ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                    დნობის ტემპერატურა

წყალში ჩასმული ყინულის კუბურები დაიწყებენ დნობას, როდესაც მიაღწევენ დნობის წერტილს 0 °C-ს

 ტემპერატურა, რომლის დროსაც მყარი კრისტალური სხეული თხევად მდგომარეობაში გადადის და პირუკუ. დნობის ტემპერატურისას ნივთიერება შეიძლება იყოს როგორც მყარ ისე თხევად მდგომარეობაში. დამატებითი სითმოს მიყვანისას ნივთიერება გადავა თხევად მდგომარეობაში, ხოლო ტემპერატურა არ შეიცვლება, სანამ ნივთიერება განხილულ სისტემაში მთლიანად არ დადნება. ჭარბი სითბოს მოცილებისას (გაცივებისას) ნივთიერება გადავა მყარ მდგომარეობაში (გამყარდება) და, მანამ სანამ ის ბოლომდე არ გამყარდება ტემპერატურა არ შეიცვლება.

დნობის/გამყარების ტემპერატურა და დუღილის/კონდენსაციის ტემპერატურა ითვლება ნივთიერების მნიშვნელოვან ფიზიკურ მახასიათებლად. გამყარების ტემპერატურა ემთხვევა დნობის ტემპერატურას მხოლოდ სუფთა ნივთიერებისთვის.

იხ. ვიდეო - დნობისა და გამყარების ტემპერატურა. დნობის ტემპერატურა

ამ თვისებაზეა დაფუძნებული სპეციალური მაღალი ტემპერატურის თერმომეტრის კალიბრატორები. რადგანაც სუფთა ნივთიერების გამყარების ტემპერატურა, მაგალითად კალასი სტაბილურია, საკმარისია გავადნოთ და დაველოდოთ, სანამ ნადნობი არ დაიწყებს კრისტალიზაციას. ამ დროს, კარგი თბოიზოლაციის პირობებში, ზოდის გამყარების ტემპერატურა არ იცვლება და ზუსტად ემთხვევა ეტალონის ტემპერატურას, რომელიც მინიშნებულია ცნობარებში.

ნივთიერებების ნარევებს საერთოდ არ გააჩნიათ დნობის/გამყარების ტემპერატურა, და გადადიან რაღაც ტემპერატურულ დიაზაპონში (თხევადი ფაზის გაჩენის ტემპერატურას ეწოდება სოლიდუსის წერტილი, მთლიანი გადნობის ტემპერატურას კი - ლიკვიდუსის წერტილი). რადგანაც ასეთი ნივთიერების დნობის ტემპერატურის ზუსტი დადგენა შეუძლებელია, გამოიყენებენ სპეციალურ მეთოდებს (სახსტანდ. ГОСТ 20287 და ASTM D 97). მაგრამ ზოგიერთი ნარევი (ევტექტიკური შემადგენლობა) ფლობს გარკვეულ დნობის ტემპერატურას, როგორც სუფთა ნივთიერება.

ამორფული (არაკრისტალური) ნივთიერებები, როგორც წესი, არ ფლობენ კონკრეტულ დნობის ტემპერატურას, ტემპერატურის ზრდასთან ერთად ეცემა მისი სიბლანტე, და რაც უფრო დაბალია სიბლანტე, მით უფრო თხევადი ხდება ის.

მაგალითად, ჩვეულებრივი ფანჯრის მინა — არის გადაცივებული სითხე. რამდენიმე ასწლეულის განმავლობაში აშკარა ხდება ჩანს ფანჯრის მინის ძირს ჩამოდინება ოთახის ტემპერატურის პირობებში, ის ქვემოთ უფრო სქელი ხდება ვიდრე ზევით, და ეს ხდება გრავიტაციის ზემოქმედებით. 500—600 გრადუს ცელსიუს ტემპერატურისას ეს ეფექტი შეიძლება ვიხილოთ რამდენიმე დღეღამის განმავლობაში.

იხ. ვიდეო - Температура плавления металлов

რადგანაც დნობისას სხეულის მოცულობა უმნიშვნელოდ იცვლება, წნევა ნაკლებად მოქმედებს დნობის ტემპერატურაზე. ფაზური გადასვლის ტემპერატურის დამოკიდებულება (მათ შორის დნობისაც, და დუღილისაც) წნევაზე ერთკომპონენტიანი სისტემაში იძლევა კლაუზიუს-კლაპეირონის განტოლებას. ნორმალური ატმოსფერული წნევის დროს დნობის (101 325 პა, ან 760 ვერცხლისწყლის სვეტის მილიმეტრის) ტემპერატურას უწოდებენ დნობის წერტილი.

ზოგი მნიშვნელოვანი ნივთიერებების დნობის ტემპერატურები:

ნივთიერება დნობის

ტემპერატურა

(°C)

ჰელიუმი (2,5 მპა-ის დროს) −272,2

წყალბადი −259,2

ჟანგბადი −218,8

აზოტი −210,0

მეთანი −182,5

ეთილის სპირტი −114,5

ამიაკი −77,7

ვერცხლისწყალი −38,87

ქლორი −34

წყლის ყინული 0

ბენზოლი +5,53

ცეზიუმი +28,64

სახაროზა +185

სახარინი +225

კალა +231,93

ტყვია +327,5

ალუმინი +660,1

ვერცხლი +960,8

ოქრო +1063

სილიციუმი +1415

რკინა +1539

პლატინა +1769,3

კორუნდი +2050

ტიტანი +2196

რუთენიუმი +2250

ცირკონიუმი +2398

სილიციუმის კარბიდი +2457

ოსმიუმი +3054

მოლიბდენი +3163

ვოლფრამი +3410

ნახშირბადი +3547

ჰაფნიუმის კარბიდი +3890

ტანტალ-ჰაფნიუმის კარბიდი +4216

იხ. ვიდეო - Comparison Melting Point Of Metals

Table[edit]

hide v t e Melting point of the elements in the periodic table
Group →	1	2		3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
↓ Period
1	H213.99 K (−259.16 °C)																		He0.95 K (−272.20 °C)
2	Li453.65 K (180.50 °C)	Be1560 K (1287 °C)												B2349 K (2076 °C)	C	N263.23 K (−209.86 °C)	O254.36 K (−218.79 °C)	F253.48 K (−219.67 °C)	Ne24.56 K (−248.59 °C)
3	Na370.944 K (97.794 °C)	Mg923 K (650 °C)												Al933.47 K (660.32 °C)	Si1687 K (1414 °C)	P317.3 K (44.15 °C)	S388.36 K (115.21 °C)	Cl2171.6 K (−101.5 °C)	Ar83.81 K (−189.34 °C)
4	K336.7 K (63.5 °C)	Ca1115 K (842 °C)		Sc1814 K (1541 °C)	Ti1941 K (1668 °C)	V2183 K (1910 °C)	Cr2180 K (1907 °C)	Mn1519 K (1246 °C)	Fe1811 K (1538 °C)	Co1768 K (1495 °C)	Ni1728 K (1455 °C)	Cu1357.77 K (1084.62 °C)	Zn692.68 K (419.53 °C)	Ga302.9146 K (29.7646 °C)	Ge1211.40 K (938.25 °C)	As	Se494 K (221 °C)	Br2265.8 K (−7.2 °C)	Kr115.78 K (−157.37 °C)
5	Rb312.45 K (39.30 °C)	Sr1050 K (777 °C)		Y1799 K (1526 °C)	Zr2128 K (1855 °C)	Nb2750 K (2477 °C)	Mo2896 K (2623 °C)	Tc2430 K (2157 °C)	Ru2607 K (2334 °C)	Rh2237 K (1964 °C)	Pd1828.05 K (1554.9 °C)	Ag1234.93 K (961.78 °C)	Cd594.22 K (321.07 °C)	In429.7485 K (156.5985 °C)	Sn505.08 K (231.93 °C)	Sb903.78 K (630.63 °C)	Te722.66 K (449.51 °C)	I2386.85 K (113.7 °C)	Xe161.40 K (−111.75 °C)
6	Cs301.7 K (28.5 °C)	Ba1000 K (727 °C)		Lu1925 K (1652 °C)	Hf2506 K (2233 °C)	Ta3290 K (3017 °C)	W3695 K (3422 °C)	Re3459 K (3186 °C)	Os3306 K (3033 °C)	Ir2719 K (2446 °C)	Pt2041.4 K (1768.3 °C)	Au1337.33 K (1064.18 °C)	Hg234.3210 K (−38.8290 °C)	Tl577 K (304 °C)	Pb600.61 K (327.46 °C)	Bi544.7 K (271.5 °C)	Po527 K (254 °C)	At575 K (302 °C)	Rn202 K (−71 °C)
7	Fr300 K (27 °C)	Ra973 K (700 °C)		Lr1900 K (1627 °C)	Rf2400 K (2100 °C)	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn283±11 K (10±11 °C)	Nh700 K (430 °C)	Fl200 K (−73 °C)	Mc670 K (400 °C)	Lv637–780 K (364–507 °C)	Ts623–823 K (350–550 °C)	Og325±15 K (52±15 °C)
				La1193 K (920 °C)	Ce1068 K (795 °C)6	Pr1208 K (935 °C)	Nd1297 K (1024 °C)	Pm1315 K (1042 °C)	Sm1345 K (1072 °C)	Eu1099 K (826 °C)	Gd1585 K (1312 °C)	Tb1629 K (1356 °C)	Dy1680 K (1407 °C)	Ho1734 K (1461 °C)	Er1802 K (1529 °C)	Tm1818 K (1545 °C)	Yb1097 K (824 °C)
				Ac1500 K (1227 °C)	Th2023 K (1750 °C)	Pa1841 K (1568 °C)	U1405.3 K (1132.2 °C)	Np912±3 K (639±3 °C)	Pu912.5 K (639.4 °C)	Am1449 K (1176 °C)	Cm1613 K (1340 °C)	Bk1259 K (986 °C)	Cf1173 K (900 °C)	Es1133 K (860 °C)	Fm1800 K (1527 °C)	Md1100 K (827 °C)	No1100 K

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                 ალეგზანდერ ჰამილტონი

ალეგზანდერ ჰამილტონი

Alexander Hamilton

აშშ-ის პირველი ფინანსთა მინისტრი

თანამდებობაზე ყოფნის დრო

11 სექტემბერი, 1789 – 31 იანვარი, 1795

პრეზიდენტი  ჯორჯ ვაშინგტონი

მემკვიდრე ოლივერ უოლკოტი

ნიუ-იორკის დელეგატი კონფედერაციის კონგრესში

თანამდებობაზე ყოფნის დრო

3 ნოემბერი, 1788 – 2 მარტი, 1789

თანამდებობაზე ყოფნის დრო

4 ნოემბერი, 1782 – 21 ივნისი, 1783

დაბადებული 11 იანვარი, 1755

ჩარლსტაუნი, ნევისი, ბრიტანეთის ლეიტარდის კუნძულები

გარდაცვლილი 12 ივლისი, 1804 (49 წლის)

გრინვიჩ-ვილიჯი, მანჰეტენი, ნიუ-იორკი

პოლიტიკური პარტია

 (ინგლ. Alexander Hamilton; დ. 11 იანვარი, 1755 ან 1757 — გ. 12 ივლისი, 1804) — ამერიკელი პოლიტიკოსი, სახელმწიფო მოღვაწე, მწერალი, იურისტი და სამხედრო. ჰამილტონი „ფედერალისტთა წერილები“ ერთ-ერთი ავტორია (ინგლ. Federalist Papers). ამ დოკუმენტით დაიცვეს აშშ–ს ახალი კონსტიტუცია სკეპტიკოსი ნიუ-იორკელებისგან. ჰამილტონის დამსახურებაა ახლად ჩამოყალიბებული სახელმწიფოს ეკონომიკური განვითარება, ის იყო ფინანსთა მინისტრი, მან ჩამოაყალიბა პირველი ამერიკული ბანკი, სახალხო კრედიტი და საფონდო ბირჟა. საკუთარი პოლიტიკური შეხედულებების თომას ჯეფერსონისა და ჯეიმზ მედისონისაგან დასაცავად, ჰამილტონმა ჩამოაყალიბა პირველი პოლიტიკური პარტია, ფედერალისტთა პარტია, რომლის ლიდერიც იყო ვიდრე აარონ ბურთან დუელის დროს არ დაიღუპა.

იხ. ვიდეო - Александр Гамильтон / Американский политик / Юрист / Экономист / История

ალეგზანდერ ჰამილტონი დაიბადა ნევისზე, კარიბების ერთ–ერთ კუნძულზე. მამამისი იყო შოტლანდიელი ბიზნესმენი ჯეიმზ ჰამილტონი, ხოლო დედა ფრანგი ჰუგენოტი. ჰამილტონის დაბადების თარიღთან დაკავშირებით არის გაურკვევლობა, თვითონ ჰამილტონი ამბობდა რომ ეს იყო 1757 წელი, თუმცა სასამართლო ჩანაწერების მიხედვით მისი დაბადების წელია 1755. ისტორიკოსი რონ ჩერნოუს მტკიცებით, ჰამილტონმა სპეციალურად გაიახალგაზრდავა თავი და მისი დაბადების თარიღი 1757 წლად გამოაცხადა, სამეფო კოლეჯში (ამჟამად კოლუმბიის უნივერსიტეტი) ჩასარიცხად.

ჰამილტონი მამამ მიატოვა, ხოლო დედა გარდაიცვალა 1768 წელს. ამის შემდეგ ის გადაიყვანეს კუნძულ სენტ კრუაზე დედის ნათესავებთან. იქ მან თავისი ბიძის საბუღალტრო ფირმაში დაიწყო მუშაობა კლერკად. როდესაც ბიძამისი ნიკოლას კრუგერი მიდიოდა საზღვარგარეთ ხელმძღვანელად ალეგზანდერს ტოვებდა.

ჰამილტონმა ადგილობრივ გაზეთში გამოაქვეყნა სტატია, რომელშიც მოთხრობილი იყო ქარიშხალის შესახებ, რომელმაც რამდენიმეჯერ შეუტია კარიბის კუნძულებს. სტატია იმდენად კარგად და დრამატულად იყო დაწერილი, რომ ქალაქის მაცხოვრებლებმა გადაწყვიტეს ჰამილტონის ამერიკაში გაგზავნა დაეფინანსებინათ. იგი 6 თქვე ცხოვრობდა ელიზაბეთში (ნიუ-ჯერსი), ხოლო 1772 წელს იგი დასახლდა ნიუ-იორკში. შემდგომში მან ჩააბარა სამეფო კოლეჯში (ამჟამად კოლუმბიის უნივერსიტეტი), სადაც სწავლობდა ანატომიას, რადგან სურდა გამოსულიყო ექიმი.

1777 წელს იგი შეუერთდა ჯორჯ ვაშინგტონს და გახდა გენერალ პოლკოვნიკი. 4 წლის განმავლობაში იგი იყო ვაშინგტონის მდივანი და დამხმარე კონფიდენციალურ საკითხებში.

1780 წლის 14 დეკემბერს ალეგზანდერ ჰამილტონი დაქორწინდა ელიზაბეთ შილერზე, გენერალ ფილიპ შილერის ქალიშვილზე.

ალეგზანდერ ჰამილტონი

ის ასევე მუშაობდა ნიუ-იორკის შტატის საკანონმდებლო ორგანოში და 1787 წელს მიწვეული იყო კონსტიტუციურ კონვენციაზე. ჰამილტონი ემხრობოდა ძლიერი პრეზიდენტის ინსტიტუტს, ანუ დაახლოებით მეფის დონის პრეზიდენტობას და პარლამენტის ისეთ მოდელს როგორიც ინგლისური ლორდთა პალატა იყო. ამის გამო მას დიდი ხნის განმავლობაში მონარქისტად მოიხსენიებდნენ. ჰამილტონი ასევე ემხრობოდა მონობის გაუქმებას.

ფინანსთა მინისტრობა

რობერტ მორისის რჩევით, ჯოჯრ ვაშინგტონმა, პირველ ფინანსთა მინისტრად დანიშნა ალეგზანდერ ჰამილტონი. მან თავისი პოსტი დაიკავა 1789 წლის 11 სექტემბერს და მუშაობდა ამ პოსტზე 1795 წლის 31 იანვრამდე.

ჰამილტონმა შემოიტანა ბევრი სიახლე და მნიშვნელოვანი ცვლილებები განახორციელა. მან დიდი წვლილი შეიტანა აშშ-ის საზღვაო ძალების შექმნაში. მან შექმნა პირველი ამერიკული ბანკი

მინისტრობის შემდგომი პერიოდი

1794 წელს ჰამილტონმა რომანი გააბა მარია რეინოლდსთან, ამან მის რეპუტაციას დიდი ზიანი მიაყენა და შემდგომ პოლიტიკურ წინსვლაში ხელი შეუშალა. რეინოლდსის ქმარმა გადაწყვიტა ჰამილტონის დაშანტაჟება, რისთვისაც ის დააპატიმრეს. დაპატიმრების შემდეგ რეინოლდსი დაუკავშირდა ჯეფერსონის რესპუბლიკელებს, კერძოდ ჯეიმზ მონროს. ჰამიტლონმა უარყო ყველა ბრალდება, თუმცა არ უარყოფდა მარია რეინოლდსთან ნაცნობობას.

მონრო შეპირდა ალეგზანდერ ჰამილტონს, რომ ყველა დეტალს საიდუმლოდ შეინახავდა და საჯაროდ არ გამოაქვეყნებდა, თუმცა თომას ჯეფერსონი ასე არ ფიქრობდა. ჭორების გავრცელების შემდეგ ჰამილტონი იძულებული გახდა საჯაროდ ეღიარებინა ეს ფაქტი, რამაც შოკში ჩააგდო მისი მომხრეები და ოჯახის წევრები. კონფიდენციალურობის დარღვევისათვის და სიტყვის გატეხვისათვის ჰამილტონა დუელში გამოიწვია ჯეიმზ მონრო, თუმცა ეს დუელი მაშინდელი სენატორის აარონ ბურის ძალისხმევის შედეგად გაუქმდა.

1795 წელს ჰამილტონი გადადგა ფინანსთა მინისტრობიდან თუმცა საჯარო სამსახურს არ დამშვიდობებია. იგი რჩებოდა ვაშინგტონის მრჩევლად. სწორედ ჰამილტონის რჩევით დაწერა ჯოჯრ ვაშინგტონმა „გამოსამშვიდობებელი მიმართვა“ . მიუხედავად ვაშინგტონის და ჰამილტონის კარგი ურთიერთობისა, მას ცუდი ურთიერთობა ჰქონდა ჯონ ადამსთან. ჰამიკლტონმა 1800 წელს გამოაქვეყნა ჯონ ადამსის კრიტიკით სავსე წერილი, რამაც ხელი შეუშალა ჯონ ადამსის გამარჯვებას 1800 წლის არჩევნებში.

ჯეფერსონმა დაამარცხა ადამსი, მაგრამ მან და მისმა თანამებრძოლმა აარონ ბურმა მიიღეს 73–73 ხმა, პირველ ადგილზე გასული ადამიანი უნდა ყოფილიყო პრეზიდენტი ხოლო მეორე ადგილზე გასული ვიცე პრეზიდენტი, რადგან კანდიდატებს თანაბარი ხმები ჰქონდათ, გადაწყვეტილება უნდა მიეღო წარმომადგენელთა პალატას, აქ კი დიდი როლი ითამაშა ჰამილტონმა და თავისი მომხრეების მობილიზებით ჯეფერსონს მისცა დიდი უპირატესობა, მიუხედავად იმისა რომ იგი ბევრ რამეში არ ეთანხმებოდა ჯეფერსონს, მან აარონ ბურის გაპრეზიდენტებას ისევ ჯეფერსონი არჩია. ჯეფერსონი გახდა პრეზიდენტი, ხოლო ბური შესაბამისად ვიცე პრეზიდენტი.

                              დუელი აარონ ბურთან

დუელი აარონ ბურთან

არჩევნებიდან ცოტა ხნის გასვლის შემდეგ, პრესაში გამოქვეყნდა სტატია სადაც თავმოყრილი იყო ჰამილტონის აზრები აარონ ბურის შესახებ, ფრაზები ჩაწერილი იყო პირადი საუბრების დროს. ჩათვალა რა, რომ პოლიტიკურ რეიტინგს დაიბრუნებდა, ბურმა ჰამილტონისგან მოითხოვა ბოდიშის მოხდა, რაზეც უარი მიიღო.

საერთო მეგობრების მცდელობების მიუხედავად დუელი თავიდან ვერ აიცილეს და ის 1804 წლის 11 ივლისს დაინიშნა მდინარე ჰუდსონის სანაპიროზე უიჰაუკენის (ნიუ-ჯერსი) მახლობლად.

დუელი გამთენიისას დაიწყო, ვიცე პრეზიდენტმა ბურმა დაჭრა ჰამილტონი, ხოლო ჰამილტონის ნასროლი ტყვია ასცდა მის მოწინააღმდეგეს.

ჰამილტონი მეორე დღეს გარდაიცვალა. იგი დაკრძალეს წმინდა სამების ეკლესიის ეზოში, რომელიც მდებარეობს მანჰეტენზე. გუვერნორ მორისმა, ჰამილტონის პოლიტიკურმა თანამებრძოლმა, დასაფლავების შემდეგ საიდუმლოდ შექმნა ფონდი რათა დახმარებოდა ჰამილტონის ქვრივსა და შვილებს.

                     ჰამილტონის დამსახურება

ჰამილტონის პორტრეტი 10 დოლარიან ბანკნოტზე

დასაწყისიდანვე, ჰამილტონი აქტიურად მუშაობდა სხვადასხვა პროექტებზე და შექმნა პრეცედენტი, როდესაც პრეზიდენტის ადმინისტრაციის წევრი ქმნიდა პროექტებს და თვითონვე გაჰქონდა და იცავდა კონგრესის წინაშე.

ჰამილტონის დამსახურებაა ისიც რომ ამერიკის კონსტიტუცია არის მკვეთრად ფედერალისტური. თომას ჯეფერსონის წინააღმდეგობის მიუხედავად ჰამილტონმა დააარსა ქვეყნის პირველი ეროვნული ბანკი.

ჰამილტონის პორტრეტი ამერიკის სამოქალაქო ომის დროს გამოჩნდა 2, 5, 10 და 50 დოლარიან ბანკნოტებზე. მისი პორტრეტი დღემდე რჩება 10 დოლარიან ბანკნოტზე. რონალდ რეიგანის სიკვდილის შემდეგ იყო საუბრები იმაზე რომ ჰამილტონის პორტრეტი ჩაენაცვლებინათ რეიგანის პორტრეტით თუმცა ეს გადაწყვეტილება მიღებული არ იქნა.

იხ. ვიდეო -Hamilton - Alexander Hamilton lyrics

ვიქტორ ფრანკლი

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -   ვიქტორ ფრანკლი - ციტატები გვასწავლის ცხოვრების აზრის, როგორც ადამიანის მთავარი მოტივატორის ძიებას.Виктор Франкл - Цитаты учат нас смыслу жизни как главному мотиватору человека.Victor Frankl - Quotes teach us the meaning of life as the main motivator of man.

                          ვიქტორ ფრანკლი 

დაბადების თარიღი 1905 წლის 26 მარტი

დაბადების ადგილი ვენა, ავსტრია-უნგრეთი

გარდაცვალების თარიღი 1997 წლის 2 სექტემბერი (92 წლის)

სიკვდილის ადგილი

ვენა, ავსტრია

ქვეყანა

  ავსტრია

სამეცნიერო სფერო ფსიქიატრია, ფსიქოლოგია

სამუშაო ადგილი

ვენის უნივერსიტეტი

ალმა მატერი

ვენის უნივერსიტეტი

დოქტორის ხარისხი

რაიმონდ აკერმანის მოსწავლეები

(გერმანული Viktor Emil Frankl; 26 მარტი, 1905, ვენა, ავსტრია-უნგრეთი - 2 სექტემბერი, 1997, ვენა, ავსტრია) - ავსტრიელი ფსიქიატრი, ფსიქოლოგი, ფილოსოფოსი და ნევროლოგი, ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკის ყოფილი პატიმარი. ცნობილია როგორც ლოგოთერაპიის შემქმნელი (სიტყვასიტყვით: განკურნება მნიშვნელობით) - ახალი, დინამიურად განვითარებადი მიმართულება თანამედროვე სამყაროში ეგზისტენციალურ ფსიქოლოგიასა და ფსიქოთერაპიაში და როგორც მესამე ვენის სკოლის დამფუძნებელი (ფროიდის ფსიქოანალიზის და ადლერის ინდივიდუალური ფსიქოლოგიის შემდეგ).ფრანკლი დაიბადა ვენაში, ებრაულ ოჯახში, მისი მშობლები იყვნენ საჯარო მოხელეები (გერმანული: Beamtenfamilie). დედის მხრიდან ის იყო პრაღელი პროზაიკოსისა და პოეტის ოსკარ ვინერის [დე] (1873-1944) ძმისშვილი. ახალგაზრდა ასაკში მან გამოიჩინა ინტერესი ფსიქოლოგიის მიმართ. მან დისერტაცია მიუძღვნა გიმნაზიაში ფილოსოფიური აზროვნების ფსიქოლოგიას. გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ 1923 წელს სწავლობდა მედიცინას ვენის უნივერსიტეტში, სადაც მოგვიანებით აირჩია ნევროლოგიისა და ფსიქიატრიის სპეციალიზაცია (MD, 1930). განსაკუთრებით ღრმად სწავლობდა დეპრესიისა და სუიციდის ფსიქოლოგიას. ფრანკლის ადრეულ გამოცდილებაზე გავლენა მოახდინეს ზიგმუნდ ფროიდმა და ალფრედ ადლერმა, მაგრამ მოგვიანებით ფრანკლი დაშორდა მათ შეხედულებებს.

ფრანკლი შეუერთდა სოციალისტ მუშათა ახალგაზრდობას და 1924 წელს აირჩიეს ავსტრიის სოციალ-დემოკრატიული პარტიის ავსტრიის სოციალისტური სტუდენტური კავშირის (Sozialistische Mittelschüler Österreich) პრეზიდენტად. ამ თანამდებობაზე ყოფნისას ფრანკლმა შექმნა სპეციალიზებული მხარდაჭერის პროგრამა სტუდენტებისთვის გამოსაშვები პერიოდის განმავლობაში. ფრანკლის ამ როლის დროს ვენელ სტუდენტებს შორის თვითმკვლელობის არც ერთი შემთხვევა არ დაფიქსირებულა. პროგრამის წარმატებამ მიიპყრო ვილჰელმ რაიხის ყურადღება, რომელმაც ფრანკლი ბერლინში მიიწვია.

1933-1937 წლებში ფრანკლი ხელმძღვანელობდა ეგრეთ წოდებულ Selbstmörderpavillon-ს, თვითმკვლელობის პრევენციის განყოფილებას ვენის კლინიკაში. ფრანკლის პაციენტები იყვნენ ოცდაათ ათასზე მეტი ქალი თვითმკვლელობის რისკის ქვეშ. თუმცა, 1938 წელს ნაცისტების აღზევებასთან ერთად, ფრანკლს აეკრძალა არიელი პაციენტების მკურნალობა მისი ებრაული მემკვიდრეობის გამო. ფრანკლი შევიდა კერძო პრაქტიკაში და 1940 წელს გახდა როტშილდის საავადმყოფოს ნევროლოგიის განყოფილების ხელმძღვანელი, სადაც ასევე მუშაობდა ნეიროქირურგად. იმ დროს ეს იყო ერთადერთი საავადმყოფო, სადაც ებრაელები იღებდნენ. ფრანკლის ძალისხმევის წყალობით, ნაცისტური ევთანაზიის პროგრამის ფარგლებში რამდენიმე პაციენტი გადაარჩინეს განადგურებისგან.

1941 წელს ფრანკლი დაქორწინდა ტილი გროსერზე.

იხ. ვიდეო - ვიქტორ ფრანკლი - ციტატები გვასწავლის ცხოვრების აზრის, როგორც ადამიანის მთავარი მოტივატორის ძიებას. ვიქტორ ფრანკლი - ავსტრიელი ფსიქიატრი, ფსიქოლოგი, ფილოსოფოსი და ნევროლოგი, ნაცისტური საკონცენტრაციო ბანაკის ყოფილი ტუსაღი

ფრანკლი არის ლოგოთერაპიის დამფუძნებელი - ფსიქოთერაპიის სკოლისა, რომელიც აღწერს ცხოვრების აზრის, როგორც ადამიანის მთავარი მოტივატორის ძიებას.

1942 წლის 25 სექტემბერს ფრანკლი, მისი მეუღლე და მშობლები გადაასახლეს ტერეზიენშტადტის საკონცენტრაციო ბანაკში. ბანაკში ფრანკლი შეხვდა დოქტორ კარლ ფლეიშმანს, რომელიც იმ დროს აყალიბებდა გეგმას, შეექმნა ფსიქოლოგიური დახმარების ორგანიზაცია ახლად ჩამოსული პატიმრებისთვის. ამ დავალების შესრულების ორგანიზება მან ყოფილ ფსიქიატრს, ვიქტორ ფრანკლს დაავალა.

ფრანკლმა მთელი თავისი დრო საკონცენტრაციო ბანაკში დაუთმო სამედიცინო პრაქტიკას, რომელსაც ის ბუნებრივად საიდუმლოდ ინახავდა SS-ისგან. სხვა ფსიქიატრებთან და სოციალურ მუშაკებთან ერთად მთელი ცენტრალური ევროპიდან, ის სპეციალიზებულ ზრუნვას უწევდა პატიმრებს. სამსახურის ამოცანა იყო თავდაპირველი შოკის დაძლევა და მხარდაჭერის უზრუნველყოფა ყოფნის საწყის ეტაპზე.

განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო განსაკუთრებული რისკის ქვეშ მყოფ ადამიანებს: ეპილეფსიურებს, ფსიქოპათებს[განმარტეთ], „ასოციალურს“ და გარდა ამისა, ყველა მოხუცსა და უძლურს. ამ პირობებში საჭირო იყო სპეციალური ღონისძიებების გატარება და სპეციალური წვრთნების ჩატარება. ექიმები ცდილობდნენ ამ ადამიანებში ფსიქიკური ვაკუუმის აღმოფხვრას, რაც შეიძლება აღწერილი იყოს ერთი მოხუცი ქალის სიტყვებით: ”საღამოს მე მეძინა და დღის განმავლობაში ვიტანჯებოდი”. განსაკუთრებით აქტიური როლი შეასრულა ბერლინელმა ფსიქიატრმა დოქტორ ვოლფმა, რომელიც იყენებდა შულცის „ავტოგენური ვარჯიშის“ მეთოდს თავისი პაციენტების მკურნალობაში. ვოლფი გარდაიცვალა ფილტვის ტუბერკულოზით. მისი ტექნიკის მნიშვნელობა შეიძლება შეფასდეს, როგორც თვითჰიპნოზის მეთოდი რელაქსაციის ან ჰიპნოზური ტრანსის მდგომარეობაში. თავად აუტოგენური ვარჯიშის მეთოდი საკმაოდ რთული იყო ბანაკში შესასრულებლად, მაგრამ მაინც გაართვა თავი მთავარ ამოცანას: მისი დახმარებით ადამიანმა მოახერხა გონებრივად თავის დაღწევა საცხოვრებელი ადგილიდან. თავად ფრანკლი ხშირად იყენებდა ამ ტექნიკას გარემომცველი ტანჯვისგან დისტანცირების მიზნით მისი ობიექტურობით.

ასე რომ, მახსოვს, როგორ მივდიოდი ბანაკიდან ერთ დილას, ვეღარ გავუძელი შიმშილს, სიცივეს და ტკივილს ფეხის არეში, შეშუპებული წვეთისაგან, ყინვისგან და ჩირქისგან. ჩემი პოზიცია უიმედო მეჩვენა. მერე წარმოვიდგინე, რომ ამბიონის მიღმა ვიდექი დიდ, ლამაზ, თბილ და ნათელ სალექციო დარბაზში დაინტერესებული აუდიტორიის წინაშე, ვკითხულობდი ლექციას თემაზე „ჯგუფური ფსიქოთერაპიის გამოცდილება საკონცენტრაციო ბანაკში“ და ვსაუბრობდი ყველაფერზე, რაც გავიარე. მერწმუნეთ, იმ მომენტში იმედი არ მქონდა, რომ დადგებოდა დღე, როცა რეალურად მექნებოდა ასეთი ლექციის წაკითხვის შესაძლებლობა.

დაბოლოს, და რაც მთავარია, მათი ფსიქოლოგიური დახმარების ჯგუფმა თავიდან აიცილა თვითმკვლელობა: ფრანკლმა შექმნა საინფორმაციო სამსახური და როდესაც ვინმე გამოხატავდა სუიციდური აზრს ან ავლენდა ფაქტობრივ თვითმკვლელობის განზრახვას, მაშინვე აცნობეს ამის შესახებ.

"რა იყო გასაკეთებელი? ჩვენ უნდა გაგვეღვიძებინა ცხოვრების, არსებობის გაგრძელების, პატიმრობის გადარჩენის სურვილი. მაგრამ თითოეულ შემთხვევაში, სიცოცხლის სიმამაცე თუ ცხოვრებისგან დაღლილობა დამოკიდებული იყო მხოლოდ იმაზე, ჰქონდა თუ არა ადამიანს სიცოცხლის აზრის რწმენა. , მის ცხოვრებაში ნიცშეს სიტყვები შეიძლება გახდეს საკონცენტრაციო ბანაკში ჩატარებული ყველა ფსიქოთერაპიული სამუშაოს დევიზი: „ვინც იცის ცხოვრების „რატომ“ გადალახავს თითქმის ნებისმიერ „როგორს“.

ფრანკლმა იგივე საფუძველი გამოიყენა ფსიქოთერაპიული დახმარების თავისი მეთოდის - ლოგოთერაპიის შესაქმნელად. ფრანკლის აზრით, ადამიანში შეიძლება დაინახოს არა მხოლოდ სიამოვნების სურვილი ან ძალაუფლებისკენ სწრაფვა, არამედ მნიშვნელობის სურვილიც. სწორედ არსებობის მნიშვნელობის მიმართვაზე იყო დამოკიდებული ბანაკში ფსიქოთერაპიის შედეგი. უკიდურეს, სასაზღვრო მდგომარეობაში მყოფ ბანაკში მყოფი ადამიანისთვის ეს მნიშვნელობა უნდა ყოფილიყო უპირობო მნიშვნელობა, რომელიც მოიცავს არა მხოლოდ ცხოვრების მნიშვნელობას, არამედ ტანჯვისა და სიკვდილის მნიშვნელობას. პატიმართა უმრავლესობის წუხილი შეიძლება გამოიხატოს კითხვით: "გადარჩებით თუ არა ბანაკში?" კიდევ ერთი შეკითხვა, რომელიც დაუსვეს ვიქტორ ფრანკლს, იყო: "აქვს თუ არა რაიმე მნიშვნელობა ამ ტანჯვას, ამ სიკვდილს?" თუ პირველ კითხვაზე უარყოფითმა პასუხმა ადამიანების უმეტესობისთვის უაზრო გახადა ტანჯვა და პატიმრობის გადარჩენის მცდელობა, მაშინ მეორე კითხვაზე უარყოფითი პასუხი თავისთავად გადარჩენას უაზრო ხდიდა.

ფრანკლი თვლიდა, რომ ტანჯვის ობიექტური შეხედულება გადარჩენას უწყობს ხელს. მან და მისმა თანამოაზრეებმა, რომელთა შორის იყვნენ ლეო ბეკი და რეგინა ჯონასი, ყველაფერი გააკეთეს იმისთვის, რომ დახმარებოდნენ პატიმრებს სასოწარკვეთილების დაძლევაში და თვითმკვლელობის თავიდან ასაცილებლად. ფრანკლმა შექმნა ფსიქიკური ჰიგიენის სერვისი ავადმყოფებისთვის და მათთვის, ვინც დაკარგა სიცოცხლის ნება. კითხულობდა ლექციებს ძილის დარღვევებზე, გონებასა და სხეულზე, სულის სამედიცინო დახმარებაზე, მთამსვლელობის ფსიქოლოგიასა და ჩრდილოეთ ალპების მთიანეთში, ნერვული სისტემის ჯანმრთელობაზე, ფსიქოთერაპიასა და სოციალურ ფსიქოთერაპიაში ეგზისტენციალურ პრობლემებზე. 1943 წლის 29 ივლისს ფრანკლმა მოაწყო სამეცნიერო საზოგადოების დახურული შეხვედრა.

1944 წლის 19 ოქტომბერს ფრანკლი გადაიყვანეს ოსვენციმის საკონცენტრაციო ბანაკში, სადაც გაატარა რამდენიმე დღე და შემდეგ გაგზავნეს თურქჰეიმში, დახაუს სისტემის ერთ-ერთ ბანაკში, სადაც ჩავიდა 1944 წლის 25 ოქტომბერს. აქ მან გაატარა შემდეგი ექვსი თვე, როგორც მუშა. მისი მეუღლე ბერგენ-ბელსენის საკონცენტრაციო ბანაკში გადაიყვანეს და იქ გარდაიცვალა. ფრანკლის მამა გარდაიცვალა ტერეზიენშტადტში ფილტვის შეშუპებისგან, დედა მოკლეს ოსვენციმში.

1945 წლის 27 აპრილს ფრანკლი გაათავისუფლეს ამერიკელმა ჯარებმა. ფრანკლების ოჯახის წევრებიდან მხოლოდ და გადარჩა, რომელიც ავსტრალიაში წავიდა.

იხ. ვიდეო Ч.1 Виктор Франкл - Человек в поисках смысла

საკონცენტრაციო ბანაკებში ორი წლისა და შვიდი თვის შემდეგ ფრანკლი დაბრუნდა ვენაში. 1945 წელს მან დაასრულა მსოფლიოში ცნობილი წიგნი, უთხარი დიახ ცხოვრებას: ფსიქოლოგი საკონცენტრაციო ბანაკში. წიგნში აღწერილია პატიმრის გამოცდილება ფსიქიატრის თვალთახედვით.

ომის დასრულებიდან მალევე ფრანკლმა გამოთქვა შერიგების იდეა. 1946 წელს იგი გახდა ვენის ნევროლოგიური კლინიკის ხელმძღვანელი, რომელიც 1971 წლამდე ეკავა. 1947 წელს იგი დაქორწინდა ელეონორა კატრინა შვინდტზე. ფრანკლის მეორე ცოლი კათოლიკე იყო. წყვილი პატივს სცემდა ერთმანეთის რელიგიურ ტრადიციებს, დადიოდა ეკლესიასა და სინაგოგაში, აღნიშნავდნენ შობას და ხანუკას. მათ შეეძინათ ქალიშვილი გაბრიელი, რომელიც მოგვიანებით ბავშვთა ფსიქოლოგი გახდა.

1948 წელს ფრანკლმა მიიღო დოქტორის ხარისხი ვენის უნივერსიტეტში. თავის დისერტაციაში „არაცნობიერი ღმერთი[en]“, ის იკვლევს ფსიქოლოგიასა და რელიგიას შორის ურთიერთობას[5] და მხარს უჭერს სოკრატული მეთოდის გამოყენებას თვითშემეცნების პროცესში, რათა პაციენტი დაუკავშირდეს მის სულიერ არაცნობიერს.[ 6]

1955 წელს ფრანკლი გახდა ნევროლოგიისა და ფსიქიატრიის პროფესორი ვენის უნივერსიტეტში და ასევე კითხულობდა ლექციებს ჰარვარდის უნივერსიტეტში.

ომისშემდგომ წლებში ფრანკლმა გამოსცა ოცდათორმეტზე მეტი წიგნი, რომელთაგან ბევრი ითარგმნა უცხო ენებზე. ფრანკლმა ასევე მოინახულა მრავალი ქვეყანა ლექციებითა და სემინარებით და მიიღო ოცდაცხრა საპატიო დოქტორის წოდება.

ვიქტორ ფრანკლი გარდაიცვალა 1997 წლის 2 სექტემბერს გულის უკმარისობით.

ფრანკლების ოჯახის წევრები ამჟამად ცოცხლები არიან: ცოლი ელეონორა, ქალიშვილი გაბრიელ ფრანკლ-ვესელი, შვილიშვილები კატარინა და ალექსანდრე, შვილიშვილი ანა ვიქტორია.

ფრანკლის თერაპიის მეთოდის აღწერა

თავის მთავარ ნაშრომში „ადამიანის ძიება მნიშვნელობისთვის“ (გამოქვეყნდა 1959 წელს, როგორც „სიკვდილის ბანაკიდან ეგზისტენციალიზმამდე; პირველი გამოცემა გამოჩნდა 1946 წელს, როგორც Trotzdem Ja zum Leben sagen: Ein Psychologe erlebt das Konzentrationslager), ფრანკლი აღწერს გადარჩენის პირად გამოცდილებას. საკონცენტრაციო ბანაკში და აყალიბებს თავის ფსიქოთერაპიულ მეთოდს ცხოვრების ყველა გამოვლინებაში, თუნდაც ყველაზე საშინელში მნიშვნელობის პოვნის მიზნით, რითაც ქმნის ცხოვრების გაგრძელების სტიმულს. ფრანკლი იყო ეგზისტენციალური თერაპიის ერთ-ერთი მთავარი ფუძემდებელი, მისი ნაშრომი შთაგონების წყაროდ იქცა ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის წარმომადგენლებისთვის.

ფრანკლის თერაპიული მეთოდი კლასიფიცირებულია, როგორც ეგზისტენციალური თერაპია. ფრანკლმა, რომელმაც თავისი კარიერა მიუძღვნა ეგზისტენციალური მიდგომის შესწავლას, მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ მნიშვნელობის არარსებობა მთავარი სტრესია ადამიანისთვის. ფრანკლმა ეგზისტენციალური ნევროზი გააცნობიერა ცხოვრების უაზრობის კრიზისთან.

ითვლება, რომ სწორედ ფრანკლმა მოიფიქრა „კვირა ნევროზის“ განმარტება, რომელიც ახასიათებს დეპრესიულ მდგომარეობას და სიცარიელის განცდას, რომელსაც ადამიანები ხშირად განიცდიან სამუშაო კვირის ბოლოს. ფრანკლმა აღნიშნა, რომ ეს მდგომარეობა გამოწვეულია ეგზისტენციალური ვაკუუმით, რომელიც ხასიათდება მოწყენილობის, აპათიის და სიცარიელის გრძნობით. ამავდროულად, ადამიანი გრძნობს ეჭვს, მიზნის დაკარგვას და საქმიანობის აზრს.

იხ. იდეო - Finding meaning in difficult times (Interview with Dr. Viktor Frankl)

მრუშობა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                        მრუშობა  - ღალატი

Sex and the law - სექსი და კანონი

 მრუშება, მეუღლის ღალატი — ძველ საქართველოში სქესობრივი კავშირი ცოლისა და სხვა კაცთან ან ქმრისა — სხვა ქალთა, „მეუღლიანის ბოზობა“ (საბა). საეკლესიო სამართალი მრუშობისთვის სასჯელად 15 წელს უზიარებლად ყოფნას აწესებდა. საერო სამართლითა და ზნეობით მრუშობა ქმარს დიდ დანაშაულად არ ეთვლებოდა; მოღალატე ცოლს კი ქმარი გაეყრებოდა და მის საყვარელ კაცზედაც შურს იძიებდა.ზოგადად მიღებული იყო უმეტეს კულტურაში ნებაყოფლობითი ვალდებულება არ ჰყავდეს სექსუალური პარტნიორები გვერდით. ძალიან ხშირად, მრუშობა იყო კარგი მიზეზი განქორწინების პროცესის დასაწყებად. ზოგიერთ ქვეყანაში, სადაც სოციალური ცხოვრების წესი ჭარბობს, ტრადიციული რელიგიური დოგმების მიხედვით, მრუშობა ისჯებოდა სიკვდილით. როგორც წესი, ქალების სასჯელი უფრო მკაცრია, ვიდრე მამაკაცებისთვის.

სხვადასხვა თანამედროვე კულტურას განსხვავებული დამოკიდებულება აქვს ქორწინების გარეშე სექსის ეთიკის მიმართ: ზოგი გმობს მას, ზოგი კი ქორწინების ამ ასპექტს ნორმალურად ან შესაფერისად მიიჩნევს, ან აწყობს და იცავს სექსუალური ქცევის პირად თავისუფლებას.ბევრ ქვეყანას აქვს განქორწინების მიზეზების სია, რომელიც დროთა განმავლობაში რეგულირდება.

ნაპოლეონის კოდექსის თანახმად (საფრანგეთის სამოქალაქო კოდექსი), რომელიც ძალაში შევიდა 1804 წლის 21 მარტს, ქმარს შეეძლო ცოლისგან მოეთხოვა ქორწინების შეწყვეტა მრუშობის გამო, ხოლო მამაკაცის მრუშობა არ იქნებოდა საკმარისი საფუძველი შეწყვეტისთვის, თუ მან თავისი საყვარელი სახლში არ  შეიყვანა.

მესამე სამყაროს მრავალი ქვეყნის იურისდიქციაში მრუშობა, ისევე როგორც ქორწინების გარეშე სექსი (სიძვა და მრუშობა), კვლავ ისჯება კანონით. სადაც ასეთი დევნა ხდება, ქალები ისჯებიან ბევრად უფრო მკაცრად, ვიდრე მამაკაცები, ჩაქოლვამდე და მათ შორის. მსოფლიოს ზოგიერთ ქვეყანაში მრუშობისა და მრუშობის შემთხვევებს ასევე უწოდებენ იმ შემთხვევებს, როდესაც ქალი გააუპატიურეს. ასეა, მაგალითად, ნიგერიასა და პაკისტანში (2012 წ.)

იხ. ვიდეო - ცოლქმრული ღალატი - მამა მიქაელი ბრეგვაძე

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                   სახელმწიფოს ღალატი

დენთის შეთქმულების ლიდერები ღალატში დამნაშავედ ცნეს

 დანაშაული გამოხატული მონარქის ან სახელმწიფო ინტერესების საწინააღმდეგოდ მიმართულ გაცნობიერებულ ქმედებაში ჩადენილი ამ სახელმწიფოს მოქალაქის ან მისი ქვეშევრდომის მიერ. კერძოდ, სახელმწიფოს ღალატს განეკუთვნება: მტრის მხარეს გადასვლა ომის დროს, ომისა თუ მშვიდობის დროს უცხო ქვეყნისთვის სახელმწიფო საიდუმლოების გადაცემა, უცხო ქვეყნის სასარგებლოდ შპიონაჟი, ასევე, სეპარატისტული მოლაპარაკებები მოწინააღმდეგესთან ხელისუფლების ნების საწინააღმდეგოდ და სხვა.
   ცნების ისტორია

ცნება სახელმწიფოს ღალატი განვითარდა შუა საუკუნეების სამართალის ცნებიდან ფრანგ. „Lèse majesté“ — სუვერენის პირის შეურაცხყოფა. ამ უკანასკნელის წარმოშობა კი მიდის რომის სამართალში ცნება „crimen laesae majestatis“-სთან (უდიდებულესობის შეურაცხყოფა), რომელიც თავდაპირველად აერთიანებდა ყველა სახელმწიფო დანაშაულებებებს.

მთავარი განმასხვავებელი გარემოება მაშინდელ პოლიტიკურ ეპოქასა და გვიანდელს შორის იყო სამართალში ეროვნული სუვერენიტეტის ცნების არ არსებობა. ღალატი აღიქმებოდა მხოლოდ და მხოლოდ როგორც უმაღლესი სიუზერენის ღალატი.

ცნების განმარტება

საჭიროა განვასხვაოთ სახელმწიფოს ღალატი სამოკავშირეო ვალდებულებების დარღვევისგან, რადგან ღალატისას დამნაშავე წარმოადგენს შესაბამისი სახელმწიფოს სამართლის სუბიექტს, ხოლო სამოკავშირეო ვალდებულებების დარღვევისას არ წარმოადგენს.

ტიუდორების ინგლისში სახელმწიფო ღალატთან (ინგლ. high treason) ხშირად თანაბრდებოდა მეფის განსაკუთრებული ბრძანების ნებისმიერი დარღვევა; ერთ-ერთ საქმეში სახელმწიფო ღალატის რანგში განიხილება მამათმავლობა.

სსსკ სახელმწიფოს ღალატის შესახებ

2007 წლამდე მოქმედი საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით სახელმწიფოს ღალატად ითვლებოდა სასაქართველოს მოქალაქის ან საქართველოში მუდმივად მცხოვრებ მოქალაქეობის არმქონე პირის მიერ ჩადენილი საქართველოს კონსტიტუციური წყობილებისა და უშიშროების საფუძვლების წინააღმდეგ მიმართული შემდეგი დანაშაულები: საქართველოს ტერიტორიული ხელშეუხებლობის დარღვევა; ანტიკონსტიტუციური ხელშეკრულების დადება ან მოლაპარაკებების წარმოება; საქართველოს საგარეო უშიშროების ხელყოფა; უცხოეთის სადაზვერვო სამსახურში შესვლა; საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ხელყოფა; სახელმწიფო საიდუმლოების გაცემა; ჯაშუშობა; შეთქმულება ან ამბოხება საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების ძალადობით შესაცვლელად; საბოტაჟი; უცხო ქვეყნისათვის, უცხოეთის ორგანიზაციისათვის მტრულ საქმიანობაში დახმარება. ზოგიერთი ამ დანაშაულის ჩამდენი თავისუფლდება სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისაგან, თუ ამის თაობაზე ნებაყოფლობით და დროულად განუცხადა ხელისუფლების ორგანოს და თუ თავიდან იქნა აცილებული საქართველოს ინტერესებისათვის მოსალოდნელი ზიანი.

„სახელმწიფოს ღალატად ითვლება საქართველოს ტერიტორიული ხელშეუხებლობის დარღვევა (მუხ. 308-ე), ანტიკონსტიტუციური ხელშეკრულების დადება ან მოლაპარაკების წარმოება (მუხ. 309-ე), საქართველოს საგარეო უშიშროების ხელყოფა (მუხ. 310-ე), უცხოეთის სადაზვერვო სამსახურში შესვლა (მუხ. 311-ე), საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ხელყოფა (მუხ. 312-ე), სახელმწიფო საიდუმლოების გაცემა (მუხ. 313-ე), ჯაშუშობა (მუხ. 314-ე), შეთქმულება ან ამბოხება საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების ძალადობით შესაცვლელად (მუხ. 315-ე), საბოტაჟი (მუხ. 318-ე), უცხო ქვეყნისათვის, უცხოეთის ორგანიზაციისათვის ან უცხოეთის კონტროლს დაქვემდებარებული ორგანიზაციისათვის მტრულ საქმიანობაში დახმარება (მუხ. 319-ე), თუ ეს ქმედება ჩაიდინა საქართველოს მოქალაქემ ან საქართველოში მუდმივად მცხოვრებმა მოქალაქეობის არმქონე პირმა.“

("სსსკ მუხლი 307. სახელმწიფოს ღალატი")

საქართველოს პარლამენტის მიერ 2007 წლის 27 აპრილს მიღებული შესწორებით (დოკუმენტის ნომერი: №4698–Iს) სისხლის სამართლის კოდექსის 307-ე მუხლი სახელმწიფო ღალატის შესახებ ამოღებულ იქნა. 2015 წლის მდგომარეობით მოქმედი საქართველოს სისხლის სამართლთლის კოდექსი ითვალისწინებს სახელმწიფოს წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულებებისთვის გასამართლებას შემდეგი მუხლებით:

მუხლი 309. ანტიკონსტიტუციური ხელშეკრულების დადება ან მოლაპარაკების წარმოება

მუხლი 310. საქართველოს საგარეო უშიშროების ხელყოფა

მუხლი 311. უცხოეთის სადაზვერვო სამსახურში შესვლა

მუხლი 312. საქართველოს თავდაცვისუნარიანობის ხელყოფა

მუხლი 313. სახელმწიფო საიდუმლოების გაცემა

მუხლი 314. ჯაშუშობა

მუხლი 315. შეთქმულება ან ამბოხება საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების ძალადობით შესაცვლელად

მუხლი 316. სამხედრო ხელმძღვანელობის უკანონოდ ხელში ჩაგდება ან კანონიერი ხელისუფლებისადმი დაუმორჩილებლობა

მუხლი 317. მოწოდება საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების ძალადობით შეცვლისაკენ ან სახელმწიფო ხელისუფლების დამხობისაკენ

მუხლი 318. საბოტაჟი

მუხლი 319. უცხო ქვეყნისათვის, უცხოეთის ორგანიზაციისათვის ან უცხოეთის კონტროლს დაქვემდებარებული ორგანიზაციისათვის მტრულ საქმიანობაში დახმარება

მუხლი 320. სახელმწიფო საიდუმლოების გახმაურება

მუხლი 321. სახელმწიფო საიდუმლოების დაცვის წესის დარღვევა

იხ. ვიდეო - ეს არის სახელმწიფოს ღალატის საქმე და ჩემთვის ყველაფერი ცხადია - ირაკლი ღარიბაშვილი -  ეს არის სახელმწიფოს ღალატის საქმე, რომელიც სავარაუდოდ ჩაიდინა მთავარმა მოღალატე სააკაშვილმა"- ამის შესახებ თავდაცვის მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა, დავით გარეჯის საქმეზე კომენტირებისას TV პირველთან განაცხადა.

"ეს არის უმძიმესი დანაშაულის საქმე დავი გარეჯისა და ჩვენი ხალხის წინაშე, ჩემთვის ყველაფერი ცხადი და დადასტურებულია" - განაცხადა ირაკლი ღარიბაშვილმა.

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                  რძე მჟავა პროდუქტები

კეფირი

რძის პროდუქტების ჯგუფი, რომელიც წარმოიქმნება მთელი ძროხის რძისგან, ცხვრის, თხის, კვერნასა და სხვა ცხოველების რძისგან ან მისი წარმოებულებისგან (ნაღები, უცხიმო რძე და შრატი) დუღილის გზით. ფერმენტირებული რძის პროდუქტების წარმოების მთავარი ტექნოლოგიური მახასიათებელია ფერმენტაცია მასში რძემჟავა ბაქტერიების ან საფუარის (სამოკვასი ან მაწონი) კულტურების შეყვანით. ხშირად, ფერმენტირებული რძის პროდუქტების წარმოებამდე, გამოიყენება რძის წინასწარი პასტერიზაცია ან ადუღება, რათა გამოირიცხოს მასში მავნე მიკროორგანიზმების სასიცოცხლო აქტივობის განვითარების შესაძლებლობა.

რძის პროდუქტები იყოფა:

რძემჟავა დუღილის პროდუქტები (ხაჭო, არაჟანი, ხაჭო რძე, ფერმენტირებული გამომცხვარი რძე, ვარენეც, აციდოფილუსი, იოგურტი, ზოგიერთი ყველი),

შერეული დუღილის პროდუქტები, რძემჟავა და ალკოჰოლი (კეფირი, ხილის კეფირი, აციდოფილუს-საფუარი რძე, კუმისი, კურუნგა, შუბატი).

პირველში ბაქტერიები არღვევენ რძის შაქარს და წარმოქმნიან რძემჟავას, რომლის გავლენით რძის კაზეინი კოაგულაცია ხდება (ფანტელების სახით იშლება), რის შედეგადაც რძესთან შედარებით საჭმლის მონელება მნიშვნელოვნად იზრდება.

შერეული დუღილის პროდუქტებში რძემჟავასთან ერთად ალკოჰოლთან, ნახშირორჟანგთან ერთად რძის შაქრისგან წარმოიქმნება აქროლადი მჟავები, რომლებიც ასევე ზრდის პროდუქტის მონელებას. ცილისა და ცხიმის შემცველობით ფერმენტირებული რძის პროდუქტები თითქმის არ განსხვავდება მთლიანი რძისგან.

ასევე ხშირად ფერმენტირებული რძის პროდუქტები გამდიდრებულია სხვადასხვა პრობიოტიკური კულტურებით. ყველაზე ცნობილი მაგალითია ბიფიდოკი, რომელიც განსხვავდება კეფირისგან ბიფიდობაქტერიების დამატებით.

იხ. ვიდეო - Кисломолочка: 4 самых вредных и 2 самых полезных продукта (Неожиданно) - 

Мы все слышали о пользе кисломолочных продуктов. И это действительно так, потому что те микроорганизмы, которые в кисломолочных продуктах обитают, приносят огромную пользу нашему кишечнику и многим другим органам. И неслучайно специалисты рекомендуют в обязательном порядке включать в наш рацион кисломолочные продукты.

Но тут возникает один нюанс. Дело в том, что некоторые кисломолочные продукты принесут вам больше вреда, чем пользы. И об этих продуктах нужно знать. В то же время, некоторые кисломолочные продукты являются гораздо более полезными, чем их другие представители. Так что в этом видео я решил сделать такую целенаправленную подборку: вначале мы поговорим про самые вредные кисломолочные продукты, а потом я расскажу вам про самые полезные кисломолочные продукты. Так что у вас сложится целостная картина. 

Итак, поговорим вначале о вредных кисломолочных продуктах. Пункт №1 – это плавленый сыр. От плавленого сыра, действительно, скорее всего, больше вреда, чем пользы. С одной стороны, это источник кальция, фосфора и некоторых витаминов, но с другой стороны, это отличный источник фосфатов. Фосфаты – это те вещества, которые добавляют, чтобы придать ему пастообразную текстуру. И фосфаты очевидно вредны, это доказано. В частности, фосфаты мешают усвоению кальция. Более того, значительные дозы фосфатов начинают уничтожать запасы кальция в вашем организме. То есть, если злоупотреблять плавлеными сырками, то мы действительно можем заработать себе проблему с костями. И особенно фосфаты опасны для детей. Злоупотребление плавлеными сырками может вызвать даже рахит. Кроме того, в плавленом сырке содержатся убойные дозы натрия – он слишком соленый. 

ჩვენ ყველას გვსმენია რძის პროდუქტების სასარგებლო თვისებების შესახებ. და ეს მართალია, რადგან ის მიკროორგანიზმები, რომლებიც ცხოვრობენ ფერმენტირებულ რძის პროდუქტებში, დიდ სარგებელს მოაქვს ჩვენს ნაწლავებსა და ბევრ სხვა ორგანოს. და შემთხვევითი არ არის, რომ ექსპერტები გვირჩევენ ფერმენტირებული რძის პროდუქტების სავალდებულო ჩართვას ჩვენს რაციონში.

მაგრამ აქ არის ერთი ნიუანსი. ფაქტია, რომ ზოგიერთი რძის პროდუქტი უფრო მეტ ზიანს მოგაყენებთ, ვიდრე სიკეთეს. და თქვენ უნდა იცოდეთ ამ პროდუქტების შესახებ. ამავდროულად, ზოგიერთი ფერმენტირებული რძის პროდუქტი ბევრად უფრო სასარგებლოა, ვიდრე მათი სხვა წარმომადგენლები. ამიტომ ამ ვიდეოში გადავწყვიტე გამეკეთებინა ასეთი მიზნობრივი შერჩევა: ჯერ ვისაუბრებთ ყველაზე მავნე ფერმენტირებულ რძის პროდუქტებზე, შემდეგ კი მოგიყვებით ყველაზე სასარგებლო ფერმენტირებული რძის პროდუქტებზე. ასე რომ თქვენ მიიღებთ მთლიან სურათს.

მაშ ასე, ჯერ მავნე რძის პროდუქტებზე ვისაუბროთ. პუნქტი #1 არის მდნარი ყველი. დამუშავებული ყველიდან, მართლაც, სავარაუდოდ, უფრო მეტი ზიანია, ვიდრე კარგი. ერთის მხრივ, ის კალციუმის, ფოსფორის და ზოგიერთი ვიტამინის წყაროა, მეორე მხრივ კი ფოსფატების შესანიშნავი წყაროა. ფოსფატები არის ის ნივთიერებები, რომლებსაც ემატება მას პასტის ტექსტურა. და ფოსფატები აშკარად მავნეა, ეს დადასტურებულია. კერძოდ, ფოსფატები ხელს უშლის კალციუმის შეწოვას. უფრო მეტიც, ფოსფატის მაღალი დოზები იწყებს თქვენი სხეულის კალციუმის მარაგების განადგურებას. ანუ, თუ ბოროტად ვიყენებთ დამუშავებულ ყველს, მაშინ ნამდვილად შეგვიძლია გამოვიმუშაოთ ძვლების პრობლემა. და განსაკუთრებით ფოსფატები საშიშია ბავშვებისთვის. დამუშავებული ყველის ბოროტად გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს რაქიტიც კი. გარდა ამისა, დამუშავებული ყველი შეიცავს ნატრიუმის სასიკვდილო დოზებს – ის ძალიან მარილიანია.

რეგიონალური მრავალფეროვნება 

Katyk არის ფერმენტირებული რძის პროდუქტი, რომელიც მიიღება ბულგარული ჯოხის სასიცოცხლო აქტივობის შედეგად. ჩვეულებრივი ხაჭო რძისგან განსხვავდება იმით, რომ ჯერ ერთი, მზადდება ადუღებული რძისგან (ზოგჯერ გამომცხვარი რძისგან), მეორეც, მზა პროდუქტი კონსისტენციით უფრო სქელია. ბულგარული ჯოხის კულტურის არსებობა უზრუნველყოფილია სამზარეულოს სპეციალური ტექნოლოგიით.

აირანი არის წყლით გაზავებული კატიკი.

სუზმა არის პროდუქტი, რომელიც მიიღება კატიკის გაწურვით და ხშირად დამარილებით, ფაქტობრივად, ეს არის კონცენტრირებული კატიკი.

კურტი - ხმელი და დამარილებული სუზმა, ზოგჯერ წიწაკის დამატებით.

თარაკი. ის განსხვავდება კატიკისგან იმით, რომ მის ფორმირებაში მონაწილეობს შვეიცარიული ჯოხი, რომელიც ვითარდება მაღალ მთებში. გარდა ამისა, ამ ტიპის პროდუქტი, როგორც წესი, მზადდება სხვადასხვა სახის რძისგან, რაც მიუთითებს მის წარმოშობაზე უპირატესად პასტორალურ ხალხებში, რომლებსაც სჭირდებოდათ სხვადასხვა სახის ცხოველის რძის ნარჩენების გამოყენება.

Kaymak არის არაჟნის მსგავსი ფერმენტირებული რძის პროდუქტი, სხვადასხვა რეგიონში ის შეიძლება გავიგოთ, როგორც სხვადასხვა პროდუქტი, თავად არაჟნიდან გამომცხვარ არაჟანამდე ან უბრალოდ ნაღები და რძისგან ამოღებული ქაფი.

იხ. ვიდო - 5 Fermented Foods to Boost Digestion and Health

რატომ უნდა დავლიოთ კეფირი ღამით - 1 ჩაის ჭიქა კეფირი, მიუხედევად მისი ცხიმიანობისა, შეიცავს 100-120 კალორიას, 3-6გ ცხიმებს, 5-6-5გ ცილას 8-10გ ნახშირწყებს, ის მარტივად გვანაყრებს და გვინარჩუნებს სინაყრის შეგრძნებას ხანგრძლივი დროით. თუ წონის დაკლება გსურთ, ნუ მიანიჭებთ უპირატესობას კეფირს 0-1%-იანი ცხიმიანობით - ასეთი პროდუქტები გადის დამუშავების იმდენ ეტაპს, რომ მასზე უფრო სასარგებლო წყალია.

 თუ კეფირს საღამოს მიირთმევთ 

შეძლებთ შიშილის შეგრძნების დამარცხებას

დანარჩენი ნივთიერებათ ცვლ-ს პროცესებს

გაუმარტივებთ ორგანიზმს კალციუმის ათვისების პროცესს

აღარ შეგაწუხებტ მეტეორიზი

შეძლებთ კარგად და ხარისხიანად გამოძინოთ (სინაყრის შეგრძნების ხარჯზე).

 გაიძლიერებთ იმუნიტეტს (სწორედ მსხვილ ნაწლავში გამომუშავდება იმუნომასტილირებელი უჯრედების 70%).

 კეფირისგან მაქსიმალური სარგებელი რომ მიიღოთ, დალიეთ ოთახის ტემპ-რის კეფირი ნელა და პატარა ყლუპებით.

 ცხიმის წვის პროცესის დასაცქარებლად ჩაამატეთ სასმელში 1 ჩ/კ ნატურალური ტაფლი.

თუ ყაზბობის დამარცხება გსურთ, ერთ ჭიქა სასმელში 1 ჩ/კ სელის ტესლი ჩაამატეტ. თუ გსურთ, ხანგრძლივი დროით შეინარჩუნოთ სინაყრის განცდა, რადენუიმე კოვზი შვრიის ფანტელს დასხით 1 ჭ. კეფირი, დააყოვენთ 10 წუთი და დალიეტ. 

კეფირი უკუჩვენებითია იმ შემთხვევაში ამ რძემჟავას სასმელის   რეგულარულად მიღებამდე რეკონდიბულია ექიმის რჩევა

ცოდნა სინათლეა - Knowledge is light - Знание свет -  

                          ვაზოპრესინი

არგინინ-ვაზოპრესინის მოდელი

 

 ჰორმონი, რომელსაც ასევე უწოდებენ ანტიდიურეზულ ჰორმონს (ADH), არგინინის ვაზოპრესინს (AVP), ან არგიპრეზინს.^[1] ვაზოპრესინი სინთეზირებულია AVP გენიდან, როგორც პეპტიდური პროჰორმონი ჰიპოთალამუსის ნეირონებში^[2] და გარდაიქმნება AVP-ად. შემდეგ ის მიემართება აქსონში, რომელიც მთავრდება ჰიპოფიზის უკანა ჯირკვალში და გამოიყოფა ვეზიკულებიდან, ცირკულაციაში უჯრედგარე სითხის ჰიპერტონიურობის (ჰიპეროსმოლარობის) საპასუხოდ. AVP-ს აქვს ორი ძირითდი ფუნქცია. პირველი, ის ზრდის თავისუფალი წყლის რაოდენობას, ხსნადის გარეშე, რომელიც კვლავ შეიწოვება ცირკულაციაში, ნეფრონების თირკმლის მილაკებში ფილტრიდან. მეორე ფუნქცია, AVP ავიწროებს არტერიოლებს, რაც ზრდის პერიფერიულ სისხლძარღვთა წინააღმდეგობას და ზრდის არტერიულ წნევას.

შესაძლებელია მესამე ფუნქციის განხილვაც. ზოგიერთი AVP შეიძლება გამოიყოს უშუალოდ ტვინში, ჰიპოთალამუსიდან და შიძლება შეასრულოს მნიშვნელოვანი როლი სოციალურ ქცევაში, სექსუალურ მოტივაციაში, წყვილთა კავშირში და სტრესთან რეაქციაში.

ვაზოპრესინი იწვევს ღეროვანი უჯრედების განცალკევებას კარდიომიოციტებად და ხელს უწყობს გულის კუნთის ჰომეოსტაზს.

მას აქვს ძალიან მცირე ნახევარგამოყოფის პერიოდი, 16-დან 24 წუთამდე

იხ. იდეო - Антидиуретический гормон (АДГ, вазопрессин).

ტრუქტურა

შედგება 9 ამინომჟავისგან: Cys-Tyr-Phe-Gln-Asn-Cys-Pro-(Arg ან Lys)-Gly. ძუძუმწოვრების უმეტესობაში მე-8 პოზიცია არის არგინინი (არგინინ-ვაზოპრესინი, AVP), ღორებში და ზოგიერთ მონათესავე ცხოველში - ლიზინი (ლიზინ-ვაზოპრესინი, LVP). Cys1 და Cys6 ნარჩენებს შორის იქმნება დისულფიდური ბმა.

ოქსიტოცინის სტრუქტურა ძალიან ჰგავს ვაზოპრესინის სტრუქტურას. ის ასევე არის არაპეპტიდური ჰორმონი დისულფიდური ხიდით და მისი ამინომჟავების თანმიმდევრობა განსხვავდება მხოლოდ ორ პოზიციაში. ოქსიტოცინისა და ვაზოპრესინის გენები განლაგებულია ერთ ქრომოსომაზე და უმეტეს შემთხვევაში ერთმანეთისგან შედარებით მცირე მანძილით (15000 ფუძეზე ნაკლები) არის განლაგებული. ამ ორი პეპტიდის მსგავსებამ შეიძლება გამოიწვიოს გარკვეული ჯვარედინი რეაქცია: ოქსიტოცინს აქვს მცირე ანტიდიურეზული აქტივობა და ADH-ის მაღალმა დონემ შეიძლება გამოიწვიოს საშვილოსნოს შეკუმშვა.

სინთეზი და სეკრეცია

ჰორმონის უმეტესი ნაწილი სინთეზირებულია მსხვილუჯრედოვანი ნეირონების მიერ ჰიპოთალამუსის სუპრაოპტიკურ ბირთვში, რომელთა აქსონები მიდიან ჰიპოფიზის უკანა ჯირკვალში ("ნეიროჰიპოფიზი") და ქმნიან სინაფსურ მსგავს კონტაქტებს სისხლძარღვებთან. ნეირონების სხეულებში სინთეზირებული ვაზოპრესინი აქსონალური ტრანსპორტით ტრანსპორტირდება აქსონების დაბოლოებამდე და გროვდება პრესინაფსურ ვეზიკულებში, გამოიყოფა სისხლში ნეირონის აგზნებისას.

რეცეპტორების ტიპები და უჯრედშიდა ჰორმონალური სიგნალის გადაცემის სისტემები

ვაზოპრესინის ყველა რეცეპტორი არის კლასიკური მემბრანული რეცეპტორები, რომლებიც დაკავშირებულია ჰეტეროტრიმერულ G პროტეინებთან.

V1A და V1B რეცეპტორები (V1R) ასოცირდება Gq პროტეინებთან და ასტიმულირებენ ჰორმონალური სიგნალის გადაცემის ფოსფოლიპაზა-კალციუმის მექანიზმს.

თირკმელებში V1R-ებს აქვთ მაღალი სიმკვრივე შემგროვებელი სადინარების ეპითელიურ უჯრედებზე. V1A რეცეპტორები გვხვდება სისხლძარღვების გლუვ კუნთებზე და იწვევენ ვაზოკონსტრიქციას უჯრედშიდა კალციუმის ზრდით ფოსფოინოზიტოლის კასკადის მეშვეობით. V1R ასევე გვხვდება კარდიომიოციტებზე, თავის ტვინში, სათესლე ჯირკვალში, საშვილოსნოს ყელის ზედა განგლიონსა და ღვიძლში.

იხ. ვიდეო - Oxytocin and vasopressin/ADH (Posterior Pituitary Hormones) Physiology

                                                                                 

ამ რეცეპტორების აგონისტები არიან კოგნიტური სტიმულატორები და აღმოფხვრის სივრცითი მეხსიერების დარღვევებს სკოპოლამინით; ანტაგონისტები არღვევენ მეხსიერების გახსენებას. ამ ნივთიერებების გამოყენება შეზღუდულია შეყვანის გზით. მეხსიერებაზე მოქმედი V1R აგონისტების მაგალითებია NC-1900 და [pGlu4,Cyt6]AVP4-9.

V1B (V3) რეცეპტორები გამოხატულია წინა ჰიპოფიზის ჯირკვალში ("ადენოჰიპოფიზი") და ტვინში, სადაც ვაზოპრესინი მოქმედებს როგორც ნეიროტრანსმიტერი. ისინი პასუხისმგებელნი არიან ქცევით და ნეიროენდოკრინულ ადაპტაციაზე სტრესთან და ასევე მონაწილეობენ ზოგიერთ ფსიქიატრიულ მდგომარეობაში, კერძოდ დეპრესიაში. ამ რეცეპტორების შესწავლა ძირითადად ხდება შერჩევითი ანტაგონისტის SSR149415 გამოყენებით.

V2 რეცეპტორები ასოცირდება Gs პროტეინებთან და ასტიმულირებენ ჰორმონალური სიგნალის გადაცემის ადენილატ ციკლაზას მექანიზმს. ლოკალიზებულია ძირითადად თირკმლის შემგროვებელ სადინარში. ვაზოპრესინის ცნობილი ანტიდიურეზული ეფექტი ხდება V2R აქტივაციის გზით. ვაზოპრესინი არეგულირებს თირკმელების წყლის გამოყოფას თირკმლის შემგროვებელი მილის ოსმოსური წყლის გამტარიანობის გაზრდით. ეს ეფექტი აიხსნება V2R-ის Gs-თან შეერთებით, რაც ააქტიურებს cAMP-ს.

ეს რეცეპტორები შაქრიანი დიაბეტის საწინააღმდეგო მრავალი წამლის სამიზნეა. ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში ეს რეცეპტორები შეიძლება იყოს კოგნიტური დაქვეითებასთან ბრძოლის სამიზნე, მაგრამ ერთადერთი ნივთიერება, რომელიც იყო დეტალური კვლევების საგანი, არის ამ რეცეპტორების DDAVP (დესმოპრესინი, 1-დეამინო-8-D-არგინინ-ვაზოპრესინი) აგონისტი. ), რომელიც აძლიერებს მეხსიერებას და კოგნიტურ შესაძლებლობებს.

ფიზიოლოგიური ეფექტები

ადენოჰიპოფიზში ვაზოპრესინი კორტიკოტროპინ-რილიზინგ ჰორმონთან ერთად ასტიმულირებს ACTH-ის სეკრეციას.

თირკმლები

ვაზოპრესინი არის (ნატრიურეზულ პეპტიდებთან, ალდოსტერონთან და ა.შ.) ერთ-ერთი ჰორმონი, რომელიც არეგულირებს თირკმელებით წყლის გამოყოფას. მისი შეერთება შემგროვებელი სადინარის V2 რეცეპტორებთან იწვევს წყლის არხის პროტეინის აკვაპორინ 2-ის შეყვანას მისი ძირითადი უჯრედების აპიკალურ მემბრანაში, რაც ზრდის შემგროვებელი სადინარის ეპითელიუმის გამტარიანობას წყლისთვის და იწვევს მისი რეაბსორბციის ზრდას. ვაზოპრესინის არარსებობის შემთხვევაში, მაგალითად, უშაქრო დიაბეტის დროს, ადამიანის დღიური დიურეზი შეიძლება მიაღწიოს 20 ლიტრს, ხოლო ჩვეულებრივ 1,5 ლიტრს. თირკმლის იზოლირებულ მილაკებზე (canaliculi renalis) ექსპერიმენტებში ვაზოპრესინი ზრდის ნატრიუმის რეაბსორბციას, ხოლო მთლიან ცხოველებში იწვევს ამ კატიონის გამოყოფის ზრდას. როგორ უნდა მოგვარდეს ეს წინააღმდეგობა ჯერ კიდევ არ არის ნათელი.

ვაზოპრესინის წმინდა ეფექტი თირკმელებზე არის ორგანიზმში წყლის შემცველობის მატება, მოცირკულირე სისხლის მოცულობის (CBV) ზრდა (ჰიპერვოლემია) და სისხლის პლაზმის განზავება (ჰიპონატრიემია და ოსმოლარობის დაქვეითება).

გულ-სისხლძარღვთა სისტემა

V1A რეცეპტორების მეშვეობით (ინგლ.)რუს. ვაზოპრესინი ზრდის შინაგანი ორგანოების, განსაკუთრებით კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გლუვი კუნთების ტონუსს, ზრდის სისხლძარღვთა ტონუსს და ამით იწვევს პერიფერიული წინააღმდეგობის მატებას. ამის გამო, ისევე როგორც BCC-ის მომატების გამო, ვაზოპრესინი ზრდის არტერიულ წნევას. თუმცა, ჰორმონის ფიზიოლოგიურ კონცენტრაციებში მისი ვაზომოტორული ეფექტი მცირეა. ვაზოპრესინს აქვს ჰემოსტატიკური (ჰემოსტატიკური) მოქმედება მცირე სისხლძარღვების სპაზმის გამო, აგრეთვე ღვიძლიდან, სადაც V1A რეცეპტორები განლაგებულია, სისხლის კოაგულაციის ზოგიერთი ფაქტორის, განსაკუთრებით VIII ფაქტორის (ფონ ვილბრანდის ფაქტორი) სეკრეციის გაზრდის გამო. ქსოვილის პლაზმინის აქტივატორი და თრომბოციტების აგრეგაციის გაზრდა. მაღალი დოზებით ADH იწვევს არტერიოლების შეკუმშვას, რაც იწვევს არტერიული წნევის მატებას. ჰიპერტენზიის განვითარებას ხელს უწყობს აგრეთვე სისხლძარღვთა კედლის მგრძნობელობის მატება კატექოლამინების შემავიწროვებელი მოქმედების მიმართ, რომელიც შეინიშნება ADH-ის გავლენის ქვეშ. ამასთან დაკავშირებით, ADH-ს ეწოდა ვაზოპრესინი.

ცენტრალური ნერვული სისტემა

თავის ტვინში ჩართულია აგრესიული ქცევის რეგულირებაში. იგი უნდა მონაწილეობდეს მეხსიერების მექანიზმებში .

არგინინის ვაზოპრესინი, უფრო სწორად მისი V1A რეცეპტორი (ინგლისური)rus. თავის ტვინში თამაშობს როლს სოციალურ ქცევაში, კერძოდ, მეწყვილის პოვნაში, ცხოველებში მამობრივი ინსტინქტი და მამაკაცებში მამობრივი სიყვარული. პრაირულ (სტეპურ) ველებში (Microtus ochrogaster (ინგლისური) რუსი გვარის Gray voles) (რომლებიც, განსხვავებით მათი მონათესავე მთის (ინგლისური) რუსულისგან და მინდვრის (პენსილვანიური), მკაცრად მონოგამური (ერთგული პარტნიორების) გამო. უფრო გრძელი პრომოტორისთვის -მიკროსატელიტი RS3 რეცეპტორის გენამდე, მისი ექსპრესია გაიზარდა . გარდა ამისა, პოლიგამიური ბუშტები, რომელთა RS3 სიგრძე სხვებზე მეტია, უფრო ერთგულები არიან თავიანთი პარტნიორების მიმართ და, უფრო მეტიც, „დონ ჟუანი“ შეიძლება გადაიქცეს ერთგულ ქმრად ტვინში ვაზოპრესინის რეცეპტორების ექსპრესიის გაზრდით. ასევე ცნობილია, რომ კორელაცია იქნა ნაპოვნი მიკროსატელიტის პრომოტორის სიგრძესა და ადამიანებში ოჯახური ურთიერთობების სიძლიერეს შორის.

ვაზოპრესინის სეკრეციის მთავარი სტიმული არის სისხლის პლაზმის ოსმოლარობის ზრდა, რომელიც გამოვლენილია ოსმორეცეპტორების მიერ თვით ჰიპოთალამუსის პარავენტრიკულურ და სუპრაოპტიკურ ბირთვებში, მესამე პარკუჭის წინა კედლის მიდამოში და ასევე, როგორც ჩანს, ღვიძლში და რიგ სხვა ორგანოებში. გარდა ამისა, ჰორმონის სეკრეცია მატულობს BCC-ის შემცირებით, რასაც აღიქვამენ ინტრათორაკალური ვენების და წინაგულების ვოლომორეცეპტორები. AVP-ის შემდგომი სეკრეცია იწვევს ამ დარღვევების კორექტირებას.

ვაზოპრესინი ქიმიურად ძალიან ჰგავს ოქსიტოცინს, ამიტომ მას შეუძლია ოქსიტოცინის რეცეპტორებთან დაკავშირება და მათი მეშვეობით აქვს საშვილოსნო და ოქსიტოციტური (საშვილოსნოს ტონის და შეკუმშვის მასტიმულირებელი) ეფექტი. თუმცა, მისი მიდრეკილება OT რეცეპტორებთან დაბალია; ამიტომ, ფიზიოლოგიურ კონცენტრაციებში, ვაზოპრესინის საშვილოსნო და ოქსიტოციტური ეფექტები გაცილებით სუსტია, ვიდრე ოქსიტოცინი. ანალოგიურად, ოქსიტოცინს, ვაზოპრესინის რეცეპტორებთან შეკავშირებით, აქვს გარკვეული, თუმცა სუსტი, ვაზოპრესინის მსგავსი მოქმედება - ანტიდიურეზული და ვაზოკონსტრიქტორი.

სისხლში ვაზოპრესინის დონე იზრდება შოკის პირობების, დაზიანებების, სისხლის დაკარგვის, ტკივილის სინდრომების, ფსიქოზის დროს, გარკვეული მედიკამენტების მიღებისას.

იხ. ვიდეო - Vasopressin