir quand la tendresse s'en va toute seule.
Avec le temps, Avec le temps, va, tout s'en va L'autre à qui l'on croyait, Pour un rhume, pour un rien L'autre à qui l'on donnait Du vent et des bijoux Pour qui l'on eût vendu son âme pour quelques sous, Devant quoi l'on s'traînait comme traînent les chiens
Avec le temps, Avec le temps, va, tout s'en va On oublie les passions et l'on oublie les voix Qui vous disaient tout bas, Les mots des pauvres gens: "Ne rentre pas trop tard, surtout ne prends pas froid".
Avec le temps, Avec le temps, va, tout s'en va Et l'on se sent blanchi, comme un cheval fourbu Et l'on se sent glacé, dans un lit de hasard Et l'on se sent tout seul, peut-être, mais pénard, Et l'on se sent floué par les années perdues.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - ჩვენ ვიკლევთ სამყაროს მზის სისტემის აგებულება
ტრასნნეპტუნური ობიექტები
შედარება ზომების მსხვილი ტ. ო. და დედამიწის ინგლ. და რუსული ვერსიები
მზის სისტემის ციური სხელები, რ-იც ბრუნავს მზის გარშემო და საშუალო მანძ. დაშორების მზიდან უფრო მეტია ვიდრე (30 ა.ე. განმარტება ა. ე. ნიშნავს ასტრონომულიული ერთეული დედამიწისა და მზის საშუალო მანძ. ტოლია - 149 597 870 700მ).
ტრანს-ნეპტუნური ობიექტები აყალიბებს კოიპერის სარტყელს გაფანტული დისკსს და ოორტის ღრუბელს.
1930წ-ს აღმოჩენილ იქნა პლუტონი - პირველი ტრანსნაპტუნური ობიექტი, მისი აღმოჩენის მომენტიდან 2006 წლამდე მზის სისტემის მეცხრე პლანეტად ითვლებოდა.
1978 წელს აღმოაჩინეს პლუტონის თანამგზავრი ქარონი. შემდეგი ტრანსნეპტუნიური ობიექტი, (15760) 1992 QB1 აღმოაჩინეს მხოლოდ 1992 წელს - პლუტონიდან 60 წელზე მეტი ხნის შემდეგ.
დიაგრამაზე ნაჩვენებია ტ.ო. ნახვერ ღერძები და დახრილები ( კოიპერის სარტყელის ობიექტების ჩათვლით). შედარებისთვის კენტავრები მოთავსებულია მარცხნივ.რეზონანსული ობიექტები წითლად არის მონიშნული.
2021 წლის 11 თებერვლის მდგომარეობით ცნობილია 3555 ტრანსნეპტუნიური ობიექტი.
მათგან ყველაზე დიდია ერისი (მასით) და პლუტონი (ზომით). 2019 წლის ყველაზე შორეული ტ.ო.არის ობიექტები 2018 AG37 (FarFarOut), რომელთა მიმდინარე მანძილი 132.2 ± 1.5 AU. და 2018 VG18, რომელიც მდებარეობს 120 AU მანძილზე. მზიდან . ორბიტის ყველაზე დიდი ცნობილი ნახევრადღერძი (1455 AU), ყველაზე დიდი ცნობილი აფელიონის მნიშვნელობა (2906,08 AU) და მზის გარშემო ყველაზე გრძელი ორბიტული პერიოდი (55,5 ათასი წელი) ფლობს ტრანსნეპტუნის ობიექტს 2017 MB7. .. ყველაზე მაღალი პერიჰელიონის მნიშვნელობა (80.5 AU) ცნობილია 2012 VP113-ისთვის.
იხ. ვიდეო ყველაზე გასაოცარი არმოჩენები მზის სიტემაში
სამუელ პუფენდორფი საქსონიის საგრაფოში, ლუთერანი მღვდლის ოჯახში დაიბადა. საგრაფო სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლა ლაიფციგის უნივერსიტეტში განაგრძო, სადაც თეოლოგიას ეუფლებოდა. სამუელისთვის უინტერესო აღმოჩნდა აღნიშნული სფეროს ვიწრო და დოგმატური სწავლება, ამიტომ საჯარო სამართალი არჩია.
მოგვიანებით პუფენდორფი იენის უნივერსიტეტში გადავიდა სასწავლებლად, სადაც ცნობილი მათემატიკოსი ერჰარდ ვაიგელი გაიცნო. ამ უკანასკნელმა დიდი გავლენა იქონია სამუელის დამოუკიდებელი ხასიათის ჩამოყალიბებაზე. ვაიგელის გავლენის ქვეშ, სტუდენტი ტომას ჰობზისა და რენე დეკარტის ნაშრომების ჩაუღრმავდა.
პუფენდორფმა 1658 წელს იენის უნივერსიტეტში მაგისტრის ხარისხი დაიცვა და საცხოვრებლად კოპენჰაგენში გადავიდა, სადაც თავისი ძმის ესაიას დახმარებით, რომელიც იმ დროს შვედეთის დიპლომატიურ სამსახურში იყო, შვედეთის მეფის კარლ X-ის ერთ-ერთი წარმომადგენლის, პეტრუს იულიუს კოიეტის ოჯახში ტუტორად დაიწყო მუშაობა.
1657 წლის ზაფხულში მეფე კარლ გუსტავ X-მ დანიას ომი გამოუხცადა. ბუნებრივია, ამან კოპენჰაგენში მყოფი შვედეთის დიპლომატების ბედზეც ჰპოვა ასახვა. ბევრი მათგანი დააპატიმრებს, მათ შორის პუფენდორფიც, რომელმაც 8 თვე გაატარა საპყრობილეში. ციხეში ჯდომის პერიოდში სამუელი უნივერსალური კანონების სისტემაზე ფიქრობდა, ავითარებდა თავის თეორიებს. გათავისუფლების შემდეგ მან ლეიდენის უნივერსიტეტში განაგრძო მოღვაწეობა, სადაც 1661 წელს მოიპოვა უფლება, გამოექვეყნებინა ნაშრომი Elementa jurisprudentiae universalis.
შემდგომში, ადგილობრივი ჩინოსანის კარლ ლუის მეცადინეობით, მას ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტში ხალხების და ბუნების კანონების კათედრაც გაუხსნეს. ამის შემდეგ იგი აქტიურ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ჩაერთო, 1668 წლისათვის იძულებული შეიქმნა, შვედეთში დაბრუნებულიყო.
1670 წელს ლუნდის უნივერსიტეტში მიიწვიეს. 1677 წლიდან სტოკჰოლმში, სამეფო კარის ისტორიკოსის პოზიციაზე (rikshistoriograf) გვევლინება, მოგვიანებით კი ბრანდერბურგელი დიდებულის ფრიდრიხ ვილჰელმ I-ის ადმინისტრაციაში გადადის. 1688 წელს, პუფენდორფის იქ ჩასვლისათვის ფრიდრიხ ვილჰელმი გარდაიცვალა.
1694 წელს, შვედეთში ყოფნისას პუფენდორფს გულის შეტევა ჰქონდა, იმავე წელს კი, ბერლინში ყოფნისას, აღესრულა. დაკრძალეს წმ. ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიაში
იხ. ვიდეო
Elementorum iurisprudentiae universalis (1660)
Elementorum iurisprudentiae universalis libri duo (1660)
De obligatione Patriam (1663)
De rebus gestis Philippi Augustae (1663)
De statu imperii germanici liber unus (1667)
De statu imperii Germanici (Amsterdam 1669)
De jure naturae et gentium (1672)
De officio hominis et civis juxta legem naturalem libri duo (1673)
Einleitung zur Historie der vornehmsten Reiche und Staaten
Commentarium de rebus suecicis libri XXVI., ab expeditione Gustavi Adolphi regis in Germaniam ad abdicationem usque Christinae
1905 წელს ალფრედ ვეგენერმა მიიღო ფილოსოფიის დოქტორის ხარისხის წოდება ასტრონომიაში, გერმანელი მკვლევრის იულიუს ბაუშინგერის ხელმძღვანელობით, თუმცა ვეგენერი ყოველთვის განვითარებადი მეცნიერებებით იყო დაინტერესებული, სახელდობრ მეტეოროლოგიითა და კლიმატოლოგიით. სწავლის დამთავრების შემდეგ, ვეგენერი თავის ძმასთან ერთად მუშაობდა აერონავტიკის ობსერვატორიაში, სადაც მეტეოროლოგიურ გამოკვლევებს აეროსტატით აწარმოებდა. 1906 წელს ძმებმა მსოფლიო რეკორდი დაამყარეს, რაც გამოვლინდა ჰაერში აეროსტატით 52 საათის განმავლობაში ყოფნით. ვეგენერის ლექციები ატმოსფეროს თერმოდინამიკაში იქცა სტანდარტულ სახელმძღვანელოებად მეტეოროლოგიის დარგში. ალფრედ ვეგენერი რამდენიმეჯერ იმყოფებოდა გრენლანდიაში, სადაც იკვლევდა ჰაერის ცირკულაციას.
1930 წელს მოეწყო ვეგენერის უკანასკნელი ექსპედიცია კუნძულ გრენლანდიაზე, სადაც ტარდებოდა არქტიკული ამინდის პირველი 12 თვიანი მონიტორინგი. გრენლანდიაზე ჩასვლამ იმთავითვე პრობლემები გამოიწვია, აისბერგებმა გადაკეტეს გზა ხმელეთისაკენ, რის გამოც ექვსმა მნიშვნელოვანმა კვირამ უქმად გაიარა. ექსპედიციისთვის სპეციალურად იყო შემუშავებული მოტორით აღჭურვილი მარხილები, თუმცა დიდი დისტანციის დასაფარად აღნიშნულმა მარხილებმა ვერ ივარგეს. ექსპედიციამ 400 კმ გაიარა, თუმცა გაუარესებულმა ამინდმა, რომელიც ზამთრის მოახლოებასთან იყო დაკავშირებული, შეაფერხა ექსპედიციის წინსვლა. ამასთანავე გზაზე არსებული ყინული და მასზე გამომუშავებული ნაპრალებისა და ჭაბურღილების გამო ექსპედიციას მოუწია თან არსებული მარაგის გზაზე დატოვება. ექსპედიციას მოგზაურობა უწევდა –60 °C (–76 °F) ტემპერატურის პირობებში.
1930 წლის 30 ოქტომბერს ექსპედიცია მივიდა სადგურამდე, სადაც 1 ნოემბერს აღინიშნა ალფრედ ვეგენერის დაბადებიდან 50 წლისთავი. იმავე დღეს ვეგენერი დამხმარესთან ერთად გაემართა დასავლეთის სადგურისაკენ, თუმცა ვერც საკუთრივ ვეგენერი და ვერც მისი თანამგზავრი ვერ მივიდნენ სადგურამდე. ვითარება საკმაოდ გაუგებარი იყო, პირველ სადგურში, სადაც ვეგენერი და მისი თანამგზავრები გაჩერდნენ ფიქრობდნენ, რომ ისინი მეორე სადგურში იმყოფებოდნენ, ხოლო საკუთრივ მეორე სადგურში ფიქრობდნენ, რომ ექსპედიცია პირველ სადგურში დარჩა. ექვსი თვის შემდეგ 1931 წლის მაისში, როდესაც ჯგუფი დასავლეთის სადგურიდან მივიდა აისმიტში, სწორედ მაშინ მიხვდნენ, რომ ვეგენერის ექსპედიციას უბედურება შეემთხვა.
12 მაისს გზის 285 კმ-ზე საძიებო ჯგუფმა ნახა ვეგენერის ეტლი, მისგან 66 კმ-ში მიაგნეს საკუთრივ ალფრედ ვეგენერის სხეულსაც. ვეგენერის თანამგზავრის სხეული ვერ იპოვეს. ალფრედ ვეგენერის სიკვდილი სავარაუდოდ გამოწვეული იყო გულის უკმარისობით.
იხ. ვიდეო
1912 წელს ვეგენერმა წამოაყენა ჰიპოთეზა, რომლის თანახმად მეზოზოური ერის დასაწყისამდე კონტინენტები ქმნიდნენ ერთიან სუპერკონტინენტს – პანგეას. ქერქქვეშა ფენაში ცენტრიდანული და მოქცევის ძალების გავლენით მეზოზოურ და კაინოზოურ ერებში პანგეა დაიშალა და მისი ნაწილები დასავლეთისა და ეკვატორისაკენ დაიძრნენ. კონტინენტების მოძრაობის დროს მათ დასავლეთურ კიდეებზე წარმოიქმნა ნაოჭა სისტემები. მისი ეს თეორია ცნობილია როგორც კონტინენტების დრეიფი ანუ იმდროინდელი — მობილიზმი. დღეისათვის აღნიშნული თეორია გამოხატავს ტექტონიკური ფილების საფუძველზე კონტინენტების მოძრაობას, გაერთიანებასა და დაშლას.
ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет - ჩვენ ვიკლვევთ სამყაროს
დედამიწის წლოვანება
დედამიწის ხედი კოსმოსიდან
დრო როცა გავიდა დედამიწის ჩამოყალიბებიდან როგორც პლანეტის. ოფიციალურად დედამიწის ასაკია 4,54 მრდ. წ (პიუს მინუს 1%). ეს მონაცემები ეფუძნება რადიოიზოტოპურ დათარიღებას (ამ თემაზე იქნება ცალკე სტატია) მეტეორიტების (ქინდრიტები) ფორირება პლანეტის. ისინი მიირება პირველ რიგში რაც ჩამოყალიბა კლერ პატრესონის მიერ შემუშავებულიტყვია- ტყვიის მეთოდის გამოყენებით. 1956წ-იდან იგი შეესაბამება უძველესი დედამიწისა და მთვარის ნიმუშების ასაკს და მზის სისტემის ასაკის შეფასებას.
იხ. ვიდეო არის სხვა შეხედულება დედამიწის ასაკი უფრო ახალგარდა არის
ძველ დროში დედამიწის ასაკისა და სამყაროს ასაკის ცნებები არ განსხვავდებოდა.ქრისტიანმა თეოლოგებმა და ბუნების ფილოსოფოსებმა შეაფასეს დედამიწის ასაკი ბიბლიური დაბადების წიგნის საფუძველზე, ძირითადად ეს შეფასებები იცვლებოდა რამდენიმე ათასი წლის განმავლობაში.განსაკუთრებული აზრი გამოთქვა ფილონ ალექსანდრიელმა (ახ. წ. I ს.), რომელიც წერდა, რომ აზრი არ აქვს სამყაროს შექმნიდან დროის გაზომვას შექმნის შემდეგ გაჩენილი ასეთი ერთეულებით: „სამყარო ოდესღაც არ შექმნილა. , მაგრამ დრო თავის არსებობას ევალება სამყაროს“
იხ. ვიდეო
პირველი მეცნიერული შეფასება დედამიწის ასაკის შესახებ XVIII საუკუნეში ფრანგმა დიპლომატმა ბენუა დე მაიემ (გამოქვეყნდა სიკვდილის შემდეგ, 1748 წ.). მის მიერ მიღებული გეოლოგიური მონაცემების საფუძველზე და არა მთლად დამაჯერებელი მსჯელობის დახმარებით, დე მაიერმა მიიღო შეფასება, რომელიც საკმაოდ ახლოს იყო რეალობასთან: დედამიწა 2,4 მილიარდი წლისაა. მე-17-18 საუკუნეების სხვა მკვლევარებმა გაცილებით დაბალი შეფასება მისცეს. ჩარლზ დარვინმა აღნიშნა, რომ ბიოლოგიურ ევოლუციას ათობით, თუ არა ასობით, მილიონობით წელი სჭირდება. ლორდ კელვინმა 1868 წელს გამოაქვეყნა დედამიწის გაგრილების მათემატიკური მოდელი (როგორც მოგვიანებით გაირკვა, თვითნებური ვარაუდის საფუძველზე დედამიწის ნივთიერების თერმული გამტარობის მუდმივობის შესახებ) და მიიღო 20-400 მილიონი წლის დიაპაზონი. გეოლოგმა ჯონ ფილიპსმა (1860 წ.) დანალექი ქანების კვლევის შედეგების მიხედვით ახლო შეფასება მისცა: 96 მილიონი წელი; ასტრონომები მზეს დაახლოებით იმავე ასაკს მიაწერენ. ირლანდიელმა მათემატიკოსმა და ინჟინერმა ჯონ პერიმ გააკრიტიკა კელვინის მოდელი 1895 წელს და მისცა მისი ზედა შეფასება დედამიწის ასაკზე: 4 მილიარდი წელი. დისკუსიაში ბოლო წერტილი დაასვა მე-20 საუკუნის დასაწყისში რადიოიზოტოპური დათარიღების მეთოდის აღმოჩენამ.
მეცნიერული შეფასება სხვადასხვა ასაკის შესახებ XVIII საუკუნეში ფრანგმა დიპლომატმა ბენუა დე მაიემ (გამოქვეყნდა სიკვდილის შემდეგ, 1748 წ.). მის მიერ მიღებული გეოლოგიური მონაცემების და არა მთლად დამაჯერებელი მსჯელობის შესწავლა, მაიერმა მიიღო, რომელიც ახლოს იყო რეალურ რეალობასთან: 2.4 მილიარდი წლისაა. მე-17-18 საუკუნეების მკვლევარებმა სხვა მისცეს დაბალი შეფასება. ჩარლზ დარვინმა აღნიშნა, რომ ბიოლოგიურ ევოლუციას ათობით, თუ არა ასობით, მილიონობით წელი სჭირდება. რდ კელვინმა 1868 წელს გამოაქვეყნა დედამიწის გაგრილების ლოგოს მათემატიკური მოდელი (როგორც შემდგომ გაივა, თვითნებური ვარაუდის ზედაპირზე ნივთიერების თერმული გამტარობის მუდმივ შესახებ) და მიიღო 20-400 მილიონი წლის დიაპაზონი. გეოლოგმა ჯონ ფილიპსმა (1860 წ.) დანალექი ქანების შედეგების მიხედვით ახლო მისცა: 96 მილიონი წელი; ასტრონომები მზეს დაახლოებით იმავე ასაკს მიაწერენ. ირლანდიელი მათემატიკოსმა და ინჟინერმა ჯონ ჯონ გააკრიტიკა კელვინის მოდელი 1895 წელს და მის პერის ზედა ზღვარზე: 4 მილიარდი წელი. დისკუსიაში ბოლო წერტილი დაასვა მე -20 საუკუნის დასაწყისში რადიოიზოტოპური დათარიღების მეთოდის აღმოჩენა
ტყვიის იზოტოპის იზოქრონი დიაგრამა აჩვენებს მონაცემებს, რომლებიც გამოიყენა პატერსონმა დედამიწის ასაკის დასადგენად 1956 წელს.
რდაიოიზოტოპური დათარიღების მეთოდების შემუშავების შემდეგ აღმოჩნდა, რომ მინერალების მრავალი ნიმუში მილიარდ წელზე მეტია. აქამდე ნაპოვნი ყველაზე ძველი არის ცირკონის პატარა კრისტალები ჯეკ ჰილზიდან დასავლეთ ავსტრალიაში - მათი ასაკი არანაკლებ 4404 მილიონი წელია. მზისა და სხვა ვარსკვლავების მასისა და სიკაშკაშის შედარების საფუძველზე დაასკვნეს, რომ მზის სისტემა არ შეიძლება იყოს ამ კრისტალებზე ბევრად ძველი. მეტეორიტებში ნაპოვნი კალციუმითა და ალუმინის მდიდარი კვანძები არის უძველესი ცნობილი ნიმუშები, რომლებიც ჩამოყალიბდა მზის სისტემაში: მათი ასაკი 4567 მილიონი წელია , რაც შესაძლებელს ხდის მზის სისტემის და ზედა სისტემის ასაკის დადგენას. დედამიწის ასაკის ზღვარი. არსებობს ჰიპოთეზა, რომ დედამიწის აკრეცია დაიწყო კალციუმ-ალუმინის კვანძების და მეტეორიტების წარმოქმნის შემდეგ. ვინაიდან დედამიწის აკრეციის ზუსტი დრო უცნობია და სხვადასხვა მოდელები იძლევა რამდენიმე მილიონიდან 100 მილიონ წლამდე, დედამიწის ზუსტი ასაკის დადგენა რთულია. გარდა ამისა, რთულია დედამიწის ზედაპირზე აღმოცენებული უძველესი ქანების ზუსტი ასაკის დადგენა, რადგან ისინი სხვადასხვა ასაკის მინერალებისგან შედგება.
1948 წლიდან კლერ პატერსონმა ჯორჯ ტილტონთან თანამშრომლობით შეიმუშავა ცეცხლოვანი ქანების ასაკის გაზომვის მეთოდი ურანი-ტყვიის და ტყვია-ტყვიის მეთოდების გამოყენებით. სჯეროდა, რომ მეტეორიტები მზის სისტემის ჩამოყალიბებიდან დღემდე ნარჩენი მასალაა და ამით ერთ-ერთი მეტეორიტის ასაკის გაზომვით შესაძლებელია დედამიწის ასაკის გაზომვა, 1953 წელს პატერსონმა აიღო ნიმუშები კანიონ დიაბლოს მეტეორიტიდან და დაადგინა მისი ასაკი. დედამიწა 4,5 მილიარდი წლის განმავლობაში. შემდეგ შეფასება დაზუსტდა 4,55 მილიარდ წლამდე (პლუს ან მინუს 70 მილიონი წელი).
ეს შეფასება ჯერჯერობით მნიშვნელოვნად არ შეცვლილა, ამჟამად დედამიწის ასაკი 4,54 მილიარდი წლისაა
