ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                              ჩინეთი

(ჩინ. 中华人民共和国, ფინინი Zhōngguó), ზოგადად ცნობილი როგორც ჩინეთი — მსოფლიოს ყველაზე ხალხმრავალი ქვეყანა 1.3 მილიარდზე მეტი მოსახლით. ჩინეთი მდებარეობს აღმოსავლეთ აზიაში. ქვეყანაში არის ერთპარტიული სისტემა და მმართველი ძალაა ჩინეთის კომუნისტური პარტია. ჩინეთის იურისდიქცია ვრცელდება 22 პროვინციაზე, ხუთ ავტონომიურ რეგიონზე, ოთხ პირდაპირ კონტროლირებად მუნიციპალიტეტზე, (პეკინი, ტიანძინი, შანხაი და ჩუნცინი) და ორ მაღალი ავტონომიის მქონე სპეციალურ ადმინისტრაციულ რეგიონზე  (ჰონგ-კონგი და მაკაო). ჩინეთის დედაქალაქია პეკინი. აღმოსავლეთიდან აკრავს ყვითელი, აღმოსავლეთ ჩინეთისა და სამხრეთ ჩინეთის ზღვები (წყნარი ოკეანე). სანაპიროსთან ბევრი კუნძულია, რომელთაგან უდიდესია ტაივანი და ჰაინანი. ჩრდილოეთიდან ესაზღვრება მონღოლეთი და რუსეთი, დასავლეთიდან ყაზახეთი, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, ავღანეთი; სამხრეთით ნეპალი, ინდოეთი, ბჰუტანი, მიანმარი, ლაოსი, ვიეტნამი; ჩრდილოეთით ჩრდილოეთ კორეა. ოფიციალური ენა — ჩინური. ეროვნული დღესასწაულია 1 ოქტომბერი — რესპუბლიკის გამოცხადების დღე (1949). ოფიციალური კალენდარი — გრიგორიანულია, იყენებენ ასევე მთვარისა და მზის კალენდარს. ფულის ერთეულია იუანი.

                                                                         

• ოფიციალური: ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა.
• ჩინური: Zhonghua Renmin Gongheguo.
• ეტიმოლოგია: ევროპულ ენებში სახელი Chine, China, Cina მომდინარეობს ცინის დინასტიისაგან. თვით ჩინელები თავის ქვეყანას უწოდებენ ჭუნგუო-ს (中国), რაც „შუა სახელმწიფოს“ ნიშნავს.
• ქვეყნის კოდი: CN.

ჩინეთის ისტორია უძველესი ხელნაწერების მიხედვით დაახლოებით 3500 წლის წინ დაიწყო. ეს არის ერთ-ერთი უძველესი და უმთავრესი იმ ცივილიზაციათაგან, რომლებიც დღესაც კი არსებობს და განაგრძობს განვითარებას. კუს ბაკანზე ნაპოვნი ხელნაწერები, რომლებიც გვაგონებს ძველ ჩინურ დამწერლობას, თარიღდება ძვ.წ. 1500 წლით. ამ ჩანაწერების მიხედვით ჩინური ცივილიზაცია დაიწყო დაახლოებით 5000 წლის წინ ქალაქ-სახელმწიფოების ჩამოყალიბებით. მიღებულია, რომ ჩინეთი ერთი დიდი სამეფოს, იმპერიის ქვეშ დაახლოებით 2000 წლის წინ გაერთიანდა. წარმატებულმა დინასტიებმა ჩამოაყალიბეს ბიუროკრატიული კონტროლის სისტემა, რომელიც საშუალებას აძლევდა იმპერატორს ემართა გეოგრაფიულად საკმაოდ დიდი ტერიტორია. ის, რასაც დღეს ჩინეთის ცივილიზაციას უწოდებენ, დაიწყო იმპერატორი ცინ შიხუანდის მიერ, დამწერლობის სისტემის იძულებითი დადგენის (ძვ. წ. 200 წელს) და კონფუციანიზმზე დამყარებული სახელმწიფო იდეოლოგიის (ძვ. წ. 100 წელს) ჩამოყალიბების შემდეგ. ჩინური სახელმწიფოებრიობისა და კულტურის ისტორია 40 საუკუნეს ითვლის. მსოფლიო ცივილიზაცია ბევრითაა დავალებული ჩინელებისაგან. მათ გამოიგონეს ქაღალდი და დენთი, ასევე საბანკო კრედიტი, ქაღალდის ფული და კომპასი, ბეჭდვის ტექნოლოგია, ლაქი, ფაიფური, აბრეშუმი და ფოიერვერკი მრავალ სხვათა შორის. π-ს (ბერძ. პი) მნიშვნელობა გამოთვლილ იქნა მე-5 საუკუნის მათემატიკოსის ზუ ჩონჟის მიერ მე-7 ხარისხის ათწილადამდე. სუნ ძუს ომის ხელოვნება დაწერილი ძვ. წ. VI საუკუნეში დღემდე ადამიანთა ეფექტური მართვის უმნიშვნელოვანეს დოქტრინად ითვლება.

სიას დინასტია

სია

პირველი დინასტია, რომლის შესახებაც ძალიან ცოტა ინფორმაცია მოიპოვება იყო სიას დინასტია^[10] (ჩინ. 夏朝). ამ დინასტიის დაახლოებითი არსებობა თარიღდება ძვ. წ. 2200-ძვ. წ. 1750 წლებით. დღემდე, უმეტესობა ისტორიკოსებისა თვლიდნენ, რომ ამ დინასტიის არსებობა, საერთოდ მითია, მაგრამ არქეოლოგიურმა გამოკვლევებმა ესეც ეჭვქვეშ დააყენა. ამ დინასტიის არსებობა-არარსებობის დამტკიცებას კიდევ ბევრი არქეოლოგიური აღმოჩენა და გათხრა ესაჭიროება.

შანის დინასტია

შანი

მეორე დინასტია, რომლის არსებობა დადასტურებულია, იყო შანის დინასტია^[11] (ჩინ. 商朝), რომელიც თარიღდება ძვ.წ. 1750-ძვ.წ. 1040 წლებით. არის სამი მთავარი ფაქტორი, რაც აუცილებელია ვიცოდეთ ამ დინასტიის შესახებ.

• ის იყო ყველა დროის ყველაზე განვითარებული და წინ წასული ბრინჯაოზე მომუშავე ცივილიზაცია.
• ამ დინასტიის ნაშთები, გვაძლევს ჩინური დამწერლობის ყველაზე ადრინდელ და სრულყოფილ ნიმუშებს, რომლებიც შესრულებულია ღორის ტყავზე.
• ეს დინასტია იყო ყველაზე სისხლს მოწყურებული იმ დროისთვის და საერთოდ შუა საუკუნეებამდელ პერიოდში. მათ აშკარად უყვარდათ ადამიანების მსხვერპლთშეწირვა. თუ მეფე მოკვდებოდა, ას მონაზე მეტი შეუერთდებოდა მას სამარხში. ზოგიერთებს, ჯერ თავს აჭრიდნენ და მერე ყრიდნენ სამარხში, ზოგს კი პირდაპირ ცოცხლად მარხავდნენ. ისინი აგრეთვე მსხვერპლად წირავდნენ ადამიანებს სხვადასხვა რიტუალურ და ცერემონიულ შემთხვევებზე.

ამ დინასტიას ჰქონდა საკმაოდ უცნაური პატრილინიარული სისტემა, იმის მაგივრად რომ მამას შვილისთვის დაეტოვებინა ტახტი, მეფის წოდება გადადიოდა უფროსი ძმიდან უმცროსზე. ხოლო იმ შემთხვევებში, როდესაც ყველაზე უმცროსი ძმა გარდაიცვლებოდა, მაშინ ტახტზე ადიოდა ასაკით ყველაზე დიდი ბიძაშვილსა ან მამიდაშვილზე, რომელიც აუცილებლად მამრობითი სქესის უნდა ყოფილიყო.

ჯოუს დინასტია

დასავლური ჯოუს დინასტია (ძვ. წ. 1100 - ძვ. წ. 771)

ჯოუ

შანის დინასტიის გადაგვარების შემდეგ, ჩინეთის მმართველობაში, მოვიდა ჯოუს დინასტია (ჩინ. 周朝), რომელმაც იარსება ძვ. წ. 1100-ძვ. წ. 256 წლებში. ძვ. წ. XIV საუკუნეში ჩამოყალიბდა ადრემონათმფლობელური ინის სახელმწიფო, რომელიც ჯოუს ტომმა დაიპყრო. ამ დინასტიის მმართველობის პერიოდი იყოფა ორ ნაწილად: დასავლური (ძვ. წ. 1100-ძვ. წ. 771) და აღმოსავლური (ძვ. წ. 771-ძვ. წ. 256) ჯოუს დინასტია. ისტორიკოსები და მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ჯოუს დინასტია უფრო „ჩინური“ იყო, ვიდრე შანის. თუნდაც იმიტომ, რომ ჯოუს დინასტიაში მეფის (მმართველის) ტიტული მამისგან შვილს გადაეცემოდა. აგრეთვე ნაკლებად ჰქონდათ ყურადღება გამახვილებული ადამიანთა მსხვერპლთშეწირვაზე. მაგრამ შანის დინასტიასთან შედარებით ნაკლებად ძლიერები იყვნენ ბრინჯაოს ხმარებაში. თუმცა საუკუნეები დასჭირდა, სანამ დასავლეთმა ისწავლა ბრინჯაოს ხმარება ისევე, როგორც ჯოუს დინასტიას ჰქონდა ათვისებული. ზოგიერთ მეცნიერს სჯერა, რომ სიას, შანის და ჯოუს დინასტიები იყო სამი სხვადასხვა კულტურა, რომლებიც ასე თუ ისე, ერთ პერიოდში აღმოცენდა ყვითელი მდინარის ველზე. ისტორიული ჩანაწერები კი ამას ასაბუთებს იმით, რომ სიას დინასტია დაიპყრო შანმა, შემდეგ კი ჯოუმ იმარჯვა ამ უკანასკნელზე.

აღმოსავლური ჯოუს დინასტია (ძვ. წ. 771 - ძვ. წ. 256)

აღმოსავლეთ ჯოუს დინასტიას აშკარად შეეტყო ძალების შესუსტება. თანდათან ჩამოყალიბდა ახალი ფილოსოფიები და იდეები. სამი ყველაზე მნიშვნელოვანი, ისტორიული გადმოსახედიდან, იყო (არის) დაოსიზმი (ტაოიზმი), კონფუციანიზმი და ლეგალიზმი.

• დაოიზმი არის აგებული დაოს შესწავლაზე, დაო ნიშნავს გზას. დაოიზმის უძველესი წიგნია „დაო დე ჯინგი“ (გზა და სათნოება), რომელიც დაწერა ლაო-ძიმ. დაოისტებს უყვარდათ, მაგალითად: „ამბავი კაცზე, რომელსაც ესიზმრებოდა რომ იგი იყო პეპელა, მერე მას გაეღვიძა და იგი ფიქრობდა ვინ იყო ის, ადამიანი თუ პეპელა, რომელსაც ესიზმრებოდა რომ ის იყო ადამიანი“. ეს არის დაოიზმის კლასიკური მაგალითი. დაოიზმს გარკვეული ზემოქმედება ჰქონდა ძენ (ზენ) ბუდიზმის განვითარებაზე.
• კონფუცი, რომელიც ცხოვრობდა დაახლოებით ძვ. წ. V საუკუნეში, თვლიდა რომ ღირსეული კაცები კარგი მმართველები არიან, და რომ სათნოება და ღირსება ერთ-ერთი უმთავრესი თვისებაა ხელმძღვანელის ან ლიდერის. კონფუციანიზმი, საერთოდ ამბობს იმას, რომ ყველა ადამიანი კარგია და რომ ღირსება და კეთილდღეობა მოიპოვება იმ შემთხვევაში, თუ ადამიანი სათანადოდ მოიქცევა. კონფუციმ დიდი ყურადღება გაამახვილა ამ „სათანადოზე“ (ანუ სათანადოდ მოქცევაზე). კონფუციანიზმი ამბობს, რომ იმპერატორი არის სამოთხის შვილი (სამოთხე კი დასავლეთში აღიქმება როგორც ადგილი ცაში, ხოლო აღმოსავლეთში კი ნიშნავს ღვთაებრივ ძალას) და მას აქვს სამოთხის მანდატი რათა მართოს.
• ლეგალიზმი მომდინარეობს კონფუცის ერთ-ერთი მოსწავლის, ხუნ-ძის სწავლებებისგან. ხუნ-ძის სწამდა, რომ უმეტესწილად ადამიანი ჯერ თავის თავზე იფიქრებს, მაშასადამე იგი არის ბოროტი. ამის გამო ლეგალისტებმა შექმნეს კანონები, რომლებიც გაამარტივებდნენ ხალხის მართვას. კონფუციანიზმის და ლეგალიზმის ფუნდამენტალური მიზანი იყო იმ დროს დაშლილი ჩინეთის ხელახლა გაერთიანება, უბრალოდ მათ სხვადასხვა მიდგომა არჩიეს.

ცინის დინასტია

ცინი

იმპერატორთა დინასტია ჩინეთში, ძვ. წ. 221-207 წწ. დინასტიის დამაარსებელია ცინ შიხუანდი. დედაქალაქი — ქალაქი სიანიანი. მისმა პირველმა იმპერატორმა ცინ შიხუანდიმ გაატარა მთელი რიგი რეფორმები (ფულის ერთეულის, დამწერლობის, ზომის ერთეულის უნიფიცირება). მანვე დაამთავრა ჩინეთის დიდი კედლის მშენებლობა. იმპერიის საზღვრების გაზრდის მიზნით იგი ეწეოდა დამყრობლურ ომებს (უპირატესად ინდოჩინეთის ნახევარკუნძულზე). მშრომელი მასების აჯანყებებმა ბოლო მოუღო ცინის იმპერიას. ცინის განმგებლობის პერიოდში შეიქმნა ჩინეთის ისტორიაში პირველი ცენტრალიზებული სახელმწიფო. ქვეყანა დაიყო 36 მხარედ, რომელთაც იმპერატორის მიერ დანიშნული მოხელეები განაგებდნენ. გამუდმებულმა ომებმა ქვეყნის ჩრდილოეთით და სამხრეთით, ჩინეთის დიდი კედლისა და მრავალრიცხოვანი სასახლეების მშენებლობამ საგადასახადო უღლის გაძლიერება გამოიწია. ძვ. წ. 209 წლის დასასრულსა და 208 წლის დასაწყისში, ქვეყანაში იფეთქა სახალხო აჯანყებებმა. ოქტომბრის აჯანყების ერთ-ერთი ხელმძღვანელის ლიუ ბანის არმიამ ქალაქი სიანიანი მიიტაცა და ცინის დინასტიამ არსებობა შეწყვიტა.

შემდგომი დინასტიები

ძვ. წ. 206 — ახ.წ. 220 წლამდე ჩინეთში ბატონობდა ხანის დინასტია. ხანის იმპერიაში მიმდინარეობდა სასაქონლო-ფულადი ურთიერთობების შემდგომი განვითარება, მიწის საკუთრების კონცენტრაცია მსხვილი მემამულეების ხელში, ოფიციალურ იდეოლოგიად აღიარეს კონფუციანელობა. ხანის იმპერიის დაცემით არსებითად დამთავრდა მონათმფლობელური პერიოდი. III — IV საუკუნეებში ფეოდალური ჩინეთი რამდენიმე დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ დაიშალა. ხანგრძლივ დაქუცმაცებას და შინაომებს ბოლო მოეღო VI საუკუნეში, როდესაც მხედართმთავარმა იან ძიანმა სუის დინასტიის (581-618) გამგებლობას დაუქვემდებარა მთელი ჩინეთი (589). სუის დინასტია შეცვალა ტანის დინასტიამ (618-907). მისი პირველი იმპერატორები ენერგიულად ებრძოდნენ თავგასულ ფეოდალებს, ახშობდნენ მშრომელთა გამოსვლებს და რეფორმებით ცდილობდნენ ცენტრალური ხელისუფლების გაძლიერებას. VII საუკუნის დამლევისათვის ტანის იმპერია დაპყრობითი ომების შედეგად გაფართოვდა მეზობლების ხარჯზე. VIII საუკუნის შუა ხანებიდან გაძლიერდა ბრძოლა გაბატონებულ კლასთა შორის. პერიფერიების სამხედრო გუბერნატორების პერიოდულმა ამბოხებებმა ცენტრალური ხელილსუფლების წინააღმდეგ განაპირობა ტანის იმპერიის დასუსტება და საგარეო ძლიერების დაცემა. ტანის იმპერია შეცვალა სუნის იმპერიამ (960-1279). სუნის პერიოდში ჩინეთმა დაკარგა ბატონობა ვასალურ ტერიტორიებზე, გახშირდა ჯურჯენებისა და სხვა ტომების (ჩრდილოეთიდან, დასავლეთიდან) თავდასხმები. კიდანებმა იმპერიას ჩამოაჭრეს მნიშვნელოვანი ტერიტორიები. XIII საუკუნის დამდეგისათვის დაიწყო მონღოლთა შემოსევები. მონღოლებმა დაიპყრეს ჩრდილოეთი და ჩრდილო-დასავლეთი ჩინეთი, 1279 წელს კი ბოლო მოუღეს სუნის დინასტიას. გაბატონდა მონღოლთა დინასტია იუანი (1280-1368). მონღოლმა ფეოდალებმა ჩინეთში დაამყარეს სასტიკი ეკონომიკური, პოლიტიკური და ეროვნული ჩაგვრის რეჟიმი, რამაც დროებით შეაფერხა მისი განვითარება. ჩინელი ხალხი ხანგრძლივ ბრძოლას ეწეოდა მონღოლი ბატონების წინააღმდეგ. აჯანყების ერთ-ერთმა ხელმძღვანელმა ჯუ იუნჯანმა 1368 წელს დამყრობთა განდევნის შემდეგ დააარსა მინის დინასტია (1368-1644).

ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა გამოაცხადა მაო ძე-დუნმა 1949 წელს, მიღებულ იქნა საბჭოური ტიპის კონსტიტუცია. 1971 წლიდან გაეროს წევრია. 80-იან წლებში კომუნისტმა-რეფორმატორებმა გაატარეს ეკონომიკური რეფორმები და ჩინეთმა გიგანტური ნაბიჯებით იწყო წინსვლა, გაუმჯობესდა ურთიერთობა მრავალ ქვეყანასთან. რეფორმები არ შეხებია პოლიტიკურ სისტემას და თავისუფლებებს. ცენტრალურ ხელისუფლებას სერიოზული პრობლემები აქვს ტაივანთან და ტიბეტთან ურთიერთობებში.

XVI საუკუნიდან ჩინეთში აღწევენ ევროპელები. 1516 წელს ჩინეთში ჩავიდნენ პორტუგალიელი კოლონიზატორები. 1557 წელს მათ იჯარით აიღეს ჩინეთის ნავსადგური აომინი (მაკაო). პორტუგალიელებს მიჰყვნენ ესპანელები და ჰოლანდიელები. ამავე პერიოდიდან ჩინეთს მოევლინენ პირველი ევროპელი მისიონერები — იეზუიტები, რომლებიც ქრისტიანობის გავრცელებასთან ერთად სწავლობდნენ ამ ქვეყანას. XVII საუკუნის დასაწყისიდან მსხვილი მემამულეების ხელში აღმოჩნდა მიწები, გაძლიერდა გლეხობის ჩაგვრა — გაპარტახება, მათი მოიჯარე-მოზიარეებად გადაქცევა. XVII საუკუნის დასაწყისიდან მინის იმპერია ღრმა სოციალურ კრიზისს (ქალაქების ღარიბობის აჯანყებები, ქიშპობის გამწვავება მმართველი კლასების შიგნით) განიცდიდა. ამით ისარგებლეს ჯურჯენთა (მანჯურიელთა) ტომებმა, რომლებმაც გაერთიანების შემდეგ ჩინეთის დაპყრობა განიზრახეს. XVII საუკუნის 20-30-იან წლებში გლეხთა აჯანყებები გლეხთა ომში (1628-1645) გადაიზარდა, რომლის შედეგადაც დაემხო მინის დინასტია. ძალაუფლება ცინის მანჯურიული დინასტიის (1644-1911) ხელში გადავიდა, 1683 წელს ჩინელი ხალხი მძიმე ბრძოლას განაგრძობდა მანჯურიელ დამპყრობთა წინააღმდეგ, მანჯურიელთა შემოსევამ მათგან გამოწვეულმა ნგრევა-გაჩანაგებამ და გარესამყაროსაგან იზოლაციის მათმა პოლიტიკამ ხანგრძლივი დროით შეაფერხა ჩინეთის შემდგომი განვითარება. მანჯურიელი დამპყრობლები კვლავ განაგრძობდნენ ჩინეთში არსებულ ფეოდალურ ექსპლუატაციას. მინის თავკაცობას (და ნაწილობრივ ჩინელი მემამულეებსაც) ჩამოართვეს მიწების ნაწილი, რაც მანჯურიის საიმპერატორო სახლის საკუთრება გახდა. მანჯურიელმა ფეოდალებმა მსხილ ჩინელ ფეოდალებთან ერთად შექმნეს დესპოტური მონარქია, რომელიც ძლიერ არმიას და ბიუროკრატიულ აპარატს (მანდარინატი) ემყარებოდა. ჩინელი ხალხი განაგრძობდა ბრძოლას მანჯურიელთა ბატონობის წინააღმდეგ. XVIII საუკუნეში დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოები (პორტუგალია, ჰოლანდია, საფრანგეთი) ამაოდ ცდილობდნენ დაემყარებინათ ჩინეთთან ოფიციალური ურთიერთობა და შეეღწიათ მის საზღვრებში. მათ მხოლოდ სამხრეთში, გუანჯოუში (კანტონი) მიეცათ ვაჭრობის უფლება. ეს ყველაზე მეტად გამოიყენა ინგლისმა, რომელმაც დაიწყო ჩინეთში ოპიუმის შეზიდვა (რაც ინგლისელ ვაჭრებს დიდ შემოსავალს აძლევდა).

1839 წელს მკვეთრად გამწვავდა ინგლის-ჩინეთის ურთიერთობა. ამის საბაბი გახდა ჩინეთის ხელისუფალთა მიერ ოპიუმით ვაჭრობის აღკვეთა. პასუხად ინგლისელებმა 1840 წელს ომი გააჩაღეს ჩინეთის წინააღმდეგ (ე.წ. 1840-1842 „ოპიუმის“ ომი). ჩინეთი ამ ომში დამარცხდა. 1842 წლის 29 აგვისტოს ნანკინის არათანასწორუფლებიანი ხელშეკრულებით ჩინეთი ვალდებული იყო გაეხსნა ინგლისთან ვაჭრობისათვის 5 ნავსადგური, გადაეცა მისთვის კუნძული სიანგანი (ჰონგ-კონგი), გადაეხადა კონტრიბუცია, დაეწესებინა შეღავათიანი საბაჟო ტარიფები და სხვა. 1843 წელს დამატებითი ოქმით ინგლისმა მოიპოვა ექსტერიტორიულობისა და იურიდიული შეუვალობის უფლება ჩინეთთან და სხვა. 1844 წელს ჩინეთმა ხელშეკრულებები დადო აშშ-სა და საფრანგეთთან, რომლითაც ამ ქვეყნებმა მიიღეს ინგლისის ანალოგიური პრივილეგიები. ინგლისთან ომში დამარცხებამ და თავზე მოხვეულმა არათანასწორუფლებიანმა ხელშეკრულებებმა სათავე დაუდეს ჩინეთის ნახევრად კოლონიურ ქვეყნად გადაქცევას.

ინგლის-ჩინეთის 1840-1842 წლების ომი და მისი შედეგები მეტამ მძიმე იყო ჩინეთის მშრომელებისათვის. გაიზარდა საგადასახადო ტვირთი, შრომითი ვალდებულებები და სხვა უცხოური საქონლის მოზღვავება ძირი გამოუთხარა ხელოსნობასა და შინამრეწველობას. ამის პასუხად გაძლიერდა მათი წინააღმდეგობა მჩაგვრელთა მიმართ. 1841-1849 წლებში ადგილი ჰქონდა 110 აჯანყებასა და მღელვარებას. 1850 წელს ტაიპინელთა რელიგიურმა სექტამ ხუნ სიუციუანის მეთაურობით გუანსის პროვინციაში მოაწყო აჯანყება მანჯურიელთა წინააღმდეგ. ტაიპინელთა რაზმებმა 1853 წელს აიღეს ნანკინი, რითიც ტაიპინელთა სახელმწიფო-სატახტო ქალაქი გახდა. 1856 წელს ტაიპინელთა თავკაცებს შორის მოხდა განხეთქილება, რამაც სერიოზულად დაასუსტა ტაიპინელთა სახელმწიფო. 1856 წელს ინგლისმა, შემდეგ საფრანგეთმა ახალი ომი გააჩაღეს ჩინეთის წინააღმდეგ (მეორე „ოპიუმის“ ომი), მათ დაამარცხეს მანჯურიელთა ჯარები და ტიანძინის (1858) და პეკინის (1860) ხელშეკრულებებით მნიშვნელოვნად გააძლიერეს თავიანთი პოზიციები ჩინეთში. 60-იან წლებში დამდეგიდან ინგლისს-საფრანგეთმა და აშშ-მა გააძლიერეს დახმარება პეკინის მთავრობისადმი ტაიპინელთა წინააღმდეგ საბრძოლველედ. შინაგანი და გარეშე რეაქციის ერთობლივი ძალებით ტაიპინელთა აჯანყება ჩაახშვეს მანჯურიელებმა.

XIX საუკუნის ბოლოს ჩინეთში ჩამოყალიბდა კაპიტალისტური წყობილება, განვითარდა ეროვნული ბურჟუაზია, პროლეტალები და ბურჟუაზიული ინტელიგენცია. განვითარდნენ ახალი სამრეწველო-კულტურული ცენტრები (ტიანძინი, შანხაი, უხანი). ერთდროულად გაძლიერდა კაპიტალისტური სახელმწიფოების აგრესია, რომლებმაც მიიტანეს ჩინეთის ვასალური სახელმწიფოები (საფრანგეთმა — ვიეტნამი, ინგლისმა — ბირმა, 1885 წელს). 1894-1895 წლებში იაპონიას ომი ჰქონდა ჩინეთის წინააღმდეგ, რის შედეგად მიიტაცა კუნძულები ტაივანი, პენხულედაო და გააძლიერა თავისი გავლენა კორეაში. XIX საუკუნის დასასრულს იმპერიალისტურმა სახელმწიფოებმა მიიტაცეს ჩინეთის მთელი რიგი ნავსადგურები და ქვეყნის ცალკეული ნაწილები თავისი გავლენის სფეროდ გადააქციეს (გერმანიამ — შანდუნის პროვინცია, ინგლისმა — მდინარე იანძის აუზი, საფრანგეთმა — სამხრეთ-დასავლეთი პროვინცია, რუსეთმა — ჩრდილო-აღმოსავლეთი ჩინეთი, იაპონიამ — ფუძიანის პროვინცია). 1899 წელს აშშ-მა „ღია კარის“ დოქტრინით მთელ ჩინეთზე წამოაყენა პრეტენზია. ცინების მორიგმა კაპიტულაცია იმპერიალისტური მოძალადეების წინაშე აღაშფოთა ჩინელი ხალხი. იგი გამოვლინდა ტაივანისმოსახლეობის აჯანყებასა (1895) და სხვა სახალხო გამოსვლებში. 1894 წელს ჩაისახა რევოლუციურ-დემოკრატიული მოძრაობა სუნ იატსენის მეთაურობით. 1894 წელს მან დააარსა პირველი რევოლუციური ორგანიზაცია სინჯუხოი (ჩინეთის აღორძინების საზოგადოება). 1895-1898 წლებში დიდი გაქანება მოიპოვა ჩინეთის ბურჟუაზიის და მემამულეების ლიბერალ-რეფორმატორულმა მოძრაობამ კან იუვეის ხელმძღვანელობით. 1898 წლის ივნისში იმპერატორმა გუანსიუიმ სახელმწიფო მართვა-გამგეობაში მიიწვია რეფორმატორები („რეფორმების ასი დღე“). მათ დაიწყეს ბურჟუაზიული რეფორმების გატარება. მაგრამ რეფორმებით ჩინეთის გარდაქმნის მათი ცდა ჩაიშალა. დედოფალ ცისის მომხრეებმა 1898 წლის 21 სექტემბერს მოაწყვეს სახელწმიფო გადატრიალება. რეფორმატორების ნაწილი სიკვდილით დაისაჯა, სხვები რეპრესირებულ იქმნენ. იმპერიალისტების მზარდმა თვითნებობამ და ტელეგრაფის მშენებლობამ 1899 წელს წარმოშვა მძლავრი ანტიიმპერიალისტური იხეტუანთა აჯანყება. 1900 წლის ივნისში აჯანყებულმა პეკინიც კი დაიკავეს. ამის პასუხად მოეწყო რვა სახელმწიფოს (ინგლისი, აშშ, იაპონია, რუსეთი, გერმანია, იტალია, ავსტრია-უნგრეთი და საფრანგეთი) ინტერვენცია ჩინეთში. იხეტუანთა აჯანყების დიდი გაქანებით დაშინებულმა ცისის მთავრობამ ომი გამოუცხადა ინტერვენტებს და აჯანყებულებს მიემხრო. 1900 წლის აგვისტოში ინტერვენტებმა აიღეს პეკინი, მთავრობა სიანში გაიქცა. იხეტუანთა აჯანყებას დამარცხების მიუხედავად დიდი ისტორიული მნიშვნელობა ჰქონდა. მან ჩაშალა ჩინეთის დანაწილების იმპერიული გეგმები. XX საუკუნის დამდეგისათვის ჩინეთი ტიპური ნახევრად კოლონია იყო. ეკონომიკურ და პოლიტიკურ წყობაში მომხდარმა ცვლილებებმა და ქვეყნის ნახევრად კოლონიურმა მდგომარეობამ ბიძგი მიცა რევოლუციური მოძრაობის განვითარებას. ჩინეთში აღმოცენდა ახალი რევოლუციური ორგანიზაციები. რევოლუციური მოძრაობის განვითარებაზე ჩინეთში დიდი გავლენა მოახდინა რუსეთის 1905-07 წლების რევოლუციამ, რომელმაც, ვლადიმერ ლენინის თქმით, „გამოაღვიძა აზია“. 1905 წელს სუნ იატსენმა იაპონიაში დააარსა რევოლუციური პარტია ტუნმენხოი, რომლის პროგრამა ითვალისწინებდა სამი სახის პრინციპის განხორციელებას (მანჯურიელთა დამხობა, რესპუბლიკის დამყარება და „მიწაზე უფლებების გათანაბრება“). 1911 წლის 10 ოქტომბერს ტუნმენხოის ხელმძღვანელობით დაიწყო სინხაის რევოლუცია. სინხაის რევოლუციამ დაამხო ცინების მონარქია, დაამყარა რესპუბლიკა. მაგრამ ვერ გადაწყვიტა ანტიიმპერიალისტრური და ანტიფეოდალური ამოცანები. ძალაუფლება ხელში ჩაიგდეს მემამულეებმა და კომპრადორული ბურჟუაზიის წარმომადგენლებმა.

იხ. ვიდეო - აზია- ჩინეთი

• სახელმწიფო სისტემა: სოციალისტური რესპუბლიკა.
• სახელმწიფოს მეთაური: თავმჯდომარე ჰუ ძინტაო (HU Jintao, 2003-დან).
• საკანონმდებლო ორგანო: სრულიად ჩინეთის წარმომადგენელთა კრება (2987 წევრი, მსოფლიოში უდიდესი პარლამენტი).

ადმინისტრაციული დაყოფა

ქვეყნის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია: 23 პროვინცია (sheng - მათ შორის ტაივანი), 5 ავტონომიური რეგიონი (zizhiqu), 4 მუნიციპალიტეტი (shi), 2 სპეციალური ავტონომიური რეგიონი (ჰონგ-კონგი და მაკაო).

ტაივანი – გუანსი-ჯუანი – შიგა მონღოლეთი – ნინსია-ხუეი – სინძიანი – ტიბეტი – ჰონგ-კონგი – მაკაო

დემოგრაფია

ჩინეთი ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული და ერთ-ერთი უძველესი ქვეყანაა მსოფლიოში.

• მოსახლეობა: 1,370,536,875 ათასი (2010), მათგან 80%-ზე მეტი თავს ჩინელად მიიჩნევს. ჩინეთში 56 ეროვნული უმცირესობაა, მათ შორის: ტიბეტელები, უიღურები, ჩჟუანგები და მონღოლები.
• ენები: სტანდარტული ჩინური (მანდარინი), ჩინური დიალექტები: კანტონის (იუე), შანხაის (ვუ), ფუჯოუს (მინბეი) და სხვა. ამის გარდა გავრცელებულია 292 სასაუბრო ენა.
• ქალაქები: 10 მილიონზე მეტი მოსახლით ქალაქები ჩინეთში: შანხაი (20,217,700), პეკინი (16,446,900), ჩუნცინი (11,871,200), კუანგჭოუ (10,641,400), შენჯენი (10,358,400).

იხ. ვიდეო - Путин потерял власть! Китай ударил в спину. Военная интервенция в РФ. Это уже не изменить - Путин потерял власть! Китай ударил в спину. Военная интервенция в РФ. Это уже не изменить

Мнение автора может не совпадать с вашим и также может не являться верным и определяющим, поэтому я прошу всех вас писать всё, что вы знаете и думаете по каждой теме. Только вместе мы сможем прийти к верному направлению.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

ნასამ წარმატებით გამოსცადა ბირთვული                     რეაქტორი მთვარის ბაზაზის

 იხ. ბმულზე წყარო NASA-მ და ბირთვული უსაფრთხოების ეროვნულმა ადმინისტრაციამ (NNSA) გამოაცხადეს Kilopower ატომური ელექტროსადგურის ტესტების წარმატება, რომელიც სავარაუდოდ გამოყენებული იქნება მთვარეზე, მარსზე და კოსმოსურ ხომალდებზე მზის სისტემის გარეუბანში მისიებისთვის. ტესტების შედეგებმა აჩვენა, რომ ინსტალაცია იქცევა ზუსტად ისე, როგორც მოსალოდნელია და შეუძლია გაუმკლავდეს მრავალჯერადი წარუმატებლობებსაც კი, ნათქვამია კოსმოსური სააგენტოს განცხადებაში.

ჩვეულებრივ, მზის პანელები გამოიყენება როგორც ენერგიის წყარო კოსმოსური მისიებისთვის. მაგრამ მზისგან შორს მდებარე პლანეტებზე მისიების შემთხვევაში, მზის ენერგია შეიძლება არ იყოს საკმარისი, ამიტომ თერმოელექტრული გენერატორები თითქმის ყოველთვის გამოიყენება ასეთ მოწყობილობებზე. ასეთი რეაქტორების სიმძლავრე არ არის დამოკიდებული მზეზე, მაგრამ, როგორც წესი, ის მცირეა, დაახლოებით ასობით ვატი, მაშინ როცა ამ გენერატორების უმეტესობა მუშაობს ძვირადღირებულ პლუტონიუმ 238Pu-ზე, რაც აიძულებს ინჟინერებს მოძებნონ სხვა გადაწყვეტილებები. გარდა ამისა, ბირთვული დანადგარებია საჭირო მთვარეზე ბაზების გასაძლიერებლად, რომლებიც მზის გარეშე დარჩებიან 14-დღიანი მთვარის ღამის განმავლობაში.

ინჟინრებმა ჩაუშვეს ვაკუუმური კამერა KRUSTY რეაქტორზე 

2017 წლის ბოლოს ნასამ დაიწყო Kilopower პროექტი, რომელიც უნდა შექმნას მარტივი და საიმედო ბირთვული დანადგარები. KRUSTY (კილოენერგიის რეაქტორი სტერლინგის ტექნოლოგიის გამოყენებით) რეაქტორები იყენებენ გამდიდრებულ ურანს (235U) საწვავად და მათი სიმძლავრე, მოდიფიკაციის მიხედვით, შეიძლება იყოს ერთიდან ათ კილოვატამდე. თითოეული ერთეული შეიცავს ერთი ცილინდრული ღრუ საწვავის ღეროს, ფორმისა და ზომის მსგავსი ქაღალდის პირსახოცის რულონს. მის შიგნით არის მოდერატორის ღერო, ხოლო გარეთ - ბერილიუმის ოქსიდისგან დამზადებული ნეიტრონული რეფლექტორი. თერმოელექტრული ან თერმიონური გადამყვანების ნაცვლად, ნასას ინჟინრებმა გადაწყვიტეს სტერლინგის ძრავის გამოყენება. მასში, ურანის დაშლისგან მიღებული სითბო გადადის ნატრიუმის გამაგრილებლის გამოყენებით, აფართოებს სამუშაო სითხეს, რომელიც უბიძგებს დგუშის, რომელიც დაკავშირებულია ელექტრო გენერატორთან. რეაქტორის ზემოთ დამონტაჟებულია გაგრილების სისტემის ქოლგის მსგავსი ელემენტები. 

იხ. ვიდეო - УНИКАЛЬНЫЙ ЯДЕРНЫЙ РЕАКТОР: Будущее лунных баз от NASA

ექსპერიმენტების მიზანი, რომელიც ჩატარდა ნევადას საცდელ ადგილზე, იყო იმის ჩვენება, რომ ინსტალაციას ნამდვილად შეუძლია ელექტროენერგიის გამომუშავება და გარდა ამისა, დარწმუნდა, რომ სისტემა სტაბილური და უსაფრთხოა, მიუხედავად გარე პირობებისა. მეცნიერებმა ჩაატარეს ტესტირების რამდენიმე ეტაპი, რომლის დასასრულს ინსტალაციამ სრული ციკლი გაიარა 28 საათში დაწყებიდან, ჩართვიდან, სტაბილური ექსპლუატაციიდან, ენერგიის შემცირებიდან და გამორთვიდან. გარდა ამისა, ითამაშეს სცენარები სხვადასხვა რეაქტორული სისტემების უკმარისობით, კერძოდ, სითბოს მილების განადგურებით, ძრავის გამორთვით. ყველა ტესტმა აჩვენა, რომ სისტემა რჩება მართვადი მრავალჯერადი წარუმატებლობის პირობებშიც კი. 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             ლუკიანი

გამოგონილი პორტრეტი ლუკიანის. გრავიურა ბერნერი პიკარის (1699) რემბრანდტის დაკარგული ნახატის მიხედვით  (დახლ. 1650)

Лукиа́н Самоса́тский ბერძნ. - დან Λουκιανὸς ὁ Σαμοσατεύς, ლათ. Lucianus Samosatensis; დაახლოებით 120 - ახ. წ. 180 წლის შემდეგ) - ძველი ბერძენი მწერალი. სატირულ ნაწერებში ლუკიანე დასცინის სოციალურ, რელიგიურ და ფილოსოფიურ ცრურწმენებს, ისევე როგორც თანამედროვე საზოგადოების სხვა მანკიერებებს. გარდა ამისა, სამეცნიერო ფანტასტიკის ჩამოყალიბებაზე გავლენა იქონია მისმა ნარკვევმა „ნამდვილი ამბავი“, რომელშიც აღწერილია, კერძოდ, მოგზაურობა მთვარეზე და ვენერაზე.

ბიოგრაფიული ინფორმაციის ძირითად წყაროს მისივე ნაწერები წარმოადგენს (პირველ რიგში, სიზმარი, ან ლუკიანეს ცხოვრება და ორჯერ ბრალდებული, ან სასამართლო პროცესი), თუმცა მისი შემოქმედების სატირული ხასიათის გამო, არ არის გამორიცხული, რომ მას შეეძლო. საჭიროების თხრობისთვის ავტობიოგრაფიული დეტალების გამოგონება. სულ მცირე სიზმრის ავტობიოგრაფიული ბუნება ზოგადად მიღებულია. ცალკეული ცნობები მის შესახებ დაცული იყო ბიზანტიურ ენციკლოპედიაში „სასამართლო“ და ზოგიერთი ქრისტიანი ავტორის თხზულებაში . მე-20 საუკუნის შუა ხანებში ლუკიანე მოიხსენიება შუა საუკუნეების ხელნაწერში ექიმ გალენის ერთ-ერთი თხზულებისა; თუმცა ამ პიროვნების მწერალთან იდენტიფიცირება საკამათოდ ითვლება.

ლუსიანის დაბადების თარიღი უცნობია. ყველაზე გავრცელებული ვერსიის მიხედვით, ლუსიანე დაიბადა 115-დან 125 წლამდე[comm. ერთი]. მისი დაბადების ადგილი იყო ქალაქი სამოსატა [კომ. 2] რომის პროვინციაში, სირიაში, რომელიც რომის იმპერიის შემადგენლობაში შესვლამდე იყო კომაგენის მცირე სამეფოს დედაქალაქი. II საუკუნეში ახ. ე. სამოსატა იყო საკმაოდ განვითარებული ქალაქი რომის იმპერიის აღმოსავლეთ გარეუბანში, რომაული ლეგიონით. რომაელების არსებობის მიუხედავად, სამოსატა და მიმდებარე ტერიტორია შედარებით სუსტად იყო დაკავშირებული ბერძნულ-რომაულ კულტურასთან და ადგილობრივი მოსახლეობის უმეტესობა საუბრობდა არამეულად. სახელი ლუკიანე მომდინარეობს რომაული პრენომენი ლუციუსიდან. კრისტოფერ ჯონსის თანახმად, რომანიზებული სახელი ასახავს რომაულ გავლენას სამოსატაზე, თუმცა ლუკიანე თითქმის არ იყო რომის მოქალაქე დაბადებით. ლუკიანე ამაყობდა თავისი პატარა სამშობლოთი და თბილად ლაპარაკობდა სამოსატაზე. თავის თხზულებაში ლუკიანე საკუთარ თავს სირიელსა და ასურელს უწოდებდა . დაშვებულია შესაძლებლობა, რომ ლუკიანს ჰქონდა სემიტური ფესვები. ლუკიანეს განცხადება, რომ იგი თავდაპირველად ლაპარაკობდა, როგორც ბარბაროსი, სხვადასხვაგვარად არის განმარტებული - როგორც არამეულის, როგორც მშობლიური ენის შესაძლო მითითება, როგორც შენიშვნა ლიტერატურული ცოდნის არასაკმარის დონეზე. ძველი ბერძნული ენა რიტორიკული განათლების მიღებამდე ან ახალგაზრდობაში ლექსიკის სიღარიბის მანიშნებელია. ლუკიანეს არაბერძნული წარმომავლობა მნიშვნელოვანია მისი შეხედულებებისა და შემოქმედების თავისებურებების გასაგებად.

ლუკიანე საკმაოდ მოკრძალებულად შეძლებული ოჯახიდან იყო. მისი მამა, ალბათ, ღარიბი ხელოსანი იყო, რომელმაც ვერ შეძლო შვილს ტრადიციული სასკოლო განათლება მიეწოდებინა. მამამ ბიჭი შეგირდად მისცა ბიძას, მოქანდაკეს. თუმცა, მას შემდეგ, რაც ლუციანემ შემთხვევით გატეხა ქვის ფილა, მისი სწავლება ხელოსნობაში შეწყდა . ორჯერ ბრალდებულში ლუკიანე მიუთითებს, რომ მან ისწავლა ძველი ბერძნული ენა და რიტორიკის უნარი იონიაში ხეტიალისას. შესაძლებელია, რომ ლუსიანემ რამდენიმე წელი იმოგზაურა მსახიობების, მუსიკოსების და/ან მოხეტიალე მკურნალთა ჯგუფთან ერთად. მისი სწავლება გრამატიკასა და რიტორიკაში იყო ემპირიული და არა დოგმატური და აგებული იყო კლასიკის შესწავლაზე, დიდი აქცენტით ზეპირად სწავლაზე . ლუკიანე ძლივს სწავლობდა დოგმატურ ფილოსოფიას და მისი გრამატიკის ცოდნა საბაზისო იყო და გავლენას არ ახდენდა ამ დისციპლინის რთულ პრობლემებზე. ლუკიანის თხზულებებში სხვადასხვა საკითხებზე მითითებების გაანალიზების შემდეგ, ფრედ ჰაუსჰოლდერმა მივიდა რამდენიმე დასკვნამდე ბერძენი ავტორის ცოდნის ბუნებისა და მისი განათლების ზოგიერთი თავისებურებების შესახებ. ამგვარად, ამერიკელმა მკვლევარმა აღნიშნა ფილოსოფიის არათანაბარი ცოდნა: ლუკიანე საფუძვლიანად სწავლობდა სტოიურ დიალექტიკას, მაგრამ დამამცირებლად საუბრობდა მასზე, ჰქონდა მხოლოდ ძირითადი ცოდნა ფიზიკის შესახებ და ეთიკის ცოდნა შეიძინა, ალბათ არა იმდენად სისტემატური ვარჯიშით, არამედ დამოუკიდებელი კითხვით. საუბრები და საჯარო ლექციებზე დასწრება . ლუსიანს ალბათ არ უსწავლია მუსიკის თეორია, თუმცა მან არაერთხელ გამოავლინა ინტერესი მუსიკის მიმართ, განსაკუთრებით ფლეიტის დაკვრისადმი[23]. ბერძენი ავტორი დიდ ყურადღებას აქცევდა ფერწერისა და ქანდაკების საკითხებს და აჩვენა, რომ კარგად იცნობდა ფერწერის ტექნიკურ ტერმინოლოგიას. არითმეტიკა ლუკიანე სწავლობდა საბაზისო დონეზე, მაგრამ დიდად აფასებდა მას, როგორც სანიმუშო მეცნიერებას. მისი ინტერესი მედიცინისადმი დიდია, მაგრამ მისი ცოდნა ტრივიალურია და მეტყველებს სპეციალური მომზადების ნაკლებობას. ლუსიანემ არაერთხელ ისაუბრა ცოდნის სხვა სფეროებში (ასტრონომია, გეომეტრია, ოპტიკა, არქიტექტურა, მექანიკა) კონკრეტულ საკითხებზე, მაგრამ, ჰაჰოლდერის აზრით, არაფერი მიუთითებს ამ დისციპლინების ღრმა ცოდნაზე. შინამეურნეობამ ასევე აღნიშნა სამართლის თეორიის სისტემატური ცოდნის არარსებობა. ლუციანემ რიტორიკული მომზადება 25 წლის ასაკში დაასრულა.

განათლების მიღების შემდეგ ლუკიანე გახდა მოხეტიალე რიტორიკოსი და ორმოცი წლის ასაკამდე იმოგზაურა საბერძნეთში, მაკედონიაში, იტალიაში, გალიაში (ალბათ მხოლოდ ციზალპურ გალიაში) და სირიაში. მისივე თქმით, მას მიენიჭა მეტსახელი „მჭევრმეტყველების პრომეთე“ . ლუკიანე შეიძლება ყოფილიყო ადვოკატი ანტიოქიაში, თუმცა აღნიშნულია, რომ ეს შეხედულება ეფუძნება განაჩენის შემდგომ მტკიცებულებებს, რაც, თავის მხრივ, შესაძლოა არ ყოფილიყო შედეგი

 იხ. ვიდეო - Лукиан - Цитаты

Лукиан из Самосаты (Λουκιανὸς ὁ Σαμοσατεύς), (около 120 — после 180 гг. н. э.) — древнегреческий писатель. В сатирических сочинениях Лукиан высмеивает общественные, религиозные и философские предрассудки, а также другие пороки современного ему общества. Кроме того, его сочинение «Правдивая история», описывающее, в частности, путешествие на Луну и Венеру, оказало влияние на становление научной фантастики. Сатирические произведения Лукиана с их резкими нападками на религиозную ортодоксию и власть оказали большое влияние на поздних авторов, среди которых выделяются Ульрих фон Гуттен, Томас Мор , Эразм Роттердамский, Франсуа Рабле, Джонатан Свифт, прообраз «Путешествия Гулливера»

                                               

                    

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                                 ანტინომია

 (ბერძნ. antinomia – წინააღმდეგობა) — ორი წინაღმდეგობრივი მსჯელობა,სადაც უპირატესობა არც ერთს არ მიეწერება, არამედ ისინი თანაბარდასაბუთებადი მსჯელობებია. ერთის უარყოფით მეორე საბუთდება და პირიქით.

ანტინომიური აზროვნების იდეა წარმოიშვა ძველ ბერძნულ ფილოსოფიაში (პლატონი, არისტოტელე), თუმცა ტერმინი „აპორია“ უფრო ხშირად გამოიყენებოდა; პარალელურად ჩამოყალიბდა ზოგიერთი სემანტიკური ანტინომია, მაგალითად, „მატყუარა“ (ევბულიდები მილეტიდან). მატყუარას უმარტივეს ვერსიაში ადამიანი ამბობს: „ვტყუი“, ან „რასაც ახლა ვამბობ, ტყუილია“, ან „ეს განცხადება მცდარია“. თუ განცხადება მცდარია, მაშინ მომხსენებელმა სიმართლე თქვა და მისი ნათქვამი არ არის ტყუილი. თუ განცხადება არ არის მცდარი და მოსაუბრე აცხადებს, რომ ის მცდარია, მაშინ ეს განცხადება მცდარია. ამრიგად, თუ მოსაუბრე იტყუება, ის სიმართლეს ამბობს და პირიქით. "მატყუარა" პარადოქსმა დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა ევბულიდეს თანამედროვეებზე. არსებობს ლეგენდაც კი, რომ ზოგიერთმა ფილიტ კოსკიმ, რომელიც სასოწარკვეთილი იყო ამ პარადოქსის გადასაჭრელად, თავი მოიკლა, ხოლო ცნობილი ძველი ბერძენი ლოგიკოსი დიოდორ კრონოსი, რომელმაც პირობა დადო, რომ არ ჭამდა, სანამ არ იპოვიდა გამოსავალს "მატყუარას", გარდაიცვალა პრობლემის გადაჭრის გარეშე. . 

ფორმურილება და ანალიზი ანტინომიის დიდი ყურადღება დაუთმო სქოლიგური ლოგიკამ.

იხ. ვიდეო - Антиномии в этических проблемах

გერმანული კლასიკური ფილოსოფიის ფუძემდებელმა, იმანუელ კანტმა, პირველად აჩვენა, რომ ანტინომიები აუცილებლად წარმოიქმნება შემეცნების პროცესის თავისებურებებით, კერძოდ, გონების მუდმივი მცდელობით, გასცდეს გამოცდილებას, შეიცნოს „რამე თავისთავად“, და რადგან კანტის აზრით ეს შეუძლებელია, ნებისმიერი ასეთი გასვლა იწვევს ანტინომიებს.

კანტმა „ანტინომიის“ ცნება გამოიყენა თავისი ფილოსოფიის მთავარი თეზისის გასამართლებლად, რომლის მიხედვითაც გონება ვერ სცილდება სენსორულ გამოცდილებას და შეიცნობს „ნივთებს თავისთავად“ (Ding an sich, ლიტ. - „საგანი თავისთავად“). კანტის აზრით, ასეთი მცდელობები გონებას წინააღმდეგობებისკენ მიჰყავს, რადგან ისინი შესაძლებელს ხდიან დაასაბუთონ როგორც მტკიცება (თეზისი), ასევე უარყოფა (ანტითეზა) თითოეული შემდეგი „სუფთა მიზეზის ანტინომიის“ შესახებ:

სამყარო სასრულია - სამყარო უსასრულოა.

ყველა რთული ნივთიერება შედგება მარტივი ნაწილებისგან - არაფერია მარტივი.

სამყაროში არის თავისუფლება - სამყაროში არ არის თავისუფლება, მაგრამ მხოლოდ მიზეზობრიობა დომინირებს.

არსებობს სამყაროს ძირეული მიზეზი (ღმერთი) - არ არსებობს სამყაროს ძირეული მიზეზი.

კანტი „ანტინომიას“ განმარტავს, როგორც წინააღმდეგობას, რომელშიც თეორიული მიზეზი (გერმ. Vernunft) ხვდება საკუთარ თავთან ან საკუთრივ მიზეზთან (გერმ. Verstand), როდესაც ის აბსოლუტის იდეას უკავშირებს სამყაროს, როგორც ყველა ფენომენის მთლიანობას. სწორედ აქედან მოდის ურთიერთსაწინააღმდეგო კანონები და ვითომდა დასაბუთებული თეორიები, რასაც ჩვენი გონებისთვის გაუგებარი დებულებების მიღებამდე მივყავართ.

როგორც უკვე ვნახეთ, ანტინომიები მოიცავს შემდეგ კითხვებს: სამყარო, სივრცე, დრო, სასრულია თუ უსასრულო? არსებობს თუ არა განუყოფელი ატომები, ან შეიძლება მატერია განუსაზღვრელი ვადით გაიყოს? ბუნებაში მხოლოდ აუცილებლობაა, თუ თავისუფალი მიზეზობრიობაც შესაძლებელია? არის თუ არა აუცილებელი არსება სამყაროში ან მის გარეთ? ვინაიდან ანტინომია ამ შემთხვევაში მდგომარეობს იმაში, რომ შეიძლება თანაბრად დამაჯერებელი მტკიცებულება მოიტანოს ამ კითხვებზე როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი პასუხის სასარგებლოდ, ანტინომიის გადაწყვეტა აუცილებლად მიგვიყვანს დასკვნამდე, რომ ადამიანის ცოდნა ამ უკანასკნელში ხვდება ბარიერს. რომლის გადალახვა ან გამარჯვება შეუძლებელია.

კანტის მიხედვით, ჩვენ ვიცით სივრცის, დროის, მატერიის, მიზეზის და ა.შ. მხოლოდ როგორც ფენომენები (ფენომენები), მაგრამ არაფერი ვიცით: რა არის საგნები საკუთარ თავში (ნუმენა). ამიტომ, ამ საკითხების დოგმატურ შესწავლას თავი უნდა დავანებოთ; აბსოლუტურისა და უსასრულობის იდეას აქვს მხოლოდ მარეგულირებელი პრინციპის მნიშვნელობა, ანუ ის თავისთავად არ ემსახურება როგორც ცოდნის გაფართოების წყაროს, არამედ მხოლოდ სახელმძღვანელო ძაფს ცოდნის უფრო პროგრესული გაფართოებისთვის. წმინდა მიზეზის ანტინომიების გარდა, კანტმა ჩამოაყალიბა მორალური, რელიგიური და ესთეტიკური ცნობიერების არაერთი ფუნდამენტური ანტინომია.

ჰეგელმა აღნიშნა კანტის ანტინომიების მნიშვნელობის მნიშვნელობა, რადგან ისინი ასახავს მისი შეხედულებების დიალექტიკურ ხასიათს. ანტინომიები, ანუ წინააღმდეგობები, მისი თქმით, არსებობს „ყველა სახის ობიექტში, ყველა წარმოდგენაში, ცნებასა და იდეაში“.

კანტის ანტინომიები არ არის „ანტინომიები“ თანამედროვე ფორმალური ლოგიკის გაგებით, ვინაიდან მათში როგორც თეზისის, ისე ანტითეზის გამართლება არ შეიძლება იყოს წარმოდგენილი ლოგიკურად სწორი მსჯელობის სახით. XIX-XX საუკუნეების მიჯნაზე ლოგიკასა და მათემატიკაში აღმოაჩინეს არაერთი ნამდვილი ანტინომია (სიმრავლეების თეორია), რაც იყო ლოგიკისა და მათემატიკის საფუძვლების კვლევის გააქტიურების ერთ-ერთი მიზეზი

  

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                             პარადოქსი

რობერტ ბოილის ფინჯანი, რომელიც ავსებს თავის თავს. მისი პარადოქსულობა მდგომარეობს იმაში რომ იგი ქმნის მუდმივად მოძრავ მექანიკურ მანქანას (პერპეტუ მობილეს.)

 (ბერძნ. παράδοξος, რწმენის მიღმა) შეიძლება იყოს:

1. საყოველთაოდ აღიარებული შეხედულების, საღი აზრის მკვეთრად საწინააღმდეგო (სინამდვილეში ან ერთი შეხედვით) მსჯელობა, მოსაზრება.
2. გამონათქვამი, რომლის ჭეშმარიტება ცხადია (ან მოჩვენებით ცხადია) და მას მივყავართ წინააღმდეგობისკენ.
3. ფაქტი რომელიც ეწინააღმდეგება ადამიანურ ინტუიციას.
4. არაბუნებრივი მოვლენა.

ლოგიკური პარადოქსი არის წინააღმდეგობა, რომელსაც აქვს ლოგიკურად სწორი დასკვნის სტატუსი და, ამავე დროს, არის მსჯელობა, რომელიც იწვევს ურთიერთგამომრიცხავ დასკვნებს. პარადოქსის ლოგიკური შეცდომა აიხსნება ლოგიკური წინაპირობების არასწორი არჩევანით, მაგალითად, როდესაც საქმე ეხება საგნებს, რომლებსაც არ აქვთ მკაფიო განმარტება (იხ. ზენონის ისარი).

იხ. ვიდეო - 15 Парадоксов, Которые Невозможно Обьяснить

არსებობს ლოგიკური პარადოქსების ისეთი სახეობები, როგორიცაა აპორია და ანტინომია.

აპორიას ახასიათებს არგუმენტის არსებობა, რომელიც ეწინააღმდეგება აშკარა, ზოგადად მიღებულ აზრს, საღ აზრს.

ანტინომია - ორი ურთიერთსაწინააღმდეგო, თანაბრად დასამტკიცებელი განსჯის არსებობა

აპორიების სახეები

მატყუარა პარადოქსი არის ლოგიკური პარადოქსების ოჯახი, რომლის კლასიკური ვერსიაა: „ვტყუი“, უფრო ზუსტად: „ეს განცხადება მცდარია“. თუ ვივარაუდებთ, რომ განცხადება არის ჭეშმარიტი, მაშინ ვინაიდან იგი აცხადებს მცდარობას, ის მცდარია, რაც წინააღმდეგობაა. პირიქით, თუ ვივარაუდებთ მის სიყალბეს, მაშინ ის შეესაბამება იმას, რასაც თავად ამბობს და, შესაბამისად, მართალია, რაც ასევე წინააღმდეგობაა. მატყუარა პარადოქსის მსგავსი პრეტენზიები ხშირად გამოიყენებოდა ფილოსოფიის ისტორიის განმავლობაში - ის ცნობილი იყო ძველი ბერძნებისთვის და თავსატეხად გამოიყენებოდა შუა საუკუნეების ლოგიკოსების მიერ და ასევე გახდა თანამედროვე ლოგიკის კვლევის ფუნდამენტური ობიექტი.

გროვის პარადოქსი არის ლოგიკური პარადოქსი, რომელიც ჩამოყალიბებულია ევბულიდეს მილეტელის მიერ (ძვ. წ. IV საუკუნე), რომელიც დაკავშირებულია პრედიკატის გაურკვევლობასთან „იყოს გროვა“. პარადოქსის ფორმულირება ემყარება ძირითად წინაპირობას, რომ ერთი თესლი არ ქმნის გროვას და ინდუქციურ წინაპირობას, რომ ერთი თესლის დამატება კოლექციაში, რომელიც არ არის გროვა, არ არის აუცილებელი გროვის ფორმირებისთვის. ამ ვარაუდით, თვითნებურად დიდი რაოდენობის მარცვლების არცერთი კოლექცია არ წარმოქმნის გროვას, რაც ეწინააღმდეგება მარცვლეულის არსებობის იდეას. პარადოქსი გამოიყენება როგორც ბუნდოვანი ლოგიკის განხილვის ერთ-ერთი დასაბუთება.

იხ. ვიდეო - დროში მოგზაურობის 5 პარადოქსი

თანამედროვე მეცნიერებები, რომლებიც იყენებენ ლოგიკას, როგორც შემეცნების იარაღს, ხშირად აწყდებიან თეორიულ წინააღმდეგობებს ან წინააღმდეგობებს თეორიის შედეგებსა და გამოცდილების ან ექსპერიმენტის სიტყვიერ შედეგებს შორის. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს განსჯების აგების ლოგიკური შეცდომებით, ამჟამად არსებული სამეცნიერო მეთოდების არასრულყოფილებით ან ექსპერიმენტებში გამოყენებული ინსტრუმენტების არასაკმარისი სიზუსტით, აგრეთვე მიღებული იდეალიზაციის არაადეკვატურობით, ანუ თეორიების არასწორი აქსიომატიზაციის გამო.

პარადოქსის არსებობა ასტიმულირებს ახალ კვლევას, თეორიის უფრო ღრმა გაგებას, მისი „აშკარა“ პოსტულატების და ხშირად იწვევს მის სრულ გადახედვას.

მეცნიერებაში პარადოქსების მაგალითებია რასელის პარადოქსი, ბანახ-ტარსკის პარადოქსი, სმილის პარადოქსი, ჰაუსდორფის პარადოქსი, EPR პარადოქსი, კოსმოლოგიური პარადოქსი

პარადოქსულობა არის ძალიან გავრცელებული თვისება, რომელიც თან ახლავს ხელოვნების სხვადასხვა ჟანრის ნამუშევრებს. მათი უჩვეულოობის გამო, პარადოქსული განცხადებები, ნაწარმოებების სათაურები, შინაარსი უცვლელად იპყრობს ხალხის ყურადღებას. ეს ფართოდ გამოიყენება სასაუბრო ჟანრში, თეატრალურ და ცირკის ხელოვნებაში, ფერწერასა და ფოლკლორში. კარგი მომხსენებელი აუცილებლად გამოიყენებს ამ ტექნიკას თავის გამოსვლებში, რათა შეინარჩუნოს აუდიტორიის ცოცხალი ინტერესი. ხუმრობების უმეტესობის იუმორი მდგომარეობს უჩვეულო, ორიგინალური სიტუაციის აღწერაში. ლუის კეროლისა და კორნი ჩუკოვსკის პოპულარული საბავშვო „აბსურდის პოეზია“ ასევე აგებულია ამ მხატვრულ მოწყობილობაზე.

ცნობილი მოაზროვნეთა მრავალი აფორიზმი პარადოქსულია. მაგალითად, ვოლტერის გამონათქვამები: „შენი აზრი ღრმად მტრულია ჩემს მიმართ, მაგრამ შენი გამოხატვის უფლებისთვის მზად ვარ გავწირო სიცოცხლე“ ან ნიცშე: „მათხოვრები უნდა მოიხსნას - უსიამოვნოა მათი მიცემა და უსიამოვნო არ მისცეს. მათ“, ფრამკერი: „კაცი ქალისგან იმით განსხვავდება, რომ შეცდომის დაშვებამდე ყველაფერს კარგად აანალიზებს. პარადოქსულია კოზმა პრუტკოვისა და ბერნარდ შოუს აფორიზმებიც.

პარადოქსი მუსიკაში

კლასიკურ მუსიკაში „პარადოქსი“ გულისხმობს დახვეწილ, უცნაურ ნაწარმოებებს ან ფრაგმენტებს, რომლებიც განსხვავდება ტრადიციული ხმისგან.

ასევე, ძველ საბერძნეთში "პარადოქსებს" უწოდებდნენ გამარჯვებულებს მომღერლებისა და ინსტრუმენტული მუსიკის შემსრულებლების ოლიმპიურ შეჯიბრებებში.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                            რუსეთის დაშლა

სსრკ ადმინისტრაციული რუკა 1989 წ 

რუსეთის ფედერაციის, როგორც ერთი სახელმწიფოს, პოტენციური კოლაფსის ჰიპოთეტური სცენარებისა და პროგნოზების ერთობლიობა, ასევე ხალხის მოსაზრებები ამ საკითხთან დაკავშირებით და ამ მოვლენის შედეგების ანალიზი.

რუსეთი, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა ქვეყანა, განიცდის როგორც ინტეგრაციის, ასევე დაშლის პროცესებს და ეს უკანასკნელი ქვეყნის დაშლის საფრთხეს შეიცავს. ამ თემას აქტიურად განიხილავდნენ იეგორ ხოლმოგოროვი, გარი კასპაროვი, მიხაილ ლეონტიევი, პაველ სვიატენკოვი, კონსტანტინე რემჩუკოვი, იგორ პროკოპენკო, გერმანელი გრეფი, მაქსიმ კალაშნიკოვი, მიხაილ რემიზოვი, მიხაილ დელიაგინი, ანდრეი ფურსოვი, გეორგი ვალიენევი, ალექსანდრე კუროვევი. , ედუარდ ლიმონოვი, მაქსიმ შევჩენკო, ნატალია ნაროჩნიცკაია, ვიტალი ტრეტიაკოვი და დიმიტრი მედვედევი.

რუსეთის ფედერაციაში სეპარატიზმისკენ მოწოდებები შეიძლება ჩაითვალოს სისხლის სამართლის დანაშაულად და დაისაჯოს მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად. 

იხ. ვიდეო - Бунты в регионах! Местные элиты восстали У Путина больше нет средств их сдерживать

Мнение автора может не совпадать с вашим и также может не являться верным и определяющим, поэтому я прошу всех вас писать всё, что вы знаете и думаете по каждой теме. Только вместе мы сможем прийти к верному направлению.

რუსეთის ისტორიაში უკვე იყო რამდენიმე პრეცედენტი, როდესაც მნიშვნელოვანი ტერიტორიები დაეცა და სახელმწიფო სისტემა დაინგრა. პირველი კრახი: 1917 წელს, თებერვლის რევოლუციის შემდეგ, დაიწყო დაშლის აქტიური პროცესები, რომლებიც მიმდინარეობდა რუსეთის იმპერიის ეკონომიკაში, სოციალურ სტრუქტურაში, საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ სფეროებში, რამაც საბოლოოდ გამოიწვია ამ სახელმწიფოს არსებობის შეწყვეტა. მისგან წარმოიშვა ტერიტორიები, რომლებიც მოგვიანებით გახდა დამოუკიდებელი სახელმწიფოების ნაწილი, როგორიცაა პოლონეთი, ფინეთი, ლიტვა, ლატვია, ესტონეთი და რუმინეთი. მეორე დაშლა: 1991 წელს მოხდა სსრკ-ს დაშლა, რამაც გამოიწვია სსრკ-ს 15 რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა (ლიტვა, ლატვია, ესტონეთი, ბელარუსია, უკრაინა, საქართველო, სომხეთი, აზერბაიჯანი, ყაზახეთი, ყირგიზეთი, უზბეკეთი, თურქმენეთი და ტაჯიკეთი, რუსეთი და მოლდოვა) და მათი გამოჩენა მსოფლიო პოლიტიკურ ასპარეზზე დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად. 1990-იან წლებში ზოგიერთ რეგიონს სურდა რუსეთის ფედერაციისგან გამოყოფა: ჩეჩნეთის ომები (დე ფაქტო დამოუკიდებელ ჩეჩნურ რესპუბლიკასთან იჩკერია), ურალის რესპუბლიკის შექმნის მცდელობა, თათარსტანი, რომელმაც ჩაატარა რეფერენდუმი სახელმწიფო სუვერენიტეტისა და სუვერენიტეტის შესახებ. საკუთარი ცალკე კონსტიტუცია და შესაძლებელი გახადა საკუთარი პრეზიდენტის არჩევა, ასევე შეიძლება მივაწეროთ დეზინტეგრაციის პროცესებს, რომლებიც, მიუხედავად ამისა, მოახერხეს შეჩერება და არ გამოეწვია მორიგი კოლაფსი. 

იხ.ვიდეო - What would happen if Russia collapsed?

ვლადიმერ შევჩენკო, რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის ფილოსოფიის ინსტიტუტის მთავარი მკვლევარი, ო.იუ მასლოვის მიმოხილვის სტატიის „რუსეთის დაშლა 21-ე საუკუნის დასაწყისში თანამედროვეთა განცხადებებში“ შეფასებისას აღნიშნავს, რომ იგი შეიცავს ავტორების სტატიების დიდ არჩევანს რუსეთის დაშლის თემაზე - იმ იდეის ერთგული მხარდამჭერებისგან, რომ რუსეთის კოლაფსი თითქმის გარდაუვალია და უკვე დაწყებულია, ხელოვნური და მიზანმიმართული დაშლის იდეის მომხრეებამდე. ქვეყანა.

დეზინტეგრაციის პროცესების და რუსეთის შესაძლო კოლაფსის მთავარი მიზეზი, ვ.ნ. შევჩენკოს მიმოხილვითი ნაშრომის მიხედვით „რუსეთის მომავალი: ფილოსოფიური გაგების სტრატეგიები“, არის ეროვნული იდეის ან პროექტის არარსებობა (მსგავსი, მაგალითად, კომუნიზმი სსრკ-ში), რომელიც გააერთიანებდა რუსეთის ყველა ხალხს. რუსული სახელმწიფოებრიობა გარდამავალ მდგომარეობაშია, რომელშიც გააქტიურდა ყველა პროცესი: ინტეგრაციაც და დაშლაც.

შევჩენკოს შემოქმედებაში რუსეთის შესაძლო კოლაფსის თანმხლები მიზეზებია ჩამოთვლილი: ქსენოფობიური რუსულ-ნაციონალისტური განწყობები („რუსეთი რუსებისთვის“), რომელიც მოიცავს ექსკლუზიურად რუსული სახელმწიფოს შექმნას რესპუბლიკების გარეშე, ხალხების სურვილი. რუსეთი სეპარატიზმისთვის და ხალხის მოტივაციისთვის ეროვნული რესპუბლიკების სრულუფლებიან სახელმწიფოებად გარდაქმნისკენ.

ვლადიმირ შევჩენკოს სტატიაში მოცემულია მოსაზრება, რომ ფაქტობრივად, კოლაფსი უკვე დაწყებულია და მისი ნიშნებია: სამართლებრივი ექსტრატერიტორიულობა, არატიტულოვანი ერის პირთა გადაადგილება ეროვნულ რესპუბლიკებში სახელმწიფო აპარატიდან, ისლამის რადიკალიზაცია.

2018 წელს რუსმა პოლიტოლოგმა დიმიტრი ორეშკინმა თქვა, რომ რუსეთის ფედერაციის დაშლა უახლოეს მომავალში ნაკლებად სავარაუდოა, ხოლო მომავალ თაობაში, ანუ 25 წლის განმავლობაში, ეს თითქმის გარდაუვალია.

იზბორსკის კლუბისთვის მიცემულ მოხსენებაში, ანალიტიკოსთა ჯგუფმა ანდრეი კობიაკოვის ხელმძღვანელობით დაასახელა განხეთქილების ხაზები თანამედროვე რუსულ საზოგადოებაში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სახელმწიფოს დაშლა: სოციალურ-ეკონომიკური უთანასწორობა, ეთნიკური ურთიერთობები, ელიტების გაუცხოება ხალხისგან. , „შემოქმედებითი კლასის“ დაპირისპირება დანარჩენი საზოგადოებისადმი .

კულტუროლოგი იგორ იაკოვენკო მიიჩნევს, რომ დაშლის პროცესების მთავარი მიზეზი არის ბაზრის მოდერნიზაციის არათანაბარი პროცესი რუსეთის სხვადასხვა რეგიონში, რის შედეგადაც იზრდება ამ რეგიონების ერთმანეთისგან ეკონომიკური იზოლაცია. იაკოვენკო გამოყოფს შემდეგ რეგიონებს, რომლებშიც, მისი აზრით, რუსეთის ფედერაცია შეიძლება დაიშალა: რუსეთის ჩრდილოეთი და სამხრეთი, ციმბირი, ჩრდილოეთ კავკასია და კონტინენტთაშორისი საზღვარი.

მათემატიკოს გეორგი მალინეცკის აზრით, რუსეთის დაშლის ხუთი შესაძლო მიზეზი არსებობს:

დიდი განსხვავება სხვადასხვა სოციალური ფენის შემოსავლის დონეებს შორის

უფსკრული სხვადასხვა რეგიონებს შორის შემოსავლის დონის მიხედვით

ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონებს შორის კომუნიკაციების სირთულე, რაც ინფრასტრუქტურის განუვითარებლობის შედეგია

განხეთქილება ძველ და ახალ თაობას შორის

კონფესიური და ეროვნული დაკნინება

ამერიკელმა პოლიტოლოგმა, კერძო სადაზვერვო და ანალიტიკურ ორგანიზაცია Stratfor-ის დამფუძნებელმა და ხელმძღვანელმა ჯორჯ ფრიდმანმა თქვა, რომ რუსეთი 2020 წლის შემდეგ დაიშლება ნახშირწყალბადების ფასებზე მისი გადაჭარბებული დამოკიდებულების და ძლიერი ეკონომიკის არარსებობის გამო. 

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                       ტრაგიკომედია

დრამატული ჟანრის ერთ-ერთი სახე, რომელშიც წარმოდგენილია, როგორც ტრაგიკული, ასევე კომიკური სიტუაციები. პერსონაჟთა ბედი ასეთი ხასიათის ნაწარმოებში თანაგრძნობას იწვევს. ამავე დროს არის კომიკური სცენებიც, რაც სიცილს იწვევს.

ტრაგიკომედიის ფორმა განსაკუთრებით აქტუალური ხდება კულტურული ეპოქების გარდამავალ პერიოდებში. იგი გამოხატულებაა ამ პერიოდებისთვის დამახასიათებელი სულიერი კრიზისებისა, როდესაც ცხოვრებისეული კრიტერიუმების გადაფასება ხდება. ტრაგიკულია ძველის, დრომორჭმულის შეუფერებლობა ცხოვრების ახალ მოთხოვნილებებთან. ტრაგიკომედიას ახასიათებს სერიოზული და სასაცილო მომენტების მონაცვლეობა, ამაღლებული და კომიკური ხასიათები. პერსონაჟებში ხაზგასმულია რომელიმე ტიპური თვისება. ავტორისეული განაჩენი არ ჩანს.

ტრაგიკომედია ჩაისახა ანტიკურ ხანაში, ძლიერდება შუა საუკუნეების ბოლოსა და რენესანსის ეპოქაში, ცალკე ტიპად ყალიბდება XVI - XVII საუკუნეების მიჯნაზე. ხელახლა ძლიერდება ტრაგიკომედიური ელემენტი XIX საუკუნის ბოლოდან.

თანამედროვე დრამატურგიაში არსებობს არა იმდენად ტრაგიკომედია თავისი გამოკვეთილი ნიშნებით, რამდენადაც უფრო ტრაგიკომედიური ეფექტი - პერსონაჟისა და სიტუაციის შეუსაბამობა.

იხ. ვიდეო - ТОП 8 ЛУЧШИХ ТРАГИКОМЕДИЙ ПОСЛЕДНИХ ЛЕТ | КиноСоветник-

ბოლო წლების ტოპ 8 საუკეთესო ტრაგიკომედია